Schoolgids Schooljaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schoolgids Schooljaar 2015-2016"

Transcriptie

1 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar PC Hooft College Leiderdorp PCHooftcollege Touwbaan 42 a/b 2352 CZ Leiderdorp

2 PC Hooftcollege

3 Inhoudsopgave 1 De Leo Kanner Onderwijsgroep Wie zijn wij Welke leerlingen bezoeken onze scholen Pedagogisch klimaat Missie en visie Ten aanzien van de cognitieve ontwikkeling Ten aanzien van de emotionele ontwikkeling Ten aanzien van de sociale ontwikkeling Werkwijze Organisatie, overleg en verantwoording binnen de LKO Raad van Toezicht en College van Bestuur Locatiedirectie en commissie van begeleiding Medezeggenschapsraad Klankbordgroep Jaarverslag Kwaliteitsbeleid Kwaliteitsthema s Kwaliteitsevaluatie Inspectie van het Onderwijs Toelaatbaarheidsverklaring en aanmelding Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) en toelating Tijdig aanmelden Zorgplicht Overstap van speciaal onderwijs naar voortgezet speciaal onderwijs Verhuizing Geschillencommissie ingeval van niet-toelating van leerlingen Zorgen of onvrede Schema klachtenprocedure Onderwijs op het P.C. Hooftcollege Structuur van het P.C. Hooftcollege Indeling van de lesdag Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 2

4 2.2 Indeling leerroutes en uitstroomprofielen Uitstroomprofiel Vervolgonderwijs Uitstroomprofiel Arbeidsmarkt Leergebiedoverstijgende kerndoelen (LGO) Methode onafhankelijke toetsen en referentieniveaus taal/ rekenen Dyslexie en dyscalculie Leerlingenraad Praktijklessen Stage Maatschappelijke stage Onderschrijding onderwijstijd Uitstroom Monitoren uitstroom Tussentijdse uitstroom Verklaringen voor de wijzigingen in profiel en leerroute Opbrengsten Slagingspercentage schooljaar Slagingspercentage schooljaar Leerlingvolgsysteem Ontwikkelingsperspectief (OPP) Groepsplan Plan van aanpak Leerling-besprekingen Leerling-dossiers Praktische zaken Huiswerk en proefwerkweek Cameragebruik binnen de school Eten en trakteren Excursies, kamp en schoolreis Informatievoorziening aan gescheiden ouders Leerlingenvervoer / zelfstandig reizen Ziek en afwezig melden Medicijnverstrekking Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 3

5 Medisch handelen Schoolvakanties, studiedagen en lesuitval Boekenpakket en schoolspullen Verzekeringen en schade Wijzigen van persoonlijke gegevens De organisatie van de school Locatie Management Team (LMT) Bouwcoördinator Onderwijskundig begeleiders Orthopedagoog en schoolmaatschappelijk werk Commissie van begeleiding Cardea Decaan/stagebegeleider Betrokkenheid ouders Ouderavonden Medezeggenschapsraad (MR) Klankbordgroep Jaarverslag Jeugdgezondheidszorg (GGD) Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Advies en meldpunt kindermishandeling Leerplichtwet en leerplichtambtenaar Ongeoorloofd verzuim Aanvraag verlof bij uitzonderingen Inspectie van onderwijs Veiligheidsbeleid Pestprotocol School- en klassenregels Schooltijden en onderwijsuren Grensoverschrijdend gedrag en maatregelen Maatregelen na verbaal/fysiek geweld of ongewenst gedrag Time-out, schorsing, verwijdering Algemeen sponsorbeleid Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 4

6 4 Contactgegevens Raad van Toezicht en Bestuur Raad van Toezicht Bestuur Algemeen Personeel locatie P.C. Hooftcollege Medezeggenschapsraad (MR) en klankbordgroep Medezeggenschapsraad Klankbordgroep P.C. Hooftcollege Praktische namen en adressen Locaties en diensten Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 5

7 Voorwoord Beste lezer, Dit is de schoolgids van de locatie P.C. Hooftcollege Leiderdorp. Deze locatie maakt deel uit van de Prof. dr. Leo Kanner Onderwijsgroep. De Leo Kanner Onderwijsgroep (LKO) verzorgt onderwijs aan ruim 900 leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in de leeftijd van vijf jaar tot en met achttien jaar. De leerlingen krijgen les op één van de vijf locaties in de provincie Zuid-Holland Noord. Daarnaast zijn er nog twee lesplaatsen verbonden aan het kinderpsychiatrisch centrum Curium-LUMC. Het pedagogisch klimaat op onze scholen is erop gericht dat de leerlingen zich, ondanks hun speciale onderwijsbehoeften, zo normaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Een goede samenwerking tussen leerling, school en ouders/verzorgers is essentieel in het welslagen van deze ontwikkeling. Aan deze schoolgids is veel zorg besteed. Mocht de gids onjuistheden bevatten of vragen oproepen dan kunt u dit doorgeven via administratie@leokanner.nl. De locaties van de Leo Kanner Onderwijsgroep publiceren hun schoolgids jaarlijks op internet. Als u prijs stelt op een papieren versie, dan kunt u deze afhalen op de vestiging waar uw kind onderwijs volgt. Op onze website vindt u per locatie steeds de meest recente informatie. College van Bestuur Leo Kanner Onderwijsgroep Joost Eijkhout (a.i.) Sander Verheul Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 6

8 1 De Leo Kanner Onderwijsgroep 1.1 Wie zijn wij De Prof. dr. Leo Kanner Onderwijsgroep biedt op verschillende locaties in de regio Leiden en Zoetermeer onderwijs aan leerlingen. Onze leerlingen hebben allemaal ernstige gedragsstoornissen en/of psychiatrische problematiek. 1.2 Welke leerlingen bezoeken onze scholen De Leo Kanner Onderwijsgroep kent verschillende locaties en doelgroepen. Het P.C. Hooftcollege bestaat sinds oktober Leerlingen met ernstige gedragsproblemen, die niet primair vallen binnen het autismespectrum (bijvoorbeeld ADHD, ODD, CD, sociale en/of emotionele stoornissen) vormen de doelgroep voor deze locatie. De school biedt onderwijs aan leerlingen in de leeftijd van jaar met een complexe gedragsproblematiek waardoor het leerproces verstoord is of verstoord dreigt te raken. Leerlingen van het P.C. Hooftcollege laten hun problematiek zowel thuis, op school als in hun vrije tijd zien. 1.3 Pedagogisch klimaat De schoolomgeving is zo ingericht en geordend dat de leerling duidelijkheid en voorspelbaarheid ervaart en zich daardoor veilig voelt. Het pedagogisch klimaat is geheel gericht op de specifieke behoeften van deze leerlingen. Het is een sociaal-emotioneel zorgklimaat, waar het team gezamenlijk zorg voor draagt. Kernwoorden zijn veiligheid, duidelijkheid, structuur en acceptatie. Ieder kind is weer anders en kent eigen behoeften. Er wordt rekening gehouden met deze verschillen en er is aandacht voor de behoefte en denkwijze van iedere leerling afzonderlijk. 1.4 Missie en visie De Leo Kanner Onderwijsgroep wil bereiken dat leerlingen later in de maatschappij zo goed mogelijk kunnen functioneren. Daarom wordt er veel aandacht besteed aan hun mogelijkheden. Leerlingen worden gestimuleerd en uitgedaagd om zich niet alleen cognitief te ontwikkelen, de ontwikkeling op het gebied van levensvaardigheden vinden wij even belangrijk. Bij deze vaardigheden stimuleren wij de leerlingen bij hun zelfredzaamheid, praktische en sociale vaardigheden en hun emotionele ontwikkeling. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 7

9 De Prof. Dr. Leo Kanner Onderwijsgroep heeft als missie Het bieden van onderwijs aan onze leerlingen zodat zij zich zowel cognitief als op sociaal/emotioneel gebied optimaal kunnen ontwikkelen. Dit willen we bereiken door ( visie): onze locaties zo in te richten dat alle medewerkers in staat zijn deze missie succesvol en met enthousiasme uit te voeren. We vinden het belangrijk dit alles in een veilige en gestructureerde leefomgeving te doen in goede samenwerking met ouders en hulpverlening Ten aanzien van de cognitieve ontwikkeling Het P.C. Hooftcollege biedt 2 leerwegen aan: VMBO-kgt en VMBO-B. Daarnaast is er de mogelijkheid om het Entree-programma van het MBO te volgen. Het team vindt het belangrijk dat iedere leerling zijn/haar cognitieve mogelijkheden kan benutten. Zij ontlenen hier veel zelfvertrouwen en waardering aan. Door de verschillende behoeften en talenten van de leerlingen is differentiatie een noodzaak. Gedurende hun schoolcarrière bouwen de leerlingen aan een solide basis van kennis en vaardigheden waar ze na hun schooltijd profijt van hebben Ten aanzien van de emotionele ontwikkeling We willen graag dat iedere leerling zich op school veilig voelt, zelfvertrouwen krijgt en zich gewaardeerd voelt. Er wordt uitgegaan van wat de leerling al kan en wat er goed gaat. Hierin wordt hij/zij bevestigd om een positief zelfbeeld te stimuleren. Door oefeningen en het nabespreken van situaties wordt gewerkt aan herkenning van emoties bij zichzelf en anderen. Wij vinden het belangrijk dat iedere leerling tijdens de schoolperiode besef krijgt van de aard van zijn gedragsprobleem en hiermee zo goed mogelijk leert omgaan Ten aanzien van de sociale ontwikkeling Een school biedt een optimale gelegenheid voor het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Gedurende de hele dag doen zich situaties voor waarin leerlingen samen zijn, samen delen en samen conflicten proberen op te lossen. Zij worden hierin op school begeleid door hun gedrag te benoemen, te bespreken en waar nodig bij te sturen. Wij proberen elke leerling respect voor anderen bij te brengen. Oefeningen om dit laatste tot stand te brengen zijn het klassikaal of individueel teruggrijpen op incidenten waar sociale en emotionele vaardigheden tekort zijn geschoten. Zo worden leerlingen tevens gestimuleerd om hun emoties te verwoorden en naar elkaar te luisteren. Waar hun inlevingsvermogen tekort schiet, wordt gewerkt met gedragsregels, die frequent herhaald worden. Deze regels worden gevisualiseerd en duidelijk zichtbaar opgehangen en besproken. De sociale ontwikkeling vinden wij belangrijk. De mate van sociale competentie die een leerling heeft kunnen verwerven, zal later doorslaggevend zijn voor zijn zelfstandig functioneren in de maatschappij. Zelfredzaamheid speelt hierin een grote rol. Op school wordt aandacht besteed aan de verzorging van zichzelf ten aanzien van kleding en hygiëne, evenals de verzorging van de eigen spullen, het invullen van de agenda en zelfstandig werken. Er wordt toegewerkt naar een mate van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, flexibiliteit en weerbaarheid. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 8

