IL0 UvA HABLAMOS ESPAÑOOOL! SPAANS ALS DOELTAAL ONTWERPONDERZOEK

Transcriptie

1 IL0 UvA HABLAMOS ESPAÑOOOL! ONTWERPONDERZOEK SPAANS ALS DOELTAAL Student: Nagore Armentia Vallejo Begeleiders: Anne Evertsen en Peter Bimmel 2011

2 INHOUDSGOPGAVE INTRODUCTIE 3 1. PROBLEEMBESCHRIJVING MOGELIJKE VERKLARINGEN/OORZAKEN HYPOTHESE ONTWERPPLAN Plan van eisen Opzet Onderzoeksopzet Onderzoeksvraag Meting Planning van het traject UITVOERING Uitvoeringsfase en lesvoortgang Dataverzameling RESULTATEN Rapporteren data Interventies in het Spaans vs. Nederlands gedurende de lessenreeks Interventies in het Spaans per leerling gedurende de lessenreeks Gemiddelde interacties per score Variantie-analyse van de resultaten CONCLUSIES EN DISCUSSIE Antwoord op onderzoeksvraag Experimentele groep vs. controlegroep Uitkomsten van mondelinge interventies per score Discussie Leermomenten LITERATUUR BIJLAGEN Bijlage 1: Variantie-analyse Bijlage 2: Lesplannen en toelichting Bijlage 3: Lesmateriaal Bijlage 4: Boek met chunks

3 INTRODUCTIE Op het IJburg College wordt taakgericht onderwijs gegeven. In de taalsectie (TEC ofwel Taalexpertisecentrum) staat de TABASCO-aanpak centraal. Vreemde talen leren in zoveel mogelijk levensechte situaties en het leren in een leergemeenschap spelen een grote rol in de visie en missie van deze school. De vaardigheden spreken en gesprekken voeren in een vreemde taal spelen eveneens een belangrijke rol binnen deze visie. 1. PROBLEEMBESCHRIJVING Tijdens mijn stage op het IJburg College geef ik Spaanse les aan onder andere twee 3hv-parallelgroepen (HAVO/VWO), 3hvA (20 leerlingen) en 3hvB (ook 20 leerlingen). De leerlingen zijn enthousiast over de Spaanse taal en er bestaat een goede interactie tussen de leerlingen onderling en tussen de leerlingen en mij, als docent. Hoewel spreekvaardigheid in voldoende mate geoefend wordt door middel van taken in verschillende periodes gedurende het hele schooljaar, is het vastgestelde en bereikte niveau, A2 van het ERK, in het spreken en gesprekken voeren in mijn ogen en in de ogen van mijn SPD niet het gewenste. We vinden dat de leerlingen vaker gedurende de les in het Spaans zouden moeten spreken. Hoewel ik native-speaker van het Spaans ben, spreek ik volgens observatie van mijn SPD en mijzelf slechts ca. 30% van de les in het Spaans met mijn leerlingen. De rest van de les geef ik in het Nederlands. Leerlingen spreken me weinig aan in het Spaans en ze worden in deze productieve vaardigheid alleen actief als ze een geprogrammeerde spreekopdracht binnen een taak moeten uitvoeren. Dus de doeltaal is geen voertaal op dit moment in de 3hv-klassen. En dat is gezien de doelstellingen en filosofie van de school niet gewenst. Het is mijn wens om Spaans (doeltaal) als voertaal in het MVT-onderwijs te gebruiken. Dit komt voort uit mijn eigen succesvolle ervaring als leerling met doeltaal als voertaal bij de acquisitie van meerdere vreemde talen zoals Nederlands, Duits en Baskisch. Gerard Westhoff stelde in 2002 het volgende over de blootstelling (taalaanbod in de doeltaal) aan input: Hoewel in de afgelopen decennia verhitte debatten zijn uitgevoerd over vrijwel alle aspecten van het vto, is er in grote lijnen consensus over het feit dat het blootgesteld zijn aan input (taalaanbod in de doeltaal) cruciaal is voor de taalverwerving: zonder exposure aan input geen of weinig leeropbrengst. (Westhoff, 2002, p. 3) Verder is de output hypothese (1985) van de Canadees Merril Swain van groot belang voor de uitleg van mijn probleem. Volgens deze hypothese ontdekken de leerlingen (grammaticale en syntactische) leemten in hun kennis die hen verhinderen te zeggen wat ze willen, als je ze dwingt zich in de vreemde taal te uiten (Westhoff, 2002, p. 4). Het constateren van deze leemten brengt de leerlingen ertoe vormgerichter met input en met 3

4 hun formele kennis om te gaan. Dat leidt weer tot een natuurlijke behoefte aan uitbreiding van formele kennis (Westhoff, 2002, p. 4). 2. MOGELIJKE VERKLARINGEN/OORZAKEN Mogelijke oorzaken en verklaringen voor het feit dat de doeltaal nog niet vaak genoeg voertaal is zijn: 1. Vanaf de eerste dag van mijn stage heb ik vooral Nederlands met de leerlingen van 3hv gesproken. Nederlands is dus de voertaal binnen het klaslokaal geweest. Hoewel de leerlingen weten dat mijn moedertaal Spaans is, doen ze weinig of geen moeite om buiten de geprogrammeerde spreekactiviteiten de doeltaal te gebruiken. Dit is waarschijnlijk te verklaren doordat de communicatie in hun eigen moedertaal goed verloopt en ze het daarom niet noodzakelijk vinden om zich verder in het Spaans te uiten. 2. Een tweede mogelijke verklaring waarom Spaans niet als voertaal gebruikt wordt door de leerlingen van 3hv is dat ik mijn taal niet goed genoeg heb aangepast aan het begrip van non-natives. Hiermee bedoel ik dat ik mijn eigen taal niet vereenvoudigd heb door bijvoorbeeld mijn spreektempo laag te houden en/of door simpele grammaticale en syntactische structuren passend bij het bijhorend niveau A2 te gebruiken. 3. De leerlingen zijn hierin een derde factor die van invloed zou kunnen zijn op het al dan niet Spaans spreken in de klas. Om tot het wegnemen van de oorzaken zoals beschreven onder punt 2 te kunnen komen, zal ik de benadering van de leerlingen moeten aanpassen. José Luis Barranco Pérez (2007), van het Instituto Cervantes van Tánger, legt in zijn artikel La colaboración del discurso del profesor en la adquisición de una lengua extranjera uit hoe je de leerling bij het gebruik van een vreemde taal als voertaal het best kan benaderen. Volgens Barranco moet de taalgebruik van de docent vereenvoudigd en reïteratief zijn als je de doeltaal als voertaal gebruikt (Barranco, 2007): De docent vereenvoudigt zijn taal en herhaalt vaak met als doel comprehensible input voor de leerling produceren. Hij produceert geprefabriceerde linguïstische structuren, aangepast aan het niveau van de leerling. De docent ontwikkelt metacognitieve strategieën ter controle van zijn innerlijke discours (discurso interiorizado). Deze metacognitieve strategieën helpen de docent om een vereenvoudigde eigen taal te creëren, waar hij o.a. langzamer met de leerling spreekt dan hij met een nativespeaker zou doen. Het is van belang dat de feedback ook in deze vereenvoudigde taal 4

5 gebeurt. Op deze manier bereikt de docent dat de leerling hem beter kan begrijpen. Ik zal trachten de benadering die Barranco beschrijft in mijn lessen te gebruiken. Door de onderbouwing met deze literatuur kom ik tot de volgende conclusies over de bovengenoemde verklaringen voor het probleem : Gebruik ik weinig tot geen Spaans als voertaal in het klaslokaal, dan dient mijn discours niet als input voor de leerlingen. Spreek ik te snel in de doeltaal en op een niveau van een nativespeaker, dan pas ik me niet aan aan het begripsniveau van de leerlingen. Deze vragen dan om instructie en uitleg in het Nederlands. Ook feedback zou ik vaker in vereenvoudigd Spaans kunnen geven. Dat zou eveneens zorgen voor comprehensible input. 3. HYPOTHESE Als ik de doeltaal (Spaans) als voertaal neem bij de groep 3hvB (experimentele groep), de input qua moeilijkheidsgraad net iets boven het actuele taalbeheersingniveau zet en de leerlingen prikkel Spaans te spreken door selectief geheugenverlies (Spaans: amnesia selectiva ) te veinzen, dan verwacht ik dat het aantal keer dat de leerlingen iets in het Spaans zeggen toeneemt. De reden om de input qua moeilijkheidsgraad net iets boven het actuele taalbeheersingniveau van 3hvB in te zetten, baseer ik op de opvatting van Stephen Krashen, die Westhoff in zijn hoofdstuk 2 Vijf componenten van het vreemdetaalverwervingsproces over de exposure aan input i + 1 ( i staat voor interlanguage en + 1 = een hoger taalniveau) beschrijft (Westhoff, 2002, p.3). De afhankelijke variabele wordt het geobserveerde aantal uitingen in het Spaans van de leerlingen in de les. Ik streef ernaar dat 80 % van de leerlingen als effect van mijn interventie in tenminste 60% van het aantal keren dat ze iets zeggen in de les Spaans spreken. Voor het meten van de afhankelijke variabele zal ik gebruik maken van observaties van individuele leerlingen met een observatieschema. Deze observaties zullen door mijn SPD uitgevoerd worden. In een voor- en nameting wordt geturfd hoe vaak een leerling Nederlands of Spaans spreekt in de les. Bij de Spaanse interacties wordt onderscheid gemaakt in de lengte van de taaluitingen. Westhoff (2009, p.15) zegt dat je als docent kunt aanbieden wat je wil, maar wat de leerlingen ervan maken is een kwestie van: de luimen en voorliefdes van de respectievelijke Het selectief geheugenverlies (Spaans: amnesia selectiva ) geldt voor alle vreemde talen behalve de doeltaal = mijn moedertaal, Spaans. 5

6 portiers van die leerlingen, de toevallige inhoud van hun lange-termijngeheugen, de actuele behoefte en belangstelling van de leerlingen zoals die zich in de samenwerking tussen hun werkgeheugen en hun lange-termijngeheugen realiseert. Ik kan bij dit onderzoek alleen uitgaan van de verwachtingen, omdat ik geen zeggenschap over de luimen en voorliefdes, de capaciteit van het geheugen, en/of de behoeftes en belangstellingen van mijn leerlingen heb, zoals hierboven beschreven. Daarom zal ik in dit onderzoek alleen proberen het leerproces zo te stimuleren dat ik in ieder geval in de buurt van mijn inschatting van 80%/ 60% (zie hypothese: leerlingen doen mee aan voertal=doeltaal binnen mijn les ) kom. 4. ONTWERPPLAN 4.1. Plan van eisen A. Het huidige ontwerp (van één lessenserie) moet aan de volgende praktische en inhoudelijke eisen voldoen: 1. De lessenserie en/of ontwerp moet uitgevoerd worden door een lio of docent Spaans (voor dit specifieke ontwerp: onderzoekster). 2. De lessenserie van het ontwerp moet een minimum van 4 lessen van 60 tot 80 minuten hebben. 3. De lessenserie moet deel uitmaken van één taak (taakgericht onderwijs) in één van de 6 periodes van het schooljaar. 4. Het ontwerp moet twee tot drie keer per week (op di., wo. en vr.) uitgevoerd worden. 5. Het ontwerp wordt bij twee groepen uitgevoerd: een experimentele groep (3hvB) en een controlegroep (3hvA). Bij de experimentele groep is alleen Spaans de voertaal en bij de controlegroep is Nederlands de voertaal. 6. Het ontwerp van de lessenserie moet gericht zijn op het verhogen van het aantal mondelinge taaluitingen van de leerlingen in het Spaans: 80% van de leerlingen gaat in tenminste 60% van hun mondelinge interventies de doeltaal spreken. Dit moet worden bereikt door het aanbieden van: - input in vorm van blootstelling (Spaans als voertaal), - vereenvoudigd Spaans en bijhorende feedback en een lager tempo van spreken van de docent (ikzelf), - materiaal (een taak voor de gehele periode en oefeningen) gericht op spreek- en gespreksvaardigheid, en 6

7 - input die qua moeilijkheidsgraad net iets boven het actuele taalbeheersingniveau ligt. 7. Omdat het ontwerp moet voldoen aan diverse ontwerpregels heb ik hiervoor gebruik gemaakt van vakliteratuur van, zowel Westhoff, Barranco en Kwakernaak, van de website van het ERK en in het Handboek ontwerpen talen (zie bronvermelding). Hieronder volgt een uiteenzetting daarvan. Om de leeropbrengst van de leerlingen van 3hvB te verhogen (A2) ga ik in ieder geval gedurende de les zowel in de klassikale- als in de zelfwerkzaamheidfasen, die in de doeltaalvoertaalladder (Kwakernaak, 2007) beschreven zijn, de doeltaal spreken. De eerste 6 laddertrappen van de doeltaal beschrijven de acties van de docent gedurende de klassikale fasen: 1. Standaardinstructies en vermaningen, 2. Behandeling van lees- en luisterteksten, 3. Teruggeven van een schriftelijke overhoring of proefwerk, 4. Praatje over zaken buiten het lesprogramma (weer, vakantie, excursie,..), 5. Grammatica-uitleg, en 6. Klassikale en individuele verboden, waarschuwingen, strafdreigingen, strafopleggingen. De twee volgende trappen beschrijven de acties die de docent uitvoert gedurende de zelfwerkzaamheidfasen: 7. Standaardinstructies en hulp, en 8. Positieve feedback, vermaningen en waarschuwingen. Behalve mijn interventies in het Spaans zal ik de leerlingen levensechte taken aanbieden, die, zoals Westhoff in Een schijf van vijf voor het vreemdetalenonderwijs (2002, p.2) noemt, de mensen (in dit geval de leerlingen) laat leren door te handelen. B. Het leerdoel dat aan het einde van het ontwerp moet worden bereikt, is: De leerling kan de Spaanse taal bij tenminste 60% van zijn interventies gebruiken. Als subdoelen hiervan: 1. De leerling kan standaardinstructies en vermaningen in het Spaans begrijpen. 2. De leerling kan eenvoudige zinnen maken om vragen te stellen en reacties te geven. 3. De leerling kan bij twijfel aan de uitleg van de docent aangeven dat hij/zij iets niet begrijpt. 4. De leerling kan een kort en eenvoudig gesprek in het Spaans voeren. 7

