Enquête BIM-maturity 2016

Transcriptie

1 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Status: Definitief November 2016 Deze sectoranalyse vormt een onderdeel van een post-master PDEng-project dat wordt gefinancieerd door:

2 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 2/55 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrond BIM-maturity onderzoek BIM-maturity enquête Leeswijzer Ontwikkeling enquête-instrument Aandachtspunten ontwikkeling enquête Opbouw van de BIM-maturity enquête Inhoud en afname van de enquête Resultaten enquête Kenmerken van de geënquêteerde organisaties Spreiding van BIM-maturity scores Scores op BIM-maturity criteria per deelsector Barrières Toekomstvisie Conclusie en aanbevelingen Respons versus generaliteit BIM-maturity resultaten Belangrijkste barrières Gedeelde toekomstvisies Aanbevelingen voor de Bouw Informatie Raad Colofon Bijlage I - Evaluatie sectoranalyse Bijlage II Toelichting BIM-maturity model Bijlage III Enquêtevraag barrières... 54

3 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 3/55 1. Inleiding Deze rapportage geeft inzicht in de resultaten van de BIM-maturity (BIMvolwassenheid) sectoranalyse Via een online enquête is de BIMvolwassenheid van in totaal 105 organisaties vastgesteld die zijn verdeeld over de deelsectoren opdrachtgevers en eigenaren, architectenbureaus, ingenieursbureaus, bouwbedrijven B&U, bouwbedrijven GWW, installatiebedrijven, toeleveranciers/producenten. Het doel van de sectoranalyse is het verkrijgen van een beter beeld van de BIM-maturity van de Nederlandse B&U- en GWW-sector, van de onderliggende deelsectoren en de verschillen/overeenkomsten tussen deelsectoren. Bovendien is in de enquête gevraagd naar barrières die het gebruik en de ontwikkeling van BIM belemmeren en zijn stellingen over toekomstvisies voorgelegd. Op basis van de uitkomsten van de enquête, kunnen prioriteiten worden afgeleid om de BIM-maturity in specifieke deelsectoren of de bouw in het algemeen te bevorderen. Om de BIM-maturity van partijen in te schalen, is gebruik gemaakt van de theoretische basis van een BIM-maturity model dat vanuit de Universiteit Twente is ontwikkeld. Dit BIM-maturity model is vertaald naar een enquêteinstrument, waarmee informatie over BIM-maturity kon worden verzameld. Hieronder wordt allereerst de achtergrond van het overkoepelende BIMmaturity onderzoek nader toegelicht, waarna verder wordt ingezoomd op de BIM-maturity enquête. 1.1 Achtergrond BIM-maturity onderzoek In opdracht van de Bouw Informatie Raad (BIR) en de Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement (NEVI) is de Universiteit Twente aangesteld voor een tweejarig onderzoekstraject, waarin de BIM-volwassenheid in de Nederlandse bouwsector wordt onderzocht. Om het BIM-niveau van partijen en deelsectoren inzichtelijk te maken, is een BIM-maturity model (volwassenheidsmodel) ontwikkeld, waarmee het volwassenheidsniveau op diverse BIM-aspecten kan worden ingeschaald. Eén van de grote voordelen van het maturity model is dat het organisaties (en deelsectoren) een overzichtelijk groeipad biedt voor BIM-aspecten die mogelijk verbeterd kunnen worden. Tevens geeft de uitkomst van op organisatieniveau uitgevoerde BIM-maturity analyses duidelijkheid over hoe een organisatie

4 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 4/55 zich verhoudt tot andere organisaties in de eigen deelsector en tot de bouwsector in het algemeen. Op sectorniveau geeft toepassing van het BIMmaturity model een beeld van verschillen in BIM-volwassenheid tussen deelsectoren onderling. Uiteindelijk dient aan het eind van de onderzoeksperiode, eind 2016, een definitief BIM-maturity model te worden opgeleverd, waarmee de sector een instrument heeft om de volwassenheid wat betreft het BIM-gebruik te monitoren. Bovendien vormt het model een tool om het BIM-niveau van (keten)partners in te schatten, op basis waarvan besluiten ten aanzien van inkoop en samenwerking worden ondersteund. Om een brede inzetbaarheid van het BIM-maturity model te bewerkstelligen, zijn verschillende instrumenten voor dataverzameling ontwikkeld. In de eerste plaats is op basis van het maturity model een interviewformat ontwikkeld, waarmee in het najaar van 2014 ruim 50 interviews zijn afgenomen binnen de B&U- en GWW-sector. Dit heeft geresulteerd in de sectorrapportage 2014, die via de website van de Bouw Informatie Raad kan worden geraadpleegd 1. Een tweede toepassing is de uitvoering van gedetailleerde projectanalyses, waarmee de samenwerking tussen diverse partners op uiteenlopende projecten onder de loep is genomen. De derde toepassing ligt in het verlengde van de interviews, namelijk een enquête op sectorniveau. Belangrijkste verschil met de interviews is dat de enquête met een beperkte hoeveelheid vragen binnen een beperkt tijdsbestek uitgevoerd moeten kunnen worden. 1.2 BIM-maturity enquête 2016 De ontwikkelde BIM-maturity enquête geeft een antwoord op vragen als: Hoe is een organisatie te schalen op een BIM-volwassenheidsschaal? Hoe verhoudt een organisatie zich tot andere organisaties binnen de branche? En op welke aspecten liggen er mogelijkheden om het BIM-maturity niveau te verbeteren? De antwoorden op deze vragen vormen bruikbare informatie voor individuele respondenten van de enquête. Daarom hebben alle individuele respondenten een rapport met individuele terugkoppeling van de resultaten ontvangen, waarin hun organisatorische BIM-maturity wordt weergegeven in relatie tot de volwassenheid van deelnemers uit de eigen deelsector en in 1 Bezoek voor meer informatie en BIM-maturity publicaties de website van de Bouw Informatie Raad via:

5 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 5/55 relatie tot het gemiddelde over alle deelsectoren gezamenlijk. Deze individuele rapporten blijven vertrouwelijk. Indien de enquêteresultaten worden geaggregeerd op sectorniveau (zoals in deze rapportage is gebeurd), heeft de enquête de functie om een breder en completer beeld te verkrijgen van de BIM-volwassenheid en BIM-ontwikkeling binnen deelsectoren. Deze inzichten worden aangevuld met informatie over barrières die worden ervaren bij de invoering en ontwikkeling van BIM. Bovendien wordt met de enquête informatie opgehaald over de relevantie die partijen/sectoren toekennen aan door de onderzoeker geschetste toekomstvisies. In aanvulling op de eerder uitgevoerde sectoranalyse uit 2014, biedt de BIM-maturity enquête 2016 input om een aantal prioriteiten af te leiden die op sectorniveau door brancheorganisaties kunnen worden opgepakt. 1.3 Leeswijzer In dit rapport worden allereerst enkele uitgangspunten en inhoudelijke kenmerken van het enquête-instrument toegelicht. De kern van het rapport bestaat uit een uitwerking van resultaten van de BIM-maturity enquête. Hierbij wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan BIM-maturity niveaus, barrières bij de invoering en ontwikkeling van BIM en enkele BIMtoekomstvisies. De belangrijkste uitkomsten worden vervolgens samengevat in de conclusies, waarna tot slot aanbevelingen aan de BIR worden gepresenteerd om de implementatie van BIM op sectorniveau verder te bevorderen.

6 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 6/55 2. Ontwikkeling enquête-instrument De evaluatie van de voorgaande sectoranalyse in 2014 heeft geleid tot een update van het BIM-maturity model en tot een aantal inzichten die van belang zijn bij de ontwikkeling van een enquête-instrument. Bijlage I bevat een samenvatting van de evaluatie van de sectoranalyse 2014 en een overzicht van wijzigingen die na de evaluatie zijn doorgevoerd in het BIMmaturity model. Hieronder worden een aantal aandachtspunten benoemd waarop extra nadruk is gelegd tijdens de ontwikkeling van het enquête-instrument dat is toegepast om de in dit rapport beschreven resultaten te verkrijgen. Vervolgens wordt achtereenvolgens de opbouw, inhoud en afname van de enquête behandeld. 2.1 Aandachtspunten ontwikkeling enquête Aandachtspunt 1: een uiteenlopend kennisniveau van de respondenten Als belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling van de enquête is daarom gedefinieerd: Enquêtevragen moeten begrijpelijk zijn voor een brede groep respondenten en ook ingevuld kunnen worden door een organisatie die een lage volwassenheid heeft De enquêtevragen kunnen zodanig worden opgesteld dat organisaties met een lagere BIM-maturity bepaalde vragen kunnen overslaan. Dit kan worden bereikt door de vragen voor een subcriterium op te splitsen in een basisvraag, waarmee niveaus 0,1 (en 2) kunnen worden bepaald, en een vervolgvraag voor vaststelling van hogere maturity-niveaus. Het detailniveau waarmee de enquête wordt doorlopen, kan nu worden aangepast aan de volwassenheid van de deelnemende organisatie. Zodoende is de enquête begrijpelijk voor de grote diversiteit aan organisaties én worden onnodige vragen vermeden.

7 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 7/55 Aandachtspunt 2: effecten van interpretatieverschillen minimaliseren Als belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling van de enquête is daarom gedefinieerd: De vraagstelling moet helder en eenduidig zijn Aangezien er geen interviewer is om eventuele onduidelijkheden in de vraagstelling nader toe te lichten, is de helderheid en eenduidigheid van de vraagstelling essentieel. Daartoe is het bijvoorbeeld mogelijk om enkele vragen via een voetnoot van extra toelichting te voorzien. Aandachtspunt 3: verwerking van best practices in de enquêtevragen Het interviewformat, dat tijdens de voorgaande sectoranalyse is gebruikt, bood voldoende tijd om in te zoomen op uiteenlopende toepassingen van BIM, drijfveren die de implementatie van BIM bevorderen en barrières die de implementatie en het gebruik van BIM belemmeren; de zogenaamde best practices. In verband met de beperkte tijd die een respondent bereid is te investeren in het invullen van een enquête, is de volgende voorwaarde gesteld ten aanzien van de best practices: Het is niet mogelijk om alle aspecten van de best practices uitvoerig te behandelen, waardoor keuzes gemaakt moeten worden De focus ligt in de eerste plaats voornamelijk op het toetsen van de BIMmaturity criteria. Een onderzoek naar benutte toepassingen van BIM is niet meegenomen in de enquête, maar zal in projectanalyses (een andere toepassing van het BIM-maturity model) wel aan de orde komen. De drijfveren zijn in de enquête eveneens buiten beschouwing gelaten, omdat hiervan al een eenduidig beeld is verkregen tijdens de voorgaande sectoranalyse uit Daarentegen is er wel voor gekozen om barrières binnen het BIM-implementatieproces aan de orde te stellen. De kennis die hiermee wordt opgedaan, vormt namelijk een belangrijke voorwaarde om op sectorniveau de belangrijke barrières te kunnen aanpakken.

