Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie. Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014
|
|
|
- Ruth Geerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Farmacologie en interacties van geneesmiddelen in de hemato-oncologie Dr. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker 20 maart 2014
2 Inhoud workshop Deel 1 (30 minuten): 1. Wat is farmacokinetiek? Nadruk op ouderen 2. Wat is farmacodynamiek? 3. Wat is een geneesmiddelinteractie? 4. Gnm-interacties in de hemato-oncologie, focus op TKIs Deel 2: Financiële dilemma in de zorg Bespreken van casus (20 minuten, interactief!)
3 Vuistregels! Farmacokinetiek: wat doet het lichaam met het geneesmiddel Farmacodynamiek: wat doet het geneesmiddel met het lichaam
4 Wat is farmacokinetiek? Farmacokinetiek beschrijft wat het lichaam doet met een geneesmiddel Vuistregel: ADME principe A: absorptie: opname in het lichaam D: distributie: verdeling in het lichaam M: metabolisme: omzetting in het lichaam E: eliminatie: uitscheiding uit het lichaam
5 A: absorptie Absorptie beschrijft hoe een geneesmiddel opgenomen wordt in de bloedbaan Biologische beschikbaarheid: % van het toegediende geneesmiddel dat de circulatie bereikt Afhankelijk van o.a.: Eigenschappen geneesmiddel (oplosbaarheid) Gnm. genomen met eten of nuchter Interactie met andere geneesmiddelen (welke?) Toedieningsroute Hoe bij ouderen?
6 Absorptie First pass effect (wat is dit?)
7 D: distributie Distributie: hoe verdeelt het geneesmiddel zich over het lichaam Distributie wordt uitgedrukt in verdelingsvolume (V d ) Verdeling in het lichaam afhankelijk van: Soort geneesmiddel (waterminnend, vetminnend) Hvh. vocht in lichaam Waterige weefsels: bloed en spieren Vettige weefsels: onderhuids vetweefsel
8 Distributie V d verschillend bij: Leeftijd Ziekte (bijvoorbeeld IC patiënten!) Vuistregel V d : Waterminnende geneesmiddelen hebben een klein verdelingsvolume (bijvoorbeeld LMWH s, NOACs) Vetminnende geneesmiddelen hebben een groot verdelingsvolume (benzodiazepines, neuroleptica)
9 M: metabolisme Metabolisme: hoe zet het lichaam een geneesmiddel om Chemische omzetting in het lichaam (biotransformatie) naar wateroplosbare metabolieten Waarom wateroplosbare metabolieten? Voornamelijk in de lever (chemische fabriek v.h. lichaam!) Hierbij ontstaan metabolieten (werkzaam of onwerkzaam)
10 Metabolisme Metabolisme voornamelijk in lever door leverenzymen (Cytochroom P450 of CYPs) Afhankelijk van: Genetische variatie Snelle omzetters: lage bloedspiegel, effect Gewone omzetters: gemiddelde bloedspiegel, = effect Trage omzetters: hoge bloedspiegel, effect Geneesmiddelinteracties! Leverfunctie(stoornis) Hoe bij ouderen?
11 E: excretie Excretie: de hoeveelheid geneesmiddel per tijdseenheid dat door het lichaam uitgescheiden wordt De mate van excretie wordt uitgedrukt in klaring (Cl) en halfwaardetijd (t ½ ) Excretie afhankelijk van: Leeftijd (neemt af bij ouder worden) Nierfunctie(stoornis) Leverfunctie Uitscheiding voornamelijk via nieren
12 Dingetjes om te onthouden! Wanneer is spiegel opgebouwd? vuistregel: 4x t ½ Wanneer is geneesmiddel uit het bloed? Vuistregel: 4x t ½ Waar vind je de t1/2?
