Verslag van de vergadering van het SOD op 27 maart en 18 april 2017 bij het CAOP, Lange Voorhout 13 te Den Haag.

Transcriptie

1 Georganiseerd overleg sector Defensie (SOD) Drs. C.L.D. (Carina) van Agten Inlichtingen telefoon - bijlage SOD/ briefnummer G.1.01 zaaknummer 21 april 2017 datum Verslag van de vergadering van het SOD op 27 maart en 18 april 2017 bij het CAOP, Lange Voorhout 13 te Den Haag. Vergadering van 27 maart 2017: Locatie: Baljuwzaal Aanwezig: Van de zijde van Defensie: H. Itzig Heine (voorzitter), W. Bos, R. Dirkzwager, E. Huisman, R. Kreeftmeijer, P. Reesink, M. Vieveen. Van de zijde van de Centrales: J. van Hulsen (AC); A. Snels, R. Schilperoort, M. Manschot (ACOP); J. Kropf, B. Schnoor (CCOOP); M. de Natris, N. van Woensel (CMHF). Van de zijde van het ministerie van BZK: D. Fenger, M. van Weel. Van de zijde van het ministerie van Financiën: L. van Driel. Van de zijde van het secretariaat: C. van Agten (CAOP). Agenda (SOD/ ): 1. Opening en mededelingen. 2. Stand van zaken Arbeidsvoorwaarden. 3. Rondvraag/afsluiting. Agendapunt 1: Opening/mededelingen. Opening: De voorzitter opent de vergadering. Mededelingen: Verslag (SOD/ ). Het verslag zal voor de volgende keer worden geagendeerd. Kamerbrief en brochure RIVM Coulanceregeling (BS ) Mevrouw Snels zegt verrast te zijn door de RIVM-nieuwsbrief (Chroom 6) en de Kamerbrief inzake de aanpassing van de coulanceregeling. Dit is namelijk een zaak van het overleg en dat heeft niet plaatsgevonden. De vraag is dus of er inderdaad sprake is van een eenzijdige aanpassing. De voorzitter zegt in de veronderstelling te zijn dat de coulanceregeling zelf ruimte biedt om de regeling aan te passen. Mocht dat niet zo zijn zal hij de aanpassing terugtrekken en in het overleg brengen. Mevrouw Snels wijst er op dat aan de centrales het verzoek is gedaan om aan te geven of er gepiept zou worden als deze brief met een pieptermijn zou worden rondgezonden. Er was reeds aangegeven dat dit het geval zou zijn 1/13 Postbus 556, 2501 CN Den Haag Lange Voorhout 9, 2514 EA Den Haag T F info@caop.nl KvK

2 en dat impliceert dus al dat er sprake is van een overlegonderwerp. De heer Kreeftmeijer zegt toe dat de brief met een pieptermijn aan de centrales zal worden aangeboden. De heer Kropf reageert met de opmerking dat het gaat om een brief aan de Kamer waarin de minister stelt dat de regeling is aangepast en dat per de datum dat de nieuwsbrief van het RIVM is verschenen, een andere invulling aan de regeling wordt gegeven. Voor de duidelijkheid wil spreker weten of die Kamerbrief wordt ingetrokken. De voorzitter zegt toe hiernaar te zullen kijken. Agendapunt 2: Stand van zaken Arbeidsvoorwaarden. De voorzitter verzoekt de centrales om hem in de gelegenheid te stellen een tekst in z n volledigheid uit te spreken. De tekst is hieronder integraal opgenomen. Met het vorige SOD zijn we uit elkaar gegaan, omdat we gezamenlijk constateerden dat de kloof tussen wat Defensie op dat moment te bieden had en wat u als vertegenwoordigers van het personeel wenste, te groot bleek te zijn. De afgelopen periode wordt gemarkeerd door de rondes die wij beiden door het land hebben gemaakt om uit te leggen aan het personeel wat er was gebeurd, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. Hij wordt ook gemarkeerd door de uitkomsten van de enquête en de rode kaart-actie. Twee acties die de bonden gezamenlijk hebben aangelopen. Uw boodschap was duidelijk. In dezelfde periode is Defensie gaan onderzoeken wat er nog mogelijk was om de geconstateerde kloof te dichten. Het goede nieuws is dat Defensie aanvullende ruimte heeft gevonden om u een nieuw bod te doen. De grote hoeveelheid punten waarover we al eerder overeenstemming hebben bereikt ga ik hier niet opnieuw benoemen. Er bleven drie punten over die ik hierna kort zal behandelen. Ik licht de teksten toe, en zal ze later deze vergadering aan u uitreiken. Het eerste is het loonbod. U vond dat indertijd volstrekt onvoldoende, wij hebben de ruimte gevonden het bod van toen te verdubbelen, u vindt dat in de zo meteen uit te reiken concept teksten terug. Het tweede punt betreft het overgangsbeleid van de nieuwe diensteinderegeling. U vond dit indertijd te karig, wij doen nu een voorstel dat beleid te verruimen. We doen, ten derde, een voorstel over de doorontwikkeling FPS. Deze drie punten zijn dus aangepast nadat we uit elkaar zijn gegaan in januari. Daarnaast zijn teksten veranderd rond het aanpassen van de pensioenregeling voor militairen. In dat kader hecht ik er aan te vermelden dat, zoals u inmiddels weet, het ABP de sociale partners er op heeft gewezen dat het fonds zich geconfronteerd ziet met grote uitvoeringsproblemen per 1 januari Het ABP heeft aangegeven noodzaak te zien in het reduceren van de complexiteit van de regelingen om een beheerste en integere bedrijfsvoering van de pensioenregeling te kunnen garanderen. Wij hadden reeds globale afspraken over het aanpassen van de pensioenregeling voor militairen gemaakt in het eerste deelakkoord. De oproep van het ABP tot reduceren van de complexiteit was indertijd in deze vorm bij u, noch bij ons bekend. Nu deze wel bekend is, stelt Defensie in de concept-akkoordtekst een tijdpad voor overleg over en invoering van een andere pensioenregeling. Defensie beseft dat niemand aan het onmogelijke is gehouden en dat het heel goed kan zijn dat de komende maanden een nieuwe realiteit ontstaat, bijvoorbeeld als gevolg van de antwoorden op de vele vragen die u en Defensie nog hebben over de mogelijkheden en onmogelijkheden over de complexiteitsreductie. Defensie neemt de oproep van het ABP serieus, ik ga er van uit dat wij dat beiden doen, als sociale partners en gezamenlijk eigenaar van het pensioendossier. De concept-teksten behelzen een pakket aan maatregelen, die een sterke onderlinge samenhang kennen. Het is een pakket waarvan Defensie zich terdege realiseert dat het iets vraagt van ons personeel. Immers het opnieuw ophogen van de verplichte ontslagleeftijd voor militairen, hoe noodzakelijk ook, vraagt om flexibiliteit van vaak juist die militairen, die al eerder geconfronteerd zijn geweest met het ophogen van de ontslagleeftijd. Bovendien is het vaak zo, dat deze militairen in het recente verleden veel zijn uitgezonden. 2/13