8 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 8/ Opbouw van de BIM-maturity enquête De ontwikkelde enquête bestaat grotendeels uit meerkeuzevragen. Aangezien de beschrijvingen van de antwoordcategorieën een bepaald niveau van het BIM-maturity model vertegenwoordigen, is het mogelijk om organisaties op basis van hun antwoorden in te schalen. Voor ieder criterium van het BIMmaturity model (18 in totaal, zie ook de toelichting van criteria in bijlage II) zijn twee deelvragen opgesteld. Met de eerste deelvraag wordt vastgesteld of een organisatie op het betreffende criterium in niveau 0, 1 of 2+ valt. Indien voor de antwoordoptie van niveau 0 of niveau 1 wordt gekozen, is er geen vervolgvraag nodig en kan de respondent direct doorgaan naar het volgende criterium. Wordt echter gekozen voor de antwoordmogelijkheid die staat voor niveau 2 of hoger, dan wordt de respondent doorgeleidt naar de tweede deelvraag. In deze vervolgvraag wordt vastgesteld of de organisatie op niveau 2, 3, 4, of 5 moet worden geschaald. Bij de interpretatie van de uitkomsten dient men zich te realiseren dat alleen een bovenliggend BIM-maturity niveau kan worden bereikt als aan alle voorwaarden van dat hogere niveau wordt voldaan; een maturity model is een groeimodel. Ter illustratie hierbij een voorbeeld: een respondent vinkt bij een bepaald criterium een aspect aan dat behoort bij niveau 4, terwijl niet wordt voldaan aan de voorwaarden van maturity niveau 3 (deze antwoordopties worden niet aangevinkt). Deze situatie zal leiden tot maturity niveau Inhoud en afname van de enquête In de ontwikkelde online enquête worden allereerst een aantal algemene vragen gesteld over de organisatie, deelsector en functie van de respondent. Vervolgens is een groot deel van de enquête gewijd aan vragen over diverse aspecten die bij BIM een rol spelen, zoals strategie of ICT-voorzieningen. Deze aspecten zijn gebaseerd op de criteria van het BIM-maturity model en resulteren in BIM-maturity scores op deze criteria. De BIM-maturity scores lopen van niveau 0 (niet aanwezig) t/m niveau 5 (optimaliserend). In bijlage II is een algemene beschrijving gegeven van de betekenis van deze maturity niveaus. Daarnaast hebben respondenten via een meerkeuzevraag kunnen aangeven welke barrières de ontwikkeling van BIM binnen hun organisatie belemmeren. Tot slot is gevraagd naar de toekomstvisie ten aanzien van BIM. Hiertoe zijn

9 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 9/55 een aantal toekomstscenario s geschetst, waarbij de respondent aan kan geven in welke mate dit relevant is voor hun organisatie (en deelsector). Hiermee wordt een beeld gevormd van de richting waarin BIM zich volgens de diverse deelsectoren zal gaan ontwikkelen. Tegelijkertijd kan dit inzicht verschaffen in prioriteiten die door partijen in verschillende deelsectoren worden gelegd op specifieke aspecten van BIM. In totaal neemt de enquête maximaal zo n 25 minuten in beslag. Bij relatief veel lage maturity scores kunnen echter veel vragen worden overgeslagen en is minder tijd benodigd. Potentiële deelnemers zijn via de communicatiekanalen van de verschillende brancheverenigingen benaderd, onder meer via digitale nieuwsbrieven en vermeldingen op websites. Via een directe link werden potentiële respondenten doorverwezen naar de digitale enquête. Er is dus geen database met adressen gebruikt om een beoogde groep van partijen direct te benaderen.

10 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 10/55 3. Resultaten enquête Hieronder wordt ingegaan op de resultaten van de BIM-maturity enquête Allereerst worden algemene eigenschappen van de onderzochte organisaties gepresenteerd, waaronder respons, organisatiegrootte en functie van de respondent. Vervolgens worden achtereenvolgens de resultaten geanalyseerd van BIM-maturity scores, barrières bij implementatie van BIM en de toekomstvisie ten aanzien van BIM. 3.1 Kenmerken van de geënquêteerde organisaties Respons In totaal zijn 105 enquêtes volledig ingevuld. Onderstaande tabel laat zien hoe deze respondenten zijn verdeeld over de diverse deelsectoren. Tabel 1: Respons BIM-maturity enquête Deelsector Aantal respondenten Opdrachtgevers en eigenaren 1 10 Architectenbureaus 8 Ingenieursbureaus 32 Bouwbedrijven B&U 29 Bouwbedrijven GWW 7 Installatiebedrijven 12 Toeleveranciers en producenten 2 7 TOTAAL waarvan overheden: 10, woningcorporaties: 0, projectontwikkelaars: 0 2 waarvan hout(skelet)producenten: 2, producent kalkzandsteen/cellenbeton: 1, dakbedekking en toebehoren: 1, kunststof leidingen:1, aluminium kozijnen en gevels: 1, staal/composiet/rvs/aluminium/glas: 1 Uit de enquêterespons valt op te maken dat de deelname vanuit verschillende deelsectoren niet gelijkmatig is geweest. Wat hiervan de oorzaak kan zijn, is niet bekend. Mogelijk zijn bedrijven binnen de deelsectoren ingenieursbureaus en bouwbedrijven B&U beter benaderd over het bestaan van de enquête. Ook kan het zijn dat bedrijven binnen deze deelsectoren meer bezig zijn met BIM en zodoende de bereidheid voor deelname groter is.

