RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ KORCZAKSCHOOL, LOCATIE ODYZEECOLLEGE

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ KORCZAKSCHOOL, LOCATIE ODYZEECOLLEGE VSO ZMOK Plaats : Kloetinge BRIN-nummer : 04EY Cluster : 4 Onderzoek uitgevoerd op : 26 januari 2012 Rapport vastgesteld te Tilburg op : 30 mei 2012 HB /8 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 26 januari 2012 een onderzoek uit op Korczakschool, locatie OdyZee College, afdeling vso (verder: OdyZee College) om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Op 20 oktober en 20 november 2009 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit waarbij zij tekortkomingen vaststelde bij de kwaliteitsaspecten 'cyclisch proces kwaliteitszorg', 'systeem van leerlingenzorg', 'onderwijstijd', '(ortho)didactisch handelen', 'actieve en zelfstandige rol van leerlingen' en 'schoolklimaat'. De bevindingen van het onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 2 maart 2010 is vastgesteld. Op basis van de beslisregel beoordeelde de inspectie de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en intensiveerde zij haar toezicht. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de school de eerder vastgestelde tekortkomingen heeft opgeheven. Volgens afspraak (zie toezichtplan 22 juni 2010) zou het onderzoek naar kwaliteitsverbetering plaatsvinden in november Omdat een incidenteel onderzoek naar alle scholen die ressorteren onder het bestuur van de Stichting Respont leidde tot een bestuurlijk natraject, waarbij met de Stichting Respont prestatieafspraken zijn gemaakt over alle locaties van de Korczakgroep, is het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering gecombineerd met het onderzoek naar de nakoming van deze prestatieafspraken op de locatie OdyZee College. Van dit onderzoek doet inspectie verslag in dit rapport van bevindingen. Het onderzoek leidt daarnaast tot een toezichtarrangement voor het vervolg van het toezicht op onderhavige locatie. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie heeft toegestuurd en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. - Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers met onder andere handelingsplannen, bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding; de onderwijspraktijk observeerde in meerdere groepen. Op 13 februari 2012 besprak de inspectie de bevindingen van het onderzoek met de raad van toezicht en het bestuur. Uit het waarderingskader onderzocht de inspectie bij dit onderzoek de kern- en normindicatoren. Voor een volledig en actueel kwaliteitsprofiel voegde zij daaraan de indicatoren van de aspecten 'cyclisch proces en voorwaarden van kwaliteitszorg' toe.] Toezichtkader De inspectie baseert zich bij haar onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder Pagina 3 van 11

4 welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 4 van 11

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Voorwaarden kwaliteitszorg 2.1 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Pagina 5 van 11

