Onderzoek effectiviteit subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Onderzoek effectiviteit subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid Programma Bestuur & Middelen Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting Op basis van artikel 213a Gemeentewet en de daaruit voortvloeiende Verordening periodiek onderzoek hebben wij in januari dit jaar het Onderzoeksplan 2015 vastgesteld. In dit plan is opgenomen dat we dit jaar een onderzoek doen naar de effectiviteit van de subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid. In dit voorstel dienen wij het plan van aanpak bij dit onderzoek vast te stellen. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. FA20, Ronald Decates, 9474 Datum ambtelijk voorstel 29 juni 2015 Registratienummer Ter besluitvorming door het college Plan van aanpak onderzoek effectiviteit subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid vast te stellen. Paraaf akkoord Datum Steller Ronald Decates Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 7 juli 2015 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 4.7 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder

2 Collegevoorstel 1 Probleemstelling Op basis van artikel 213a Gemeentewet en de daaruit voortvloeiende Verordening periodiek onderzoek hebben wij het Onderzoeksplan 2015 vastgesteld. Hierin hebben wij opgenomen dat we dit jaar onder andere een onderzoek doen naar de effectiviteit van de subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid (verder te noemen de Bibliotheek). 2 Juridische aspecten Ingevolge artikel 213a Gemeentewet hebben wij de verplichting periodiek onderzoek te doen naar de doelmatigheid en doeltreffend van het door ons gevoerde bestuur. 3 Doelstelling Het doel van dit voorstel is het vast stellen van het plan van aanpak waarna daadwerkelijk uitvoering kan worden gegeven aan het onderzoek effectiviteit subsidie aan de Bibliotheek. 4 Argumenten Op 1 oktober 2013 hebben wij het rapport De effecten van subsidies vastgesteld. In dit rapport is aanbevolen jaarlijks tenminste één onderzoek te doen naar de effecten van een bepaalde subsidie(stroom). Jaarlijks wordt een onderzoek naar de effecten van een bepaalde subsidiestroom opgenomen in het collegeonderzoeksplan. Het Onderzoeksplan 2015 hebben wij 20 januari 2015 vastgesteld. In de brief aan de raad van 20 januari 2015 waarbij wij de raad hebben geïnformeerd over het onderzoeksplan is tevens aangegeven dat wij in 2015 een onderzoek doen naar de effectiviteit van de subsidie aan de Bibliotheek. Met het onderzoek proberen wij inzicht te geven in de effecten van de door de gemeente Nijmegen verleende subsidies aan de Bibliotheek en in hoe deze zich verhouden tot de gemeentelijke beleidsdoelen. 5 Financiën Het onderzoek zal worden uitgevoerd binnen de beschikbare ambtelijke capaciteit. Er zullen geen andere kosten worden gemaakt. 6 Participatie en Communicatie Doelmatigheid en doeltreffendheid zijn in eerste instantie interne aangelegenheden. Na de besluitvorming wordt ons besluit op de gemeentelijke website gepubliceerd. 7 Uitvoering en evaluatie Het onderzoek wordt uitgevoerd door het cluster Control & Audit van bureau Concernexperts (Afdeling Financiën) in coproductie met bureau Onderzoek en Statistiek. In de vergadering van de Auditcommissie d.d. 17 september 2015 zal het plan van aanpak ter informatie worden aangeboden. Het onderzoek zal plaatsvinden in het derde kwartaal De bevindingen en conclusies worden in een rapport vastgelegd dat in het vierde kwartaal aan ons college ter vaststelling zal worden aangeboden. Wij zullen de raad per brief op de hoogte stellen van de uitkomsten van het onderzoek. 8 Risico Dit voorstel brengt geen risico s met zich mee. Bijlage(n): Plan van aanpak effectiviteit subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid

3 Plan van aanpak onderzoek effectiviteit subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid 1. Inleiding Op 1 oktober 2013 heeft het College het rapport De effecten van subsidies vastgesteld. In dit rapport is aanbevolen jaarlijks tenminste één onderzoek te doen naar de effecten van een bepaalde subsidie(stroom). Jaarlijks wordt een onderzoek naar de effecten van een bepaalde subsidiestroom opgenomen in het collegeonderzoeksplan (Artikel 213a Gemeentewet). Het Onderzoeksplan 2015 is op 20 januari 2015 door het college vastgesteld. In de brief aan de raad d.d. 20 januari 2015 heeft het college de raad geïnformeerd over het Onderzoeksplan is tevens aangegeven dat in 2015 een onderzoek wordt ingesteld naar de effectiviteit van de subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid (verder te noemen de Bibliotheek). 2. Doelstelling onderzoek Doelstelling van het onderzoek is inzicht geven in de effecten van de door de gemeente Nijmegen verleende subsidies aan de Bibliotheek en in hoe deze zich verhouden tot de gemeentelijke beleidsdoelen. In het College Deelonderzoeksprogramma 2015 Onderdeel bedrijfsvoering is uitgelegd waarom een onderzoek naar de effectiviteit van de subsidie aan de Bibliotheek belangrijk is. Allerlei veranderingen, waaronder de opkomst van e-boeken en de afname van de tijd die mensen aan lezen besteden, zorgen ervoor dat er nagedacht moet worden over de toegevoegde waarde van de Bibliotheek. Een onderzoek naar de effecten van de subsidie aan de Bibliotheek kan hierbij helpen. Met het onderzoek zullen we daarom inzicht geven in de toegevoegde waarde van de Bibliotheek in relatie tot algemene en gemeentelijke doelstellingen. 3. Afbakening onderzoek Het onderzoek betreft subsidie verstrekt door de gemeente Nijmegen voor het bibliotheekwerk in Nijmegen en richt zich op de periode Voor de periode is er een budgetsubsidie verstrekt. Met de subsidieverstrekking voor 2015 zijn de prestatieafspraken voor de periode met één jaar verlengd. Het is de bedoeling om vanaf 2016 weer een budgetsubsidie voor meer jaren te verstrekken. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen gebruikt worden bij het verstrekken van de nieuwe budgetsubsidie. In de rapportage van het evaluatieonderzoek de effecten van subsidies, die in oktober 2013 aan de raad is aangeboden, wordt onder meer geconcludeerd dat de effectiviteit van subsidies moeilijk meetbaar is. Dat dit zeker ook geldt voor de subsidie aan de Bibliotheek, blijkt duidelijk uit de eerste bevindingen van een lang lopend landelijk onderzoek gericht op het beter meetbaar maken van de

4 maatschappelijk effecten van openbare bibliotheken 1. Dit onderzoek is in 2012 gestart in opdracht van het sectorinstituut openbare bibliotheken (SIOB). Ons lokale onderzoek betreft een toetsend en signalerend onderzoek van beperkte omvang, waarbij we op basis van bestaande informatiebronnen meer inzicht in de effecten proberen te geven. Het doel is niet om met harde bewijzen voor de effecten te komen. 4. Vraagstelling, deelvragen en normenkader Hoofdvraag: Welke effecten hebben de door de gemeente Nijmegen verleende subsidies aan de Bibliotheek en hoe verhouden deze effecten zich tot de gemeentelijke beleidsdoelen? Nadere uitleg m.b.t. gemeentelijke beleidsdoelen Een openbare Bibliotheek vervult vijf kernfuncties, die zijn opgenomen in de landelijke Bibliotheekwet (per 1 januari 2015 ingegaan). In deze wet is vastgelegd dat de Bibliotheek een plek moet zijn waar kennis en informatie beschikbaar is ( de uitleenfunctie ), waar mogelijkheden zijn om je te ontwikkelen en educatie op te doen, waar lezen en het laten kennismaken met literatuur wordt bevorderd, waar ontmoeting en debat wordt georganiseerd en waar mensen kunnen kennismaken met kunst en cultuur. De functies waren al opgenomen in de Richtlijnen voor de BasisBibliotheek uit Bibliotheken werken dus al jarenlang aan de invulling van de functies. De gemeente maakt met de Bibliotheek afspraken over te leveren prestaties binnen die kernfuncties. Deze zijn opgenomen in de Uitvoeringsovereenkomst budgetsubsidie gemeente Nijmegen en stichting Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid In de uitvoeringsovereenkomst zijn te leveren prestaties binnen de eerste drie kernfuncties kennis en informatie, ontwikkeling en educatie en lezen en literatuur beschreven. Verder is een aantal meer overstijgende te leveren prestaties beschreven. De