RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ KLIMOPSCHOOL

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ KLIMOPSCHOOL AFDELING VSO ZMLK Plaats : Middelburg BRIN-nummer : 00OJ Cluster : 3 Onderzoek uitgevoerd op : 17 april 2012 Rapport vastgesteld te Tilburg op : 3 juli 2012 HB /7 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 17 april 2012 een onderzoek uit op de afdeling vso van de Klimopschool voor zeer moeilijk lerende kinderen om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De inspectie voerde op 3 februari 2012 een gesprek met het bevoegd gezag en besloot toen een volledig onderzoek uit te voeren op de Klimopschool. Het bestaande basisarrangement was nog gebaseerd op een beperkt onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs dat de inspectie in 2007 uitvoerde. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie heeft toegestuurd en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. - Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers, waaronder handelingsplannen, bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding; de onderwijspraktijk observeerde in drie groepen; bevindingen en conclusie besprak met de directie en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag. Uit het waarderingskader onderzocht de inspectie bij dit onderzoek de kern- en normindicatoren. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 3 van 11

4 Pagina 4 van 11

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen staan weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Pagina 5 van 11

6 Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Pagina 6 van 11

7 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). Ja nee Pagina 7 van 11

8 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie komt tot de conclusie dat de kwaliteit van het onderwijs op de vso-afdeling van de Klimopschool van voldoende niveau is. De inspectie leest de kwaliteit van het onderwijs in de eerste plaats af aan het systeem van leerlingenzorg. Drie van de vier normindicatoren binnen dit systeem beoordeelt zij met een voldoende. Daarnaast beoordeelt de inspectie ook het aspect çyclisch proces kwaliteitzorg' en de aspecten van het onderwijsleerproces overwegend positief. De school werkt voortvarend aan het opbrengstgericht werken door een systeem van leerlingenzorg te ontwikkelen waarbij de opbrengsten centraal staan. Daarbij brengt de school op schoolniveau de leerresultaten helder in beeld. Een tekortkoming is de kwaliteit van de evaluaties van de handelingsplannen. De ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en leren pakt de school planmatig en cyclisch op. Daarmee laat zij zien volgens een kwaliteitsbeleid gericht te werken aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. De kwaliteitszorg is verbonden met de praktijk waarbij evalueren, actualiseren en borgen centraal staan. Toelichting Cyclisch proces van kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg De oordelen die de inspectie geeft op de indicatoren behorend bij het cyclisch proces van kwaliteitszorg zijn overwegend positief. De tekortkomingen liggen in het onvoldoende zicht hebben op de leerlingkenmerken en het structureel evalueren van de leerlingenzorg. De school heeft haar visie vertaald naar een onderwijsconcept. Het is niet transparant hoe de school daarbij gebruikt maakt van een analyse naar leerlingkenmerken en de daarmee samenhangende onderwijsbehoeften. Een aandachtspunt is ook het opnemen van de specifieke leerlingkenmerken en het daarbij behorende onderwijsconcept in het schoolplan. De school werkt planmatig aan de kwaliteit van het onderwijs met schoolverslagen, jaarplannen en projectplannen vanuit de werkgroepen. Voor de zelfevaluatie gebruikt de school verschillende instrumenten waaronder het Zelfevaluatie Kader (ZEK), aanvullende kwaliteitskaarten en een passend lesmodel. De school evalueert het onderwijsleerproces door klassenobservaties uit te voeren aan de hand van een kijkwijzer. Daarnaast legt de school afspraken vast in kwaliteitskaarten en toetst deze structureel waardoor kwaliteiten zijn geborgd. De planmatigheid waarmee de school dit realiseert voor het onderwijsleerproces, ziet de inspectie onvoldoende terug bij de leerlingenzorg. Er is een beleid leerlingenzorg maar de school evalueert en toetst dit beleid in onvoldoende mate. De school heeft doelen geformuleerd voor de leeropbrengsten per leerroute. De resultaten hiervan staan weergegeven in een grafiek en een groepsoverzicht. De school zet de behaalde opbrengsten af tegen de normen die zij heeft gesteld. De inspectie waardeert het dat de Klimopschool begonnen is met een analyse naar de eventuele oorzaken van de behaalde resultaten. De school betrekt daarbij de eventuele schoolfactoren, waaronder bijvoorbeeld het onderwijsaanbod, die van invloed kunnen zijn op de leeropbrengsten. De betrouwbaarheid van de toetsen waarmee de school de leerresultaten meet, is een punt van aandacht. De Klimopschool betrekt de ouders voldoende bij nieuwe ontwikkelingen en informeert hen daarover via de nieuwsbrieven en de website. De gegevens over in-, door- en uitstroom van leerlingen blijven onderbelicht. Daarnaast wijst de inspectie op het belang om passende informatiemiddelen voor ouders te gebruiken. Pagina 8 van 11