6 Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Pagina 6 van 11

7 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). Ja nee Pagina 7 van 11

8 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het verbeterproces dat het OdyZee College in 2009 is ingegaan, heeft geleid tot voldoende basiskwaliteit. De directie heeft door de voortvarende aanpak van de verbeteractiviteiten en met grote inzet van het team een onderwijsontwikkeling in gang gezet die het vertrouwen geeft dat de school in staat is deze kwaliteitsverbetering te behouden. Daarbij komt dat de school voldoende ambitie heeft om de basiskwaliteit uit te bouwen. Hiermee is een belangrijke mijlpaal gehaald. De inspectie baseert haar oordeel in de eerste plaats op de kwaliteit van het systeem van leerlingenzorg. Van de vier indicatoren die horen bij het systeem van leerlingenzorg, dragen er drie voldoende bij aan de onderwijskwaliteit. Alleen de wijze waarop de evaluatie vorm krijgt, voldoet niet aan de criteria die de inspectie hanteert. De belangrijkste verandering ten opzichte van het onderzoek in 2009 is dat de commissie voor de begeleiding haar verantwoordelijkheid ten volle neemt en dat zij de verbinding met het primaire proces heeft gelegd. Het (ortho)didactisch handelen is op de school van voldoende kwaliteit. Daarentegen is het gebruik en de afstemming van de onderwijstijd onvoldoende. De inspectie stelde bij dit onderzoek een tekortkoming vast op het gebied van de naleving van wet- en regelgeving. Toelichting Kwaliteitszorg en de voorwaarden voor kwaliteitszorg De kwaliteitszorg op de school is op enkele aspecten na van voldoende kwaliteit en vormt de basis voor het verbeterproces dat de school heeft doorgemaakt. Er is sprake van duidelijke leiding. De evaluatie van het leren en onderwijzen heeft nu ook gestalte gekregen. Bovendien informeert de school derden, waaronder ouders, op allerlei manieren. Hiervoor gebruikt de school onder meer de website, nieuwsbrieven en informatieavonden. Op twee indicatoren is verbetering noodzakelijk. De school moet allereerst zorgen voor een duidelijker beeld van de onderwijsbehoeften van haar leerlingen, vooral wat de uitwerking op sociaal-emotioneel gebied betreft. Een uitwerking ontbreekt waarin de heterogeniteit van haar doelgroep goed tot uitdrukking komt, gekoppeld aan mogelijkheden en belemmeringen. Dit is nodig omdat de heterogeniteit van de leerlingenpopulatie groot is, maar ook omdat de populatie steeds verandert of kan veranderen. Dat moet zo nodig een vertaling kunnen krijgen in de keuze voor een nieuwe koers. Een tweede onvoldoende beoordeling betreft de evaluatie van de kwaliteit van de opbrengsten van het onderwijs. Om een goede evaluatie mogelijk te maken, moet de school beginnen met het stellen van doelen voor de leerresultaten, de interne doorstroom en voor de overige vaardigheden. Het gaat daarbij om doelen of standaarden die passen bij de kenmerken van de eigen leerlingenpopulatie. Deze doelen zijn wel te traceren in allerlei op zichzelf staande documenten maar een duidelijke weergave ervan ontbreekt in het schoolplan. Ook in 2009 miste het schoolplan als overkoepelend document de nodige scherpte. Een volgende stap is het zoeken van geschikte meetinstrumenten om na te gaan wat de resultaten van het onderwijs zijn. De inspectie stelt vast dat de school zeer kritisch is voor wat betreft de meetinstrumenten die zij gebruikt. De school onderzoekt terdege of deze instrumenten ook de informatie leveren die zij nodig heeft. Dat is goed maar zonder vooraf geformuleerde standaarden krijgt de school nooit de juiste antwoorden op haar vragen. Pagina 8 van 11

