Parenterale voeding bij de neonaat. Dr Femke Maingay-de Groof Kinderarts-neonatoloog Medisch Centrum Alkmaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Parenterale voeding bij de neonaat. Dr Femke Maingay-de Groof Kinderarts-neonatoloog Medisch Centrum Alkmaar"

Transcriptie

1 Sophia Kinderziekenhuis Children s Hospital Parenterale voeding bij de neonaat Dr Femke Maingay-de Groof Kinderarts-neonatoloog Medisch Centrum Alkmaar

2 Survival by Gestational Age for Live-Born Infants England 1995 Sweden '04-'07

3 Sophia Kinderziekenhuis Drawing by Tom Prentiss. In: Cowan MW The development of the brain. Scientific American 113;

4 Sophia Kinderziekenhuis 25 wk term

5 Govaert et al 24 wk premature, now 12 wks old Term newborn

6 Relationship of IQ and GA n= Kaufman-ABC MPC Mean +SEM Bavarian Study 4.8y 60 EPICure Study 6y adjusted for comparison GCA Gestational age (w) Lagercrantz Acta Paed with permission from Marlow and Wolke

7 Sophia Kinderziekenhuis Goal: To mimick intra-uterine growth and body composition and to obtain a functional outcome comparable to infants born at term

8 Sophia Kinderziekenhuis Early nutrition (first weeksmonths) has a profound impact on later functional outcome

9 IQ after preterm formula or standard formula during the first month of life Lucas et al BMJ 1998

10 In-hospital growth velocity and neurodevelopmental outcome Cohort study, 600 infants with birth weight 501 to 1000g 40 MDI < 70 (P<0.01) 40 PDI < 70 (P<0.001) % 20 % Weight gain quartiles (g/(kg. d)) Weight gain quartiles (g/(kg. d)) % Cerebral palsy (P<0.01) % Neurodevelopmental impairment (P<0.001) Weight gain quartiles (g/(kg. d)) Weight gain quartiles (g/(kg. d)) Ehrenkranz, R.A. Pediat. 2006;117:

11 First week protein and energy intake and neurodevelopmental outcome at 18 months Retrospective study of 124 ELBW infants at 18 months CA AA intake 1 st week: 1.8 ± 0.4 g/(kg. d) Energy intake 1 st week: 60 ± 8 kcal/(kg. d) MDI at 18 months MDI at 18 months First week AA intake (g/(kg. d)) First week energy intake (kcal/(kg. d) Stephens, B.E. Pediat. 2009;123:

12 Protein intake is the major driving force of weight gain in low-birth-weight infants

13 Relationship amino acid intake and retention in first day(s) of life Embleton, ND. Early Hum Dev Dec;83(12): mg N retention ~ 5 g weight gain

14 BUT: - TPN associated with catheter-related infections - complications catheter: thrombosis, sepsis - which children really need TPN????

15 Parenteral feeding : Amino acids Effective growth: - term: protein intake > 2.5 g/kg/d - VLBWI: g/kg/d - ELBWI: g/kg/d Start amino acid suppletion day 1: g/kg/d, increase on day 2 untill g/kg/d Ehrenkranz 2007, Simmer 2007, ESPGHAN 2005

16 Parenteral feeding : Glucose - day 1: term: 4 mg/kg/min: (6 g/kg/d) preterm 5-6 mg/kg/min ( 8-10 g/kg/d) - Glucose 12.5% peripheral - Glucose 20% central

17 Parenteral feeding : Lipids Early lipids: - reverse negative nitrogen balance - protein:lipid ratio for optimal protein synthesis : 1 g protein on kcal - essential n-6 and n-3 fatty acids Advised Fat intake g/kg/d ESPGHAN 2005

18 BUT early LIPIDS can cause: - Hyperbilirubinemia: no data available - Sepsis: no proof ( n = 287) - PPHN: no data available - Lung disease: no proof ( n =216) - Liver disease: no data available - Thrombocytopenia: no data available - NEC: no proof ( n=287) - ROP: no proof ( n= 162)