3 Daarom doet Defensie een voorstel voor overgangsbeleid. Defensie doet in dit kader ook een voorstel het inverdienregime te moderniseren en aan te passen aan de steeds frequenter optredende uitzendingen. Employability, of in goed Nederlands, werk-naar-werk, wordt steeds belangrijker in een immer veranderende krijgsmacht, die opereert in een nog sneller veranderende wereld. Om verblijf en doorstroom te stimuleren en te verbeteren, stelt Defensie in dit pakket een samenhangend stel aan maatregelen voor. Voor personeel dat zich in de in de overgang van FPS fase 2 naar FPS fase 3 bevindt, worden de mogelijkheden om langer in FPS fase 2 te blijven verruimd. Maar ook voor personeel dat, om welke reden dan ook, niet of wel vrijwillig de krijgsmacht verlaat, worden de mogelijkheden voor het verkrijgen van een plaats op de arbeidsmarkt vergroot. Tegelijkertijd erkent Defensie dat het voornemen om het pensioenstelsel voor militairen aan te passen allerlei vragen oproept. Vragen die op dit moment maar deels kunnen beantwoord en mede daardoor voor onrust kunnen zorgen. Een onrust waar zowel u als vertegenwoordigers van het Personeel, als de werkgever Defensie mee geconfronteerd zult worden. Het beroep op geduld vraagt iets van onze mensen, Defensie beseft dat. Met het verdubbelen van het eerder gedane loonbod geeft Defensie aan te erkennen dat met de concept teksten van het personeel het nodige wordt gevraagd. Met deze teksten echter, wordt het personeel ook het nodige geboden. In samenhang bezien is Defensie van mening dat met verruiming van de middelen een evenwichtig en evenwichtiger dan eerder voorgesteld pakket ligt. De zoektocht naar extra middelen heeft dat mogelijk gemaakt. In die zoektocht zijn de grenzen van onze mogelijkheden gezocht, en gevonden. Daarmee is de ruimte voor een eventueel akkoord ook bepaald. Het voorstel van Defensie is een arbeidsvoorwaardenakkoord te sluiten met een looptijd van een jaar, te starten op 1 januari Daarmee zullen eventueel te maken afspraken over loonstijging een terugwerkende kracht krijgen tot 1 januari jongstleden. Het akkoord loopt dan tot 1 januari Het streven is de komende tijd intensief te gaan werken aan het reduceren van de complexiteit van de militaire pensioenregeling. Eerder zijn we overeengekomen dat de aansluiting van de pensioenregeling en het loongebouw bijzondere aandacht verdient. Rekening houdend met de uitgangspunten die we reeds in het eerste deelakkoord zijn overeengekomen hanteert Defensie het volgende standpunt: over een pensioenregeling wordt in samenhang met het loongebouw besloten. Deze samenhang houdt in de aanpassingen van het pensioenstelsel en loongebouw tezamen budgettair neutraal zullen plaatsvinden. Dus dat deze tezamen niet leiden tot een hogere uitgaven. Ik heb zojuist een en ander toegelicht. Ik geef zo de teksten mee. Ik stel voor een aantal dagen te gebruiken de teksten te bestuderen. Ik schors daartoe het SOD om over een aantal dagen weer bijeen te komen, dan de vergadering voort te zetten zodat u uw bevindingen kunt terug koppelen. Ik zie dan voor me dat u de voorliggende teksten een onderhandelaarsresultaat achten. Of u het geen onderhandelaarsresultaat wilt maken maar wel wilt doorgeleiden naar de achterban, of geen van beide wilt. Het lijkt me verstandig in de tussentijd geen onderhandelingen meer te voeren en radiostilte te betrachten. Na de vergadering, wanneer we voor de tweede maal bijeen zijn geweest, wordt het bod publiek. De voorzitter stelt de centrales in de gelegenheid op zijn uitgesproken tekst te reageren. De heer Schilperoort reageert als volgt. Hij heeft het statement van de voorzitter beluisterd en vraagt of hij goed heeft begrepen dat de werkgever in zijn optiek tegemoet is gekomen aan het dichten van de kloof tussen partijen als het gaat om doorontwikkeling FPS, nieuwe diensteinderegeling en loonbod. Spreker zegt begrepen te hebben dat de werkgever tegelijkertijd de kloof breder maakt door een ander tijdpad te hanteren in het kader van pensioen en loongebouw en de eis dat aanpassingen budgettair neutraal moeten zijn. De voorzitter benadrukt dat in z n totaliteit het beoordelen in hoeverre er tegemoetgekomen is aan de aanvankelijke wensen van de centrales in de situatie waarin men toen stond, in samenhang moet worden bekeken. Het is de samenhang die de centrales er van zal moeten overtuigen of het bod is verruimd of niet. 3/13