9 Systeem van leerlingenzorg en functionaliteit van handelingsplanning De kwaliteit van het systeem van leerlingenzorg op het OdyZee College is voldoende. In 2009 stelde de inspectie vast dat de commissie voor de begeleiding (cvb) onvoldoende toegerust was om haar taak naar behoren uit te voeren en daardoor onvoldoende haar verantwoordelijkheid kon nemen als regisseur van de leerlingenzorg. Dit was een ernstig probleem. Een enorme kwaliteitsverbetering is gerealiseerd op dit punt. De cvb heeft de regie over de ontwikkeling van leerlingen strak in handen en een functionele verbinding tussen de cvb en het primaire proces is gelegd. Het leerlingvolgsysteem is over de volle breedte ingericht en geïmplementeerd. Alleen de evaluatie van de uitvoering van de handelingsplannen behoeft verbetering. De samenstelling van de cvb is conform wettelijk voorschrift. De cvb heeft een inhaalslag gemaakt tijdens het verbetertraject en de beginsituatie voor vrijwel alle leerlingen in het startdocument goed beschreven. Ook de plancyclus is op orde. In maart 2012 evalueert de cvb de werkwijze met als doel de documenten zo functioneel mogelijk te maken. Een aandachtspunt daarbij kan zijn, meer aandacht te geven aan de verantwoording van de gemaakte keuzes voor de doelen en de aanpak. Bovendien kunnen de instrumenten aan kwaliteit winnen als de langetermijndoelen duidelijker gericht zijn op het gediagnosticeerd probleem en de aanpak aansluit op de tussendoelen in de leerroute. Sluitstuk van de ontwikkeling die de school doormaakt, is de evaluatie van de uitvoering van de handelingsplanning. De inspectie stelt vast dat deze niet voldoende is omdat de cvb niet op alle relevante aspecten evalueert. Uit de evaluatie van de handelingsplannen blijkt bijvoorbeeld onvoldoende dat de cvb inzicht heeft welke belemmerende en bevorderende factoren een rol hebben gespeeld bij het al dan niet behalen van de doelstellingen (indicator 3.8). Onderwijsleerproces en schoolklimaat Bijna alle indicatoren van het onderwijsleerproces beoordeelt de inspectie positief. Een uitzondering hierop zijn de indicatoren die betrekking hebben op de onderwijstijd. Het OdyZee College heeft naast een investering in de leerlingenzorg ook het primaire proces verbeterd. Het leerstofaanbod is ook in 2009 al met een voldoende beoordeeld. De school heeft de positieve ontwikkeling doorgezet door meerdere leerlijnen verder uit te werken en het aanbod te verbreden, ook voor de afdeling vso. De afstemming op de verschillende doelgroepen binnen de school kan hierdoor steeds beter plaatsvinden. Uit de observaties bleek dat niet alle leraren de onderwijstijd efficiënt gebruiken en dat er lestijd verloren gaat aan organisatorische zaken. Verder blijkt uit de handelingsplanning dat de leraren de mogelijkheid om te variëren in leertijd, onvoldoende benutten. Dit was ook in 2009 al het geval. Door de mogelijkheid ook te variëren in leertijd niet te benutten, laat de school een belangrijk instrument liggen om het onderwijs beter af te stemmen op de behoeften van de leerlingen. De school heeft het (ortho)didactisch handelen een impuls gegeven. Zij stelt duidelijke gedragsregels, de leraren stimuleren de leerlingen positief, betrekken leerlingen bij de les en brengen structuur aan in het onderwijsleerproces. Het klassenmanagement is voldoende doelmatig. De inspectie stelt vast dat het team hierdoor in de groepen een goede en rustige werksfeer realiseert en de leerlingen zich betrokken tonen bij de onderwijsactiviteiten. In de lesobservaties is de afstemming op de behoeften van de leerlingen, zowel bij de instructie als de verwerking in de heterogene groepen, zichtbaar aanwezig. De inspectie stelt vast dat de school een voldoende actief en samenhangend veiligheidsbeleid voert. Zij peilt elke twee jaar de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeelsleden en heeft het veiligheidsbeleid vastgelegd. De leerlingen geven aan dat de leraren begrip tonen voor hun problemen en hen vertrouwen geven. Leerlingen kunnen altijd bij de leraren terecht. Pagina 9 van 11

10 Aandachtspunt is dat enkele leerlingen graag de lat hoger zouden willen leggen bij het aanbod en zij geven ook aan dat zij graag - net als in het regulier onderwijs - huiswerk zouden willen maken. De leraren zijn positief over de sfeer, de geboden ruimte en het vertrouwen dat het management in hen stelt. Ook geven zij aan dat na het intensieve proces van verbetering, tijd voor implementatie gewenst is en het nodig is dat ook borging van bereikte kwaliteit aandacht krijgt. Een aandachtspunt is dat op de school zelf geen interne vertrouwenspersoon aangewezen is. Opbrengsten De resultaten van de leerlingen kan de inspectie niet beoordelen. Daarvoor zijn nog geen criteria beschikbaar. Bovendien kan dit pas na het doorlopen van een aantal cycli met 'smart' geformuleerde doelstellingen en een nauwkeurige registratie van het al dan niet behalen van die doelstellingen. Zover is de school nog niet. Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Korczakschool, locatie OdyZee College, afdeling vso het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Bestuurlijk natraject De inspectie stuurt alle rapporten van bevindingen van de onderzoeken die in het kader van het bestuurlijk natraject zijn uitgevoerd op de cluster 4 scholen van de Stichting Respont na hoor en wederhoor aan de Minister. Dit onderzoek maakt deel uit van het bestuurlijk natraject. De Minister besluit of aan de prestatieafspraken die met haar gemaakt zijn. is voldaan en geeft een schriftelijke reactie aan het bevoegd gezag van de Stichting Respont. Op het moment dat de rapporten van bevindingen openbaar zijn, voegt de inspectie de reactie van de minister toe aan het rapport. Pagina 11 van 11