11 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 11/55 Organisatiegrootte Hieronder is weergegeven in welke categorie de deelnemende organisaties ingedeeld kunnen worden wat betreft organisatiegrootte. Figuur 1: Indeling respondenten op basis van organisatiegrootte % repondenten < >500 Aantal medewerkers Uit de enquêteresultaten blijkt dat een groot deel van de respondenten werkzaam is binnen grotere organisaties. Ongeveer een derde van de deelnemers werkt binnen een organisatie met meer dan 500 medewerkers. Verder is uit de grafiek op te maken dat ruim 70% van de respondenten werkt in organisaties met meer dan 50 medewerkers. Daarnaast is 7% van de respondenten afkomstig uit kleine organisaties met minder dan 5 medewerkers. Aangezien het midden- en kleinbedrijf (minder dan 250 werkzame personen binnen een organisatie) zorgt voor meer dan 80% van de werkgelegenheid in de totale bouwsector 2, kan worden vastgesteld dat het aantal grote partijen (> 500 medewerkers) is oververtegenwoordigd in de enquête. 2 Bron: CBS, De Staat van het MKB Geraadpleegd via

12 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 12/55 Functies van respondenten Naast deze responscijfers is het interessant om te kijken wat de achtergrond is van de personen die de enquête hebben ingevuld. In onderstaande figuur is te zien welke functies de respondenten binnen hun organisatie vervullen. Figuur 2: Indeling respondenten op basis van functie % respondenten De grootste groep, ongeveer 22%, is binnen de organisatie werkzaam als BIM-manager en is dus initiator en manager van alle BIM-projecten binnen de organisatie. Ook de groep overig scoort relatief hoog met 18%. Functies die binnen deze restcategorie zijn opgegeven zijn zeer divers, onder meer BIMspecialist, werkvoorbereider, procesengineer, architect en supply chain manager. Zie voor een overzicht en beschrijving van veel gebruikte BIM-rollen Kenniskaart nr. 3 van de Bouw Informatie Raad 3 3 Kenniskaart 3 BIM-rollen en -competenties is te downloaden via

13 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 13/55 Verantwoordelijkheid voor BIM In onderstaande diagram is te zien wat het antwoord was op de vraag: Bent u binnen uw huidige functie verantwoordelijk voor invoering en ontwikkeling van BIM? Van de respondenten is 92% binnen hun organisatie verantwoordelijk voor invoering en ontwikkeling van BIM. Ongeveer 14% is hiervoor zelfs fulltime aangesteld. Figuur 3: Verantwoordelijkheid van respondenten voor invoering en ontwikkeling van BIM Ja, fulltime 14% Nee 8% Ja, naast andere taken 78%

14 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 14/ Spreiding van BIM-maturity scores Op basis van de antwoorden op de enquête zijn maturity scores vastgesteld voor elk van de criteria van het BIM-maturity model. Vervolgens kon ook een gemiddelde maturity score per organisatie worden bepaald. In onderstaande grafiek zijn per deelsector alle gemiddelde scores van de deelnemende organisaties uitgezet. Figuur 4: Gemiddelde BIM-maturity per organisatie, gerangschikt per deelsector 5 4 BIM-MATURITY GEMIDDELD Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten Deze grafiek geeft inzicht in de grote spreiding van BIM-maturity scores. In alle deelsectoren zijn er zowel organisaties te vinden met hogere als met lage scores op BIM-volwassenheid. Daarmee is het ook weinig zinvol om een deelsector, of bedrijven binnen een deelsector, te beoordelen op basis van de gemiddelde BIM-maturity score van de betreffende deelsector. Nog wel opvallend is dat er bij de deelsector toeleveranciers en producenten relatief laag is gescoord. Aangezien het aantal respondenten vanuit deze deelsector ook relatief laag is geweest (n=7), vallen hier geen bredere conclusies uit af te leiden.

15 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 15/ Scores op BIM-maturity criteria per deelsector Op de volgende pagina s is per deelsector een radardiagram weergegeven met de BIM-maturity op de diverse criteria van het BIM-maturity model. Tevens laat het radardiagram een lijn zien met het gemiddelde van alle enquêtedeelnemers. Aan de hand van deze radardiagrammen valt af te leiden welke aspecten van BIM in meer of mindere mate volwassen zijn binnen de verschillende deelsectoren. Een toelichting over de betekenis van maturity niveaus en een omschrijving van criteria is opgenomen in bijlage II. In de persoonlijke terugkoppeling van resultaten naar de deelnemers van de enquête is in soortgelijke radardiagrammen de BIM-volwassenheid van de organisatie weergegeven. Naast de eigen score van de organisatie zijn in deze figuren de scores van de deelsector en de gemiddelde score van alle deelnemers opgenomen. Dit biedt respondenten de mogelijkheid om de eigen organisatie ten aanzien van BIM te beschouwen in relatie tot het beeld in de (deel)sector.

16 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 16/55 Opdrachtgevers en eigenaren Figuur 5: BIM-maturity radardiagram opdrachtgevers en eigenaren Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o De BIM-volwassenheid op het criterium objectstructuur/objectdecompositie is relatief hoog. Meer dan in andere deelsectoren is door opdrachtgevers en eigenaren op organisatieniveau een uniforme methodiek vastgesteld en worden op sectorniveau geldende richtlijnen/standaarden gebruikt. o Ook op andere criteria binnen data(structuur) wordt door opdrachtgevers en eigenaren een relatief hoge volwassenheid gehaald: het gebruik van een documentmanagementsysteem is in veel gevallen

17 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 17/55 onderdeel van de standaard werkwijze. Ook de uitwisseling van data met andere partijen is relatief goed gedefinieerd. o Een relatief lage score is behaald op de criteria binnen ICT (infrastructuur): de aanwezige hardware en netwerkomgeving, software en BIM-faciliteiten ondersteunen het benodigde BIM-gebruik in beperkte mate. Architectenbureaus Figuur 6: BIM-maturity radardiagram architectenbureaus

