Collegevoorstel Openbaar

Transcriptie

1 Openbaar Onderwerp Maatschappelijke begeleiding statushouders, Participatieverklaring, pilot Nederlandse kernwaarden en project Aan de slag, blijven Programma Zorg & Welzijn BW Portefeuillehouder B. Frings Samenvatting Op 15 november 2016 is het actieplan Status en dan? Integratie statushouders , vast gesteld dat de basis vormt voor de subsidietoekenningen. Met dit voorstel regelen we de subsidieverlening aan Vluchtelingenwerk Oost Nederland (VWON) met betrekking tot de maatschappelijke begeleiding van statushouders in Tevens regelen we de subsidieverlening aan VWON en Stichting Taal Educatie en Participatie (STEP) voor de Participatieverklaring (P-verklaring) met daaraan gekoppeld de uitvoering van de landelijke pilot Nederlandse kernwaarden waaraan de gemeente Nijmegen gevraagd is deel te nemen. Ook is opgenomen het subsidieverzoek van de Vrijwilligerscentrale voor het project Aan de slag, blijven. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO10, Jeanne Janssen, 2500 Datum ambtelijk voorstel 29 mei 2017 Registratienummer / 0387/ 0354/ 0595/ 0653 Ter besluitvorming door het college 1. Voor het jaar 2017 een budgetsubsidie te verlenen aan VWON van voor maatschappelijke begeleiding van statushouders; 2. Voor het jaar 2017 een budgetsubsidie te verlenen van voor de uitvoering van de opdracht P-verklaring aan STEP, en VWON, Voor het jaar 2017 een budgetsubsidie te verlenen van voor de uitvoering van de pilot Nederlandse kernwaarden aan STEP; 4. Voor de uitvoering van het project 'Aan de slag, blijven' 2017 een subsidie ter hoogte van te verlenen aan de Vrijwilligerscentrale Nijmegen; 5. De formatiekosten van afdeling Zorg & Inkomen ten behoeve van de uitvoering van de huisvesting statushouders vast te stellen op in 2017; 6. De subsidies van beslispunten 1, 2, 3 en 4 en de formatiekosten van beslispunt 5 ten laste te brengen van het programma Zorg & Welzijn, deelproduct Vluchtelingen asielzoekers. 7. De begrotingswijziging BW vast te stellen. Steller Jeanne Janssen Paraaf akkoord Datum Besluit B&W d.d. 6 juni 2017 Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.6 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Cv VWON opdrachtverlening Participatietrajecten en pilot Nederlandse kernwaarden (2)

2 1 Probleemstelling De gemeente is verplicht om jaarlijks een aantal statushouders te huisvesten. Dit gebeurt in samenwerking met de woningcorporaties. Tevens wordt ingezet op begeleiding van deze groep om de kennis van Nederland te vergroten. Op basis van de Wet Inburgering hebben gemeenten de plicht om statushouders maatschappelijke begeleiding te bieden en sinds juli vorig jaar ook een programma aan te bieden ter voorbereiding op de ondertekening van een Participatieverklaring. Voor 2017 betekent dit het huisvesten van 230 statushouders. Hiervan zijn naar schatting 161 personen volwassen waarvoor een traject ingezet dient te worden. Door het VWON wordt de maatschappelijke begeleiding uitgevoerd door het bieden van een traject op maat met als doel zelfredzaamheid bevorderen, bekend maken met regelgeving en met de gebruiken in en rond de woning én het belang van inburgering. In het actieplan integratie van statushouders Status en dan?, is opgenomen subsidies te verlenen voor een viertal nieuwe taken die uitgevoerd gaan worden in samenwerkingsverband van instellingen. Van drie hiervan is de uitvoering geregeld middels het Collegevoorstel Opdrachtverlening Trajectregie, Netwerkbuddy s en Informatie en Advies (besloten dd ). Voor het onderdeel Participatieverklaring willen we de opdrachtverlening in dit voorstel regelen. Het doel van de Participatieverklaring is het bieden van een pakket aan de statushouders waarbij kernwaarden die Nederland kenmerken worden uitgelegd en toegepast. Aan het einde van het traject vindt het ondertekenen van de Participatieverklaring plaats. Het ministerie van SZW heeft de gemeente Nijmegen verzocht deel te nemen aan de pilot Nederlandse kernwaarden. Het doel hiervan is het vergroten van de effectiviteit van de waardeoverdracht aan nieuwkomers door extra programmaonderdelen als excursies en discussies met mensenrechtenambassadeurs. In dit voorstel is opgenomen hoe we hier vorm aan willen geven. VWC verzoekt een subsidie om ook in 2017 uitvoering te kunnen geven aan het Project Aan de Slag, blijven! waarbij Asielzoekers die in het AZC Nijmegen verblijven toegeleid worden naar vrijwilligerswerk. 2 Juridische aspecten Maatschappelijke begeleiding Op basis van de Wet Inburgering hebben gemeente de plicht om statushouders maatschappelijke begeleiding te bieden. Hiervoor stelt het Rijk middelen ter beschikking. De statushouder is inburgeringsplichtig en zelf verantwoordelijk voor zijn of haar inburgering. Participatieverklaring en Pilot Nederlandse kernwaarden Met ingang van 1 januari 2016 zijn statushouders en andere migranten verplicht om een participatieverklaring te ondertekenen waarin de Nederlandse kernwaarden zijn opgenomen: Vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie. Deze verplichting wordt opgenomen in de Wet Inburgering. Verwachte ingangsdatum is 1 juli De Nijmeegse kaderverordening Subsidieverstrekking en het Uitvoervoorschrift Subsidies Directie Inwoners 2011 zijn tevens van toepassing op deze subsidieverleningen.

