Schoolgids Schooljaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schoolgids Schooljaar 2015-2016"

Transcriptie

1 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar Leo Kannerschool - VSO Oegstgeest Leo Kannerschool VSO praktijk Hazenboslaan SZ Oegstgeest Tel

2 Schoolgids Leo Kannerschool VSO

3 Inhoud Voorwoord De Leo Kanner Onderwijsgroep Wie zijn wij? Welke leerlingen bezoeken onze schoollocaties? Pedagogisch klimaat Missie en visie Ten aanzien van de cognitieve ontwikkeling Ten aanzien van de emotionele ontwikkeling Ten aanzien van de sociale ontwikkeling Werkwijze Organisatie, overleg en verantwoording binnen de LKO Raad van Toezicht en College van Bestuur Locatiedirectie en commissie van begeleiding Medezeggenschapsraad Klankbordgroep Jaarverslag Kwaliteitsbeleid Kwaliteitsthema s Kwaliteitsevaluatie Inspectie van het Onderwijs Toelaatbaarheidsverklaring Tijdig opgeven van nieuwe leerlingen Zorgplicht Verhuizing Geschillencommissie ingeval van niet-toelating van leerlingen Zorgen of onvrede Schema klachtenprocedure Onderwijs op de Leo Kannerschool VSO Structuur van het VSO Oegstgeest Indeling van de lesdag Groepsopbouw Leerwegen en leerroutes Informatieavond en ouderavond Toetsen en vervolg VSO Praktijkgerichte leerweg VSO VMBO Basisberoepsgericht en Kaderberoepsgericht onderwijs Toets momenten Overgang naar het volgende leerjaar Examens Uitstroom en opbrengsten (wordt aangepast als de resultaten bekend zijn) Nazorg Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 1

4 2.4 Leerlingvolgsysteem Het ontwikkelingsperspectief (OPP) Groepsplan Plan van aanpak Leerlingbesprekingen Leerling-dossiers Dyslexie De organisatie van de Leo Kannerschool VSO Dagelijkse leiding en interne begeleiding Locatiedirecteur Bouwcoördinatoren Onderwijskundig begeleiders Coach Orthopedagogen en schoolmaatschappelijk werk Decaan/stagebegeleider Het locatiemanagementteam Overleg, verantwoording en toezicht Samenwerking met ouders Informatieavonden en ouderavonden Schoolwebsite, nieuwsbrief en jaarkalender Activiteiten door ouders Vrijwillige ouderbijdrage Sponsoring Centrum voor Jeugd en Gezin Aan- en afwezigheid Afwezigheid melden Onderschrijding van de onderwijstijd Ongeoorloofd verzuim Aanvraag verlof bij uitzonderingen Veilig schoolklimaat Bedrijfshulpverlening Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Pestprotocol Nabijheid en preventie Escalatie Time-out, schorsing, verwijdering Geschillencommissie Praktische zaken Wijzigen van persoonlijke gegevens Informatievoorziening aan gescheiden ouders De leerling en informatie Schooltijden en onderwijsuren Schoolvakanties, studiedagen en lesuitval Eten en drinken op school Roken Ziekte, medicijnverstrekking en medisch handelen Kleding Gymnastiek Boekenpakket Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 2

5 Mobiele telefoons en computergebruik Ongewenste artikelen Schoolterrein verlaten Leerlingenvervoer en zelfstandig reizen Excursies, schoolkamp en activiteitenweek Verzekeringen en schade Contactgegevens Raad van Toezicht en College van Bestuur Raad van Toezicht College van Bestuur Algemeen Medewerkers Leo Kannerschool VSO Personeel locatie Oegstgeest VSO Groepsdocenten Medezeggenschapsraad (MR) en klankbordgroep Medezeggenschapsraad Klankbordgroep Leo Kannerschool VSO Praktische namen en adressen Algemeen sponsorbeleid Locaties en diensten Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 3

6 Voorwoord Beste lezer, Dit is de schoolgids van de Leo Kannerschool VSO Oegstgeest. De Leo Kannerschool VSO Oegstgeest is één van de locaties van de Prof. dr. Leo Kanner Onderwijsgroep (LKO). De LKO verzorgt onderwijs aan meer dan 900 leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, in de leeftijd van vier jaar tot en met twintig jaar. De leerlingen krijgen les op één van de vijf locaties in de provincie Zuid-Holland Noord of bij de lesplaatsen die zijn verbonden aan het kinderpsychiatrisch centrum Curium-LUMC. Het pedagogisch klimaat op onze scholen is erop gericht dat de leerlingen zich, ondanks hun speciale onderwijsbehoeften, zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Een goede samenwerking tussen leerling, school en ouders/verzorgers is essentieel voor het welslagen van deze ontwikkeling. Elke zomer maken we een nieuwe schoolgids voor het jaar daarop. Mocht de gids vragen oproepen of onjuistheden bevatten, dan kunt u dit laten weten via administratie@leokanner.nl. De locaties van de Leo Kanner Onderwijsgroep publiceren hun schoolgids jaarlijks op internet. Als u prijs stelt op een papieren versie, dan kunt u deze afhalen op de vestiging waar uw kind of pupil onderwijs volgt. Op onze website vindt u per locatie steeds de meest recente informatie. College van Bestuur Leo Kanner Onderwijsgroep Joost Eijkhout (a.i.) Sander Verheul Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 4

7 1 De Leo Kanner Onderwijsgroep 1.1 Wie zijn wij? De Prof. dr. Leo Kanner Onderwijsgroep biedt op verschillende locaties in de regio Leiden en Zoetermeer speciaal onderwijs aan leerlingen van vier tot twintig jaar. Onze leerlingen hebben allemaal ernstige gedragsstoornissen en/of psychiatrische problematiek. Vòòr de invoering van passend onderwijs vielen onze schoollocaties onder het cluster IV-onderwijs. 1.2 Welke leerlingen bezoeken onze schoollocaties? De Prof. dr. Leo Kanner Onderwijsgroep kent verschillende locaties en doelgroepen. De locaties Leo Kannerschool (SO Oegstgeest), Leo Kannerschool (VSO Oegstgeest) en Leo Kannercollege (VSO Leiden) bieden onderwijs aan leerlingen met een diagnose binnen het autismespectrum. Op de locatie De Parachute (SO Zoetermeer) is de leerlingpopulatie breder. Leerlingen met internaliserende en externaliserende problematiek volgen hier gezamenlijk onderwijs. Dit geldt ook voor de lesplaatsen van de LKO die zijn verbonden aan het kinderpsychiatrisch centrum Curium-LUMC. Op de locatie PC Hooftcollege (VSO Leiderdorp) hebben de leerlingen een diagnose die overwegend gepaard gaat met externaliserend gedrag. Deze schoolgids betreft alleen het Leo Kannerschool VSO Oegstgeest. 1.3 Pedagogisch klimaat Voor leerlingen met autisme is het belangrijk dat wij als school duidelijkheid bieden en overzicht geven in een wereld die door hen als chaotisch en verwarrend wordt ervaren. Door samenhang aan te brengen kunnen de leerlingen hun leef- en schoolwereld beter overzien en begrijpen. De schoolomgeving is zo ingericht en geordend dat leerlingen voorspelbaarheid ervaren. Hierdoor voelen ze zich veiliger. Het pedagogisch klimaat is gericht op de specifieke behoeften van onze leerlingen. Het schoolteam biedt een sociaalemotioneel schoolklimaat waarin veiligheid, structuur en acceptatie kernwoorden zijn. Hoewel alle leerlingen op de Leo Kannerschool VSO een diagnose binnen het autismespectrum hebben, is ieder kind anders. Er wordt rekening gehouden met deze verschillen en er is aandacht voor de behoefte en denkwijze van iedere leerling afzonderlijk. 1.4 Missie en visie De Leo Kanner Onderwijsgroep wil bereiken dat leerlingen later in de maatschappij zo goed mogelijk kunnen functioneren. Daarom wordt er veel aandacht besteed aan hun mogelijkheden. Leerlingen worden gestimuleerd en uitgedaagd om zich niet alleen cognitief te ontwikkelen. De ontwikkeling op het gebied van levensvaardigheden vinden wij net zo belangrijk. Bij deze vaardigheden stimuleren wij de leerlingen bij hun zelfredzaamheid, praktische en sociale vaardigheden en hun emotionele ontwikkeling. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 5

8 De Prof. Dr. Leo Kanner Onderwijsgroep heeft als missie het bieden van onderwijs aan onze leerlingen zodat zij zich zowel cognitief als op sociaal-emotioneel gebied optimaal kunnen ontwikkelen. Dit willen we bereiken door onze locaties zo in te richten dat alle medewerkers in staat zijn deze missie succesvol en met enthousiasme uit te voeren (visie). We vinden het belangrijk om dit alles in een veilige en gestructureerde leefomgeving te doen in goede samenwerking met ouders en hulpverlening Ten aanzien van de cognitieve ontwikkeling De Leo Kannerschool VSO Oegstgeest biedt twee leerwegen aan: de praktijkgerichte leerweg en van het VMBO Basis en Kader. Voor veel van onze leerlingen is het vergaren van kennis een houvast. Ze ontlenen hieraan zelfvertrouwen en een gevoel van eigenwaarde. We streven ernaar dat onze leerlingen hun cognitieve capaciteiten zo goed mogelijk kunnen benutten. Gedurende hun schoolcarrière bouwen de leerlingen aan een solide basis van kennis en vaardigheden waar ze na hun schooltijd profijt van hebben. Leerlingen die door hun belemmerende factoren baat hebben bij minder theorievakken en meer praktische vaardigheden kunnen in een PB-groep geplaatst worden (Praktijk Basis). De theorie krijgen ze op VMBO Basis niveau aangeboden. Wel minder vakken en daarnaast meer praktijkvakken. De Commissie van Begeleiding plaatst leerlingen in deze groep. Leerlingen uit deze groep komen na het tweede jaar in het uitstroomprofiel Arbeid. Er blijft de mogelijkheid voor deze leerling om staatsexamencertificaten te behalen. Het lukt niet alle leerlingen om uiteindelijk examen te doen op het niveau van het basisschooladvies of op een niveau dat aansluit bij de resultaten van een afgelegde intelligentietest. Soms vraagt de puberteit veel energie, ander keren komen leerlingen in aanraking met voor hen nieuwe aspecten van hun autisme waar ze nog geen raad mee weten of die hen hinderen bij het leren. Naarmate leerlingen verder komen in hun schoolloopbaan neemt de informatiedichtheid toe, worden de taken complexer en de werkdruk hoger. Ook de balans tussen thuis en school kan veranderen. Hoe een leerling hiermee zal omgaan, is in de brugklas bijna niet te voorspellen. Wel proberen we tijdens dit proces naast de leerlingen te staan om hen hierbij zo goed mogelijk te begeleiden Ten aanzien van de emotionele ontwikkeling We willen dat leerlingen zich op school veilig voelen, zelfvertrouwen krijgen en zich gewaardeerd voelen. We gaan uit van wat leerlingen al kunnen en wat er goed gaat. We geven leerlingen op deze punten veel bevestiging om zo de ontwikkeling van een positief zelfbeeld te stimuleren. Door situaties te oefenen en na te spreken wordt gewerkt aan herkenning van emoties bij zichzelf en anderen. We vinden het belangrijk dat leerlingen tijdens hun schoolperiode besef krijgen van de aard van hun handicap en dat ze leren hiermee zo goed mogelijk om te gaan Ten aanzien van de sociale ontwikkeling Een school biedt een goede proeftuin voor het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Gedurende de hele dag doen zich situaties voor waarin leerlingen samen zijn, samen delen Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 6