4 Zijn vraag is aldus de heer Schilperoort ingegeven door het feit dat in de situatie waar partijen toen stonden, zij beeld hadden bij de teksten voor pensioen en loongebouw die er toen lagen. Er waren drie springende punten waar partijen niet tot elkaar konden komen. Nu lijkt de werkgever echter nog een extra claim te leggen als het gaat om pensioen in samenhang met loongebouw. De voorzitter weerspreekt dit. Hij doet een oproep om de conceptteksten te bezien, daar staat het heel specifiek in. De heer Schilperoort zegt dit te zullen doen, maar stelt wel dat er een fors probleem zal zijn als hij de voorzitter inderdaad goed heeft verstaan. De heer Van Hulsen geeft aan het erg ingewikkeld te vinden om op iets te reageren dat hij niet kent. Naast de expliciet geformuleerde oproep om zijn tekst uit te kunnen spreken, had de voorzitter nog een meer impliciete oproep om het uit te reiken stuk te bestuderen en in samenhang te beoordelen. Hij zegt toe dat te zullen doen, waarna het een kwestie van ordentelijk plannen is om een vervolgbijeenkomst te organiseren. Ten aanzien van de mogelijke scenario s stelt spreker dat de centrales wellicht nog met een vierde variant zouden kunnen komen. De voorzitter geeft aan dat de werkgever uiteraard open zal staan voor een mogelijke vierde variant. De heer Kropf is het eens met de heer Van Hulsen, dat hij niets kan vinden van een stuk dat hij niet kent. Wel heeft hij een mening ten aanzien van hetgeen de voorzitter zojuist heeft gezegd. Hij begon met de opmerking dat er sprake is van drie dossiers en dat de rest van de dossiers ongewijzigd blijft. Vervolgens is toegelicht wat er veranderd is naast de drie dossiers. Spreker vraagt om een nadere duiding, immers de werkgever geeft aan dat er op twee cruciale dossiers een wijziging wordt voorgesteld, waarvan spreker in de veronderstelling was dat partijen het eens waren. De voorzitter licht toe dat zijn enige repliek naar de centrales de oproep is om de teksten te bestuderen en eventuele bemerkingen en extra vragen in samenhang te bespreken in de vervolgbijeenkomst. De heer Kropf wijst er op dat hij het niet heeft over het stuk dat hij nog niet kent, hij heeft het over de zojuist uitgesproken tekst. De voorzitter heeft aangegeven dat hij niets gaat veranderen aan de overeengekomen punten en vervolgens zet hij uiteen dat hij op twee cruciale dossiers wijzigingen heeft voorgesteld, met andere woorden de werkgever zegt A en doet B. Ook dat was een deel van de discussie, het ging niet alleen om inhoud, maar ook om wederzijds respect en vertrouwen. De voorzitter persisteert in zijn opmerking dat de beoordeling in samenhang alleen kan plaatsvinden als de tekst die hij zojuist heeft uitgesproken en de teksten die hij nog zal uitreiken, zijn bestudeerd. De heer Van Woensel verwijst naar het laatste SOD waar de CMHF de standpunten duidelijk heeft ingenomen en het is nu van belang dat hij het voorstel zal gaan toetsen op die standpunten en niet zozeer op de opmerkingen die de voorzitter vandaag heeft gemaakt. Hoewel die woorden spreker niet echt positief stemmen, gaat het er uiteindelijk om dat er een document ligt waar partijen het over eens zijn. Het zal enige tijd vergen om het stuk te beoordelen, zeker gezien het feit dat aan is gegeven dat er ook op andere punten aanpassingen zijn voorgesteld. De heer Schilperoort geeft aan dat hem toch nog iets bezig houdt. Toen partijen de laatste keer uit elkaar gingen heeft de ACOP aangegeven dat deze minister zich als werkgever onbetrouwbaar gedraagt. De ACOP wilde op z n minst de garantie hebben dat gemaakte afspraken worden nagekomen en dat partijen meer respect naar elkaar betrachten. Gehoord het verhaal van de voorzitter, sluit spreker zich aan bij hetgeen door de heer Kropf is gezegd, namelijk dat de voorzitter aangaf op drie dossiers de centrales tegemoet te zijn gekomen, maar uiteindelijk toch nog een aanpassing te hebben aangebracht op de common grounds, namelijk de combinatie van de dossiers loongebouw en militair pensioen. Dat baart spreker ernstige zorgen, sterker hij heeft eerder gezegd dat het zich houden aan de gemaakte afspraken een voorwaarde was om überhaupt nog fatsoenlijk met elkaar in gesprek te kunnen gaan. Spreker geeft aan het stuk te zullen lezen, maar niet uit te sluiten dat er niets is veranderd en dat deze minister nog steeds volstrekt onbetrouwbaar is. De voorzitter zegt begrip te hebben voor deze opmerking. Spreker stelt voor de vergadering nu te schorsen en meteen daarna een nieuwe bijeenkomst in te plannen, waarna de concepttest zal worden uitgereikt. 4/13

5 De heer Kropf geeft aan dat dit voor hem onbestaanbaar is. Hij heeft geen kennis genomen van de tekst, er zou niets gewijzigd zijn op de common grounds, maar dat blijkt wel zo te zijn en vervolgens verwacht de werkgever dat er op voorhand een vergadering wordt gepland. Hij geeft aan de stukken minutieus uit te zullen pluizen, vervolgens naar zijn achterban te gaan en nu niet vanmiddag op voorhand te gaan bepalen hoeveel tijd hij daarvoor nodig heeft. Het is aldus de heer Kreeftmeijer begrijpelijk dat de centrales voldoende tijd willen hebben om de teksten te bestuderen en intern te bespreken. Wanneer vandaag geen termijn kan worden aangeven is het voorstel om zo snel mogelijk te laten weten wanneer de vergadering kan worden heropend zodat de centrales hun appreciatie van de gesproken en geschreven tekst kunnen geven. De envelop bevat een tekstversie zonder trackchanges en de tekst met trackchanges zal nog via de mail aan de bonden worden aangeleverd. De voorzitter stelt voor om voor de voortzetting van deze vergadering een regulier SOD-moment te kiezen (dinsdag), bij elk van de centrales zal apart worden gesondeerd hoeveel tijd er nodig is. Agendapunt 3: Rondvraag/afsluiting. De heer Van Hulsen zegt enige twijfel te hebben of hij er iets over moet zeggen, maar doet dat toch. De voorzitter in de persoon van de heer Itzig