Lesplan atheneum 5. Woensdag 16 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 1

Transcriptie

1 Woensdag 16 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 1 - Leerlingen weten wat er dit blok van ze wordt verwacht. - Ze vormen groepen, verdelen de taken (logboek en planning, contextonderzoek, filmen en montage) - Ze lezen de tekst Leerdoelen: - Ik ken en begrijp de inhoud van de mnl. tekst Leerlingen hebben nog nooit een boek van voor 1880 gelezen. Ze werken elk blok ook in het domein voor diverse vakken en maken dan altijd logboeken. Ze hebben al in een eerder blok een scène-indeling moeten maken. Ze hebben geen kennis van de historische en literaire context. De leerlingen krijgen klassikaal instructie over hetgeen dit blok van hen wordt verwacht: lezen van een tekst, onderzoek naar de historische en literaire context, maken van een scenario en uiteindelijk een film. Verder wordt ze meegedeeld een logboek te moeten bijhouden en de taken te verdelen binnen de groepen van maximaal tien leerlingen die ze moeten vormen (niet noodzakelijk binnen de eigen klas). Deze informatie staat ook in de studiewijzer die anderhalve week voor het blok is uitgereikt. Ook de mnl. tekst hebben alle leerlingen toen gekregen. De groepen worden snel gevormd, doordat vaker in dergelijke groepen wordt gewerkt, en vervolgens wordt de tekst gelezen. Toetsing: Eind van de les vraag ik wat er gedaan moet worden dit blok en schrijf dit op het bord. Ook wijs ik per groep een leerling aan om een gedeelte van de inhoud van de tekst te vertellen. Ik vraag een leerling van een andere groep of die hieraan iets heeft toe te voegen (klopt de samenvatting). Deze leerling vertelt het verhaal verder.

2 Woensdag 16 mei 2007, 5 e uur, blok 6: literatuur, les 2 - Leerlingen weten met welke stappen gekomen moet worden tot het schrijven van een scenario en begrijpen dat het herkenbare verwerkt moet worden - Leerlingen plannen de werkzaamheden en verdelen de taken Leerdoelen: - Ik weet welke taak ik heb en wat ik daarvoor moet doen. Leerlingen weten hoe en waar ze moeten zoeken naar de literaire en historische context ( Ze hebben al eerder gewerkt in groepen met een onderlinge taakverdeling. De producten die leden van de groep maken (logboek, verslag planning, verslag context, scèneindeling, reflectie) komen in een map die aan het eind beoordeeld wordt. Ze krijgen een cijfer voor de hele map, maar het kan ook zijn dat wanneer uit het logboek blijkt dat sommige leerlingen minder hebben gedaan of minder goed werk hebben geleverd de groep punten krijgt die ze onderling moeten verdelen. Deze (tweede) lessen worden gegeven in het domein. Alle atheneumklassen zitten in de domeinruimte, waar werktafels staan en voor elke groep ongeveer drie computers beschikbaar zijn. De drie docenten Nederlands van deze drie klassen zijn alledrie aanwezig en begeleiden het zelfstandig werk van de groepen. Ze hebben elke dag minstens een KWT-uur. In ieder geval moeten ze nog een KWT-uur in dezelfde week aan Nederlands werken. In totaal werken ze dus drie uur aan Nederlands per week. De leerlingen krijgen eerst gezamenlijk uitleg over de bedoeling van het scenario: het verhaal moet in scènes worden verdeeld, de personages en hun relaties moeten worden geanalyseerd, het herkenbare moet worden achterhaald en dit geheel moet in scenariovorm worden verwoord in een eigentijdse versie, die vervolgens moet kunnen worden verfilmd. Vervolgens gaan ze zelfstandig aan het werk. Binnen de groepjes, die bestaan uit acht tot tien personen (negen groepen in totaal) worden de taken verdeeld: onderzoeken van de literaire en historische context, indelen van het verhaal in scènes, bijhouden logboek, planning van de werkzaamheden en organisatie van de filmavond. Degenen die de context onderzoeken doen dat op en ook de leerlingen die het verhaal indelen in scènes weten hoe dat moet. De planning van de werkzaamheden mogen ze zelf indelen, aan de hand van de studiewijzer, waarin staat wanneer iets moet worden ingeleverd. Ze weten in welke periode de lessen zijn en wanneer er ruimte is om te filmen. Ze moeten bijvoorbeeld tijd reserveren bij het mediacentrum om te monteren. Leerlingen die de filmavond willen organiseren krijgen een apart blad waarop staat wat er geregeld moet worden (jury, juryrapport, uitnodigingen, eten voor 80 leerlingen en docenten, ruimtes reserveren, presentatoren zoeken) Toetsing: scène-indeling, planning/taakverdeling en verslag van context in de volgende les laten zien.