9 en samen conflicten proberen op te lossen. In de klas begeleiden de leerkrachten hen hierbij door hun gedrag te benoemen, te bespreken en waar nodig bij te sturen. We proberen leerlingen respect voor anderen bij te brengen. Oefeningen om dit laatste tot stand te brengen zijn het klassikaal of individueel teruggrijpen op incidenten waar sociale en emotionele vaardigheden tekort zijn geschoten. Zo worden leerlingen ook gestimuleerd om hun emoties te verwoorden en naar elkaar te luisteren. Waar hun inlevingsvermogen tekortschiet, wordt gewerkt met gedragsregels, die frequent herhaald worden. Deze regels worden gevisualiseerd en duidelijk zichtbaar opgehangen en besproken. De sociale ontwikkeling vinden we erg belangrijk. De mate van sociale competentie die een leerling heeft kunnen verwerven, zal later doorslaggevend zijn voor zijn zelfstandig functioneren in de maatschappij. Zelfredzaamheid speelt hierbij een grote rol. Op school wordt aandacht besteed aan de zelfverzorging op gebied van kleding en hygiëne. De leerkrachten trainen met de leerlingen ook de verzorging van de eigen spullen, het invullen van de agenda en zelfstandig werken. Toegewerkt wordt naar zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, flexibiliteit en weerbaarheid. Binnen het team zullen we soms afwegingen moeten maken waar op een bepaald moment de prioriteit moet liggen. Het kan voorkomen dat de sociaal-emotionele ontwikkeling voorrang krijgt boven de cognitieve ontwikkeling. Er wordt naar zelfredzaamheid gestreefd bij de leerlingen. De school is actief met werkgroepen bezig op het gebied van openbaar vervoer training, zelfstandig reizen, omgaan met sociale media. In schooljaar hopen we over deze zaken een beleidsplan te hebben. 1.5 Werkwijze Uitgangspunt van de Leo Kanner Onderwijsgroep is dat het onderwijsaanbod zoveel mogelijk aansluit op de onderwijsbehoeftes van de leerlingen. Er wordt gedifferentieerd gewerkt vanuit de mogelijkheden en beperkingen van de leerlingen op het gebied van de didactische ontwikkeling en het sociaal-emotioneel functioneren. Een belangrijk onderwerp is de onmacht die veel leerlingen ervaren bij het adequaat functioneren. Leerlingen willen vaak wel graag, maar het lukt hen soms zo moeilijk. De groepsindeling wordt gemaakt op basis van het verwachte eindniveau in combinatie met het sociaal-emotioneel functioneren van de leerling en de werkhouding. De belastbaarheid van leerlingen speelt hierbij een zeer grote rol. In de klas wordt getracht om die voorwaarden te scheppen die leerlingen nodig hebben om tot leren komen. We bieden structuur door een vast dagritme te hanteren en er zijn duidelijke, onderling afgestemde afspraken rond het gebruik van het schoolbord, agenda en huiswerk. We werken in een voorspelbare omgeving. De leerstof is zo overzichtelijk mogelijk geordend. De opdrachten zijn eenduidig gesteld. Veel leerlingen krijgen tijdens de les ook individuele instructie. Leerlingen worden herinnerd aan wat er wanneer van hen verwacht wordt. Dit biedt hen veel houvast. De basis van onze werkwijze ligt in onderling respect voor elkaar. Dit werkt in alles door, van het gedrag en taalgebruik van de medewerkers tot het bevorderen van onderling respect bij leerlingen. De school kenmerkt zich door de zorg voor een ordelijke en functionele leeromgeving die stimulerend en overzichtelijk is voor de leerlingen. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 7

10 1.6 Organisatie, overleg en verantwoording binnen de LKO Raad van Toezicht en College van Bestuur De Leo Kanner Onderwijsgroep is een stichting. Het bestuur van de stichting wordt gevormd door de twee leden van het College van Bestuur. Zij zetten de beleidskaders uit voor de vijf schoollocaties en de lesplaatsen bij Curium. Net als elke onderwijsstichting heeft de Leo Kanner Onderwijsgroep ook een toezichthoudend orgaan: de Raad van Toezicht Locatiedirectie en commissie van begeleiding Elke locatie heeft een locatiedirecteur. Die heeft de leiding en verantwoordelijkheid over de dagelijkse organisatie binnen de locatie. Elke locatie kent hiernaast bouwcoördinatoren. Zij zijn goed op de hoogte van wat er speelt in een leerjaar of niveaucluster en kunnen het functioneren van een leerling in dat perspectief plaatsen. Verder heeft elke locatie onderwijskundig begeleiders. Zij adviseren de leerkrachten over didactische en onderwijskundige zaken. Elke locatie kent een Commissie van Begeleiding. Soms zijn er vanuit school zorgen over de voortgang van een leerling die om een bredere kijk vragen. In dat geval wordt de ontwikkeling van een leerling besproken in de Commissie van Begeleiding. Dit is een multidisciplinair team waarvan in elk geval de orthopedagogen, de maatschappelijk werker, de schoolarts van de Jeugdgezondheidszorg en de locatiedirecteur deel uit maken Medezeggenschapsraad De medezeggenschapsraad (MR) behartigt de belangen van personeel, ouders en leerlingen van de Leo Kanner Onderwijsgroep. De MR controleert daartoe de belangrijke beleidsvoornemens van het bestuur: personeelsbeleid, onderwijskundig beleid en financieel beleid. De vergadering van de MR is in principe openbaar. In de MR zitten vertegenwoordigers van het personeel en ouders van leerlingen. Het College van Bestuur heeft geen stemrecht, maar bij de vergaderingen is altijd één van de bestuursleden aanwezig voor advies Klankbordgroep Elke locatie van de LKO heeft een klankbordgroep (KBG). De klankbordgroep is sparringpartner voor de locatiedirecteur met betrekking tot de gang van zaken op de locatie. Hierbij kunt u denken aan wijzigingen in het curriculum en de besteding van de vrijwillige ouderbijdrage. In de klankbordgroep bestaat uit een aantal ouders en locatiemedewerkers. De locatiedirecteur is aanwezig als toehoorder. De contactgegevens van de KBG en de MR staan achter in deze gids Jaarverslag Het College van Bestuur stelt elk jaar een jaarverslag op. Voor het opvragen van het bestuurs-jaarverslag kunt u contact opnemen met het secretariaat van de school: secretariaat@leokanner.nl. De Leo Kannerschool VSO maakt voor de locatie een eigen jaarverslag. Dit wordt gepubliceerd op de schoolwebsite. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 8

11 1.7 Kwaliteitsbeleid Het kwaliteitsbeleid van de Leo Kanner Onderwijsgroep richt zich op het beschrijven, bewaken en planmatig verbeteren van de onderwijskwaliteit. Het kwaliteitsbeleid strekt zich uit over de terreinen: onderwijs personeel financiën beheer. De onderwijskwaliteit heeft haar basis in het primaire proces: het onderwijs in de relatie tussen leerkracht en leerling. De aandacht voor het (ortho-)pedagogische en (ortho-) didactische handelen van de medewerkers en vooral het leren van de leerlingen vormen hierbij de kern. Centraal bij het kwaliteitsbeleid staan binnen de LKO deze twee vragen: doen we de goede dingen en doen we die dingen goed? Deze twee vragen zijn nader uitgewerkt in een zevental stappen: 1. Wat doen we (niet) goed? 2. Wat beloven we? 3. Doen we wat we beloven? 4. Vinden wij en anderen dat we goed doen wat we beloven? 5. Hoe houden we de kwaliteit vast? 6. Hoe verbeteren we die aspecten die (nog niet) lopen? 7. Is de verbetering geïmplementeerd? Kwaliteit mag geen toeval zijn: systematisch werken aan kwaliteit is noodzakelijk. Dat betekent het juiste beleid formuleren, de juiste werkzaamheden verrichten en op de juiste manier evalueren of de doelen bereikt zijn. Kwaliteitsbeleid is permanente, systematische en cyclische aandacht voor het bepalen, bewaken en verbeteren van de kwaliteit. De locatie leert voortdurend van de fouten en leert tegelijkertijd de goede dingen nog beter te doen. In het kwaliteitsbeleid van de Leo Kanner Onderwijsgroep staat stap 2 als volgt omschreven: De mate waarin de locatie in staat is om elke leerling optimaal te ondersteunen in het ontwikkelen van zijn/haar talenten, zodat hij/zij goed toegerust naar het vervolgonderwijs gaat dan wel werk vindt. Voor het beoordelen van de kwaliteit van een locatie zijn in de eerste plaats de resultaten van belang die met het onderwijs worden bereikt. Op die manier wordt duidelijk of de school erin is geslaagd de doelstelling van het onderwijs te bereiken Kwaliteitsthema s Deze kwaliteitsthema s staan binnen de LKO centraal: De leerling behaalt het opleidingsniveau dat mag worden verwacht op grond van zijn talenten en mogelijkheden (het ontwikkelingsperspectief), rekening houdend met zijn beperkingen. Het leerstofaanbod bereidt leerlingen voor op het vervolgonderwijs, de arbeidsmarkt of dagbesteding. De sfeer op de locatie is veilig en ondersteunend voor de leerlingen. Het (ortho-)didactisch handelen ondersteunt het leren van de leerlingen. De leerling krijgt voldoende tijd om zich de leerinhouden eigen te maken. De leerling heeft een actieve en zelfstandige rol binnen de onderwijsactiviteiten. De locatie heeft passende begeleiding van leerlingen. De locatie beschikt over een cyclisch systeem van leerlingenzorg: plannen controleren uitvoeren evalueren plannen et cetera. De locatie zorgt systematisch voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 9