13 Vuistregels! Farmacokinetiek: wat doet het lichaam met het geneesmiddel Farmacodynamiek: wat doet het geneesmiddel met het lichaam
14 Wat is farmacodynamiek? Farmacodynamiek beschrijft wat het geneesmiddel doet met het lichaam Het beschrijft: A: Effect B: Bijwerkingen/Toxiciteit
15 A: Effect Wat voor (genezende) werking heeft het geneesmiddel op het lichaam Sleutel en het slot principe Agonisten (faciliteert effect) Antagonisten (remt effect) Effect afhankelijk van: Receptor affiniteit Soort binding aan receptor
16 TKI s PD: voorbeeld imatinib
17 B: Bijwerkingen en toxiciteit Wat voor bijwerkingen heeft het geneesmiddel in het lichaam Sleutel en het slot principe Bijwerkingen afhankelijk van: Receptor affiniteit Soort binding aan receptor Selectiviteit! Voorbeeld: chemotherapie Middel met hoge affiniteit maar weinig selectiviteit Effect is groot: dood van kankercellen Maar weinig selectief dus ook andere sneldelende cellen dood
18 Wat is een geneesmiddelinteractie? Definitie: een geneesmiddel interactie is een wisselwerking tussen een combinatie van geneesmiddelen die kan leiden tot een verandering in effect en bijwerkingenprofiel Een geneesmiddelinteractie kan: Farmacokinetisch en farmacodynamisch van aard zijn Leiden tot meer/minder effect / bijwerkingen Focus op TKIs
19 Geneesmiddelinteractie PK; focus op TKIs
20 Farmacokinetisch interacties (metabolisme) Geneesmiddelen worden gemetaboliseerd in de lever door CYPs Sommige geneesmiddelen zijn in staat om: CYPs te remmen/cyps aan te jagen (inductie) Bij combinatie CYP remmer/induceren + gnm. dat door CYP gemetaboliseerd wordt: CYPs-remmer hogere spiegel geneesmiddel (bijwerkingen!) CYPs-inducer lager spiegel geneesmiddel (ineffectief!) Voorbeeld: Imatinib wordt gemetaboliseerd door CYP3A4 I.c.m. CYP3A4 remmer ketoconazol bloedspiegel stijgt met 40% I.c.m. CYP 3A4 inducer rifampicine bloedspiegel daalt met 74% Zeer significant in hemato-oncologie, actie vereist!!!
21 Farmacokinetisch interactie (Absorptie) Interactie alleen bij orale therapie ph-effect (wat is dat?) Voorbeeld: Nilotinib lost ph afhankelijk op in de maag Door ulcus PPI toegevoegd aan medicatie, ph maag Nilotinib bloedspiegel 34% Maar niet alle TKIs!
22 Geneesmiddelinteractie PD; focus op TKIs
23 Farmacodynamische interactie (QT-interactie) QT-interval verlenging kan leiden tot TdP en sudden heart death Sommige NIBs kunnen QT-interval verlengen Bij combinatie van QT-verlengers effect additief/synergistisch Voorbeeld: Patiënt met Nilotinib Patiënt krijgt ook nog sotalol, probleem? Patient krijgt nu ook ketoconazol, probleem? Zeldzaam maar zeer ernstig Opletten dus: geldt ook voor antiemetica (domperidon)
24 Polyfarmacie en kanker Kankerpatiënten geen uitzondering Gemiddeld 5 (0-22) geneesmiddelen per patiënt
25 Polyfarmacie en kanker Kankerpatiënten vaak polyfarmacie patiënten Kankerpatiënt loopt vaak bij meerdere dokters (communicatie ) Geneesmiddelgebruik en levensverwachting (statines?) Kijk kritisch naar rationale per geneesmiddel! Conclusie: polyfarmacie een probleem onder oncologiepatiënten. Medicatiereview en sanering vaak mogelijk/nodig! Wie gaat dit doen? Kostenaspect?
26 Kosten aspect? Kosten TKIs Nilotinib: euro per jaar Sunitinib: euro per jaar Imatinib: euro per jaar Pazopanib: euro per jaar Wat zijn overwegingen om te beginnen? Effectiviteit Wat nog meer?
27 Naast geneesmiddel interacties (helaas) ook nog Effecten van: Lifestyle (roken, eten) Chronofarmacologie Alternatieve medicatie (bijv. St. Janskruid, domperidon)
28
29 Casus I Patiënt: Hodgkin Lymfoom, waarvoor ABVD (hemato-oncoloog) HIV waarvoor o.a. Ritonavir (Internist) Overige medicatie: Azitromycine voor infectie (Huisarts) Dexamethason daags na kuur Ibuprofen (eigen initiatief) Patiënt is misselijk, opgeblazen gevoel, en slikt thuis op eigen initiatief domperidon Wat is het probleem, hoe los je het op?