10 Binnen het team zullen we soms afwegingen moeten maken waar op een bepaald moment de prioriteit moet liggen. Het kan voorkomen dat de sociaal-emotionele ontwikkeling meer aandacht krijgt dan de cognitieve ontwikkeling. 1.5 Werkwijze Uitgangspunt van de Leo Kanner Onderwijsgroep is dat het onderwijsaanbod aansluit op de hulpvraag van de leerling. Er wordt gedifferentieerd gewerkt met de mogelijkheden en beperkingen op het gebied van de didactische ontwikkeling en het sociaal-emotioneel functioneren. Een belangrijk item is onmacht van de leerling om adequaat te kunnen functioneren. Zij willen het wel graag, maar het lukt hen soms moeilijk. De groepsindeling wordt gemaakt op basis van het verwachte uitstroomniveau in combinatie met het sociaal-emotioneel functioneren van de leerling en zijn werkhouding. De belastbaarheid van de leerling speelt hierbij een zeer grote rol. In de klas wordt getracht om die voorwaarden te scheppen waardoor leerlingen optimaal tot leren kunnen komen. Er wordt structuur geboden door een vast dagritme, er zijn duidelijke, onderling afgestemde afspraken rond het gebruik van het schoolbord, agenda en huiswerk. Er wordt gewerkt in een rustige, veilige en voorspelbare omgeving. De leerstof is zo overzichtelijk mogelijk geordend. De opdrachten zijn duidelijk gesteld. Veel leerlingen krijgen regelmatig individuele instructie. Dit is niet alleen voor het eigen handelen, maar ook ter herinnering aan wat er van hen verwacht wordt. Dit biedt hen houvast. De meer vrije situaties zijn vaak moeilijker voor de leerlingen. Daarom worden ook deze situaties zoveel mogelijk gestructureerd. De basis van de werkwijze is herkenbaar in het onderlinge respect voor elkaar in gedrag, taalgebruik en het bevorderen van onderling respect bij leerlingen. De school kenmerkt zich door de zorg voor een ordelijke en functionele leeromgeving die stimulerend en gestructureerd is voor de leerlingen. Belangrijk vinden wij dat de duidelijk afgesproken omgangsregels worden gehandhaafd. Door zorgvuldig het zelfvertrouwen van leerlingen te stimuleren en positief te bevestigen stimuleren wij hen in hun ontwikkeling naar zelfstandigheid. We stimuleren de leerlingen bij het leren nemen van eigen verantwoordelijkheid en helpen hen bij het ontwikkelen van levensvaardigheden. 1.6 Organisatie, overleg en verantwoording binnen de LKO Raad van Toezicht en College van Bestuur De Leo Kanner Onderwijsgroep is een stichting. Het bestuurd van de stichting wordt gevormd door twee leden van het College van Bestuur. Zij zetten de beleidskaders uit voor de vijf schoollocaties en de lesplaatsen bij Curium. Net als elke onderwijsinstelling heeft de LKO ook een toezichthoudend orgaan: de Raad van Toezicht. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 9

11 1.6.2 Locatiedirectie en commissie van begeleiding Elke locatie heeft een locatiedirecteur. Die heeft de leiding en verantwoordelijkheid over de dagelijkse organisatie binnen de locatie. Elke locatie kent hiernaast bouwcoördinatoren die verantwoordelijk zijn voor een deel van de organisatie van de school en onderwijskundig begeleiders. Zij adviseren leerkrachten over didactische en onderwijskundige zaken. Iedere locatie kent een Commissie van Begeleiding. Soms zijn er vanuit school zorgen over de voortgang van een leerling die om een bredere kijk vragen. In dat geval wordt de ontwikkeling van een leerling besproken in de Commissie van Begeleiding. Dit is een multidisciplinair team waarvan in elk geval de orthopedagoog, de maatschappelijk werker, de locatiedirecteur en de onderwijskundig begeleider deel uit maken. De schoolarts is op aanvraag aanwezig Medezeggenschapsraad De medezeggenschapsraad (MR) behartigt de belangen van personeel, ouders en leerlingen van de Leo Kanner Onderwijsgroep. De MR controleert daartoe de belangrijke beleidsvoornemens van het bestuur: personeelsbeleid, onderwijskundig beleid en financieel beleid. De vergadering van de MR is in principe openbaar. In de MR zitten vertegenwoordigers van het personeel en ouders van leerlingen. Het college van Bestuur heeft geen stemrecht, maar bij vergaderingen is altijd één van de bestuursleden aanwezig voor advies Klankbordgroep Elke locatie van de LKO heeft een klankbordgroep (KBG). De KBG is sparringpartner van de locatiedirecteur met betrekking tot de gang van zaken op de locatie. Hierbij kunt u denken aan wijzigingen in het curriculum en de besteding van de vrijwillige ouderbijdrage. In de KBG zit een aantal ouders en locatiemedewerkers. De contactgegevens van de MR en de KBG staan achter in deze gids Jaarverslag Het College van Bestuurd stelt elk jaar een jaarverslag op. Voor het opvragen van het bestuursjaarverslag kunt u contact opnemen met het secretariaat van de school: secretariaat@leokanner.nl. Het P.C. Hooftcollege maakt haar eigen jaarverslag, dit kunt u vinden op de website van de school. 1.7 Kwaliteitsbeleid Het kwaliteitsbeleid van de Leo Kanner Onderwijsgroep betreft die activiteiten die erop gericht zijn om de kwaliteit van het onderwijs te beschrijven, te bewaken, vast te leggen, planmatig te verbeteren en vooral te verantwoorden. Het kwaliteitsbeleid strekt zich uit over alle terreinen: onderwijs personeel financiën beheer. De kwaliteit heeft haar basis in het primaire proces: het onderwijs in de relatie tussen leerkracht en leerling. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 10

12 De aandacht voor het (ortho-)pedagogische en (ortho-)didactische handelen van de personeelsleden en vooral het leren van de leerlingen is de basis. Voortbouwend op deze basis richt het kwaliteitsbeleid zich op alle beleidsterreinen en de samenhang daartussen. Dat is een zaak van alle geledingen in de locatie: leerkrachten ouders leerlingen locatiedirecteur college van bestuur raad van toezicht medezeggenschapsraad. Kwaliteitsbeleid is ook in dat opzicht integraal: het is van iedereen. Centraal bij het kwaliteitsbeleid staan de onderwerpen: Doen we de goede dingen en doen we de dingen goed? Deze twee onderwerpen zijn nader uitgewerkt in een zevental stappen: 1. Wat doen we (niet) goed? 2. Wat beloven we? 3. Doen we wat we beloven? 4. Vinden wij en anderen dat we goed doen wat we beloven? 5. Hoe houden we de kwaliteit vast? 6. Hoe verbeteren we die aspecten die (nog niet) lopen? 7. Is de verbetering geïmplementeerd? De kwaliteit mag geen toeval zijn: systematisch hier aan werken is noodzakelijk. Dat betekent het juiste beleid formuleren, de juiste werkzaamheden verrichten en op de juiste manier evalueren of de doelen bereikt zijn. Kwaliteitsbeleid is permanente, systematische en cyclische aandacht voor het bepalen, bewaken en verbeteren van de kwaliteit. De locatie leert voortdurend van de fouten en tegelijkertijd de goede dingen nog beter te doen. In het kwaliteitsbeleid van de Leo Kanner Onderwijsgroep staat stap 2 als volgt omschreven: De mate waarin de locatie in staat is om elke leerling optimaal te ondersteunen in het ontwikkelen van zijn/haar talenten, zodat hij/zij goed toegerust naar het vervolgonderwijs gaat dan wel werk vindt. Voor het beoordelen van de kwaliteit van een locatie zijn in de eerste plaats de resultaten van belang die met het onderwijs worden bereikt (stap 3 en 4). Op die manier wordt duidelijk of de school erin is geslaagd de doelstelling van het onderwijs te bereiken. De onderwijskwaliteit heeft betrekking op de beginsituatie van de leerlingen, het functioneren van de leerkracht en de wijze waarop het onderwijs vorm krijgt. De kwaliteitsuitkomsten verwijzen naar de bereikte resultaten bij de leerlingen op het vlak van kennis, vaardigheden en houdingen Kwaliteitsthema s De kwaliteitsthema s die centraal staan, zijn de tevens de onderwerpen waarop de inspectie de locatie beoordeelt: De leerling behaalt het opleidingsniveau dat mag worden verwacht op grond van zijn talenten en mogelijkheden (het ontwikkelingsperspectief), rekening houdend met zijn beperkingen. De locatie heeft een passende begeleiding van leerlingen. Het leerstofaanbod bereidt leerlingen voor op het vervolgonderwijs, de arbeidsmarkt of dagbesteding. De leerling krijgt voldoende tijd om zich de leerinhouden eigen te maken. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 11

13 Het (ortho-)pedagogisch handelen leidt tot een veilige en motiverende onderwijsomgeving. Het (ortho-)didactisch handelen ondersteunt het leren van de leerlingen. De leerling heeft een actieve en zelfstandige rol binnen de onderwijsactiviteiten. De sfeer op de locatie is veilig en ondersteunend voor de leerlingen. De locatie beschikt over een cyclisch systeem van leerlingenzorg: plannen controleren uitvoeren evalueren plannen et cetera. De locatie zorgt systematisch voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs Kwaliteitsevaluatie De resultaten van de leerlingen op toetsen en testen worden gezien als belangrijke indicatie voor de kwaliteit van het geboden onderwijs. Maar natuurlijk kan de kwaliteit van het onderwijs niet alleen worden afgeleid uit behaalde leerresultaten. De omstandigheden waaronder dat onderwijs heeft plaatsgevonden kunnen zo wezenlijk verschillen, dat het niet juist is een uitspraak te doen over de kwaliteit, wanneer die uitsluitend is gebaseerd op de leerresultaten. We volgen de schoolverlaters nog twee jaar. Hoe het de oud-leerlingen vergaat op hun vervolgopleiding of werkplek is voor school een belangrijke indicatie voor de onderwijskwaliteit. Verder evalueren alle locaties zichzelf met behulp van de ZEKmethodiek (ZelfEvaluatieKader). Daarbij kan de locatie onder leiding van de locatiedirecteur zelfstandig besluiten nemen welke acties zij gaat ondernemen ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs Inspectie van het Onderwijs De inspectie is belast met het toezicht op het onderwijs. Zij houdt toezicht op naleving van de wettelijke voorschriften en bevordert de ontwikkeling van het onderwijs in overleg met de schooldirectie of directeur. Wanneer u hierover vragen of klachten heeft, kunt u contact opnemen met de Inspectie van het Onderwijs. De Inspectie is bereikbaar via via de website rijksoverheid.nl of telefoonnummer Klachten kunt u melden via info@owinsp.nl. 1.8 Toelaatbaarheidsverklaring en aanmelding Met de komst van Passend Onderwijs maakt elke school deel uit van een regionaal samenwerkingsverband. De Leo Kanner Onderwijsgroep (LKO) heeft als school voor speciaal onderwijs cluster 4 geografisch een grote regio en is deelnemer binnen meer samenwerkingsverbanden Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) en toelating Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 12