19 Parenteral feeding :NIPI-2 Very low birth weight infants (birth weight < 1500 g) Control Glucose AA 2.4 g/(kg.d) No lipid Standard AA + lipid Glucose AA 2.4 g/(kg.d) Lipid 2 3 g/(kg.d)

20 Early lipid administration did not affect biochemical or growth outcomes Not effect on bilirubin, triglycerides, cholesterol concentrations Vlaardingerbroek et al., J Ped 2013, in press Hester Vlaardingerbroek et al J Pediatr 2013 in press

21 Parenteral feeding : Lipids day 1? - improvement nitrogen balance in lipids day 1 - no improvement nitrogen balance in high AA compared to AA group - lipids day 1 tolerated well - start 2-3 g/kg/d day 1 Vlaardingerbroek et al., J Ped 2013, in press

22 Parenteral feeding :SMOF/Omegaven - SMOF: Soy (30%), MCT s, olive oil (25%), fish oil(15%) - FISH OIL: - - less phytosterols and more balanced fatty acid profile - - probably better than soy, less pro-inflammatory - respons: less n-6 PUFAs, more n-3 fatty acids (LCPUEA) - - slightly better liver tolerability, reduction in oxidative stress

23 Effect of pure soybean oil emulsions vs other emulsions on sepsis (Vlaardingerbroek et al., Am J Clin Nutr. 2012;96:255-68

24 Conclusion: When to start lipids? Directly following birth seems safe (short term results only)

25 How much lipids should we administer? 2 gram/ (kg.d) seems safe in preterm infants (short term results only)

26 What emulsion should we use? Fish oil containing lipid emulsions: - reduce nosocomial infections in preterm infants - reduce bile acid accumulation and liver damage in preterm piglets Mechanism is most likely through phytosterols

27 When to decrease TPN? - First pass utilization of amino acids vary 15-85% - substantial part of enteral protein intake does not reach systemic circulation - infants with reduced tolerance for enteral feeding are at high risk for developing protein malnutrition

28 When to decrease TPN? - do not decrease untill enteral feeding >75 ml/kg/d - enteral feeding >75 ml/kg/d: decrease TPN 50% - enteral feeding > 130 ml/kg/d: stop TPN

29 TPN: Which one? - 3 components: Protein: Primene, Vaminolact, Aminoplasmal, FreAmine, Aminoven, Novaone Lipids: Intralipid, Lipoven, ClinOleic, Structolipid, Lipofundin,Omegaven, SMOF - All in one: Neomix, Numeta, Alliantiemix, Neoforte mix

30 3 componenten: Voorbeeld protocol Start eiwit op dag 1: 1.0 ml/kg/d ( 2.4 g/kg/d) Start Intralipid dag 2: 0.4 ml/kg/uur (1.4 g/kg/d) Glucose intake: 4-6 mg/kg/min; hogere % voor eiwitintake Verhoog Primene dag 2 naar 1.2 ml/kg/uur (2.9 g/kg/d), en ev naar 1.5 ml/kg/uur indien getolereerd wordt Verhoog intake Intralipid als triglyceriden het toelaten naar 0.7 ml/kg/uur a terme 0.9 ml/kg/uur) Streef naar voldoende calorieёn, eventueel met Glucose 20%

31 Stroomdiagram (par-)enterale voeding Direct post partum(=dag 1): Enterale voeding starten? Nee, niets per os of MEV primene 1,2 ml/kg/hr Glucose zonder toevoegingen ja primene 0.6 ml/kg/hr Glucose zonder toevoegingen 1ste dag post partum (=dag 2): Enterale voeding starten? Nee, niets per os of MEV ja primene 1,2 ml/kg/hr Intralipid 0.4 ml/kg/hr TPV glucose 2de dag post partum (=dag 3): Enterale voeding starten? Nee, niets per os of MEV Ja primene 0.6 ml/kg/hr Intralipid 0.4 ml/kg/hr TPV glucose primene 1,2 ml/kg/hr Intralipid 0.7 ml/kg/hr TPV glucose Nee Na 2de dag post partum: Enterale voeding starten? Met ophogen enterale intake wordt TPV glucose aangepast naar gelang de vocht intake. Bij enterale > 130ml/kg/dg worden primene en intralipid gestaakt.