30 Casus II Patiënt Niercelcarcinoom, waarvoor Pazopanib (hemato-oncoloog) Overige medicatie Ketoconazol creme voor voetschimmel (dermatoloog) Omeprazol (huisarts) Paracetamol (huisarts) Sotalol (cardioloog) Patiënt is somber en slikt hier op eigen initiatief thuis iets voor, ze weet alleen niet meer hoe het heet.. Wat valt je op? Patient heeft o.b.v. beeld nog maar 1 maand te leven, pazopanib rekt dit met gemiddeld 1 week, wat vinden jullie?
31 Casus III Patiënt 87 jaar oud End stage longkanker, levensverwachting 3 maanden Palliatief behandeld met Gefitinib Overige medicatie: Oxazepam (1dd an.) Diazepam 3dd1t Zopiclon 1dd an. Oxycontin 2dd1t Fentanyl 1/3dg 1 pleister Oxynorm, zn. bij doorbraakpijn Diclofenac 3dd1t (na ok, reeds sinds 1 jaar) Omeprazol 1dd (voor diclofenac) Simvastatine 1dd1t Wat is hier aan de hand? Hoe (af) te handelen?
Farmacologie en interacties van oncolytica
Farmacologie en interacties van oncolytica Een achtergrond, hoe te managen en een focus op TKIs Roelof van Leeuwen, ziekenhuisapotheker 10 e Nascholing Hematologie, 24 maart 2017 Wie ben ik? Roelof van
Geneesmiddel interacties met oncolytica Een achtergrond, hoe te managen en een focus op TKIs
Geneesmiddel interacties met oncolytica Een achtergrond, hoe te managen en een focus op TKIs Longkanker in perspectief, share the future 4 oktober 2017, Kasteel Oudaen, Utrecht Dr. Roelof W.F. van Leeuwen
Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart
Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart Intensive Care & Apotheek VU medisch centrum Netherlands Farmaco-terminologie Farmacologie de studie van geneesmiddelen observeerbare
Farmacokinetiek en dynamiek
Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?
De lotgevallen van medicatie in het menselijk lichaam.
De lotgevallen van medicatie in het menselijk lichaam. Waarom medicijnen gebruiken? Iemand heeft een aandoening en de oorzaak van die aandoening kan met geneesmiddelen worden behandeld causale behandeling.
METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG
METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG RUBEN VAN COEVORDEN HUISARTS HOSPICE ARTS JHI CONSULENT PALLIATIEVE ZORG WAT KOMT AAN BOD? Indicaties Beschikbare preparaten Farmacokinetiek Farmacodynamiek
Samenvatting Hoofdstuk 1 Farmacotherapie op maat
Samenvatting Hoofdstuk 1 Farmacotherapie op maat Patiënt komt bij arts en na diagnose schrijft hij of: Geen therapie voor. Niet medicamenteuze therapie voor. Farmacotherapie voor. Een combinatie van mogelijkheden
Compliance en interactie door co-medicatie. Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam
Compliance en interactie door co-medicatie Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam De oudere: wat getallen 60% patiënten met kanker > 65 jaar 80% 1 co-morbiditeit 78% van medicatie op recept
8 e Post O.N.S. Meeting. Unraveling the mystery of the CYP450 pathway. Sophie Bunskoek, Verpleegkundig specialist, Medische oncologie, UMCG
8 e Post O.N.S. Meeting Unraveling the mystery of the CYP450 pathway Sophie Bunskoek, Verpleegkundig specialist, Medische oncologie, UMCG Wie heeft veel te maken met cytochroom P450 (CYP450) enzymen bij
Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen
Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling
Interacties met Psychofarmaca. Drs. G. Nap, Ziekenhuisapotheker MHA Apotheek Parnassia Groep 14 november 2016
Interacties met Psychofarmaca Drs. G. Nap, Ziekenhuisapotheker MHA Apotheek Parnassia Groep 14 november 2016 Disclosure belangen spreker Gert Nap (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Workshop farmacokinetiek. Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o.