12 1.7.2 Kwaliteitsevaluatie De resultaten van de leerlingen op toetsen en testen worden gezien als een belangrijke indicatie voor de kwaliteit van het geboden onderwijs. Maar natuurlijk kan de kwaliteit van het onderwijs niet alleen worden afgeleid uit de behaalde leerresultaten. De omstandigheden waaronder dat onderwijs heeft plaatsgevonden kunnen zo wezenlijk verschillen, dat het niet juist is een uitspraak te doen over de kwaliteit, wanneer die uitsluitend is gebaseerd op de leerresultaten. Wij volgen onze schoolverlaters nog twee jaar. Hoe het oud-leerlingen vergaat op hun vervolgopleiding is voor school een belangrijke indicatie voor de onderwijskwaliteit. Verder evalueren alle locaties van de Leo Kanner Onderwijsgroep zichzelf om het jaar via de ZEKmethodiek (ZelfEvaluatieKader). Hierbij worden leerlingen, ouders en personeelsleden gevraagd naar hun mening ten aanzien van de kwaliteitsthema s. We spreken van zelfevaluatie als de LKO het initiatief tot de evaluatie neemt èn ook onderwerp van analyse is. Elke locatie besluit onder leiding van de locatiedirecteur zelf welke acties zij gaat ondernemen ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs Inspectie van het Onderwijs De inspectie is belast met het toezicht op het onderwijs. Zij houdt toezicht op naleving van de wettelijke voorschriften en bevordert de ontwikkeling van het onderwijs in overleg met de schooldirectie of directeur. De Inspectie is bereikbaar via via de website rijksoverheid.nl of telefoonnummer Toelaatbaarheidsverklaring en toelating Met de komst van de wet passend onderwijs maakt elke school deel uit van een regionaal samenwerkingsverband. De Leo Kanner Onderwijsgroep (LKO) heeft als school voor speciaal onderwijs geografisch gezien leerlingen uit een grote regio en is daarom deelnemer in meer samenwerkingsverbanden. Achterin de schoolgids ( 4.4) vindt u een overzicht van de samenwerkingsverbanden voor voortgezet onderwijs waarbij de LKO is aangesloten. Het schoolondersteuningsprofiel van de Leo Kannerschool VSO is te vinden op de websites van de samenwerkingsverbanden en op de schoolwebsite Toelaatbaarheidsverklaring Wanneer de deskundigen binnen een samenwerkingsverband ervan overtuigd zijn dat een leerling beter op zijn plek is in het speciaal onderwijs, dan vraagt de school waar de leerling staat ingeschreven een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan bij het samenwerkingsverband. Dat is altijd een samenwerkingsverband in de regio waar de leerling woont. Op de website swv.passendonderwijs.nl is bij het tabblad Voortgezet onderwijs te vinden welke woonplaats valt onder welk samenwerkingsverband. Uiteraard zal de school de aanvraag voor een TLV doen in overleg met de ouders. De TLV geeft toegang tot het speciaal onderwijs en is landelijk geldig. Tot 1 augustus 2014 ging de toeleiding naar speciaal onderwijs via landelijk gestelde criteria. Deze landelijk criteria zijn daarna losgelaten. Elk samenwerkingsverband bepaalt nu zelf hoe en welke leerlingen zij wil toeleiden naar het speciaal onderwijs. Elk samenwerkingsverband heeft in het ondersteuningsplan beschreven hoe zij komt tot het afgeven van een TLV. Er is ook beschreven welke formulieren scholen moeten aanleveren bij de aanvraag van een TLV. Op de websites van de samenwerkingsverbanden kunnen ouders deze informatie nalezen. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 10

13 Scholen voor speciaal onderwijs beslissen zelf welke leerlingen worden toegelaten. Wel geldt dat scholen een leerling pas mogen inschrijven als de bijbehorende TLV is afgegeven. Er kunnen redenen zijn waarom een school voor speciaal onderwijs een leerling niet toelaat. Het kan zijn dat zij niet de juiste onderwijsondersteuning kunnen bieden voor die leerling of dat de school vol zit. In de meeste gevallen zal een leerling die zich aanmeldt bij de Leo Kanner Onderwijsgroep (LKO) een TLV hebben. Voor leerlingen die de overstap maken van het (speciaal) basisonderwijs naar het voortgezet speciaal onderwijs (VSO), vragen wij als ontvangende VSO-school een TLV aan bij het samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs in de regio waarin de leerling woont. Als een samenwerkingsverband geen TLV afgeeft terwijl ouders dit wel wensen, dan kunnen ouders hiertegen bezwaar maken. Op de website van het samenwerkingsverband waar de TLV is aangevraagd, staat beschreven welke route dan kan worden bewandeld Tijdig opgeven van nieuwe leerlingen Onze SO-locaties en VSO-locaties hebben elk hun eigen toelatingsprocedure. Hoe die procedures precies werken, staat per locatie op onze website onder het tabblad Voor nieuwe leerlingen. In sommige schooljaren hebben we helaas meer aanmeldingen dan we plekken hebben. In de regel geldt dat hoe eerder een nieuwe leerling bij ons bekend is, hoe groter de kans is dat er een plek is Zorgplicht Met de invoering van de wet passend onderwijs is ook het begrip zorgplicht geïntroduceerd. Als de school van aanmelding en een leerling uit het (speciaal) basisonderwijs geen match zijn, dan zoekt de school van aanmelding samen met ouders en het samenwerkingsverband naar een passende plek. Mocht er geen match zijn tussen de school van aanmelding en een nieuwe leerling uit het voortgezet (speciaal) onderwijs, dan zoekt de school van herkomst samen met ouders verder naar een passende plek. In de folder Geen kind tussen wal en schip is te lezen welke vier stappen ouders kunnen zetten om een passende plek voor hun kind te organiseren. De zorgplicht leidt er niet toe dat een aanmelding automatisch wordt omgezet in een onderwijsplek. Een school kan bijvoorbeeld vol zitten. Verder geldt specifiek voor diplomagericht onderwijs dat er bij een leerling daadwerkelijk zicht moet zijn op het halen van een diploma. Voor leerlingen die bij meerdere scholen zijn aangemeld, bepaalt het samenwerkingsverband welke school de zorgplicht heeft Verhuizing Als door een verhuizing tijdens het schooljaar de afstand naar de oude school te groot is geworden, kunnen ouders hun kind aanmelden bij een school naar keuze dichterbij huis. Deze school bekijkt of ze het kind gedurende het schooljaar al een passende plek kan bieden. Lukt dat niet, dan bekijkt de school samen met ouders en het samenwerkingsverband welke andere school de juiste ondersteuning aan de leerling kan bieden. Tot het moment dat de leerling kan worden ingeschreven op een nieuwe school, blijft de leerling ingeschreven op zijn of haar oude school. Het is raadzaam om ver voor de Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 11

14 verhuizing op zoek te gaan naar een nieuwe school. Dit vergroot de kans op een soepele overstap Geschillencommissie ingeval van niet-toelating van leerlingen Vanaf 1 augustus 2014 is de Geschillencommissie passend onderwijs (GPO) actief voor het PO, (V)SO en VO gezamenlijk. Deze commissie richt zich op drie onderwerpen, namelijk toelating van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, verwijdering van leerlingen en het ontwikkelingsperspectief. Als ouders het niet eens zijn met een beslissing van school op het gebied van één van deze drie onderwerpen, dan kunnen zij het GPO verzoeken om het geschil te behandelen. Het GPO komt binnen tien weken met een advies. Dit advies bevat een oordeel van de commissie over de vraag of het verzoek van ouders gegrond is. Het advies is niet bindend. Het schoolbestuur laat na bestudering van het advies weten aan ouders of en zo ja, welke vervolgacties school zal ondernemen. Voordat ouders naar de Geschillencommissie gaan, kunnen zij als tussenstap een onderwijsconsulent inschakelen. Onderwijsconsultenten bieden kosteloos advies en ondersteuning. De onderwijsconsulten zijn bereikbaar via en op Zorgen of onvrede Als leerlingen of ouders zorgen of onvrede hebben over de gang van zaken op school, dan is de groepsleerkracht het eerste aanspreekpunt. Als de zorgen gaan over andere zaken, dan is de coördinator van het leerjaar waarin de leerling zit, de aangewezen persoon voor overleg. Mochten ondanks deze gesprekken de zorgen of de onvrede blijven bestaan, dan staat in de klachtenprocedure van de Leo Kanner Onderwijsgroep welke andere mogelijkheden er openstaan. De klachtenprocedure staat op onze website en is te benaderen via deze link. De Leo Kanner Onderwijsgroep is aangesloten bij de landelijke klachtencommissie van de VBS (Vereniging Bijzondere Scholen). Leerlingen, ouders of schoolpersoneel die te maken hebben met ongewenste gedragingen zoals seksuele intimidatie of discriminatie, kunnen het beste contact opnemen met de vertrouwenspersonen van de Leo Kanner Onderwijsgroep. De contactgegevens van de vertrouwenspersoon zijn achterin de schoolgids opgenomen. Klachtmeldingen over seksuele intimidatie, seksueel misbruik, ernstig psychisch of fysiek geweld kunt u ook doorgeven aan het Meldpunt vertrouwensinspecteurs via Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 12

15 1.8.1 Schema klachtenprocedure Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 13

16 2 Onderwijs op de Leo Kannerschool VSO Adres: Hazenboslaan SZ Oegstgeest tel Structuur van het VSO Oegstgeest Elke groep heeft een vast lokaal met één of twee vaste groepsleerkrachten. De praktijkvakken vinden plaats in de daarvoor speciaal ingerichte lokalen. Het vak groen wordt buiten de locatie gegeven. De leerlingen gaan hier met een schoolbus of schoolfietsen naar toe Indeling van de lesdag maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag tijden minuten blok Pauze blok pauze blok blok woensdag tijden minuten blok pauze blok Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 14

17 2.1.2 Groepsopbouw Dit schooljaar ziet de groepsopbouw er als volgt uit: VSO Praktijkgerichte leerweg VSO VMBO Basis-Kaderberoepsgericht (PB1 en PB2 zijn groepen met een gecombineerd Praktijk en Basisberoepsgericht onderwijsaanbod) P1a P1b PB1c B1d K1e P2a PB2b B2c B2d B/K2e K2f Eerste weegmoment: vaststellen definitieve leerweg P3a PB3b B3c B3d K3e K3f P4a PB4b B4c K4d Afsluiting VSO getuigschrift en transitiedocument voor alle leerlingen ATa en ATb Entree Leerwegen en leerroutes Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 15

18 Leerweg VSO Praktijkgerichte leerweg / onderbouw De Leo Kannerschool VSO Oegstgeest is geen school voor Praktijkonderwijs. Wel hebben wij een Praktijkgerichte leerweg. In de Praktijkgerichte leerweg wordt les gegeven aan leerlingen tussen de 12 en 18 jaar in een geïntegreerd lesprogramma. Geïntegreerd betekent dat vakken een direct verband hebben met de dagelijkse praktijk of in samenhang worden gegeven: aardrijkskunde, geschiedenis, biologie en cultuur & maatschappij als één vak. Leerlingen Praktijkgerichte leerweg hebben een leerachterstand van minimaal drie jaar op de belangrijke vakken; technisch en begrijpend lezen, spellen en rekenen. Daarnaast spreken we meestal over een IQ tussen de 55 en 80. De keuze voor deze leerroute is gebaseerd op de dossiergegevens van de verwijzende school, toetsen en het verwachte ontwikkelingsperspectief. Kenmerkend voor praktijkgerichte leerweg is: Onderwijs afgestemd op de individuele leer- en zorgvraag. Een leeromgeving gericht op het verwerven van competenties/vaardigheden die aansluiten op de arbeidsmarkt. De leerling staat centraal. Leren door doen. Leerlingen leren hun eigen problematiek herkennen en erkennen. Aansluiting bij hun persoonlijke interesse en talenten. In deze leerweg ligt het accent op praktische- en levensvaardigheden, die gerelateerd zijn aan hun toekomstige plek in de maatschappij. Het aanleren en trainen van communicatieve en sociale vaardigheden neemt een belangrijke plaats in hun dagelijks programma in. Het vakkenpakket voor schooljaar ziet er als volgt uit: Praktijkgerichte leerweg leerjaar 1 Engels Engels vooraf Op weg naar A1 Nederlands Via vooraf Op weg naar 1F Rekenen Startrekenen Vooraf Op weg naar 1F Aardrijkskunde De blauwe planeet, leerjaar 6 Biologie Natuniek, leerjaar 6 Geschiedenis Speurtocht, leerjaar 6 Sova Jongeren en hun sociale talenten Praktijkgerichte leerweg leerjaar 2 Engels Engels vooraf Op weg naar A1 Nederlands Via vooraf Op weg naar 1F Rekenen Startrekenen Vooraf Op weg naar 1F Aardrijkskunde De blauwe planeet, leerjaar 7 Biologie Natuniek, leerjaar 7 Geschiedenis Speurtocht, leerjaar 7 Sova Jongeren en hun sociale talenten Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 16