8 4.2. Een schetsmatige opzet van het ontwerp De volgende schets geeft alleen een globaal idee over hoe ik mijn lessenserie wil uitvoeren: Lessen Les 1 1. Oriëntatie op de nieuwe situatie: doeltaal=voertaal: schriftelijke mededeling over plotseling selectief geheugenverlies ( Sp. amnesia selectiva ) van de docent, als introductie tot een voor de leerlingen drastische situatie, die ze niet gewend zijn: alleen Spaans als voertaal. 2. Input nieuwe kennis- veilig sfeer creëren: hulpboekje uitdelen en bespreken. In het boekje kunnen de leerlingen de meest gebruikte uitdrukkingen en situaties terugvinden van het hele proces van een les, van begin t/m eind: Wat zegt de docent aan het begin van de les? Hoe moet de leerling reageren? Wat moet de leerling vragen als hij/ze naar het toilet wil? Hoe zegt een leerling dat hij/ze de boeken niet mee heeft? Hoe vraagt de leerling de docent om langzamer te spreken? etc. Het gaat dus om chunks die de leerlingen bij de eerste les helpt om Spaans als voertaal te gebruiken. Zij hoeven zich zo geen zorgen te maken over het al dan geen fouten maken in de grammatica. 3. Veilige sfeer creëren bij eerste les doeltaal=voertaal: 1. Hulpjes benoemen die bij de eerste les de rest van de leerlingen helpen om in de doeltaal te communiceren: een tolk ( un/a intérprete ) en een hulpje ( un/una ayudante ) 2. Schrift, dat door het hulpje gebruikt wordt om nieuwe woorden in op te schrijven. 4. Taakuitleg en uitvoering: Spel in werkgroepen: één quiz in twee groepen waarin de schriftelijke en de mondelinge vaardigheden aan bod komen. Les 2 1. Voorkennis ophalen bij leerlingen over hulpboekje. 2. Input: Luisteroefeningen i.v.m. taakthema: video en live-interview. 3. Schrijf- en spreekoefeningen binnen een deeltaak. 4. Zelfstandig werken: individueel werken aan een schriftelijke opdracht over video. 5. Zelfstandig werken: in groepen werken aan spreekopdracht over interview. 6. Evaluatie. Les 3 1. Voorkennis ophalen bij leerlingen. 2. Samenwerken aan input: in werkgroepen posters maken. Thema is afhankelijk van de taak van de periode. 3. Samenwerken aan input en sociale strategieën oefenen. Vragen stellen: Cuánto cuesta? Cómo es? Dónde está? A qué hora? Cuánto tiempo hay para esta/este actividad/ejercicio? 8

9 4. Taak uitvoeren. Leerlingen dialogen laten uitvoeren. 5. Feedback. Ik geef de hele tijd positieve feedback. 6. Evaluatie. Les 4 1. Voorkennis ophalen bij leerlingen. 2. Input en feedback, cognitieve strategieën oefenen: Nieuwe woorden uitleggen en ze een culturele samenhang geven, voor zover dit kan, door zowel de docent als de leerling. 3. Schriftelijke input van elke groep delen met andere groepen: Een korte vocabulairelijst of nieuwe uitdrukkingen op een lijstje schrijven, om deze met andere groepjes te delen. 4. Aan productieve taak werken: In duo s of werkgroepen een korte opstel over thema taak maken en kort in vorm van dialoog presenteren. 5. Evaluatie Een onderzoeksopzet Het onderzoek wordt verricht bij twee parallelgroepen van het IJburg College. Het gaat om de groepen 3hvB en 3hvA, met 20 leerlingen per groep. 3hvB zal bij dit onderzoek als experimentele groep dienen en 3hvA als controlegroep. In het algemeen hebben alle leerlingen 3 jaar Spaanse les gehad. Bij de eerste groep zal ik de doeltaal als voertaal invoeren gedurende een reeks van 4 lessen en bij groep 3hvA blijft de voertaal Nederlands gedurende deze lessenreeks Onderzoeksvraag Leidt onderwijs met Spaans als voertaal gecombineerd met een qua moeilijkheidsgraad vereenvoudigde input en met gevarieerde leeractiviteiten en materiaal (zoals chunks) ertoe dat 80% van de leerlingen 60% van de lestijd Spaans gaat spreken? Meting Voor dit ontwerp plan ik een nul- en eindmeting om het aantal mondelinge interventies in het Spaans van de leerlingen bij de experimentele groep (3hvB) en de controlegroep (3hvA) te bepalen aan het begin en eind van de lessenserie. Hiervoor en voor de lessenreeks van mijn ontwerp zal ik een observatieschema gebruiken waarin elke interventie van de leerling met een score wordt vermeld: Score 0 = de leerling spreekt geen Spaans/ score 1 = de leerling zegt een woord in het Spaans/score 2 = de leerling zegt een volzin (al dan niet met taalfouten)/ score 3 = de leerling zegt meer dan een volzin (al dan niet met fouten). Voor een betere registratie en analyse van de resultaten zal ik dit schema in Excel uitvoeren. 9

10 Voorbeeld van observatieschema: Les 1 Naam van I-1 I-2 I-3 I-4 I-5 I- leerling A B C (I= interventie) (1= Leerling spreekt Spaans) (0= Leerling spreekt geen Spaans) Les 2 Leerling I-1 I-2 I-3 I-4 I-5 I- A B C Enz. Door het observatieschema ook bij de controlegroep (3hvA) te gebruiken zal ik de interventies van de leerlingen van 3hvB en 3hvA kunnen vergelijken en zo kunnen constateren of er een verschil tussen de groep met Spaans als voertaal (3hvB) en de groep met Nederlands als voertaal (3hvA) bestaat. De bedoeling is om elke mondeling interventie van elke leerling te vermelden. Omdat ik het druk zal hebben met lesgeven zal mijn SPD de observaties verrichten, zoals eerder vermeld Een grove planning van het traject Datum Plan Versturen definitiefase en ontwerpplan aan mijn begeleiders en/of beoordelaars: Anne Evertsen en Peter Bimmel Go voor definitiefase en ontwerpplan Versturen van lessen en lesmateriaal voor de lessenreeks naar mijn begeleiders en/of beoordelaars e go voor uitvoering van ontwerp: lessen en lesmateriaal e ontwerples en nulmeting e ontwerples e ontwerples (3hvB) Ontwerppresentatie e ontwerples (3hvA) e ontwerples en eindmeting Inleveren van ontwerp 10

11 5. UITVOERING 5.1. Uitvoeringsfase en lesvoortgang Algemeen De lessen verliepen volgens planning. Het ging om reguliere lange lessen van 60 á 80 minuten waar de vaardigheid luisteren en het thema: Dagen, maanden, jaren centraal stond in het kader van periode 6. Anders dan verwacht viel het continu spreken in het Spaans in de experimentele groep 3hvB mij mee. Ik ging consequent te werk en de meeste leerlingen hebben de nieuwe situatie geaccepteerd hoewel er ook leerlingen waren die weigerden om alleen Spaans te spreken. Het geveinsde geheugenverlies, de vereenvoudigde taal, gericht op niet nativespeakers en de non-verbale communicatie hebben bijgedragen tot een succesvolle interventie, namelijk het verwachte aantal mondelinge interacties in het Spaans bij de experimentele groep. Instructie De instructie in de doeltaal was een moeilijk gedeelte van de les, mat name bij de eerste lessen. Vaak was de reactie van sommige leerlingen: Juf, zeg het in het Nederlands! We snappen het niet!. Maar na de herhaling van de instructie en vereenvoudiging van mijn taalgebruik waren de meeste leerlingen tevreden. Het gebeurde ook dat de leerlingen die de instructie meteen begrepen deze aan andere leerlingen in het Nederlands gingen uitleggen. Feedback De feedback aan de leerlingen geschiedde zoals gepland in het Spaans en zo vaak mogelijk door middel van non-verbale communicatie, herhaling en langzaam weergeven van foutloze woorden of zinnen in de doeltaal. Meestal kregen de leerlingen feedback van mij, maar in sommige situaties waren er leerlingen die zelf spontaan hun medescholieren gingen helpen met het bouwen van een zin in het Spaans. Dit was een heel prettige ervaring. Mondelinge interventies Het gebruik van doeltaal als voertaal in de 4 lessen van de experimentele groep heeft ertoe bijgedragen dat de leerlingen vaker dan in de controlegroep in het Spaans spraken. Leerlingen waren niet altijd zeker of ze iets correct zeiden maar ze probeerden iets in het Spaans te zeggen, vooral enkele woorden, zoals: vale, gracias, buenos días, hola, sí, verdadero, maar ook zinnen als: Está enfermo, -a, No está, Estoy cansado,-a, No tengo los deberes, etc. Het produceren van meer dan 1 zin in het Spaans gebeurde in mindere mate op de momenten dat ik frontaal voor de klas stond. Zodra de leerlingen in werkgroepen zaten was er meer tijd om na te denken en sommige leerlingen is het gelukt om meer dan één zin achter elkaar in het Spaans te zeggen. Helaas heeft mijn SPD deze 11

12 mondelinge uitingen van meer dan één zin (score 3) niet in het observatieschema kunnen noteren. Het was namelijk moeilijk om deze gesprekken tussen de leerlingen en mij te volgen Dataverzameling Om effecten van de interventie op de afhankelijke variabele mondeling gebruik van het Spaans door de leerlingen (frequentie en lengte van de uitingen in het Spaans) te meten wordt een observatieschema met condities, aantal interventies per leerling en hun scores bijgehouden. De leerlingen krijgen een nummer om hun anonimiteit te bewaren. Condities Conditie 1 = 3hvB = experimentele groep (20 leerlingen) en Conditie 0 = 3hvA = controlegroep (20 leerlingen). Interventies I-1, I-2, I-3, Scores Score 0 = de leerling spreekt geen Spaans Score 1 = de leerling zegt een woord in het Spaans Score 2 = de leerling zegt een zin in het Spaans Score 3 = de leerling zegt meer dan een zin in het Spaans. De data zijn verzameld in een data- of observatieschema in de vorm van een Excelbestand en ze zijn bewerkt tot grafieken en diagrammen (zie hoofdstuk 6 Resultaten ). 12

13 6. RESULTATEN 6.1. Rapporteren data In dit hoofdstuk rapporteer ik over de effecten van de interventie gedurende een reeks van 4 lessen bij 2 groepen: experiment- en controlegroep. De volgende figuren geven de uitkomsten weer Interventies in het Spaans vs. Nederlands gedurende de lessenreeks Figuur 1: Percentage Interacties Per Taal Experimentgroep 100% 90% 90% 80% 70% 68% 74% 72% 75% 60% 50% Percentage interacties in NL Percentage interacties in Spaans 40% 30% 32% 26% 28% 25% Totaal aantal interacties in de lessenreeks: Nederlands: 78 Spaans: % 10% 10% 0% Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Totaal Percentage Interacties Per Taal Figuur 1 geeft bij de EXPERIMENTELE GROEP het percentage weer van de interacties per taal (Nederlands of Spaans) per les (les 1 t/m/4) en het gemiddelde percentage voor de hele lessenreeks. Rechts van de grafiek is ook het totale aantal interventies in het Spaans en in het Nederlands gedurende de lessenreeks weergegeven. Het gemiddelde percentage van de mondelinge uitingen in het Spaans van de lessenreeks is 75% en het gemiddelde percentage van de mondelinge uitingen in het Nederlands is 25 %. Dit komt overeen met 237 interacties in het Spaans en 78 in het Nederlands. 13

14 Figuur 2: Percentage Interacties Per Taal Controlegroep 100% 94% 90% 80% 75% 70% 67% 68% 60% 50% 51% 49% Percentage interacties in NL Percentage interacties in Spaans 40% 30% 25% 33% 32% Totaal aantal interacties in de lessenreeks: Nederlands: 73 Spaans: % 10% 6% 0% Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Totaal Percentage Interacties Per Taal Figuur 2 geeft bij de CONTROLEGROEP het percentage weer van de interacties per taal (Nederlands of Spaans), per les (les 1 t/m/4) en het gemiddelde percentage voor de hele lessenreeks. Rechts van de grafiek is ook het totale aantal interventies in het Spaans en in het Nederlands gedurende de lessenreeks weergegeven. Het gemiddelde percentage aan mondelinge uitingen in het Spaans van de lessenreeks is 68% en het gemiddelde percentage mondelinge uitingen in het Nederlands is 32%. In absolute getallen 155 in het Spaans om 73 in het Nederlands. 14

15 % interacties in Spaans % interacties in Spaans Interventies in het Spaans per leerling gedurende de lessenreeks Figuur 3: Percentage Interacties in Spaans Per Leerling Experimentgroep 100% 90% 80 % (16 van de 20 lln.) spreekt min. 60% van de interacties in het Spaans 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Leerlingnummer Figuur 3 geeft bij de EXPERIMENTELE GROEP weer het percentage interventies in het Spaans per leerling weer. 16 van de 20 leerlingen spreken minimaal in 60 % van hun interacties Spaans. Dit houdt in dat 80 % van de leerlingen in minstens van 60% van hun mondelinge interventies Spaans spreekt. Figuur 4: Percentage Interacties in Spaans Per Leerling Controlegroep 120% 65 % (13 van de 20 lln.) spreekt min. 60% van de interacties in het Spaans 100% 80% 60% 40% 20% 0% Leerlingnummer Figuur 4 geeft bij de CONTROLEGROEP het percentage interventies weer in het Spaans per leerling. 13 van de 20 leerlingen spreken minimaal in 60 % van hun interacties Spaans. Dit houdt in dat 65 % van de leerlingen in minstens van 60% van hun mondelinge interventies Spaans spreekt. 15

16 Aantal interacties Aantal interacties Gemiddelde interacties per score De volgende diagrammen tonen het gemiddeld aantal interacties per score (van score 0 t/m 2), les en conditie aan. Score 3 (= leerling spreekt meer dan 1 zin) wordt niet weergegeven omdat deze alleen in les 1 voorkomt. Figuur 5: Gemiddeld aantal interacties zonder Spaans (score 0) 2,50 2,00 1,50 Controle Experimenteel 1,00 0,50 0,00 les 1 les 2 les 3 les 4 Figuur 6: Gemiddeld aantal interacties met 1 woord Spaans (score 1) 2,50 2,00 1,50 Controle Experimenteel 1,00 0,50 0,00 les 1 les 2 les 3 les 4 16