14 Wanneer de deskundigen binnen een samenwerkingsverband ervan overtuigd zijn dat een leerling beter op zijn plek zal zijn in het speciaal onderwijs, dan vraagt de school waar de leerling staat ingeschreven een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan bij het samenwerkingsverband. Dat is altijd een samenwerkingsverband in de regio waar de leerling woont. Op de website swv.passendonderwijs.nl is bij het tabblad Voortgezet onderwijs te vinden welke woonplaats valt onder welk samenwerkingsverband. Uiteraard zal de school die aanvraag doen in overleg met de ouders. Deze TLV geeft recht op een plaats binnen het speciaal onderwijs en is landelijk geldig. Tot augustus 2014 ging de toeleiding naar speciaal onderwijs via landelijk gestelde criteria. Deze landelijk criteria zijn losgelaten; elk samenwerkingsverband kan zelf bepalen hoe en welke leerlingen zij willen toe leiden naar het speciaal onderwijs. Elk samenwerkingsverband heeft in het wettelijk verplicht ondersteuningsplan beschreven hoe zij komen tot het afgeven van een TLV. Er is ook beschreven welke formulieren scholen moeten aanleveren bij de aanvraag van een TLV. Op de websites van de samenwerkingsverbanden kunt u deze informatie vinden. Scholen voor speciaal onderwijs beslissen zelf welke leerlingen worden toegelaten, maar mogen de leerling pas inschrijven als er een TLV is afgegeven. Er kunnen redenen zijn waarom een school voor speciaal onderwijs een leerling niet toelaat. Het kan zijn dat zij niet de juiste onderwijsondersteuning kunnen bieden voor de leerling of dat de school vol zit. In de meeste gevallen zal een leerling, die zich aanmeldt bij de Leo Kanner Onderwijsgroep (LKO), een TLV hebben. Leerlingen die zich aanmelden bij een VSOlocatie en komen vanuit het primair onderwijs (zowel speciaal als regulier) hebben geen TLV die recht geeft op plaatsing in het VSO. De VSO school zal een TLV aanvragen als blijkt dat er sprake is van extra onderwijsondersteuning. Een TLV wordt aangevraagd bij het samenwerkingsverband, die gelieerd is aan de postcode van de leerling. In het stroomschema zorgplicht op de website van passend onderwijs staat precies uitgewerkt hoe wij als LKO dienen om te gaan met rechtstreekse aanmeldingen: Tijdig aanmelden Landelijk geldt voor rechtstreekse aanmelding het volgende: Ouders melden hun kind ten minste 10 weken voor het begin van het schooljaar aan bij de school van hun keuze. Na aanmelding heeft de school 6 weken de tijd om te beslissen over de toelating van de leerling. Deze periode kan eenmaal met 4 weken worden verlengd. Heeft het bestuur na 10 weken nog geen besluit genomen? Dan heeft de leerling recht op tijdelijke plaatsing op de school van aanmelding tot de school wel een goede plek heeft gevonden. Zijn ouders het niet eens met de toelatingsbeslissing van de school, dan kunnen ze een beroep doen op ondersteuning door een onderwijsconsulent. Onderwijsconsulenten bemiddelen kosteloos tussen ouders en de school. Als dat niet werkt, kunnen ouders terecht bij de (tijdelijke) landelijke geschillencommissie passend onderwijs. Het aanmelden en bepalen of een leerling de juiste onderwijsondersteuning kan krijgen bij een locatie van de Leo Kanner Onderwijsgroep vraagt tijd. Het speciaal onderwijs moet alle leerlingen die zich rechtstreeks aanmelden onderzoeken en moet ook bepalen van alle leerlingen die al wel een TLV hebben of de locatie de juiste onderwijsplek is. Het PC Hooftcollege heeft een week voor elke schoolvakantie een intake-dag voor leerlingen die tussentijds in willen stromen. Voor die intake-dag hebben ouders al toestemming Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 13

15 gegeven om het dossier op te vragen en de benodigde papieren ingevuld. Als wij de leerling de juiste ondersteuning kunnen bieden, kan de leerling na die vakantie beginnen Zorgplicht Scholen hebben met de invoering van passend onderwijs zorgplicht. Zorgplicht betekent dat de school zich verantwoordelijk maakt voor een goede oplossing als de school waar u zich heeft aangemeld niet de juiste onderwijsondersteuning kan bieden. Meer informatie over de zorgplicht vindt u op de website: De zorgplicht leidt er niet toe dat een aanmelding automatisch wordt omgezet in een onderwijsplek. Een school kan bijvoorbeeld vol zitten. Verder geldt specifiek voor diplomagericht onderwijs dat er bij een leerling daadwerkelijk zicht moet zijn op het halen van een diploma. Voor leerlingen die bij meerdere scholen aangemeld zijn, bepaalt het samenwerkingsverband welke school de zorgplicht heeft Overstap van speciaal onderwijs naar voortgezet speciaal onderwijs Het primair onderwijs en voortgezet onderwijs kent elk eigen samenwerkingsverbanden. Als uw zoon/dochter de overstap maakt van het basis- of speciaal onderwijs naar het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) dan vraagt de VSO school waar uw kind is aangemeld een TLV aan bij het samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs in uw regio. De VSO school is gebonden aan de landelijk vastgestelde termijnen om de TLV aan te vragen. Bij aanmelding geldt de wetgeving rondom zorgplicht. Uw school kan u over deze zaken goed informeren Verhuizing Bij verhuizingen melden ouders hun kind aan op de school van hun voorkeur. Deze school bekijkt of ze het kind een passende plek kan bieden. Lukt dat niet, dan bekijkt de school samen met ouders en het samenwerkingsverband welke andere school beter past bij de leerling. Tot het moment dat de leerling kan worden ingeschreven op de nieuwe school, blijft de leerling ingeschreven op zijn oude school Geschillencommissie ingeval van niet-toelating van leerlingen Vanaf 1 augustus 2014 is de Geschillencommissie passend onderwijs (GPO) actief voor het PO, (V)SO en VO gezamenlijk. Deze commissie richt zich op drie onderwerpen, namelijk toelating van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, verwijdering van leerlingen en het ontwikkelingsperspectief. Als ouders het niet eens zijn met een beslissing van school op het gebied van één van deze drie onderwerpen, dan kunnen zij het GPO verzoeken om het geschil te behandelen. Het GPO komt binnen tien weken met een advies. Dit advies bevat een oordeel van de commissie over de vraag of het verzoek van ouders gegrond is. Het advies is niet bindend. Het schoolbestuur laat na bestudering van het advies weten aan ouders of en zo ja, welke vervolgacties school zal ondernemen. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 14

16 Voordat ouders naar de Geschillencommissie gaan, kunnen zij als tussenstap een onderwijsconsulent inschakelen. Onderwijsconsultenten bieden kosteloos advies en ondersteuning. De onderwijsconsulten zijn bereikbaar via en op Zorgen of onvrede Als leerlingen of ouders zorgen of onvrede hebben over de gang van zaken op school, dan is de groepsleerkracht het eerste aanspreekpunt. Als de zorgen gaan over andere zaken, dan is de coördinator van het leerjaar waarin de leerling zit, de aangewezen persoon voor overleg. Mochten ondanks deze gesprekken de zorgen of de onvrede blijven bestaan, dan staat in de klachtenprocedure van de Leo Kanner Onderwijsgroep welke andere mogelijkheden er openstaan. De klachtenprocedure staat op onze website en is te benaderen via deze link. De Leo Kanner Onderwijsgroep is aangesloten bij de landelijke klachtencommissie van de VBS (Vereniging Bijzondere Scholen). Leerlingen, ouders of schoolpersoneel die te maken hebben met ongewenste gedragingen zoals seksuele intimidatie of discriminatie, kunnen het beste contact opnemen met de vertrouwenspersonen van de Leo Kanner Onderwijsgroep. De contactgegevens van de vertrouwenspersoon zijn achterin de schoolgids opgenomen. Klachtmeldingen over seksuele intimidatie, seksueel misbruik, ernstig psychisch of fysiek geweld kunt u ook doorgeven aan het Meldpunt vertrouwensinspecteurs via Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 15

17 1.9.1 Schema klachtenprocedure Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 16

18 2 Onderwijs op het P.C. Hooftcollege Adres: Touwbaan 42A, 2352 CZ Leiderdorp. Tel.: Structuur van het P.C. Hooftcollege De onderwijsstructuur van het P.C. Hooftcollege richt zich op het verzorgen van onderwijs gericht op twee verschillende uitstroomprofielen, te weten: diplomagericht arbeidsgericht In de onderbouw zitten maximaal 10 leerlingen in de klas en in de bovenbouw maximaal 12. Elke klas heeft een vast lokaal met een vaste groepsleerkracht die alle theorievakken geeft. Iedere klas krijgt ook praktijkonderwijs. De praktijkvakken worden gegeven in de hiervoor bestemde lokalen. Het P.C. Hooftcollege volgt zoveel mogelijk het onderwijsprogramma dat ook voor het regulier voortgezet onderwijs geldt. Wij werken met dezelfde lesmethodes en hetzelfde toetsmateriaal als in het regulier onderwijs. Uitzondering hierop is dat wij, behalve Engels, geen moderne vreemde talen aanbieden. Daarnaast bieden we in de bovenbouw TL een vast vakkenpakket waarin examen gedaan kan worden. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 17

19 2.1.1 Indeling van de lesdag Op het P.C. Hooftcollege wordt zoveel mogelijk gewerkt met lessen van 45 minuten en blokuren van 90 minuten. De praktijkvakken vinden ook binnen deze uren plaats. Deze vakken worden door vakleerkrachten gegeven. Indien de groepsleerkracht afwezig is, valt een andere leerkracht in. We zorgen ervoor dat er alleen een bekende leerkracht voor de groepen staat en proberen lesuitval zoveel mogelijk te beperken. Vakdocenten begeleiden de leerlingen bij koken, techniek, verzorging (alleen de meiden), gym, creatief, CKV en ICT. De leerlingen hebben 3 pauzes gedurende de dag. Hierdoor is de dag te verdelen in 3 lesblokken. Ze hebben een kwartier pauze om en uur en 25 minuten lunchpauze om uur. Alle dagen is er les tot uur, met uitzondering van de woensdag, dan is er les tot uur. 2.2 Indeling leerroutes en uitstroomprofielen Het P.C. Hooftcollege biedt de volgende leerroutes: - Uitstroomprofiel Vervolgonderwijs : VMBO B/K (Basis Kaderberoeps-gerichte leerweg) en TL (Theoretische leerweg) - Uitstroomprofiel Arbeidsmarkt : VMBO Basis Bij plaatsing op het P. C. Hooftcollege wordt op basis van bekende informatie en intakegesprekken bepaald wat een realistisch uitstroomprofiel is. Deze uitstroomprofielen vormen de basis van het onderwijsaanbod. Dit wordt vastgelegd in een ontwikkelingsperspectief (OPP). Naast leeftijd bepalen meerdere factoren deze plaatsing, te weten: - didactisch niveau (CITO uitslagen of andere methodeonafhankelijke toetsen in combinatie met leerresultaten); - sociaal-emotioneel niveau Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 18