3 Vervolgvel 2 3 Doelstelling Met dit voorstel geven wij uitvoering aan de uitgangspunten uit het actieplan Status en dan? Integratie statushouders : - Het vaststellen van de subsidie aan VWON om de maatschappelijke begeleiding uit te voeren, bestaande uit de diensten: ondersteuning en advies, toelating, bescherming en maatschappelijke begeleiding van statushouders. - De aanvullende formatie voor de uitvoering van taakstelling huisvesting statushouders vast te stellen. - De opdrachtverlening zoals deze is opgenomen in het Actieplan integratie van statushouders Status en dan? voor het onderdeel Participatieverklaring. - Het project Pilot Nederlandse Kernwaarden. - Het Project Aan de slag, blijven!. 4 Argumenten In de wet Inburgering zijn de volgende afspraken gemaakt: - De uitvoering van het participatieverklaringstraject wordt gekoppeld aan de maatschappelijke begeleiding. - Er worden ambities en condities vastgesteld voor de invulling van maatschappelijke begeleiding en het participatieverklaringstraject 4.1 Subsidie VWON voor de uitvoering van maatschappelijke begeleiding VWON richt zich op het ondersteunen van vluchtelingen en statushouders met als doel de weerbaarheid, emancipatie en zelfredzaamheid te bevorderen. Bij de start organiseren ze veel praktische zaken voor de statushouder, daarna samen met de statushouder en aan het eind van het traject regelt de statushouder zijn zaken zelf. Aan de hand van de ondersteuning kunnen statushouders hun eerste stappen zetten naar zelfredzaamheid en participatie in de samenleving. Voor 2017 wordt extra ingezet op diverse taken die het VWON uitvoert in samenwerking met o.a. GGD, het Inter-Lokaal, bureau Schuldhulpverlening en Stichting Yalla. Hierbij worden de volgende doelen nagestreefd: - Schulden voorkomen; - Zelfredzaamheid stimuleren; - Start inburgering binnen drie maanden en; - Het wegwijs maken fysiek in de buurt. Gekeken naar de instroomcijfers voor 2017 is na herberekening gebleken dat er 161 statushouders een inburgeringstraject zullen starten met daarbij inbegrepen het Participatieverklaringstraject. 4.2 Subsidie voor de uitvoering van Participatieverklaring De Participatieverklaring is nog een relatief nieuw onderdeel van de Wet Inburgering. Het doel van het P-verklaringtraject is het leren van de Nederlandse kernwaarden. De inhoud gaat over rechten en plichten en fundamenten zoals vrijheid, gelijkheid, solidariteit en participatie. De tweede kamer heeft voorgestemd om de P-verklaring verplicht te stellen voor nieuwkomers. Indien de 1 e kamer tevens akkoord gaat, is deze wet van kracht per 1 juli Voor 2017 gaan we uit van het opstarten van 161 trajecten. Deze trajecten worden uitgevoerd door VWON en STEP. Beide organisaties werken daartoe nauw samen en worden ondersteund door Bureau Wijland dat hiertoe een offerte heeft uitgebracht voor een aanvullend programmaonderdeel. 4.3 Subsidie voor de uitvoering van Pilot Nederlandse kernwaarden Op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werk (SZW) wordt meegewerkt aan een landelijke pilot Kernwaarden, waarvan de kosten worden vergoed door het ministerie. Het