17 Aantal interacties Figuur 7: Gemiddeld aantal interacties met 1 zin Spaans (score 2) 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 Experimenteel Controle 0,60 0,40 0,20 0,00 les 1 les 2 les 3 les Variantie-analyse van de resultaten Om te bepalen of het gevonden verschil in het aantal interacties in de Spaanse taal tussen de twee groepen (experimentele- en controlegroep) significant is, is een variantieanalyse (ook wel ANOVA, oftewel Analysis of Variance ) doorgevoerd. Het gaat in dit geval om een éénweg-variantie-analyse, omdat er één factor is, namelijk het totaal aantal Spaanse interacties gedurende de reeks van vier lessen, en twee niveaus, namelijk de experimentele- en de controlegroep. Onderstaand zijn de resultaten weergegeven van deze variantie-analyse, uitgevoerd met het programma SPSS. Voor deze toets wordt een significantieniveau α = 0,05 aangehouden. Indien de gevonden p-waarde, de overschrijdingskans, kleiner is dan 0,05, dan is het gevonden verschil significant te noemen. Zoals blijkt uit de resultaten is de gevonden p-waarde 0,042, kleiner dan het significantieniveau van 0,05 en daarmee is het verschil tussen de 2 groepen statistisch significant te noemen. Voor meer gedetailleerde resultaten zie bijlage 1. 17

18 Between-Subjects Factors Value Label N Conditie,00 Experimenteel 20 1,00 Controle 20 Tests of Between-Subjects Effects Dependent Variable: Aantal interacties met respons in het Spaans Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig. Corrected Model 136,900 a 1 136,900 4,436,042 Intercept 3686, , ,454,000 Conditie 136, ,900 4,436,042 Error 1172, ,861 Total 4996, Corrected Total 1309, a. R Squared =,105 (Adjusted R Squared =,081) 7. CONCLUSIES EN DISCUSSIE 7.1. Antwoord op onderzoeksvraag Uit het onderzoek is gebleken dat bij de experimentgroep 3hvB gedurende een reeks van 4 lessen, 80% van de leerlingen in tenminste 60% van hun mondelinge interventies de doeltaal Spaans heeft gebruikt. Dit is af te leiden uit figuur 1 en 3. Figuur 1 laat zien dat het gemiddelde percentage (van de hele lessenreeks) van mondelinge uitingen in het Spaans bij de experimentele groep op 75% lag. Figuur 3 toont het percentage interventies in het Spaans per leerling. Voor 16 van de 20 leerlingen, dat wil zeggen 80%, lag dit percentage boven de 60%. 18

19 7.2. Experimentele groep vs. controlegroep Voor de controlegroep ligt het percentage mondelinge uitingen in het Spaans weliswaar lager dan voor de experimentele groep, maar nog altijd boven de 60% (zie figuur 2). Echter slechts 65% van de leerlingen heeft een score van 60% of hoger. De vraag is of het hogere percentage van de experimentele groep toegeschreven mag worden aan mijn interventie doeltaal als voertaal. Dit is het geval, omdat het enige relevante verschil tussen de experimentele en controlegroep immers mijn interventie in de experimentele groep is geweest Uitkomsten van mondelinge interventies per score. Figuur 5 t/m 7 geven het aantal scores per leerling en les weer: Score 0 leerlingen spreken geen Spaans Figuur 5 laat een duidelijke tendens zien dat de leerlingen in de controlegroep vaker in het Nederlands spreken (score 0) dan de leerlingen in de experimentele groep. Score 1 leerlingen zeggen één woord in het Spaans Figuur 6 laat zien dat de experimentele groep gemiddeld over de 4 lessen hoger scoort dan de controlegroep. Het verschil tussen beide groepen is niet groot te noemen. Score 2 leerlingen zeggen één zin in het Spaans Uit de resultaten in figuur 7 is te lezen dat de leerlingen van de experimentele groep gemiddeld significant vaker één hele zin in het Spaans zeggen dan de leerlingen van de controlegroep, waar er nauwelijks sprake is van het gebruik van hele zinnen in het Spaans Discussie Zoals eerder aangegeven zijn niet alle scores genoteerd. Het gaat hier om de mondelinge uitingen in het Spaans en Nederlands bij beide groepen op momenten waarop de leerlingen in groepjes hebben gewerkt en mijn SPD de gesprekken niet kon volgen. De gemiste scores zouden alleen tot een hoger percentage van mondelinge uitingen in het Spaans bijdragen. Dit wordt verder buiten beschouwing gelaten met betrekking tot de uitkomst en/of het antwoord op de onderzoeksvraag, maar het is wel een aspect om te overwegen voor een toekomstig onderzoek i.v.m. observatie en meting. Het zou praktisch zijn om twee meetinstrumenten te gebruiken om alle scores te kunnen bijhouden. Het kan zijn dat het gemiddelde niveau Spaans per klas bij aanvang van de lessenreeks verschilde. Als de experimentele groep een hoger gemiddelde niveau had, dan zou de resultaten van mijn interventie kunnen verklaren. 19

20 Een prettig gevolg van de interventie was om te zien hoe sommige leerlingen die Spaans beter beheersen solidair andere leerlingen die de taal minder goed spreken, hielpen Leermomenten Plan van aanpak en definitiefase: Het ontwerpen van een lessenserie is een heel karwei geweest. Ik had een doel voor ogen en ik was er vast van overtuigd dat ik het doel zou bereiken. Maar het op papier zetten van het plan van aanpak was ingewikkelder dan ik had verwacht. Ik dacht dat ik een veel breder en groter verslag moest schrijven dan wat eigenlijk moest. Alles moest gecomprimeerd ingeleverd worden en dit is vanaf het begin niet duidelijk voor mij geweest. Het ging om de definitiefase van een ontwerp en een onderzoek. Pas als alles duidelijk is: wanneer, hoe, bij welke groepen, waarom, hoe ga je dat meten, wat is het doel, de hypothese, etc., dan kan je met de uitvoering van de lessenreeks beginnen. Uitvoering: Duur van de lessenreeks Ik heb gemerkt dat het noodzakelijk is om langer dan 4 lessen te besteden aan het invoeren van doeltaal als voertaal in de klas. In feite hebben de leerlingen minimaal 4 lessen (of misschien wel langer) nodig om aan de nieuwe situatie te wennen. Het is van groot belang om genoeg tijd en aandacht te besteden aan de chunks die gedurende de les vaak genoeg gebruikt worden. Ik heb hier helaas te weinig tijd aan kunnen besteden. Dit geldt ook voor de instructie in de doeltaal. Waarschijnlijk zou een taak, waar deze chunks (en/of instructietaal) aan de orde komen, als een goede introductie dienen voor een heel schooljaar van doeltaal als voertaal. Uitleg van grammatica in de doeltaal De uitleg van grammatica in de doeltaal is lastig. Het duurt veel langer dan de uitleg in de moedertaal omdat deze door een groot aantal voorbeelden ondersteund moet worden. Het was geen onverwachte factor maar ik vond het belangrijk om dit uit te proberen. Ik heb zelf als leerling uitleg van grammatica in de doeltaal gehad en had gehoopt dat het niet zo tijdrovend zou zijn. Het grote verschil is alleen dat ik de grammatica uitleg binnen een tweetalige context aangeboden heb gekregen, anders dan op het IJburg College. Ik overweeg om het in de toekomst nog een keer te proberen, ook al weet ik dat dit op lagere ERK- niveaus (A1 t/m B2) niet perse moet. Non-verbale communicatie De non-verbale communicatie is een andere belangrijke factor bij een doeltaal=voertaal situatie. Het helpt enorm bij het overbrengen van begripsbetekenissen. Een goed voorbeeld hiervoor is les 2 als ik het woord semilla (= zaadje) moet uitleggen en mijn handen gebruik om het zaadje in de grond te planten. 20

21 Vereenvoudigde taal van de docent Eerder in de definitiefase van dit ontwerpverslag heb ik het gehad over hoe belangrijk het is dat de docent zijn taal voor de leerlingen vereenvoudigd: langzamer en gearticuleerd spreken in de doeltaal. Zodra ik vergat mijn taalgebruik aan te passen, merkte ik meteen dat de leerlingen minder begrepen. Dit was voor mij een signaal om mijn taal aan te passen. 8.LITERATUUR Barranco Pérez, J.L. (2007): La colaboración del discurso del profesor en la adquisición de una lengua extranjera. redele, 10. Verkregen op 1 maart, 2011, via Bimmel, P., Canton, J., Fasoglio, D., & Rijlaarsdam, G. (2008). Handboek ontwerpen talen. Amsterdam: Vossiuspers UvA. Coleman, L., & Weltens, B. (1998). Classroom English. Engels als doeltaal en instructietaal. Levende Talen, mei, Kwakernaak, E. (2007): De doeltaal als voertaal, een kwaliteitskenmerk. Levende Talen Magazine, 2, Una conversación (2009). Una conversación con Stephen Krashen. redele. Verkregen op 1 maart, 2011, via Westhoff, G. (2002): Achtergronden van taakgeoriënteerd vreemdetalenonderwijs. NaB MVT, april, Westhoff, G. (2009): Leren overdragen of het geheim van de flipperkast. Elementaire leerpsychologie voor de onderwijspraktijk. Onderwijsvernieuwing, Biezenmortel: MesoConsult B.V.. 21

22 9. BIJLAGEN 9.1. BIJLAGE 1: Variantie-analyse GET FILE='C:\Data\DataNagora.sav'. SAVE OUTFILE='C:\Data\DataNagora.sav' /COMPRESSED. UNIANOVA TotNoSpaans BY Conditie /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Conditie) /EMMEANS=TABLES(Conditie) /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Conditie. Univariate Analysis of Variance Notes Output Created 25-jun :36:02 Comments Input Data C:\Data\DataNagora.sav Active Dataset DataSet1 Filter <none> Weight <none> Split File <none> N of Rows in Working Data File 40 22

23 Missing Value Handling Definition of Missing User-defined missing values are treated as missing. Cases Used Statistics are based on all cases with valid data for all variables in the model. Syntax UNIANOVA TotNoSpaans BY Conditie /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Conditie) /EMMEANS=TABLES(Conditie) /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Conditie. Resources Processor Time 0:00: Elapsed Time 0:00: [DataSet1] C:\Data\DataNagora.sav Between-Subjects Factors Value Label N Conditie,00 Controle 20 1,00 Experimenteel 20 23

24 Descriptive Statistics Dependent Variable:Aantal interacties zonder respons in het spaans Conditie Mean Std. Deviation N Controle 3,6500 2, Experimenteel 3,9000 2, Total 3,7750 2, Tests of Between-Subjects Effects Dependent Variable:Aantal interacties zonder respons in het spaans Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig. Corrected Model,625 a 1,625,091,765 Intercept 570, ,025 82,565,000 Conditie,625 1,625,091,765 Error 262, ,904 Total 833, Corrected Total 262, a. R Squared =,002 (Adjusted R Squared = -,024) 24

25 Estimated Marginal Means Conditie Dependent Variable:Aantal interacties zonder respons in het spaans 95% Confidence Interval Conditie Mean Std. Error Lower Bound Upper Bound Controle 3,650,588 2,461 4,839 Experimenteel 3,900,588 2,711 5,089 Profile Plots 25

26 UNIANOVA TotInt BY Conditie /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Conditie) /EMMEANS=TABLES(Conditie) /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Conditie. Univariate Analysis of Variance Notes Output Created 25-jun :36:14 Comments Input Data C:\Data\DataNagora.sav Active Dataset DataSet1 Filter <none> Weight <none> Split File <none> N of Rows in Working Data File 40 Missing Value Handling Definition of Missing User-defined missing values are treated as missing. Cases Used Statistics are based on all cases with valid data for all variables in the model. 26

27 Syntax UNIANOVA TotInt BY Conditie /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Conditie) /EMMEANS=TABLES(Conditie) /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Conditie. Resources Processor Time 0:00: Elapsed Time 0:00: [DataSet1] C:\Data\DataNagora.sav Between-Subjects Factors Value Label N Conditie,00 Controle 20 1,00 Experimenteel 20 Descriptive Statistics Dependent Variable:Totaal aantal interacties Conditie Mean Std. Deviation N Controle 11,4000 3,

28 Experimenteel 15,3500 9, Total 13,3750 7, Tests of Between-Subjects Effects Dependent Variable:Totaal aantal interacties Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig. Corrected Model 156,025 a 1 156,025 3,089,087 Intercept 7155, , ,670,000 Conditie 156, ,025 3,089,087 Error 1919, ,509 Total 9231, Corrected Total 2075, a. R Squared =,075 (Adjusted R Squared =,051) Estimated Marginal Means Conditie Dependent Variable:Totaal aantal interacties 95% Confidence Interval Conditie Mean Std. Error Lower Bound Upper Bound Controle 11,400 1,589 8,183 14,617 Experimenteel 15,350 1,589 12,133 18,567 28

29 Profile Plots UNIANOVA TotSpaans BY Conditie /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Conditie) /EMMEANS=TABLES(Conditie) /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Conditie. 29

30 Univariate Analysis of Variance Notes Output Created 25-jun :36:27 Comments Input Data C:\Data\DataNagora.sav Active Dataset DataSet1 Filter <none> Weight <none> Split File <none> N of Rows in Working Data File 40 Missing Value Handling Definition of Missing User-defined missing values are treated as missing. Cases Used Statistics are based on all cases with valid data for all variables in the model. Syntax UNIANOVA TotSpaans BY Conditie /METHOD=SSTYPE(3) /INTERCEPT=INCLUDE /PLOT=PROFILE(Conditie) /EMMEANS=TABLES(Conditie) /PRINT=DESCRIPTIVE /CRITERIA=ALPHA(.05) /DESIGN=Conditie. Resources Processor Time 0:00: Elapsed Time 0:00:

31 [DataSet1] C:\Data\DataNagora.sav Between-Subjects Factors Value Label N Conditie,00 Controle 20 1,00 Experimenteel 20 Descriptive Statistics Dependent Variable:Aantal interacties met respons in het Spaans Conditie Mean Std. Deviation N Controle 7,7500 2, Experimenteel 11,4500 7, Total 9,6000 5, Tests of Between-Subjects Effects Dependent Variable:Aantal interacties met respons in het Spaans Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig. Corrected Model 136,900 a 1 136,900 4,436,042 Intercept 3686, , ,454,000 Conditie 136, ,900 4,436,042 Error 1172, ,861 Total 4996,

32 Corrected Total 1309, a. R Squared =,105 (Adjusted R Squared =,081) Estimated Marginal Means Conditie Dependent Variable:Aantal interacties met respons in het Spaans 95% Confidence Interval Conditie Mean Std. Error Lower Bound Upper Bound Controle 7,750 1,242 5,235 10,265 Experimenteel 11,450 1,242 8,935 13,965 Profile Plots 32

