DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ DE AMBELT REGIO APELDOORN, LOCATIE VSO NUNSPEET CLUSTER 4

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ DE AMBELT REGIO APELDOORN, LOCATIE VSO NUNSPEET CLUSTER 4. Plaats : Nunspeet BRIN-nummer : 02YN Onderzoek uitgevoerd op : 29 maart 2011 Rapport vastgesteld te Zwolle op: 31 mei 2011 HB /4

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN NUNSPEET VSO TOEZICHTARRANGEMENT...11 Pagina 2 van 11 HB

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 29 maart 2011 een onderzoek uit op De Ambelt regio Apeldoorn vso, locatie Nunspeet om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding In september 2008 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit. Zij stelde daarbij tekortkomingen vast in het systeem van leerlingenzorg, inclusief de functionaliteit van de handelingsplanning, het systeem van kwaliteitszorg en de voorwaarden daartoe en het onderwijsleerproces. Ook was er een tekortkoming in de naleving van de wettelijke voorschriften. De bevindingen van het onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 7 januari 2009 is vastgesteld. Op basis van de beslisregel beoordeelde de inspectie de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en intensiveerde haar toezicht. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie heeft toegestuurd en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. - Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: o schooldocumenten, waaronder handelingsplannen, bestudeerde en beoordeelde; o gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding en een afvaardiging van de teamleden; o de onderwijspraktijk observeerde in een groot aantal groepen. Op 31 maart 2011 besprak de inspectie de bevindingen en conclusies op hoofdlijnen met de directie en het bevoegd gezag. Uit het waarderingskader heeft de inspectie de kern- en normindicatoren onderzocht, aangevuld met de indicatoren over de systematische kwaliteitszorg en de voorwaarden daartoe. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij haar onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Pagina 3 van 11 HB

4 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 4 van 11 HB

5 2. BEVINDINGEN NUNSPEET VSO 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Voorwaarden kwaliteitszorg 2.1 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Pagina 5 van 11 HB

6 Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Pagina 6 van 11 HB

7 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Pagina 7 van 11 HB

8 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt het onderwijs op De Ambelt Regio Apeldoorn vso, locatie Nunspeet als voldoende. Ten opzichte van het kwaliteitsonderzoek in september 2008 heeft de school verbeteringen gerealiseerd. Het systeem van leerlingenzorg is bepalend voor het oordeel van de inspectie. Drie van de vier normindicatoren beoordeelt de inspectie nu als voldoende. De aspecten van het onderwijsleerproces beoordeelt de inspectie op de meeste indicatoren ook als voldoende. Het schoolklimaat is voldoende ondersteunend voor leerlingen en teamleden. Dit is een belangrijke verbetering ten opzichte van De systematische kwaliteitszorg is in ontwikkeling en nog niet over de hele linie van voldoende niveau. De voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn overigens wel voldoende uitgewerkt. De inspanningen van alle betrokkenen hebben aantoonbaar bijgedragen aan deze belangrijke verbeterslag. De inspectie heeft bij dit onderzoek een tekortkoming in de naleving van de voorschriften van wet- en regelgeving vastgesteld. Toelichting Kwaliteitszorg en de voorwaarden De kwaliteitszorg is op onderdelen verbeterd, zeker als het gaat om de voorwaarden. Tegelijkertijd is het cyclische proces op de meeste onderdelen nog niet voldoende uitgewerkt. De evaluatie van opbrengsten, onderwijs en leren en het systeem van leerlingenzorg is nog niet voldoende, hoewel de drie onderdelen inhoudelijk zijn verbeterd. Om het systematisch evalueren op een voldoende niveau te brengen moet de school ten eerste ambitieuze, maar vooral ook realistische doelen stellen. Daarnaast is het van belang op voorhand vast te stellen wanneer en met behulp waarvan de locatie vaststelt of zij deze doelen heeft gerealiseerd. De locatie heeft recent een interne audit laten uitvoeren op enkele onderdelen, zoals het systeem van leerlingenzorg. De uitkomsten hiervan verwerkt de teamleider in de verdere ontwikkeling van de locatie. De locatie werkt planmatig aan de hand van het jaarplan van de regio, maar door verschillende oorzaken (nieuwe teamleider, sterke groei van de locatie) is er geen actueel teamplan. De teamleider is bezig met het teamplan voor volgend schooljaar. De diverse plannen van aanpak geven een overzicht van alle actuele ontwikkelingen. Door de voortdurende groei van het leerlingenaantal en daardoor veel nieuwe personeelsleden is het van belang dat het team de gerealiseerde kwaliteit borgt. Dit is nu in onvoldoende mate het geval. De informatieverstrekking over de kwaliteit van het onderwijs aan belanghebbenden, waaronder ouders, is summier en daarmee onvoldoende. De voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn inmiddels sinds het onderzoek in 2008 wel verbeterd. De schoolleiding, afdelingsdirecteur en teamleider, nemen hun rol en sturen de kwaliteitszorg aan. Het team is op verschillende manieren betrokken bij kwaliteitsverbetering, bijvoorbeeld in de kernteams, project- en werkgroepen. De andere geledingen zoals ouders en leerlingen, zijn betrokken door het afgenomen tevredenheidsonderzoek. Pagina 8 van 11 HB