Workshop farmacokinetiek Marieke Zeeman Internist-ouderengeneeskunde Klinisch farmacoloog i.o. De wachtkamer Patiënt M Patiënt B Patiënt C Patiënt D Recapitulatie Oplaaddosis C 0 = F x D / Vd Klaring Cl
Basisbegrippen in de farmacokinetiek die iedere arts zou moeten kennen
FARMACOTHERAPIE Basisbegrippen in de farmacokinetiek die iedere arts zou moeten kennen Johannes H. Proost, Frits Moolenaar en Pieter A. de Graeff Farmacokinetiek speelt vaak een beslissende rol bij het
Achtereenvolgens zullen we bij de bespreking van de farmacokinetiek het distributievolume, de clearance van een medicament, de verdeling van een
1 2 Achtereenvolgens zullen we bij de bespreking van de farmacokinetiek het distributievolume, de clearance van een medicament, de verdeling van een medicament tussen plasma en weefsels en de effecten
Algemene kennis over farmacokinetiek (PK)
Algemene kennis over farmacokinetiek (PK) C max, klaring, Vd, halfwaardetijd, AUC, biologische beschikbaarheid, proteinebinding Watis ditjargon? Is dit belangrijk voor mij? 2-1 Algemene kennis over farmacokinetiek
Leverfunctiestoornis: benzodiazepineagonisten 5686
Leverfunctiestoornis: benzodiazepineagonisten 5686 = = = = = ======= = = = Bron ref. 1 Vinkers et al. Kiezen voor de juiste benzodiazepine. Ned Tijdschr Geneeskd 2012;156:A4900. ref. 2 Ruiz et al. Keuze
22-1-2016. De interactie tussen een molecuul metoprolol en de beta-receptor is een voorbeeld van een farmacokinetisch principe. Waar.
(potentiële) belangenverstrengeling Geen Freek van Gorp Ziekenhuisapotheker Franciscus Groep 13-01-2016 Farmacokinetiek bij de individuele (oudere) patiënt Trucs en weetjes voor de dagelijkse praktijk
Begeleiding van patiënten in behandeling met perorale oncologische therapieën
Begeleiding van patiënten in behandeling met perorale oncologische therapieën Apr. Jana Bonte AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV 05/10/2017 INHOUD 1. Algemene achtergrond 2. Project Begeleiding Orale Antitumorale
Farmacogenetica - workshop RCH -
Farmacogenetica - workshop RCH - Maureen ter Laak, ziekenhuisapotheker 8 en 16 november 2017 Disclosure belangen spreker Geen (potentiele) belangenverstrengeling: Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC
Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Paracetamol Voor het eerst beschreven in 1886 1970 veilige dosering van 4d 1000 mg door FDA vastgesteld (deze dosering
Voeding Prof.dr. Ron H.J. Mathijssen internist-oncoloog/ klinisch farmacoloog
Voeding Prof.dr. Ron H.J. Mathijssen internist-oncoloog/ klinisch farmacoloog Landelijke donateursdag - 1 november 2017 ReeHorst Ede Chemotherapie Doelgerichte therapie Immunotherapie 1 Basisprincipes
Fysiologische respons op hypothermie II
Fysiologische respons op hypothermie II Invloed op farmacokinetiek en dynamiek bij de neonatale patient TR de Haan, Y Bijleveld, R Mathot, PharmaCool study group. ZonMw Inleiding/ achtergrond Perinatale
Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische
Nederlandse samenvatting Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische farmacokinetische modellen Algemene inleiding Klinisch onderzoek
Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen
Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen
Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015
Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages
11-11-2013. Farmacologie. De ziekenhuisapotheek. Inhoud les. Fasen van toediening tot effect. Farmacokinetiek. Farmacokinetiek
Farmacologie Eline Muilwijk AIOS Ziekenhuisfarmacie 24 25 oktober 2013 eline.muilwijk@radboudumc.nl De ziekenhuisapotheek Taken en functies (o.a.): Assortimentsbeheer en geneesmiddelenlogistiek Bereidingen
Farmacokinetiek van Psychofarmaca
Page 1 of 11 Farmacokinetiek van Psychofarmaca Mijn nascholing Redactie G.W.K. Hugenholtz, ziekenhuisapotheker, Ziekenhuisapotheek Altrecht GGZ, Den Dolder Dr. D.J. Touw, ziekenhuisapotheker, Apotheek
INLEIDING Prof. dr. ir. Huub Savelkoul en drs. Anna Kruyswijk
INLEIDING Prof. dr. ir. Huub Savelkoul en drs. Anna Kruyswijk Een patiënte met chronisch geneesmiddelgebruik Vitale vrouw, 88 jaar: hartritmestoornissen, benauwd, enkels iets dik Cardioloog (ZH opname):
Polyfarmacie bij ouderen
Polyfarmacie bij ouderen Bas van de Steeg, apotheker 30 mei 2015 De context Bohemean Polypharmacy: https://www.youtube.com/watch?v=lp3pfjkozl8 Onderwerpen Ouderdom komt met gebreken? Polyfarmacie komt
Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care
Schakels in de zorg14 en 31 oktober 2013 Medicatietoediening op Intensive Care Dr. Nicole Hunfeld ziekenhuisapotheker Intensive Care Volwassenen De keerzijde? 1250 doden per jaar door geneesmiddelen voorgeschreven
Bijwerkingen van medicijnen voor CML
Bijwerkingen van medicijnen voor CML Dr. Peter E. Westerweel Internist-Hematoloog Albert Schweitzer Ziekenhuis Dordrecht 1 Opzet Heb ik een bijwerking? Veelvoorkomende bijwerkingen bij TKIs Alternatieven
Farmacodynamiek en Farmacokinetiek
Farmacodynamiek en Farmacokinetiek Prem Adhien apotheker/epidemioloog 29 januari 2018 Timm,Timm & Timm 1 Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Utrecht: docent MPA Universiteit
MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG
MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG MEVR BAKKER, 88 JAAR Medicatie lisinopril 10mg 1dd1; bumetanide 2mg 1dd1; metoprolol ret 100mg
SAMENVATTING EN CONCLUSIES
SAMENVATTING EN CONCLUSIES De afgelopen 10 jaar hebben de taxanen paclitaxel (Taxol ) en docetaxel (Taxotere ) een belangrijke plaats verworven in de chemotherapeutische behandeling van kanker. Beide geneesmiddelen
Casus de heer X. José Jacobs van Leur VS palliatieve zorg UMCN
Casus de heer X José Jacobs van Leur VS palliatieve zorg UMCN Start palliatieve fase Overlijden Ziektegerichte behandeling Klachtengerichte behandeling Ondersteuning in de stervensfase Nazorg rouw PALLIATIEVE
INLEIDING IN DE PSYCHOFARMACOLOGIE. Eerstejaars referaat Leonie van der Meer Mohr
INLEIDING IN DE PSYCHOFARMACOLOGIE Eerstejaars referaat Leonie van der Meer Mohr CASUS 46-jarige vrouw met een depressieve stoornis. 6 weken geleden switch van venlafaxine naar nortrilen gestart, i.v.m.
THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie
SELECTIEVE SEROTONINE HEROPNAME REMMERS Geldt voor Indicatiegebied Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: volwassenen depressie en angststoornissen grote buis
Samenvatting Samenvatting Bij patiënten die met antikanker geneesmiddelen worden behandeld wordt een grote interindividuele variabiliteit gezien in de antitumor werking en de bijwerkingen. Naast klinische
Het dynamische geneesmiddel:
Het dynamische geneesmiddel: effecten van veroudering op geneesmiddelen. L. Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Ikazia/Maasstad ziekenhuis Disclosures Potentiële belangenverstrengeling: geen Mw Jacobs
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Farmacologie. Carli Wilmer AIOS Ziekenhuisfarmacie 29 september 2014 carli.wilmer@radboudumc.nl
Farmacologie Carli Wilmer AIOS Ziekenhuisfarmacie 29 september 2014 carli.wilmer@radboudumc.nl Inhoud les 1. Farmacokinetiek 2. Farmacodynamiek, Interacties 3. Medicatieveiligheid, farmacotherapeutische
Interactiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie.
Interactiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie. Interacties Kinetisch of Dynamisch Interacties Kinetisch Absorptie
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter
CAMPRAL DEEL IB1 (RVG 18220) september 2011
blz.1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL{PRIVATE } CAMPRAL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 333 mg acamprosaat per tablet 3. FARMACEUTISCHE VORM omhulde, maagsapresistente tablet 4. KLINISCHE GEGEVENS
Oral therapy in hematology anno 2017: a multidisciplinary approach The eye of the pharmacist
Oral therapy in hematology anno 2017: a multidisciplinary approach The eye of the pharmacist Apr Kim Herman Apr Jana Bonte AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV ACHTERGROND Evoluties Levensbedreigende chronische
Trends en uitdagingenbijde medicamenteuze behandeling van kanker
Trends en uitdagingenbijde medicamenteuze behandeling van kanker Apr Tine Van Nieuwenhuyse UZ Leuven ACHTERGROND - Veelbelovende evolutie - Nieuwe uitdagingen: Verantwoor delijkheid bij de patiënt? Nieuwe
Noorderpoort Medische Kennis
Kerntaak: Triëren Werkproces 1.1: Medische Kennis Werkproces 1.2: Behandelmethoden en therapieën Doelstelling(en) De DA kan bij het intakegesprek het probleem, risicovolle of complexe situaties in kaart
Ervaring: het in RCTs geïncludeerde aantal oude patiënten is met <50 zeer klein.