33 SORT CASES BY Conditie. SPLIT FILE SEPARATE BY Conditie. CORRELATIONS /VARIABLES=TotNoSpaans TotSpaans /PRINT=TWOTAIL NOSIG /MISSING=PAIRWISE. Correlations Notes Output Created 25-jun :36:54 Comments Input Data C:\Data\DataNagora.sav Active Dataset DataSet1 Filter <none> Weight <none> Split File Conditie N of Rows in Working Data File 40 Missing Value Handling Definition of Missing User-defined missing values are treated as missing. Cases Used Statistics for each pair of variables are based on all the cases with valid data for that pair. 33

34 Syntax CORRELATIONS /VARIABLES=TotNoSpaans TotSpaans /PRINT=TWOTAIL NOSIG /MISSING=PAIRWISE. Resources Processor Time 0:00: Elapsed Time 0:00: [DataSet1] C:\Data\DataNagora.sav Conditie = Controle Correlations a Aantal interacties zonder respons in het spaans Aantal interacties met respons in het Spaans Aantal interacties zonder respons in het spaans Pearson Correlation 1,221 Sig. (2-tailed),349 N Aantal interacties met respons in het Spaans Pearson Correlation,221 1 Sig. (2-tailed),349 N a. Conditie = Controle 34

35 Conditie = Experimenteel Correlations a Aantal interacties zonder respons in het spaans Aantal interacties met respons in het Spaans Aantal interacties zonder respons in het spaans Pearson Correlation 1,545 * Sig. (2-tailed),013 N Aantal interacties met respons in het Spaans Pearson Correlation,545 * 1 Sig. (2-tailed),013 N *. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed). a. Conditie = Experimenteel * Chart Builder. GGRAPH /GRAPHDATASET NAME="graphdataset" VARIABLES=TotNoSpaans TotSpaans naam MISSING=LISTWISE REPORTMISSING=NO /GRAPHSPEC SOURCE=INLINE. BEGIN GPL SOURCE: s=usersource(id("graphdataset")) DATA: TotNoSpaans=col(source(s), name("totnospaans")) DATA: TotSpaans=col(source(s), name("totspaans")) DATA: naam=col(source(s), name("naam"), unit.category()) 35

36 GUIDE: axis(dim(1), label("aantal interacties zonder respons in het spaans")) GUIDE: axis(dim(2), label("aantal interacties met respons in het Spaans")) ELEMENT: point(position(totnospaans*totspaans), label(naam)) END GPL. GGraph Notes Output Created 25-jun :38:05 Comments Input Data C:\Data\DataNagora.sav Active Dataset DataSet1 Filter <none> Weight <none> Split File Conditie N of Rows in Working Data File 40 36

37 Syntax GGRAPH /GRAPHDATASET NAME="graphdataset" VARIABLES=TotNoSpaans TotSpaans naam MISSING=LISTWISE REPORTMISSING=NO /GRAPHSPEC SOURCE=INLINE. BEGIN GPL SOURCE: s=usersource(id("graphdataset")) DATA: TotNoSpaans=col(source(s), name("totnospaans")) DATA: TotSpaans=col(source(s), name("totspaans")) DATA: naam=col(source(s), name("naam"), unit.category()) GUIDE: axis(dim(1), label("aantal interacties zonder respons in het spaans")) GUIDE: axis(dim(2), label("aantal interacties met respons in het Spaans")) ELEMENT: point(position(totnospaans*totspaans), label(naam)) END GPL. Resources Processor Time 0:00: Elapsed Time 0:00: [DataSet1] C:\Data\DataNagora.sav 37

38 9.2. BIJLAGE 2: Lesplannen en toelichting ALGEMENE TOELICHTING OVER DE LESSENSERIE EN DE LESPLANNEN De volgende lesplannen zijn bedoeld voor een serie van 4 lessen waarbij het thema doeltaal als voertaal binnen de Spaanse lessen is. Voor de uitvoering van deze ontwerp-lessenserie heb ik gekozen voor een experimentgroep (3hvB) en een controlegroep (3hvA) op het IJburg College te Amsterdam. De lessen zijn ontworpen op basis van het overkoepelende thema van periode 6: Dagen, maanden en jaar en de vaardigheid, die nog dit schooljaar moest aangeboden worden: luistervaardigheid. In de lessen van de experimentgroep (3hvB) zal ik, als docent, alleen Spaans spreken en begrijpen om te bevorderen dat de mondelinge interventies in het Spaans van deze groep een hogere score dan de huidige bereiken. In de lessen van de controlegroep (3hvA) zal ik Nederlands als voertaal gebruiken, maar tegelijk proberen de leerlingen te stimuleren om in het Spaans te spreken. De oefeningen in luistervaardigheid zullen gecombineerd worden met een aantal spreekvaardigheidoefeningen en het aangeboden, zelfgemaakte, lesmateriaal zal, met uitzondering van het materiaal voor de eerste les, in het Spaans zijn. De docentendoelen hebben meestal te maken met het doel: Spaans spreken in de les als het om de experimentgroep (3hvB) gaat. De tijd van de lessen is verschillend, soms 80 minuten en soms 60 minuten. De tijd kan ook op dezelfde dag per groep variëren en daarom zijn de lesplannen en de oefeningen aangepast aan deze factor. LESPLANNEN ONTWERPLESSEN. Toelichting en verantwoording van keuzes gemaakt bij Lesplan 1. Introductie van een nieuwe situatie: De doeltaal is voertaal. In de eerste les zal ik een briefje onder de leerlingen van de experimentgroep (3hvB) uitdelen, waar in het Nederlands uitgelegd wordt dat ik tijdelijk geheugenverlies heb voor alle talen, behalve voor Spaans. Dit om een uitleg te geven, waarom opeens de doeltaal (Spaans) ook de voertaal wordt. In verband met veiligheid binnen de werksfeer van groep 3hvB (experimentgroep) zal ik ook een hulpboekje bieden waar o.a. de meest gebruikte uitdrukkingen in het verloop van een les worden uitgelegd. Dit gebeurt soms alleen in het Spaans en door middel van plaatjes, zoals in een beeldwoordenboek, en soms met een Nederlandse vertaling erbij. De keuze om een hulpboekje als ondersteunend materiaal bij de eerste les aan te bieden heb ik gemaakt omdat de leerlingen van groep 3hv sinds 3 jaar Spaanse les krijgen met Nederlands en niet Spaans als voertaal, en hierdoor niet gewend zijn aan de nieuwe situatie. 38

39 Bij 3hvA deel ik het hulpboekje ook uit i.v.m. de stimulatie van het spreken van Spaans gedurende de les, maar dus geen brief met de mededeling van tijdelijk geheugenverlies, omdat de voertaal Nederlands blijft. Er is geen verandering in de voertaal en daarom ook niet in de veiligheid van de sfeer. Voorkennis activeren over thema Maanden, dagen en jaar. Dit thema is niet onbekend bij de leerlingen, maar in verband met de opdracht van de luistertekst en als introductie van het thema van periode 6, lijkt het me praktisch om hun voorkennis te activeren door vier korte oefeningen te maken met simpele vragen. Luistertekst over de Mayas De video over de Maya s is een moeilijke video over een geheel nieuw thema en daarom heb ik ervoor gekozen om de leerlingen een invuloefening te laten maken. Moeilijke luistertekst Makkelijke oefening (of vragen). LES 1 Docent: Nagore Armentia Vallejo dinsdag u. (60 min.) 3hvB 22 lln. Lesonderwerp DÍAS, MESES AÑOS Y CALENDARIOS (thema van taak periode 6) (DAGEN, MAANDEN, JAREN EN KALENDERS) Beginsituatie Oriëntatie op de nieuwe situatie: doeltaal = voertaal. Introductie van de nieuwe thema (= lesonderwerp) van periode 6. Voorkennis van de leerling over deze thema wordt bij deze eerste les van de periode opgefrist. En twee verschillende kalenders: de Gregoriaanse en Maya kalender. Leskern (lesdoelen) De leerling: 1. Kan korte zinnen in het Spaans zeggen, 2. heeft een betere kennis van dagen, maanden en jaren, en 3. kent het verschil tussen de twee kalendertypes. Docentdoelen 1. Alleen in het Spaans (voertaal) spreken. 2. Langzaam en duidelijk praten. Boek ( + blz.) n.v.t. Media, spullen, hulp Zelfgemaakt materiaal: briefje, hulpboekje, schrift. oefeningen, computer en beamer. Fase Lesdoel Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) Tijd (in min.) 2 1 O Ik deel een schriftelijke mededeling uit over plotseling selectief geheugenverlies van mij, als docent. Leerlingen lezen de mededeling individueel. onthouden 3 Ik benoem twee hulpjes: een tolk ( intérprete ) en een hulpje ( ayudante ) en geef de ayudante Leerlingen luisteren naar mijn instructie. onthouden 39

40 een schriftje om de nieuwe Spaanse woorden in te schrijven. 2 Ik neem het bordplan van vandaag door. 7 2 I Ik deel een zelfgemaakt hulpboekje met de meest gebruikte uitdrukkingen en situaties van een les in het Spaans uit en leg in het kort de moeilijke en/of minder bekende uitdrukkingen uit. Leerlingen lezen mee en luisteren ernaar. Leerlingen lezen het boekje snel door en stellen vragen over de inhoud ervan. begrijpen 5 Ik geef aan dat we in deze periode luistervaardigheid gaan oefenen. We zullen dit combineren met spreken, uitsluitend in het Spaans; ik kondig het thema van periode 6 aan. Daarna deel ik het taakdossier uit met rubrics, criteria, etc. 5 3 C Ik vraag de leerlingen naar voorkennis over de namen van dagen, maanden en jaren en laat sommige leerlingen eerst mondeling antwoord geven; vervolgens schrijf ik het op het bord. 5 2 I Ik deel een korte schriftelijke oefening uit over de dagen, maanden, jaren en het actuele kalender en laat de leerlingen in duo s zelfstandig werken. 4 3 C Ik bespreek kort de antwoorden met de leerlingen. Leerlingen luisteren naar de instructie. Leerlingen roepen de namen die ze nog kennen van dagen, maanden en jaren in het Spaans. Leerlingen werken eraan in duo s. Leerlingen geven de antwoorden. begrijpen begrijpen 9 2 I Ik laat een filmpje zien over twee type kalenders: de actuele (Gregoriaanse) en de Maya kalender. 0-OyPhW3L8I&feature=related Leerlingen luisteren begrijpend naar de film 40

41 9 Ik deel een invuloefening uit over de film en laat ze nog een keer naar de film kijken met de oefening. 2 Ik laat de leerlingen in duo s de invuloefening over de film bespreken. Leerlingen luisteren en beginnen met de oefening. Leerlingen vergelijken hun antwoorden. 7 6 A Ik bespreek met de leerlingen de invuloefening. 1 Ik herinner de leerlingen aan het huiswerk voor de volgende les en neem afscheid. Leerlingen vertellen wat ze hebben ingevuld na 2x de film te hebben bekeken Leerlingen luisteren en gaan weg. Tijd = 60 min. Docent: Nagore Armentia Vallejo Les dinsdag u. (60 min.) 3hvA 22 lln. Lesonderwerp DÍAS, MESES AÑOS Y CALENDARIOS (thema van taak periode 6) (DAGEN, MAANDEN, JAREN EN KALENDERS) Beginsituatie Oriëntatie op de nieuwe situatie: doeltaal=voertaal. Introductie van het nieuwe thema (=lesonderwerp) van periode 6. Voorkennis van de leerling over dit thema en twee types kalender wordt bij deze eerste les van de periode opgefrist. Leskern (lesdoelen) De leerling: 4. kan korte zinnen in het Spaans zeggen, 5. heeft meer kennis van de dagen, maanden en jaren, en 6. kan een verschil tussen twee kalendertypes maken. Docentdoelen 1. Langzaam en duidelijk spreken Boek ( + blz.) n.v.t. Media, spullen, hulp Zelfgemaakt materiaal: briefje, hulpboekje, schriftelijke oefeningen, computer en beamer. 41

42 Tijd (in min.) Fase Wat ik doe en (letterlijk) zeg 2 1 O Ik begroet de leerlingen en lees het bordplan van de dag door. 7 2 I Ik vraag de leerlingen om meer Spaans te spreken gedurende de Spaanse lessen en deel een zelfgemaakt hulpboekje met meest gebruikte uitdrukkingen en situaties van een les in het Spaans uit en leg in het kort de moeilijke en/of minder bekende uitdrukkingen uit. 5 Ik geef aan dat we in deze periode luistervaardigheid gaan oefenen. Daarna deel ik het taakdossier uit met rubrics, criteria, etc. Wat zij doen (werkvorm) Leerlingen lezen mee en luisteren ernaar Leerlingen luisteren en lezen snel het boekje door; ze stellen vragen over de inhoud van het hulpboekje. Leerlingen luisteren naar de instructie. Lesdoel Leeractiviteit begrijpen begrijpen 5 3 C Ik vraag de leerlingen naar voorkennis over de namen van dagen, maanden en jaar en laat een aantal leerlingen eerst mondeling antwoord geven; daarna schrijf ik het op het bord. 5 2 I Ik deel een korte schriftelijke oefening uit over de dagen, maanden, jaren en de actuele kalender en laat de leerlingen zelfstandig in duo s werken. 4 3 C Ik bespreek kort de antwoorden met de leerlingen. Leerlingen roepen de namen van dagen, maanden en jaren die ze nog kennen in het Spaans. Leerlingen werken aan de oefening in duo s. Leerlingen geven de antwoorden. begrijpen 11 Ik deel een invuloefening uit over de film en laat ze nog een keer naar de film kijken met de oefening. Leerlingen luisteren en beginnen met de oefening. 42