kernfuncties kunst en cultuur en ontmoeting en debat worden in Nijmegen al door andere organisaties ingevuld en hiervoor verstrekt de gemeente aan de Bibliotheek geen aparte opdracht. In het collegevoorstel over de subsidieverstrekking voor 2015 staat onder doelstelling: Met het verlenen van subsidie aan de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid bestrijden wij laaggeletterdheid, stimuleren wij lezen, leesplezier, mediawijsheid en persoonlijke ontwikkeling. Kortom: bij de Bibliotheek hebben we te maken met algemene doelstellingen (vervullen van kernfuncties), waarbinnen de gemeente bepaalde accenten legt. Om inzicht te kunnen geven in de effecten van de subsidie aan de Bibliotheek moeten we de inspanningen en opbrengsten tegen elkaar af kunnen zetten. Daarom moeten we, voordat we naar (maatschappelijke) effecten gaan kijken, eerst kijken naar de activiteiten die de Bibliotheek in de praktijk heeft uitgevoerd. Daartoe moeten we een aantal vragen beantwoorden over de subsidie, de afspraken tussen de gemeente en de Bibliotheek over de inrichting van het openbaar Bibliotheekwerk in Nijmegen en de wijze waarop de Bibliotheek daar in de praktijk invulling aan geeft: Wat is de omvang van de subsidie? Wat voor (prestatie)afspraken heeft de gemeente met de Bibliotheek gemaakt over de invulling van de kernfuncties en het realiseren van gemeentelijke doelstellingen/accenten? Op wat voor manier geeft de Bibliotheek invulling aan de kernfuncties en welke activiteiten hebben te maken met gemeentelijke doelstellingen/accenten? Houdt de Bibliotheek zich aan de met de gemeente gemaakte afspraken? De Bibliotheek moet voor 1 juni 2015 een verantwoording over de subsidieperiode indienen, waarbij expliciet wordt ingegaan op de te leveren prestaties. 1 Measuring the public library s societal value: A methodological research program, Frank Huysmans, Marjolein Oomens, IFLA Journal 39(2)

5 Vervolgens brengen we informatie in beeld die inzicht geeft in de effecten. Daarbij maken we onderscheid tussen twee niveaus: Output: bijvoorbeeld het aantal leden, het aantal uitleningen en de tevredenheid over de Bibliotheek bij de leden. Outcome: maatschappelijke effecten, zoals veranderingen in gedrag, kennis, vaardigheden, houding en levensomstandigheden. 5. Onderzoeksopzet Uitvoering onderzoek Voor het beantwoorden van de onderzoeksvragen bestuderen we bestaande bronnen, waaronder: lokale en landelijke statistieken over de output; verantwoording door de Bibliotheek over de periode ; jaarverslagen van de Bibliotheek; Indien beschikbaar: klantenonderzoek van de Bibliotheek; onze tweejaarlijkse Burgerpeiling (Bibliotheekgebruik is één van de onderwerpen); Volwassenen- en ouderenmonitor van de GGD Gelderland-Zuid (Bibliotheekgebruik is één van de onderwerpen); stukken over lopend landelijk onderzoek naar de maatschappelijke opbrengst van het Bibliotheekwerk. Mogelijk vragen we de Bibliotheek om aanvullende informatie. Ter versterking van het inzicht in de effecten van de subsidie aan de Bibliotheek zullen we de gegevens voor de Nijmeegse Bibliotheek op een aantal punten vergelijken met de gegevens voor bibliotheken in onze vaste set van benchmarksteden (Arnhem, Eindhoven, Enschede, Groningen, Leiden, Maastricht en Tilburg). Rapportage In de rapportage proberen we op basis van de bevindingen conclusies te trekken. Waar mogelijk zullen we verbeterpunten voor de toekomst formuleren. 6. Opdrachtgever/opdrachtnemer Bestuurlijk opdrachtgever is het College. Ambtelijk opdrachtgever is de gemeentesecretaris. Ambtelijk opdrachtnemer is de Stadscontroller. Het onderzoek zal worden uitgevoerd door het cluster Control & Audit van bureau Concernexperts (Afdeling Financiën) in coproductie met bureau Onderzoek en Statistiek. Het is streven is om de onderzoeksresultaten in het derde kwartaal 2015 beschikbaar te hebben. 7. Tijdsplanning onderzoek Activiteit Data - Opstellen plan van aanpak Juni Collegevoorstel vaststellen plan van aanpak Juli Uitvoeren onderzoek 3 e kwartaal Opstellen en bespreken conceptrapportage 3 e kwartaal Aanbieding rapport aan College van B&W 4 e kwartaal 2015