32 Stroomdiagram 3 componenten Dag 1, indien alleen MEV primene 1,2 ml/kg/hr (3g/kg/d) Glucose zonder toevoegingen Dag 2, indien alleen MEV primene 1,2 ml/kg/hr Intralipid 0.4 ml/kg/hr TPV glucose Dag 3, indien alleen MEV primene 1,2 ml/kg/hr Intralipid 0.7 ml/kg/hr TPV glucose Dag 1, indien start voeding primene 0.6 ml/kg/hr (1,5g/kg/d) Glucose zonder toevoegingen Dag 2, indien start voeding primene 0.6 ml/kg/hr Intralipid 0.4 ml/kg/hr TPV glucose Dag 3, indien start voeding primene 0.6 ml/kg/hr Intralipid 0.7 ml/kg/hr TPV glucose 1. Zodra enterale intake > 130 ml/kg/dg stop primene en intralipid. 2. Bij staken voeding: start primene 1,2 ml/kg/hr. Intralipid in 2 dagen ophogen (0,3-0,6 ml/kg/hr). 3. Minimale glucose-intake moet 4 mg/kg/min zijn (enteraal+parenteraal). 4. Kinderen < 1250 gram komen in aanmerking voor een lijn, zodat zij zeker primene en intralipid maximale hoeveelheid kunnen krijgen met gegarandeerde glucose-intake van min 4 mg/kg/min.

33 Voorbeeld protocol all-in one: Numeta - All in one - centrale lijn: Numeta G13% (prematuren), osmolariteit 1155 mosmol/l - voor perifeer gebruik: verdunning met water 150 ml, osmolariteit: 770 mosmol/l - nadeel: door verdunning lage eiwit intake - losse primene naast Numeta in eerste dagen

34 GG < 1250 gram Direct post partum (dag 1) : enterale voeding start? NEE (NPO / MEF) Primene 1.0 cc/kg/uur glucose 10% (4 mg/kg/min) Primene 0.6 cc/kg/uur glucose 10% JA 1 e dag post partum (dag 2) : enterale voeding start? NEE JA Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Overwegen plaatsen lijn < 24 x 2.5 cc of 8 x 5 24 x 2.5 cc of 8 x 5 Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Numeta perifeer 2 e dag post partum (dag 3) : enterale voeding start? enterale voeding goed op te hogen? NEE JA NEE JA Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Overweeg plaatsen lijn Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Overweeg plaatsen lijn

35 GG g Direct post partum (dag 1) : enterale voeding start? NEE (NPO / MEF) JA Primene 1.0 cc/kg/uur glucose 10% (4 mg/kg/min) Primene 0.6 cc/kg/uur glucose 10% 1 e dag post partum (dag 2) : enterale voeding start? NEE Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Indien lijn: Numeta centraal (geen Primene) JA < 24 x 1.0 cc 24 x 1.0 cc Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Indien lijn: Numeta centraal (geen Primene) Numeta perifeer of centraal 2 e dag post partum (dag 3) : enterale voeding start? enterale voeding goed op te hogen? NEE JA NEE JA Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Indien lijn: Numeta centraal (geen Primene) Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Indien lijn: Numeta centraal (geen Primene)

36 GG > 1750 gram Direct post partum (dag 1) : enterale voeding start? NEE (NPO / MEF) Primene 1.0 cc/kg/uur glucose 10% (4 mg/kg/min) Primene 0.6 cc/kg/uur glucose 10% JA 1 e dag post partum (dag 2) : enterale voeding start? NEE JA Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer < 8 x 5 ml 8 x 5 ml Numeta perifeer geen Numeta 2 e dag post partum (dag 3) : enterale voeding start? enterale voeding goed op te hogen? NEE JA NEE JA Primene 0.4 cc/kg/uur + Numeta perifeer Overweeg plaatsen lijn Numeta perifeer

37 Parenterale voeding (indien geen voeding) Prematuren < 1250 gram Primene Glucose 10% Numeta perifeer Parente aal vocht Direct pp Dag Dag Dag Dag Dag Dag glucose-calcium-mengsel: 48 ml glucose + 2 ml Calcium-Sandoz (bevat 0,009 mmol Ca 2+ / ml).