19 VMBO praktijk/basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 1 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Biologie Biologie voor jou Sova Jongeren en hun sociale talenten VMBO praktijk/basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 2 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Biologie Biologie voor jou Sova Jongeren en hun sociale talenten In de eerste twee leerjaren is het mogelijk voor leerlingen te switchen tussen de leerwegen Praktijkgerichte leerweg en VMBO-Basis/Kader. Je kunt in een PB groep geplaatst worden. Leerlingen volgen de Basis beroepsgerichte leerweg (behalve economie) en hebben een praktijkvak extra. In juni van het 2e leerjaar wordt, in overleg met leerling en ouders, de definitieve leerweg vastgelegd (weging 1: zie schema leerwegen en leerroutes): Praktijkgerichte leerweg, VSO VMBO basis of kaderberoepsgerichte leerweg. De school is eindverantwoordelijke voor het onderwijsprogramma en neemt bij verschil van mening de definitieve beslissing Leerweg Praktijkgerichte leerweg / bovenbouw In het derde leerjaar snuffelen de leerlingen vanuit de visie arbeidshouding en omgaan met arbeidsverantwoordelijkheid aan praktijkvakken en/of externe stage. Tijdens dit leerjaar wordt gekeken naar de algemene arbeids- en specifieke beroepscompetenties (vaardigheden) van de leerling en naar zijn/haar belangstelling qua werk. Competenties die worden beheerst, worden vastgelegd in certificaten. De leerling bouwt gedurende zijn/haar schoolloopbaan een individueel dossier op waarin het behaalde theoretisch, praktijk en sociaal-emotioneel niveau is vastgelegd. Dit wordt samen een portfolio genoemd. Binnen alle groepen werken we aan een digitale versie van het E-portfolio. In het derde en vierde leerjaar kunnen de leerlingen naast de praktijkvakken ook een externe stage op locatie doen (buiten de school). Voorwaarde is dat leerlingen zelfstandig kunnen reizen met bijvoorbeeld openbaar vervoer en/of fiets. Van de ouders wordt verwacht dat zij, samen met de school, actief meewerken aan het verkrijgen / realiseren van een externe stageplek. De school is echter eindverantwoordelijk voor de begeleiding op de externe stageplek. De school heeft een verzekering afgesloten. Tijdens het derde en vierde leerjaar wordt op basis van de behaalde resultaten en het verwachtingsperspectief met de leerling en de ouders het advies voor een vervolgsituatie besproken. De stage coördinatoren nemen bij de leerling een motivatie interview af. Zij spreken met de leerling over de interesses, de doelen en wat er nodig is om deze doelen ook te bereiken. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 17

20 Met deze informatie en de gegevens van de leerlingbespreking wordt bij de tweede weging tijdens het vierde jaar een uitstroombestemming beschreven: Arbeid, Arbeidstoeleiding of de Entree-opleiding. De leerlingen die onze school verlaten naar een vervolgplek krijgen een getuigschrift en een transitiedocument en mogelijk een staatsexamencertificaat voor PB-leerlingen en een IVIOcertificaat (P en PB). Praktijkgerichte leerweg leerjaar 3 Engels Starters Nederlands Via Vervolg Rekenen Startrekenen 1F Aardrijkskunde De blauwe planeet, leerjaar 8 Biologie Natuniek, leerjaar 8 Geschiedenis Speurtocht, leerjaar 8 Sova Op weg naar stage en werk Praktijkgerichte leerweg leerjaar 4 Engels Starters/Engels op niveau Nederlands Via Vervolg Rekenen Startrekenen 1F Aardrijkskunde/Geschiedenis Mundo Sova TOPS! VMBO praktijk/basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Maatschappijleer Thema s Biologie Biologie voor jou Sova Op weg naar stage en werk VMBO praktijk/basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 4 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Netwerk Rekenen Getal en Ruimte Maatschappijleer Thema s Biologie Biologie voor jou Sova TOPS! Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 18

21 Uitstromen Vervolgonderwijs en Arbeid/arbeidsmatige dagbesteding: Het politieke klimaat van nu, zowel landelijk als in Europees verband, stelt als doel zoveel mogelijk mensen toe te leiden naar een zo volwaardig mogelijke deelname aan de maatschappij en op de arbeidsmarkt. De leerwegen en de uitstromen die de school aanbiedt, bereiden voor op de arbeidsmarkt; direct via de Arbeidstoeleiding, indirect via de Entree-opleiding en vervolgens Middelbaar Beroeps Onderwijs niveau 2. Arbeidsmarkt. De school sluit het vierde leerjaar af met een of meerdere staatsexamencertificaten en / of met een of meerdere IVIO-certificaten. Leerlingen stromen door naar Arbeid, de Arbeidstoeleiding of de Entree-opleiding. Indien de verwachting is dat de leerling aan de exameneisen van de Entree-opleiding kan voldoen, krijgt hij/zij het advies Entree-opleiding. Dit kan op de Leo Kannerschool VSO gevolgd worden of op een MBO. De Entree-opleiding wordt afgesloten met een landelijk examen/erkend diploma op MBOniveau 1. De Arbeidstoeleiding richt zich op de leerling voor wie de exameneisen van de Entreeopleiding niet haalbaar zijn. Zij volgen wel hetzelfde lesprogramma en de externe stages. Waar voor de Entree-opleiding eisen staan, moet voor de Arbeidstoeleiding streefdoelen worden gelezen. De locatie VSO Oegstgeest kent twee uitstromen: Vervolgonderwijs (leerjaar 1 en 2 van de BK) Arbeid Vervolgonderwijs Nederlands, rekenen, Engels, loopbaan en burgerschap, Veiligheidsdenken Entree-opleiding niveau 1 en mogelijk doorstroom middelbaar beroepsonderwijs (MBO niveau 2) De leerlingen met het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs of Arbeid werken volgens de vier werkprocessen: Werkzaamheden voorbereiden Werkzaamheden uitvoeren Werkzaamheden afronden Uitvoering en resultaat van de werkzaamheden evalueren en bespreken Daarbij werken zij aan negen werknemerscompetenties. Deze zijn: 1. Samenwerken en overleggen 2. Materialen en middelen inzetten 3. Instructies en procedures opvolgen 4. Omgaan met veranderingen en aanpassen 5. Aandacht en begrip tonen 6. Vakdeskundigheid toepassen 7. Klantgericht werken 8. Plannen en organiseren 9. Met druk en tegenslag omgaan Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 19

22 Arbeid Nederlands, rekenen, Engels, loopbaan en burgerschap, Veiligheidsdenken Begeleiding naar de arbeidsmarkt De leerlingen met het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs of Arbeid werken volgens de vier werkprocessen: Werkzaamheden voorbereiden Werkzaamheden uitvoeren Werkzaamheden afronden Uitvoering en resultaat van de werkzaamheden evalueren en bespreken Daarbij werken zij aan negen werknemerscompetenties. Deze zijn: 1. Samenwerken en overleggen 2. Materialen en middelen inzetten 3. Instructies en procedures opvolgen 4. Omgaan met veranderingen en aanpassen 5. Aandacht en begrip tonen 6. Vakdeskundigheid toepassen 7. Klantgericht werken 8. Plannen en organiseren 9. Met druk en tegenslag omgaan De school stelt zich als opdracht het hoogst haalbare uit de leerlingen te halen en hen voor te bereiden op een zo optimaal mogelijk functioneren in onze samenleving. Entree-opleiding - AT op de VSO Leo Kanner: Met ingang van zomer 2014 zijn alle assistentenopleidingen op niveau Middelbaarberoepsonderwijs 1 opgeheven. De Arbeidsmarkt (ge)kwalificeerd Assistent (AKA) valt hier ook onder. Deze succesvolle opleiding wordt deels vervangen door de nieuw opgezette Entree-opleiding. Daarnaast is ook de drempelloze instroom naar een MBO 2 vervallen. Leerlingen zonder diploma worden niet meer toegelaten en kunnen alleen nog via de Entree-opleiding instromen op niveau 2. De Entree-opleiding is dus voor onze doelgroep heel belangrijk; een voorportaal naar het middelbaar beroeps onderwijs. Wel gelden nu hogere niveau eisen voor Nederlands en rekenen (2F). Niet iedereen kan opgaan voor deze opleiding; de verwachting moet zijn dat de leerling met succes kan voldoen aan de exameneisen zoals vastgelegd in het onderwijs examen reglement (OER). Leerlingen van de Entree-opleiding en AT ( Arbeidstoeleiding) volgen hetzelfde onderwijsprogramma in theorie en in praktijk ( externe stages). Waar voor de leerlingen van de Entree-opleiding gesproken wordt over einddoelen ( examen) gelden voor leerlingen van de AT streefdoelen. Aan het begin van het nieuwe schooljaar ontvangt u uitgebreide informatie over de Entree-opleiding - AT. Deze informatie krijgt u ook in het Handboek Entree-opleiding AT. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 20

23 De leerlingen die onze school verlaten naar een vervolgplek krijgen een getuigschrift en een transitiedocument. De leerlingen van de Entree-opleiding sluiten af met een landelijk erkend examen en kunnen zo een diploma behalen. Arbeidstoeleiding Nederlands Rekenen Goed burgerschap en loopbaanbegeleiding VCA NU Nederlands 1F of 2F NU Rekenen 1F of 2F KIES Eigen programma Entree Nederlands NU Nederlands 2F Rekenen Startrekenen 2F Engels NU Engels 2/3 Goed burgerschap en Schokland loopbaanbegeleiding VCA Eigen programma Externe stage Externe stage vindt plaats bij gecertificeerde bedrijven. Deze bedrijven hebben een keurmerk (Crebo nummer). Onze leerlingen die de Entree opleiding volgen mogen dit alleen bij bedrijven met een Crebo-nummer. In het schooljaar wordt op de Leo Kannerschool VSO een informatieavond over uitstroom participatiewet (3 november) gegeven. De ouders van de leerlingen van de AT en de Entree-opleiding krijgen een aparte uitnodiging aan het begin van het schooljaar. De ouders krijgen het handboek Entree-opleiding-AT uitgereikt Leerweg VMBO Basis/Kader onderbouw Leerlingen in deze groepen krijgen les in 6 leervakken: Nederlands, Engels, wiskunde, aardrijkskunde, geschiedenis, biologie. Tijdens de eerste twee leerjaren wordt breed ingezet op het verwerven van de basisleerstof. De leerkracht begeleidt de leerling daarin heel intensief. De eerste twee leerjaren krijgen de leerlingen, naast de leervakken ook koken en beeldende vorming, twee keer per week gymnastiek en 1 keer per week sociale training. Zij leren vaardiger worden in sociale competenties als omgaan met vrije tijd, samenwerken, het omgaan met vrijheden en (eigen) verantwoordelijkheid nemen. Het vakkenpakket voor ziet er als volgt uit: VMBO basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 1 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Aardrijkskunde De Geo Biologie Biologie voor jou Geschiedenis Feniks Sova Jongeren en hun sociale talenten Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 21