Heine (en niet de minister), zal waarschijnlijk deze keer voor het laatst aanwezig zijn. Spreker wil daar ondanks het beladen moment toch bij stilstaan. Namens het AC spreekt hij zijn dank uit voor hetgeen de heer Itzig Heine heeft gedaan in dit overleg. Hij is in een hele roerige onplezierige periode voorzitter van het SOD geworden en moest onder het vriespunt beginnen, zeker als het ging om vertrouwen. Los van het feit dat partijen het zakelijk niet eens zijn constateert de heer Van Hulsen dat het herstel van vertrouwen weer een opgaande lijn laat zien en hij vindt dan ook dat op dat punt een woord van dank op z n minst gepast is. De heer De Natris verzoekt dit dankwoord expliciet in het verslag op te nemen. De heer Itzig Heine spreekt uit dat hij gezien de context waarin partijen nu zitten dit dankwoord niet had verwacht en erdoor geroerd te zijn. Het waren bewogen jaren, partijen begonnen inderdaad in een bizarre toestand en hij wil de centrales teruggeven dat er in ieder geval altijd in openheid, eerlijkheid en transparantie is gecommuniceerd. Hij begrijpt dat het niet altijd makkelijk is om de persoon en de rol los van elkaar te zien en geeft aan de persoonlijke woorden zeer op prijs te stellen. Hiermee wordt de vergadering geschorst. SCHORSING tot 18 april /13

6 Vervolg op 18 april 2017: Locatie: Sophiezaal Tijd: uur Aanwezig: Van de zijde van Defensie: P.F.M. Reesink (voorzitter), M. van der Boom, W. Bos, R. Dirkzwager, E. Huisman, R. Kreeftmeijer, K. Meijer, M. Suwout. Van de zijde van de Centrales: J. van Hulsen (AC); A. Snels, R. Schilperoort, M. Manschot (ACOP); L. van der Hulst, J. Kropf, B. Schnoor (CCOOP); M. de Natris, N. van Woensel (CMHF). Van de zijde van het ministerie van BZK: D. Fenger. Van de zijde van het ministerie van Financiën: L. van Driel. Van de zijde van het secretariaat: P.O. Loppies (CAOP). Agenda (SOD/ ): 1. Opening en mededelingen. 2. Voortzetting geschorst SOD van Rondvraag / afsluiting. Agendapunt 1: Opening en mededelingen. Opening: Nu dit een voortzetting is van het geschorste SOD van 27 maart jongstleden, heropent de voorzitter de vergadering om uur. Mededelingen: De voorzitter geeft aan dat dit de eerste vergadering is onder zijn voorzitterschap. Agendapunt 2: Voortzetting geschorst SOD van De voorzitter geeft aan dat partijen in de eerste vergadering hebben geschorst onder dat afspraak dat de centrales het bod van Defensie zouden appreciëren. Spreker geeft hen dan ook het woord. De heer Van Woensel heet de nieuwe voorzitter welkom. Namens de vier centrales spreek hij hun gezamenlijke appreciatie uit: Geachte voorzitter 1, Zoals u al aangaf zijn ook wij de afgelopen periode door het land gegaan om het personeel van Defensie uit te leggen wat er gebeurd is. Van onze zijde hebben wij in deze voorlichtingen gesproken over het proces van onderhandelen en de onoverbrugbare kloof die op dat moment was ontstaan. De drie onderwerpen die daarbij van cruciaal belang waren om uiteindelijk overeenstemming op alle onderwerpen te kunnen bereiken waren de doorontwikkeling van het Flexibel Personeelssysteem in het algemeen en de employabilityaanspraak in het bijzonder, het loonbod en de overgangsregeling bij het invoeren van de nieuwe diensteinderegeling. Tevens hebben wij het personeel aangegeven dat wij als Centrales van 1 De cursieve tekst is de integraal opgenomen appreciatie van de centrales, zoals voorgelezen door de heer Van Woensel. 6/13

7 Overheidspersoneel (CVO s) op deze drie onderwerpen de ondergrenzen aan u hebben geduid in de hoop toch nog zicht te houden op een uitkomst. De boodschap was duidelijk dat u als werkgever in ieder geval aan deze ondergrenzen diende tegemoet te komen om een arbeidsvoorwaardenakkoord mogelijk te maken. Ook hebben wij daarbij duidelijk gemaakt dat het onvoldoende zou zijn als u op al deze punten slechts tegemoet zou komen aan sec deze ondergrenzen. Dit standpunt is een belangrijke graadmeter bij de beoordeling van uw voorstel van 27 maart. Wij komen hier later nog op terug. Een ander belangrijk element heeft te maken met het perspectief wat u uw personeel biedt. Perspectief in de zin dat de maatregelen uit uw voorstel effect zullen hebben op de wijze waarop uw organisatie kwalitatief en kwantitatief is opgebouwd. Wij zullen nu eerst de drie genoemde punten behandelen en beoordelen aan de hand van de genoemde criteria. Dus in welke mate deze voldoen aan de gestelde ondergrenzen en in welke mate deze perspectief biedt. De employabilityaanspraak is de belangrijkste maatregel in de doorontwikkeling van het FPS. In het eerste deelakkoord is afgesproken dat de aanspraak gedurende de gehele militaire loopbaan doorgroeit en naar eigen inzicht kan worden ingezet. In uw voorstel wordt de opbouw van de aanspraak niet alleen na 16 jaar dienstverband gestopt maar wordt ook de mogelijkheid om de aanspraak na dit moment naar eigen inzicht te kunnen inzetten ernstig beperkt. De mogelijkheid de aanspraak bij vertrek te benutten om een tweede loopbaan makkelijker te accepteren zijn in uw voorstel alleen nog maar beschikbaar voor militairen in fase 2 die een negatief doorstroombesluit hebben gekregen. Dit is niet in lijn met de afspraken uit het deelakkoord. Daarnaast zijn er onvoldoende mogelijkheden om op een later moment in de loopbaan nog een opleiding te volgen. Meer mogelijkheden voor stimulering van vrijwillig vertrek, voor de groepen in fase 3 die de doorstroom naar en de doorgroei in fase 3 beperken, zal uiteindelijk tot een beter loopbaanperspectief voor alle