38 Parenterale voeding (indien geen voeding) Pasgeborenen gram Primene Glucose 10% Numeta perifeer Parente aal vocht Direct pp Dag Dag Dag Dag Dag Dag

39 Parenterale voeding indien geen voeding Pasgeborenen gram Primene Glucose 10% Numeta perifeer Parente aal vocht Direct pp Dag Dag Dag Dag Dag Dag glucose-calcium-mengsel: 48 ml glucose + 2 ml Calcium-Sandoz (bevat 0,009 mmol Ca 2+ / ml).

40 Parenterale voeding( indien geen voeding) Pasgeborenen > 3000 gram Primene Glucose 10% Numeta perifeer Parente aal vocht Direct pp Dag Dag Dag Dag Dag Dag

41 Conclusions Start protein directly after birth at 2.5 g/kg/d, increase to 3-4 g/kg/d Lipids directly after birth seem safe (2 g/kg/d) Decrease TPN when enteral feeds > 75 ml/kg/d, stop > 130 ml/kg/d Parenteral Feeding Protocol: improved nutrition, better outcomes?!?

Tabel 1. : Aanbevelingen voor parenterale vochttoediening (ml/kg/dg) 1. Tabel 3a. Basisschema s parenterale voeding: indien geen enterale voeding

Tabel 1. : Aanbevelingen voor parenterale vochttoediening (ml/kg/dg) 1. Tabel 3a. Basisschema s parenterale voeding: indien geen enterale voeding SAMENVATTING VOEDINGSPROTOCOL NoordWest lokatie Alkmaar Tabel 1. : Aanbevelingen voor parenterale vochttoediening (g) 1 < 1000 g 1000 1500 g > 1500 g A terme Dag 1 80-120 80-100 60-80 40-80 Dag 2 100-140

Nadere informatie

Voeding na ontslag. Eerste symposium regionale neonatologie. Sophie van der Schoor OLVG, Amsterdam

Voeding na ontslag. Eerste symposium regionale neonatologie. Sophie van der Schoor OLVG, Amsterdam Voeding na ontslag Eerste symposium regionale neonatologie Sophie van der Schoor OLVG, Amsterdam Presentatie 1. Belang groei eerste jaar 2. Wel of niet verrijkte voeding/bmf 3. Best practice 4. Conclusie

Nadere informatie

Tabel 1. : Aanbevelingen voor parenterale vochttoediening (ml/kg/dg) 1. Tabel 3a. Basisschema s parenterale voeding: indien geen enterale voeding

Tabel 1. : Aanbevelingen voor parenterale vochttoediening (ml/kg/dg) 1. Tabel 3a. Basisschema s parenterale voeding: indien geen enterale voeding SAMENVATTING VOEDINGSPROTOCOL MCA Tabel 1. : Aanbevelingen voor parenterale vochttoediening (g) 1 < 1000 g 1000 1500 g > 1500 g A terme Dag 1 80-120 80-100 60-80 40-80 Dag 2 100-140 100-120 80-100 60-120

Nadere informatie

Te jong om te kiezen

Te jong om te kiezen Sophia Kinderziekenhuis Sophia Kinderziekenhuis Te jong om te kiezen Prof. Dr. Hans van Goudoever Hoofd Neonatologie Start u een intensieve behandeling bij een tevoren gezonde vrouw van 30 jaar als deze

Nadere informatie

The Influence of Video Interaction Guidance on the. G.F. van Haaften

The Influence of Video Interaction Guidance on the. G.F. van Haaften The Influence of Video Interaction Guidance on the Quality of Parental Bonding towards and Interaction with the Premature Infant G.F. van Haaften Faculty of Psychology Open University of the Netherlands

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,

Nadere informatie

Figure 1 Shares of Students in Basic, Middle, and Academic Track of Secondary School Academic Track Middle Track Basic Track 29 Figure 2 Number of Years Spent in School by Basic Track Students 9.5 Length

