Ondervoeding. Ondervoeding Protein Energy Wasting Vraag 3. Vraag 1. PEW: multifactorial and multiple consequences.
|
|
- Cornelia Abbink
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vraag 3 Ondervoeding Protein Energy Wasting Prof dr. P.M. ter Wee Department of Nephrology and IcAR-VU VU university medical center Amsterdam Voor de behandeling van PEW geldt dat patienten 1. baat hebben bij dagelijkse lichamelijke inspanning 2. dagelijks een eiwitrijk, calorierijk renaal specifiek oraal voedingssupplement moeten gebruiken 3. eiwit en calorieen tijdens dialsye moeten gebruiken 4. allemaal 4: is goed Vraag 1 a) Overgewicht en adipositas zijn bij dialysepatiënten geassocieerd met betere overleving b) Toegenomen waist circumference is bij dialysepatiënten geassocieerd met toegenomen mortaliteit Ondervoeding Protein Energy Wasting 1: a goed, b fout 2: a goed, b goed Fouque et al. Kidney Int 28; 73:391-8 Vraag 2 PEW: multifactorial and multiple consequences Voor de associatie van PEW is aangetoond dat a) voor mortaliteit geldt dat albumine dit beter voorspelt dan de MIS b) voor mortaliteit geldt dat de MIS dit beter voorspelt dan albumine c) voor kwaliteit van leven geldt dat albumine dit beter voorspelt dan de MIS d) voor kwaliteit van leven geldt dat de MIS dit beter voorspelt dan albumine d: is goed Fouque et al. Kidney Int 28; 73:
2 Geen gouden standard om PEW vast te stellen veel testen en laboratorium waarden CONvective TRAnsport STudy (CONTRAST) Prevalente, volwassen ESRD patienten 489 patiënten geëvaluaeerd Mortaliteit Kwaliteit van leven PEW: 3 abnormal findings Fouque et al. Kidney Int 28; 73:391-8 GFR CKD Progression Protein-Energy Wasting (PEW) Stage 1 Kidney Damage With Normal or Kidney Function 13 U.S. Prevalence Protein-Energy Wasting (PEW) Stage 2 Kidney Damage With Mild Kidney Function Stage 3 Moderate Kidney Function Stage 4 Severe Kidney Function 3% 4% 7%.5% ESRD Stage 5 Kidney Failure % 48% Up to 75% Conclusies Mortaliteit wordt vergelijkbaar goed voorspeld met MIS Serum albumine Kwaliteit van leven heeft beste relatie Alleen met MIS (geldt ook voor maar hier niet getoond voor cardiovasculaire complicaties en infecties) MIS lijkt de meest belovende meetmethode om PEW vast te stellen USRDS 29 Annual Data Report Stratton JD, et al. J Ren Nutr 23 Fouque D, Kalantar-Zadeh K, Kopple J, et al. Kidney Int 28 Kovesdy C, et al. Am J Clin Nutr 29 de Roij van Zuijdewijn et al, J Ren Nutr, 25: , 215 de Roij van Zuijdewijn, ter Wee, J Ren Nutr, 216 [in press] Increasing prevalence of PEW with advancing CKD MIS Verandering gewicht post-dialyse Intake Gastro-intestinale symptomen Functionele capaciteit Co-morbiditeit/dialyse vintage Verminderd vet Spierverlies BMI Albumine TYBC Alle waarden tellen -3 Totaal score dus -3 Hoger is slechter Hulp van dietist Hyun et al. J Korean Med Sci 217;32: Kalantar-Zadehet al, Am J Kidney Dis, 38: , 21 2
3 Higher MIS values are associated with increased mortality Each 2-unit rise in MIS 2-fold greater death risk Rambod et al. Am J Kidney Dis 29;53: MIS in 3 CKD stages 3-5 (18-37 months follow-up) Amparo et al. Nephrol Dial Transplant;215,3: Update on PEW Normal: Journal of Renal Nutrition 213,23:77-9 Kidney International 213,84:
4 CKD and ESRD: Mak et al. J Cachexia Sarcopenia Muscle 211;2:9-25 Dietary Protein Intake During Progression of Renal Disease 1,4 1,2 1,8,6,4,2 > < 1 Creatinine Clearance ml/min Dietary protein intake g/kg/d 23 Ikizler JASN 1995 Course of APPETITE feeling during CKD progression GFR less than 1-25% of normal Retention of appetite depressants? Increased dialysis dose improves feeding behavior 4 2 GFR <9 ml/min GFR <6 ml/min GFR <3 ml/min GFR <15 ml/min RRT Transplantation Carrero JJ: J Renal Nutr 19: 1-15, Courtesy of Juan Jesus Carrero 4
5 Hemodialysis additional causes for PEW: Significant Amount of Amino Acids are Lost Into Dialysate during Dialysis 12 1 total g/dialysis CU PMMA PS PD/Day Mak et al. J Cachexia Sarcopenia Muscle 211;2:9-25 Ikizler & Hakim 1994 Kidney Int Plasma Amino Acid profile during one Dialysis Tx total d'aa umol/l Tx total d'aa T T1 T2 T3 T4 temps (heure) N= 1 The dialysis session blocks muscle protein synthesis in response to a rapid and profound decrease in plasma AA Deléaval et al, 27 Hemodialysis additional causes for PEW: HD Causes Net Whole-body Protein Loss (mg/kgffm/min) 4,5 3,5 2,5 1,5,5 -,5-1,5 proteolysis synthesis net balance * * 21% 96% * * B D PD Ikizler et al, AJP, 22 5
6 Plasma Amino Acid profile during one Dialysis Change in Serum Albumin and Survival in HD Patients Tx total d'aa umol/l 2 15 Tx total d'aa 1 5 T T1 T2 T3 T4 temps (heure) N= 1 Muscle protein catabolism occurs in order to maintain plasma amino acids Deléaval et al, 27 Kalantar-Zadeh et al, NDT 2:188-88, 25 Conclusions Clinical nutrition scores define patients at risk Possibly MIS preferable test for PEW For clinical practice it can be suggested to: measure and follow-up with albumin and BMI use MIS dietitian should be part of team ISRNM PEW Prevention / Management Algorithm KDOQI Dietary Recommendations for Dialysis Patients Serum albumin concentration Dietary energy intake (DEI) Dietary protein intake (DPI) Recommendation 4. g/dl 3-35 kcal/kg per day 1.2 g/kg per day in HD patients 1.3 g/kg in PD patients Kidney International 213,84: Spontaneous Intake?? DEI (kcal/kg/d) DPI (g/kg/d) Non-dialysis days Dialysis days 23.2 ± ± ±.43.9 ±.41 Required nutritional supplementation: 7-1 kcal/kg per day and.3-.4 g/kg per day 6
7 Protein and energy intake are insuffcient in HD-treated patients (n=2) Snack during HD Need Intake on dialysis day Intake on non-dialysis day J. Struijkand PM ter Wee; M J Nutr 216;1(1):6 15 gram protein and 24 kcal Meals or Renal-Specific ONS During HD Treatments Snack during HD restores protein (and energy) deficit in HD-treated patients (n=23) ADVANTAGES Counteract HD-related catabolism Improve nutritional status Increase protein synthesis Increase albumin Improve compliance Better PO 4 and fluid removal DISADVANTAGES Risk of aspiration Hypotension Patient and unit hygiene Infection control Inconvenience to staff Kalantar-Zadeh et al, Nat Rev Nephrol 7:369-84, 211 Total Malnourished Well-nourished Need Intake before Intake after 6 weeks J. Struijkand PM ter Wee; M J Nutr 216;1(1):6 Treatment options for PEW Intradialytic ONS improves outcome in HD patients with salb < 3.5 g/dl a) Nutritional support (oral, IDPN) N=4289 N=4289 Lacson et al. Am J Kidney Dis 212;6:
8 Intradialytic Nutrition Support reduces HD-induced catabolism Pupim et al, J Am Soc Nephrol 17: , 26 Treatment options for PEW a) Nutritional support (oral, IDPN) b) Metabolic acidosis correction c) Exercise d) Changes in dialysis regimen e) Growth hormone f) Anabolic steroids - testosterone g) Apetite stimulants (megestrol acetate, dronabinol, cyproheptadine, thalidomide) h) Ghrelin (agonists): improved energy intake in MHD (inhibit sympathic nerve overreactivity and inflammatory response, improve LVH and exercise capacity) i) Leptin and central melanocortin modulation (MC4-R antagonists) Take home messages 2 HD patients have dietary deficiency (calories and protein) especially on HD-treatment days Oral supplementation during HD does result in calorie and protein balance, improvement of PEW and better outcome (especially in patients with salb 3.5 g/dl) 8
