1 Studieaanbod en profilering

Transcriptie

1 Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vademecum Kantoor-Verkoop (2008) 1 Studieaanbod en profilering 1.1 Overzicht In onderstaande tabel krijg je een volledig overzicht van het aanbod voor het studiegebied Handel in het bso: Tweede graad Derde graad 1e en 2e leerjaar 1e en 2e leerjaar Kantoor Verkoop Kantoor Verkoop Specialisatiejaar Kantooradministratie en gegevensbeheer Verkoop en vertegenwoordiging Winkelbeheer en etalage Het uitgangspunt is de leefwereld van de jongere, zijn gezin en zijn onderneming. De verschillende deelaspecten van de administratieve vorming worden geïntegreerd bestudeerd. Deze opleidingen richten zich op onmiddellijke tewerkstelling. Leerlingen die kiezen voor deze studierichtingen willen vooral leren door te doen. De leraren die hun lessen ervarings- en praktijkgericht opvatten, zullen de leerlingen kunnen motiveren en daardoor ook gemakkelijker de vooropgestelde doelen bereiken. Met het oog op de beroepsprofielen moet veel belang gehecht worden aan het correct en stipt uitvoeren van een opdracht. Leerlingen moeten ook aangezet worden tot het nemen van verantwoordelijkheid voor hun eigen werk. Een uitgebreid overzicht van de verschillende studierichtingsprofielen vind je op onder Onderwijsaanbod Studierichtingsprofielen. 2 Leerplannen 2.1 Belang van het leerplan Het leerplan is de basis van waaruit wordt lesgegeven, niet het leerboek. In elk leerboek zitten namelijk persoonlijke accenten en uitbreidingen, aangebracht door de auteur. Sommige ervan zijn verantwoord vanuit didactisch standpunt, andere punten zijn louter uitbreidingen of zijn soms gewoon overbodig. Wanneer leraren naar het einde van het schooljaar toe verzuchten ik krijg mijn stof niet afgewerkt kan dit vaak vertaald worden als ik krijg mijn leerboek niet uit. Een kritische kijk op het leerplan leert echter dat sommige delen veel te uitgebreid werden behandeld of dat sommige onderdelen helemaal niet dienden bestudeerd te worden, omdat ze als Website:

2 - 2 uitbreidingsleerstof staan aangeduid. Ook voor ervaren leraren is het aangewezen om het leerplan bij de aanvang van het schooljaar nog eens door te nemen en naast het handboek te leggen. Dat levert soms verrassende resultaten op. Aarzel niet de begeleiding te contacteren bij het interpreteren van leerplaninhouden. Hiertoe kan een volstaan op volgende adres: kristien.demot.mb@kerknet.be 2.2 Waar vind je de leerplannen? De school beschikt normaal gezien over de nodige leerplannen. Leerplannen kunnen ten allen tijde in PDF-formaat ook gedownload worden via de website van het VVKSO (voor alle vakken, alle studierichtingen). Raadpleeg hiervoor en kies onder het onderdeel Publicaties voor Leerplannen. Kies daar voor Leerplannen in voege en klik op de gewenste graad. Op de website krijg je enkel de leerplannen te zien die van toepassing zijn in het studiegebied Handel. Het is alleszins overzichtelijker. Kies op deze site voor Onderwijsaanbod Leerplannen en een klik op de gewenste graad. 2.3 Nieuwe leerplannen voor het vak Bedrijfsbeheer is er een nieuw leerplan van toepassing voor alle leerlingen die nu instromen in de derde graad, namelijk D/2008/7841/048. Je kunt het raadplegen via: Attest Bedrijfsbeheer Leerlingen die in schooljaar instromen in de derde graad Vanaf het schooljaar verandert zowel het minimum aantal lestijden als het programma i.v.m. het behalen van het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer. De omzendbrief van het Departement Onderwijs over het attest bedrijfsbeheer kan je raadplegen via volgende hyperlink: De nieuwe regelgeving werd vertaald in een nieuw leerplan van het VVKSO (zie supra). Het behalen van het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer hangt af van de studierichting die de leerling volgt, en van de wijze waarop de school die studierichting invult. We onderscheiden drie situaties: studierichtingen waar het programma bedrijfsbeheer integraal in het specifiek gedeelte wordt opgenomen; studierichtingen waar een deel van de items van het programma bedrijfsbeheer in verschillende vakken van het specifiek gedeelte wordt opgenomen; studierichtingen waar geen items van bedrijfsbeheer in het specifiek gedeelte worden opgenomen. Voor het studiegebied Handel bso is de tweede situatie van toepassing. De school moet een checklist bijhouden om aan te tonen of een leerling de verschillende doelstellingen bedrijfsbeheer kreeg. Je vindt de checklists op de website van het VVKSO