20 Dat de sociaal-emotionele competenties cruciaal zijn in het bepalen van het uitstroomprofiel wordt zichtbaar gemaakt in de afbeelding hierboven. Dat is dan ook waarin het onderwijs op het VSO verschilt van dat op het regulier Voortgezet Onderwijs. Het doel van het P. C. Hooftcollege is tweeledig. Enerzijds willen wij kwalitatief goed onderwijs bieden (het didactische gedeelte). Daarnaast stelt het P. C. Hooftcollege zich tot doel zo optimaal mogelijk te werken aan het versterken van de sociaal-emotionele competenties in alle leerroutes. In het schema op de volgende bladzijde is de onderwijsstructuur weergegeven. Wij plaatsen de leerling in de onderbouw in principe altijd in het profiel Vervolgonderwijs, omdat we uitgaan van een ontwikkeling met een stijgende lijn. Dit is ook de reden waarom er in de onderbouw alleen een uitstroomprofiel Vervolgonderwijs bestaat. Bij de intake of tijdens de schoolperiode kan blijken dat de leerling beter tot zijn recht komt in de praktijk. De leerling stapt dan over naar het profiel Arbeidsmarkt. Indien een leerling onvoldoende presteert in een leerroute (rapporten en CITO onvoldoende niveau, problemen en/of stagnatie op sociaal-emotioneel gebied) wordt de leerling soms gedurende het jaar, maar meestal in het volgende schooljaar, overgeplaatst naar een andere leerroute. Incidenteel blijft een leerling zitten. Onderbouw (2 jaar) Bovenbouw (2 of 3 jaar) Interne vervolgopleiding Uitstroom Uitstroomprofiel Vervolgonderwijs VMBO KGT VMBO B VMBO TL VMBO K VMBO B VMBO BK (extern) Entree-opleiding 2F MBO niveau 3 MBO niveau 4 MBO niveau 1 MBO niveau 2 Uitstroomprofiel Arbeidsmarkt - - Entree-opleiding 1F/ arbeidstoeleiding Arbeid Naast de leerroutes, die in de volgende paragrafen worden behandeld, bestaat een belangrijk gedeelte van het onderwijs uit werken aan de sociaal-emotionele competenties. Op welke gebieden dat gebeurt, is te zien in de illustratie en wordt hierna verder uitgelegd. In het begin van het schooljaar wordt in de brugklas een tweedeling gemaakt tussen de leerroutes VMBO-KGT en VMBO-B. Dit betekent dat er binnen een klas gedifferentieerd wordt lesgegeven. De leerlingen krijgen les door middel van klassikale instructie gevolgd door zelfstandige werkmomenten. Daarin wordt gebruik gemaakt van verschillende werkvormen. Tijdens de lessen wordt veel aandacht besteed aan leergebiedoverstijgende Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 19

21 competenties (LGO). Leerlingen leren o.a. om toetsen te leren, te plannen, werkstukken maken, computervaardigheden, omgaan met teleurstellingen. Zowel aan het eind van het eerste als van het tweede leerjaar zijn er momenten waarin het mogelijk is over te stappen op een andere leerroute. Dit wordt bepaald aan de hand van de rapportcijfers, de CITO-toetsen en de vorderingen op sociaal-emotionele gebied. Plaatsing in de bovenbouw vindt plaats op basis van het uitstroomprofiel, dat is bepaald aan het einde van de onderbouw. Toetsing van deze plaatsing vindt plaats door middel van toets 3 (CITO) aan het eind van het derde jaar, de methode gebonden toetsen en door middel van examinering aan het eind van het vierde jaar VMBO-TL of Entree-opleiding. Naast de twee eerder genoemde uitstroomprofielen is er dit jaar ook een nieuwe klas, namelijk een eerste klas waarin de leerlingen op havo-niveau les krijgen. Deze 1TL/H klas is op het P.C. Hooftcollege ondergebracht omdat er veel aanmeldingen waren op het Prof. Dr. Leo Kannercollege, een andere school binnen de stichting. Om de leerlingen toch een plek te bieden, krijgen zij nu onderwijs op deze locatie. Zij volgen echter het programma dat aan de klassen op het Prof. Dr. Leo Kannercollege wordt gegeven. Voor meer informatie verwijzen we u naar de schoolgids van die locatie Uitstroomprofiel Vervolgonderwijs Het onderwijs in het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs richt zich op de leerlingen die na het VSO doorleren op het MBO. We onderscheiden twee leerroutes: VMBO theoretische leerweg (VMBO-KGT) en de VMBO basis leerweg (VMBO-B). Voor enkele leerlingen is het mogelijk om de overstap te maken naar een reguliere VMBO-school om daar een diploma te halen. Aan de leerlingen in de B-route, die ook in de bovenbouw baat hebben bij cluster IV onderwijs, biedt de Leo Kanner Onderwijsgroep de mogelijkheid om, in samenwerking en onder verantwoordelijkheid van het ROC, de Entree-opleiding te volgen. Op deze manier zorgen we ervoor dat ook de leerlingen die geen VMBO-diploma behalen toch kunnen doorstromen naar MBO niveau 2. In schooljaar gaan we een pilot starten om leerlingen ook certificaten op kaderniveau te laten halen. Als leerlingen het sociaal emotioneel aankunnen zouden zij in symbiose met een reguliere VO school het kader-examen kunnen doen. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 20

22 De structuur van VMBO KGT De vakkenstructuur van VMBO-KGT is als volgt: Vak Methode 1 e jaar 2 e jaar 3 e jaar 4 e jaar Nederlands Taallijnen Examen Engels Stepping Stones Examen Wiskunde Moderne Wiskunde Examen Mens en maatschappij Plein M Economie Economisch Bekeken Examen Biologie Biologie Voor Jou Examen Geschiedenis Memo Examen Maatschappijleer 1 Team Examen Rekenen rekenblokken examen Taal Route 2F ICT Diverse modules De leerlingen maken hun definitieve keuze uit drie profielen: Zorg en Welzijn (ZW) Economie (EC) Landbouw (LA) Een volledig diploma verkrijgen de leerlingen door: - alle vakken af te ronden - het sectorwerkstuk Examinering vindt plaats door middel van staatsexamens. Het is ook mogelijk deelcertificaten te behalen voor losse vakken. Indien een leerling het leertempo niet heeft om de stof af te ronden in vier jaar, is het mogelijk de bovenbouw af te ronden in drie in plaats van twee jaar. Wij hebben de afgelopen jaren ervaren dat het voor veel van onze leerlingen moeilijk is om hun TL-diploma binnen de gestelde 4 jaar te halen. We hadden te weinig tijd om te werken aan de leergebied overstijgende vaardigheden. Hierdoor vielen de leerlingen uit op het MBO of zijn ze op een lager niveau bij ons uitgestroomd omdat ze niet konden voldoen aan de eisen die aan TL-leerlingen gesteld worden. We verdelen daarom de leerstof die normaal in 4 jaar behandeld wordt sinds schooljaar over 5 jaar. Op die manier hebben wij meer tijd om aan hun leergebied overstijgende competenties te werken en kunnen we rekening houden met de beperkte belastbaarheid. De eerste klas heeft op deze manier gewerkt. In schooljaar gaat ook de 2 e klas werken volgens het model van het 5-jarige traject. Voor de andere jaren verandert er nog niets. Onze verwachting is dat we op deze manier nog meer leerlingen hun volledige TL-diploma kunnen laten halen Slaag- en zakregeling VMBO-TL Een kandidaat is in 2016 geslaagd voor zijn examen als: Het sectorwerkstuk goed of voldoende is het rekenkundig gemiddelde bij het centraal examen minimaal een 5,5 is (4,49 is dus onvoldoende) voor Nederlands en rekenen als eindcijfer een minimaal een 5 en 6 heeft behaald Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 21

23 - hij maximaal 1 keer het eindcijfer 5 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger, of - voor ten hoogste één van zijn examenvakken het eindcijfer 4 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger waarbij ten minste één 7 of hoger, of - voor twee van zijn examenvakken het eindcijfer 5 heeft behaald en voor zijn overige examenvakken een 6 of hoger waarbij ten minste één 7 of hoger. Vanaf 2014 doen alle examenkandidaten ook een rekentoets. Het cijfer voor deze toets komt wel op de cijferlijst, maar telt nog niet mee in de slaag-zakregeling. Vanaf examenjaar 2016 moeten de kandidaten minimaal een 5 en een 6 hebben voor de vakken Nederlands en rekenen. De wet- en regelgeving omtrent de rekentoets is nog aan veranderingen onderhevig. Veranderingen worden zo snel mogelijk aan ouders/verzorgers en leerlingen gecommuniceerd De structuur van VMBO B De structuur van VMBO B De vakkenstructuur van VMBO B (en mogelijk K) ziet er als volgt uit: Vak Methode 1 e jaar 2 e jaar 3 e jaar 4 e jaar* Nederlands Taallijnen examen Engels Stepping Stones examen Wiskunde Moderne Wiskunde examen Mens en maatschappij Plein M Economie Economisch Bekeken examen Biologie Biologie Voor Jou examen Geschiedenis Memo Maatschappijleer 1 Team examen Rekenen springstof rekenblokken examen Taal Route 2F ICT Diverse modules *alleen kader-leerlingen die opgaan voor het halen van certificaten/kader-diploma De grootste groep leerlingen doet het derde en vierde jaar op het P.C. Hooftcollege. Ze werken toe naar een Entree-MBO niveau 1 diploma dat de leerling kan behalen in zijn 4 e of 5 e jaar op het P. C. Hooftcollege. (Het is altijd mogelijk en soms wenselijk een traject van vijf jaar te doorlopen vanwege een beperkte belastbaarheid van de leerling). In de bovenbouw heeft de leerling vier dagen onderwijs en start daarnaast één dag in de week met een stage. Aan het begin van het schooljaar wordt er een arbeidsinteresse test afgenomen aan de hand waarvan een stageplek wordt gezocht. Er wordt per individuele leerling bekeken of het verwachte uitstroomperspectief haalbaar is. Dit kan ieder jaar worden bijgesteld. We kijken bij iedere individuele leerling of het mogelijk is om te schakelen naar het regulier onderwijs in de bovenbouw. Indien dit tot de mogelijkheden behoort, wordt hier in de derde klas met ouders en leerlingen over gesproken naar aanleiding van het eerste rapport. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 22

24 De structuur van de Entree-opleiding De Entree is een opleiding op niveau 1 die bij het succesvol afronden met een diploma (onder voorwaarden) doorstroomrecht kan geven naar een vervolgopleiding op een Middelbare Beroeps Opleiding (MBO). Bij deze opleiding volgen de leerlingen de lessen op onze school maar je wordt geëxamineerd op het Regionaal Opleidings Centrum Leiden (ROC Leiden). Het Entree-diploma is een landelijk erkend diploma en geeft je de mogelijkheid om verder te leren (MBO2) en/of een goede start op de arbeidsmarkt. Het programma van de Entree-opleiding: Gedurende het jaar 500 uur stage lopen op donderdag en vrijdag 3 dagen per week naar school (maandag, dinsdag, woensdag) Proeve van Bekwaamheid op stage Certificaten voor Nederlands en rekenen Aanwezigheidsplicht bij CKV, gym en koken Deelname aan lessen Engels Tops Vak methode Nederlands Via starttaal 2F rekenen Rekenblokken 2F burgerschap Kies 2 Engels starters Slaag en zakregeling Entree Ter voorbereiding op het examen bouwt de Entree leerling een examendossier op en legt dit ter goedkeuring voor aan de examencommissie. De examens worden in samenwerking met en onder verantwoordelijkheid van het ROC Leiden afgenomen. De exacte exameneisen worden later dit schooljaar door het ROC bekend gemaakt Uitstroomprofiel Arbeidsmarkt De leerlingen starten in de onderbouw in het profiel Vervolgonderwijs. Aan het einde van het tweede leerjaar wordt het uitstroomprofiel bepaald met het daarbij behorende niveau aan de hand van Toets 2 van CITO, de rapportcijfers en de bereikte ontwikkeling aangegeven in het portfolio. Aan het begin van de bovenbouw maakt de leerling een arbeidsinteressetest en gaat hij/zij twee of drie dagen per week stage lopen. Het arbeidsgerichte uitstroomprofiel verzorgt onderwijs op VMBO Basis niveau. De leerlingen behalen geen regulier diploma maar werken aan de vakken Nederlands, wiskunde, Engels en burgerschap. Hiervoor verzamelen ze bewijzen (certificaten) en bewaren deze in hun persoonlijk portfolio. Wanneer leerlingen de school verlaten na het eventueel intern behalen van een MBO 1 diploma, hebben ze een (leer-)werkplek of volgen ze eventueel een MBO BBL-opleiding (niveau 1). Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 23