Nitrendipine C08CA08, januari 2018 Indicatie Nitrendipine is geregistreerd voor hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt nitrendipine door Ephor als
9.1 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft na overleg met de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker) en in overleg met
Geneesmiddelinteracties met orale antitumorale therapie (OAT)
Delphine Lesage Apotheek UZGent CASUS 1: vraag patiënt aan apotheker Geneesmiddelinteracties met orale antitumorale therapie (OAT) Mag ik Zyban of Champix innemen in combinatie met Nolvadex? Ik zou graag
Farmacotherapie. Farmacokinetiek & -dynamie. Overzicht. Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel?
Farmacotherapie Agnes Nicia Farmacokinetiek & -dynamie Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel? Farmacodynamie: Wat doet het geneesmiddel met het lichaam? Overzicht Dosis geneesmiddel
Geneesmiddeleninteracties en ROTS
Geneesmiddeleninteracties en ROTS Dr.Stefanie De Waele Medische Oncologie ROTS Wat is ROTS Raadpleging voor patiënten op Orale anti-tumorale Therapie Sint-Lucas ROTS concept Patiënt Huisarts Apotheker
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter
SAMENVATTING Technische mengsels van vetoplosbare polychloorbifenylen (PCBs) zijn gebruikt als vloeistof in transformatoren, condensatoren en als
109 SAMENVATTING Technische mengsels van vetoplosbare polychloorbifenylen (PCBs) zijn gebruikt als vloeistof in transformatoren, condensatoren en als brandvertragers, vanwege hun thermostabiliteit, chemische
Betahistine wordt toegepast voor behandeling van Ménière s syndroom, dat symptomen omvat zoals vertigo, tinnitus, gehoorverlies en misselijkheid.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Betahistine Apotex Europe 16 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén tablet Betahistine Apotex Europe 16 mg bevat 16 mg betahistinedihydrochloride.
Bewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek. Jean Conemans
Bewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek Jean Conemans Nierfunctie Farmacogenetica Interacties Spiegelbepalingen Klinische chemie Clinical rules Medicatieveiligheid Meldmodule LAREB Aspecten
Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden
Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden December 2013 COIG, Bunnik Dr. F. van Hunsel, apotheker-epidemioloog www.lareb.nl Nieuwe geneesmiddelen Veiligheid geneesmiddel is altijd onzeker Hoe
dat lage maximum concentraties (piekspiegels) van pyrazinamide, rifampicine en isoniazide leidden tot resistentie-ontwikkeling van de bacterie.
S AMENVATTING 128 Samenvatting Tuberculose (TB of TBC) is een ernstige infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Wereldwijd ontwikkelen jaarlijks 9 miljoen mensen TB en overlijden
Methadon... als pijnstiller?
Methadon... als pijnstiller? Amon Heijne AIOS anesthesiologie Imago probleem Ook iets voor de OK? Inhoud Waar of niet waar? Historisch perspectief Wat gebeurt er in het lichaam met methadon? Waarom zouden
EPILEPSIE EN THERAPEUTIC DRUG MONITORING. A.CP. Mathot. In de meeste laboratoria van ziekenhuisapotheken. hebben of in een diepe slaap geraken.
EPILEPSIE EN THERAPEUTIC DRUG MONITORING A.CP. Mathot In de meeste laboratoria van ziekenhuisapotheken zullen bloedspiegels van antiepileptica bepaald worden. De redenen om bloedspiegels van anti-epileptica
Inhoud van de Investigator s Brochure (IB)
Inhoud van de Investigator s Brochure (IB) Bron: Richtsnoer voor good clinical practice (CPMP/ICH/135/95) 1. Algemene overwegingen De IB moet bevatten: 1.2 Titelpagina Deze moet de naam van de sponsor,
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie
Kruidvat Paracetamol 120, 240, 500 en 1000 mg, zetpillen bevatten als werkzaam bestanddeel per zetpil 120, 240, 500 resp. 1000 mg paracetamol.
