DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ T SCHIP

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ T SCHIP Plaats: Enschede BRIN-nummer: 23KF Bevoegd gezag: Stichting Scholengroep Twente Speciaal Onderzoek uitgevoerd op 11 juni 2009 Conceptrapport verzonden op 30 juni 2009 Rapport vastgesteld te Zwolle op 2 september 2009 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 11 juni 2009 een onderzoek uitgevoerd op het Schip te Enschede om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en/of de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Het Schip is in juni 2006 bezocht in het kader van een jaarlijks onderzoek. Het laatste periodiek kwaliteitsonderzoek heeft plaatsgevonden in Sinds januari 2007 is de school onderdeel van de Stichting Scholengroep Twente Speciaal. Tijdens het gesprek met dit bevoegd gezag op 27 mei 2008 bleek dat de sectoren van de SSTS en ook het Schip niet beschikken over opbrengstgegevens. De inspectie heeft daarom geen adequaat beeld van de kwaliteit van de school. Naar aanleiding van het gesprek met het bevoegd gezag is besloten een onderzoek uit te voeren op het Schip, met name gericht op het systeem van leerlingenzorg, om eventuele tekortkomingen vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Onderzoeksopzet De inspectie heeft bij dit onderzoek de norm- en kernindicatoren van alle kwaliteitsaspecten onderzocht inclusief het kwaliteitsaspect cyclisch proces kwaliteitszorg, aangevuld met indicator 3.4 die nader inzoomt op de functionaliteit van de handelingsplannen. De inspectie heeft een analyse gemaakt van documenten die de school ter voorbereiding op het onderzoek heeft aangereikt, te weten: het onderwijsplan 2009; jaarverslagen 2007 en 2008; strategisch plan 2008; kwaliteit speciaal: een vervolg zelfevaluatie 2008; het communicatieplan; personeelsbeleidsplan; de geschiedenis tot dusver; strategisch beleidsplan. Er is onderzoek uitgevoerd op de locaties Chez Nous, De Bougie, De Sluis en Educatie waarbij: schooldocumenten zoals portfolio s, handelingsplannen en mentormappen zijn bestudeerd; de onderwijspraktijk is geobserveerd op de vier locaties; gesprekken met de directeur, de vestigingsleiders, de commissie voor de begeleiding en met leraren zijn gehouden. 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 2 van 9

3 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In het jaarplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 3 van 9

4 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht; 2. onvoldoende; 3. voldoende; 4. goed; 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten). Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.4 Het handelingsplan maakt een functionele uitvoering van de handelingsplanning mogelijk 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 4 van 9

5 Systeem van leerlingenzorg vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)Didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 5 van 9

6 Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 6 van 9

7 2.2 Beschouwing Context Het Schip is een school voor voortgezet speciaal onderwijs (cluster 4) op vier locaties in Enschede en één in Oldenzaal met in totaal ongeveer 140 leerlingen. De historie van het Schip sinds 1990 getuigt van veel bestuurlijke wisselingen en enkele financiële perikelen door het mislopen van een ESF-subsidie in De school bevindt zich nu in rustiger vaarwater, hoewel er nieuwbouw op stapel staat op het voormalig Diekmanterrein voor een brede school waarin het Schip, de Bougie, samengaat met Alfa jongerenwerk onder de gezamenlijke naam de Mast. De verschillende locaties van het Schip hebben elk een eigen doelgroep met een eigen aanpak. Vanaf 1990 ressorteerde de school onder het bevoegd gezag van het openbaar onderwijs Enschede, sinds januari 2007 onder de vlag van de SSTS. Deze stichting kent een aantal sectoren waarbij het Schip een eigenstandige positie inneemt. De Sluis in Oldenzaal voert het onderwijs uit voor cluster 4 geïndiceerde leerlingen en rebound- (Loods), Op de Rails- en Herstart-leerlingen. Ook de vestigingen in Enschede kennen de zogenoemde projectleerlingen: Loods, Op de Rails en Herstart. Educatie is de benaming voor het onderwijs dat gegeven werd bij Bureau Jeugdzorg instelling Jarabee. Sinds 1 augustus 2007 is Educatie een onderdeel van het Schip geworden. Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op het Schip is voldoende. De school heeft het cyclische proces rondom de leerlingenzorg uitgebreid in kaart gebracht. De leraren beschikken over goede pedagogische kwaliteiten. Aandachtspunt voor de school is de functionaliteit van de handelingsplannen. Mede door het uitgebreide karakter van het leerlingdossier inclusief het portfolio is het geheel niet overzichtelijk. De school beschikt in onvoldoende mate over gegevens over de opbrengsten. De eindresultaten zijn wel vermeld in het jaarverslag in de vorm van uitstroomgegevens, maar deze zijn niet afgezet tegen het van tevoren verwachte resultaat, namelijk het uitstroomprofiel van de individuele leerling. Het Schip geeft in de handelingsplanning namelijk onvoldoende concreet aan wat het uitstroomperspectief van de leerlingen is. Daarbij wordt opgemerkt dat het Schip een complexe doelgroep in huis heeft. 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 7 van 9