Nadere informatie

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland International Child Abduction Incoming Cases A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland Merel Jonker Christina G. Jeppesen de Boer 26 November 2015 Outline Background

Nadere informatie

Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling

Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Apr. Barbara Deleenheer Symposium VVKVM 14 december 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten Conclusie Inleiding (1/7) Thoracale heelkunde:

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

Empowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal

Empowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment project Awasi Kenya Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment*van* kinderen*in*kenia De#afgelopen#drie#jaren# hebben#we#met#steun#van#de# Rotaryclub##Rhenen: Veenendaal#een#

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Lange termijn gevolgen van neonatale pijn

Lange termijn gevolgen van neonatale pijn Together into the future Lange termijn gevolgen van neonatale pijn Christ-jan van Ganzewinkel Verpleegkundig Specialist Intensieve Zorg bij Somatische Aandoeningen Máxima Medisch Centrum Veldhoven Vraagje.heb

Nadere informatie

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals.

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Script Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Livestock and fish health influence human health, since animal protein is an indispensable part of our food

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Enterale voeding bij prematuren in de kliniek

Enterale voeding bij prematuren in de kliniek Enterale voeding bij prematuren in de kliniek Eerste regionale neonatologie symposium 31 mei 2013 Lyanne Rövekamp-Abels Doel van enterale voeding Groeien? Ontwikkelen? Met ontslag kunnen? Goedkoper (moedermelk

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

APPROACHING THE FAMILY

APPROACHING THE FAMILY 1 Journalists Workshop Organ Donation and Transplantation APPROACHING THE FAMILY COLENBIE LUC TRANSPLANTATION COORDINATION 9 October 2012 2 Everybody arriving hospital Start the fight for saving life Family

Nadere informatie

Voeding bij diabetes. Erik Muls, MD, PhD Endocrinologie - Voeding Universiteit Leuven. Ede, 08.02.2011

Voeding bij diabetes. Erik Muls, MD, PhD Endocrinologie - Voeding Universiteit Leuven. Ede, 08.02.2011 Voeding bij diabetes Erik Muls, MD, PhD Endocrinologie - Voeding Universiteit Leuven Ede, 08.02.2011 DIABETES ATLAS, 3rd ed, IDF 2006 2007 2025 Total population (millions) 6600 7900 Adult population (millions)

Nadere informatie

Impact van de ingebruikname van de DSM-5

Impact van de ingebruikname van de DSM-5 Impact van de ingebruikname van de DSM-5 Eetstoornissen als casus Frédérique Smink Daphne van Hoeken H. Wijbrand Hoek Lunchbijeenkomst NIVEL 18 maart 2014 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method

Nadere informatie

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement.

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement. Welkom Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement Digitale programma: www.contractmanagementdag.nl #cmdag18 #cmdag18 Programma 09.45 Welkom door Prof. Dr. Arjan van Weele

Nadere informatie

Less Stress: Oxidatieve Stress bij Prematuren. Denise Rook Arts-onderzoeker Neonatologie

Less Stress: Oxidatieve Stress bij Prematuren. Denise Rook Arts-onderzoeker Neonatologie Less Stress: Oxidatieve Stress bij Prematuren Denise Rook Arts-onderzoeker Neonatologie Geschiedenis van zuurstof (1) 1774 Ontdekking vital air door J. Priestly Kaarsen brandden feller en muizen waren

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS. Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog

Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS. Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog Interactie VALPROINEZUUR + CARBAPENEMS Dr. Stephanie Natsch Ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog Wat is het probleem? Bij toevoegen van een carbapenem bij patienten behandeld met valproïnezuur daalt

Nadere informatie

Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud. Over de zgn. Preventieparadox. The Epidemiological Evidence. Edith Feskens, edith.feskens@wur.

Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud. Over de zgn. Preventieparadox. The Epidemiological Evidence. Edith Feskens, edith.feskens@wur. Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type

Nadere informatie

Socio-economic situation of long-term flexworkers

Socio-economic situation of long-term flexworkers Socio-economic situation of long-term flexworkers CBS Microdatagebruikersmiddag The Hague, 16 May 2013 Siemen van der Werff www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Discussion topics and conclusions

Nadere informatie

Inhoud. Leefstijlinterventies met stip op 1! Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte. Over de zgn.