25 Vak methode Nederlands Via vooraf en vervolg rekenen Rekenblokken 1F burgerschap Kies 1 Engels Good practice Leergebiedoverstijgende kerndoelen (LGO) Naast de kerndoelen voor het voortgezet onderwijs werken we met de leerlingen aan de leergebiedoverstijgende kerndoelen VSO. Deze beslaan de volgende gebieden: Leren leren Leren taken uitvoeren Leren functioneren in sociale situaties Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief Leergebiedoverstijgende doelen komen gedurende de hele week, elke dag, op verschillende momenten aan bod. Ze komen terug in het dagelijks handelen van leerkrachten, contacten tussen leerkracht-leerling en leerlingen onderling. Gedurende de hele schooldag doen zich situaties voor waarin leerlingen samen zijn. School biedt een leeromgeving aan waarin leerlingen begeleid leren omgaan met elkaar, met conflicten, (sociale) spanning, vrije ruimte etc. Er wordt op school veel aandacht besteed aan sociale vaardigheden, het voor- en nabespreken van situaties en het adequaat leren omgaan met teleurstelling en frustraties. Daarnaast werken we actief aan leergebiedoverstijgende kerndoelen bij de verschillende vakken. Zo wordt bij het vak economie aandacht besteed aan het leren budgetteren en beheren van de eigen financiën, mede met het oog op zelfstandig wonen in de toekomst. Er wordt niet alleen aandacht besteed aan het financiële aspect, maar ook aan andere facetten van het zelfstandig wonen zoals het belang en de betekenis van werk en het indelen van de tijd. Bij het vak maatschappijleer leren de leerlingen over burgerschap in de Nederlandse samenleving en de eigen rol als burger. Zo leren leerlingen bijvoorbeeld hoe verkiezingen werken en hoe ze daar actief en passief aan deel kunnen nemen. In de lessen LGO werken we op basis van diverse methodes aan de leergebiedoverstijgende doelen. We bouwen bewust in ons onderwijsprogramma activiteiten en momenten in waarin leerlingen vaardigheden kunnen trainen die ze nodig hebben bij hun vervolgopleiding of later in hun werk. Zo gaan de 2 e, 3 e en 4 e klassen op schoolkamp, gaan we naar musea en gaan we in groepen kijken in diverse bedrijven. Bij al dit soort gelegenheden bieden wij leerlingen oefensituaties om communicatieve en sociale vaardigheden toe te passen, leren om te gaan met verschillende verwachtingen, hulpvragen bij zichzelf te herkennen en deze op een adequate manier te stellen en tevens rekening te houden met verschillende normen en waarden in steeds wisselende situaties. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 24

26 2.2.4 Methode onafhankelijke toetsen en referentieniveaus taal/ rekenen De leerlingen worden sinds dat schooljaar beoordeeld aan de hand van de nieuwe referentieniveaus taal en rekenen. Aan het eind van hun schoolcarrière moeten alle leerlingen uit het uitstroomprofiel vervolgonderwijs voor taal en rekenen niveau 2F gehaald hebben. Om te bepalen of leerlingen op koers liggen toetsen we de leerlingen niet alleen met de methodetoetsen, maar ook met methodeonafhankelijke toetsen. In klas 1 t/m 3 gebruiken we hiervoor Cito-toetsen. Die nemen we af in de vakken Nederlands, Engels en wiskunde/rekenen. De leerlingen van leerjaar 1 worden tweemaal getoetst: één keer in september (nulmeting) en één keer in april. De andere leerlingen worden in april getoetst. Alle resultaten worden geanalyseerd door de onderwijskundig begeleider. Indien een achterstand of voorsprong bij een leerling wordt geconstateerd zullen zij een aangepast leerarrangement voor de leerling samenstellen. De resultaten van de toetsen en de bijbehorende analyse worden teruggekoppeld naar ouders en leerlingen. Vanaf 2014 is de rekentoets een verplicht onderdeel van het examen. Daarom is in schooljaar gestart met het aanbieden van structureel rekenonderwijs middels de methode Rekenblokken buiten de wiskundelessen om. De leerlingen doen dit meestal digitaal, 1 uur per week. Ook werken we met de methode Nieuwsbegrip om het niveau van het begrijpend lezen te verhogen. Uit de CITO resultaten van de afgelopen twee schooljaren blijkt dat de leerlingen ook een achterstand hebben in spelling en grammatica. Bovendien worden dit schooljaar de eisen in de TL-examen aangescherpt voor het vak Nederlands. Vandaar dat we in schooljaar extra spelling en grammaticaonderwijs gaan verzorgen in alles klassen. 2.3 Dyslexie en dyscalculie De school hanteert een dyslexieprotocol waarin beschreven wordt hoe er op de school met dyslexie wordt omgegaan. Is dyslexie vastgesteld, dan komt de leerling in aanmerking voor compenserende maatregelen. Voorbeelden hiervan zijn: - verlenging van de toetstijd - gebruik van computer In het schooljaar gaan we nader onderzoeken welke middelen onze dyslectische leerlingen nodig hebben om hun doelen te bereiken. In 2014 is voor de eerste keer het vak rekenen geëxamineerd. Net als voor de andere vakken houden we ook voor het vak rekenen bij hoe leerlingen zich ontwikkelen en of ze extra ondersteuning nodig hebben. Rekenen is in principe een vak waarbij geen rekenmachine of andere hulpmiddelen gebruikt mogen worden. Voor leerlingen met dyscalculie kunnen we wel extra hulpmiddelen inzetten zoals een rekenmachine of een rekenkaart. Aan het begin van het examenjaar bekijkt de examencommissie samen met de onderwijskundig begeleiders, de vakleerkracht, de leerling en ouders of en zo ja, welke examenaanpassingen voor de leerling aangevraagd worden. Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 25

27 2.4 Leerlingenraad In de leerlingenraad bespreken de vertegenwoordigers van alle klassen onderwerpen en bepalen ze hun standpunt. Ze lichten dit dan toe in de docentenvergadering. We willen hiermee de zelfstandigheid van de leerlingen vergroten door ze inspraak te geven en ze over school gerelateerde zaken na te laten denken vanuit verschillende standpunten. 2.5 Praktijklessen koken Tijdens de kooklessen leren de kinderen in eerste instantie de basisbeginselen van het koken. Bij de keuze van de gerechten worden deze beginselen (bakken, grillen, koken, werken met de oven en/of magnetron en zonder bakken gerechten bereiden) zoveel mogelijk gecombineerd. Het combineren en afwisselen van ingrediënten zorgt voor kennis van voedingsmiddelen en bereidingswijzen. In tweede instantie leert een kind wanneer het individueel bezig kan zijn en wanneer het handiger is om samen te werken. Het sociale aspect is bij de kooklessen heel belangrijk: gesprekken en gezelligheid zijn onontbeerlijk in de keuken. Er wordt gewerkt met de methode Portfolio Lichamelijke opvoeding (gym) Bij leerlingen met ernstige gedragsmoeilijkheden of psychiatrische problematiek vraagt het veel tijd om hen beter te leren bewegen. Regels en afspraken vereisen veel herhaling, het elkaar aanraken is veelal problematisch en het omgaan met winnen en verliezen zijn gevoelige onderwerpen. De organisatie en de structuur van de lessen zijn belangrijk voor een gedoseerde aanbieding van leerervaringen. Veel van de leergebied overstijgende doelen komen tijdens de lessen bewegingsonderwijs nadrukkelijk naar voren. Veel leerlingen hebben een minder positief lichaamsidee dan wat zou mogen worden verwacht. Het is voor deze leerlingen belangrijk om het zelfvertrouwen te vergroten en het zelfbeeld realistischer te maken. Op het P.C. Hooft College ligt de nadruk op respect en hoe gaan we met elkaar om. Het van lichamelijke opvoeding dient dan ook als middel en niet als doel. Benadrukt wordt het plezier van het bewegen en zelden de prestatie. Wel worden kinderen uitgedaagd om het beste uit hun zelf te halen maar zelden zal er een cijfer aan gegeven worden. Tijdens spel activiteiten wordt dan ook meestal de stand bijgehouden. Er wordt wel een cijfer bij elk rapport gegeven. Er wordt dan beoordeeld op drie onderdelen: Inzet, werkhouding en bewegen. Hier wordt een gemiddelde van genomen en wordt op het rapport genoteerd. Daarnaast wordt met één zin een korte feedback gegeven wat goed gaat of waar nog aan gewerkt wordt. Wel altijd opbouwend en positief zodat de motivatie zo groot mogelijk blijft. De sportaccommodatie bestaat uit een sportzaal en een aparte fitnessruimte. Sportkleding is verplicht: een sportbroek, shirt en schone sportschoenen zonder zwarte zolen. Deodorant is aan te bevelen temeer omdat douchen niet verplicht is. De sportroosters worden apart aan de leerlingen bekend gemaakt Techniek De technieklessen worden gegeven aan de hand van de methodes Portfolio, Opitec en eigen ontwikkeld materiaal. De nadruk ligt in de lessen bij het leren hanteren van diverse Schoolgids P.C. Hooftcollege VSO 26

Schoolgids Schooljaar 2014-2015

Schoolgids Schooljaar 2014-2015 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2014-2015 PC Hooft College Leiderdorp PCHooftcollege Touwbaan 42 a/b 2352 CZ Leiderdorp 071-581 45 66 www.leokannerschool.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave...

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar 2015-2016

Schoolgids Schooljaar 2015-2016 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2015-2016 Leo Kannercollege VSO Leiden Leo Kannercollege VSO Cesar Franckstraat 5 2324 JM Leiden Tel. 071-52 37 237 www.leokannerschool.nl Inhoud Voorwoord...

Nadere informatie

Voorwoord Eerste kennismaking... 6

Voorwoord Eerste kennismaking... 6 PC Hooftcollege Inhoud Voorwoord... 5 1 Eerste kennismaking... 6 1.1 Wie zijn wij?... 6 1.2 Werkwijze... 7 1.3 Resultaten... 8 1.3.1 Slagingspercentage schooljaar 2014-2015... 8 1.3.2 Slagingspercentage

Nadere informatie

De doelen van het onderwijs op locatie De Ring zijn gebaseerd op vier kernwaarden vanuit de missie:

De doelen van het onderwijs op locatie De Ring zijn gebaseerd op vier kernwaarden vanuit de missie: CSG LIUDGER DE RING ONDERSTEUNINGSPLAN 2014 Voorwoord De doelen van het onderwijs op locatie De Ring zijn gebaseerd op vier kernwaarden vanuit de missie: Veiligheid, Respect, Betrokkenheid en Ontplooiing

Nadere informatie

Ouderavond Ordening en Ontwikkeling

Ouderavond Ordening en Ontwikkeling Ouderavond Ordening en Ontwikkeling dinsdag 1 oktober 2013 Programma 1. Missie & Visie; waar staan we voor 2. Wet kwaliteit VSO 3. Richtinggevend (wettelijk) kader USP 4. Profielen in beeld 5. Verbindingen

Nadere informatie

Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere

Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere Voorlopig advies groep 6 en 7 Aan het einde van het schooljaar groep 6 en 7 geeft de PO school na overleg met ouders een voorlopig schooladvies 1.