4 Vervolgvel 3 doel van deze pilot is het vergroten van de effectiviteit van de waardeoverdracht aan nieuwkomers. De focus ligt daarbij op het ervaren van en het gesprek over de kernwaarden gelijkwaardigheid, vrijheid, solidariteit en participatie, het belang van deze kernwaarden voor Nederland en de wijze waarop deze in Nederland worden beleefd. Twee organisaties zijn benaderd, die tevens aan de slag gaan met het P-verklaringstraject, om elk een onderdeel op te pakken en in te voegen: 1. Kennismaking met Nederlandse kernwaarden gelijkwaardigheid, vrijheid, solidariteit en participatie 2. Kennismaking met de Nederlandse cultuur en samenleving door gesprekken met mensenrechtenambassadeurs. Bij het eerste traject gaan de deelnemers op excursie naar o.a. de Tweede Kamer en het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek. Dit wordt uitgevoerd door STEP Bij het tweede traject gaan deelnemers in gesprek met o.a. Ieder1gelijk, het COC en wordt een themavoorstelling verzorgd door Theater Aan Zet. Dit wordt op declaratiebasis uitgevoerd door Bureau Wijland. De uitkomsten van de pilot worden in de zomer van 2017 verwacht. 4.4 Formatie huisvestingstaakstelling vergunninghouders Binnen afdeling Zorg & Inkomen wordt uitvoering gegeven aan de taak huisvesting vergunninghouders. Op casusniveau heeft de gemeente contact met het COA en de woningcorporaties. Daarnaast bewaakt de afdeling Zorg en Inkomen de taakstelling van het aantal te huisvesten vergunninghouders. Het aantal fte s voor de periode 1 januari 2017 tot en met 30 juni 2017 is 1,1. In april is duidelijk geworden dat het aantal te huisvesten statushouders verder is afgenomen met het gevolg dat de formatie voor de periode 1 juli 2017 t/m 31 december 2017 naar beneden wordt bijgesteld, zijnde 0,69 fte. 4.5 Uitvoering Project Aan de slag, blijven 2017 In 2014 is door de Vrijwilligerscentrale Nijmegen in samenwerking met Pharos, het Oranje Fonds, Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en Vrijwilligerscentrale Utrecht gestart met het project Aan de slag. In eerste instantie was het een pilot. Ruim 145 asielzoekers, die in afwachting waren van hun status en in een asielzoekerscentrum (AZC) woonden, zijn op maat bemiddeld naar vrijwilligerswerk. Maatschappelijke organisaties zijn geholpen met de extra handen en ervaren de culturele diversiteit als een verrijking voor de organisatie. De vluchtelingen en vergunninghouders geven aan dat vrijwilligerswerk hen afleiding geeft en zingeving in het leven. Ze voelen zich nuttig, leren de taal en doen sociale contacten op. Sinds de start is het project zeer succesvol. Om dit project Aan de Slag, blijven! voort te kunnen zetten is een subsidie nodig van Voor dit bedrag worden minimaal 30 klussen georganiseerd. Per klus kunnen drie asielzoekers deelnemen. De taken van VWC bestaan uit het werven van klussen bij organisaties en het begeleiden van de asielzoeker. Het COA zet daarnaast meer mankracht in om het project te kunnen ondersteunen. 5 Financiën Maatschappelijke begeleiding Vanuit de taakstelling huisvesting schatten we in voor 161 statushouders de maatschappelijke begeleiding in te zullen zetten voor Dit is gedaald ten opzichte van 2016 (taakstelling van 280 te begeleiden statushouders). Voor de uitvoering van de maatschappelijke begeleiding en voor de uitvoering van de participatieverklaring ontvangt de gemeente van het COA per statushouder een bijdrage van In 2017 is sprake van vele gezinsherenigingen waardoor er bij de uitvoering een verschuiving naar de duurdere taken heeft plaats gevonden. Zie hieronder een historisch overzicht van de subsidieverlening aan VWON reguliere werkzaamheden