3 Woensdag 23 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 3 - Leerlingen vormen zich een beeld van de personages en hun relaties, handelingen en beweegredenen en de normen en waarden in het boek. Leerdoel: - Ik ken de historische context van het boek - Ik heb een beeld van het herkenbare in de tekst - Ik heb kennis van de scènes, personages, handelingen, normen De leerlingen hebben de tekst gelezen, een planning voor de werkzaamheden voor de rest van het blok gemaakt, een scène-indeling gemaakt en onderzoek gedaan naar de literaire en historische context. Een aantal leerlingen heeft een draaiboekje gemaakt van de taken voor de filmavond. Voor de les hebben ze binnen de groep alle informatie van elkaar gekregen in de vorm van een verslag. In de klas, maar in groepjes, bespreken ze elkaars verslagen over de planning en de context. Ze krijgen de opdracht aan de hand van de gemaakte scène-indeling het karakter van de personages, hun handelen en relaties, de normen en waarden in kaart te brengen en te bespreken binnen de groep en een eigentijds verhaal te bedenken met deze gegevens. Ze beantwoorden de volgende vragen: - Wat is de meest cruciale scène in de tekst en waarom? - Beschrijf de hoofdpersonages en leg uit waarom ze handelen zoals ze dat doen - Wat zijn in jou ogen de meest vreemde reacties van de hoofdpersonen en welke reacties en handelingen kun je je wel voorstellen? Door discussie over belangrijke scènes, personages en handelingen ontstaat beeld van het herkenbare. Toetsing: uit de verhaalopzet (les 5) moet blijken of ze een beeld hebben bij het voor hen herkenbare

4 Woensdag 23 mei 2007, 5 e uur, blok 6: literatuur, les 4 - Ze bedenken een eigentijds verhaal Leerdoelen: - Ik kan met de gegevens die we hebben een eigentijdse versie schrijven De leerlingen zetten de discussie over de vragen van vanochtend voort. Ze hebben een beeld van de voor hen belangrijkste scène, de personages en hun handelingen en beweegredenen. Ze zijn bezig zich te verdiepen in het hoe en waarom van de gebeurtenissen. In het domein verdiepen ze zich per groep verder in de tekst en bedenken een eigentijdse versie van het verhaal, waarbij het meest essentiële, met name het waarom van de handelingen en de interactie tussen de personages moet worden behouden. De leerlingen, die met hun eigen groep een verhaal moeten bedenken, hebben de beschikking over verschillende computers en kunnen advies en raad vragen bij de vragen die ze moeten beantwoorden en de moeilijkheden die ze hebben bij het schrijven van hun verhaal. Deze les moeten ze een opzet van het verhaal laten zien van ongeveer 250 woorden, waaruit kan worden opgemaakt wat voor hen het meest herkenbare is en in welke context ze dat in hun eigen wereld plaatsen. (Bijvoorbeeld: wanneer gekozen wordt voor het doorvertellen van een geheim en de mogelijke gevolgen daarvan, moet er een situatie worden geschetst waarin dat voor hen aannemelijk is). Toetsing: Uit de opzet van het verhaal dat ze hebben bedacht moet blijken dat ze een hedendaagse vorm hebben gevonden voor het herkenbare.