8 Toelichting Opbrengsten en kwaliteitszorg Het Schip heeft de in-, door- en uitstroomgegevens weergegeven in haar jaarverslag. Aandachtpunt voor de school hierbij is het relateren van de eindresultaten van de leerlingen aan hun beginsituatie en verwachtingen tijdens de schoolloopbaan. Als doel noemt de school: schakelen. Het uitstroomperspectief (afhankelijk van de leerling) is nu meer richting ROC of arbeidsmarkt, aldus de directie, maar het is onduidelijk wat de bijdrage is van het Schip omdat het beginniveau en/of het tussentijds niveau onvoldoende is vastgelegd. Het Schip beschikt over uitgebreide documentatie hoe vanuit visie en missie wordt gewerkt. Het in 2008 herziene schoolplan bestaat uit de katernen onderwijsplan, personeelsbeleidsplan, financieel beleidsplan, strategisch plan SSTS en het communicatieplan. Door de inhoud van dit schoolplan is inzichtelijk hoe de school haar kwaliteitszorg heeft georganiseerd. Het systeem van kwaliteitszorg is gebaseerd op het INK-model. Dit model is voor het Schip leidraad om processen en resultaten in kaart te brengen met de daarbij te formuleren verbeterdoelen. Het onderwijsplan beschrijft hoe de onderwijsprocessen verlopen in samenhang met het systeem van leerlingenzorg. De school heeft de zelfevaluatie van 2005 in 2008 herhaald met het stichtingsbreed ingevoerde instrument ZEK (zelfevaluatie kwaliteit). De resultaten van deze evaluatie zijn gebruikt om verbeterpunten in het schoolplan te benoemen. In het jaarverslag verantwoordt het Schip zich vervolgens over de ingezette koers. De sfeer op school wordt als veilig en ondersteunend ervaren door leraren en leerlingen. De veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel is betrokken in het tevredenheidsonderzoek onder het personeel dat recent is afgenomen en voor leerlingen komend jaar op stapel staat. Leerlingenzorg De school werkt met uitgebreide leerlingendossiers waarbij het handelingsplan een onderdeel is. De onderwijsrelevante beginsituatie is terug te vinden in het diagnostisch beeld in het intakeverslag, waarbij niet in alle situaties het onderwijsniveau van de leerling is genoemd. De resultaten van de leerlingen worden voldoende gevolgd in het portfolio waarin de behaalde competenties staan en in het digitale leerlingvolgsysteem InDialoog waar de mentoren bijhouden hoe de vorderingen van de leerlingen zijn op de ontwikkelingsverlooplijn. De handelingsplannen bevatten met name doelen voor de sociale ondersteuning. De didactische doelen zijn gericht op werkhouding en dergelijke en niet op het te bereiken onderwijsniveau. De functionaliteit van het handelingsplan voor het handelen in de klas/groep is daardoor een aandachtspunt voor de school. 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 8 van 9

9 Onderwijsproces Het planmatig werken is georganiseerd rondom de uitstroomgerichte competenties die weer zijn uitgezet op de ontwikkelingsverlooplijn. De acht fases die hierin aan bod komen zijn ondergebracht op de diverse locaties van het Schip. De leraren beschikken over ruim voldoende pedagogische vaardigheden. Aandachtspunt op enkele locaties is de onderwijsachtergrond van de personeelsleden. Sommigen zijn namelijk aangesteld als technisch onderwijs assistent en hebben geen onderwijsbevoegdheid. In het personeelsplan is aangegeven waar de scheidingen van bevoegdheden liggen tussen de diverse personeelsgeledingen. Tijdens de zogenoemde studie-uren worden diverse vakken aangeboden waarbij onder andere gebruik gemaakt wordt van de elektronische leeromgeving van het voortgezet onderwijs in de regio. De bijbehorende studiewijzers worden gebruikt, zowel bij Educatie als De Sluis. 3 TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs is voldoende. Om deze reden kent de Inspectie van het onderwijs aan het Schip te Enschede/Oldenzaal het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het toezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een onderzoek. 23KF-def_RvB_ /HB Pagina 9 van 9