24 VMBO basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 2 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Aardrijkskunde De Geo Biologie Biologie voor jou Geschiedenis Feniks Sova Jongeren en hun sociale talenten VMBO kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 1 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Aardrijkskunde De Geo Biologie Biologie voor jou Geschiedenis Feniks Sova Jongeren en hun sociale talenten VMBO kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 2 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Aardrijkskunde De Geo Biologie Biologie voor jou Geschiedenis Feniks Sova Jongeren en hun sociale talenten In de eerste twee leerjaren is het voor leerlingen mogelijk te switchen tussen beide leerroutes Praktijkgerichte leerweg, VMBO Basis en VMBO Kader. In individuele gevallen kunnen leerlingen ook in aanmerking komen voor een overstap naar VMBO Theoretische Leerweg. In juni van het 2 e leerjaar wordt, in overleg met leerling en ouders, de definitieve leerweg vastgelegd. Leerlingen die niet kunnen schakelen naar het Leo Kanner College (VMBO-T) of naar het reguliere onderwijs (VMBO Basis en Kader) komen in het uitstroomprofiel Arbeid. Er wordt wel met deze leerlingen toegewerkt naar het behalen van staatsexamencertificaten. Dit jaar is dit een pilot voor de vakken rekenen, wiskunde, Nederlands, Engels, maatschappijleer. Het pakket wordt eventueel aangevuld met IVIO-certificaten. De school is eindverantwoordelijke voor het onderwijsprogramma en neemt bij verschil van mening de definitieve beslissing. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 22

25 Leerweg VMBO Basis/Kader bovenbouw (uitstroomprofiel Arbeid) Vanaf het derde leerjaar wordt stap voor stap het initiatief tot leren, dus ook van de zelfstandigheid daarin en het kunnen toepassen van de geleerde stof, steeds meer bij de leerling zelf neergelegd. Het vakkenpakket voor ziet er als volgt uit: VMBO basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Maatschappijleer Thema s Biologie Biologie voor jou Economie 200% Sova Op weg naar stage en werk VMBO basisberoepsgerichte leerweg leerjaar 4 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Netwerk Rekenen Getal en Ruimte Maatschappijleer Thema s Biologie Biologie voor jou Economie 200% Sova TOPS! VMBO kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 3 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Getal en Ruimte Rekenen Getal en Ruimte Maatschappijleer Thema s Biologie Biologie voor jou Economie 200% Sova Op weg naar stage en werk VMBO kaderberoepsgerichte leerweg leerjaar 4 Engels All Right! Nederlands Nieuw Nederlands Wiskunde Netwerk Rekenen Getal en Ruimte Maatschappijleer Thema s Biologie Biologie voor jou Economie 200% Sova TOPS! Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 23

26 Uitstroom Arbeid: Het politieke klimaat van nu, zowel landelijk als in Europees verband, stelt als doel zoveel mogelijk mensen toe te leiden naar een zo volwaardig mogelijke deelname aan de maatschappij en op de arbeidsmarkt. De leerwegen en de uitstromen die de school aanbiedt, bereiden voor op de arbeidsmarkt; direct via de Arbeidstoeleiding, indirect via de Entree-opleiding en vervolgens Middelbaar Beroeps Onderwijs niveau 2. De school sluit het vierde leerjaar af met een of meerdere staatsexamencertificaten (pilot) en / of met een of meerdere IVIO-certificaten. Leerlingen stromen door naar de Arbeidstoeleiding of de Entree-opleiding (intern of extern). Indien de verwachting is dat de leerling aan de exameneisen van de Entree-opleiding kan voldoen, krijgt hij/zij het advies Entree-opleiding. De Entree-opleiding wordt afgesloten met een landelijk examen / erkend diploma op MBO niveau 1. De Arbeidstoeleiding richt zich op de leerling voor wie de exameneisen van de Entreeopleiding niet haalbaar zijn. Zij volgen wel hetzelfde lesprogramma en de externe stages. Waar voor de Entree-opleiding eisen staan, moet voor de Arbeidstoeleiding streefdoelen worden gelezen. De locatie VSO Oegstgeest kent twee uitstromen: Vervolgonderwijs (1 e en 2 e leerjaar VMBO Basis en Kader. Schakelklassen naar regulier VMBO of naar het Leo Kannercollege (VSO)) Arbeid Arbeid Nederlands, rekenen, Engels, loopbaan en burgerschap, Veiligheidsdenken Entree-opleiding niveau 1 en mogelijk doorstroom middelbaar beroepsonderwijs (MBO niveau 2) De leerlingen met het uitstroomprofiel Arbeid werkt volgens de vier werkprocessen: o Werkzaamheden voorbereiden o Werkzaamheden uitvoeren o Werkzaamheden afronden o Uitvoering en resultaat van de werkzaamheden evalueren en bespreken Daarbij werken zij aan negen werknemerscompetenties. Deze zijn: 1. Samenwerken en overleggen 2. Materialen en middelen inzetten 3. Instructies en procedures opvolgen 4. Omgaan met veranderingen en aanpassen 5. Aandacht en begrip tonen 6. Vakdeskundigheid toepassen 7. Klantgericht werken 8. Plannen en organiseren 9. Met druk en tegenslag omgaan De school stelt zich als opdracht het hoogst haalbare uit de leerlingen te halen en hen voor te bereiden op een zo optimaal mogelijk functioneren in onze samenleving. Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 24

27 (Arbeidsmatige) Dagbesteding Arbeidsmatige dagbesteding, het onderdeel van dagbesteding dat het dichtst bij de arbeidsmarkt staat, valt in het onderwijsaanbod binnen het uitstroomprofiel Arbeid. Taak- en activiteit gerichte dagbesteding zijn geen onderwijsdoelen maar ook deze leerlingen willen wij uitdagen het hoogst haalbare uit zichzelf te halen. Naar verwachting kan deze leerling niet volledig zelfstandig deelnemen aan de samenleving en het arbeidsproces. Entree-opleiding Arbeidstoeleiding (AT) op de VSO Leo Kanner: Met ingang van zomer 2014 zijn alle assistentenopleidingen op niveau Middelbaarberoepsonderwijs 1 opgeheven. De Arbeidsmarkt (ge)kwalificeerd Assistent (AKA) valt hier ook onder. Deze succesvolle opleiding wordt deels vervangen door de nieuw opgezette Entree-opleiding. Daarnaast is ook de drempelloze instroom naar een MBO 2 vervallen. Leerlingen zonder diploma worden niet meer toegelaten en kunnen alleen nog via de Entree-opleiding instromen op niveau 2. De Entree-opleiding is dus voor onze doelgroep heel belangrijk; een voorportaal naar het Middelbaar Beroeps Onderwijs. Wel gelden nu hogere niveau eisen voor Nederlands en rekenen. Niet iedereen kan opgaan voor deze opleiding; de verwachting moet zijn dat de leerling met succes kan voldoen aan de exameneisen zoals vastgelegd in het onderwijs examen reglement (OER). Leerlingen van de Entree-opleiding en AT ( Arbeidstoeleiding) volgen hetzelfde onderwijsprogramma in theorie en in praktijk ( externe stages). Waar voor de leerlingen van de Entree-opleiding gesproken wordt over einddoelen ( examen) gelden voor leerlingen van de AT streefdoelen. Aan het begin van het nieuwe schooljaar ontvangt u uitgebreide informatie over de Entree-opleiding - AT. Deze informatie krijgt u ook in het Handboek Entree-opleiding AT. 2.2 Informatieavond en ouderavond In het begin van het schooljaar vindt voor de beide leerwegen de informatieavond plaats. De docent geeft op deze avond alle praktische en inhoudelijke informatie rondom de klas. De overige medewerkers, die bij de leerlingen betrokken zijn, zullen ook op deze informatieavond aanwezig zijn. De school kent drie ouderavonden. Hier vormen de ontwikkelingen van de leerlingen het uitgangspunt. Te denken valt aan rapport, rapportage praktijkvakken, E-portfolio, toetsscores en het OPP. Voor andere zaken kunt u op deze avonden ook altijd een afspraak maken met de schoolmaatschappelijk werker, de orthopedagoog en/of een andere vakleerkracht. De school organiseert een aantal keren per jaar een thema-avond over o.a. ontwikkelingsperspectief, uitstroomprofielen, stage en leerwerkbedrijf, sociale wetgeving en over de opleiding in het 5 e leerjaar Entree of AT (arbeidstoeleiding). Schoolgids Leo Kannerschool VSO Oegstgeest 25

Schoolgids Schooljaar 2015-2016

Schoolgids Schooljaar 2015-2016 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2015-2016 Leo Kannercollege VSO Leiden Leo Kannercollege VSO Cesar Franckstraat 5 2324 JM Leiden Tel. 071-52 37 237 www.leokannerschool.nl Inhoud Voorwoord...

Nadere informatie

SCHOOLGIDS LEOKANNERSCHOOL SO 2015 2016

SCHOOLGIDS LEOKANNERSCHOOL SO 2015 2016 SCHOOLGIDS LEOKANNERSCHOOL SO 2015 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 6 1 De Leo Kanner Onderwijsgroep... 7 Wie zijn wij... 7 Welke leerlingen bezoeken onze school... 7 Pedagogisch klimaat...

Nadere informatie

KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE. Uitdaging Beweging Perspectief

KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE KWALITEITSWET (V)SO DE SPRIENKE. Uitdaging Beweging Perspectief DE SPRIENKE Uitdaging Beweging Perspectief Mytylschool de Sprienke Vivaldipad 1, 4462 JA Goes Telefoon: 0113 22 91 50 E-mail: info@desprienke.nl Website: www.desprienke.nl KWALITEITSWET (V)SO KWALITEITSWET

Nadere informatie

Schoolgids Leo Kannerschool VSO

Schoolgids Leo Kannerschool VSO Schoolgids 2017-2018 Leo Kannerschool VSO Versie 30-08-2017 Vastgesteld door klankbordgroep ouders Leo Kannerschool VSO De foto s in deze schoolgids zijn geplaatst met toestemming van ouders en leerling

Nadere informatie

Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere

Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere Overgang van Primair naar Voortgezet Onderwijs Almere Voorlopig advies groep 6 en 7 Aan het einde van het schooljaar groep 6 en 7 geeft de PO school na overleg met ouders een voorlopig schooladvies 1.