5 Woensdag 30 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 5 - Leerlingen laten uitzoeken wat de kenmerken van een scenario zijn. - Ze laten bepalen wat ze zelf in hun scenario willen beschrijven Leerdoel: - Ik weet wat een scenario is en wat de kenmerken daarvan zijn - ik weet wat ik wil verwoorden in het scenario Leerlingen hebben een verhaallijn uitgezet voor hun scenario. Ze hebben nog niet eerder een scenario geschreven, maar in een eerder blok hebben ze wel individueel een verhaal moeten schrijven. Klassikaal geef ik uitleg over het schrijven van een scenario (eerst verhaallijn en plot, uitwerken in actie en dialoog). Ik heb verschillende scripts bij me, waarvan ik er elk groepje er een aantal geef. In hun eigen groep bestuderen de leerlingen de kenmerken van de scenario s. Ze hoeven ze niet te lezen, maar beantwoorden op een werkblad de vragen die daarop staan: - In welke tijd is de tekst geschreven? - Hoe weet je wie de personages zijn? (Wie is wie?) - Op welke manier wordt aangegeven waar het stuk zich afspeelt? - Hoe weet je wie wat moet zeggen? - Wat valt je op aan de dialogen? - Hoe weet je dat iemand iets moet doen? - Hoe lang denk je dat dit stuk duurt? - Op welke manier is het script ingedeeld? In twee of drietallen schrijven de leerlingen hun bevindingen op (op hun eigen blad) en ik vraag willekeurige leerlingen naar hun antwoorden. Ik schrijf de kenmerken van de scripts op het bord en zij nemen die over (Bijvoorbeeld: korte beschrijving personages vooraf, korte samenvatting verhaal, beschrijving per scène: korte aanwijzingen over tijd en plaats gevolgd door dialoog met de naam van degene die aan het woord is, met aanwijzingen over handelingen, geschreven in tegenwoordige tijd, spreektaal). Vervolgens maken ze in hun eigen groep een scène-indeling van hun verhaal van 250 woorden: ze kiezen de belangrijkste scènes bepalen ze wat ze in die scènes willen beschrijven in actie en dialoog. Toetsing: Kenmerken die leerlingen noemen op het bord en de scène-indeling.

6 Woensdag 30 mei 2007, 5 e uur, blok 6: literatuur, les 6 - Leerlingen bepalen wat ze in de scènes willen verwoorden - Ze hebben een beeld van de personages, handelingen, relaties en beweegredenen Leerdoel: - Ik weet uit welke scènes ons eigen verhaal bestaat - Ik weet wat ik per scène wil verwoorden - Ik heb een beeld van de personages in ons eigen verhaal De leerlingen zijn bezig met het maken van een scenario van hun verhaal. Ze hebben een eigentijds verhaal gemaakt met een plot gebaseerd op de tekst. De weten hoe een script er uit ziet en wat de kenmerken daarvan zijn. De scène-indeling dwingt ze tot een keuze voor het meest essentiële en herkenbare: het laten zien wat voor hen het meest belangrijke is in dit verhaal. In het domein werken de groepjes verder aan hun scène-indeling (In scene 1 gebeurt dat op die plaats met die en die persoon, in scene 2 etc.) Nadat ze mij de scène-indeling van hun eigen verhaal hebben laten zien, werken aan de (korte) beschrijving van de karakters van de personages en maken ze een begin met de uitwerking van de scènebeschrijving in dialoog Ze hebben de beschikking over een aantal computers per groepje, zodat ze aan verschillende scènes tegelijk kunnen werken en kunnen overleggen. Ik help ze op weg, geef advies, beantwoord vragen leerlinggestuurd. Op een ander moment in elke week werken ze hieraan verder in de KWT-uren die ze elke dag hebben. Het scenario heeft ongeveer een lengte van 8 tot 10 pagina s Toetsing: de scène-indeling wordt door mij beoordeeld in deze les of in een KWT-uur, net als de beschrijving van de personages. Het scenario wordt door mij (en het team) later beoordeeld.