43 5 Ik laat de leerlingen in duo s de invuloefening over de film bespreken. Leerlingen vergelijken hun antwoorden. 7 6 A Ik bespreek met de leerlingen de invuloefening. 1 Ik herinner de leerlingen aan het huiswerk voor de volgende les en neem afscheid. Leerlingen vertellen wat ze hebben ingevuld nadat ze de film een 2 e keer hebben bekeken. Leerlingen luisteren en gaan weg. Tijd = 57 min. Toelichting en verantwoording van keuzes gemaakt bij Lesplan 2. Luistertekst over de voorspelling van de Maya kalender Leerlingen hebben enige voorkennis over het thema kalender en deze wordt uitgebreid door een nieuwe luistertekst. In deze video (luistertekst) wordt een Maya sjamaan geïnterviewd in het Engels. Hij maakt gebruikt van een tolk, die alles naar het Engels vertaalt. Hierdoor wordt het begrijpend luisteren makkelijker voor de leerlingen. Dit is de reden waarom ik voor een vragenoefening heb gekozen die qua vragen moeilijker is dan de oefening (invuloefening) van les 1. Levensechte taak Live interview met Spaanstalige expert van de Maya kalender Als tweede luisteroefening voor deze les heb ik ervoor gekozen om een Spaanstalige expert te interviewen. De leerlingen luisteren live naar een interview in het Spaans over het thema van periode 6. Dit interview wordt niet herhaald zoals bij de video, maar de leerlingen krijgen de mogelijkheid om de gastspreker (expert) vragen te stellen. Hiervoor moeten ze in werkgroepen vragen opschrijven die ze aan de expert zullen stellen. Het is een interactieve oefening waar reagerend luisteren (Staatsen, 2009, p. 87) aan de orde komt en waar de leerlingen meteen feedback kunnen krijgen. 43

44 LES 2 Docent: Nagore Armentia Vallejo Lesonderwerp Beginsituatie Leskern (lesdoelen) Docentdoelen Boek ( + blz.) Media, spullen, hulp Tijd (in min.) Fase Lesdoel Les u. 3hvB 22 lln. dinsdag (80 min.) MAYA KALENDER - CALENDARIO MAYA De leerling heeft de vorige les een introductie gekregen over dagen, maanden, jaar en twee types kalender. De leerling heeft voorkennis over het bestaan van de Maya kalender en de Maya s. De leerling kan: 1. de luistertekst (video) begrijpen. 2. de Spaanstalige gastspreker vragen stellen (levensechte taak) 3. praten over het thema en een korte presentatie houden. 1. Heldere instructie en goede begeleiding bij de levensechte taak 2. Correctieve feedback geven. 3. Alleen in het Spaans (voertaal) spreken. 4. Langzaam en duidelijk praten. n.v.t. Zelfgemaakt materiaal: computer en beamer, schriftelijke oefening, Spaanstalige gastspreker. Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) 5 1 O Ik begroet de leerlingen en bespreek het bordschema (activiteiten van de dag en huiswerk voor volgende keer) Leerlingen luisteren onthouden 5 Ik bespreek het huiswerk met de leerlingen Leerlingen geven antwoord en stellen vragen indien nodig. onthouden 3 Ik activeer hun voorkennis van de vorige les door vragen te stellen. 11 Ik laat een korte film over de Maya kalender en de voorspelling voor 2012 zien et/t3161-video-el-robo-del-calendariomaya Leerlingen geven antwoord. Leerlingen kijken en luisteren naar de video begrijpen 44

45 3 Ik vraag of ze vragen hebben en deel een vragenoefening uit over de video en laat weten dat ze in duo s aan deze opdracht moeten werken; ik laat de video een 2 e keer zien. Leerlingen stellen vragen, luisteren naar de instructie. begrijpen 11 Ik laat de film nog een keer zien. Leerlingen luisteren naar de luistertekst (video) en maken notities of beantwoorden alvast de vragen in duo s. begrijpen 3 Ik vraag of het eenvoudig of moeilijk was en bespreek de oefeningen met de leerlingen. Leerlingen geven antwoord. 4 Ik bespreek kort de antwoorden met de leerlingen. Leerlingen geven de antwoorden. 10 Ik stel de Spaanstalige gastspreker aan de leerlingen voor en vertel dat ik haar live ga interviewen over de Maya kalender; ik geef instructie om te luisteren. Leerlingen luisteren begrijpend naar het interview. 7 Ik geef de leerlingen instructie om in groepen van vier twee vragen voor onze gastspreker voor te bereiden en deel een blad uit met vraagwoorden in het Spaans. 2 Ik laat een willekeurige leerling van elke groep een vraag stellen aan de gastspreker (een tweede vraag van een andere leerling van elke groep als er genoeg tijd voor is). Leerlingen werken in groepen aan de twee vragen. Eén leerling (of twee) van elke werkgroep stelt een vraag aan de gastspreker/expert. 45

46 7 Ik stel ter evaluatie algemene vragen over de Maya kalender. Leerlingen geven antwoord. 1 Ik laat de leerlingen onze gast bedanken. Leerlingen bedanken de gast en applaudisseren. 1 Ik herinner de leerlingen eraan hun huiswerk voor de volgende keer in hun agenda op te schrijven en te maken en neem afscheid. Leerlingen luisteren, noteren het en gaan. Tijd= 72 min. Docent: Nagore Armentia Vallejo Lesonderwerp Beginsituatie Leskern (lesdoelen) Docentdoelen Boek ( + blz.) Media, spullen, hulp Tijd (in min.) Fase Lesdoel u. 3hvA 22 lln. dinsdag (60 min.) MAYA KALENDER - CALENDARIO MAYA De leerling heeft de vorige les een introductie gekregen over dagen, maanden, jaar en twee kalendertypes. De leerling heeft voorkennis over het bestaan van de Maya kalender en de Maya s. De leerling kan: 1. de luistertekst (video) begrijpen. 2. de Spaanstalige gastspreker vragen stellen (levensechte taak) 3. praten over het thema en een korte presentatie geven. 1. Heldere instructie en goede begeleiding bij de levensechte taak. 2. Correctieve feedback geven. n.v.t. Zelfgemaakt materiaal: computer en beamer, schriftelijke oefening, Spaanstalige gastspreker. Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) 5 1 O Ik begroet de leerlingen en bespreek het bordschema (activiteiten van de dag en huiswerk voor volgende keer) Leerlingen luisteren onthouden 5 Ik bespreek het huiswerk met de Leerlingen geven onthouden 46

47 leerlingen antwoord en stellen vragen indien nodig. 3 Ik activeer hun voorkennis van de vorige les door vragen te stellen. 7 Ik laat een deel van een video over de Maya kalender en de voorspelling voor 2012 zien et/t3161-video-el-robo-del-calendariomaya Leerlingen geven antwoord. Leerlingen bekijken en beluisteren de video begrijpen 3 Ik vraag of ze vragen hebben en deel een oefening met vragen uit over de video; ik laat weten dat ze in duo s aan deze opdracht moeten werken en laat de video een tweede keer zien Leerlingen stellen vragen, luisteren naar de instructie. begrijpen 7 Ik laat de film nog een keer zien Leerlingen luisteren naar de luistertekst (video) en maken notities of beantwoorden alvast de vragen in duo s. begrijpen 3 Ik vraag of het eenvoudig of moeilijk was en bespreek met de leerlingen de oefeningen. Leerlingen geven antwoord. 4 Ik bespreek kort de antwoorden met de leerlingen. Leerlingen geven de antwoorden. 47

48 7 Ik stel de Spaanstalige gastspreker aan de leerlingen voor en vertel dat ik haar live ga interviewen over de Maya kalender; ik geef instructie om te luisteren. Leerlingen luisteren begrijpend naar het interview. 5 Ik geef de leerlingen instructie om in groepen van vier twee vragen voor onze gastspreker voor te bereiden en deel een blad uit met vraagwoorden in het Spaans. 7 Ik laat een willekeurige leerling van elke groep een vraag stellen aan de gastspreker (een tweede vraag van een andere leerling van elke groep als er genoeg tijd voor is). Leerlingen werken in groepen aan de twee vragen. Eén leerling (of twee) van elke werkgroep stelt een vraag aan de gastspreker/expert. 3 Ik stel ter evaluatie algemene vragen over de Maya kalender. Leerlingen geven antwoord. 1 Ik bedank onze gastspreker Leerlingen applaudisseren. 1 Ik herinner de leerlingen eraan hun huiswerk voor de volgende keer in hun agenda op te schrijven en te maken en neem afscheid. Leerlingen luisteren en gaan. Tijd = 60 min. 48

49 Toelichting en verantwoording van keuzes gemaakt bij Lesplan 3. Luisteroefening over de Maya-zegels en gliefen Hier gaat het om het precies beluisteren van de inhoudelijke informatie over de Mayazegels en gliefen. Deze luistertekst vergt concentratie en daarom wordt er twee keer naar geluisterd. De leerlingen hebben bij de tweede keer een vragenlijst met vragen over de inhoud in multiple-choice vorm, gecombineerd met een aantal open vragen. Leerlingen kiezen voor een Maya-glief en vergelijken deze met hun sterrenbeeld. Bij de eerste oefening (luisteroefening) heb ik er voor gekozen om de leerlingen individueel te laten werken. In verband met het creëren van een veilige werksfeer en om ze voor te bereiden op de volgende opdracht, heb ik er bij de tweede oefening voor gekozen ze in duo s te laten werken. Leerlingen moeten hier een Maya-glief kiezen en deze met hun sterrenbeeld vergelijken. Hierna moeten ze aan hun duo-partner vertellen wat de verschillen en gelijkenissen zijn. Ik heb voor deze werkvorm en voor deze oefening gekozen om het spreken in het Spaans te bevorderen. LES 3 Docent: Nagore Armentia Vallejo Les woensdag u. (80 min.) 3hvB 22 lln. Lesonderwerp MAYA KALENDER GLIEFEN en MAYA HOROSCOOP Beginsituatie De leerling heeft voorkennis over de Maya s. Leskern (lesdoelen) De leerling kan: 1. de luistertekst (video) begrijpen. 2. praten over het thema en een korte presentatie houden. Docentdoelen 1. Heldere instructie en goede begeleiding bij de levensechte taak. 2. Correctieve feedback geven. Boek ( + blz.) n.v.t. Media, spullen, hulp Zelfgemaakt materiaal, luistertekst, computer en beamer Fase Lesdoel Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) Tijd (in min.) 5 1 O Ik begroet de leerlingen en bespreek het bordschema (activiteiten van de dag en huiswerk voor volgende keer) Leerlingen luisteren onthouden 5 Ik bespreek het huiswerk met de leerlingen Leerlingen geven antwoord en stellen vragen indien nodig. onthouden 49

50 3 Ik activeer hun voorkennis van de vorige les door vragen te stellen. 9 Ik vertel dat we twee keer naar een video over de Maya kalender en de Gliefen gaan kijken, ik leg uit dat we een oefening hierover gaan doen en hoe deze gaat en dat de leerlingen pas na de erste keer kijken mogen daarmee beginnen. -uofwdkvvs8&feature=related 3 Ik vraag of ze vragen hebben en deel een oefening uit over de film. Ik geef instructie over hoe het verder moet gaan. 7 Ik geef instructie over de taak van de Maya-Gliefen. Elke leerling moet een glief uitzoeken die hem/haar aanspreekt, voordat we voor de tweede keer de video gaan bekijken en de vragen beantwoorden. 9 Ik laat de video een tweede keer zien. 10 Ik vraag de leerlingen om hun antwoorden van de oefening te vergelijken en iets over hun uitgekozen Maya-glief aan zijn/haar partner te vertellen. 3 Ik vraag een aantal leerlingen welke glief ze hebben gekozen en vraag hen om uit te leggen waar deze glief voor staat. Leerlingen geven antwoord. Leerlingen bekijken en beluisteren de video Leerlingen stellen vragen en luisteren naar de instructie. Leerlingen luisteren naar de instructie. Leerlingen kijken en luisteren naar de video en beginnen met de oefening Leerlingen werken in duo s aan het maken van de oefening Leerlingen maken een korte presentatie over hun glief. De rest luistert ernaar. 50

51 3 Ik geef instructie over de tweede opdracht: Signos del Zodiaco. (Sterrenbeelden) en geef aan dat ze in duo s moeten werken. 7 Ik loop langs de leerlingen en vraag of ze hulp nodig hebben en luister naar hun gesprekken. Leerlingen luisteren; duo s blijven hetzelfde Leerlingen lezen en spreken met elkaar 5 Ik vraag een aantal leerlingen te vertellen of er een connectie is tussen de door hen uitgekozen Maya-glief en sterrenbeeld. Sommige leerlingen vertellen hierover voor de hele klas. 1 Ik herinner de leerlingen hun huiswerk voor de volgende keer in hun agenda op te schrijven en te maken en neem afscheid. Leerlingen luisteren en gaan. Total = 74 min. Docent: Nagore Armentia Vallejo Les vrijdag u. (80 min.) 3hvA 22 lln. Lesonderwerp MAYA KALENDER GLIEFEN en MAYA HOROSCOOP Beginsituatie De leerling heeft voorkennis over de Maya s. Leskern (lesdoelen) De leerling kan: 1. de luistertekst (video) begrijpen. 2. praten over het thema en een korte presentatie houden. Docentdoelen 1. Heldere instructie en goede begeleiding bij de levensechte taak. 2. Correctieve feedback geven. Boek ( + blz.) n.v.t. Media, spullen, hulp Zelfgemaakt materiaal, luistertekst, computer en beamer Fase Lesdoel Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) Tijd (in min.) 5 1 O Ik begroet de leerlingen en bespreek het bordschema (activiteiten van de dag en huiswerk voor volgende keer) Leerlingen luisteren onthouden 51

52 5 Ik bespreek het huiswerk met de leerlingen 3 Ik activeer hun voorkennis van vorige les door vragen te stellen. 9 Ik vertel dat we twee keer naar een video over de Maya kalender en de Gliefen gaan kijken en dat we na de eerste keer een oefening gaan doen. -uofwdkvvs8&feature=related Leerlingen geven antwoord en stellen vragen indien nodig. Leerlingen geven antwoord. Leerlingen kijken en luisteren naar de video onthouden 3 Ik vraag of ze vragen hebben en deel een oefening uit over de film. Ik geef instructie over hoe het verder moet gaan. 7 Ik geef instructie over de taak van de Maya-Gliefen. Elke leerling moet een glief uitzoeken die hem/haar aanspreekt. Voordat we voor de tweede keer de video gaan kijken en de vragen beantwoorden. 9 Ik laat de video een tweede keer zien. 10 Ik vraag de leerlingen om hun antwoorden van de oefening te vergelijken en iets over hun uitgekozen Maya-glief aan zijn/haar partner te vertellen. 3 Ik vraag een aantal leerlingen welke glief ze hebben gekozen en vraag hen om uit te leggen waarvoor de door hun gekozen glief staat. Leerlingen stellen vragen en luisteren naar de instructie. Leerlingen luisteren naar de instructie. Leerlingen kijken en luisteren naar de video en beginnen met de oefening Leerlingen werken in duo s aan de antwoorden van de oefening Leerlingen maken een korte presentatie over hun glief. De rest luistert ernaar 52