Inhoud. Leefstijlinterventies met stip op 1! Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte. Over de zgn. Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type

Nadere informatie

SHP-TS TwinArc SA SHP-TS 400W TWINARC E40 SL PRODUCT OVERVIEW

SHP-TS TwinArc SA SHP-TS 400W TWINARC E40 SL PRODUCT OVERVIEW Range Features Range of high pressure sodium lamps with double arc tube construction Dual arc tube design guarantees immediate re-strike after a power interruption Doubled lamp life and reduced occurrence

Nadere informatie

Leefstijlinterventies met stip op 1!

Leefstijlinterventies met stip op 1! Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type

Nadere informatie

Stretching T. Mertens

Stretching T. Mertens Stretching T. Mertens Stretching??? Why? Pourquoi? How long? Long? When? Quand? How frequently? Frequent? Which muscles? Quels muscles? Do I prevent muscle soreness? Raideur? Do I get slower? Je deviens

Nadere informatie

Hospital WIV-ISP Feedback Point Prevalence Survey of Healthcare-associated Infections and Antimicrobial Use PPS HAI-AU

Hospital WIV-ISP Feedback Point Prevalence Survey of Healthcare-associated Infections and Antimicrobial Use PPS HAI-AU Hospital WIV-ISP Feedback Point Prevalence Survey of Healthcare-associated Infections and Antimicrobial Use PPS HAI-AU Mat Goossens Boudewijn Catry PPT WIV-ISP 11/06/2012. Geen verspreiding zonder voorafgaande

Nadere informatie

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Relatie tussen Attitude, Sociale Invloed en Self-efficacy en Intentie tot Contact tussen Ouders en Leerkrachten bij Signalen van Pesten

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Flash: chemotherapie en allergie

Flash: chemotherapie en allergie Flash: chemotherapie en allergie Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Opbouw Herkennen/graderen Bij welke producten/wanneer Behandeling Preventie? 2 Herkennen/graderen 3 4 5 6 Allergy 2013 7 Bij welke

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally

Nadere informatie

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.

Nadere informatie

Voedingsprotocol afdeling Neonatologie MCA

Voedingsprotocol afdeling Neonatologie MCA Voedingsprotocol afdeling Neonatologie MCA F.Maingay, B Boersma, E Winder, N. Stecher Medisch Centrum Alkmaar Ingangsdatum: 01-07-2013 Expiratiedatum: 01-07-2016 Versie 3.0 DD 01-05-2016 1 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Work related road safety trends and analysis in Belgium. PRAISE Madrid - October 1, 2015

Work related road safety trends and analysis in Belgium. PRAISE Madrid - October 1, 2015 Work related road safety trends and analysis in Belgium PRAISE Madrid - October 1, 2015 Study conducted by BRSI support of the Fund for Occupational Accidents analysis of 81.080 accidents (period 2008-2012)

Nadere informatie

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms

Nadere informatie

Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind

Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind The moderating effect of the mother child relation on the

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente. September 2013, Kees de Graaf

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente. September 2013, Kees de Graaf Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente September 2013, Kees de Graaf Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente Algemene principes Resultaten 3 RCT s naar ontwikkeling van voorkeuren voor groente bij 0-4 jarigen

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed

Nadere informatie

Ouderen, kanker en ondervoeding

Ouderen, kanker en ondervoeding Ouderen, kanker en ondervoeding Lisette CPGM de Groot Wageningen Universiteit, Wageningen Malnutrition / ondervoeding Stratton, 2003: a state of nutrition in which a deficiency or excess of energy, protein

Nadere informatie

WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs )

WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs ) WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs ) Jos van Hal, MSc 24th May 2019 Recent publication: SDGs INSPIRATIONAL OR ASPIRATIONAL? HOW TO OPERATIONALISE AND IMPLEMENT THE SUSTAINABLE

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

The Dutch mortgage market at a cross road? The problematic relationship between supply of and demand for residential mortgages