7 Woensdag 6 juni 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 7 - Leerlingen presenteren hun verwoording (scenario) van het herkenbare uit de Borchgravinne - Ze geven een reactie op de presentatie van andere groepjes Leerdoel: - Ik weet wat de andere twee groepen hebben gekozen als het herkenbare uit de oorspronkelijke tekst - Ik kan uitleggen aan anderen wat voor ons het belangrijkste/herkenbaarste is De leerlingen zijn klaar met het transformeren van hun verhaal (gebaseerd op het herkenbare uit de Borchgravinne) in een scenario. Ze hebben een scène-indeling en beschrijving van de personages gemaakt. Het kan zijn dat sommige groepen de dialoog nog niet voldoende hebben uitgewerkt. In mijn klas heb ik maximaal drie groepen. Ik deel mee straks per groep twee leerlingen aan te wijzen die kort (5 minuten maximaal) moeten vertellen aan de andere groepen wat voor het herkenbaarste uit de tekst is. Daarbij moeten de volgende vragen beantwoord worden: - Voor welk thema hebben jullie gekozen? - Waarom is dat voor jullie het meest herkenbaar? - Waar gaat jullie verhaal over? ( Wij hebben gekozen voor de wraak. Dat is voor ons het meest herkenbaar, want we kunnen ons voorstellen dat Ons verhaal gaat over etc.) Over deze vragen mogen ze kort overleggen. Na de presentatie vraag ik willekeurige leerlingen in de andere groepen of ze een reactie willen geven. Ik vraag ze of ze begrip hebben voor de keuze, of ze dat ook herkenbaar vinden, of ze het ze een spannend, origineel verhaal vinden. Ik vraag ze bijvoorbeeld ook wat voor soort film ze denken dat van dat verhaal gemaakt wordt (liefdesverhaal, actiefilm) Toetsing: de presentatie geeft mij een goede indruk of vertalen van het herkenbare in een scenario is gelukt.

8 Woensdag 6 juni 2007, 5 e uur, blok 6: literatuur, les 8 - Leerlingen plannen het filmen - Ze zorgen dat het scenario kan worden ingeleverd. Leerdoel: Planners: - ik overleg met de andere leden over data om te filmen - ik regel de locatie (indien nodig) - ik zorg dat de rekwisieten aanwezig zijn op de verschillende data (of zorg ervoor dat anderen dat doen) - ik vraag eventuele figuranten (of zorg dat anderen dat doen) Logboekmakers: - ik zorg ervoor dat iedereen het logboek heeft gelezen en daarmee akkoord is gegaan - ik maak het logboek af en lever dat eind van de week in Festivalorganisatoren: (Op verschillende momenten in de KWT-uren is er overleg geweest met de organisatoren over de vorderingen: vragen van juryleden, maken van jurybeoordelingsbladen, prijzen, eten van de leerlingen, reserveren van ruimtes e.d.) - ik maak samen met de anderen de uitnodigingen Overige leerlingen: - ik maak het scenario af en overleg met anderen over het filmen Leerlingen zijn klaar met hun scenario en zorgen dat dit aan het einde van de week kan worden ingeleverd. In het domein werken de groepjes aan de planning van het filmen (casting, rekwisieten, locaties, maken afspraken over data). Degenen binnen het groepje die hiervoor is/zijn aangewezen hebben al voorwerk moeten doen (regelen van camera s en dergelijke). Deze planners hebben hiervoor de verantwoordelijkheid. Ik beantwoord vragen en help ze bij moeilijkheden bij het plannen en organiseren Toetsing: het scenario wordt door mij (en het team) beoordeeld. De map met planning, logboek, verslag context wordt ook beoordeeld, wanneer de film is gemaakt.