VUmc Basispresentatie
VUmc Basispresentatie Inhoud Protein-energy wasting: de gouden standaard Nomenclatuur Definitie(s) Probleemstelling (Deel)vraagstellingen PEW scores Relatie met mortaliteit Relatie met morbiditeit Relatie
Nadere informatieReikwijdte volwassenen met chronisch nierfalen stadium G5D - hemodialyse
Position paper Eiwit Hemodialyse Reikwijdte volwassenen met chronisch nierfalen stadium G5D - hemodialyse Inhoud 1. Inleiding 2. Aanbevolen hoeveelheid eiwit 3. PNA 4. Eiwitinname tijdens dialyse 5. Literatuur
Nadere informatieKijkje in de spieren: Echografie!
Disclosure Kijkje in de spieren: Echografie! Wesley Visser Anneke van Egmond PEW Protein-Energy wasting (PEW) komt veel voor 20 70%, gemiddeld 40%1 Spontane vermindering van eiwit inname2 Slechte eetlust:
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatieVUmc Basispresentatie
Samenwerking waarover? Richtlijnen en zorgstandaarden Cardiovasculair risicomanagement (zorgstandaard) Samenwerking e en e lijn Prof dr Piet ter Wee Afdeling Nefrologie Hypertensie Diabetes mellitus (zorgstandaard)
Nadere informatieNBVN. Jaarverslag 2011 Nederlandstalige Belgische Vereniging voor Nefrologie
NBVN Jaarverslag 2011 Nederlandstalige Belgische Vereniging voor Nefrologie NBVN database & analyse De Commissie Registratie dankt alle 27 dialyse centra voor de continue medewerking en validatie van de
Nadere informatieHerkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test
Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test Yolande Vermeeren, internist nefroloog, Tizza Zomer, epidemioloog Barbara
Nadere informatieRenal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig
Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig Renal function = glomerular filtration rate (GFR) = volume of plasmawater that is filtrated per unit of time Prof.dr Jack F.M. Wetzels
Nadere informatieZin: Patient Arts/medisch team Maatschappij
Zin: Patient Arts/medisch team Maatschappij Zin: Patient Betere overleving Betere gezondheid Betere zorg (Cure? Of Care?) Financiele winst Zin: Patient Betere overleving Betere gezondheid Betere zorg (Cure?
Nadere informatieDialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie. Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam
Dialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam 13-5-2009 Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding onderzoek Doelstelling en onderzoeksvragen
Nadere informatieFlash: chemotherapie en allergie
Flash: chemotherapie en allergie Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Opbouw Herkennen/graderen Bij welke producten/wanneer Behandeling Preventie? 2 Herkennen/graderen 3 4 5 6 Allergy 2013 7 Bij welke
Nadere informatieObesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.
Nadere informatieSchatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk. Iefke Drion 30 oktober 2014
Schatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk Iefke Drion 30 oktober 2014 Casus Casus Vrouw 43 jaar Fam anamnese: moeder op 45 jaar ernstige nierfunctiestoornissen o.b.v.
