Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 2397/Essent Milieu - Afvalsturing Brabant I. MELDING 1. Op 16 maart 2001 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat PMG Milieuservices B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over N.V. Sturing Afvalverwijdering Noord-Brabant. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 57 van 21 maart Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. PMG Milieuservices B.V. (hierna: Essent Milieu) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Essent Milieu is de afvaldivisie van Essent N.V. (hierna: Essent). Essent is in 1999 ontstaan uit een fusie van PNEM/MEGA Groep N.V. en N.V. EDON Groep.[1] De aandeelhouders van Essent zijn de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Flevoland, Noord- Brabant en Limburg en nagenoeg alle gemeenten in die provincies alsmede een aantal gemeenten in de provincie Friesland. 3. Essent is een multi-utilities bedrijf dat zich voornamelijk bezighoudt met de productie van elektriciteit en warmte/stoom alsmede de inkoop, het transport en de levering van elektriciteit en gas aan bedrijven en particulieren. Essent is ook actief op het gebied van de distributie van warmte, het beheer van Brabantse kabeltelevisienetwerken en de inzameling, het vervoer en de verwerking van afvalstoffen. 4. De N.V. Sturing Afvalverwijdering Noord-Brabant (hierna: Afvalsturing Brabant) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. De aandeelhouders van Afvalsturing Brabant zijn het streekgewest Westelijk Noord-Brabant, het stadsgewest Breda, het stadsgewest s-hertogenbosch, het samenwerkingsverband Regio Eindhoven, het samenwerkingsverband Midden-Brabant, het streekgewest Brabant Noord- Oost en de provincie Noord-Brabant. 5. Afvalsturing Brabant is een sturingsorganisatie die in 1991 is opgericht door de provincie Noord-Brabant en samenwerkende Noord-Brabantse gemeenten met als doel een economisch en milieuhyginisch verantwoorde structuur voor de eindverwerking van huishoudelijk en bedrijfsafval uit de provincie op te

2 zetten. Afvalsturing Brabant beschikt ten behoeve van haar activiteiten zelf over of participeert in laad- en losstations voor het vervoer van containers per spoor of water. III. DE GEMELDE OPERATIE 6. De gemelde operatie berust op een intentieverklaring d.d. 23 februari 2001 en behelst de verkoop van alle aandelen Afvalsturing Brabant door de huidige aandeelhouders aan Essent Milieu. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6, omschreven transactie leidt ertoe dat Essent Milieu uitsluitende zeggenschap krijgt over Afvalsturing Brabant. 8. Betrokken ondernemingen zijn Essent Milieu en Afvalsturing Brabant. 9. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten 10. Volgens partijen worden door de onderhavige transactie de volgende markten benvloed: de markt voor het composteren van groente-, fruit- en tuinafval (hierna: gftafval), de markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval, en de markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval. Volgens partijen bestaat er op deze markten geen horizontale relatie tussen de activiteiten van partijen, omdat uitsluitend Essent zich met deze activiteiten bezighoudt. Afvalsturing Brabant is een sturingsorganisatie die via contracten met aanbieders van afval en (eind)verwerkers daarvan zorgdraagt voor een optimale verdeling van afval. Derhalve is op genoemde markten uitsluitend sprake van een verticale relatie tussen de activiteiten van partijen. Verder is er een verticale relatie tussen de activiteiten van partijen op het gebied van recycling. De omvang van de activiteiten van Afvalsturing Brabant op het gebied van recycling is echter zodanig gering, dat op deze verticale relatie in het navolgende niet verder wordt ingegaan. Markt voor het composteren van gft-afval