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar 2015-2016

Schoolgids Schooljaar 2015-2016 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2015-2016 Leo Kannerschool - VSO Oegstgeest Leo Kannerschool VSO praktijk Hazenboslaan 101 2343 SZ Oegstgeest Tel. 071-51 50 599 www.leokannerschool.nl

Nadere informatie

* Vanaf 9 september is onze nieuwe website online : www.pentacollege-attendiz.nl

* Vanaf 9 september is onze nieuwe website online : www.pentacollege-attendiz.nl Opbrengsten Penta College 2014-2015 Inleiding Iedere school heeft tot taak onderwijs te bieden waarbij de leerlingen kennis, vaardigheden en houdingen verwerven. Uitgangspunt voor dat aanbod zijn de kerndoelen

Nadere informatie

NAAR DE TRAVO

NAAR DE TRAVO NAAR DE TRAVO 2017-2018 1 OVER DE TRAVO INHOUD 2 1 OVER DE TRAVO 3 De Travo aan de Laan van de Mensenrechten is een de leerling aan het eind van de havo gestimuleerd 3 2 LEERLINGBESPREKING 6 Gentiaan College

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Isselborgh

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Isselborgh VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Isselborgh Plaats : Doetinchem BRIN nummer : 01QH OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 267150 Datum onderzoek : 16 januari 2014 Datum vaststelling : 13 maart 2014 Pagina 2 van

Nadere informatie

Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding

Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding Typering van de vakken die binnen het profiel arbeidsmatige dagbesteding worden aangeboden Nederlandse taal en communicatie

Nadere informatie

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten Informatieavond Staatsexamen Certificaten Programma - Inleiding door Steven Baart Aankondiging: het examenboek - Presentatie staatsexamens door René Lentink - Vragen Samenwerking met DUO - De Leo Kannerschool

Nadere informatie

Overgangsprotocol November 2013

Overgangsprotocol November 2013 Geert Groote College Amsterdam Overgangsprotocol November 2013 Inhoudsopgave Inleiding Inleiding... 1 Rol van de lerarenvergadering.... 1 Overgang klas 7 naar 8... 2 Overgang klas 8 naar 9... 2 Overgang

Nadere informatie

De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer

De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer schooljaar 2005-2006 schooljaar 2006-2007 schooljaar 2007-2008 Gemiddelde examenresultaten over de laatste drie schooljaren

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar 2015-2016

Schoolgids Schooljaar 2015-2016 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2015-2016 De Parachute Zoetermeer De Parachute Willem Alexanderplantsoen 8-9 2713 VM Zoetermeer telefoon: 079-316 10 70 www.leokannerschool.nl Schoolgids

Nadere informatie

SCHOOLGIDS LEOKANNERSCHOOL SO 2015 2016

SCHOOLGIDS LEOKANNERSCHOOL SO 2015 2016 SCHOOLGIDS LEOKANNERSCHOOL SO 2015 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 6 1 De Leo Kanner Onderwijsgroep... 7 Wie zijn wij... 7 Welke leerlingen bezoeken onze school... 7 Pedagogisch klimaat...

Nadere informatie

Protocol overgangsnormen. schooljaar

Protocol overgangsnormen. schooljaar Protocol overgangsnormen schooljaar 2017-2018 Team>docenten>protocollen>overgangsnormen 2017-2018 Inhoud Inleiding... 3 1. Doelstelling... 4 2. Algemene bepalingen... 5 3. Naar een ander niveau... 7 4.

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar

Schoolgids Schooljaar School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2016-2017 PC Hooft College Leiderdorp PC Hooft MAVO Leiderdorp PC Hooftcollege Touwbaan 42 a/b 2352 CZ Leiderdorp 071-581 45 66 www.leokannerschool.nl

Nadere informatie

KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE. Uitdaging Beweging Perspectief

KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE. Uitdaging Beweging Perspectief DE SPRIENKE Uitdaging Beweging Perspectief Mytylschool de Sprienke Vivaldipad 1, 4462 JA Goes Telefoon: 0113 22 91 50 E-mail: info@desprienke.nl Website: www.desprienke.nl KWALITEITSWET (V)SO KWALITEITSWET

Nadere informatie

Groeidocument SWV Primair Onderwijs Midden Holland Herziening versie 101215. Groeidocument GROEIDOCUMENT. Naam leerling

Groeidocument SWV Primair Onderwijs Midden Holland Herziening versie 101215. Groeidocument GROEIDOCUMENT. Naam leerling Groeidocument GROEIDOCUMENT Dossiernummer (niet invullen door school) Toestemming van ouder(s)/verzorger(s)* Ouder(s)/verzorger(s)* hebben kennis genomen van de inhoud van dit Groeidocument. Ouder(s)/verzorger(s)

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Altra College, Noord

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Altra College, Noord VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Altra College, Noord Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 07IQ OKE 05 VSO Onderzoeksnummer : 282295 Datum onderzoek : 18 maart 2015 Datum vaststelling : 18 mei 2015 Pagina 2 van

Nadere informatie

OPBRENGSTEN LEERLINGENZORG

OPBRENGSTEN LEERLINGENZORG OPBRENGSTEN 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. K.A. 11 De resultaten van de leerlingen liggen ten minste op het niveau dat

Nadere informatie

Passend Onderwijs. VMBO met leerwegondersteuning Leerwegen: BBL, KBL, TL. pomonavmbo.nl

Passend Onderwijs. VMBO met leerwegondersteuning Leerwegen: BBL, KBL, TL. pomonavmbo.nl Passend Onderwijs VMBO met leerwegondersteuning Leerwegen: BBL, KBL, TL pomonavmbo.nl Welkom op onze school Elk kind heeft recht op goed onderwijs. Ook kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Met

Nadere informatie

Protocol Ontwikkelingsperspectief. 1. Inleiding. 2. Wet en regelgeving. 3. Huidig toezicht- en waarderingskader inspectie

Protocol Ontwikkelingsperspectief. 1. Inleiding. 2. Wet en regelgeving. 3. Huidig toezicht- en waarderingskader inspectie Protocol Ontwikkelingsperspectief 1. Inleiding In het ontwikkelingsperspectief (OPP) beschrijft de school de doelen die een leerling kan halen. Het biedt handvatten waarmee de leraar het onderwijs kan

Nadere informatie

Het pedagogisch beleid van het OPDC Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO

Het pedagogisch beleid van het OPDC Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO Het pedagogisch beleid van het OPDC Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO 1. Inleiding Er zijn soms leerlingen die tijdelijk geen onderwijs kunnen volgen op hun eigen school. De reden hiervoor is

Nadere informatie

vmbo bb en kb, ondersteuningsgroepen bb, kb en tl 500 leerlingen

vmbo bb en kb, ondersteuningsgroepen bb, kb en tl 500 leerlingen vmbo bb en kb, ondersteuningsgroepen vmbo bb, kb en tl 500 leerlingen Leren door te doen Wij zijn een open christelijke school voor voortgezet onderwijs in de stad Groningen. Onze school is een plek waar

Nadere informatie

Inschatting extra ondersteuning in het voortgezet onderwijs

Inschatting extra ondersteuning in het voortgezet onderwijs Inschatting extra ondersteuning in het voortgezet onderwijs De PO school maakt een inschatting over de extra ondersteuning die de leerling nodig heeft om succesvol te zijn na de overstap in het voortgezet

Nadere informatie

SAMENWERKINGSVERBAND AMSTELLAND EN DE MEERLANDEN

SAMENWERKINGSVERBAND AMSTELLAND EN DE MEERLANDEN Toelichting bij stroomschema zorgplicht aanmelding 1. Voorwaarden aanmelding bij reguliere school De aanmeldingsprocedure van de school is leidend. Natuurlijk kunnen ouders voor de inschrijving het schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

INFOBOEKJE KLAS 4 2013-2014

INFOBOEKJE KLAS 4 2013-2014 INFOBOEKJE KLAS 4 2013-2014 1 Inhoud Inleiding 3 Schoolexamen 4 1. SE PTA. Wat betekenen deze afkortingen? 2. Herkansingen 3. Tijdens het Schoolexamen Rekenexamen 6 Info van de decaan 7 Maatschappelijke

Nadere informatie

Samenvatting. Totalen

Samenvatting. Totalen MONITOR BASISONDERSTEUNING ANNE FRANKSCHOOL ARNHEM Ingevuld door: Julia van Broeckhuijsen J. Burema Samenvatting Totalen Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving.. De school heeft inzicht in

Nadere informatie

Gebruik van het Ontwikkelingsperspectief. 3 december 2014

Gebruik van het Ontwikkelingsperspectief. 3 december 2014 Gebruik van het Ontwikkelingsperspectief 3 december 2014 Inhoud Verwachtingen en doelen Stand van zakenm.b.t. OPP Het kind en de ouders Van perspectief naar doel vooreenleerlingmet gedragsproblematiek?

Nadere informatie

Ondersteuningsprofiel

Ondersteuningsprofiel Ondersteuningsprofiel 2016-2017 Algemeen Inleiding Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband VO 20.02. Samen met alle scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs in de gemeenten zorgen we

Nadere informatie

Uit het onderzoekskader 2017 van Inspectie van het Onderwijs. Primair onderwijs

Uit het onderzoekskader 2017 van Inspectie van het Onderwijs. Primair onderwijs Uit het onderzoekskader 2017 van Inspectie van het Onderwijs Primair onderwijs ONDERWIJSPROCES (OP) OP1. Aanbod Het aanbod bereidt de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. De school biedt

Nadere informatie

U kunt hieronder zien in welke periode welke toets wordt afgenomen.

U kunt hieronder zien in welke periode welke toets wordt afgenomen. 6. KWALITEITSZORG Het Leerlingvolgsysteem (LVS) Om de kwaliteit van ons onderwijs te bewaken en de ontwikkeling van de leerling goed te volgen, gebruiken we een Leerlingvolgsysteem. Een goed LVS moet een

Nadere informatie

Externe benchmark Aantal scholen: 692 Benchmark cijfer scholen Hoogste cijfer scholen Laagste cijfer scholen Cijfers Ouders Mariaschool 2016

Externe benchmark Aantal scholen: 692 Benchmark cijfer scholen Hoogste cijfer scholen Laagste cijfer scholen Cijfers Ouders Mariaschool 2016 Externe benchmark Aantal scholen: 692 Benchmark cijfer scholen Hoogste cijfer scholen Laagste cijfer scholen Cijfers Ouders Mariaschool 2016 Verschil met benchmark cijfer scholen Vensters PO Schoolklimaat

Nadere informatie

Steunpunt Zorg & Onderwijs Fryslân

Steunpunt Zorg & Onderwijs Fryslân Steunpunt Zorg & Onderwijs Fryslân Kwaliteitseisen dagprogramma s met ZOAL (Zorg en Onderwijs op een andere Locatie) Kwaliteitseisen en dienstverlening voor ZOAL-aanbieders, versie 26 juli 2017 1 Inhoud

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel Attendiz

Schoolondersteuningsprofiel Attendiz Schoolondersteuningsprofiel Attendiz 1. Inleiding Alle scholen baseren hun onderwijs op de zeven kernwaarden zoals die door het Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs zijn ontwikkeld: 1. Is ambitieus

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

Doorstromen, vertragen en versnellen.