9 Systeem van leerlingenzorg, functionaliteit van de handelingsplanning en opbrengsten De kwaliteit van de handelingsplanning is sinds het kwaliteitsonderzoek van september 2008 belangrijk verbeterd. Drie normindicatoren beoordeelt de inspectie nu met een voldoende. Het gaat om het vaststellen van een onderwijsrelevante beginsituatie, de eerste normindicator (3.1), het opstellen van een handelingsplan in overeenstemming met de ouders, de tweede normindicator (3.3) en het systematisch volgen van de vorderingen van de leerling, de derde normindicator (3.5). Het evalueren van het handelingsplan, de vierde normindicator (3.8) is niet voldoende. Het vaststellen van de onderwijsrelevante beginsituatie is nu voldoende omdat deze meestal als huidige situatie in de plannen is opgenomen met inbegrip van het aparte document leerlingprofiel. De leraren kunnen op basis daarvan een planning maken van de onderwijsdoelen voor de komende planperiode. Ook de planning voor de langere termijn, in de vorm van een ontwikkelingsperspectief, is in de individuele handelingsplannen opgenomen. De aanwezigheid van handelingsplannen en de overeenstemming daarover met de ouders was in 2008 voldoende. Voor nieuwe leerlingen die aan het begin van het schooljaar starten is tijdig een handelingsplan beschikbaar. Voor tussentijds instromende leerlingen lukt dit niet, hiervoor krijgt de locatie een herstelopdracht. De locatie handelt in strijd met de wettelijke voorschriften (art. 41a WEC). Verwijzing naar de werkbelasting van de leraren kan geen soelaas bieden: de commissie voor de begeleiding (cvb) is verantwoordelijk voor het systeem van leerlingenzorg. De locatie volgt de ontwikkeling en de vorderingen van de leerlingen waar mogelijk met leerstofgebonden en methodeonafhankelijke toetsen. De tussentijdse evaluaties van de kort cyclische doelen bespreekt de cvb met de groepsleraar en deze bespreking leidt waar nodig tot aanpassingen in het handelingsplan. Dit betreft echter alleen de sociaal-emotionele doelen. In enkele situaties blijven de doelen, ondanks dat ze bij de tussentijdse evaluatie gerealiseerd zijn, toch `staan`. Tevens is er geen gestandaardiseerd observatie-instrument beschikbaar dat in beeld brengt in hoeverre de leerling zich ontwikkelt op sociaal emotioneel terrein. De ontwikkeling van het portfolio om de sociaal emotionele ontwikkeling in beeld te brengen is net gestart. De inspectie constateert dan ook dat het volgen voldoende is, maar verdere verbetering gewenst is. Tijdens het bestuursgesprek op 25 mei 2011 zal de locatie een plan van aanpak presenteren hoe het team de sociaal-emotionele ontwikkeling zichtbaar zal volgen. De evaluatie van de handelingsplannen (indicator 3.8) door de cvb is niet voldoende. De evaluatie is onvoldoende gebaseerd op een evaluatie van alle resultaten, cognitief en sociaalemotioneel. Soms evalueert de cvb alleen de sociaal-emotionele doelen, soms slechts één cognitief doel. De analyse van bevorderende en belemmerende factoren door de cvb kan de school nog beter zichtbaar uitvoeren. De functionaliteit van de handelingsplannen beoordeelt de inspectie als voldoende. De doelen zijn voldoende concreet, want deze zijn afgeleid van de leerlijnen en de leerinhouden zijn helder. Aandachtspunt is de grote hoeveelheid tekst in de plannen. Dit kan de focus op het uiteindelijke resultaat belemmeren. De resultaten van de leerlingen kan de inspectie nu nog niet beoordelen. Daarvoor zijn nog geen criteria beschikbaar. De eerste lichting vmbo-leerlingen doet dit jaar examen. Pagina 9 van 11 HB