medewerkers moeten leiden. In onze optiek moeten jonge militairen weer het vooruitzicht op een vaste aanstelling kunnen krijgen en moet personeel met een vaste aanstelling kunnen doorgroeien. Een stimuleringsinstrument dat voor vastgestelde groepen beschikbaar wordt gesteld om militairen de gelegenheid te bieden een loopbaan als burgermedewerker binnen of buiten Defensie voort te zetten was door ons bedoeld als een onderdeel van de afspraak om elementen uit het SBK structureel in de rechtspositie te borgen om knelpunten in de organisatie op te lossen. Dit instrument geeft volstrekt onvoldoende invulling aan de afspraken uit het eerste deelakkoord op het gebied van de mogelijkheden voor militairen om de employabilityaanspraak naar eigen keuze in te zetten en regisseur te zijn van de eigen loopbaan. Het loonbod is om uw woorden te gebruiken verdubbeld, maar blijft daarmee nog onvoldoende om te voorkomen dat het overgrote deel van de militairen er in 2017 in absolute zin in salaris op achteruitgaat. Geen toename van het netto salaris maar afname. Om nog maar te zwijgen over koopkrachtverbetering of behoud aangezien de inflatie weer aan het toenemen is. Het defensiepersoneel zou er in 2017 in ieder geval niet op mogen achteruitgaan. Dat was duidelijk als ondergrens gesteld en daar heeft u in uw verbeterde loonbod voor het grootste deel van het defensiepersoneel nog niet aan voldaan. Daarnaast is er van uw zijde geen enkele beweging waar te nemen dat u bereid bent iets te doen met het gevoel van het Defensiepersoneel dat zij al jarenlang tekort gedaan zijn doordat het laatste arbeidsvoorwaardenakkoord dateert uit Wij hebben u er eerder op gewezen dat minimaal een gebaar, zoals bv. in de vorm van een eenmalige uitkering, noodzakelijk is. Het overschot op de defensiebegroting in 2016 en het te verwachten overschot in 2017 op het gebied van personele exploitatie als gevolg van forse onderbezetting van de organisatie zou daar op zijn minst ruimte voor moeten kunnen bieden. De overgangsregeling naar de nieuwe diensteinderegeling moet de grote stap die AOW-5 jaar tot gevolg heeft enigszins verzachten. Vooral voor die militairen die niet meer of niet voldoende gebruik kunnen maken van het inverdienen, om de stap naar AOW-5 te kunnen beperken, is de overgangsregeling van groot belang. Dit wordt nog versterkt doordat bij een groot deel van de wat oudere militairen die al meerdere malen met een ophogingen van de ontslagleeftijd zijn geconfronteerd en voor wie in het huidige beleid geen overgangsregeling geldt, een sterk gevoel van onrecht leeft als er opnieuw een verhoging van die ontslagleeftijd wordt doorgevoerd. Voor velen van hen zal een overgangsbeleid dat niet in lijn ligt met het huidige beleid kijkend naar het startpunt van de ophoging en de stappen waarmee de ontslagleeftijd vervolgens verhoogd wordt slecht tot niet geaccepteerd worden. Dit belang geldt niet alleen voor de militair als individu maar ook voor het loopbaanperspectief wat met deze overgangsregeling wordt bereikt. Op het moment dat de reguliere uitstroom de komende jaren aanzienlijk afneemt, doordat militairen langer 7/13

8 doorwerken, zal de verstopping in fase 3 van het FPS nog verder toenemen wat de doorstroom en doorgroei negatief beïnvloedt. Uw voorstel biedt een te beperkt aantal geboortejaren een overgang naar AOW-5. De stappen waarmee die overgang van de huidige ontslagleeftijd van 60 jaar naar AOW-5 gaat zijn te fors. Deze regeling biedt het personeel geen fatsoenlijke overgang naar de nieuwe diensteinderegeling en gaat de verstopping in de organisatie alleen maar versterken. Daarnaast spreekt het voor zich dat dit in negatieve zin een invloed zal hebben op de toch al zeer beperkte bevorderingsruimte en nog langere looptijden in de betreffende rangen en zal de extra beperking van de doorstroom resulteren in een stijgende gemiddelde leeftijd en vergrijzing van de militaire populatie. In uw opening heeft u verder aangegeven dat de drie reeds benoemde punten de overgebleven punten zijn waar we nog geen overeenstemming over hebben bereikt. Dit wekt de indruk dat we op de overige onderwerpen wél overeenstemming hebben bereikt, maar dit is zeker niet het geval. Op diverse punten was inderdaad na de verkenningen common ground gevonden, maar er waren ook nog diverse NTBs, onderwerpen die nader besproken dienden te worden. Ook heeft u op een aantal punten van de common ground later blijk gegeven dat van uw zijde toch geen overeenstemming kon worden bereikt. Het is voor ons altijd een gegeven geweest dat wij elkaar zouden kunnen vinden op de punten waar common ground op was bereikt, maar dan wel in de grote samenhang van het gehele dossier. Op bepaalde punten waar common ground op bereikt was zijn van onze zijde concessies gedaan om juist op de grote elementen zaken te kunnen realiseren. Doordat die zaken nu niet of niet voldoende tot stand zijn gekomen valt ook de basis voor de common ground weg. Het gaat immers om een eindbeoordeling van het totale stuk. Een punt waar lange tijd wel common ground over bestond betreft de maatregelen en het tijdspad voor de pensioenregeling en het loongebouw. Helaas hebben wij in uw voorstel moeten vernemen dat u ook op dit punt van gedachten bent veranderd en dat u voorstelt om het tijdspad, wat wij met elkaar hadden afgesproken om tot een weloverwogen nieuwe pensioenregeling en loongebouw te komen, op ingrijpende wijze in te korten. Daarnaast zijn de mogelijkheden om tot een nieuwe specifiek militaire pensioenregeling te komen wat u