Doorstromen, vertragen en versnellen. Doorstromen, vertragen en versnellen. Openbare Basisschool t Koppel Nieuw-Weerdinge Vastgesteld op: 7 maart 2011 Evalueren op: schooljaar 2011-2012 Protocol doorstromen, vertragen en versnellen obs t Koppel

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Portalis, locatie Groningen (Portalis Onderwijs en Arbeidstoeleiding)

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Portalis, locatie Groningen (Portalis Onderwijs en Arbeidstoeleiding) VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Portalis, locatie Groningen (Portalis Onderwijs en Arbeidstoeleiding) Plaats : Groningen BRIN nummer : 02YL OKE 01 VSO Onderzoeksnummer : 281164 Datum onderzoek : 15 januari

Nadere informatie

Informatie 8ste jaarsouders

Informatie 8ste jaarsouders Informatie 8ste jaarsouders NIO donderdag 8 november 2012 Deze wordt afgenomen door Eduniek, onze schoolbegeleidingsdienst. Uitslag na de kerstvakantie, samen met het schooladvies. Aanvullende informatie

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Kei

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Kei VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Kei Plaats : Breda BRIN nummer : 02RH OKE 08 SO Onderzoeksnummer : 283676 Datum onderzoek : 2 juni 2015 Datum vaststelling : 21 september 2015 Pagina 2 van 11 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo, vmbo-tl. Studiewijzer. 10th

Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo, vmbo-tl. Studiewijzer. 10th Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo, vmbo-tl Studiewijzer 10th 2014/2015 Beste leerling, Hierbij ontvang je de Studiewijzer voor het examenjaar vmbo-tl-4. Lees de studiewijzer goed door en

Nadere informatie

REGELING CIJFERGEVING/BEOORDELING EN BEVORDERINGSNORMEN. Stedelijk Dalton College Alkmaar schooljaar 2015-2016

REGELING CIJFERGEVING/BEOORDELING EN BEVORDERINGSNORMEN. Stedelijk Dalton College Alkmaar schooljaar 2015-2016 REGELING CIJFERGEVING/BEOORDELING EN BEVORDERINGSNORMEN Stedelijk Dalton College Alkmaar schooljaar 2015-2016 Vastgesteld door de medezeggenschapsraad d.d. 27 mei 2015 ALGEMEEN In gevallen waarin deze

Nadere informatie

Opbrengsten VSO

Opbrengsten VSO Opbrengsten VSO 2013-2014 Inleiding Iedere school heeft tot taak onderwijs te bieden waarbij de leerlingen kennis, vaardigheden en houdingen verwerven. Uitgangspunt voor dat aanbod zijn de kerndoelen (voortgezet)

Nadere informatie

Bijlage 16 Procedures voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor voortgezet speciaal onderwijs

Bijlage 16 Procedures voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor voortgezet speciaal onderwijs Bijlage 16 Procedures voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor voortgezet speciaal onderwijs De vier samenwerkingsverbanden in de regio (SWVZHW, SWV VO Delflanden, ICOZ en SWV VO Westland)

Nadere informatie

OVERGANGSPROTOCOL GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM

OVERGANGSPROTOCOL GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM OVERGANGSPROTOCOL GEERT GROOTE COLLEGE AMSTERDAM Inleiding In dit protocol wordt beschreven wat de richtlijnen zijn die we hanteren bij de overgangen tussen de verschillende leerjaren en niveaus. De uitgangspunten

Nadere informatie

Regeling rugzakleerlingen in het Passend Onderwijs

Regeling rugzakleerlingen in het Passend Onderwijs Onderwijsondersteuningsroute: Instroom van leerlingen met rugzak (concept versie 5 september 2013; ontwikkeld door de Werkgroep Passend Onderwijs Toewijzing Onderwijsondersteuning van Koers VO). - De onderwijsondersteuningsroute

Nadere informatie

Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders

Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Inhoudsopgave: Inleiding Hoofdstuk 1 Passend onderwijs in een notendop Hoofdstuk 2 Het ondersteuningsprofiel Hoofdstuk 3 Aanmelden Hoofdstuk

Nadere informatie

Opbrengsten. Verantwoording

Opbrengsten. Verantwoording Opbrengsten VSO Inleiding Iedere school heeft tot taak onderwijs te bieden waarbij de leerlingen kennis, vaardigheden en houdingen verwerven. Uitgangspunt voor dat aanbod zijn de kerndoelen (voortgezet)

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Kop van Deelen (JeugdzorgPlus) Plaats : Deelen BRIN nummer : 02EY OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 282058 Datum onderzoek : 17 februari 2015 Datum vaststelling : Pagina 2 van

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Beukenrode Onderwijs

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Beukenrode Onderwijs VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Beukenrode Onderwijs Plaats : Doorn BRIN nummer : 02RM OKE 01 VSO Onderzoeksnummer : 281988 Datum onderzoek : 19 maart 2015 Datum vaststelling : 26 mei 2015 Pagina 2 van 10

Nadere informatie

LUMIAR VOOR PRIMAIR ONDERWIJS

LUMIAR VOOR PRIMAIR ONDERWIJS BIJLAGE 2: UITKOMST ONDERZOEK LUMIAR VOOR PRIMAIR ONDERWIJS TE VIANEN INHOUD 1. Uitkomst onderzoek Lumiar te Vianen 3 2. en oordelen per onderliggende onderzoeksvraag 5 3. Samenvattend oordeel 11 Bijlage

Nadere informatie

Normering voor bevordering en doorstroom VMBO onderbouw & bovenbouw

Normering voor bevordering en doorstroom VMBO onderbouw & bovenbouw Normering voor bevordering en doorstroom VMBO onderbouw & bovenbouw Onderwerp Regeling voor bevordering en doorstroom vmbo OB & BB Datum September 2017 Kenmerk Vervangt ;regeling voor plaatsing & bevordering

Nadere informatie

VMBO Pascal Zuid. Ouderavond leerjaar 4

VMBO Pascal Zuid. Ouderavond leerjaar 4 VMBO Pascal Zuid Ouderavond leerjaar 4 Presentatie Ouderavond 4 31 augustus 2015 Programma Kennis maken met de mentor Welkom in het 4 e jaar Het PTA en de examens Programma LOB Het examenjaar Kort jaar

Nadere informatie

- Aan het eind van deze fase is niveau 1F bereikt

- Aan het eind van deze fase is niveau 1F bereikt Bernardusschool - Cognitiestroom, uitstroomprofiel arbeidsmarkt Typering van de vakken die binnen het profiel arbeidsmarkt worden aangeboden Nederlandse taal en communicatie Op de Cognitiestroom van de

Nadere informatie

nieuwsbrief. 01 nieuwsbrief voor ouders/verzorgers

nieuwsbrief. 01 nieuwsbrief voor ouders/verzorgers nieuwsbrief. 01 nieuwsbrief voor ouders/verzorgers Intern begeleider Actieplan Examens Projectweek Dec. 2014 Projectweek Vorige week hebben we voor het eerst een projectweek gehouden op de Rede. Spannend

Nadere informatie

Ondersteuningsprofiel

Ondersteuningsprofiel Ondersteuningsprofiel 2016-2017 Algemeen Inleiding Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband VO 20.02. Samen met alle scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs in de gemeenten zorgen we

Nadere informatie

Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo

Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo Datum vaststelling Attendiz: juni 2016 Datum instemming MR: juni 2016 Inhoudsopgave Inleiding 3 Foto s 5 Gymnastiek 5 Informatie aan gescheiden ouders

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Ambelt Herfte

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Ambelt Herfte VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Ambelt Herfte Plaats : Zwolle BRIN nummer : 02YN OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 281782 Datum onderzoek : 29 januari 2015 Datum vaststelling : 16 maart 2015 Pagina 2 van 9

Nadere informatie

Procedure Aanvraag TLV

Procedure Aanvraag TLV Procedure plaatsing leerlingen Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) / Aanvraag Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) VSO Voor het afgeven van een TLV, zodat de leerling toelaatbaar is tot het VSO, kent het samenwerkingsverband

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Klimopschool

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Klimopschool VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Klimopschool Plaats : Middelburg BRIN nummer : 00OJ OKE 01 SO Onderzoeksnummer : 287764 Datum onderzoek : 1 maart 2016 Datum vaststelling : 26 april 2016 Pagina 2 van 11 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Werken met een ontwikkelingsperspectief

Werken met een ontwikkelingsperspectief Werken met een ontwikkelingsperspectief Conferentie SPPOH 12 november 2014 Arjan Clijsen OPP driedimensionaal Hoe nu verder? Wat willen we bereiken? leerkracht Ik kan leermoment het niet bij benen. Help

Nadere informatie

UITKOMST KWALTEITSONDERZOEK NIET BEKOSTIGD PRIMAIR ONDERWIJS. basisschool Aquamarin

UITKOMST KWALTEITSONDERZOEK NIET BEKOSTIGD PRIMAIR ONDERWIJS. basisschool Aquamarin UITKOMST KWALTEITSONDERZOEK NIET BEKOSTIGD PRIMAIR ONDERWIJS Basisschool Aquamarin School: basisschool Aquamarin Plaats: Jato Baco, Bonaire BRIN-nummer: 30KX Datum uitvoering onderzoek: 13 april 2016 Datum

Nadere informatie

LUMIAR VOOR PRIMAIR ONDERWIJS

LUMIAR VOOR PRIMAIR ONDERWIJS BIJLAGE: UITKOMST ONDERZOEK LUMIAR VOOR PRIMAIR ONDERWIJS TE VIANEN INHOUD 1. Uitkomst onderzoek Lumiar te Vianen 5 2. en oordelen per onderliggende onderzoeksvraag 7 3. Samenvattend oordeel 13 Bijlage

Nadere informatie

Overgangsnormen bovenbouw

Overgangsnormen bovenbouw Overgangsnormen klas 3 en 4 VMBO / HAVO 2014-2015 OSG Sevenwolden Locatie Joure Overgangsnormen bovenbouw Overgangsnormen bovenbouw 2014-2015 - 1 - A. Overgangsnormen VMBO TL 3 TL 4 Aan het einde van het

Nadere informatie

BIJLAGE 1: UITKOMST ONDERZOEK LIBERTAD TE BREDA

BIJLAGE 1: UITKOMST ONDERZOEK LIBERTAD TE BREDA BIJLAGE 1: UITKOMST ONDERZOEK LIBERTAD TE BREDA INHOUD 1 Uitkomst onderzoek Libertad te Breda 5 2 en oordelen per onderliggende onderzoeksvraag 6 3 Samenvattend oordeel 13 Bijlage 1A: Overzicht resultaten

Nadere informatie

Afspraken over de basisondersteuning

Afspraken over de basisondersteuning Bijlage 2 Afspraken over de basisondersteuning Deze bijlage beschrijft de afspraken over de basisondersteuning. Deze worden structureel bijgesteld, als onderdeel van de beleids- en kwaliteitscyclus van

Nadere informatie

Handboek Examinering Praktijkonderwijs Versie: februari 2019

Handboek Examinering Praktijkonderwijs Versie: februari 2019 Handboek Examinering Praktijkonderwijs Versie: februari 2019 Inhoud 1. Inleiding blz. 2 2. Algemeen blz. 2 3. Eisen blz. 3 4. Het eindgesprek blz. 3 5. Examenkosten blz. 3 Bijlage Het examenreglement blz.