10 Onderwijspraktijk en schoolklimaat Het merendeel van de indicatoren van de onderwijspraktijk en het schoolklimaat beoordeelt de inspectie met een voldoende. Het leerstofaanbod is afgestemd op de leerlingenpopulatie en varieert van vmbo BB tot en met havo 3. De school beschikt over leerlijnen en methoden. Het aanbod voor de sociaalemotionele ontwikkeling is sinds 2008 uitgebreid. De locatie zet een methode in om de leerlingen afgestemd op hun behoeften te ondersteunen. De onderwijstijd stemt de school aan de hand van lessentabellen af op de verschillende leerlijnen en de te bereiken uitstroomperspectieven. De Ambelt-norm is de standaard waarbij per leerjaar procent van de lesstof uit het regulier onderwijs aan de orde komt. De inspectie heeft deze standaard ter discussie gesteld. De locatie moet uitgaan van de reguliere leerroute en deze aanpassen aan de onderwijsbehoeften van de leerling en niet omgekeerd. In de handelingsplannen is bovendien niet aangetroffen dat de locatie bewust varieert in de onderwijstijd. De afstemming van de onderwijstijd op de behoeften van de leerling (indicator 6.4) is dan ook niet voldoende. De efficiënte besteding van de tijd is voldoende. De school kiest voor het inplannen van stages voor alle vmbo-leerlingen. De argumentatie van de school dat hiermee vooral kort cyclische (met name sociaal-emotionele) doelen nagestreefd worden, is discutabel. Deze doelen staan niet als zodanig vermeld in het handelingsplan. De inspectie is overwegend positief over het (ortho)pedagogisch en (ortho)didactisch handelen van de teamleden. De kwaliteit van het (ortho)pedagogisch handelen komt tot uitdrukking in de bejegening van de leerlingen door de teamleden. Op schoolniveau ondersteunen de afspraken over regels in de klas en daarbuiten de teamleden en de leerlingen. In alle groepen was er sprake van onderling respect. De kwaliteit van het (ortho)didactisch handelen kan toenemen als leraren niet alleen plannen welke lesstof zij behandelen, maar als zij ook op voorhand vaststellen welke leerlingen extra of op een ander moment instructie krijgen. Nu krijgen de leerlingen instructie als zij er om vragen en is dit geen geplande actie van de leraar. De (geplande) afstemming op instructie en verwerking is hiermee onvoldoende zichtbaar. Het leren leerlingen zelfverantwoordelijk te laten zijn voor hun eigen leerproces is onvoldoende zichtbaar. Het schoolbeleid op dit punt is niet herkenbaar ontwikkeld en daardoor ook in de uitvoering niet zichtbaar. Het schoolklimaat is voldoende ondersteunend voor leerlingen en teamleden. Het veiligheidsbeleid is er inmiddels. Het omvat protocollen rondom pesten en procedures voor o.m. de afhandeling van incidenten. Teamleden geven aan zich voldoende veilig en gesteund te voelen en de school als een prettige werkplek te ervaren. De school verzamelt systematisch gegevens over de veiligheidsbeleving bij leerlingen, teamleden en ouders. De resultaten van deze enquête zijn in februari 2011 gepresenteerd. Pagina 10 van 11 HB

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Geen belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit. De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Ambelt regio Apeldoorn vso, locatie Nunspeet het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een thematisch onderzoek. De inspectie heeft bij dit onderzoek één tekortkoming in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Het handelingsplan en de ondertekening door ouders als blijk van overeenstemming is voor tussentijds instromende leerlingen niet tijdig beschikbaar (artikel 41a WEC). Inmiddels is deze tekortkoming opgeheven. Pagina 11 van 11 HB