5 Vervolgvel 4 Jaartal VWON maatschappelijke begeleiding P-verklaring, Pilot Nederlandse Kernwaarden en project Aan de slag, blijven! Overzicht van de subsidies voor de opdrachten per organisatie in 2017 met betrekking tot de P-verklaring, de pilot en het project Aan de slag, blijven! Voor de pilot Nederlandse kernwaarden wordt bij de septembercirculaire door het ministerie van SZW een bedrag van beschikbaar gesteld aan onze gemeente. Opdracht Organisatie Bedrag Subsidie/ declaratie Deelproduct Participatieverklaring STEP Subsidie D. VWON Subsidie D Bureau Declaratie D Wijland Pilot Nederlandse STEP Subsidie D. kernwaarden Bureau Declaratie D Wijland Project Aan de slag, blijven! VWC Subsidie D Totaal Formatie huisvestingstaakstelling vergunninghouders Het rijk heeft de taakstelling voor het huisvesten van het aantal vergunninghouders naar beneden bijgesteld. Hierdoor heeft er een herijking plaats gevonden van de formatie voor 2017 naar Bovengenoemde bedragen dekken we uit het programma Zorg en Welzijn (1051), product Diversiteit, deelproduct vluchtelingen en asielzoekers (61221.D). Met het vaststellen van de begrotingswijziging regelen we de dekking van de formatie. 6 Participatie en Communicatie De deelnemende organisaties worden met een beschikking op de hoogte gesteld van dit besluit (zie bijlage 1). De prestatieafspraken zijn opgenomen in deze beschikking. 7 Uitvoering en evaluatie Met het VWON wordt de afspraak gemaakt dat zij halfjaarlijks een voortgangsrapportage overhandigt. Tevens presenteert VWON een inhoudelijk- en financieel jaarverslag en een accountantsverklaring. Met de organisaties die uitvoering geven aan Participatieverklaring en de pilot Nederlandse Kernwaarden, STEP en VWON, zijn in de subsidieopdracht afspraken gemaakt, die tevens opgenomen zijn in de beschikking.

6 Vervolgvel 5 8 Risico In de subsidievoorwaarden wordt opgenomen dat wanneer de realisatie van het aantal gehuisveste statushouders afwijkt van de norm die opgenomen is in de subsidietoekenning, de hoogte van de subsidie hoger of lager kan worden vastgesteld. Op deze wijze lopen wij geen risico wanneer we minder middelen ontvangen door het COA voor de maatschappelijke begeleiding. Dit geldt tevens voor het aantal deelnemers aan het participatieverklaringstraject. De definitieve toekenning van een tegemoetkoming in de kosten van de pilots kernwaarden volgt bij de septembercirculaire. Bijlage(n): Ter inzage: 1. Beschikkingen 2. Begrotingswijziging 1. Subsidieaanvragen 2. Opdracht Pilot Nederlandse kernwaarden 3. Begrotingswijziging

7 Pagina 2 van 2

8 Financiele bijsluiter begrotingswijziging: BW Totaal effect wijziging Baten Lasten Saldo Programma: 1051 Zorg & Welzijn Product: 1P Diversiteit Baten was Lasten Saldo bp.5 dekk form kst statushouders bp.5 form kst statushouders Totaal 1P Diversiteit mei :26:25

9 Pilot Nederlandse kernwaarden De Tweede Kamer heeft de motie Marcouch en Heerma (nr. 141) van 2 juni 2016 aangenomen die luidt: overwegende dat wij van nieuwkomers vragen mee te doen aan onze samenleving en daarbij onze waarden uit te dragen; overwegende dat actief kennismaken met de Nederlandse cultuur en samenleving daarvoor nodig is; verzoekt de regering, voor de aanstaande begrotingsbehandeling, met voorstellen te komen om het actief kennismaken met de Nederlandse cultuur en samenleving onderdeel te maken van de inburgering en de participatieverklaring In reactie op deze motie Marcouch/Heerma wordt een pilot gestart bij verschillende gemeenten en taalaanbieders. Het doel van deze pilot is het vergroten van de effectiviteit van de waardeoverdracht aan nieuwkomers. De focus ligt daarbij op het ervaren van en het gesprek over de kernwaarden gelijkwaardigheid, vrijheid, solidariteit en participatie, het belang van deze kernwaarden voor Nederland en de wijze waarop deze in Nederland worden beleefd. De pilot richt zich op een kennismaking met Nederlandse waarden en de wijze waarop de Nederlandse kernwaarden worden geleefd. De pilot bestaat uit vier sporen: 1. Kennismaking met Nederlandse kernwaarden gelijkwaardigheid, vrijheid, solidariteit en participatie: In dit spoor worden 1 taalaanbieder en 4 gemeenten gevraagd om nieuwkomers kennis te laten maken met de kernwaarden door het bezoeken van relevante organisaties/instellingen/plaatsen. 2. Kennismaking met Nederlandse cultuur en samenleving via het onderdeel KNS van het inburgeringsexamen en het participatieverklaringstraject (dichtbij en praktisch in lokale context): In dit spoor worden 1 taalaanbieder en 4 gemeenten gevraagd om nieuwkomers in hun directe omgeving kennis te laten maken met de Nederlandse kernwaarden en de wijze waarop deze in Nederland worden geleefd. 3. Kennismaking met de Nederlandse cultuur en samenleving door gesprekken met mensenrechtenambassadeurs: In dit spoor worden 1 taalaanbieder en 4 gemeenten gevraagd mensenrechtenambassadeurs in te zetten om met nieuwkomers gesprekken te voeren over de Nederlandse kernwaarden. 4. Kennismaken met Nederlandse cultuur en samenleving op de huidige wijze (controlegroep): Om het effect zichtbaar te maken van bovenstaande drie sporen zal aan 1 taalaanbieder en aan 4 gemeenten worden gevraagd om als controlegroep te fungeren. De uitkomsten van de pilot worden in de zomer van 2017 verwacht. De focus van de pilot ligt op de overdracht van de Nederlandse kernwaarden. Wij willen uw gemeente uitnodigen om deel te nemen aan SPOOR 1 of SPOOR 3 van deze pilot. Financiële bijdrage voor de pilot kernwaarden De bijdrage ter ondersteuning van de uitvoering van de pilot is gesplitst in een vast bedrag voor de voorbereidingskosten en een variabel bedrag voor de onkosten voor de nieuwkomers. Uitgangspunt is dat deze geen extra kosten ervaren door deelname aan de pilot. Voor de voorbereidingen die noodzakelijk zijn om het participatieverklaringstraject aan te passen op het gekozen spoor van de pilot wordt een vast bedrag van 7.500,- per gemeente toegekend, ongeacht het te volgen spoor. Minimaal 20 en maximaal 100 nieuwkomers nemen per gemeente/taalaanbieder deel aan de pilot. Om te voorkomen dat nieuwkomers extra kosten moeten maken wordt een vergoeding gegeven voor deze extra kosten (reiskosten, bezoeken aan musea/locaties en de extra tijd die ingezet moet worden voor de bereikbaarheid voor het onderzoeksbureau). De