Nadere informatie

Toelichting examenreglement

Toelichting examenreglement Toelichting examenreglement 2018-2020 Inleiding In het examenreglement vmbo zijn belangrijke regels opgenomen waaraan de school en de leerlingen zich tijdens de examens moeten houden. Want het is natuurlijk

Nadere informatie

Gemiddelde. Gemiddelde

Gemiddelde. Gemiddelde Aantal respondenten: 67 Ouders-verzorgers (4) Onderwijs en leren On Meer on dan Meer dan on Eens? Leerstof en toetsen 3,5 B1. Het is mij duidelijk wat de school onderwijskundig wil bereiken. 3,6 6 17 42

Nadere informatie

DOE040 VOORTGEZET ONDERWIJS

DOE040 VOORTGEZET ONDERWIJS BIJLAGE 2: UITKOMST ONDERZOEK DOE040 VOORTGEZET ONDERWIJS TE EINDHOVEN INHOUD Uitkomst onderzoek DOE040 VO te Eindhoven 3 2 en oordelen per onderliggende onderzoeksvraag 4 3 Samenvattend oordeel 10 Bijlage

Nadere informatie

3e klas vmbo beroepsgericht (#2) 3e klas vmbo theoretische leerweg (#22) 4/5 havo (#50) 4/5/6 vwo (#62)

3e klas vmbo beroepsgericht (#2) 3e klas vmbo theoretische leerweg (#22) 4/5 havo (#50) 4/5/6 vwo (#62) Praktijkonderwijs Onderwijs en leren Leren 3,1 2,9 2,9 3,2 2,8 3,2 3,2 3,1 3,3 3,3 3,6 B De meeste leraren maken de lessen aantrekkelijk. 3,0 2,8 0,0 2,9 2,6 2,9 2,9 2,8 3,3 3,2 3,5 B Op deze school ontwikkelen

Nadere informatie

Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel

Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel Opbouw presentatie Voorblad 2: Watermerk Typ hier de titel Voorblad 2: Watermerk Typ hier de titel Waarom passend onderwijs? Minder thuiszitters. Meer

Nadere informatie

Onderwerpen. Waarom samenwerking Praktijkonderwijs- MBO Doel Procedure Inhoud Praktische zaken Vragen

Onderwerpen. Waarom samenwerking Praktijkonderwijs- MBO Doel Procedure Inhoud Praktische zaken Vragen Februari 2017 Onderwerpen Waarom samenwerking Praktijkonderwijs- MBO Doel Procedure Inhoud Praktische zaken Vragen Entree opleiding 1 Opleiding 1 Kwalificatiedossier 9 uitstroomprofielen Keuze uit: Reguliere

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Basisschool t Kwekkeveld

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Basisschool t Kwekkeveld RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Basisschool t Kwekkeveld School/instelling: Basisschool t Kwekkeveld Plaats: Schijndel BRIN-nummer: 13CK Postregistratienummer: 08.H2727425 Onderzoek uitgevoerd op:

Nadere informatie

Arrangement VO-VSO, locatie SGL Informatie voor ouders.

Arrangement VO-VSO, locatie SGL Informatie voor ouders. Arrangement VO-VSO, locatie SGL Informatie voor ouders. Doel van deze brochure is om ouders, leerlingen en overige betrokkenen te informeren over het Arrangement VO-VSO Lelystad. 1 oktober 2016 Inleiding

Nadere informatie

INSCHRIJVINGSBELEID VOOR SCHOOLJAAR 2018/2019

INSCHRIJVINGSBELEID VOOR SCHOOLJAAR 2018/2019 INSCHRIJVINGSBELEID VOOR SCHOOLJAAR 2018/2019 In dit document is het inschrijvingsbeleid voor het Arte College voor schooljaar 2018/2019 beschreven. De inhoud van dit document is tot stand gekomen in overleg

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Twijn (19QK 19VD)

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Twijn (19QK 19VD) VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Twijn (19QK 19VD) Plaats : Zwolle BRIN nummer : 19QK OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 284988 Datum onderzoek : 12 oktober 2015 Datum vaststelling : 12 november 2015 Pagina

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen School/instelling : CSG Het Noordik Plaats : Vriezenveen BRIN-nummer : 0DO Onderzoeksnummer : HB756654 Onderzoek uitgevoerd :

Nadere informatie

CSG LIUDGER Ondersteuningsplan 2014-2015 0

CSG LIUDGER Ondersteuningsplan 2014-2015 0 CSG LIUDGER Ondersteuningsplan 2014-2015 0 Voorwoord CSG Liudger is een brede, christelijke scholengemeenschap voor het voortgezet onderwijs. Bestaande uit praktijkonderwijs, vmbo (inclusief lwoo), mavo,

Nadere informatie

Praktijkonderwijs. TerraNigraMaastricht

Praktijkonderwijs. TerraNigraMaastricht Praktijkonderwijs TerraNigraMaastricht Contact Praktijkonderwijs TerraNigraMaastricht Terra Nigrastraat 5 6216 BK Maastricht T 043-3621079 E administratie@terranigra.nl I www.terranigra.nl Persoonlijk

Nadere informatie

Arrangement VO-VSO, locatie De Rietlanden en Groenhorst/Aeres. Informatie voor ouders.

Arrangement VO-VSO, locatie De Rietlanden en Groenhorst/Aeres. Informatie voor ouders. Arrangement VO-VSO, locatie De Rietlanden en Groenhorst/Aeres Informatie voor ouders. Doel van deze brochure is om ouders, leerlingen en overige betrokkenen te informeren over het Arrangement Basis- en

Nadere informatie

Toelichting ontwikkelingsperspectief

Toelichting ontwikkelingsperspectief Toelichting ontwikkelingsperspectief Dit document is bedoeld als achtergrond informatie voor de scholen, maar kan ook (in delen, zo gewenst) gebruikt worden als informatie aan ouders, externe partners

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Exameninformatie Klas 3

Exameninformatie Klas 3 Exameninformatie Klas 3 2018-2019 Inhoudsopgave Exameninformatie voor 3 e klassen Examencijfers, rapporten, herkansingen en dossiers Informatie over praktische opdrachten Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding

Nadere informatie

Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo, vmbo-tl. Studiewijzer. 10th

Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo, vmbo-tl. Studiewijzer. 10th Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo, vmbo-tl Studiewijzer 10th 2013/2014 Beste leerling, Hierbij ontvang je de Studiewijzer voor het examenjaar vmbo-tl-4. Lees de studiewijzer goed door en

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Informatieboekje leerjaar 2. Vakkenpakket TL 3 kiezen

Informatieboekje leerjaar 2. Vakkenpakket TL 3 kiezen 2017-2018 Vakkenpakket TL 3 kiezen Inhoud Beste leerlingen en hun ouder(s) of verzorger(s),... 2 Het vmbo 3 Vakkenkeuze voor de 3 e klas vmbo-tl.4 De gevolgen van je keuze..5 Doorstroom van 4 vmbo -tl

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Het Atrium PRO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Het Atrium PRO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Het Atrium PRO Plaats : Zoetermeer BRIN nummer : 21KM C1 BRIN nummer : 21KM 00 PRO Onderzoeksnummer : 277364 Datum onderzoek : 1 oktober 2014 Datum vaststelling

Nadere informatie

Overgangsnormen 2008-2013. JUNIOR LEERWERKHUIS (onderbouw vmbo)

Overgangsnormen 2008-2013. JUNIOR LEERWERKHUIS (onderbouw vmbo) Overgangsnormen 2008-2013 JUNIOR LEERWERKHUIS (onderbouw vmbo) 01 Inhoud: 1. Algemene gegevens leerjaar 1 en 2 2. Regionale zorgonderwijsvoorziening Maasland K/T met LWO leerjaar 1 Regionale zorgonderwijsvoorziening

Nadere informatie

Over het Vecht-College

Over het Vecht-College Over het Vecht-College Het Vecht-College is een particuliere middelbare school voor mavo, havo en vwo. Wij bieden kwalitatief hoogstaand onderwijs, gericht op de individuele behoeften en talenten van kinderen.

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectiefplan. 1. Voor welke leerlingen moet een VO-school een OPP opstellen?

Ontwikkelingsperspectiefplan. 1. Voor welke leerlingen moet een VO-school een OPP opstellen? Ontwikkelingsperspectiefplan Deze informatie is onder andere gebaseerd op een memo, die is opgesteld in samenwerking met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Inspectie van het Onderwijs

Nadere informatie

Katern schoolresultaten de Taalbrug VSO

Katern schoolresultaten de Taalbrug VSO Toledolaan 3 5629 CC Eindhoven Telefoon: 040 290 23 45 website: www.taalbrug.nl Katern schoolresultaten de Taalbrug VSO - 2019 D E T A A L B R U G VSO - D I P L O M A G E R I C H T Voorwoord Voor u liggen

Nadere informatie

EEN WERELD SCHOOL. lyceum (h)tl vakcolleges (b/k) lwoo. vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen.

EEN WERELD SCHOOL. lyceum (h)tl vakcolleges (b/k) lwoo. vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen. lyceum (h)tl vakcolleges (b/k) lwoo EEN WERELD SCHOOL vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen Gemini (H)TL Gemini (H)TL, iets voor jou! De HTL- route Je hebt advies

Nadere informatie

D 1.35 Beleidsnotitie Eindtoets en schooladvies VO. STATUS: Vaststelling DB Besluit College van Bestuur

D 1.35 Beleidsnotitie Eindtoets en schooladvies VO. STATUS: Vaststelling DB Besluit College van Bestuur D 1.35 Beleidsnotitie Eindtoets en schooladvies VO STATUS: Vaststelling DB Besluit College van Bestuur Evaluatie 10-04-2017 Versie: 1 10-04-2017 19-04-2017 Jaarlijks, 04-2018 5 blz. Samenvatting; In dit

Nadere informatie

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten Informatieavond Staatsexamen Certificaten Programma 1. Inleiding 2. Resultaten pilot staatsexamens 2015-2016 3. Staatsexamen vakken 4. IVIO-examen vakken 5. Examen criteria 6. Maatwerk 7. Hoe ziet het

Nadere informatie

Basisschool 't Maxend, Nistelrode, Ouders

Basisschool 't Maxend, Nistelrode, Ouders Basisschool 't Maxend, Nistelrode, Ouders Aantal respondenten: 134 14-11-2010 Basisschool 't Maxend, Nistelrode, Ouders 1 / 9 Welkomstblad Fijn dat u mee wilt werken aan dit onderzoek. De vragen gaan over

Nadere informatie

UITKOMST KWALITEITSONDERZOEK NIET BEKOSTIGD PRIMAIR ONDERWIJS

UITKOMST KWALITEITSONDERZOEK NIET BEKOSTIGD PRIMAIR ONDERWIJS UITKOMST KWALITEITSONDERZOEK NIET BEKOSTIGD PRIMAIR ONDERWIJS Basisschool Aquamarin te Bonaire School: Aquamarin Plaats: Jato Baco, Bonaire BRIN-nummer: 30KX Datum uitvoering onderzoek: 20 mei 2014 Datum

Nadere informatie

CSG LIUDGER, Splitting. Ondersteuningsplan

CSG LIUDGER, Splitting. Ondersteuningsplan 1 CSG LIUDGER, Splitting Ondersteuningsplan 2016-2017 Voorwoord CSG Liudger is een brede, christelijke scholengemeenschap voor het voortgezet onderwijs. Bestaande uit praktijkonderwijs, vmbo (inclusief

Nadere informatie