Nadere informatieInterdialytic Weight Gain (IDWG)
Position Paper hemodialyse Interdialytic Weight Gain (IDWG) Inhoud 1. Inleiding 2. IDWG, vocht en natrium 3. IDWG en voedingstoestand 4. IDWG, UFR en mortaliteit 5. Overwegingen 6. Conclusie en aanbevelingen
Nadere informatieEnergie Chronische nierschade
Position paper Energie Chronische nierschade Reikwijdte volwassenen met chronische nierschade met matig en sterk verhoogd risico (oranje en rood in de stadiëringstabel; stadia G1A3, G2A3, G3aA2, G3aA3,
Nadere informatieOutcome na CVVH- behandeling Mortaliteit en nierfunctieherstel bij IC-patiënten na CVVH-behandeling
Outcome na CVVH- behandeling Mortaliteit en nierfunctieherstel bij IC-patiënten na CVVH-behandeling Ellen Stikkelbroeck, Renal Practitioner i.o., VieCuri Venlo Inleiding Introductie CVVH in Venlo Onderzoek
Nadere informatieNierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair
Nierinsufficiëntie Stand van zaken Behandeling Vroegbegeleiding Impact op arbeidsongeschiktheid Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD
Nadere informatieGlomerulaire hyperfiltratie. Maren Schütz - ANIOS
Glomerulaire hyperfiltratie Maren Schütz - ANIOS Glomerulaire hyperfiltratie (GH) Geen eenduidige definitie (150-160ml/min/1,73m 2 ) 3 Verandering in tubuloglomerulaire feedback en activatie van vasoactieve
Nadere informatieVoedingsondersteuning bij acuut nierfalen
LIFE LONG LEARNING TOPIC: NEFROLOGIE Organisatie: Vlaamse Vereniging voor Klinische Voeding en Metabolisme (VVKVM) Coördinatie: D. Ysebaert, M. De Clercq en K. Boeykens (LLL-teacher) Datum: 20-11-2010
Nadere informatieNutritional Risk Screening (NRS 2002)
Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an
Nadere informatieHet eiwit- en energietekort bij hemodialysepatiënten vermindert met een eiwit- en energierijk tussendoortje tijdens de dialysebehandeling
WETENSCHAPPELIJK ARTIKEL Het eiwit- en energietekort bij hemodialysepatiënten vermindert met een eiwit- en energierijk tussendoortje tijdens de dialysebehandeling G.I. Struijk-Wielinga 1, dr. ir. F. Neelemaat
Nadere informatieVernieuwend - Attent - Samen
Vernieuwend - Attent - Samen Voeding bij ALS en PEG sondes Dea Schröder Juni 2015 Inhoud: Gewicht, gewichtsverloop en BMI. Impedantiemeting, fasehoek en ALS Berekening energiebehoefte bij ALS PEG Gewicht
Nadere informatieVoeding en Valpreventie bij Ouderen
Voeding en Valpreventie bij Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 6 e Landelijk Valsymposium, 2 november 2018 2017 een jaar van (herziene) richtlijnen Richtlijn preventie van valincidenten
Nadere informatieAnemie, DM en CNS: hoe verder na TREAT?
Anemie, DM en CNS: hoe verder na TREAT? Dr M van Buren internist-nefroloog HAGA ziekenhuis Den Haag Dr CAJM Gaillard internist-nefroloog Meander Medisch Centrum Amersfoort VU Medisch Centrum Amsterdam
Nadere informatieImpact van de ingebruikname van de DSM-5
Impact van de ingebruikname van de DSM-5 Eetstoornissen als casus Frédérique Smink Daphne van Hoeken H. Wijbrand Hoek Lunchbijeenkomst NIVEL 18 maart 2014 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieLichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten. Willem Looijaard
Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten Willem Looijaard Disclosures Baxter Fresenius-Kabi 2 Dhr. X. Datum Spier 13 / 03 156,7 cm 2 21 / 03 154,2 cm 2 31 / 03 146,8 cm 2 05 / 04 136,3 cm 2 20
Nadere informatieEiwit Chronische nierschade
Position paper Eiwit Chronische nierschade Reikwijdte volwassenen met chronische nierschade met matig en sterk verhoogd risico (oranje en rood in de stadiëringstabel): stadia G1A3, G2A3, G3aA2, G3aA3,
Nadere informatieChronische nierinsufficiëntie
Chronische nierinsufficiëntie 15 april 2013 Sadie van Esch, internist-nefroloog St. Elisabeth ziekenhuis, Tilburg Consequenties late verwijzing nefroloog Verschil in overleving tussen vroeg en laat naar
Nadere informatieHet Debat. olv. Dr CAJM Gaillard internist-nefroloog
Het Debat olv Dr CAJM Gaillard internist-nefroloog Format stellingen stem kaarten persoonlijke meningen groepen achtergrond informatie luis in de pels EPO wordt te vaak en te vroeg gegeven bij patienten
Nadere informatieWat ga ik vertellen? Intradialytische hypotensie; Hart- en vaatziekten. Disclosure belangen spreker. Hart- en vaatziekten. Hart- en vaatziekten
Wat ga ik vertellen? Intradialytische hypotensie; en de gevolgen voor het hart! Maastricht UMC + Frank van der Sande, MD, PhD Department of Internal Medicine Division of Nephrology Hart en gestoorde nierfunctie
Nadere informatieDe rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie
De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie Dr. M. Beelen en Prof. L.J.C. Van Loon, Maastricht University Milou Beelen De menselijke motor Prof. L.J.C. van Loon www.kenniscentrumsuiker.nl
Nadere informatieBehandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel
Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:
Nadere informatieWorkshop Verlies van spiermassa bij kanker
Workshop Verlies van spiermassa bij kanker Jacqueline Langius Hoofddocent Voeding & Diëtetiek, Haagse Hogeschool Diëtistonderzoeker VU medisch centrum Inhoud Verlies van spiermassa bij kanker Diagnostiek
Nadere informatieOuderen, kanker en ondervoeding
Ouderen, kanker en ondervoeding Lisette CPGM de Groot Wageningen Universiteit, Wageningen Malnutrition / ondervoeding Stratton, 2003: a state of nutrition in which a deficiency or excess of energy, protein
Nadere informatieDiscussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen
Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Inhoud Stellingen / Discussie Casus Behandelplan Level of evidence
Nadere informatieTo ventilate or not to ventilate, that s the question
To ventilate or not to ventilate, that s the question Prof Jan Bakker Afdelingshoofd Intensive Care Volwassenen jan.bakker@erasmusmc.nl VRAAG Opname op Intensive Care? JA Kan ik nog niet zeggen Doet opname
Nadere informatieNierinsufficiëntie en voeding
Nierinsufficiëntie en voeding Kirsten Berk Voeding bij CVRM en diabetes - 2013 Inhoud: Gewichtsreductie Natriumbeperking Eiwitbeperking Kalium Praktisch: dieetinzicht Gewichtsreductie Overgewicht -> vergrote
Nadere informatieBijna alle levensmiddelen bevatten eiwit. Het komt voor in zowel plantaardige als dierlijke producten.
Elk kind wegen bij opname, groeicurve invullen Anamnese : allergie, nierinsufficiëntie, gluten intolerantie, Hoe is zijn eetlust? Is hij vegetariër? Heeft hij pijn? Koolhydraten zijn een belangrijke energieleverancier.
