DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ DE NEVENVESTIGING VAN DE OBADJASCHOOL CLUSTER 4 VSO

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ DE NEVENVESTIGING VAN DE OBADJASCHOOL CLUSTER 4 VSO Plaats : Apeldoorn BRIN-nummer : 26 NC Onderzoek uitgevoerd op : 21 september 2011 Rapport vastgesteld te Zwolle op: 21 november 2011

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT...9 Obadja/VSO cluster 4 Pagina 2 van 9 HB

3 1. INLEIDING De inspectie van het onderwijs voerde op 21 september 2011 een onderzoek uit op de nevenvestiging van de Obadjaschool vso, locatie Jacobus Fruytier, te Apeldoorn voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Uit de risicoanalyse kwam niet naar voren dat er risico s en tekortkomingen zijn in de kwaliteit van het onderwijs of in de naleving van wet- en regelgeving. Omdat de inspectie de school in 2009 heeft bezocht in het kader van een nulmeting, heeft zij besloten thans het kwaliteitsprofiel van de school op basis van een kwaliteitsonderzoek vast te stellen. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; Analyse van documenten die de school aan de inspectie uitreikte en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school, zoals enkele zorgdocumenten (het nieuwe format handelingsplan, inclusief handleiding en de recent ingevoerde test voor sociaal-emotionele ontwikkeling); Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: - schooldocumenten, waaronder handelingsplannen, bestudeerde en beoordeelde; - gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding; - de onderwijspraktijk observeerde in vier groepen. Op 26 september 2011 besprak de inspectie haar voorlopige bevindingen en conclusie met het bevoegd gezag. Daarbij waren tevens de algemeen directeur, de locatieleider en de teamleider aanwezig. Uit het waarderingskader heeft de inspectie de kern- en normindicatoren onderzocht, aangevuld met de indicatoren van het systeem voor kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij haar onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zij onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Obadja/VSO cluster 4 Pagina 3 van 9 HB

4 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator realiseert. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Obadja/VSO cluster 4 Pagina 4 van 9 HB

5 Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Obadja/VSO cluster 4 Pagina 5 van 9 HB

6 2.2 Beschouwing Context Sinds 1 augustus 2010 is door het ministerie van OCW een smal experiment toegekend. In de experimenteerbeschikking is toestemming gegeven aan het bevoegd gezag van de Obadjaschool om cluster-4 onderwijs aan te bieden en tegelijkertijd een nevenvestiging in Apeldoorn in te richten. In 2009 vielen de cluster-4 leerlingen, gehuisvest in de Jacobus Fruytier scholengemeenschap, nog onder de verantwoordelijkheid van het Hoenderloo College, een cluster 4 school in Hoenderloo. In de opgestelde samenwerkingsovereenkomst heeft de Obadjaschool de verantwoordelijkheid voor het verzorgen van onderwijs aan de Jacobus Fruytier scholengemeenschap overgedragen. Algemeen beeld De inspectie beoordeelt het onderwijs op de nevenvestiging Obadjaschool cluster 4 vso als onvoldoende. Het systeem van leerlingenzorg is bepalend voor het oordeel van de inspectie. Twee van de vier normindicatoren beoordeelt de inspectie als voldoende. De aspecten van het onderwijsleerproces beoordeelt de inspectie op twee indicatoren als onvoldoende. Het schoolklimaat is voldoende ondersteunend voor leerlingen en teamleden. De inspectie stelde bij dit onderzoek enkele tekortkomingen vast op het gebied van de naleving van wet- en regelgeving. Toelichting Kwaliteitszorg De inspectie beoordeelt twee van de acht indicatoren die behoren tot dit kwaliteitsaspect als voldoende. De school heeft voldoende zicht op haar leerlingenpopulatie. Dat blijkt onder meer uit de wijze waarop zij de leerlingen in verschillende onderwijsniveaus indeelt, gebaseerd op hun verwachte uitstroombestemming. De nevenvestiging Obadjaschool cluster 4 vso evalueert de kwaliteit van de opbrengsten, het onderwijsleerproces en het systeem van leerlingenzorg niet systematisch. Wel heeft de school de afgelopen periode aandacht besteed aan enkele zorgdocumenten en deze ingevoerd. Om van borging van de kwaliteit te kunnen spreken is het noodzakelijk dat de school haar schooleigen doelen stelt en vervolgens evaluaties uitvoert om daarna gemaakte afspraken te bewaken. Zo ver is de school op dit moment nog niet. De wijze waarop de school ouders informeert over de kwaliteit van het onderwijs is van onvoldoende kwaliteit. De schoolgids van de Jacobus Fruytier scholengemeenschap biedt namelijk onvoldoende zicht op de kwaliteit van het onderwijs op de nevenvestiging. Systeem van leerlingenzorg, functionaliteit van de handelingsplanning en opbrengsten De inspectie beoordeelt twee van de vier indicatoren die behoren tot het kwaliteitsaspect systeem van leerlingenzorg als voldoende. De functionaliteit van de handelingsplanning beoordeelt de inspectie als voldoende, in die zin dat er doelen zijn gesteld die handvatten bieden voor de leraren om de leerstof te plannen en Obadja/VSO cluster 4 Pagina 6 van 9 HB