18 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 18/55 Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o Op het criterium objectenbibliotheek scoren architectenbureaus relatief hoog: op organisatieniveau wordt een objectenbibliotheek beheerd en deze is in veel gevallen gestructureerd opgezet. o De data-uitwisseling met andere partijen is goed gedefinieerd; op dit criterium is de BIM-maturity hoger dan gemiddeld. o De standaardisatie van het BIM-gebruik in zowel taken en verantwoordelijkheden als in procedures en werkinstructies scoort relatief hoog: voor belangrijke toepassingen van BIM zijn werkinstructies en/of procedures opgesteld. o De grootste verbetermogelijkheden liggen er op het gebied van BIMexpertise en educatie, training en ondersteuning. Onder de deelnemende architectenbureaus hebben BIM-experts in veel gevallen te weinig tijd/capaciteit om de invoering van BIM te begeleiden. Wat betreft de educatie, training en ondersteuning is er vaak geen gestructureerd aanbod aanwezig.

19 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 19/55 Ingenieursbureaus Figuur 7: BIM-maturity radardiagram ingenieursbureaus Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o Over alle criteria ligt de score op of boven het gemiddelde. o Op de ICT (infrastructuur) wordt relatief hoog gescoord. De samenwerking en informatie-uitwisseling wordt goed ondersteund met de aanwezige software. Gemiddeld genomen zijn de hardware en netwerkwerkomgeving onder ingenieursbureaus geschikt om het BIMgebruik te faciliteren, waarbij in veel gevallen krachtige systemen op basis van behoefte kunnen worden toegewezen. Daarnaast is ook de uitrusting van de aanwezige ruimtes van voldoende niveau om coördinatie of onderlinge afstemming binnen BIM te ondersteunen.

20 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 20/55 o Op het criterium objectstructuur/objectdecompositie is de BIMvolwassenheid ten opzichte van andere deelsectoren relatief hoog: er wordt in de meeste gevallen op organisatieniveau een standaard methodiek gehanteerd ten aanzien van de objectstructuur/objectdecompositie. o De grootste mogelijkheden voor verbetering liggen op standaardisatie van de BIM-werkwijze middels procedures en werkinstructies, een gestructureerd en consequent gebruik van een documentmanagementsysteem (criterium informatieopbouw) en een uniformer gebruik en beheer van objectenbibliotheken binnen de organisatie. Bouwbedrijven B&U Figuur 8: BIM-maturity radardiagram bouwbedrijven B&U

21 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 21/55 Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o Eén van de criteria die duidelijk boven het gemiddelde uitstijgt is software; samenwerking met andere partijen wordt voldoende ondersteund door de aanwezige software. o De persoonlijke motivatie scoort ook relatief hoog; in een aanzienlijk deel van de deelnemende organisaties is er een breed gedragen enthousiasme om met BIM te werken en hierop de manier van werken aan te passen. o Het criterium vragende actor scoort relatief hoog: aanjager(s) van het BIM-implementatieproces hebben voldoende tijd/capaciteit voor deze taak en hebben een goed beeld van de diversiteit van het BIM-gebruik binnen de organisatie. o Veel van de deelnemende bouwbedrijven B&U hebben op organisatieniveau geen uniforme methodiek voor de objectstructuur. Op dit criterium ligt de volwassenheid lager dan het gemiddelde niveau.

22 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 22/55 Bouwbedrijven GWW Figuur 9: BIM-maturity radardiagram bouwbedrijven GWW Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o Op het criterium managementondersteuning scoren de enquêtedeelnemers relatief hoog; de bouwbedrijven GWW hebben vaak voldoende/passende budgetten beschikbaar om de implementatie van BIM te ondersteunen. o De score op het gebied van samenwerkingsgerichtheid, openheid en transparantie ligt ook hoger dan het gemiddelde. Er vindt relatief veel afstemming met andere partijen plaats ten aanzien van BIM-taken en processen.

23 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 23/55 o Opvallend is verder de duidelijk hogere volwassenheid op het criterium informatieopbouw. De bouwbedrijven GWW maken consequent gebruik van een documentmanagementsysteem dat tevens (deels) voor andere partijen toegankelijk wordt gemaakt via het bouwmodel. o Taken en verantwoordelijkheden ten aanzien van BIM zijn gedeeltelijk/ onvoldoende gedocumenteerd en ook beperkt geïntegreerd in reguliere functieomschrijvingen. Op dit criterium is de volwassenheid van de bouwbedrijven GWW relatief laag. o De bereidheid om de manier van werken aan te passen aan het werken met BIM is bij de geënquêteerde bouwbedrijven GWW relatief laag. o De laagste volwassenheid is behaald op het criterium objectenbibliotheek en objectattributen: Er worden binnen de organisatie diverse, niet afgestemde objectenbibliotheken gebruikt en de koppeling van objectattributen gebeurt ongestructureerd.

24 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 24/55 Installatiebedrijven Figuur 10: BIM-maturity radardiagram installatiebedrijven Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o Op alle criteria ligt de BIM-maturity op of onder het gemiddelde niveau. o De grootste mogelijkheid voor verbetering ligt op het criterium educatie, training en ondersteuning: gemiddeld genomen bieden de deelnemende installatiebedrijven dit ad hoc aan. o Het criterium informatieopbouw heeft een relatief lage BIMvolwassenheid. Vaak is het gebruik van een documentmanagementsysteem nog ongestructureerd en afhankelijk van behoeften van projectteams.