The Dutch mortgage market at a cross road? The problematic relationship between supply of and demand for residential mortgages The Dutch mortgage market at a cross road? The problematic relationship between supply of and demand for residential mortgages 22/03/2013 Housing market in crisis House prices down Number of transactions

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

Voorzorg is niet onredelijk. WF Passchier Gezondheidsraad en Universiteit Maastricht

Voorzorg is niet onredelijk. WF Passchier Gezondheidsraad en Universiteit Maastricht Voorzorg is niet onredelijk WF Passchier Gezondheidsraad en Universiteit Maastricht Kindermobieltjes en voorzorg Child warning over mobile phones Parents should ensure their children use mobile phones

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

CHROMA STANDAARDREEKS

CHROMA STANDAARDREEKS CHROMA STANDAARDREEKS Chroma-onderzoeken Een chroma geeft een beeld over de kwaliteit van bijvoorbeeld een bodem of compost. Een chroma bestaat uit 4 zones. Uit elke zone is een bepaald kwaliteitsaspect

Nadere informatie

VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM ACHTERGROND Geregistreerd voedingswetenschapper: Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen

Nadere informatie

DSM-5 en obesitas. prof.dr Tatjana van Strien

DSM-5 en obesitas. prof.dr Tatjana van Strien DSM-5 en obesitas prof.dr Tatjana van Strien 1 2 3 4 Overgewicht: energie balans probleem Big Two: Te weinig bewegen Te veel eten Richtlijn behandeling obesitas, 2008 Minder eten Meer bewegen Eventuele

Nadere informatie

FAT OVERLOAD SYNDROME. Marysia Hengeveld IC feb 2015

FAT OVERLOAD SYNDROME. Marysia Hengeveld IC feb 2015 FAT OVERLOAD SYNDROME Marysia Hengeveld IC feb 2015 MAN, 69 JAAR S. Aureus endocarditis à MVR mechano Gecompliceerd beloop ( oa nierfalen wv CVVH, ileus wv npo en TPV) Meest recent: oesofagusbloeding à

Nadere informatie

Medicalisering van de partus:

Medicalisering van de partus: Medicalisering van de partus: Gevolgen voor de borstvoeding Rob Hardeman Klinisch verloskundige Ziekenhuis Rivierenland Tiel "Borstvoeding loont" 7-10-2008 Medicaliseren van de partus Actief ingrijpen

Nadere informatie

Voeding voor en na spenen , Carola van der Peet-Schwering

Voeding voor en na spenen , Carola van der Peet-Schwering Voeding voor en na spenen 10-04-2017, Carola van der Peet-Schwering Inhoud Geboortegewicht Biestopname Belang van voeropname rond spenen Hoe voeropname na spenen stimuleren Conclusies Body gain, g/d Invloed

Nadere informatie

BA 3 Pol PoWe_13-14_Leiden_BA_33_Pol_Part_Dem_Ennser-Jedenastik (6443PPD13) No. of responses = 14

BA 3 Pol PoWe_13-14_Leiden_BA_33_Pol_Part_Dem_Ennser-Jedenastik (6443PPD13) No. of responses = 14 BA Pol PoWe_-_Leiden_BA Pol_Part_Dem_Ennser-Jedenastik (6PPD) No. of responses = Survey Results Legend Relative Frequencies of answers Std. Dev. Mean Question text Left pole % % Right pole n=amount av.=mean

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Aim of this presentation Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Energieleveranciers.nl (Energysuppliers.nl) Founded in 2004

Nadere informatie

Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit. van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten

Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit. van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten The Effect of the Kanker Nazorg Wijzer* on Work-related Problems and Quality

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

Verschillen tussen Allochtone- en Autochtone Jonge Studerende Moeders in het Ervaren van Dagelijkse Stress en het Effect ervan op de Stemming

Verschillen tussen Allochtone- en Autochtone Jonge Studerende Moeders in het Ervaren van Dagelijkse Stress en het Effect ervan op de Stemming Verschillen tussen Allochtone- en Autochtone Jonge Studerende Moeders in het Ervaren van Dagelijkse Stress en het Effect ervan op de Stemming Differences between Immigrant and Native Young Student Mothers