7 het ontwikkelingsniveau waarop ze de leerlingen aan spreken. In de praktijk werken de leraren zichtbaar aan deze leerinhouden. De commissie voor de begeleiding (cvb) bestaat uit de directeur zorg, de teamleider cluster 4, de orthopedagogen, de schoolmaatschappelijk werker en de schoolarts. Op basis van de dossieranalyse en de intake stellen de orthopedagogen een leerlingenprofiel op, waarna de leraar een individueel handelingsplan maakt met korte en lange termijndoelen. Het individueel handelingsplan is onvoldoende planmatig omdat de keuze voor een vakkenpakket, eventuele fasering van het leerjaar of indelen in een ander niveau niet transparant is. Ook kan de school niet verantwoorden of de gestelde doelen voldoende ambitieus zijn. De school beschikt over verschillende procedures om leerlingen te volgen, zoals het programma van toetsing en afsluiting van de Jacobus Fruytier scholengemeenschap en leerlingenbesprekingen. In de dagjournaals is een overzicht aanwezig (op groepsniveau) van het gedrag in de klas. De ontwikkelingstest om de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te bepalen is vanaf mei 2011 ingevoerd. De registratie van de schooltoetsen leidt echter niet zichtbaar tot vervolgplanning van onderwijsactiviteiten. Hierdoor is het systematisch volgen van de vorderingen en de ontwikkeling van de leerlingen (indicator 3.5) van onvoldoende niveau. De evaluatie van de handelingsplannen (indicator 3.8) door de cvb is eveneens onvoldoende. De cvb bespreekt tweemaal per jaar de individuele handelingsplannen, de neerslag van deze besprekingen is niet zichtbaar in vervolgplannen. De inspectie treft geen onderbouwing aan voor het niet behalen van doelen en wat de school er vervolgens aan gaat doen om alsnog het doel te behalen. Bij deze analyse van belemmerende en bevorderende factoren gaat het met name om de factoren die de school kan beïnvloeden zoals onderwijstijd, methodiek, didactische aanpak ed. De resultaten van de leerlingen kan de inspectie nu nog niet beoordelen. Daarvoor zijn nog geen criteria beschikbaar. Bovendien kan dit pas na het doorlopen van een aantal cycli met smart geformuleerde doelstellingen en een nauwkeurige registratie van het al dan niet behalen van die doelstellingen. Onderwijspraktijk en schoolklimaat De school maakt gebruik van de methoden van het regulier voortgezet onderwijs. De onderwijstijd benut de school voldoende doelmatig. Differentiatie in leertijd maakt de school niet zichtbaar in de handelingsplannen. Dit is wel te zien in de week- en dagplanning, maar de verantwoording voor de gemaakte keuze ontbreekt in de plannen die ouders ondertekenen. Het onderwijs in de groepen kenmerkt zich door een (ortho)pedagogisch en een (ortho)didactisch klimaat van voldoende niveau. De lessen kenmerken zich door het zelfstandig verwerken van de leerstof. Leerlingen krijgen uitleg op verzoek. De groepsleraar helpt wel bij het plannen van de leerstof voor de oudere leerlingen. Leerlingen volgen lessen op de school voor voortgezet onderwijs als hun zelfstandigheid en hun ontwikkelingsniveau dat toelaat, of als de vakken in praktijklokalen Obadja/VSO cluster 4 Pagina 7 van 9 HB

8 worden aangeboden. De vooraf bepaalde afstemming op relevante verschillen tussen leerlingen is onvoldoende waargenomen. Het schoolklimaat is voldoende ondersteunend voor leerlingen en teamleden. Er is een timeout voorziening aanwezig voor de leerlingen. De school registreert welke leerlingen hier gebruik van maken en maakt een analyse van de eventuele incidenten. Naleving wettelijke voorschriften De inspectie heeft tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. In artikel 41a van de Wet op de expertisecentra wordt vermeld dat een handelingsplan uiterlijk binnen een maand opgesteld moet worden. Binnen de nevenvestiging van Obadja cluster 4 vso wordt een termijn van zes weken gehanteerd. Dit is te lang. Daarnaast is de inspectie aangelopen tegen de situatie dat er niet altijd bevoegde leraren voor de klas staan. Door een nog niet ingevulde vacature staat één dag per week een leraarondersteuner zelfstandig voor één van de groepen. Dit is onjuist en moet hersteld worden volgens artikel 32 van de Wet op de expertisecentra. Het bevoegd gezag heeft voor de nevenvestiging Obadjaschool cluster 4 vso geen eigenstandige schoolgids en schoolplan vastgesteld. De schoolgids van de Jacobus Fruytier scholengemeenschap bevat een passage over de cluster-4 leerlingen. Volgens artikel 27 van de WEC is dit niet juist. Obadja/VSO cluster 4 Pagina 8 van 9 HB

9 3. TOEZICHTARRANGEMENT Belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont enkele belangrijke tekortkomingen. Daarom beoordeelt de Inspectie van het Onderwijs de kwaliteit als zwak. Om deze reden kent de inspectie de nevenvestiging van de Obadjaschool cluster 4 vso een aangepast arrangement toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in september 2012 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert na de zomervakantie 2012 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. De inspectie heeft bij dit onderzoek enkele tekortkomingen vastgesteld in de naleving van de wettelijke voorschriften: - Het handelingsplan moet binnen een maand worden vastgesteld (WEC, artikel 41a) - Tijdens elke les een bevoegde leerkracht (WEC, artikel 32) - Het bevoegd gezag dient de schoolgids en het schoolplan vast te stellen (WEC, artikel 27) Het bevoegd gezag informeert de inspectie uiterlijk 1 januari 2012 over de maatregelen die getroffen zijn om de tekorten in de wettelijke voorschriften op te heffen. Obadja/VSO cluster 4 Pagina 9 van 9 HB