53 3 Ik geef instructie over de tweede opdracht: Signos del Zodiaco. (Sterrenbeelden) en geef aan dat ze in duo s moeten werken. 7 Ik loop langs de leerlingen en vraag of ze hulp nodig hebben en luister naar hun gesprekken. Leerlingen luisteren; duo s blijven dezelfde Leerlingen lezen en bespreken 5 Ik vraag een aantal leerlingen te vertellen of er een connectie tussen hun uitgekozen Maya-glief en hun sterrenbeeld bestaat. Sommige leerlingen vertellen hierover voor de hele klas. 1 Ik herinner de leerlingen hun huiswerk voor de volgende keer in hun agenda op te schrijven en te maken en neem afscheid. Leerlingen luisteren en gaan. Total = 74 min. Toelichting en verantwoording van keuzes gemaakt bij Lesplan 4. Bij de eerste les werd de voorkennis van dagen, maanden en jaar geactiveerd. In deze les wil ik een video laten zien over de feestdagen in Spanje. Ze krijgen de video twee keer te zien. Bij de eerste keer moeten de leerlingen begrijpend luisteren. Bij de tweede keer moeten ze aan de hand van een schriftelijke oefening de inhoudelijke informatie van de video herkennen. Deze video en de bijhorende oefeningen dienen ter introductie van de taak: El día festivo nuevo. Leerlingen moeten in groepsvorm werken aan een presentatie van een door hen zelf bedachte nieuwe feestdag voor Spanje. Ik heb bewust voor deze video gekozen om het begrijpend luisteren te oefenen en om het als introductie va de taak te gebruiken. Ik heb voor een werkvorm in groepen gekozen om de veilige sfeer bij de taak te handhaven. LES 4 Docent: Nagore Armentia Vallejo Lesonderwerp Beginsituatie Les dinsdag u. (80 min.) 3hvB 22 lln. DÍAS FESTIVOS - FEESTDAGEN De leerling heeft de vorige les kennis gemaakt met de namen van 53

54 Leskern (lesdoelen) Docentdoelen Tijd (in min.) Boek ( + blz.) Media, spullen, hulp Fase Lesdoel dagen en maanden. De leerling: 1. kan de luistertekst (video) begrijpen, 2. kent de data van verschillende feestdagen van Spanje en de betekenis ervan, 3. kan een presentatie houden over een zelfbedachte feestdag. 1. Leerlingen stimuleren om meer in het Spaans te spreken door positieve feedback te geven. 2. Non-verbale met verbale communicatie combineren. n.v.t. Zelfgemaakt materiaal, computer en beamer. Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) 5 1 O Ik begroet de leerlingen en bespreek het bordschema (activiteiten van de dag en huiswerk voor volgende keer) Leerlingen luisteren onthouden 5 Ik bespreek het huiswerk met de leerlingen Leerlingen geven antwoord en stellen vragen indien nodig. onthouden 3 Ik activeer hun kennis van de vorige les door vragen te stellen. 6 Ik laat een korte film zien over de dagen, maanden en feestdagen in Spanje. dbxz429i Leerlingen geven antwoord. Leerlingen bekijken en beluisteren de video begrijpen 3 Ik deel een oefening uit over de video en vraag de leerlingen in duo s te werken aan opdracht 1 (actividad 1). Leerlingen luisteren en vormen duo s. begrijpen 6 Ik laat de video nog een keer zien Leerlingen luisteren naar de luistertekst (video) en werken in duo s alvast aan de vragen of wachbegrijpen 54

55 ten tot de video afgelopen is. 2 Ik vraag of het eenvoudig of moeilijk was en laat de leerlingen in duo s werken aan oefening 1 (actividad 1) Leerlingen stellen vragen en gaan daarna aan het werk in duo s. 12 Ik loop langs en kijk of ze aan de oefening werken en biedt waar nodig hulp aan. Leerlingen werken in duo s aan hun opdracht. 4 Ik bespreek kort de antwoorden met de leerlingen Leerlingen geven antwoord op de vragen van de oefening 2 Ik geef de leerlingen instructie om in groepen van 4 á 5 pers. te gaan zitten en deel de tweede opdracht (actividad 2) uit. 15 Ik loop langs de tafels en biedt mijn hulp aan waar nodig. Leerlingen vormen groepen van 4 á 5 pers. en beginnen met werken. Ze overleggen. Leerlingen werken samen in groepen en stellen mij vragen indien nodig. 15 Ik geef instructie over opdracht 3 (actividad3) presentatie van een zelfbedachte feestdag, en luister naar de leerlingen; ik geef een cijfer. Leerlingen staan in groepsvorm voor de klas en presenteren hun eigen zelfbedachte feestdag. 55

56 1 Ik herinner de leerlingen eraan hun huiswerk voor volgende keer in hun agenda op te schrijven en te maken en neem afscheid. Leerlingen luisteren en gaan. Tijd= 79 min. Docent: Nagore Armentia Vallejo Lesonderwerp Beginsituatie Leskern (lesdoelen) Docentdoelen Tijd (in min.) Boek ( + blz.) Media, spullen, hulp Fase Lesdoel Les u. 3hvA 22 lln. dinsdag (60 min.) DÍAS FESTIVOS - FEESTDAGEN De leerling heeft de vorige les kennis gemaakt met de namen van dagen en maanden. De leerling: 1. kan de luistertekst (video) begrijpen, 2. kent de data van verschillende feestdagen in Spanje en de betekenis ervan, 3. kan een presentatie houden over een zelfbedachte feestdag. 1. Leerlingen stimuleren om meer in het Spaans te spreken door positieve feedback te geven. n.v.t. Zelfgemaakt materiaal, computer en beamer. Wat ik doe en (letterlijk) zeg Wat zij doen Leeractiviteit (werkvorm) 3 1 O Ik begroet de leerlingen en bespreek het bordschema (activiteiten van de dag en huiswerk voor volgende keer) Leerlingen luisteren onthouden 5 Ik bespreek het huiswerk met de leerlingen Leerlingen geven antwoord en stellen vragen indien nodig. onthouden 3 Ik activeer de kennis van de vorige les door vragen te stellen. 6 Ik laat een korte film zien over de dagen, maanden en feestdagen in Spanje. dbxz429i Leerlingen geven antwoord. Leerlingen bekijken en beluisteren de video begrijpen 56

57 2 Ik deel een oefening uit over de video en vraag hen in duo s te werken aan opdracht 1 (actividad 1). Leerlingen luisteren en vormen duo s. begrijpen 6 Ik laat de video nog een keer zien. Leerlingen luisteren naar de luistertekst (video) en werken alvast in duo s aan de vragen of ze wachten tot de video klaar is. begrijpen 2 Ik vraag of het eenvoudig of moeilijk was en laat de leerlingen in duo s werken aan oefening 1 (actividad 1) Leerlingen stellen vragen en gaan daarna aan het werk in duo s. 12 Ik loop langs en kijk of ze aan de oefening werken en biedt waar nodig hulp aan. Leerlingen werken aan hun opdracht in duo s. 4 Ik bespreek kort de antwoorden met de leerlingen Leerlingen geven antwoord op de vragen van de oefening 2 Ik geef de leerlingen instructie om in groepen van 4 á 5 te gaan zitten en deel de tweede opdracht (actividad 2) uit. 10 Ik loop langs de tafels en biedt mijn hulp aan waar nodig. Leerlingen vormen groepen van 4 á 5 pers. en beginnen met werken. Ze overleggen. Leerlingen werken samen in groepen en stellen mij vragen indien nodig. 57

58 10 Ik geef instructie over opdracht 3 (actividad3) presentatie van zelfbedachte feestdag ; ik luister naar de leerlingen en geef een cijfer. Leerlingen staan in groepsvorm voor de klas en presenteren hun eigen zelfbedachte feestdag. 1 Ik herinner de leerlingen eraan hun huiswerk voor volgende keer in hun agenda op te schrijven en te maken en neem afscheid. Leerlingen luisteren en gaan. Tijd = 60 min. LEERLING- en DOCENTMATERIAAL (zie volgende blz.) 58

59 9.3. BIJLAGE 3: Lesmateriaal (leerling en docentmateriaal) LEERLINGMATERIAAL Het leerling-materiaal is zelfgemaakt en wordt hier per les bijgevoegd. Les 1- leerlingmateriaal Mededeling Hulpboekje (zie bijlage) BELANGRIJKE MEDEDELING La seño tiene AMNESIA SELECTIVA Juf Nagore heeft een probleem. Ze lijdt aan selectief geheugenverlies =amnesia selectiva. Dit houdt in dat ze op bepaalde momenten van de dag geen Nederlands (of andere vreemde talen) spreekt of begrijpt. Ze spreekt alleen haar moedertaal, Spaans. Dit betekent voor jullie dat jullie vanaf nu alleen maar Spaans tegen haar kunnen praten. Om jullie te helpen met deze drastische situatie heeft juf Nagore een hulpboekje ontwikkeld dat jullie gedurende de les gaat helpen om in het Spaans te communiceren. Het hulpboekje heet: Me encanta hablar en español. Lees het boekje goed door en laat je door andere leerlingen en Nagore helpen als je iets wilt zeggen, maar niet op de woorden komt. Juf Nagore zal haar best doen om in het Spaans langzaam te praten. Maar toch zal ze in het begin een paar hulpjes nodig hebben. Eén gaat de rol van een tolk = INTÉRPRETE overnemen en de ander de rol van schrijver en assistent= ESCRIBANO y ASISTENTE. 59

60 Recordando los DÍAS, MESES Y AÑOS Actividad 1 Contesta las preguntas: 1. Qué días de la semana tienes clase de español? Los. 2. A qué mes estamos? Estamos a. 3. En qué mes o meses tienes vacaciones? En. 4. En qué año estamos y en qué año naciste? Estamos a y nací en. 60

61 CALENDARIO ACTUAL Actividad 2 Cuál es el nombre del calendario que utilizamos en la actualidad y que por lo regular contiene datos astronómicos, noticias relativas a celebraciones y festividades religiosas y civiles? a) Meridiano. b) Gregoriano. c) Chino. Actividad 3 Qué elementos componen un calendario? a) Días, semanas, meses, año, onomástico. b) Día, mes, noticias de espectáculos. c) Día, año, onomástico, festividades de mi comunidad. Actividad 4 Completa la frase con a), b) o c). El calendario es. a) Un sistema para conocer el horóscopo y por tanto para predecir el futuro. b) Un sistema que divide los días, meses y años para planear las actividades escolares. c) Un sistema inventado por el ser humano para dividir el tiempo en periodos regulares: años, meses, semanas y días a partir de criterios astronómicos. Corto Frecuencia 13:20. La Opción al

62 Actividad 1 Rellena los huecos del texto con estas palabras: calendarios energía cuenta ciclo numeral - Solar - galáctica dinero Isabel Sanabria: El calendario gregoriano es un instrumento para obligarnos a pensar siempre en términos de que el tiempo es dinero, es la frecuencia de la artificialidad, del mecanicismo, y sobre todo de la irregularidad. Rafael Lairet: El conocimiento de los Mayas del sistema numérico es extraordinario, los calendarios mayas son extraordinarios, tanto el Tzolkin como el Haab. Qué tenían usos distintos? Eso es otra cosa, pero eran calendarios muy bien pensados, muy bien estructurados. Los Mayas tenían una cosa que es muy importante, y es que los Mayas lograron determinar la duración más precisa que tenemos del Año Solar. Se estima que tiene dos diezmilésimas de error con respecto a la medición del año solar por métodos modernos, utilizando telescopios y todos los implementos modernos que tenemos ahorita. Sé que lograron una precisión lo suficientemente aceptable para su momento, en su época de vida, no?. Isabel Sanabria: El tiempo para los Mayas fue algo más que un simple calendario. Fue la forma, en la que se lograron conectar con energía universal. Alexander Chávez: 62

63 Él se da cuenta de que un sistema numeral cómo el que habían dejado los Mayas es muy simple. La cuenta de veinte (20). Esta cuenta de veinte muestra lo que podían ser puntos y barras. Los signos de notación, que la civilización Maya utilizó, al cual le llaman notación galáctica, refleja los ciclos de la naturaleza de una forma muy precisa. No así la manera, en la que nosotros occidentalmente tendemos a contar. Nuestra cuenta es una cuenta que refleja el espacio, es de progresión decimal. La cuenta que tenía la civilización Maya o que presenta la civilización Maya es una cuenta que refleja el orden galáctico, es una cuenta de progresión vigesimal. Rafael Lairet: Lo que dejaron los Mayas es, que evidentemente para ellos termina un ciclo. Isabel Sanabria: Acercándonos al final del ciclo se están desencadenando demasiadas cosas en nuestro planeta, que nos hacen pensar que quizá los Mayas tuvieron algo más que una obsesión por llevar el calendario y por llevar la cuenta de los días. Deberes (para el 7 de junio de este año) 63

64 Traduce al holandés las siguientes palabras: ESPAÑOL calendario, el cuenta, la progresión decimal, la progresión vigesimal, la ciclo, el glifo, el cálculo, el profecía, la predecir logo, el HOLANDÉS Les 2 Leerlingmateriaal Actividad 1 EL ROBO DEL CALENDARIO MAYA Escucha por segunda vez el vídeo y contesta verdadero o falso : 1. Los Maya podemos quitar o añadir días a nuestro calendario. a) Verdadero b) Falso 2. Los Mayas dicen que solo los Mayas entienden el Calendario Maya y saben lo que vale. a) Verdadero b) Falso Actividad 2 64

65 Ahora marca la respuesta correcta. José Argüelles quiere comprar el Calendario Maya a los Mayas. José Argüelles quiere publicar un calendario con 12 lunas José Argüelles es Maya. José Argüelles no es Maya En el Calendario Maya hay cosas sagradas escritas en azteca. En el Calendario Maya hay cosas sagradas escritas en códices El mensaje del chamán es que la gente debe tener miedo al mundo. El mensaje del chamán es que la gente no debe tener miedo al mundo Actividad 3 Después de escuchar al chamán Maya Alejandro Pérez Oxlac en este vídeo: Qué crees que va a pasar el 31 de diciembre de 2012? Cuéntaselo en español a tu pareja (dúo). 65

66 Les 3 - Leerlingmateriaal Documental: Las 7 Profecías Mayas - Profecía 2 - Los 20 Glifos Solares Actividad 1 Preguntas sobre el documental (video) 1. Con qué color es simbolizado el Este? Con el rojo, el azul, el amarillo o el blanco? Con el rojo. 2. Y con qué color se representa el Norte? Rojo, azul, amarillo o blanco? Con el blanco. 3. Cuántos glifos existen? a) Quince. b) Veintidós. c) Veinte. 4. Qué representan los símbolos blancos? a) El momento de representar la luz interna. b) El momento de purificar la luz. c) El momento de transformar la luz. 5. A qué grupo pertenecen estos glifos solares? a) Al primero 66