1.3.1.1 SmPC Page 1 of 5 1.3.1.1 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS Samenvatting van de productkenmerken 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Kruidvat Paracetamol 120 mg, zetpillen. Kruidvat Paracetamol 240 mg,
MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 10 november : Productinformatie Bladzijde : 1
1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Loratadine Teva 10 mg, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Loratadine Teva 10 mg bevat 10 mg loratadine per tablet. Hulpstof
Volwassenen 1-2 tabletten per keer, maximaal 6 tabletten per dag.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Propyfenazon comp. MAE, tabletten. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet: 150 mg propyfenazon, 250 mg paracetamol en 50 mg coffeïne. Voor hulpstoffen zie
Bijwerkingen bij ouderen WAT DOET LAREB? 18-4-2013. Bijwerkingen bij ouderen? Extra opletten! Leerdoelen / inhoud
Bijwerkingen bij ouderen? Bijwerkingen bij ouderen 19 april 2013 Amsterdam, VUmc, Gerion "Denk veilig, kies veilig; Farmacologie en medicatieveiligheid bij ouderen in instellingen?" Rike van Eekeren, apotheker
Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren
Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren NECF 5 september 2013 Inhoud Modellen Invloed op farmacokinetiek ADME Meten = weten 2 Leverfunctie: the basics Eiwitproductie Opslag, synthese en afgifte
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Capsules Axid capsules van 150 mg zijn lichtgeel/donkergeel gekleurd.
SPC p. 1/7 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 150 mg 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Axid 150 bevat 150 mg nizatidine. Voor de volledige lijst van hulpstoffen,
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. PIRETAMOL 300 mg / ml oplossing voor gebruik in drinkwater voor varkens
1 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL PIRETAMOL 300 mg / ml oplossing voor gebruik in drinkwater voor varkens 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml Werkzaam
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Het onderzoek, dat in dit proefschrift beschreven wordt, richt zich op twee aspecten die van belang zijn in de pluimvee geneeskunde. Allereerst wordt ingegaan op de koppeling van
2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling
1. Naam van het geneesmiddel Sirdalud MR 6 mg, capsules met gereguleerde afgifte 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Sirdalud MR 6 mg bevat tizanidinehydrochloride overeenkomend met 6 mg tizanidine
Fesoterodine G04BD11, december 2017
Fesoterodine G04BD11, december 2017 Indicatie Urgency-incontinentie en/of toegenomen mictiefrequentie. Standpunt Ephor In het rapport over de muscarine-antagonisten van november 2016 wordt fesoterodine
Kanker en diabetes 19-11-2012. Introductie. Co-morbiditeit. Kanker en comorbiditeit. Kanker en diabetes
Kanker en diabetes Introductie Kanker en comorbiditeit Landelijk Overleg Oncologie Verpleegkundigen 8 november 2012 M. Zanders, arts-onderzoeker IKZ Kanker en diabetes Casuïstiek Dillemma s in de praktijk
Dilemma s in de hematologie PROGRAMMA
7 e Nascholing Hematologie Verpleegkundigen en andere disciplines donderdag 20 maart 2014 Dilemma s in de hematologie PROGRAMMA Locatie: Onderwijscentrum Erasmus MC Wytemaweg 80 3015 CN Rotterdam Inlichtingen:
Een ernstige metformine intoxicatie
1 Een ernstige metformine intoxicatie M. Olde Bekkink & A. Esselink AIOS Interne geneeskunde 12 april 2013 2 Casus 43 jarige patiënte RvO/ Metformine intoxicatie Voorgeschiedenis Diabetes mellitus type
PK/PD van antibiotica
PK/PD van antibiotica Waarom is PK/PD zo belangrijk? Programma van de workshop 1-1 PK / PD van antibiotica : van waar komen we? Oorsprong: farmacodynamisch gezien is de antiinfectieuze therapie lange tijd
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Paracetamol Mylan 1 g, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet 1000 mg paracetamol Voor een volledige lijst
Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker
Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je
Chapter 8. Samenvatting, conclusies en toekomstperspectieven
Chapter 8 Samenvatting, conclusies en toekomstperspectieven Samenvatting, conclusies en toekomstperspectieven Samenvatting De balans tussen veiligheid en werkzaamheid is belangrijk in de farmacotherapie
Pijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
Chapter 12. Samenvatting in het nederlands
Samenvatting in het nederlands INLEIDING EN ACHTERGROND PIJN Weinig belevingen zijn zo angstaanjagend voor een individu als pijn. Pijn heeft sterke psychologische en emotionele componenten, zoals ook wordt
NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk
NHG richtlijn NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk Carolien Hooymans, Monique Verduijn, Jako Burgers Farmacogenetisch onderzoek vindt in Nederland steeds vaker plaats. Huisartsen
Meer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant
Meer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant Meldpunt bijwerkingen Kenniscentrum Onafhankelijke stichting Subsidie VWS CBG CBGoverheid Kerntaak
Medicamenteuze behandeling van pijn bij (oncologische) patiënten
PIJNPROTOCOL VOOR VOLWASSENEN Medicamenteuze behandeling van pijn bij (oncologische) patiënten Inleiding Het afnemen van een pijnanamnese en het bijhouden van pijnscores zijn voorwaarden voor een goede
Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 175
Samenvatting Chapter 11 174 Samenvatting In dit hoofdstuk worden de studies die in dit proefschrift worden beschreven samengevat en bediscussieerd. Dit proefschrift richt zich op kankercel specifieke middelen,
behandeling van de ziekte van Parkinson maar is zo gevoelig voor metabolisme dat het alleen effectief kan zijn bij co-medicatie van metabolisme
6DPHQYDWWLQJ De ziekte van Parkinson is een ernstige aandoening aan het centraal zenuwstelsel die zich gewoonlijk openbaart na het 55-ste levensjaar. Er vindt een boven normaal snelle afbraak plaats van
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Eén tablet Betahistine EG 24 mg bevat 24 mg betahistinedihydrochloride.