Nadere informatie

Ouderavond Ordening en Ontwikkeling

Ouderavond Ordening en Ontwikkeling Ouderavond Ordening en Ontwikkeling dinsdag 1 oktober 2013 Programma 1. Missie & Visie; waar staan we voor 2. Wet kwaliteit VSO 3. Richtinggevend (wettelijk) kader USP 4. Profielen in beeld 5. Verbindingen

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar 2015-2016

Schoolgids Schooljaar 2015-2016 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2015-2016 De Parachute Zoetermeer De Parachute Willem Alexanderplantsoen 8-9 2713 VM Zoetermeer telefoon: 079-316 10 70 www.leokannerschool.nl Schoolgids

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL. VSO Leo Kanner School. Datum:

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL. VSO Leo Kanner School. Datum: SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL VSO Leo Kanner School Datum: 30-01-2014 Inleiding: Op de Leo Kannerschool VSO Oegstgeest worden alleen leerlingen toegelaten bij wie een diagnose binnen het autismespectrum

Nadere informatie

De doelen van het onderwijs op locatie De Ring zijn gebaseerd op vier kernwaarden vanuit de missie:

De doelen van het onderwijs op locatie De Ring zijn gebaseerd op vier kernwaarden vanuit de missie: CSG LIUDGER DE RING ONDERSTEUNINGSPLAN 2014 Voorwoord De doelen van het onderwijs op locatie De Ring zijn gebaseerd op vier kernwaarden vanuit de missie: Veiligheid, Respect, Betrokkenheid en Ontplooiing

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar

Schoolgids Schooljaar School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2016-2017 Leo Kannerschool - VSO Oegstgeest Leo Kannerschool VSO Hazenboslaan 101 2343 SZ Oegstgeest Tel. 071-51 90 233 www.leokanner.nl Schoolgids

Nadere informatie

Groeidocument SWV Primair Onderwijs Midden Holland Herziening versie 101215. Groeidocument GROEIDOCUMENT. Naam leerling

Groeidocument SWV Primair Onderwijs Midden Holland Herziening versie 101215. Groeidocument GROEIDOCUMENT. Naam leerling Groeidocument GROEIDOCUMENT Dossiernummer (niet invullen door school) Toestemming van ouder(s)/verzorger(s)* Ouder(s)/verzorger(s)* hebben kennis genomen van de inhoud van dit Groeidocument. Ouder(s)/verzorger(s)

Nadere informatie

Toelichting ontwikkelingsperspectief

Toelichting ontwikkelingsperspectief Toelichting ontwikkelingsperspectief Dit document is bedoeld als achtergrond informatie voor de scholen, maar kan ook (in delen, zo gewenst) gebruikt worden als informatie aan ouders, externe partners

Nadere informatie

Schoolgids Leo Kannerschool VSO

Schoolgids Leo Kannerschool VSO Schoolgids 2018-2019 Leo Kannerschool VSO Versie 13-07-2018 Vastgesteld door College van Bestuur Leo Kanner Onderwijsgroep d.d. Instemming door Klankbordgroep ouders Leo Kannerschool VSO d.d. Instemming

Nadere informatie

SAMENWERKINGSVERBAND AMSTELLAND EN DE MEERLANDEN

SAMENWERKINGSVERBAND AMSTELLAND EN DE MEERLANDEN Toelichting bij stroomschema zorgplicht aanmelding 1. Voorwaarden aanmelding bij reguliere school De aanmeldingsprocedure van de school is leidend. Natuurlijk kunnen ouders voor de inschrijving het schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar 2015-2016

Schoolgids Schooljaar 2015-2016 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2015-2016 PC Hooft College Leiderdorp PCHooftcollege Touwbaan 42 a/b 2352 CZ Leiderdorp 071-581 45 66 www.leokannerschool.nl PC Hooftcollege Inhoudsopgave

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL. VSO Leo Kanner School. Datum:

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL. VSO Leo Kanner School. Datum: SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL VSO Leo Kanner School Datum: 22-06-2015 Inleiding: Op de Leo Kannerschool VSO Oegstgeest worden alleen leerlingen toegelaten bij wie een diagnose binnen het autismespectrum

Nadere informatie

De overgang naar het voortgezet onderwijs

De overgang naar het voortgezet onderwijs Loket Passend Onderwijs De overgang naar het voortgezet onderwijs Informatieavond De Vlieger 14 oktober 2014 PO VO 2014-2015 Loket Passend Onderwijs & Passend Primair Onderwijs Leiden De overstap van primair

Nadere informatie

De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer

De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer schooljaar 2005-2006 schooljaar 2006-2007 schooljaar 2007-2008 Gemiddelde examenresultaten over de laatste drie schooljaren

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectiefplan

Ontwikkelingsperspectiefplan Ontwikkelingsperspectiefplan Blok 1 Algemene gegevens Gegevens leerling Naam leerling Geboortedatum BSN leerling Straat en huisnummer Postcode en woonplaats E-mailadres Gegevens ouders/verzorgers/voogd

Nadere informatie

Het pedagogisch beleid van het OPDC Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO

Het pedagogisch beleid van het OPDC Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO Het pedagogisch beleid van het OPDC Samenwerkingsverband Zuidoost-Friesland VO 1. Inleiding Er zijn soms leerlingen die tijdelijk geen onderwijs kunnen volgen op hun eigen school. De reden hiervoor is

Nadere informatie

Proces Overstappen Passend Onderwijs Almere

Proces Overstappen Passend Onderwijs Almere Proces Overstappen Passend Onderwijs Almere Inleiding Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Almere heeft een duidelijke visie op overstappen, vastgelegd in deze procesbeschrijving. Centraal staan

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. IvOO

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. IvOO VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK IvOO Plaats : Maastricht BRIN nummer : 00SH OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 285080 Datum onderzoek : 20 oktober 2015 Datum vaststelling : 5 februari 2016 Pagina 2 van 12 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO De Overstap Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan de ouders gegeven. Inrichting van

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Isselborgh

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Isselborgh VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Isselborgh Plaats : Doetinchem BRIN nummer : 01QH OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 267150 Datum onderzoek : 16 januari 2014 Datum vaststelling : 13 maart 2014 Pagina 2 van

Nadere informatie

Inschatting extra ondersteuning in het voortgezet onderwijs

Inschatting extra ondersteuning in het voortgezet onderwijs Inschatting extra ondersteuning in het voortgezet onderwijs De PO school maakt een inschatting over de extra ondersteuning die de leerling nodig heeft om succesvol te zijn na de overstap in het voortgezet

Nadere informatie

10 Aanmelding en zorgplicht basisschool

10 Aanmelding en zorgplicht basisschool 10 Aanmelding en zorgplicht basisschool Deze bijlage is een toelichting bij het schema in het Ondersteuningsplan op pagina 17. De cijfers in het schema corresponderen met de uitleg in deze bijlage. 20

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Xaveriusschool

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Xaveriusschool VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Xaveriusschool Plaats : Sittard BRIN nummer : 04EP OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 282087 Datum onderzoek : 26 februari 2015 Datum vaststelling : 9 juni 2015 Pagina 2 van 11

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten Informatieavond Staatsexamen Certificaten Programma - Inleiding door Steven Baart Aankondiging: het examenboek - Presentatie staatsexamens door René Lentink - Vragen Samenwerking met DUO - De Leo Kannerschool

Nadere informatie

Toelatingsprocedure 2016 2017 PO en VO Velsen

Toelatingsprocedure 2016 2017 PO en VO Velsen Toelatingsprocedure 2016 2017 PO en VO Velsen Inhoud 1. Toelatingsprocedure PO - VO Velsen 1.1 Verantwoording 1.2 De leerlingen waar de afspraken voor gelden 1.3 Overeenstemming binnen de regio 2. Van

Nadere informatie

Werken met een ontwikkelingsperspectief

Werken met een ontwikkelingsperspectief Werken met een ontwikkelingsperspectief Conferentie SPPOH 12 november 2014 Arjan Clijsen OPP driedimensionaal Hoe nu verder? Wat willen we bereiken? leerkracht Ik kan leermoment het niet bij benen. Help

Nadere informatie

Kiezen, ontdekken & doen!

Kiezen, ontdekken & doen! BUSINESS SCHOOL BUSINESS SCHOOL christelijke school voor vmbo-mbo-hgl Kiezen, ontdekken Kiezen, ontdekken & doen! Veel praktijk en (digitale) vaardigheden Onderbouw op MBS & doen MBS in het kort Je werkt

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Altra College, Noord

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Altra College, Noord VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Altra College, Noord Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 07IQ OKE 05 VSO Onderzoeksnummer : 282295 Datum onderzoek : 18 maart 2015 Datum vaststelling : 18 mei 2015 Pagina 2 van

Nadere informatie

De overgang naar het voortgezet onderwijs

De overgang naar het voortgezet onderwijs Loket Passend Onderwijs De overgang naar het voortgezet onderwijs Informatieavond De Vlieger 14 oktober 2015 PO VO 2015-2016 Loket Passend Onderwijs & Passend Primair Onderwijs Leiden De overstap van primair

Nadere informatie

BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN

BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN 2018-2019 Voor ouders van leerlingen in klas 2 vmbo skills Geachte ouder(s)/verzorger(s), Uw zoon of dochter zit op dit moment in het tweede leerjaar van de onderbouw

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Beukenrode Onderwijs

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Beukenrode Onderwijs VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Beukenrode Onderwijs Plaats : Doorn BRIN nummer : 02RM OKE 01 VSO Onderzoeksnummer : 281988 Datum onderzoek : 19 maart 2015 Datum vaststelling : 26 mei 2015 Pagina 2 van 10

Nadere informatie

Ondersteuningsprofiel

Ondersteuningsprofiel Ondersteuningsprofiel 2016-2017 Algemeen Inleiding Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband VO 20.02. Samen met alle scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs in de gemeenten zorgen we

Nadere informatie

Regeling rugzakleerlingen in het Passend Onderwijs

Regeling rugzakleerlingen in het Passend Onderwijs Onderwijsondersteuningsroute: Instroom van leerlingen met rugzak (concept versie 5 september 2013; ontwikkeld door de Werkgroep Passend Onderwijs Toewijzing Onderwijsondersteuning van Koers VO). - De onderwijsondersteuningsroute

Nadere informatie

Informatiefolder voor ouders. Kempenhorst College: Hart voor de leerling Klein en Betrokken. Kempenhorst, een fijne school!