betreft beperkt tot een overgang naar de middelloonregeling. De effecten hiervan voor het pensioen van de militairen lopen uiteen van een aanzienlijke hogere opbouw tot een aanzienlijke lagere opbouw. Dezelfde effecten zijn daarbij zichtbaar op het gebied van de pensioenpremie voor de werknemers, met als direct gevolg een lager of hoger netto salaris. Temeer redenen om voor deze ingrijpende effecten voldoende tijd te nemen bij de totstandkoming van een nieuwe pensioenregeling. De kosten voor deze nieuwe regeling zullen aanzienlijk hoger liggen dan het huidige eindloonstelsel. Hierover heeft u in dit overleg duidelijk uw standpunt aangegeven, namelijk dat deze overgang budgetneutraal in relatie tot herziening van het loongebouw dient te geschieden. Met andere woorden laat u onze achterban via aanpassingen in het loongebouw zelf betalen voor de kosten van een nieuwe pensioenregeling. Wat de CVO s betreft is dit volstrekt onacceptabel. Wat ons betreft zal de keuze voor het toekomstige specifieke pensioenstelsel voor militairen gemaakt moeten worden op basis van een aanzienlijk aantal uitgangspunten en daar is het kostenaspect er een van. Bij de nauwkeurige bestudering van uw voorstel hebben wij moeten constateren dat naast de door u in het SOD genoemde verbeteringen ook op andere elementen in het voorstel aanpassingen zijn aangebracht. Deze aanpassingen zijn zeker niet altijd verbeteringen en hebben vaak grote gevolgen voor het personeel. Zo is de mogelijkheid om de inverdientijd voor een deel te gebruiken om de ontslagleeftijd te vervroegen door een kleine aanpassing in de tekst komen te vervallen. Daarnaast is de afspraak dat de keuze van de groep 39a van het AMAR niet tot additionele verdringing zal leiden uit uw bod verwijderd. De gevolgen hiervan voor de doorstroom in fase 3 en van fase 2 naar 3 kunnen groot zijn. Ook hebben wij moeten constateren dat u, ondanks dat u in uw toelichting aangaf geen wijzigingen aan te brengen in de onderdelen die u zag als common ground, ook in andere delen van uw voorstel wijzigingen heeft aangebracht. Het gaat nu te ver om al deze punten te adresseren en derhalve hebben wij ons beperkt tot een paar voorbeelden. Wij betreuren het dat wij deze aanpassingen zonder overleg en zonder duidelijke kennisgeving van uw zijde hebben moeten vaststellen, maar gezien het verloop van de onderhandelingen tot nu toe verbaast dat ons niet meer. U heeft er in onze richting geen misverstand over laten bestaan dat uw bod niet los kan worden gezien van aanpassingen van de regeling huisvesting en voeding. De financiële ruimte die wij u hiermee zouden bieden zou eventueel als financiering van de extra ruimte kunnen worden gezien. Echt extra financiële ruimte voor 8/13

9 de stappen in uw voorstel is naar ons inzicht niet duidelijk zichtbaar. Het betreft meer een versobering van andere arbeidsvoorwaarden voor financiering van de extra ruimte. Tot slot nog een aantal afsluitende opmerkingen. De appreciatie van de CVO s richt zich voornamelijk tot de elementen die gewijzigd zijn ten opzichte van de versie van januari toen de onderhandelingen zijn mislukt en het overleg is stilgelegd. Zoals al aangegeven behoeven ook de andere punten uit uw voorstel nog verdere aanpassingen om tot overeenstemming te kunnen komen. Wij hebben telkens gesproken over het perspectief dat u als werkgever biedt. Perspectief om te kunnen doorstromen naar fase 3 en perspectief op doorgroei. Dit perspectief is noodzakelijk om de hoge uitstroom bij Defensie te stoppen en weer een aantrekkelijke werkgever te worden. Jonge militairen verlaten de organisatie veel eerder dan verwacht en gewenst. Natuurlijk zijn ook de overige problemen bij Defensie op het gebied van gereedheid, de begroting en inzet hier debet aan, maar zonder fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden gaat deze grote uitstroom niet snel verminderen. De CVO s zijn van mening dat zij tijdens het hele arbeidsvoorwaardentraject, verkenningen en onderhandelingen, er alles aan gedaan hebben open en reëel overleg te voeren. Van open en reëel overleg van de zijde van de werkgever is zeker in de laatste fase van het onderhandeltraject vaak geen sprake geweest. Duidelijk is geworden dat er vanaf het moment dat de formele onderhandelingen zijn gestart er nog maar één richting mogelijk was, namelijk in de richting van de wensen van de werkgever. Dit ondanks het feit dat de CVO s meerdere malen duidelijk hebben gemaakt dat de uitkomst van de verkenningen niet het startpunt zijn van de onderhandelingen. Desondanks zijn wij in het belang van onze leden nog steeds bereid om tot een uitkomst te komen die eerder gemaakte afspraken respecteert en voor beide partijen acceptabel is. De vraag resteert dus of u ruimte heeft om uw voorstel aan te passen of dat wij uw woorden goed hebben geïnterpreteerd dat dit het uiterste bod van de minister is. We vernemen graag uw reactie op onze appreciatie. De voorzitter dankt de centrales voor de appreciatie en schorst de vergadering. SCHORSING ( uur) De voorzitter heropent de vergadering en dankt de centrales nogmaals voor hun appreciatie. Hij concludeert dat de drie hoofdpunten, zowel waar het gaat om het bieden van perspectief als het behalen van de ondergrens, door de centrales als nog niet afdoende wordt bevonden. Spreker geeft aan dat er veel tekst is overhandigd en toegelicht, en dat Defensie gelegenheid wil nemen om deze goed te kunnen wegen en te appreciëren. Daarnaast wil hij meegeven waarom Defensie het wel een goed bod vindt. Derhalve wordt