25 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 25/55 Toeleveranciers en producenten Figuur 11: BIM-maturity radardiagram toeleveranciers en producenten Op basis van het radardiagram zijn een aantal aspecten benoemd die in positieve of negatieve zin afwijken van het gemiddelde BIM-maturity niveau van alle enquêtedeelnemers. Hieronder zijn deze puntsgewijs weergegeven: o Op het merendeel van de criteria is ruim onder het gemiddelde BIMvolwassenheidsniveau gescoord. o Een groot deel van de toeleveranciers en producenten heeft geen taken en verantwoordelijkheden, dan wel processen gedocumenteerd in relatie tot het BIM-gebruik. Op deze criteria is de grootste vooruitgang in de BIM-volwassenheid te behalen.

26 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 26/55 o Een groot deel van de geënquêteerde toeleveranciers en producenten maakt geen gebruik van een documentmanagementsysteem. Het gemiddelde maturity niveau ligt daardoor ruim onder het gemiddelde van alle deelnemers. o Managementondersteuning is relatief goed aanwezig: het belang van BIM wordt onderkend en uitgedragen, al zijn de budgetten vaak nog beperkt.

27 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 27/ Barrières Respondenten hebben een breed scala aan gedefinieerde barrières voorgelegd gekregen (zie bijlage III voor een overzicht). Bovendien was er een categorie overig om niet benoemde barrières te kunnen aanvullen. Respondenten waren daarbij vrij in het aantal te selecteren barrières. Indien meer dan drie barrières waren aangevinkt, moest in een vervolgvraag een top 3 worden opgegeven. Analyse barrières alle deelnemers Op basis van geselecteerde barrières is een top 5 over alle deelnemers van de enquête opgesteld (zie figuur 12). De meest geselecteerde barrière betreft de vraag van opdrachtgevers aan marktpartijen om projecten uit te voeren met BIM, terwijl ze zelf nog onvoldoende weten wat ze ermee willen/ kunnen. Daarnaast vinden respondenten dat BIM nog te weinig wordt gevraagd, omdat opdrachtgevers vinden dat de sector er nog niet klaar voor is. Figuur 12: Belangrijkste barrières (top 5) van alle respondenten % RESPONDENTEN Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen 28,6 BIM wordt nog te weinig gevraagd, omdat opdrachtgevers vinden dat de bouwketen er nog niet klaar voor is 26,7 BARRIÈRES Onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van BIM binnen de organisatie. Dit remt de vooruitgang en belemmert de uitbreiding van BIM-toepassingen Andere partijen kunnen niet mee in de gewenste BIMwerkwijze 24,8 23,8 Standaarden voor de uitwisseling van informatie ontbreken, zijn niet goed gedefinieerd of onvoldoende geïmplementeerd in software 18,1 Ontwikkeling van nieuwe procedures en werkprocessen is ingewikkeld en tijdrovend 18,1

28 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 28/55 Vervolgens is ook een gebrek aan kennis en ervaring ten aanzien van BIM een belangrijke barrière. In tegenstelling tot de meeste andere barrières binnen deze algemene top 5, wordt deze barrière toegeschreven aan een gemis binnen de eigen organisatie. De eerder genoemde barrières hebben meer betrekking op de volwassenheid en het functioneren van andere partijen in de bouwketen. Zo ook de barrière andere partijen kunnen niet mee in de gewenste BIM-werkwijze. De top 5 wordt afgesloten met een gebrek aan standaarden voor de uitwisseling van informatie (standaarden ontbreken, zijn niet goed gedefinieerd of onvoldoende geïmplementeerd in software) en de complexiteit en het tijdrovende aspect bij ontwikkeling van nieuwe procedures en werkinstructies. Noemenswaardig is verder dat de technisch georiënteerde barrières relatief weinig zijn geselecteerd. Blijkbaar ervaren de respondenten weinig problemen met hardware, software en technische ondersteuning van de BIMsamenwerking. Bovendien geeft slechts 5% van de respondenten aan dat de koppeling van BIM met andere ICT-systemen een barrière vormt. Ook ten aanzien van kosten zien de meeste respondenten geen barrière. Net geen 6% van de enquêtedeelnemers geeft aan dat de baten niet opwegen tegen de kosten die hardware/software met zich meebrengen. Analyse barrières per deelsector Naast deze overkoepelende beschouwing is ook geanalyseerd wat de belangrijkste barrières per deelsector zijn. Deze barrières kunnen mogelijk worden gerelateerd aan het specifieke BIM-gebruik van een deelsector, dat weer samenhangt met de rol die partijen vervullen binnen de BIMsamenwerking met andere partijen. Vanwege dit specifieke BIM-gebruik en de voordelen die hierbij worden ervaren, hebben organisaties binnen een deelsector een bepaalde kijk op BIM (BIM-perspectief). Op de volgende pagina s is per deelsector de top 3 van barrières weergegeven.