Nadere informatieImpact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven
Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact
Nadere informatieCinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie
Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Marc Vervloet Amsterdam Papendal 15 december 2016 Head to head: PTx vs Cinacalcet Will there be a winner? Disclosure belangen spreker
Nadere informatieOsteonecrosis of the jaw (ONJ)
INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter
Nadere informatieDe rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie. Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen
De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen Even voorstellen... Milou Beelen Sportarts SMC Zuid-Limburg en MUMC+ Post-doc
Nadere informatieVoeding bij diabetes. Erik Muls, MD, PhD Endocrinologie - Voeding Universiteit Leuven. Ede, 08.02.2011
Voeding bij diabetes Erik Muls, MD, PhD Endocrinologie - Voeding Universiteit Leuven Ede, 08.02.2011 DIABETES ATLAS, 3rd ed, IDF 2006 2007 2025 Total population (millions) 6600 7900 Adult population (millions)
Nadere informatieKlinische implicaties van de EVOLVE studie
ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie
Nadere informatieFunctioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit
Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691
Nadere informatieList of publications
List of publications List of publications de Roij van Zuijdewijn CLM, Grooteman MPC, Bots ML, Blankestijn PJ, Steppan S, Büchel J, Groenwold RHH, Brandenburg V, van den Dorpel MA, ter Wee PM, Nubé MJ,
Nadere informatieDIABETESREGULATIE RONDOM HEMODIALYSE. Dialyse patiënt met diabetes Mellitus. Insulinebehoefte rond start van HD. Vraag. Hemodialyse & hypoglykemie
Dialyse patiënt met diabetes Mellitus DIABETESREGULATIE RONDOM HEMODIALYSE Casus: Mevr. L, 65 jaar, DM2 Net gestart met HD 2 x daags 22 E insuline sc. Ingrid de Vries & Casper Franssen Toegang: getunnelde
Nadere informatieAutisme Spectrum Stoornissen en Vitamine D
Autisme Spectrum Stoornissen en Vitamine D Deze presentatie Wat doet vitamine D eigenlijk? Wanneer is er deficiëntie? Vitamine D tekort en autisme Effecten van suppletie bij autisme Conclusies Klinische
Nadere informatieRichtlijn monitoring adequaatheid en membraanfunctie bij peritoneale dialyse
Richtlijn monitoring adequaatheid en membraanfunctie bij peritoneale dialyse Verantwoordelijke leden NfN Kwaliteitscommissie: dr JJG Offerman CJAM Konings j.j.g.offerman@isala.nl stijn.konings@cze.nl geen
Nadere informatieSectie Infectieziekten
Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020
Nadere informatieDe NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!
De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Onderzoeksresultaten ondervoeding op de revalidatie afdeling in het verpleeghuis Judith van Zwienen Hoe is het allemaal begonnen Eerste DV&V award Aanleiding
Nadere informatieIntradialytische parenterale voeding (IDPN)
Addendum dieetbehandelingsrichtlijn dieet bij hemodialyse Intradialytische parenterale voeding (IDPN) Doelgroep: Volwassen patiënten. De belangrijkste wijzigingen t.o.v. de richtlijn intradialytische parenterale
Nadere informatieHeart and Soul. Cardiovasculair en Depressie
Heart and Soul Cardiovasculair en Depressie Ten leading causes of DALY s 2030 - high income countries (in %) - Unipolar depressive disorder 9.8 Ischaemic heart disease 5.9 Alzheimer and other dementias
Nadere informatieSarcopenie-interventies
Sarcopenie-interventies 1. Introductie 2. Activiteit 3. Nutritie 4. Hormonen 5. Toekomst Beautiful young people are accidents of nature, but beautiful old people are works of art. Eleanor Roosevelt Referentie:
Nadere informatieAandacht voor voeding bij het ouder
Aandacht voor voeding bij het ouder worden: kwaliteit en kwantiteit Lisette CPGM de Groot Afdeling Humane Voeding Wageningen Universiteit Some facts about ageing Netherlands 2010 2050 Life expectancy 78.8
Nadere informatieThe RIGHT food is the best medicine
The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid
Nadere informatieParenterale voeding bij de neonaat. Dr Femke Maingay-de Groof Kinderarts-neonatoloog Medisch Centrum Alkmaar
Sophia Kinderziekenhuis Children s Hospital Parenterale voeding bij de neonaat Dr Femke Maingay-de Groof Kinderarts-neonatoloog Medisch Centrum Alkmaar Survival by Gestational Age for Live-Born Infants
Nadere informatieThuishemodialyse bij ouderen. 16 mei 2019 Tom Cornelis
Thuishemodialyse bij ouderen 16 mei 2019 Tom Cornelis Inhoud Thuishemodialyse De oudere patiënt Studies: o Nephrol Dial Transpl 2014 o Nephrol News Issues 2015 / 2017 o J Am Geriatr Soc 2016 Discussie
Nadere informatieOptimaliseren van beweging bij dialyse: wat en hoe?