9 tijd inhoud wat doe ik? wat doen lln? leermiddelen Les 1 klassikaal van de opdracht Ik geef instructie over de opdracht. De leerlingen luisteren. Bord Indelen van de groepen Zorg dat er gemengde groepen ontstaan Zoeken aansluiting bij een groep Lezen van boek Geef korte inleiding op de inhoud van het boek. Schrijf de namen van de groepsleden op Luisteren en lezen in de groepen het boek Boek Controleren leerdoel Vraag naar samenvatting Geef huiswerk: uitlezen Controleer of ze weten wat ze moeten doen Per groep vertelt een leerling gedeelte inhoud Luisteren Bord Les 2 Domein 1.35 Geef uitleg over bedoeling van scenario en taakverdeling 1.50 Verdelen van de taken Observeer en adviseer de groepjes en beantwoord vragen Verdelen de taken Zelfstandig werken Beantwoord vragen Geef huiswerk: scèneindeling, context en planning maken en aan de groep laten zien. Inleveren taakverdeling per groep Leerlingen splitsen zich en werken aan onderzoek historische context, planning of organisatie filmavond Evt. Lezen van de tekst

10 tijd inhoud wat doe ik? wat doen lln? leermiddelen Les 3 klassikaal Ik geef instructie: bespreek de planning en het verslag over de context De leerlingen luisteren Les 4 Zelfstandig werken in groepen I Domein Beantwoord vragen en stel vast of er problemen zijn Leg uit dat ze karakters van de personages, handelingen, normen etc. in kaart moeten brengen Geef opdracht in de volgende les een verhaal te bedenken (opzet les 5) Bespreken planning en context Werken aan de vragen en het analyseren van karakters en handelingen 1.35 Zelfstandig werken in groepjes Observeer, beantwoord vragen, geef advies Werken aan het analyseren van karakters en handelingen en bedenken een verhaallijn en plot 2.35 Huiswerk: verhaallijn (half A4) klaar

11 tijd inhoud wat doe ik? wat doen lln? leermiddelen Les 5 klassikaal Deel verschillende scenario s uit en laat ze in groepjes de uiterlijke kenmerken daarvan vaststellen Leerlingen luisteren naar de opdracht. Scenario s Zelfstandig werken in groepen Observeer en beantwoord vragen Werken in groepjes aan de vragen I Inventariseren door middel van verslaggeving door de groepjes Wijs iemand van het groepje aan om verslag te geven. Noteer de kenmerken op het bord Een leerling per groepje geeft aan welke kenmerken er zijn gevonden en vullen eigen bevindingen aan Ik leg uit dat ze een scène-indeling moeten maken van eigen verhaal en daarmee bepalen wat ze willen beschrijven in actie en dialoog. Leerlingen luisteren Zelfstandig werken in groepjes Geef advies en beantwoord vragen Leerlingen werken aan scène-indeling Huiswerk: schrijven van scene-indeling Les 6 Domein 1.35 Zelfstandig werken in groepjes Ik beoordeel of de scèneindeling voldoende is en begonnen kan worden aan het scenario. Werken aan scenario, nadat ik scèneindeling heb goedgekeurd 2.35 Huiswerk: werken aan het scenario van ongeveer 10 blz. Presentatie volgende les

12 tijd inhoud wat doe ik? wat doen lln? leermiddelen Les 7 klassikaal Herhaal hoe de presentatie gaat en waar die aan moet voldoen Leerlingen luisteren Presentatie I Wijs personen van het groepje aan die iets vertellen over thema, personages en verhaallijn Andere groepjes luisteren en noteren wat hen opvalt aan verslag over thema, personages en verhaallijn Uitwisseling Wijs personen aan die aangeven wat hen is opgevallen Groepjes luisteren Vanmiddag werken aan inleveren scenario en planning Les 8 Domein 1.35 Deel mee dat ze het scenario in moeten leveren aan het eind van de week. Als het al klaar is, werk aan de planning voor het filmen Leerlingen luisteren 2.35 Huiswerk: werk aan reflectie (planning, groepsproces, eigen rol, eindresultaat, wat geleerd, goede manier of moet anders) na het filmen. Leveren scenario in

13