29 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 29/55 Figuur 13: Top 3 Barrières opdrachtgevers en eigenaren % RESPONDENTEN Onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van BIM binnen de organisatie. Dit remt de vooruitgang en belemmert de uitbreiding van BIM-toepassingen 70 Onvoldoende motivatie/steun binnen de organisatie om de transitie te maken naar het werken met BIM 60 Contractuele barrières, waaronder de verdeling van verantwoordelijkheden, risico's en beloningen 50 Figuur 14: Top 3 Barrières architectenbureaus % RESPONDENTEN Andere partijen kunnen niet mee in de gewenste BIMwerkwijze 63 Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen 63 BIM wordt nog te weinig gevraagd, omdat opdrachtgevers vinden dat de bouwketen er nog niet klaar voor is 50 Figuur 15: Top 3 Barrières ingenieursbureaus % RESPONDENTEN Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen Onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van BIM binnen de organisatie. Dit remt de vooruitgang en belemmert de uitbreiding van BIM-toepassingen BIM wordt nog te weinig gevraagd, omdat opdrachtgevers vinden dat de bouwketen er nog niet klaar voor is

30 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 30/55 Figuur 16: Top 3 barrières bouwbedrijven B&U % RESPONDENTEN Andere partijen kunnen niet mee in de gewenste BIMwerkwijze 79 Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen 59 Standaarden voor de uitwisseling van informatie ontbreken, zijn niet goed gedefinieerd of onvoldoende geïmplementeerd in software 48 Figuur 17: Top 3 barrières bouwbedrijven GWW % RESPONDENTEN Onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van BIM binnen de organisatie. Dit remt de vooruitgang en belemmert de uitbreiding van BIM-toepassingen Standaarden voor de uitwisseling van informatie ontbreken, zijn niet goed gedefinieerd of onvoldoende geïmplementeerd in software Andere partijen kunnen niet mee in de gewenste BIMwerkwijze 43 BIM wordt nog te weinig gevraagd, omdat opdrachtgevers vinden dat de bouwketen er nog niet klaar voor is Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen Beperkte beschikbaarheid van standaard objecten vanuit open productbibliotheken (van leveranciers/producenten) De uitkomsten van de bouwbedrijven GWW laten zien dat twee barrières de nummer 1-positie innemen. Vervolgens staan vier barrières op een gedeelde 3 e plaats. De scores van de bouwbedrijven GWW laten daarmee niet een uitgesproken beeld zien wat betreft de voornaamste barrières.

31 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 31/55 Figuur 18: Top 3 barrières installatiebedrijven % RESPONDENTEN Standaarden voor de uitwisseling van informatie ontbreken, zijn niet goed gedefinieerd of onvoldoende geïmplementeerd in software Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen Beperkte beschikbaarheid van standaard objecten vanuit open productbibliotheken (van leveranciers/producenten) Bij de installatiebedrijven zijn drie barrières met een gelijke score bovenaan geëindigd. Figuur 19: Top 3 barrières toeleveranciers en producenten % RESPONDENTEN Onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van BIM binnen de organisatie. Dit remt de vooruitgang en belemmert de uitbreiding van BIM-toepassingen 71 BIM wordt nog te weinig gevraagd, omdat opdrachtgevers vinden dat de bouwketen er nog niet klaar voor is 57 Andere partijen kunnen niet mee in de gewenste BIMwerkwijze 43 Tekortkomingen van de software beperken de uitbreiding van BIM-toepassingen 43 Opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen 43 Bij toeleveranciers en producenten wordt de derde positie ingenomen door drie barrières die even vaak zijn geselecteerd. Uit bovenstaande analyse per deelsector komt naar voren dat respondenten uit drie deelsectoren onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van BIM binnen de organisatie als belangrijkste barrière zien, te weten

32 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 32/55 opdrachtgevers en eigenaren, bouwbedrijven GWW en toeleveranciers/producenten. Onder ingenieursbureaus is deze barrière op plaats twee geëindigd. Daarentegen wordt kennis en ervaring door geen van de geënquêteerde architectenbureaus als barrière ervaren. Daarnaast is ongeveer 60% van de architectenbureaus en ongeveer 80% van de bouwbedrijven B&U van mening dat andere partijen niet meekunnen in de gewenste BIM-werkwijze. Daarmee is dit hun voornaamste barrière. Overigens heeft geen van de opdrachtgevers en eigenaren deze barrière geselecteerd. Verder is de barrière opdrachtgevers willen projecten uitgevoerd hebben met BIM, maar weten nog onvoldoende wat ze ermee willen/kunnen bij alle deelsectoren in de top 3 opgenomen, met uitzondering van de opdrachtgevers en eigenaren zelf. Desondanks heeft ook nog 40% van de deelnemende opdrachtgevers en eigenaren deze barrière geselecteerd, waarmee het net buiten hun top 3 is gebleven.

33 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 33/ Toekomstvisie Een aantal stellingen zijn voorgelegd over richtingen waarin BIM zich de komende jaren kan gaan ontwikkelen. Daarbij is aan de respondenten gevraagd in welke mate zij deze ontwikkelingen relevant vinden, in het bijzonder uit het oogpunt van hun eigen deelsector. Deze stellingen bieden inzicht in de wijze waarop door de verschillende deelsectoren naar BIM wordt gekeken en welk type BIM-gebruik prioriteit heeft voor de toekomst. Hieronder worden de resultaten op de zes toekomstvisies weergegeven en toegelicht. Figuur 20: Toekomstvisie: Het toenemend gebruik van de informatie uit een BIM voor de gebruiksfase van een bouwobject, bijvoorbeeld om beheer & onderhoudssystemen te voeden 100% Percentage binnen eigen deelsector 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten 0% Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet In bovenstaande figuur komt duidelijk naar voren dat met name opdrachtgevers en eigenaren veel waarde hechten aan het gebruik van de informatie uit een BIM ten behoeve van beheer & onderhoud. Ook onder ingenieursbureaus en installatiebedrijven wordt deze toekomstvisie als relevant tot zeer relevant gezien. In het algemeen zijn alle respondenten van de enquête eenduidig in hun positieve oordeel over deze toekomstvisie.