Optimaliseren van beweging bij dialyse: wat en hoe? Tom Cornelis (nefroloog) en Myriam Lesecque (bewegingscoördinator) ORPADT, 21/3/2017 Outline Wat is het probleem? Pathofysiologie van sarcopenie Voordelen
Nadere informatieVoeding en beweging bij kanker; it takes two to tango
Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango ASTRID HORSTMAN NUTRICIA RESEARCH 13 SEPTEMBER 2016 Met toestemming van Van Loon SPIERADAPTATIE SARCOPENIE - CACHEXIE Met toestemming van Van Loon
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatieCOGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nadere informatieTerugvalpreventie bij anorexia nervosa
Terugvalpreventie bij anorexia nervosa Tamara Berends, Verpleegkundig Specialist GGZ Altrecht Eetstoornissen Rintveld Lectoraat Zorg & Innovatie in de Psychiatrie Utrecht Research Group Eating disorders
Nadere informatieEiwit (chronische nierschade)
Position Paper Eiwit (chronische nierschade) Reikwijdte volwassenen met chronische nierschade met matig en sterk verhoogd risico (oranje en rood in de stadiëringstabel): stadia G1A3, G2A3, G3aA2, G3aA3,
Nadere informatieSUMMARY Chapter 2 Chapter 3 Chapter 4 Chapter 5 Chapter 6 134
Summary 133 SUMMARY Aging is accompanied by a progressive decline in skeletal muscle mass, termed sarcopenia, which is associated with functional impairments in daily living activities, the loss of independence,
Nadere informatieMedicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog
Medicatie Risico bij Nierschade Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met
Nadere informatieHome sweet home + Brigit van Jaarsveld, VUmc en Diapriva Dialysecentrum Amsterdam 12 oktober 2018
Home sweet home + Brigit van Jaarsveld, VUmc en Diapriva Dialysecentrum Amsterdam 12 oktober 2018 Disclosures Honorarium, aandelen Geen Onderzoekssubsidie DiapriFIT Baxter Onderzoekssubsidie DOMESTICO
Nadere informatieBent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.
Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten
Nadere informatieDE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland
DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN Dr. Ir. Michael Tieland 1 DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Geen Veroudering Spiermassa & Kracht
Nadere informatieLandelijk Diabetes Congres 2016
Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder
Nadere informatieTubulo-interstitiële nefritis (en flucloxacilline) Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care
Tubulo-interstitiële nefritis (en flucloxacilline) Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care 04-03-2019 Tubulo-interstitiële nefritis (TIN) Acute en chronische vorm Acute TIN: inflammatoire veranderingen in
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatieMalnutritie, inflammatie en atherosclerose (MIA-syndroom) bij dialysepatiënten
capita selecta Malnutritie, inflammatie en atherosclerose (MIA-syndroom) bij dialysepatiënten R.de Mutsert en R.T.Krediet Ondervoeding en chronische inflammatie zijn veelvoorkomende complicaties bij dialysepatiënten.
Nadere informatieEnergie (peritoneale dialyse)
Position Paper Energie (peritoneale dialyse) Reikwijdte volwassenen met chronisch nierfalen stadium G5D - peritoneale dialyse Inhoud 1. Inleiding 2. Rustmetabolisme 3. Totale energiebehoefte 4. Energie
Nadere informatieChronische nierinsufficiëntie Wat doet de nefroloog?
Chronische nierinsufficiëntie Wat doet de nefroloog? 23 april 2015 Sadie van Esch, internist-nefroloog St. Elisabeth ziekenhuis, Tilburg Fusie TSZ en EZ TSZ: vasculair geneeskundigen EZ: nefrologen Toekomst:
Nadere informatieHart & Nieren Siamese tweeling?