67 b) Al segundo. c) Al tercero. 6. Qué es esto? a) Un glifo b) Un sello c) Un número. 7. Qué número es este símbolo? a) El ocho b) El dieciséis c) El nueve. 8. Qué representa el número uno de los glifos? a) La polaridad y la energía. b) La unidad y el dragón. c) El ritmo y el cuerpo. 9. Escoge uno de estos glifos, con el que más te identifiques. Márcalo con una cruz (x). 67

68 10. Dibújalo aquí: Cómo se llama? Qué simboliza? Actividad 2 Habla con tu compañero de tu glifo y escucha lo que él te cuenta. 1. Mi glifo se llama. 2. Representa. 68

69 Les 4 Leerlingmateriaal Actividad 1 - Días festivos Trabaja en parejas (en duos) 1. Relaciona cada fiesta con su correspondiente fecha (5 minutos) Año Nuevo Día de la Constitución Día de los Reyes Magos Día de los Enamorados o San Valentín Semana Santa Días de Todos los Santos (Méjico: Día de Todos los Muertos) San José o Las Fallas Fiesta del Trabajo San Juan Día del Pilar o Día de la Hispanidad Navidad 6 de Enero 1 de Enero 14 de Febrero 19 de Marzo Marzo y/o Abril 1 de Mayo 24 de Junio 25 de Diciembre 7 de Julio 12 de Octubre 1 de Noviembre 6 de Diciembre 69

70 2. Ahora vamos a conocer un poco más sobre algunas de estas fiestas. (7 minutos) Lee los siguientes textos y escribe la letra (la fiesta) que el corresponde: a) Año Nuevo b) San Fermines c) Día de Los Reyes Magos d) Semana Santa Textos a), b), c) ó d)? Este día los españoles se levantan con la ilusión de encontrarse con los regalos de (Melchor, Gaspar y Baltasar). La noche anterior han puesto los zapatos en el balcón o debajo del árbol de Navidad junto a algunos dulces (mantecados y turrón) y una copita de anís. Estos días se conmemora la Muerte de Jesús crucificado. Del 6 al 14 de julio la palabra "fiesta" se escribe con mayúsculas en Pamplona. El Encierro es el único momento del día en el que la fiesta se contiene y la tensión invade el recorrido minutos antes de que los toros inicien su carrera tras los mozos. Un estallido de sensaciones culmina en la Plaza de Toros. Este día la gente suele levantarse bastante tarde ya que la noche anterior (Nochevieja) habrá estado de fiesta o con la familia hasta altas horas de la madrugada (incluso hasta bien entrada la mañana). Las familias suelen reunirse y comer o bien las sobras de la noche anterior (en estas fechas suele cocinarse mucho) o bien salir a comer a algún restaurante. 70

71 Actividad 2 El día festivo nuevo (15 minutos) Trabaja en grupo. 14 Nuestro día festivo 1. Piensa con tu grupo en un día festivo nuevo para España. 2. Qué día es? Es el 3. Cómo se llama vuestro día festivo? Nuestro día festivo se llama 4. Qué se celebra en este día? Se celebra 5. Cómo se celebra? Escribe de 5 a 6 frases largas. Actividad 3 Presentación de nuestro día festivo. 1. Ahora haz con tu grupo una presentación oral (hablada) de vuestro día festivo. Una frase por alumno. (3 minutos por grupo) Total: 30 minutos 71

72 DOCENTMATERIAAL Les 1- Docentmateriaal Texto completo Isabel Sanabria: El calendario gregoriano es un instrumento para obligarnos a pensar siempre en términos de que el tiempo es dinero, es la frecuencia de la artificialidad, del mecanicismo, y sobre todo de la irregularidad. Rafael Lairet: El conocimiento de los Mayas del sistema numérico es extraordinario, los calendarios mayas son extraordinarios, tanto el Tzolkin como el Haab. Qué tenían usos distintos? Eso es otra cosa, pero eran calendarios muy bien pensados, muy bien estructurados. Los Mayas tenían una cosa que es muy importante, y es que los Mayas lograron determinar la duración más precisa que tenemos del Año Solar. Se estima que tiene dos diezmilésimas de error con respecto a la medición del año solar por métodos modernos, utilizando telescopios y todos los implementos modernos que tenemos ahorita. Sé que lograron una precisión lo suficientemente aceptable para su momento, en su época de vida, no?. Isabel Sanabria: El tiempo para los Mayas fue algo más que un simple calendario. Fue la forma, en la que se lograron conectar con energía universal. Alexander Chávez: Él se da cuenta de que un sistema numeral cómo el que habían dejado los Mayas es muy simple. La cuenta de veinte (20). Esta cuenta de veinte muestra lo que podían ser puntos y barras. Los signos de notación, que la civilización Maya utilizó, al cual le llaman notación galáctica, refleja los ciclos de la naturaleza de una forma muy precisa. No así la manera, en la que nosotros occidentalmente tendemos a contar. Nuestra cuenta es una cuenta que refleja el espacio, es de progresión decimal. La cuenta que tenía la civilización Maya o que presenta la civilización Maya es una cuenta que refleja el orden galáctico, es una cuenta de progresión vigesimal. Rafael Lairet: Lo que dejaron los Mayas es, que evidentemente para ellos termina un ciclo. Isabel Sanabria: Acercándonos al final del ciclo se están desencadenando demasiadas cosas en nuestro planeta, que nos hacen pensar que quizá los Mayas tuvieron algo más que una obsesión por llevar el calendario y por llevar la cuenta de los días. 72

73 Les 2 - Docentmateriaal Actividad: Participan: Nivel: Duración: Entrevista a la experta María Dolores Cano sobre el Calendario Maya y preguntas de los alumnos a la invitada. Experta: María Dolores Cano, profesora: Nagore Armentia, y alumnos: grupo 3hvB y 3hvA del IJburg College, en Ámsterdam. A2 20 min. Entrevistadora: Nagore. - Entrevistada: Dolly. Entrevista Buenos días Sra. Cano. Le agradecemos que haya venido a esta entrevista al IJburg College. - Buenos días. El motivo por el que la hemos invitado es nuestra curiosidad por el Calendario Maya. En este periodo, número 6, del curso (año) 2011 y en la clase 3hv, tocamos el tema de los Día, meses y años nos ha parecido oportuno hablar de un tema tan interesante. Empiezo con mis preguntas sobre el Calendario Maya. 1. Cuántos calendarios Maya existen? 2. Cuáles son? 3. Cómo se llaman? 4. Por qué hay tres y no uno, como el nuestro (gregoriano)? 5. Qué son los glifos? 6. Tienen algún significado concreto (horóscopo)? 7. Cuál es la gran diferencia entre los dos calendarios? 8. Cómo pudieron los Mayas hacer un calendario tan preciso? 9. Los Mayas hicieron profecías gracias a este calendario. Las conoce? 10.Existe una profecía para el año Qué ocurrirá el próximo año? Muchas gracias por contestar a mis preguntas. Un aplauso para la Sra. Cano, por favor. A los alumnos: Ahora quiero que hagáis grupos de 4 alumnos y que entre los 4 penséis en 2 preguntas que le vais a hacer a la experta, la Sra. Cano. Tenéis 7 minutos. 73

74 Les 3 - Docentmateriaal Documental: Las 7 Profecías Mayas - Profecía 2 - Los 20 Glifos Solares Actividad 1 Preguntas sobre el documental (video) 11. Con qué color es simbolizado el Este? Con el rojo, el azul, el amarillo o el blanco? Con el rojo. 12. Y con qué color se representa el Norte? Rojo, azul, amarillo o blanco? Con el blanco. 13. Cuántos glifos existen? d) Quince. e) Veintidós. f) Veinte. 14. Qué representan los símbolos blancos? d) El momento de representar la luz interna. e) El momento de purificar la luz. f) El momento de transformar la luz. 15. A qué grupo pertenecen estos glifos solares? d) Al primero e) Al segundo. f) Al tercero. 74

75 16. Qué es esto? d) Un glifo e) Un sello f) Un número. 17. Qué número es este símbolo? d) El ocho e) El dieciséis f) El nueve. 18. Qué representa el número uno de los glifos? d) La polaridad y la energía. e) La unidad y el dragón. f) El ritmo y el cuerpo. 19. Escoge uno de estos glifos, con el que más te identifiques. Márcalo con una cruz (x). 75

76 20. Dibújalo aquí: Cómo se llama? Qué simboliza? Actividad 2 Habla con tu compañero de tu glifo y escucha lo que él te cuenta. 3. Mi glifo se llama. 4. Representa. 76

77 Los 20 (veinte) sellos Maya (Imix) Dragón rojo: Nutre el nacimiento (Ik) Viento blanco: Comunica el espíritu (Akbal) Noche azul: Sueña la abundancia (Kan) Semilla amarilla: Atina el florecimiento (Chicchan) Serpiente roja: Sobrevive la fuerza vital (Cimi) Enlazador de Mundos blanco: Iguala la muerte (Manik) Mano azul: Conoce la realización (Lamat) Estrella amarilla: Embellece la elegancia (Muluc) Luna roja: Purifica el agua universal 77

78 (Oc) Perro blanco: Ama el corazón (Chuen) Mono azul: Juega la magia (Eb) Humano amarillo: Influye la libre voluntad (Ben) Caminante del Cielo rojo: Explora el espacio (Ix) Mago blanco: Encanta la atemporalidad (Men) Águila azul: Crea la visión (Cib) Guerrero amarillo: Cuestiona la inteligencia (Caban) Tierra roja: Evoluciona la navegación (Etz'nab) Espejo blanco: Refleja el sinfín (Cauac) Tormenta azul: Cataliza la autogeneración 78

79 (Ahau) Sol amarillo: Ilumina el fuego universal Docent- en leerlingmateriaal 1 Imix Dragón rojo Nutre el nacimiento Lugar de la Luz, donde nace el Sol. Generar la luz interna. (Dragón) Representa la unidad, simboliza el comienzo, la creación, es el número para pensarse a uno mismo. Es el día del Agua. 2 Ik Viento blanco Comunica el espíritu Lugar de la sabiduría, donde está la luz que nos guía. Momento de purificar la luz. Simboliza la polaridad, es la expresión de dos fuerzas que producen la Energía, el espíritu, el principio vital. Es el momento de controlar el carácter. Es el día del Aire. 79

80 3 Akbal Noche azul Sueña la abundancia Lugar de la transformación, donde se oculta el Sol. Transformar la luz interna. Es el ritmo, representa la densificación de la Luz en materia. Es el momento para buscar el balance y la Paz. Es el día de la Oscuridad. 4 Kan Semilla amarilla Atina el florecimiento Lugar de la vida y el crecimiento. Momento de expandir la luz. Simboliza la aparición del crecimiento de la semilla, la vegetación que crece pegada a la Tierra. Es el momento de superar el racismo. Es el día del Maíz. 5 Chicchan Serpiente roja Sobrevive la fuerza vital Lugar de la Luz, donde nace el Sol. Generar la luz interna. Representa la aparición de la autonomía, la individualidad necesaria para comenzar el camino hacia la unidad. El momento de superar la negatividad. Es el día de la Serpiente. 80

81 6 Cimi Enlazador de Mundos blanco Iguala la muerte Lugar de la sabiduría, donde esta la luz que nos guía. Momento de purificar la luz. Representa los ciclos, el equilibrio y el desequilibrio, el momento de comprender que la vida está compuesta más de experiencias que de finales. Es el día de la Muerte. 7 Manik Mano azul Conoce la realización Lugar de la transformación, donde se oculta el Sol. Transformar la luz interna. Es la comprensión de lo finito, la medida que permite conocer el Universo a través de sus ciclos, es el momento de controlarse a si mismo y dejar de controlar a los demás. Es el día de la Mano. 8 Lamat Estrella amarilla Embellece la elegancia Lugar de la vida y el crecimiento. Momento de expandir la luz. Representa a la octava musical, la vida que renace, el amor, es el momento de descubrir el amor incondicional. Es el día del Conejo. 81

82 9 Muluc Luna roja Purifica el agua universal Lugar de la Luz, donde nace el Sol. Generar la luz interna. Es el número mágico del tiempo, representa la periodicidad, es el momento de pagar las deudas. Es el día de la Lluvia. 10 Oc Perro blanco Ama el corazón Lugar de la sabiduría, donde está la luz que nos guía. Momento de purificar la luz. Simboliza la aparición de los animales con vida emocional, la lealtad, la fidelidad, es el momento de controlar la sexualidad. Es el día del Perro. 11 Chuen Mono azul Juega la magia Lugar de la transformación, donde se oculta el Sol. Transformar la luz interna. Simboliza al azar, la inestabilidad que permite el cambio, el comienzo de una vida superior inteligente, el artista, el bufón, es el momento de la creatividad. Es el día del Mono. 82

83 12 Eb Humano amarillo Influye la libre voluntad Lugar de la vida y el crecimiento. Momento de expandir la luz. Representa la aparición del cerebro humano, la estabilidad compleja, es el momento de no juzgar y respetar. Es el día del Hombre. 13 Ben Caminante del Cielo rojo Explora el espacio Lugar de la Luz, donde nace el Sol. Generar la luz interna. Representa el control de los instintos, el principio del Yo superior, el caminante de los cielos, es el momento de exigir respeto. Es el día de la Caña. 14 Ix Mago blanco Encanta la atemporalidad Lugar de la sabiduría, donde está la luz que nos guía. Momento de purificar la luz. Simboliza la aparición del vidente, del hechicero, del que tiene poderes mágicos, el más alto desarrollo de conciencia individual, es el momento de unirse a los demás. Es el día del Jaguar. 83

84 15 Men Águila azul Crea la visión Lugar de la transformación, donde se oculta el Sol. Transformar la luz interna. Simboliza la conexión de todas las mentes, la conciencia colectiva del Planeta, es el momento de dar gracias por todo lo que uno tiene. Es el día del Águila. 16 Cib Guerrero amarillo Cuestiona la inteligencia Lugar de la vida y el crecimiento. Momento de expandir la luz. Representa la conexión y el contacto con la mente de la Galaxia, es el momento de controlar su poder. Es el día del Búho. 17 Caban Tierra roja Evoluciona la navegación Lugar de la Luz, donde nace el Sol. Generar la luz interna. Simboliza la sincronización de la mente del hombre con la inteligencia del Planeta, es el momento de descubrir el liderazgo. Es el día de la Tierra. 84