3 11. Partijen gaan uit van een afzonderlijke markt voor het composteren van gft-afval. Zoals in eerdere besluiten is geconcludeerd, kan met partijen worden aangenomen dat er een aparte markt bestaat voor het composteren van gftafval.[2] Markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval en markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval 12. In eerdere besluiten is uitgegaan van een aparte markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval en een aparte markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval.[3] Deze afbakening zal ook in het onderhavige besluit worden gevolgd. Relevante geografische markten Markt voor het composteren van gft-afval 13. Partijen gaan uit van een Nederlandse markt voor het composteren van gft-afval. Gelet op het feit dat het composteren van afval steeds meer aan de vrije markt wordt overgelaten en als zodanig wordt uitgevoerd, kan met partijen worden aangenomen dat het composteren van afval plaatsvindt op een nationale markt.[4] Markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval 14. Partijen hebben aangegeven dat de markt voor het verbranden van nietgevaarlijk afval nationaal is. Tot 1 januari 2000 werden in de provinciale milieuverordeningen regels gesteld omtrent het naar of uit de provincie brengen van afvalstoffen. Per 1 januari 2000 zijn enkele artikelen van de Wet milieubeheer in werking getreden die bepalen dat bij provinciale milieuverordeningen geen regels meer kunnen worden gesteld die het in- of uitvoeren van niet-gevaarlijk brandbaar afval in respectievelijk uit de provincie uitsluiten of beperken.[5] Ook vr die datum vond volgens partijen overigens al in- en uitvoer van dergelijk afval plaats op grond van het Tweede Tienjarenprogramma afval Volgens partijen zijn alle wettelijke belemmeringen voor transport van niet-gevaarlijk brandbaar afval in Nederland opgeheven. Derhalve is volgens partijen de markt voor het verbranden van nietgevaarlijk afval nationaal. 15. In eerdere besluiten is geconcludeerd dat het vervallen van de provinciale grenzen voor het transport tot gevolg heeft dat de markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval thans nationaal is of binnen een bepaalde tijd zich tot een nationale markt zal ontwikkelen.[6] Nu de provinciale grenzen zijn vervallen, wordt in het navolgende uitgegaan van een nationale markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval. Markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval 16. Partijen gaan uit van een nationale markt voor het storten van nietgevaarlijk afval, zowel voor brandbaar als voor niet-brandbaar afval. De wettelijke beperkingen voor het storten van brandbaar afval buiten de provincie zijn inmiddels opgeheven. De provinciegrenzen voor het storten van bepaalde soorten niet-brandbaar afval bestaan weliswaar nog, maar zullen op korte termijn naar verwachting per medio 2001 eveneens verdwijnen[7], aldus partijen.

4 17. Of er sprake is van een nationale of regionale markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval kan in de onderhavige zaak in het midden blijven, omdat de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie de punten 24 tot en met 26). B. Gevolgen van de concentratie 18. Voor de beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie is relevant dat Afvalsturing Brabant voornamelijk een sturingsfunctie voor de verschillende gemeenten en gemeentelijke samenwerkingsverbanden verricht. Hoewel Afvalsturing Brabant partij is bij een aantal contracten met verwerkers van afval, heeft zij daarbij zelfstandig uitsluitend een administratieve functie. Markt voor het composteren van gft-afval 19. Het marktaandeel van Essent op de nationale markt voor het composteren van gft-afval bedroeg in 1999 circa [40-50]%.[8] Via Afvalsturing Brabant werd in 1999 [...] Kton gft-afval gecomposteerd, hetgeen circa [10-20]% bedraagt van de totale marktomvang van 1500 Kton.[9] Van die [] Kton werd [] Kton verwerkt door Essent. Het restant van [] Kton werd verwerkt door composteringsinstallaties die in handen zijn van derden. 20. Volgens partijen verandert door de onderhavige concentratie niets aan deze situatie. De levering van composteerbaar gft-afval ligt hoofdzakelijk vast in langlopende contracten met de betreffende composteerders. Aangezien bij vrijwel elk composteringscontract de drempelwaarden in de Richtlijn Diensten [10] worden overschreden, zal na afloop van de contracten steeds openbaar moeten worden aanbesteed door de gemeenten. Essent zal bij die aanbestedingen rechtstreeks moeten concurreren met de overige composteerders. 21. Gelet op bovenstaande overwegingen is er geen reden om aan te nemen dat zich als gevolg van de voorgenomen concentratie marktafsluitingseffecten zullen voordoen op de nationale markt voor het composteren van gft-afval. Markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval 22. Het marktaandeel van Essent op de nationale markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval bedroeg in 1998 circa [10-20]%.[11] Daarbij werd het marktaandeel van de verbrandingsinstallatie AZN Moerdijk (hierna: AZN) aan Essent toegerekend. Thans is nog slechts een minderheidsdeelneming van [40-50]% van AZN in handen van Essent, waardoor Essent volgens partijen geen zeggenschap meer heeft in AZN. Het marktaandeel van Essent zou in dat geval aanzienlijk kleiner zijn dan in 1998 (ongeveer [0-10]%). Als het marktaandeel van AZN wel volledig aan Essent wordt toegerekend, dan gelden ongeveer dezelfde cijfers over 1999 als over De totale hoeveelheid verbrand niet-gevaarlijk afval bedroeg in Kton.[12] Van de totale verbrande hoeveelheid verliep in 1999 ongeveer [] Kton (circa [10-20%) via de sturing door Afvalsturing Brabant. Daarvan werd [] Kton door AZN verbrand. Gelet op het voorgaande is er geen reden om aan te nemen dat zich als gevolg van de voorgenomen concentratie marktafsluitingseffecten zullen voordoen op de nationale markt voor het verbranden van niet-gevaarlijk afval.