9 Systeem van leerlingenzorg en opbrengsten De inspectie waardeert drie van de vier normindicatoren van het systeem van leerlingenzorg met een voldoende. De school brengt de beginsituatie van de leerling op het gebied van de sociaal-emotionele, de lichamelijke en de didactische ontwikkeling voldoende in kaart. Tevens stelt de commissie voor de begeleiding (cvb) handelingsadviezen en doelen op voor het eerste handelingsplan. De school ontwikkelt op dit moment een nieuw document waarbij het ontwikkelingsperspectief specifieker is uitgewerkt en de basis vormt voor de inschaling in een leerroute, gekoppeld aan een uitstroomniveau en een uitstroombestemming. De school stelt de ouders voldoende in de gelegenheid om de handelingsplannen te bespreken en na akkoord te ondertekenen. Een aandachtspunt daarbij is de verantwoording van de school over de aanpak en interventies die zij inzetten. De school beschrijft dit niet in de handelingsplannen en de groepsplannen waardoor zowel ouders als andere belanghebbenden hier geen zicht op hebben. De implementatie van de stromen met de daaraan gekoppelde leerlijnen zorgt ervoor dat de school planmatig werkt en de ontwikkeling van de leerlingen in kaart brengt. Aandachtspunten daarbij zijn de relatie tussen het leerlingvolgsysteem en de te gebruiken toetsen, de wijze van afname van toetsen, de beoordeling van het bereiken van doelen die door observatie zijn vastgesteld en het ontwikkelen van criteria voor uitval. Sinds dit schooljaar gebruikt de school voor het vakgebied lezen de methodeonafhankelijke toetsen voor 'speciale leerlingen'. In de komende periode worden deze toetsen ook geïmplementeerd voor de vakken rekenen en spelling. De inspectie constateert dat het toetsbeleid voor de leerlijnen nadere aandacht behoeft om de betrouwbaarheid ervan te vergroten. In het kader van verantwoording of leerlingen zich optimaal ontwikkelen, schiet de evaluatie van de uitvoering van de handelingsplannen tekort. Aan de hand van de neerslag van onlangs gehouden evaluaties, kan de cvb onvoldoende aantonen dat een analyse van belemmerende en bevorderende schoolfactoren plaatsvindt. Dit komt omdat de school de aanpak, middelen en de organisatie niet heeft beschreven. Daardoor is het niet helder welke aanpak is ingezet en of dit de juiste aanpak was voor het behalen van de doelen. Ook is onvoldoende duidelijk hoe de school de resultaten van methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsing bij de evaluatie betrekt en hoe zij op basis van deze resultaten gerichte interventies inzet. Om de deugdelijkheid van rendementsverwachtingen, criteria en normen vast te stellen, moet de school eerst enkele cycli van handelingsplanning doorlopen hebben in relatie tot het ontwikkelingsperspectief van de leerling. Op dit moment kan zij de opbrengsten daarom nog niet waarderen. Ook bij de inspectie is een beslisregel voor opbrengsten nog in ontwikkeling. Onderwijsleerproces en schoolklimaat De inspectie komt tot de conclusie dat alle indicatoren van het onderwijsleerproces en het schoolklimaat voldoende zijn. De Klimopschool hanteert een leerstofaanbod met voortdurende aandacht voor het afstemmen van het aanbod op het uitstroomperspectief van de leerlingen richting voorbereiding op wonen, werken en vrije tijd. De school zet daarvoor speciale modules in zoals bijvoorbeeld het leren reizen met het openbaar vervoer. Daarnaast hanteert de school een fasegericht systeem om leerlingen geleidelijk voor te bereiden op stages en op uitstroom richting arbeid en dagbesteding. Ook heeft de school een start gemaakt met het bewust inzetten van de onderwijstijd, afgestemd op de leerroute en het uitstroomperspectief. De koppeling tussen de aangeboden methodes en de leerlijnen vraagt om een meer overzichtelijke uitwerking. Pagina 9 van 11

10 De instructie die de inspectie tijdens de lessen waarnam, is voldoende in een betekenisvolle context geplaatst. Aan het begin van de les blikken teamleden terug op de vorige lessen. Een aandachtspunt is het geleerde samenvatten aan het eind van de les. Sinds dit schooljaar werkt de school met groepsplannen waarin de niveaus van de leerlingen zijn geclusterd. De groepsplannen vormen het uitgangspunt voor het klassenmanagement. De instructie en verwerking zijn daarmee over het algemeen afgestemd op het niveau van de leerling. Een verdere implementatie van het werken met groepsplannen en het opzetten van een passend klassenmanagement vraagt nog de aandacht. Tijdens de lesobservaties waren de leerlingen taakgericht en geconcentreerd aan het werk. De leraren stimuleren het denken van leerlingen door open vragen te stellen en leerlingen uit te dagen zelf na te denken. Tevens stimuleert de school de zelfverantwoordelijkheid van de leerlingen door de handelingsplannen en de daarbij behorende grafiek met opbrengstgegevens te bespreken met de leerling. De school geeft aan dat vooral de grafiek inzichtelijk maakt wat de leerling nog moet leren om uit te kunnen stromen naar een bepaalde richting. Ook de zelfstandigheid van de leerlingen stimuleert de school in voldoende mate. Daarbij zet zij verschillende instrumenten in waaronder bijvoorbeeld de timetimer en de kieskaarten. De leerlijnen zelfredzaamheid en leren leren hanteert de school als basis voor het aanbod. Het pedagogisch handelen kenmerkt zich door een empathische aanpak. leraren hebben begrip voor de problematiek van de leerlingen zonder daarbij de gedragsregels uit het oog te verliezen. Hiermee creëert de school een rustige en veilige leeromgeving. Het toetsen van de beleving van de veiligheid onder personeel, ouders en leerlingen gebeurt voldoende. Recent zijn er tevredenheidsonderzoeken (ZEK) afgenomen waarin de beleving van de veiligheid een onderdeel was. Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Klimopschool, afdeling vso, het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Naleving De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in de naleving van wettelijke voorschriften. Pagina 11 van 11