10 hoogte van het bedrag is afhankelijk van de inschatting van de hoogte van de extra kosten die gemaakt moeten worden. Op basis van de verschillende sporen bedraagt deze vergoeding: Spoor 1: 240,- per nieuwkomer Spoor 2: 180,- per nieuwkomer (is vol) Spoor 3: 80,- per nieuwkomer Spoor 4: 20,- per nieuwkomer (is vol) Uitbetaling vindt afhankelijk van de startdatum van uw gemeente plaats met ofwel de meicirculaire ofwel de septembercirculaire. Praktische stappen bij deelname aan de pilot Op het moment dat u als gemeente heeft besloten deel te nemen aan de pilot is de eerstvolgende stap het indienen van een aanvraag met een plan van aanpak. Aan de pilot in uw gemeente kunnen maximaal 100 nieuwkomers deelnemen. Het betreft nieuwkomers die in de periode januari t/m april 2017 een participatieverklaringstraject in uw gemeente volgen. In dit plan dienen de volgende onderdelen te worden opgenomen: 1. Inzicht in de wijze waarop het gekozen spoor uit de pilot wordt vormgegeven in het participatieverklaringstraject. Welke bezoeken worden ingepland, wat is de tijdsbesteding, welke thema s worden besproken, hoe ziet de planning er uit etc. Het gaat erom dat een beeld wordt geschetst hoe het participatieverklaringstraject in de pilot er uit ziet. 2. Inzicht in het aantal participatieverklaringstrajecten dat wordt aangeboden in de periode januari tot en met april 2017 en het aantal nieuwkomers dat in diezelfde periode aan deze trajecten deelneemt. 3. Inzicht in de wijze waarop de gemeente beschikbaar is voor de onderzoekers en de wijze waarop de gemeente het contact tussen nieuwkomers en onderzoekers faciliteert. 4. Een begroting hoe de middelen ingezet zullen worden. De begroting dient gespecificeerd te zijn naar kostensoorten en bij voorkeur naar uren x uurtarieven. Ook dient aangegeven te worden of het gaat om bedragen inclusief of exclusief BTW. 5. De aanvraag dient ondertekend te worden door een lid van College B&W. 6. De aanvraag moet gericht zijn aan mw. dr. ir. A.M.C. van Rijn (directeur Samenleving en Integratie, ministerie van SZW). 7. Contactpersonen: Pamela van Erve, pverve@minszw.nl en Zainab Tihouna, ztihouna@minszw.nl 8. De aanvraag dient ondertekend te worden door de verantwoordelijke wethouder. De aanvraag dient zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 15 januari 2017 te zijn ingediend. Na ontvangst kunnen Pamela van Erve en Zainab Tihouna u mogelijk enkele aanvullende vragen stellen ten aanzien van de aanvraag.