Informatiefolder voor ouders. Kempenhorst College: Hart voor de leerling Klein en Betrokken. Kempenhorst, een fijne school! Informatiefolder voor ouders Kempenhorst College: Hart voor de leerling Klein en Betrokken Kempenhorst, een fijne school! Structuur van de school Leerjaar 4 Leerjaar 3 Theoretische leerweg Keuze uit 2

Nadere informatie

Profiel Schoolondersteuning

Profiel Schoolondersteuning De Rijzert School voor Praktijkonderwijs te s-hertogenbosch Profiel Schoolondersteuning 2014 2015 Mei 2014 Voorwoord De Rijzert is een school voor Praktijkonderwijs. Praktijkonderwijs is regulier voortgezet

Nadere informatie

Bijlage 16 Procedures voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor voortgezet speciaal onderwijs

Bijlage 16 Procedures voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor voortgezet speciaal onderwijs Bijlage 16 Procedures voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor voortgezet speciaal onderwijs De vier samenwerkingsverbanden in de regio (SWVZHW, SWV VO Delflanden, ICOZ en SWV VO Westland)

Nadere informatie

Toelatingsprocedure 2015-2016 PO en VO Velsen

Toelatingsprocedure 2015-2016 PO en VO Velsen Toelatingsprocedure 2015-2016 PO en VO Velsen Vastgesteld op 12 november 2014 Inhoud 1. Toelatingsprocedure PO - VO Velsen 1.1 Verantwoording 1.2 De leerlingen waar de afspraken voor gelden 1.3 Overeenstemming

Nadere informatie

leerlingen iedere school die is aangesloten bij het Samenwerkingsverband werkt volgens de kernwaarden (zie verderop).

leerlingen iedere school die is aangesloten bij het Samenwerkingsverband werkt volgens de kernwaarden (zie verderop). Visiedocument 1. Inleiding Het Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek is een stichting waarbij 8 schoolbesturen zijn aangesloten met totaal 19 vestigingen van de scholen voor voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Het IOP en OPP in het praktijkonderwijs

Het IOP en OPP in het praktijkonderwijs Het IOP en OPP in het praktijkonderwijs Alle leerlingen in het Praktijkonderwijs werken met een IOP. De verwachtingen, doelen, competenties en mogelijkheden van de leerling zijn richtinggevend voor het

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Protocol De overstap naar het voortgezet onderwijs. versie 1.7

Protocol De overstap naar het voortgezet onderwijs. versie 1.7 Protocol De overstap naar het voortgezet onderwijs. versie 1.7 Voor leerlingen en ouders is de overstap naar het voortgezet onderwijs een grote stap. Goede voorlichting en een goede voorbereiding zijn

Nadere informatie

Onderwijsassistent. Kenmerken. Werkzaamheden. Na deze opleiding:

Onderwijsassistent. Kenmerken. Werkzaamheden. Na deze opleiding: Onderwijsassistent Een leraar of lerares komt soms handen tekort in de klas. Als onderwijsassistent zorg je er samen met de leerkracht voor dat alle leerlingen de aandacht krijgen die ze verdienen. In

Nadere informatie

Informatie 8ste jaarsouders

Informatie 8ste jaarsouders Informatie 8ste jaarsouders NIO donderdag 8 november 2012 Deze wordt afgenomen door Eduniek, onze schoolbegeleidingsdienst. Uitslag na de kerstvakantie, samen met het schooladvies. Aanvullende informatie

Nadere informatie

SBO 3 BOOR ZORGPLAN 2013-2014

SBO 3 BOOR ZORGPLAN 2013-2014 SBO 3 BOOR ZORGPLAN 2013-2014 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Visie op zorg... 4 Opbrengstgericht werken en passend onderwijs... 5 De structuur van de zorg... 9 Ontwikkelingsperspectief...

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ DE PROF. DR. LEO KANNERSCHOOL. Educatieve School- en Beroepstoeleiding CURIUM

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ DE PROF. DR. LEO KANNERSCHOOL. Educatieve School- en Beroepstoeleiding CURIUM RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ DE PROF. DR. LEO KANNERSCHOOL Educatieve School- en Beroepstoeleiding CURIUM CLUSTER 4 Plaats : Oegstgeest BRIN-nummer : 00NT Registratienummerr

Nadere informatie

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl Van Heeckerenlaan 2 Piet Heinstraat 1 Coevorden Hardenberg Tel 0524 593800 Your next step! Tel 0523 262170 www.denieuweveste.nl Your next step! informatie 2014/2015 ontwikkel(t) je talent De Nieuwe Veste

Nadere informatie

Passend Onderwijs. VMBO met leerwegondersteuning Leerwegen: BBL, KBL, TL. pomonavmbo.nl

Passend Onderwijs. VMBO met leerwegondersteuning Leerwegen: BBL, KBL, TL. pomonavmbo.nl Passend Onderwijs VMBO met leerwegondersteuning Leerwegen: BBL, KBL, TL pomonavmbo.nl Welkom op onze school Elk kind heeft recht op goed onderwijs. Ook kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Met

Nadere informatie

Praktijkonderwijs. TerraNigraMaastricht

Praktijkonderwijs. TerraNigraMaastricht Praktijkonderwijs TerraNigraMaastricht Contact Praktijkonderwijs TerraNigraMaastricht Terra Nigrastraat 5 6216 BK Maastricht T 043-3621079 E administratie@terranigra.nl I www.terranigra.nl Persoonlijk

Nadere informatie

Praktijkonderwijs naar 2025

Praktijkonderwijs naar 2025 Praktijkonderwijs naar 2025 www.platformpraktijkonderwijs.nl Praktijkonderwijs is van belang voor circa 28.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs. Voor deze leerlingen is het praktijkonderwijs dé schoolsoort:

Nadere informatie

Voorbeeld efficiënte inpassing lwoo en pro binnen passend onderwijs.

Voorbeeld efficiënte inpassing lwoo en pro binnen passend onderwijs. [Typ hier] Voorbeeld efficiënte inpassing lwoo en pro binnen passend onderwijs. 11 mei 2015 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Deze handreiking is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met:

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Kei

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Kei VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Kei Plaats : Breda BRIN nummer : 02RH OKE 08 SO Onderzoeksnummer : 283676 Datum onderzoek : 2 juni 2015 Datum vaststelling : 21 september 2015 Pagina 2 van 11 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Uitstroombrochure. Arbeidstoeleiding VSO. Uitstroombrochure Bernardusschool

Uitstroombrochure. Arbeidstoeleiding VSO. Uitstroombrochure Bernardusschool Uitstroombrochure Arbeidstoeleiding VSO Inleiding In deze brochure willen we een overzicht geven van de uitstroommogelijkheden voor onze doelgroep en van de stappen die genomen moeten worden om de uitstroom

Nadere informatie

NAAR DE TRAVO

NAAR DE TRAVO NAAR DE TRAVO 2017-2018 1 OVER DE TRAVO INHOUD 2 1 OVER DE TRAVO 3 De Travo aan de Laan van de Mensenrechten is een de leerling aan het eind van de havo gestimuleerd 3 2 LEERLINGBESPREKING 6 Gentiaan College

Nadere informatie

Inhoud. Uitstroom naar het vo. Onderwijstypen vo Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo. bo sbo so. PrO vmbo havo vwo (lwoo)

Inhoud. Uitstroom naar het vo. Onderwijstypen vo Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo. bo sbo so. PrO vmbo havo vwo (lwoo) Onderwijstypen vo 7 december 2016 Inhoud Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo 2 Uitstroom naar het vo PO bo sbo so VO PrO vmbo havo vwo (lwoo) Kopklas EOA VSO 3 1 Uitstroom naar het vo 6

Nadere informatie

Schoolverlaters traject

Schoolverlaters traject Schoolverlaters traject 2014-2015 Traject naar het Voortgezet Onderwijs Unit 6 September December 2014 - Kennismakingsavond - September t/m februari 2015; huisbezoeken - informatieavond Schoolverlaterstraject

Nadere informatie

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten

Informatieavond. Staatsexamen Certificaten Informatieavond Staatsexamen Certificaten Programma 1. Inleiding 2. Resultaten pilot staatsexamens 2015-2016 3. Staatsexamen vakken 4. IVIO-examen vakken 5. Examen criteria 6. Maatwerk 7. Hoe ziet het

Nadere informatie

Onderwijstypen vo 7 december 2016

Onderwijstypen vo 7 december 2016 Onderwijstypen vo 7 december 2016 Inhoud Praktijkonderwijs Vmbo Havo en vwo Overig aanbod vo 2 Uitstroom naar het vo PO bo sbo so VO PrO vmbo havo vwo (lwoo) Kopklas EOA VSO 3 Uitstroom naar het vo 6 jaar

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectief in het basisonderwijs. Maart 2014

Ontwikkelingsperspectief in het basisonderwijs. Maart 2014 Ontwikkelingsperspectief in het basisonderwijs Maart 2014 Ontwikkelingsperspectief in het basisonderwijs Inhoudsopgave Deel A : Basis Ontwikkelingsperspectief: voor wie, wat, waarom, wanneer en hoe? Deel

Nadere informatie

Ontwikkelings Perspectief. Plan

Ontwikkelings Perspectief. Plan Ontwikkelings Perspectief Plan Ontwikkelingsperspectief Met de invoering van Passend Onderwijs wordt de toewijzing van extra ondersteuning, voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, een verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN DE AVOND

PROGRAMMA VAN DE AVOND PROGRAMMA VAN DE AVOND Overzicht voortgezet in Nederland Het kundig rapport NIO Tijd voor vragen Onderwijs na de Basisschool Het Voortgezet Onderwijs MBO-niveau 3 + 4 MBO Niveau 1 + 2 Hoger Onderwijs Weten

Nadere informatie

OPBRENGSTEN LEERLINGENZORG

OPBRENGSTEN LEERLINGENZORG OPBRENGSTEN 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. K.A. 11 De resultaten van de leerlingen liggen ten minste op het niveau dat

Nadere informatie

Handelingsgerichte ontwikkelingsperspectieven in het basisonderwijs. 24 maart 2010

Handelingsgerichte ontwikkelingsperspectieven in het basisonderwijs. 24 maart 2010 Handelingsgerichte ontwikkelingsperspectieven in het basisonderwijs 24 maart 2010 Programma Wat is een ontwikkelingsperspectief (OPP) Voor wie een OPP? Waarom van een OPP? Wanneer een OPP opstellen? Hoe

Nadere informatie

SG W.J. Bladergroen. vmbo - lwoo, OPDC, ISK en praktijkonderwijs algemeen toegankelijk

SG W.J. Bladergroen. vmbo - lwoo, OPDC, ISK en praktijkonderwijs algemeen toegankelijk SG W.J. Bladergroen vmbo - lwoo, OPDC, ISK en praktijkonderwijs algemeen toegankelijk SG W.J. Bladergroen Wie zijn we? 1 Bladergroen is een kleine, gezellige en veilige school waarin verschillende onderdelen

Nadere informatie

Samenvatting. Totalen

Samenvatting. Totalen MONITOR BASISONDERSTEUNING ANNE FRANKSCHOOL ARNHEM Ingevuld door: Julia van Broeckhuijsen J. Burema Samenvatting Totalen Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving.. De school heeft inzicht in

Nadere informatie

Informatieavond Voortgezet onderwijs

Informatieavond Voortgezet onderwijs Informatieavond Voortgezet onderwijs Welkom Hoe zit het voortgezet onderwijs in elkaar? De verschillende richtingen nader bekeken. Extra zorg binnen het VO (vmbo) Speciale brugklassen/leerwegen Hoe komt

Nadere informatie

INFORMATIEBLAD 6. College voor de Rechten van de Mens. rubriek: Veel gebruikte termen en afkortingen

INFORMATIEBLAD 6. College voor de Rechten van de Mens. rubriek: Veel gebruikte termen en afkortingen rubriek: Veel gebruikte termen en afkortingen INFORMATIEBLAD 6 Ambulante begeleiding Basisondersteuning Clusteronderwijs College voor de Rechten van de Mens Hulp van leerkrachten uit het speciaal onderwijs