5 Markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval 24. Op een nationale markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval had Essent in 1998 een marktaandeel van circa [10-20]%.[13] Door de overname door Essent van de stortplaatsen Kragge II, Zevenbergen en Spinder in 2000 heeft Essent thans een marktaandeel op de nationale markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval van circa [20-30]%. 25. De totale hoeveelheid gestort afval bedroeg in Nederland in Kton.[14] Hiervan verliep [] Kton, ofwel circa [0-10]%, via Afvalsturing Brabant. Dit afval ging allemaal naar stortplaatsen in Brabant. Gelet op het voorgaande is er geen reden om aan te nemen dat zich als gevolg van de voorgenomen concentratie marktafsluitingseffecten zullen voordoen op de nationale markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval. 26. Op een regionale markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval is er uitsluitend overlap in de provincie Noord-Brabant. Essent beschikt in de provincie Noord-Brabant over een marktaandeel van 100% op de markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval. Dit marktaandeel omvat reeds al het van Afvalsturing Brabant afkomstige gestorte afval. Als gevolg van de onderhavige concentratie zal op een regionale markt voor het storten van niet-gevaarlijk afval niets wijzigen. VI. CONCLUSIE 27. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 28. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 12 april 2001 w.g. Drs. R.J.P. Jansen Plv. directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een

6 gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam [1] Zie de besluiten van 15 juni 1999 en 20 oktober 1999 in zaak 1331/PNEM/MEGA EDON. [2] Zie bijvoorbeeld de besluiten in zaak 1331/PNEM/MEGA EDON, reeds aangehaald, en het besluit van 3 februari 2000 in zaak 1690/AVR - Avira. [3] Zie bijvoorbeeld het besluit van 27 juli 2000 in zaak 1905/AVR Coppens, het besluit in zaak 1690/AVR Avira, reeds aangehaald, en het besluit van 19 december 2000 in zaak 294/Ontheffingsverzoek Gedragscode Herstructurering. [4] Zie het besluit van 20 oktober 1999 in zaak 1331/PNEM/MEGA EDON en het besluit in zaak 1690/AVR Avira, reeds aangehaald. [5] Besluit van 3 december 1999, Stbl. 1999, 521 en Regeling Provinciegrensoverschrijdend vervoer van afvalstoffen, Staatscourant 246 van 21 december [6] Zie het besluit van 28 oktober 1998 in zaak 1004/PNEM/MEGA Van Gansewinkel en het besluit in zaak 1690/AVR Avira, reeds aangehaald. [7] Afvalverwijdering op korte en lange termijn, Kamerstukken II, , , nr. 7. [8] In het besluit van 20 oktober 1999 in zaak 1331/PNEM/MEGA EDON is het marktaandeel van Essent voor 1998 op de nationale markt voor het composteren van gft-afval geschat op [40-50]%. Essent heeft op grond van de verbintenissen verbonden aan de vergunning voor deze concentratie een deel van haar composteeractiviteiten afgestoten. Essent heeft in 2000 als onderdeel van de verkrijgen van stortplaats Spinder de vergistingsinstallatie van SMB overgenomen. Exclusief de afgestoten composteeractiviteiten en inclusief Spinder bedraagt het marktaandeel van Essent op de nationale markt voor het composteren van gft-afval circa [40-50]%. [9] Bron: Rapport Afvalverwerking in Nederland, gegevens 1999, Werkgroep Afvalregistratie, juli 2000, p. 32. [10] Richtlijn 92/50/EEG van de Raad van 18 juni 1992 betreffende de cordinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten door dienstverlening, Pb. EG 1992, L 209/1 e.v. [11] Zie het besluit van 20 oktober 1999 in zaak 1331/PNEM/MEGA EDON. [12] Bron: Rapport Afval verwerking in Nederland, gegevens 1999, reeds aangehaald, p. 10. [13] Zie het besluit van 20 oktober 1999 in zaak 1331/PNEM/MEGA EDON. [14] Bron: Rapport Afval verwerking in Nederland, gegevens 1999, reeds

7 aangehaald, p. 10 en 17. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.