85 18 Etz'nab Espejo blanco Refleja el sinfín Lugar de la sabiduría, donde esta la luz que nos guía. Momento de purificar la luz. Simboliza la purificación, el salón de los espejos, la transformación interna al tomar conciencia, es el momento de valorar la pureza del pensamiento. Es el día del Cuchillo. 19 Cauac Tormenta azul Cataliza la autogeneración Lugar de la transformación, donde se oculta el Sol. Transformar la luz interna. Representa la tormenta del cambio para transformarse en Sol, en Nube, en ser Trueno, es el momento de confiar en su visión interna. Es el día de la Tormenta. 20 Ahau Sol amarillo Ilumina el fuego universal Lugar de la vida y el crecimiento. Momento de expandir la luz. Simboliza la mente solar, la maestría, la sabiduría, la facultad para tener a toda la Galaxia en la mente y generar nuevamente un ciclo completo, pero más elevado, más armonioso, es el momento de servir a los demás. Es el día del Señor. 85

86 Les 4 - Docentmateriaal Fiestas nacionales En España hay catorce días festivos, como máximo, al año. En estos días casi todo está cerrado: bancos, oficinas, colegios, supermercados... La mayoría de estas fiestas se celebran en toda España, aunque hay dos que son propias de cada comunidad autónoma. Algunas fiestas son religiosas, como el día de Todos los Santos, o la festividad de la Inmaculada Concepción. Otras son de carácter institucional, como el Día de los trabajadores, o el Día de la Constitución. He aquí los días festivos comunes a toda España: 1 de enero: Año Nuevo 6 de enero: Epifanía del Señor (día de Reyes) 21 de abril: Viernes Santo 1 de mayo: Día del Trabajo 15 de agosto: Asunción de la Virgen 12 de octubre: Nuestra Señora del Pilar (día de la Hispanidad) 1 de noviembre: Todos los Santos 6 de diciembre: Día de la Constitución española 8 de diciembre: Inmaculada Concepción de Nuestra Señora 25 de diciembre: Natividad del Señor 86

87 1 de Enero: Año Nuevo Este día la gente suele levantarse bastante tarde ya que la noche anterior (Nochevieja) habrá estado de fiesta o con la familia hasta altas horas de la madrugada (incluso hasta bien entrada la mañana). Las familias suelen reunirse y comer o bien las sobras de la noche anterior (en estas fechas suele cocinarse mucho) o bien salir a comer a algún restaurante. Este día no hay telediarios en la televisión y tampoco periódicos. La noche anterior, Nochevieja, las familias se suelen reunir (aunque es una noche menos familiar que la Nochebuena) para comer y tomar las uvas de la suerte. Normalmente toman las uvas en casa (viento la retransmisión de las campanadas en algún canal de televisión) o en las plazas de los Ayuntamientos de ciudades y pueblos. Estas plazas este día suelen estar llenas de gente ya que desde el reloj del ayuntamiento se dan las campanadas y suelen dar a todos los asistentes una bolsa cotillón (además de las uvas). Lo más frecuente es que después de comer las doce uvas de la suerte (podéis ver vídeo emitido desde La Puerta del Sol de Madrid, es lugar más famoso por sus campanadas que siempre es emitido en televisión) los jóvenes se vayan de cotillón. 87

88 Pagan un precio fijo por entrar a alguna discoteca toda la noche: allí reciben pastelitos, sopa y toda la bebida que quieran ya que hay barra libre aunque la bebida suele ser de garrafón. Una vez que cierra la discoteca (normalmente a las ocho de la mañana) este día es típico tomar el chocolate con churros antes de ir a dormir. Churros con chocolate 6 de Enero: Epifanía del Señor (Día de Reyes) Este día los españoles se levantan con la ilusión de encontrarse con los regalos de los Reyes Magos (Melchor, Gaspar y Baltasar). La noche anterior han puesto los zapatos en el balcón o debajo del árbol de Navidad junto a algunos dulces (mantecados y turrón) y una copita de anís (licor fuerte y dulce) para los Reyes y sus camellos. Originariamente los tres Reyes Magos llevaron al niño Jesús, oro, incienso y mirra. También el día anterior los niños asisten a la cabalgata de reyes: un desfile de carrozas en las que van sus majestades los reyes y también sus pajes y otros personajes (muchas veces de cuentos) que lanzan caramelos a los niños y que salen en todas las ciudades, pueblos y barrios españoles. (ver vídeo) Pero hay una segunda ilusión este día para los españoles: el sorteo extraordinario de El niño. Es el segundo sorteo de lotería más famoso después de El Gordo. Abril-Marzo: Viernes Santo Este día se conmemora la Muerte de Jesús crucificado. 88

89 1 de Mayo: Día del trabajador Es una fiesta internacional, también llamada día del trabajador o Primero de Mayo, siendo la fiesta por antonomasia del movimiento obrero mundial. Pretende ser un homenaje a los Mártires de Chicago, sindicalistas anarquistas, que fueron ejecutados en Estados Unidos por su participación en la lucha por la consecución de la jornada laboral de ocho horas que tuvo lugar el 1 de Mayo de 1886 en Chicago. 15 de Agosto: Asunción de la Virgen La Asunción de María o de la Virgen es la creencia, de acuerdo con la tradición de la Iglesia Católica, de que el cuerpo y alma de la Virgen fueron llevados al cielo después de terminar sus días en la tierra. Esta fiesta es celebrada por la Iglesia Católica desde el siglo VI en Oriente y en Roma desde el siglo VII, celebrándose este día. En España, además de ser fiesta, en algunas localidades sacan a la Virgen en procesión. 12 de octubre: Nuestra Señora del Pilar (día de la Hispanidad) Conmemora la efeméride histórica del Descubrimiento de América por parte de España y el nacimiento del Imperio Español. La celebración se hace cada 12 de Octubre haciéndose un desfile militar en la Plaza de Colón de Madrid a la que acuden los Reyes, los representantes de los poderes del estado y los presidentes de las Comunidades autónomas. 1 de noviembre: Todos los Santos Es una fiesta cristiana instituida en honor de Todos los Santos, conocidos y desconocidos, para compensar cualquier falta a las fiestas de los santos durante el año por parte de los fieles. En España, dentro de la tradición católica, se realiza una visita a donde yacen los seres queridos, normalmente los cementerios. Es el día que más flores se venden. Algunas peculiaridades: 89

90 Cádiz: el 31 de Octubre se celebra los Tosantos, disfrazando a los conejos, cochinillos y gallinas de los mercados de la ciudad; también hacen muñecos con frutas y verduras que reflejan en tono humorístico la realidad social del año. Ceuta: el Día de la Mochila, la gente sale al campo con una mochila llena de fruta y frutos secos para pasar el día. Galicia: se celebra el Magosto. Cataluña: se celebra la castañada en la que se comen boniatos al horno, castañas y unos dulces especiales llamados panellets. México: se une con el 2 de Noviembre (día de los muertos), se hacen ofrendas en las tumbas para dar a los fallecidos comida, bebida, flores y cosas que les gustaran y se quitan el día 2 por la noche. En Bolivia y Guatemala también se festeja de forma parecida. 6 de diciembre: Día de la Constitución española El día de la Constitución se conmemora la celebración del Referéndum Constitucional de 1978 en el que el pueblo español aprobó por mayoría la actual Constitución Española, en vigor desde entonces. 8 de diciembre: Inmaculada Concepción de Nuestra Señora El dogma de la Inmaculada Concepción es una artículo de fe del Catolicismo que sostiene la creencia de que María, madre de Jesús, a diferencia de los demás seres humanos, no fue alcanzada por el pecado 90

91 original, sino que, desde el primer instante, su alma estuvo libre de todo pecado. España tiene a esta Virgen por protectora siendo el 8 de Diciembre fiesta nacional. Durante la celebración de esta festividad los sacerdotes españoles pueden vestir casulla azul. Este privilegio fue concedido por la Santa Sede en 1864, como agradecimiento a la defensa del dogma de la Inmaculada concepción que hizo España. 25 de diciembre: Natividad del Señor La Navidad (del latín nativitas, que significa nacimiento ) es la fiesta más importante del cristianismo junto con la Pascua y Pentecostés, este día se celebra el nacimiento de Jesucristo en Belén. Este día, los españoles lo pasan con la familia en sus casas. Es costumbre que se celebren varias misas en Navidad, con distinto contenido según su horario. La noche anterior (Nochebuena) se reza la famosa Misa del Gallo, en algunos lugares se celebra la Misa de la Aurora que se realiza al amanecer del 25 de diciembre y la Misa del Mediodía, en la que es costumbre que antes o después el Papa de un mensaje de Navidad a todos los fieles del mundo, este mensaje es conocido como Urbi et Orbi (en latín: a la Ciudad de Roma y al Mundo). En el periodo de Navidad las familias españolas suelen tener en casa un árbol de navidad decorado con figuritas, bolas y guirnaldas. También un Belén o Nacimiento, llamado Misterio de Navidad cuyas figuras más importantes e imprescindibles son San José, el Niño Jesús y la Virgen María (la Sagrada familia), encima del pesebre hay una estrella con una estela que también suele colocarse encima del árbol de Navidad.. También suele haber un buey y una mula dentro del pesebre. Se pueden añadir todas las figuritas que uno desee sobre todo pastores y animales. 91

92 9.4. BIJLAGE 4: Boek met chunks Me encanta hablar en español! Mola mogollón hablar en Sí, sí que mola. 92

93 Escribe tu nombre aquí: 3hv INSTRUCCIONES Levanta la mano! Levantad la mano! Ven a la pizarra! Venid a la pizarra! Lee, por favor! Teneis 3 Leed,...! minutos! 93

94 Trabajad individualmente!...en parejas!...en grupo! PREGUNTAS A LA SEÑO Seño, tengo una pregunta Puedo ir a Puedo ir al Me puedes mi armario para coger los libros? servicio? ayudar, por favor? 94

95 Para cuándo No lo entiendo Cuándo es son los deberes? Lo puedes el examen? explicar? ADVERTENCIAS Y CASTIGO Silencio! Callaos! Qué os calléis! 95

96 Segunda advertencia! Primera Y Siéntate a parte! advertencia! Castigado/a! EN CLASE Al comienzo de la clase Los libros Sí, los tengo. y el cuaderno? 96 No los tengo.

97 Están en el armario? Sí. Vete a cogerlos. Vale. ESPAÑOL HOLANDÉS Los libros y el cuaderno? *De boeken en het schrift? - Sí, los tengo. - Ja, ik heb ze bij me. - No, no los tengo. - Nee, ik heb ze niet bij me. * Están en tu armario? * Zijn ze in jouw kastje? - Sí. - Ja. * Ve a cogerlos. * Ga ze halen! - Vale. - O.k. 97

98 ESPAÑOL * Buenos días chicos y chicas! Qué tal estais? HOLANDÉS * Goedemorgen, jongens en meisjes! Hoe gaat het met jullie? - Bien. - Goed. - Mal. - Slecht. - Regular. - Normaal. - Más o menos. - O.k. *Vamos a empezar Paso la lista. Decid: *We gaan beginnen. Ik neem de presentielijst door. Zeg: - presente presente - sí, o sí, of - estoy aquí estoy aquí Durante la clase ESPAÑOL HOLANDÉS * Empezamos con los deberes * We beginnen met het huiswerk * Abrir el libro de ejercicios * Open het werkboek por la página 22 (veintidós) op bladzijde 22. * Ahora abrir el libro de texto * Doe nu het tekstboek open por la página 24 (veinticuatro) op bladzijde

99 * Levantad la mano * Steek jullie hand omhoog! * Solo pregunto a los que * Alleen die de hand levanten la mano. opsteken, mogen antwoord geven. * Lo entendeis? * Snappen jullie het? * Lo entiendes? * Snap je het? - Sí. - Ja. - No. - Nee. - No del todo. - Niet helemaal. * Qué no entendéis? * Wat begrijpen jullie niet? * Qué no entiendes? * Wat begrijp je niet? * Lo explico de nuevo * Ik leg het opnieuw uit. * Lo explico otra vez. * Ik leg het nog een keer uit. * Atentos! * Opletten! * Silencio! * Stilte, graag! * Cállate ya! * Mond houden! 99

100 * Ahora vais a trabajar * Nu gaan jullie werken: individualmente en parejas en grupos individueel in tweetallen in werkgroepen - Cómo se dice huis - Hoe zeg je huis en español? in het Spaans? * Se dice ca-sa. * Je zegt ca sa. - Qué significa huis - Wat betekent huis en español? in het Spaans? - Cómo se pronuncia zapato? - Hoe spreek je zapato uit? * Se pronuncia así: za pa to. * Je spreekt het zo uit: za... - Seño, Puedes hablar más - Juf, kun je langzamer despacio (of lento )? praten? - Nagore, Para cuándo son -Nagore, voor wanneer is los deberes? het huiswerk? * Para el martes que viene. * Voor volgende week dinsdag. - Seño, Cuándo es el examen - Juf, wanneer is de de gramática (vocabulario)? grammatica (vocabulaire) toets? - Puedo ir al servicio? - Mag ik naar de toilet? * Sí. * Ja. * No. * Nee. 100

101 * Sí, pero rápido. * Ja, maar snel. * Sí, pero espera a que vuelva * Ja, maar wacht tot...komt. Al final de la clase ESPAÑOL HOLANDÉS * Apuntad los deberes en * Schrijf het huiswerk in vuestra agenda jullie agenda. - Para cuándo son los deberes? - Voor wanneer is het huiswerk? * Para el martes que viene * Voor volgende week dinsdag. 101

102 * Os deseo un buen día! * Ik wens jullie een goede dag! * Hasta el próximo martes! * Tot volgende week dinsdag! * Adios! * Dag! LISTA DE VOCABULARIO Holandés Wat is? Waar is? Hoe zeg je? Hoeveel is/zijn? Hoeveel heeft/hebben? Español Qué es? Dónde está? Cómo se dice? Cuánto(s) es(son)? Cuánto(s) tiene (tienen)? 102

103 leerling (m.) leerling (v.) leerlingen leerlingen klasgenoot klasgenote leraar lerares juf juf, meester (afgekort) directeur, schoolleider conrector, deelschoolleider alumno, el alumna, la alumnos, los alumnos, las compañero, el Compañera, la profesor, el profesora, la seño profe director, el subdirector taal taal (tong) Latijn Grieks Spaans; in het Spaans Engels Duits Frans Italiaans Portugees Chinees idioma, el lengua, la latín, el griego, el español, el; en español inglés, el alemán, el francés italiano portugués chino 103