DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ HET MOZAIEK SO ALMELO

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ HET MOZAIEK SO ALMELO Plaats: Almelo BRIN-nummer: 00KM Onderzoek uitgevoerd op: 18 maart 2010 Conceptrapport verzonden op: 19 april 2010 Rapport vastgesteld te Zwolle op: 14 juni 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm. HB

2 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 18 maart 2010 een onderzoek uitgevoerd op het Mozaïek so te Almelo om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en/of de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 9, 10 en 11 september 2008 zijn tekortkomingen vastgesteld in het systeem van leerlingenzorg, het onderwijsleerproces en de cyclische kwaliteitszorg. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 27 januari De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. De school heeft tijdens de anderhalf jaar durende fase van verscherpt toezicht samen met de andere scholen van het Mozaïek gewerkt aan de hand van een plan van aanpak ter verbetering van de kwaliteit. Dit plan is steeds onderwerp van gesprek geweest in het overleg van de inspectie met de school in het kader van de monitoring. De school heeft vanaf het eerste moment van de constatering door de inspectie dat de kwaliteit onvoldoende was, ingezet op verbetering. Onderzoeksopzet - Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie heeft toegestuurd en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. - Onderzoek op locatie waarbij: o schooldocumenten, waaronder handelingsplannen, zijn bestudeerd en beoordeeld; o gesprekken zijn gevoerd met de directie, de commissie voor de begeleiding en een afvaardiging van de leraren; o de onderwijspraktijk is geobserveerd in nagenoeg alle groepen. Aan het eind van het bezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek teruggekoppeld aan de directie, de directeur onderwijs en de bestuurder. Uit het waarderingskader zijn de kern- en normindicatoren onderzocht aangevuld met de indicatoren over de systematische kwaliteitszorg en de voorwaarden voor kwaliteitszorg, omdat enkele van deze indicatoren de vorige keer onvoldoende waren. Naast deze aspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten onderzocht. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Al deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. HB

3 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Voorwaarden kwaliteitszorg 2.1 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. HB

4 Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 HB

5 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee HB

6 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op het Mozaïek so Almelo als voldoende. In de afgelopen anderhalf jaar is de kwaliteit van de leerlingenzorg en de functionaliteit van de handelingsplanning op een voldoende niveau gebracht. Ook het onderwijsleerproces en de systematische kwaliteitszorg zijn verbeterd. De school kwam onder verscherpt toezicht omdat twee van de vier normindicatoren in het systeem van leerlingenzorg onvoldoende bijdroegen aan de kwaliteit van het onderwijs. De school heeft vanaf dat moment haar systeem van leerlingenzorg ingrijpend veranderd en daarmee samenhangend ook haar onderwijsconcept grondig aangepast. Er is in relatief korte tijd veel aangepakt en de school is er zelf ook van overtuigd dat er in kwalitatief opzicht een grote slag is geslagen. Toelichting Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is in vergelijking met het onderzoek van twee jaar geleden verbeterd, onder meer door de in gebruik name van een instrument (de ZEK) en de uitvoering van geplande verbeteractiviteiten in het sector(ontwikkelings)plan, het locatieplan en het schoolplan. De werkwijze van de school en de uitgangspunten staan daarin beschreven. Ook de eerste ervaringen met de nieuwe werkwijze in de leerlingenzorg staan beschreven. De kwaliteitszorg is op drie van de onderzochte indicatoren onvoldoende. Een van de redenen hiervoor is dat het school(sectorplan)plan in onvoldoende mate concrete schooldoelen bevat. Hierdoor is de evaluatie van opbrengsten, onderwijs en leren en het systeem van leerlingenzorg niet goed mogelijk. De school heeft geen doelen geformuleerd voor de tussentijdse resultaten en voor de resultaten aan het eind van de schoolperiode om de opbrengsten te kunnen beoordelen. Daartoe zou de school voor de verschillende doelgroepen een perspectief moeten bepalen dat voldoende ambitieus is. Het evalueren van het onderwijsleerproces en het systeem van leerlingenzorg kan de school realiseren als voldoende is uitgewerkt welke doelen de school zichzelf stelt. De evaluatie omvat het meten, waarderen en analyseren in het kader van kwaliteitsontwikkeling. De voorwaarden voor de kwaliteitszorg dragen nu, in tegenstelling tot anderhalf jaar geleden, voldoende bij. Er ligt nu een visie, er is ingezet op betrokkenheid van leraren bij de veranderactiviteiten, er is onderzoek gedaan naar tevredenheid onder ouders en personeel, de school (sector)leiding stuurt (onder meer) de professionalisering aan en er is samenwerking gezocht met de andere scholen van het Mozaïek. Systeem van leerlingenzorg, functionaliteit handelingsplanning en opbrengsten Het systeem van leerlingenzorg is nu op alle vier beoordeelde indicatoren van voldoende kwaliteit. Voor alle leerlingen is er een ondertekend individueel handelingsplan dat de school twee keer per jaar evalueert. Daarnaast hanteert de school groepsplanners. Daarin noteren de leraren hoe zij de afspraken uit de handelingsplannen verwerken in hun dagelijkse lessen. Zo bestaat de mogelijkheid tot planmatig handelen en dat gebeurt ook. Daarmee is de functionaliteit van de plannen voldoende. De onderwijsrelevante beginsituatie is in het individuele handelingsplan voldoende beschreven. De school volgt de vooruitgang van de leerlingen in voldoende mate met behulp van methodegebonden en methode-onafhankelijke toetsen. De evaluatie van de plannen voorziet in het vaststellen van resultaten en een inventarisatie van belemmerende en bevorderende factoren en de betekenis daarvan voor het vervolg. Nu de school op deze manier laat zien voldoende planmatig te werken en meer gericht te zijn op onderwijs is de schooleigen kritiek op de wijze van planmatig handelen relevant. De verdere verbetering van het individuele handelingsplan heeft de school vooruitgeschoven tot na het inspectiebezoek. Zo vinden de leraren het format nog niet handig en is nog niet voor iedere leraar het smart formuleren van doelen vanzelfsprekend. Ook in de wijze waarop de HB