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Betahistine EG 24 mg tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén tablet Betahistine EG 24 mg bevat 24 mg betahistinedihydrochloride.
Bij vastzittende hoest, ter vergemakkelijking van het ophoesten indien dit door taai slijm wordt bemoeilijkt.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Bisolvon tabletten, 8 mg. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bisolvon tabletten bevatten als werkzaam bestanddeel 8 mg broomhexinehydrochloride (=N-cyclohexyl-
Betahistine.2HCl Disphar 16, tabletten 16 mg. 1.3 : SmPC, Labelling and Package Leaflet : SmPC Bladzijde : 1/7
1.3.1 : SmPC Bladzijde : 1/7 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat 16 mg betahistinedihydrochloride. Hulpstoffen met bekend effect: Elke tablet bevat
Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker
Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Inhoud workshop Inventarisatie vragen Waar of niet waar Medicatie en hun bijwerkingen Pijnbestrijding Antidepressiva Benzodiazepinen
Samenvatting en conclusies. Introductie
Cytostatica (antikanker middelen) zijn één van de belangrijkste behandelingsmethoden van kanker. Ondanks een aanzienlijke verbetering in de behandeling van gemetastaseerde (uitgezaaide) kanker in de afgelopen
Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ
Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Casus- letter to the editor NEJM juni 2013
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL BETAHISTINE 2HCl DOC Generici 16 mg, tabletten
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL BETAHISTINE 2HCl DOC Generici 16 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén tablet BETAHISTINE 2HCl DOC Generici 16 mg, tabletten bevat 16 mg betahistinedihydrochloride.
Broomhexinehydrochloride 8 mg tabletten Samenwerkende Apothekers
Samenvatting van de Productkenmerken Part: 1.3.1-1 of 6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Iedere tablet bevat 8 mg broomhexinehydrochloride. Voor de volledige
Geneesmiddelen: Zege of Gif?
12-2006/1 Geneesmiddelen: Zege of Gif? HARRY C.J.OTTENHEIJM HOVO NIJMEGEN 16 SEPT 2017 12-2006/2 Zege of Gif? Polyfarmacie bij ouderen. 12-2006/3 Zege of gif? Jaarlijks worden 16 duizend 65-plussers opgenomen
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Betalane 16 mg, tabletten 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén tablet Betalane 16 mg, tabletten bevat 16 mg betahistinedihydrochloride.
Indicatie Urge-incontinentie en/of toegenomen mictiefrequentie.
Darifenacine G04BD10, december 2017 Indicatie Urge-incontinentie en/of toegenomen mictiefrequentie. Standpunt Ephor In het rapport over de muscarine-antagonisten van november 2016 wordt darifenacine door
Een lichaam vol medicatie: hoe verwerk je het?
Een lichaam vol medicatie: hoe verwerk je het? Prof. dr. Aalt Bast Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Department of Pharmacology and Toxicology Maastricht University 24 th Folia Orthica Symposium
Reeks Langer leven dankzij of ondanks medicijnen?
Reeks De eeuwige mens. Langer leven dankzij of ondanks medicijnen? Langer leven dankzij of ondanks medicijnen? Dr. Ben Janssen Universitair Hoofddocent Vakgroep Farmacologie & Toxicologie Maastricht University