de vergadering geschorst tot uur. SCHORSING ( uur) De voorzitter heropent de vergadering en start met de appreciatie van werkgeverszijde van de eerdere inbreng van de centrales. Hij dankt de centrales nogmaals voor hun appreciatie. Men is het niet op alle punten eens en spreker zal daar kort op ingaan. Allereerst wil spreker een opmerking maken ten aanzien van het proces. Men leeft ontegenzeggelijk in een dynamische wereld, die ook enigszins onvoorspelbaar is. Met dat in het achterhoofd vindt spreker dat er een acceptabel bod ligt, en dat er ook het afgelopen jaar open en reëel is onderhandeld. Hij geeft aan zich vooral te zullen focussen op het eindresultaat en niet zo zeer op het proces. Meer inhoudelijk concludeert hij dat de centrales twee criteria erg belangrijk vinden, namelijk dat een soort ondergrens bereikt moet zijn en het bieden van perspectief. Spreker is het hier mee eens, met name waar het gaat om het bieden van perspectief aan de werknemers. 9/13

10 Met betrekking tot het perspectief ten aanzien van de employability, vindt spreker dat er met dit bod iets substantieels gedaan wordt aan employability. Wat hem betreft kan dit worden gezien als een eerste stap op weg naar meer, nu het employabilitybeleid zal moeten aansluiten op de ontwikkelingen voor Defensie in de toekomst. Wel is dit een eerste stap op weg naar een meer evenwichtige personele opbouw, met een kans voor jonge militairen om zich te ontwikkelen en meer individuele keuzemogelijkheden. Ook is hierin een stimuleringsmaatregel belegd. Het bod is daarom wel degelijk substantieel, zeker in vergelijking met wat er thans beschikbaar is. Met betrekking tot het perspectief aangaande de nieuwe diensteinderegeling, rechtvaardigt UGM min 5 zijns inziens een acceptabel bod als kwalificatie, mede gelet op de dynamische omgeving van de afgelopen twee jaar. De nieuwe diensteinderegeling is in het voorstel ruimer dan nu, en kost overigens ook veel geld. Daarbij past het binnen de maatschappelijke context dat men in Nederland langer moet doorwerken. Tevens bevat dit een effect van inverdienen, welke ruimer is dan nu. Met betrekking tot het perspectief rond het loon, geeft spreker aan dat het loonbod veel ruimer is dan elders binnen de rijksoverheid. Spreker beaamt dat dit echter niet in alle gevallen zal leiden tot compensatie van het nettosalaris van de militairen. Hij verwacht echter dat dat vooral betrekking zal hebben op de bovenbouw in FPS Fase 3 en niet op het overgrote deel van de militairen, zoals gesteld. Spreker geeft aan dat dit te maken heeft met het steeds terugkerende probleem rond de pensioenpremies. Dit is ook de directe link met het eindloonstelsel, waarvan hij vindt het een goede ontwikkeling vindt dat dit in gezamenlijkheid met de centrales zal worden aangepast. Overigens heeft ook spreker twijfels over de loontijden, waardoor hij verwacht dat de wal het schip zal keren. Ten slotte benoemt spreker een aantal risico s waarvan de centrales zich moeten vergissen als zij niet kunnen instemmen met dit bod. Ten eerste vinden er dan geen benefits plaats voor het personeel ten aanzien van de employability, het loonbod en de diensteinderegeling. Het is nog de vraag of het bedrag van het huidige loonbod over enkele maanden nog steeds beschikbaar is, gelet op de dynamische omgeving waarin men leeft. Daarnaast zou de looptijd van dit akkoord een jaar zijn, waardoor dit ook zou kunnen worden gezien als een eerste stap op weg naar een nieuw akkoord. Men zal immers al snel moeten praten over de arbeidsvoorwaarden voor Spreker voorspelt dat wanneer partijen hier geen akkoord kunnen bereiken, er in 2017 waarschijnlijk niets meer zal gebeuren. Spreker besluit zijn appreciatie en vraagt of de centrales nadere toelichting behoeven of andere opmerkingen hebben. De heer Van Woensel verzoekt om een schorsing. Desgevraagd door mevrouw Snels, geeft de voorzitter aan dat er geen inhoudelijke aanpassingen zijn gedaan op het voorstel. Wel zijn er pencorrecties aangebracht. SCHORSING ( uur) De heer Van Woensel dankt de voorzitter voor de gelegenheid tot schorsen. Hij geeft aan dat de appreciatie van Defensie is ingegaan op een aantal van de door de centrales ingebrachte punten en dat hierbij een aantal nuances zijn benoemd. De centrales willen echter weten welke veranderingen Defensie bereid is te doen op het voorstel. De voorzitter geeft aan het voorstel niet te willen veranderen, anders dan dat er een aantal pencorrecties zullen worden aangebracht. De heer Van Hulsen vraagt om nadere uitleg ten aanzien van deze correcties, nu partijen hierover van inzicht kunnen verschillen. De voorzitter geeft aan dat dit gaat om enkele correcties, die niets afdoen aan de inhoud van het voorstel. Desgevraagd beaamt hij dat het toepassen van deze correcties op geen enkele wijze een andere betekenis zal geven aan de huidige tekst. 10/13