7 leraren de groepsplanners invullen is sprake van grote verschillen. Om een goede kwaliteit te leveren is het van belang dat alle leraren zich kunnen vinden in de gemaakte afspraken. Nu zijn de knelpunten die de leraren ervaren af en toe zichtbaar, zowel in de handelingsplannen als in de groepsplanners en in de schoolpraktijk. Dit laat onverlet dat de school er in geslaagd is in zeer korte tijd een verbetering van formaat te realiseren. Onderwijsleerproces en schoolklimaat De indicatoren die samenhangen met het onderwijsleerproces - zoals het pedagogisch en didactisch handelen van de leraren - zijn van voldoende niveau. Leraren gaan op een respectvolle manier met leerlingen om en slagen erin om in een taakgerichte werksfeer de leerlingen te voorzien van een duidelijke uitleg en ze -waar mogelijk- uit te dagen tot denken. De eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen voor het onderwijsleerproces is voldoende gerealiseerd vooral bij de jongste kinderen. Omdat de school in de handelingsplannen opneemt welke beredeneerde keuzes zij maakt over de inzet van de leertijd op basis van onderwijsbehoeften van leerlingen is de bijbehorende indicator als voldoende beoordeeld. De school heeft de tijdverdeling over de verschillende vakken zoveel als mogelijk analoog aan het regulier onderwijs gepland. Zodoende slaagt de school erin alle vakken in voldoende mate aan bod te laten komen. Het klimaat binnen de school is evenals bij het vorige inspectiebezoek voldoende. Het kenmerkt zich door rust en een respectvolle omgang van het personeel met de leerlingen en tussen de leerlingen onderling. De leraren worden ondersteund in het lesgeven door de commissie voor de begeleiding. Sommige leraren moeten leren meer los te laten en meer van leerlingen te vragen, terwijl andere leraren dat al wel realiseren. Dit is een proces waar de school de komende tijd in wil blijven investeren. HB

8 3 Toezichtarrangement Geen belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit. De Inspectie van het Onderwijs kent aan het Mozaïek so te Almelo een basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van een themaonderzoek. HB