Nadere informatie

INFANT BREASTFEEDING ASSESSMENT TOOL

INFANT BREASTFEEDING ASSESSMENT TOOL INFANT BREASTFEEDING ASSESSMENT TOOL Matthews M.K. (1988) Developing an instrument to assess infant breastfeeding behavior in early neonatal period. Midwifery, 4, 154-165. Check the answer that best describes

Nadere informatie

Wist je dat...? In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard NESTLÉ

Wist je dat...? In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard NESTLÉ NESTLÉ innoveert Eiwitten en mijn baby's gezondheid. Zoek In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard De sleutelrol van eiwitten in moedermelk Nestlé innoveert Wist je dat -Quiz Zorg dat jij één van

Nadere informatie

Timing of varroa control & bee and colony survival in winter

Timing of varroa control & bee and colony survival in winter Timing of varroa control & bee and colony survival in winter Tjeerd Blacquière, Lonne Gerritsen, Sjef van der Steen & Bram Cornelissen tjeerd.blacquiere@wur.nl Intro brood cell infestation with varroa:

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Quality of Life and Depressive Symptoms of People with Multiple Sclerosis:

Nadere informatie

Motivationele oriëntatie bij sociale vergelijking: Wanneer, waarom en met wie vergelijken?

Motivationele oriëntatie bij sociale vergelijking: Wanneer, waarom en met wie vergelijken? Motivationele oriëntatie bij sociale vergelijking: Wanneer, waarom en met wie vergelijken? Motivational orientation in social comparison: When, Why en with whom to compare? Dirk J. van Os eerste begeleider:

Nadere informatie

Extreem veilig Het product Our product Voordeel Advantage Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock

Extreem veilig Het product Our product Voordeel Advantage Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Extreem veilig Het product Alle koppeling zijn speciaal ontworpen en vervaardigd uit hoogwaardig RVS 316L en uitgevoerd met hoogwaardige pakkingen. Op alle koppelingen zorgt het gepatenteerde veiligheid

Nadere informatie

Topic 10-5 Meeting Children s Intellectual Needs

Topic 10-5 Meeting Children s Intellectual Needs Topic 10-5 Meeting Children s Intellectual Needs In this topic, you will learn how to help children develop the ability to reason and use complex thought, as well as The role of play in intellectual development

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011 Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Voedingsprotocol afdeling Neonatologie NoordWest Locatie Alkmaar

Voedingsprotocol afdeling Neonatologie NoordWest Locatie Alkmaar Voedingsprotocol afdeling Neonatologie NoordWest Locatie Alkmaar F.Maingay, B Boersma, E Winder, N. Stecher Ingangsdatum: 01-07-2013 Expiratiedatum: 01-07-2018 Versie 4.0 DD 01-07-2017 1 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:

Nadere informatie

Is screening bij longkanker zinvol?

Is screening bij longkanker zinvol? Is screening bij longkanker zinvol? Dr. Karl Govaert 1 LUNG CANCER Leading cause of cancer-related death among men and women in US Second leading cause of cancer in US 75% present with advanced local or

Nadere informatie

Authors and affiliations*

Authors and affiliations* 181 Abbreviations AGA : appropriate for gestational age BMI : body mass index BPD : bronchopulmonary dysplasia BW : birth weight CI : confidence interval DA : definitely abnormal GA : gestational age HC

Nadere informatie

Investeren in geestelijke gezondheid op de werkvloer, loont dat?

Investeren in geestelijke gezondheid op de werkvloer, loont dat? Investeren in geestelijke gezondheid op de werkvloer, loont dat? Lieven Annemans Universiteit Gent Maart 2016 Two views in health economics Health care as a cost Health care as an investment Annual growth

Nadere informatie

Quality of life in persons with profound intellectual and multiple disabilities. Marga Nieuwenhuijse maart 2016

Quality of life in persons with profound intellectual and multiple disabilities. Marga Nieuwenhuijse maart 2016 Quality of life in persons with profound intellectual and multiple disabilities Marga Nieuwenhuijse maart 2016 Beoogde resultaten Literatuuronderzoek naar de bestaande concepten van kwaliteit van leven

Nadere informatie