Nadere informatie

Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders

Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Passend onderwijs Bergen,Gennep en Mook Informatie voor alle ouders Inhoudsopgave: Inleiding Hoofdstuk 1 Passend onderwijs in een notendop Hoofdstuk 2 Het ondersteuningsprofiel Hoofdstuk 3 Aanmelden Hoofdstuk

Nadere informatie

ACREON ZORGT VOOR ONDERWIJS

ACREON ZORGT VOOR ONDERWIJS ACREON ZORGT VOOR ONDERWIJS EEN ONDERWIJSZORGARRANGEMENT Industriestraat 3 4462 EZ Goes 0113-222326 INFO@ACREON.NL E E N S A M E N W E R K I N G V A N 1 Inhoud Samenwerking Missie, visie en doelstelling

Nadere informatie

Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding

Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding Bernardusschool Praktische stroom, uitstroomprofiel arbeidsmatige dagbesteding Typering van de vakken die binnen het profiel arbeidsmatige dagbesteding worden aangeboden Nederlandse taal en communicatie

Nadere informatie

Kom bij ons je vak leren. Positief Respectvol Ontdekkend

Kom bij ons je vak leren. Positief Respectvol Ontdekkend Kom bij ons je vak leren Positief Respectvol Ontdekkend Beste leerling, beste ouder/verzorger, Waar vind je tegenwoordig nog iemand die met zijn handen wil werken? Het antwoord: Bij PRO Emmen. Want bij

Nadere informatie

Notitie Commissie voor Begeleiding (CvB) en Commissie ontwikkelingsperspectiefplan (copp)

Notitie Commissie voor Begeleiding (CvB) en Commissie ontwikkelingsperspectiefplan (copp) Notitie Commissie voor Begeleiding (CvB) en Commissie ontwikkelingsperspectiefplan (copp) O410 Notitie Commissie voor Begeleiding en Commissie ontwikkelingsperspectief 3 september 2015 Pagina 1 van 6 Inleiding:

Nadere informatie

Van speciaal naar regulier onderwijs: een hele overstap! Het Congres 29 november 2013

Van speciaal naar regulier onderwijs: een hele overstap! Het Congres 29 november 2013 Van speciaal naar regulier onderwijs: een hele overstap! Het Congres 29 november 2013 #speciaalgewoon Wie bent u? Wie zijn wij? Aleid Schipper Maartje Reitsma Jos Vinders en Kees Verweij Van terugplaatsen

Nadere informatie

De overstap naar voortgezet (speciaal) onderwijs in 2016

De overstap naar voortgezet (speciaal) onderwijs in 2016 De overstap naar voortgezet (speciaal) onderwijs in 2016 Informatie voor ouders/verzorgers met kinderen op het primair onderwijs of speciaal (basis-)onderwijs Als uw zoon/dochter komend schooljaar naar

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL RENN4 DE ATLAS ASSEN

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL RENN4 DE ATLAS ASSEN SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL RENN4 DE ATLAS ASSEN 2015-2016 RENN4 De Atlas Vivaldilaan 46 Postbus 30017 0592 340497 Brinnummer: E-mail: 9402 VE Assen 9400 RA Assen 00zf atlas@renn4.nl www.renn4.nl 1 Inleiding

Nadere informatie

nieuwsbrief. 01 nieuwsbrief voor ouders/verzorgers

nieuwsbrief. 01 nieuwsbrief voor ouders/verzorgers nieuwsbrief. 01 nieuwsbrief voor ouders/verzorgers Intern begeleider Actieplan Examens Projectweek Dec. 2014 Projectweek Vorige week hebben we voor het eerst een projectweek gehouden op de Rede. Spannend

Nadere informatie

Informatieavond klas 4

Informatieavond klas 4 Informatieavond klas 4 Praktijkonderwijs Werken naar werk Samen op weg bereikt ieder zijn doel Programma Uitstroomprofielen + vakkenpakket Doorstromen naar arbeid Doorstromen naar entreeonderwijs Algemene

Nadere informatie

Groepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College

Groepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College Groepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College Yulius onderwijslocatie Leerroute Drechtster College AGL Groep/klas 2.2 Mentor(en) Kiona Groenen-van den Rijen Schooljaar 2015-2016 Datum start groepsplan

Nadere informatie

Goed op weg naar het vo 2015-2016

Goed op weg naar het vo 2015-2016 Goed op weg naar het vo 2015-2016 Een goede overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs is erg belangrijk: motivatie & zelfvertrouwen plezier houden in leren opmaat voor vervolgopleiding/werken

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel Prof. Dr. Leo Kanner College Leiden. Schoolondersteuningsprofielen 2018

Schoolondersteuningsprofiel Prof. Dr. Leo Kanner College Leiden. Schoolondersteuningsprofielen 2018 Schoolondersteuningsprofiel Prof. Dr. Leo Kanner College Leiden Schoolondersteuningsprofielen 2018 SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL Dit is het schoolondersteuningsprofiel (of schoolprofiel) van Prof. Dr. Leo

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectief (OPP)

Ontwikkelingsperspectief (OPP) Ontwikkelingsperspectief (OPP) Algemene gegevens leerling m/v Wettelijk vertegenwoordiger Adres, Postcode en Woonplaats Geboortedatum BSN-nummer School Leerjaar + niveau Nationaliteit Socio-culturele achtergrond

Nadere informatie

BEROEPSGERICHT VMBO HENGELO

BEROEPSGERICHT VMBO HENGELO BEROEPSGERICHT VMBO HENGELO DE ONDERBOUW Team VMBO Hengelo 28 januari 2017 EEN NIEUWE SCHOOL, EEN NIEUWE KANS UITGANGSPUNTEN VOOR HET BEROEPSGERICHT VMBO HENGELO Ontplooiing en ontwikkeling van basisvaardigheden

Nadere informatie

Tussenvoorziening in beeld

Tussenvoorziening in beeld Bijlage 7 Tussenvoorzieningen in beeld Tussenvoorziening in beeld In het samenwerkingsverband bevinden zich zes tussenvoorzieningen onder verantwoordelijkheid van één of meerdere schoolbesturen. Tussenvoorzieningen

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar 2014-2015

Schoolgids Schooljaar 2014-2015 School voor speciaal onderwijs Schoolgids Schooljaar 2014-2015 PC Hooft College Leiderdorp PCHooftcollege Touwbaan 42 a/b 2352 CZ Leiderdorp 071-581 45 66 www.leokannerschool.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave...

Nadere informatie

Nieuwe afspraken over de overstap. 1. Basisschooladvies is leidend.! LVS-gegevens groep 6, 7 en 8 Werkhouding en gedrag Aanvullende gegevens

Nieuwe afspraken over de overstap. 1. Basisschooladvies is leidend.! LVS-gegevens groep 6, 7 en 8 Werkhouding en gedrag Aanvullende gegevens Na de basisschool Nieuwe afspraken over de overstap Naar welke opleiding kan mijn kind? Het basisschooladvies Het 2e toetsgegeven Welke opleidingen zijn er? Wat verwachten we van de ouders bij deze schoolkeuze?

Nadere informatie

Toelatingsprocedure Aanmelden voor het eerste leerjaar voor het schooljaar Wat heeft u nodig bij een aanmeldingsgesprek:

Toelatingsprocedure Aanmelden voor het eerste leerjaar voor het schooljaar Wat heeft u nodig bij een aanmeldingsgesprek: Een goede overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs is erg belangrijk. Als dat goed gaat, dan is de kans groter dat de verdere schoolcarrière van uw kind ook succesvol verloopt. Om deze

Nadere informatie

NAAR DE BRUGKLAS, MAAR WELKE?

NAAR DE BRUGKLAS, MAAR WELKE? VMBO NAAR DE BRUGKLAS, MAAR WELKE? Kind: aanleg, belangstelling, prestaties,beroepswens Basisschool: toetsen, leerprestaties, interesse, motivatie, vaardigheden, gedrag. Leerlingvolgsysteem + Advies Toelatingseisen:

Nadere informatie

Informatiebrochure voor ouders/verzorgers

Informatiebrochure voor ouders/verzorgers Informatiebrochure voor ouders/verzorgers Inhoudsopgave Voorwoord 2 1. Missie en Visie 4 1.1 Praktijkonderwijs 1.2 Allemaal anders, ieder zijn talent 2. De juiste plek voor iedere leerling 6 2.1 Toelating

Nadere informatie

LWOO Open dag LOcatie csg BeiLen 5 februari 2015 Open dag LOcatie SaLLand 7 februari 2015

LWOO Open dag LOcatie csg BeiLen 5 februari 2015 Open dag LOcatie SaLLand 7 februari 2015 LWOO Open dag Locatie CSG Beilen 5 februari 2015 open dag locatie Salland 7 februari 2015 Inhoud 4 Leerwegondersteunend onderwijs 4 Een eigen plek 5 Zorgadviesteam 5 Aanmelding en toelating 6 Centrale

Nadere informatie

THEMAONDERZOEK UITSTROOMPROFIEL VERVOLGONDERWIJS. SG Mariëndael (00TQ 14PG)

THEMAONDERZOEK UITSTROOMPROFIEL VERVOLGONDERWIJS. SG Mariëndael (00TQ 14PG) THEMAONDERZOEK UITSTROOMPROFIEL VERVOLGONDERWIJS SG Mariëndael (00TQ 14PG) Plaats : Arnhem BRIN nummer : 14PG OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 292517 Datum onderzoek : 28 juni 2017 Datum vaststelling : 9

Nadere informatie

Aanmeldings- en. Toelatingsbeleid. Schooljaar

Aanmeldings- en. Toelatingsbeleid. Schooljaar Aanmeldings- en Toelatingsbeleid Leerjaar 1 Schooljaar 2015-2016 Helicon VMBO Nijmegen 1. Algemene toelatingsvoorwaarden In de regio Nijmegen is Helicon VMBO Nijmegen de enige categorale school voor VMBO

Nadere informatie

Tabel 1 Uitstroombestemmingen en leerroutes van het VSO van de van Voorthuijsenschool (2016) Praktisch (P) Dagbesteding

Tabel 1 Uitstroombestemmingen en leerroutes van het VSO van de van Voorthuijsenschool (2016) Praktisch (P) Dagbesteding Leerroutes op het VSO van de van Voorthuijsenschool vanaf schooljaar 0-0 De meeste leerlingen van de van Voorthuijsenschool stromen uit naar een vorm van dagbesteding. Onze leerlingen leren door te doen.

Nadere informatie

Afspraken over de basisondersteuning

Afspraken over de basisondersteuning Bijlage 2 Afspraken over de basisondersteuning Deze bijlage beschrijft de afspraken over de basisondersteuning. Deze worden structureel bijgesteld, als onderdeel van de beleids- en kwaliteitscyclus van

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Hilt

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Hilt VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Hilt Plaats : Helmond BRIN nummer : 19ES OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 258996 Datum onderzoek : 12 november 2013 Datum vaststelling : 24 januari 2014 Pagina 2 van 11 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Schoolgids Schooljaar

Schoolgids Schooljaar School voor speciaal onderwijs, cluster 4 Schoolgids Schooljaar 2014-2015 Leo Kannerschool SO Oegstgeest Leo Kannerschool SO Endegeesterstraatweg 26 2342 AK Oegstgeest Tel. 071-51 50 844 www.leokanner.nl

Nadere informatie