3 - 3 onder Publicaties Lessentabellen Op basis van het nieuwe KB. Klik de gewenste checklist aan. Op basis van de checklist kun je voor elke studierichting zien hoeveel uren complementair moeten ingericht worden om het attest nog te kunnen behalen. Je vindt die berekening terug onderaan de checklist. De doelstellingen met een F zitten verwerkt in de verschillende leerplannen (fundamenteel gedeelte) van de betreffende studierichting. De doelstellingen met een C moeten extra gezien worden Leerlingen van het 6de of 7de jaar Leerlingen die vóór 1 september 2007 met bedrijfsbeheer zijn begonnen, genieten een uitdovingsscenario. Zij zijn nog onderworpen aan het leerplan D/2005/0279/008. Ook voor deze leerlingen moet op een checklist aangegeven worden of de doelstellingen gezien zijn. Je vindt de checklists op de website van het VVKSO onder Publicaties Lessentabellen Op basis van het oude KB. Klik de gewenste checklist aan Gebruik van de checklists Je moet de checklist per leerling afvinken. Het is belangrijk dat je rekening houdt met de leerlingeninstroom. Wie van een andere school of uit een andere studierichting komt, moet zijn individuele checklist voorleggen. Slechts als op het einde van de rit alle doelstellingen aangevinkt zijn, mag de leerling het attest Bedrijfsbeheer ontvangen. De doorlichting zal dit opvolgen; Een aantal scholen met bijvoorbeeld oefenfirma, minionderneming, zegt dat een aantal doelstellingen die op de checklist staan aangegeven als C bij hen wel degelijk aan bod komen. Zij kunnen dan voor de geziene items de C wijzigen in F. Onderaan wordt automatisch herberekend hoeveel lestijden nog complementair nodig zijn. 25 lestijden komt overeen met 1 lesuur op jaarbasis. Zorg dat je kunt bewijzen dat die doelstellingen door de leerlingen individueel bereikt zijn en waar; M.b.t. de deliberatie van het programma Bedrijfsbeheer verwijs ik graag naar punt van de Mededeling van 30 april 2004 betreffende Het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer (M-VVKSO ). Daaruit blijkt dat de klassenraad steeds afzonderlijk dient te delibereren over het al dan niet voldaan hebben voor het programma bedrijfsbeheer. Dit betekent dat het niet nodig is om het leerjaar in zijn totaliteit met vrucht te beëindigen om het getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer te behalen en omgekeerd. 3 Leermiddelen 3.1 Leerboeken en cursusmateriaal De laatste schooljaren is een aantal vernieuwde leerboeken op de markt verschenen die je moeten toelaten het nieuwe leerplan van de tweede en derde graad Kantoor en Verkoop gemakkelijker en op een vernieuwende manier te linken aan het leerplan. De leerboeken zijn in overeenstemming met de grondige hervorming van de richtingen Kantoor en Verkoop, de nieuwe indeling van de studierichtingen. Uitgeverij De Boeck is zowat de enige commerciële uitgeverij die leerboeken op de markt brengt voor bso.