11 De heer Kreeftmeijer vult aan dat dit in totaal twee wijzigingen betreft: enerzijds het toevoegen van art. 16 AMAR als artikel dat van kracht blijft ten aanzien van het employabilitybudget. Deze is per abuis niet opgenomen in de huidige opsomming. Hierbij gaat het om de opleidingen die vergoed blijven en die niet ten koste gaan van de employabilityaanspraak. Anderzijds is in de tekst over het inverdienen een en ander weggevallen, waardoor het lijkt alsof de inverdientijd enkel volledig of helemaal niet kan worden opgenomen. De woorden deel van zijn teruggezet, waardoor het gedeeltelijk opnemen van de inverdientijd weer mogelijk is. De heer Van Woensel verzoekt om een schorsing. SCHORSING ( uur) De heer Van Woensel dankt de voorzitter voor de gelegenheid tot schorsen. De centrales hebben Defensie aangehoord en hebben verduidelijking gekregen op het bod. Ten aanzien van de drie hoofdthema s, waarvan zij een duidelijke ondergrens hebben aangegeven en waar de hoofdlijn van hun appreciatie voornamelijk betrekking op had, concluderen de centrales dat Defensie niet bereid is om hen daarin tegemoet te komen. Daarnaast stellen zij vast dat het voorstel ten aanzien van het nieuwe element rond het pensioen, niet zal worden gewijzigd. De centrales hebben middels een aantal voorstellen getracht de tafel groter te maken, maar Defensie heeft die kans niet benut. Dit alles meewegende, kunnen de centrales enkel concluderen dat zij geen overeenstemming kunnen bereiken over het voorstel. De voorzitter noemt dit helder. Hij verwijst naar zijn eerdere opmerkingen over de mogelijke risico s die hij voorziet bij het niet komen tot overeenstemming. Deze risico s zijn vrij fors, nu partijen het personeel voor 2017 in feite niets bieden. Spreker gaat ervan uit dat de centrales dit hebben meegenomen in hun overwegingen en dat zij dit ook kunnen uitleggen. Desgevraagd beamen de centrales dat de conclusie dat niet tot overeenstemming kan worden gekomen voor hen allen geldt. Desgevraagd door de heer De Natris, geeft de voorzitter aan dat dit een eindbod is en dat er dus geen nieuw bod komt. Spreker vraagt of de centrales voornemens zijn om dit eindbod voor te leggen aan hun achterban en of zij hierover een advies zullen uitbrengen. De heer Kropf geeft aan deze vraag niet te zullen beantwoorden. Wel vraag hij of Defensie zich bewust is van de risico s die zij nemen. De centrales hebben Defensie vaker gewezen op hun ondergrens ten aanzien van een aantal belangrijke dossiers, en het is dus de keuze van de werkgever om een bod neer te leggen die die ondergrens niet haalt. De voorzitter geeft aan dat die afweging gemaakt is en dat dit precies de portee is waarom Defensie dit wel een goed en acceptabel bod vindt. De heer Schilperoort merkt op dat de centrales dit geen goed en acceptabel bod vinden, immers heeft het niet tot een onderhandelaarsresultaat kunnen leiden. Spreker verzoekt om een schorsing, zodat zij zich over de vraag van de voorzitter kunnen buigen. SCHORSING ( uur) De voorzitter heropent de vergadering. De heer Schilperoort dankt de voorzitter voor de gelegenheid tot schorsen. Hij memoreert dat is vastgesteld dat het overleg niet heeft geleid tot de instemming van alle partijen. De voorzitter heeft aangegeven dat dit een eindbod betreft en gevraagd wat de centrales daarmee gaan doen. De centrales zijn bereid om dit bod 11/13

12 terug te nemen naar hun achterban en zij zullen Defensie zo snel mogelijk berichten over de uitkomsten van deze gesprekken. Spreker stelt voor om afspraken te maken over de verdere communicatie. De voorzitter noemt dit helder en gaat uit van de termijn van zes weken. De heer Schilperoort merkt op te hebben aangegeven dat de centrales het voorstel terugnemen, en dat een ieder dus zelf zal bezien op welke wijze dat gebeurt. De heer Van Hulsen vindt de termijn van zes weken redelijk, waarbij de centrales zullen pogen om deze zo mogelijk niet volledig te benutten of langdurig op te rekken. Spreker gaat ervan uit dat partijen gemeenschappelijk de opvatting delen dat, nu is vastgesteld dat er geen resultaat kan worden bereikt, de mensen hier zo snel mogelijk van op de hoogte moeten worden gesteld. Defensie kan hierbij behulpzaam zijn door de aangepaste tekst spoedig aan te leveren. Na enige discussie over het vervolgproces, concludeert de voorzitter dat de aangepaste tekst van het eindbod uiterlijk woensdag 19 april 2017 om uur, wordt aangeboden aan de centrales. Om uur diezelfde dag zijn partijen vrij om over het proces te communiceren. Op vrijdag 21 april om 12 uur zal het eindbod via het CAOP worden aangeboden (pm). Mevrouw Snels nuanceert dat partijen hadden afgesproken om woensdag enkel te communiceren dat er geen onderhandelaarsresultaat is en dat vrijdag het eindbod openbaar wordt gemaakt. De voorzitter beaamt dit. Desgevraagd door de heer Meijer, geven de centrales aan dat indien zij hierover door de media worden benaderd, zullen aangegeven dat er vrijdag meer informatie volgt. Agendapunt 3: Rondvraag en sluiting. Rondvraag: Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt. Sluiting: De voorzitter sluit de vergadering om uur. 12/13

13 Actiepuntenlijst behorend bij de SOD-vergadering van 27 maart en 18 april 2017 Nr. Onderwerp Actie Opmerkingen Stukken 1. Kamerbrief inzake brochure RIVM en aanpassing coulanceregeling Brief had moeten worden voorgelegd met pieptermijn omdat de aanpassing van de coulanceregeling een overlegonderwerp is. Bezien wordt of de brief kan worden 2. Verklaring aanpassingen Voorstel Defensie versie teruggetrokken. Tekst van de verklaring naar leden SOD via secretaris. 3. Voorstel Defensie versie Trackchange tekst aanbieden aan de centrales 4. Uitschrijven vervolg SOD op dinsdag Sonderen bij elke centrale hoeveel tijd er nodig zal zijn om het voorstel te bestuderen. 5. Communicatie uitkomsten SOD Uiterlijk woensdag 19 april 2017 om uur de aangepaste tekst van het eindbod aanbieden aan de centrales. Om uur diezelfde dag communiceren partijen dat er geen onderhandelaarsakkoord is bereikt en dat het bod vrijdag openbaar wordt. Vrijdag 21 april om 12 uur wordt het eindbod via het CAOP aangeboden. Integraal opgenomen in verslag Onder embargo 13/13