Hart & Nieren Siamese tweeling? Björn Meijers, MD, PhD Hart en nieren: onafscheidelijk Hart en nieren: onafscheidelijk Hart en nieren: onafscheidelijk Hart en nieren: onafscheidelijk CKD CVD Hart en nieren:
Nadere informatieCardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade
ASN Review 2013 Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade dr. M.H. de Borst, internist-nefroloog io UMC Groningen Verstoorde mineraalhuishouding -> cardiovasculaire
Nadere informatieDiabetes Mellitus en Nierfunctie
Dr. M.P. Brugts, internist endocrinoloog Diabetes Mellitus en Nierfunctie SYMPOSIUM Renale Fysiologie Primair: Regulatie water en electrolyten balans homeostase Handhaving intravasculaire volume Regulatie
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieNonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands
Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT
Nadere informatieOndervoeding bij COPD
Ondervoeding bij COPD Anke Kalisvaart voor Paula van Melick Ziekenhuis Rivierenland Tiel De Lage Korn, Buren Agenda Prevalentie Criteria van ondervoeding bij COPD Definities van lichaamssamenstelling Oorzaken
Nadere informatieAdrenocorticosteroids
Adrenocorticosteroids ADRENOCORTICOSTEROIDS Hypothalamic-pituitary-adrenal axis CRF בקרת משק המים והמלח מטבוליזם נורמלי ותגובה לסטרס Adrenaline Noradrenaline Adrenocorticosteroids Adrenal corticosteroids
Nadere informatieBiofeedback bij hemodialyse
Biofeedback bij hemodialyse Casper Franssen Afdeling Nefrologie Universitair Medisch Centrum Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieAdherence aan HWO en meer bewegen
Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.
Nadere informatieZoals jullie weten heb ik literatuuronderzoek gedaan naar 12 determinanten van ondervoeding. Vandaag wil ik graag inzoomen op sarcopenie.
Dit is de hand-out van de afstudeerpresentatie van Lutine Schoemaker. Hieronder zijn de slides weergeven en per slide een korte toelichting. De presentatie is online te vinden op: https://prezi.com/zgw0xt0mk3ty/
Nadere informatieLLL cursus nefro. 20 november 2010 Martine De Clercq
LLL cursus nefro 20 november 2010 Martine De Clercq Nutritionele ondersteuning bij nierfunctievervangende therapie bij volwassenen Dialyse HD PD NTX Overzicht Verschil HD/PD Malnutritie bij HD 1. Voorkomen
Nadere informatieDe relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten
De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,
Nadere informatieNurse Specialist in Hartfalen: What s in a name
BWGCVN Nurse Specialist in Hartfalen: What s in a name Jan Vercammen Hartfalenverpleegkundige ZOL Genk Voorzitter Belgian Heart Failure Nurses Wat is hartfalen Definitie: The inability of the heart to
Nadere informatieChronische nierschade
Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen
Nadere informatieMyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate
MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde
Nadere informatieBELEVING. Is beleving van nierziekte en behandeling te beïnvloeden? Disclosure. Beleving en beinvloeding. Ziekte- en behandelpercepties
Disclosure Is beleving van nierziekte en behandeling te beïnvloeden? Subsidies voor onderzoek van de Nierstichting en Novartis. Emma K. Massey, PhD e.massey@erasmusmc.nl Erasmus MC Department of Internal
Nadere informatieZijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*
Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike
Nadere informatieVoeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD
Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Onderzoeker Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Disclosure belangen spreker: M. Sealy Geen (potentiële)
Nadere informatieBerekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016
70 kg Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 Voedingstoestand Daling van het gewicht (BMI) en ALSFRS-R gerelateerd, wijst
Nadere informatieInteractie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS. Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog
Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog Wat is het probleem? Bij toevoegen van een carbapenem bij patienten behandeld met valproïnezuur daalt
Nadere informatiePhysiological response after major surgery in the Elderly
Physiological response after major surgery in the Elderly Dr. HJ (Erik) Hulzebos, Medisch FysioloogF & Drs. JJ (Jaap( Jaap) Dronkers, Fysiotherapeut-Onderzoeker Onderzoeker. 2 1 Toronto Model Genetisch
Nadere informatieEen nieuw. Erfo-Centrum. Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa
Een nieuw behandelingsperspectief door RNA based therapy Erfo-Centrum Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa Highlights Start t in 2002 Nauwe band met LUMC Financiering met o.a. durfkapitaal
Nadere informatieIntercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit
1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why
Nadere informatie