4 - 4 Uitgeverij De Boeck Lamorinièrestraat Antwerpen Tel.: Fax: informatie@deboeck.be Website : Het VVKSO (Guimardstraat 1, 1040 Brussel) tenslotte biedt tal van edities aan die bedoeld zijn voor specifieke vakken in specifieke studierichtingen waarvoor het commercieel belang voor de educatieve uitgeverijen te klein is. Ervaren leraren-nascholers werken deze uitgaven uit en houden ze up-to-date. De nieuwe uitgaven worden bij hun verschijnen aangekondigd op volgende website: De modaliteiten, het aanbod per project, hoe je een bestelformulier kunt downloaden en welke de contactgegevens zijn, kun je eveneens nalezen op deze site. 3.2 Projecten werkvormen Bepaalde werkvormen geven leerlingen een goed beeld van de bedrijfsactiviteiten. In deze werkvormen wordt ook veel aandacht besteed aan communicatieve en sociale vaardigheden en vaak ook aan presentatievaardigheden. Leerlingen voelen zich meestal erg betrokken bij deze werkvormen. Hieronder een overzicht van de ons bekende werkvormen: Kantoorsimulatie: WEB (derde graad bso Kantoor en het specialisatiejaar bso Kantooradministratie en gegevensbeheer). De leerlingen runnen administratief een eigen bedrijfje met een fictieve goederenstroom. De leerlingen krijgen wekelijks de commerciële transacties aangeleverd via WEB. Ze handelen deze administratief af in de virtuele kantoorklas. Voor meer info en voorwaarden: ; Leerbedrijf (vooral 7de specialisatiejaar bso Winkelbeheer): de leerlingen baten een zaak uit in een winkelpand binnen de school of in de directe schoolomgeving. Ze stellen zich op als zelfstandige ondernemers: dit betekent zelf beslissen, problemen oplossen en werken met eigen kapitaal. Voor meer info en voorwaarden: Minionderneming (derde graad bso en het 7de specialisatiejaar) is een oefenfirma maar dan met een echte goederenstroom. De leerlingen richten hun eigen bedrijfje op, kiezen een bedrijfsnaam, kiezen/maken (een) te verkopen product(en), schrijven een eigen businessplan, verdelen de verschillende bestuursmandaten onder elkaar, verkopen hun product(en) en werken de bijbehorende administratie af. Voor meer info en voorwaarden: Oefenfirma: COFEP (derde graad bso Kantoor en het specialisatiejaar bso Kantooradministratie en gegevensbeheer). De leerlingen runnen commercieel en administratief een eigen bedrijfje met een fictieve goederenstroom. Ze staan zelf in voor de commerciële transacties die ze dan verder administratief afhandelen. Via Europen, de Europese organisatie die COFEP ondersteunt, krijgen de leerlingen toegang tot meer dan oefenfirma s verspreid over gans Europa, waarmee commerciële transacties kunnen ontwikkeld worden. Voor meer info en voorwaarden : Semi-virteel kantoor: FVISEM (bso Kantoor vanaf het tweede leerjaar van de tweede graad). Er is een introductieversie en een simulatieversie beschikbaar. Via deze werkvorm krijgen de leerlingen een goed inzicht te krijgen in de documentenstroom van een bedrijf. Voor meer info en voorwaarden :

5 3.3 Stages In de 3de graad van alle bso-studierichtingen en in de specialisatiejaren bso zijn stages in de lessentabel opgenomen. Stages zijn onderworpen aan een strikte regelgeving. De omzendbrief van de Vlaamse Overheid hieromtrent kan je raadplegen via Geschikte stageplaatsen vinden is niet altijd een sinecure. Op kunnen vraag en aanbod van gereglementeerde stages en leerwerkplaatsen met begeleiding elkaar vinden Elektronische leeromgeving De elektronische leeromgeving is in vele scholen intussen ingeburgerd. Het gebruik ervan is zeker en vast een meerwaarde voor leerlingen en leraren. Het is een internetplatform dat: toelaat om cursusmateriaal op een gestructureerde manier aan te bieden: aangezien diverse media in het leerplatform geïntegreerd kunnen worden, biedt dit de leraar de kans om schema s, demonstraties, en simulaties die betrekking hebben op de cursusonderdelen permanent ter beschikking te stellen van de leerling; leerlingen extra informatie kan aanbieden zoals berichten, afspraken, leerdoelstellingen, oefeningen, ; communicatie mogelijk maakt tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en leraren en dit zowel synchroon als asynchroon; opvolging van de activiteiten van de leerlingen toelaat. Vaak gebruiken we nog te weinig mogelijkheden van zo n leerplatform. Het is een uitdaging om de verschillende mogelijkheden verder te exploreren. De meest gekende leerplatformen zijn: EloV, Smartschool en als vrije software: Moodle. 4 De geïntegreerde proef in bso 4.1 Situering De tekst van het algemeen kader van de geïntegreerde proef, voorbereid door de Pedagogische Commissie (D)bso, kso, tso en besproken en goedgekeurd op de vergadering van het contactcomité tso/bso (CODI-T) van 8 mei 2002 kun je raadplegen langs de startpagina van het VVKSO ( Onderwijspraktijk, Geïntegreerde Proef: situering - lees verder. Deze tekst moet de scholen in staat stellen om de opvatting en de organisatie van de GIP te vereenvoudigen, de taakbelasting van zowel leraren en leerlingen te beperken en de GIP haar rechtmatige plaats in het schoolgebeuren te geven. 4.2 Downloaden van modellen Langs de keuzelijst kun je de modellen voor de geïntegreerde proeven van de studierichtingen downloaden. Er zijn nog geen modellen beschikbaar voor de studierichtingen, die in de keuzelijst op een witte achtergrond verschijnen. Maak je keuze en klik op OK. Klik vervolgens op het pictogram om het bestand te downloaden. Het is een PDF-bestand dat m.b.v. het (gratis) programma Acrobat Reader kan worden gelezen.

6 4.3 Evaluatie Naast de proces- en productevaluatie moet voldoende aandacht besteed worden aan de evaluatie van attituden en sociale vaardigheden. Attituden worden door de arbeidsmarkt als heel belangrijk ervaren. In de GIP werken leerlingen ook regelmatig samen in groep. Leerlingen vinden het jammer als ze daarbij geconfronteerd worden met profiteurs. Via attitudenevaluatie kunnen alle leerlingen naar waarde gevaloriseerd worden. VKW ontwikkelde, in samenwerking met VVKSO, de SAM-schaal. Je kan ze downloaden via De BIN-normen Elke handelsleraar heeft te maken met de BIN-normen, voorgeschreven door het Belgisch Instituut voor Normalisatie. Meer bepaald de voorschriften in verband met de schriftelijke communicatie zijn al jaren de leidraad bij het opstellen van handelsbrieven en -documenten. Het is voor ieder van ons dan ook duidelijk dat de voorgeschreven norm geldt als basis voor de zakelijke communicatie, en dat ons handelsonderwijs zich daarop baseert, ongeacht het feit of het bedrijfsleven deze voorschriften al dan niet volledig volgt. De norm is er en moet worden toegepast, zonder hierbij echter te vervallen in een ongezond fanatisme. Laat ons toch proberen onze leerlingen te wijzen op het belang van het correct toepassen van deze BIN-normen o.m. in hun eindwerk. De nieuwe normen zijn gebundeld in twee edities, opgesteld door het VVKSO onder de titels: Brochure BIN-NORMEN, Efficiënt RAPPORTEREN, met behulp van de computer. Uitgegeven bij: LICAP Guimardstraat Brussel Tel.: Fax: en info@licap.be Daarenboven is er door de VVKSO-medewerker Guy Willems een PowerPoint-presentatie opgesteld die de voorschriften op een duidelijke manier voorstelt en dus geschikt materiaal is om in klassenverband of op een studiedag rond dit thema ingezet te worden. Deze presentatie stelt hij kosteloos en vrij ter beschikking (waarvoor hierbij dank) en kun je downloaden op het adres: Wel verzoekt de auteur om de inhoud, inclusief zijn naam en de organisatie (VVKSO) te willen behouden als erkenning voor het geleverde werk. Er is ook een folder "BIN-normen beknopt" in PDF-formaat beschikbaar, eveneens vanaf deze webstek te downloaden, in kleur of zwart/wit.

7 6 DEAL (Digitale Evaluatie en Administratie van Leerlingenstages) DEAL (Digitale Evaluatie en Administratie van Leerlingenstages) is een programma, ontwikkeld binnen het VVKSO, bedoeld voor de administratieve verwerking en opvolging van leerlingenstages. DEAL is gebaseerd op de omzendbrief SO/2002/19 van 16 september Naast de mogelijkheid tot opvolging door registratie van alle relevante gegevens, verlicht DEAL ook de planlast omdat alle aan leerlingenstage gerelateerde documenten kunnen worden afgedrukt. Het kan zelfs als een evaluatie(hulp)instrument worden beschouwd: de SAM-schaal en sleutelvaardigheden zijn erin aangebracht en kunnen naar eigen keuze van scores worden voorzien. Vanaf 1 september 2003 werd nascholing georganiseerd voor stagebegeleiders en coördinatoren om het programma optimaal te kunnen gebruiken en de beschikbare rapporten en andere onderdelen aan te passen aan eigen noden en wensen. Miste je deze nascholing, geen nood, de nascholing wordt jaarlijks hernomen Professionalisering Niemand ontsnapt aan het levenslang leren, en dat principe geldt zeker voor leraren in het vakdomein Handel. Op nascholing.vvkso.be kun je de specifieke informatie van het nascholingsaanbod van het VVKSO raadplegen, gerangschikt per studiegebied en per thema. Er zijn heel wat specifieke nascholingen voor de nieuwe leerplannen Bedrijfseconomie in de derde graad Handel en Boekhouden-Informatica. Bekijk ook het aanbod van de andere erkende nascholingscentra: KH Leuven: Pedagogisch Didactisch Centrum Leuven: KH Mechelen: Posthogeschoolvorming - Onderwijs: Vliebergh-Senciecentrum Leuven : Ren-Vlaanderen: Ehsal Brussel: Ook buiten ons bisdom zijn er nascholingscentra met een interessante programmering : Universiteit Antwerpen: Eekhoutcentrum Kortrijk: Pedic Gent: 8 Vakgroepwerking Het organiseren van goed functionerende en gestructureerde vakgroepen is een aspect waar de doorlichting zeer veel aandacht aan besteedt en terecht. Gestructureerd overleg tussen de leraren van het tweede tot het zesde jaar (verticaal) als tussen de leraren die lesgeven in dezelfde leerjaren (horizontaal) is ten zeerste aan te moedigen. Vakwerking gaat verder dan het maken van praktische afspraken in verband met vaklokalen en uitrusting. Er wordt best ook aandacht besteed aan vakdidactische elementen zoals bijvoorbeeld: voorstelling aan elkaar van nieuwe leerplannen en vakinhouden, uitwisseling van informatie n.a.v. gevolgde nascholingen, nadenken over het optimaal gebruik van het leerplatform, hoe leerlingen begeleiden in het 'leren leren' voor onze specifieke vakken,

8 - 8 hoe leerlingen evalueren (bv. samen doornemen van evaluatievragen), Van de vakvergaderingen wordt best een verslag gemaakt. De doorlichting kan de verslagen opvragen. Indien de aanwezigheid van de vakbegeleider gewenst is, dan ga ik daar graag op in, in de mate van het mogelijke. 9 Beginnende leraren Binnen de begeleiding gaat in belangrijke mate aandacht uit naar de beginnende leraren. Ook de overheid wil met het mentorschap werken aan een adequate opvang van beginnende leraren. Het peterschap of meterschap is in heel wat scholen werkzaam. Van een leraar, maar zeker ook van een beginnend leraar worden heel wat kennis, attitudes en vaardigheden verwacht. Om vanaf het begin vlot en zeker te kunnen functioneren is een goed onthaal binnen de school en een goede opvang en integratie binnen de vakgroep van het grootste belang. Op administratief vlak zijn er heel wat zaken te bespreken. Het doornemen van de leerplannen, jaarplan, documenten in verband met het lesgebeuren, pedagogische aanbevelingen, de praktische en organisatorische informatie bepaalt de graad van collegialiteit bij de opvang van nieuwe leraren. Alle beginnende leraren willen wij een succesvolle onderwijsloopbaan toewensen. De Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Aartsbisdom Mechelen-Brussel zet eveneens een aantal sessies op voor beginnende leraren. De betrokken leraren worden via hun directie uitgenodigd voor die sessies. 10 Ondersteuning door de pedagogische begeleiding 10.1 Websites Op het adres: kun je de website van het vicariaat onderwijs Mechelen-Brussel terugvinden. Daarin staan diverse rubrieken die alle met het onderwijsgebeuren te maken hebben. Een belangrijke rubriek in het onderdeel secundair onderwijs is de Informatie van de begeleiding, waarin maandelijks per vakgebied de laatste berichtgeving van de diverse begeleidingsdiensten wordt verstrekt. Ook Handel heeft daarin een maandelijkse rubriek. Binnen het onderdeel secundair onderwijs werd tevens een extra optie toegevoegd onder de titel "Vakdocumenten". Zoals deze titel laat vermoeden is het de bedoeling om langs deze weg nuttige informatie voor het vak aan te bieden. Tenslotte biedt ook het VVKSO een website aan met heel wat informatie. Raadpleeg hiertoe: Op de speciale webstek voor de sector Handel kun je de wijzigingen in het studiegebied Handel vanaf volledig nalezen. Ook voor de stand van zaken in verband met de eindtermen kun je hier terecht. Deze handelssite wordt voortdurend aangepast en verder uitgebreid.

9 10.2 Pedagogisch-didactische helpdesk De begeleiding Handel is ook bereikbaar via een pedagogisch-didactische helpdesk. Dit behelst het volgende: wanneer je een vraag, een probleem, een suggestie,... hebt, dan kun je die doormailen naar het adres: Binnen de week krijg je zeker een antwoord Nieuwsbrief De begeleiding bezorgt je graag informatie heet van de naald. Wil je die in je mailbox? Abonneer je dan op de nieuwsbrief op Of heb je liever dat wij dat voor jou doen? Bezorg ons dan gewoon je naam en e- mailadres. Leraren die al geabonneerd zijn hoeven dat niet opnieuw te doen! 10.4 Regionaal netwerk De begeleiding zet vooral rond nieuwe leerplannen regionale vakvergaderingen op touw. Daar kunnen vakleraren uit de verschillende scholen van de regio met elkaar in overleg gaan, informatie uitwisselen. Deze formule werd de voorbije 2 schooljaren goed gesmaakt door de deelnemers. Daarom gaan we daar zeker mee door. Ik wens jullie een geslaagd schooljaar ! Kristien De Mot Pedagogisch begeleider studiegebied Handel bso/tso Chemin de Terre Jodoigne Tel.: Kristien.demot.mb@kerknet.be