34 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 34/55 Figuur 21: Toekomstvisie: De koppeling van BIM aan draadloze technologie op de bouwplaats om informatie uit het bouwmodel beter toegankelijk te maken op de bouwplaats 100% 90% Percentage binnen eigen deelsector 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten 0% Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet De uitkomsten van bovenstaande stelling laten zien dat ongeveer 70% van de bouwbedrijven, zowel B&U als GWW, groot belang hecht aan ontwikkelingen om BIM te koppelen aan draadloze technologie op de bouwplaats. Voor een deel van de toeleveranciers en producenten, installatiebedrijven en opdrachtgevers/eigenaren is deze ontwikkeling niet tot weinig relevant. Deze uitkomsten sluiten aan bij de rollen die de deelsectoren binnen de bouwketen vervullen.

35 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 35/55 Figuur 22: Toekomstvisie: De koppeling van het 3D-bouwmodel met verschillende andere ICT-systemen op het gebied van planning, calculatie, eisenmanagement, documentmanagement, GIS, ERP, assetmanagement 100% 90% Percentage binnen eigen deelsector 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten 0% Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet De koppeling van het 3D-bouwmodel met diverse andere ICT-systemen wordt over alle deelsectoren heen als een (zeer) relevante ontwikkeling gezien. De deelnemende organisaties zijn dus van mening dat informatie uit allerlei verwante systemen met BIM geïntegreerd moet worden, dat deze informatie via een BIM inzichtelijk wordt of dat BIM informatie verschaft dat input levert aan andere ICT-systemen.

36 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 36/55 Figuur 23: Toekomstvisie: De koppeling van BIM aan draadloze technologie op de bouwplaats om uitvoeringsprocessen (realtime) inzichtelijk te maken in het bouwmodel t.b.v. onder meer aansturing en beheersing van projecten 100% 90% Percentage binnen eigen deelsector 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten 0% Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet De stelling over realtime inzichtelijkheid van uitvoeringsprocessen in het bouwmodel op basis van draadloze technologie op de bouwplaats, levert een verdeeld beeld op. Een groot deel van de architectenbureaus is van mening dat deze ontwikkeling (waarbij bijvoorbeeld de voortgang van een bepaald onderdeel of element in het bouwproces kan worden weergegeven, maar ook de actuele keuringsstatus o.b.v. gegevens die via een tablet, of ander draadloos apparaat, worden ingevoerd) weinig relevant is in het licht van hun eigen werkzaamheden. Ook onder ingenieursbureaus vindt een aanzienlijk percentage (zo n 40%) deze toekomstvisie weinig relevant. Onder toeleveranciers/producenten is het contrast het grootst; bijna 30% vindt de geschetste toekomstvisie niet relevant, terwijl aan de andere kant meer dan 40% de antwoordcategorie zeer relevant heeft geselecteerd. De deelsectoren bouwbedrijven GWW, bouwbedrijven B&U en installatiebedrijven zijn grotendeels positief ten aanzien van realtime inzicht in uitvoeringsprocessen.

37 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 37/55 Figuur 24: Toekomstvisie: De potentie om logistieke processen te ondersteunen (bijvoorbeeld door [1] realtime monitoring van materiaalstromen via RFID-technologie, [2] integratie met verkeersmodellen om transporttijden of consequenties voor het reguliere verkeer in te schatten, [3] optimalisatie van bouwlogistiek voor meerdere projecten in een regio). 100% 90% Percentage binnen eigen deelsector 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten 0% Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet Er is een behoorlijke verdeeldheid over het ondersteunen van logistieke processen door middel van BIM. Desondanks is het oordeel gemiddeld gezien meer positief. Het merendeel van de bouwbedrijven GWW en opdrachtgevers/eigenaren ziet deze toekomstvisie als zeer relevant. Ook installatiebedrijven zien relevantie in deze potentie van BIM. Ten opzichte van de andere toekomstvisies zijn er echter veel respondenten die op basis van deze visie geen oordeel wilden of konden geven. Verder zijn relatief veel ingenieursbureaus en architectenbureaus van mening dat de potentie om logistieke processen te ondersteunen niet of weinig relevant is.

38 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 38/55 Figuur 25: Toekomstvisie: De koppeling van sensortechnologie aan een BIMomgeving ten behoeve van beheer & onderhoud (sensoren meten bijvoorbeeld realtime condities en zenden een signaal uit bij overschrijding van opgegeven grenswaarden) 100% 90% Percentage binnen eigen deelsector 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Opdrachtgevers en eigenaren Architectenbureaus Ingenieursbureaus Bouwbedrijven B&U Bouwbedrijven GWW Installatiebedrijven Toeleveranciers / producenten 0% Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet Tot slot is aan respondenten voorgelegd of de koppeling van sensortechnologie aan een BIM-omgeving ten behoeve van beheer & onderhoud als relevante ontwikkeling wordt beschouwd. Hieruit blijkt dat bijna 50% van alle respondenten deze ontwikkeling niet tot weinig relevant acht. Deelsectoren die de koppeling van sensortechnologie aan BIM wel grotendeels als relevant of zeer relevant bestempelen, zijn de bouwbedrijven GWW, installatiebedrijven en ingenieursbureaus. Deze deelsectoren zien voor de beheer- en onderhoudsfase blijkbaar de meerwaarde van sensorgegevens over de staat van hun asset of prestatie van hun systeem. Op basis van de uitkomsten over alle deelsectoren is echter geen eenduidig beeld te vormen over de mening die partijen hebben ten aanzien van sensortechnologie in combinatie met BIM.

39 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 39/55 4. Conclusie en aanbevelingen Deze rapportage omvat de resultaten van de BIM-maturity enquête Via deze enquête is inzicht verkregen in de BIM-volwassenheid van de organisaties van in totaal 105 deelnemers vanuit diverse deelsectoren (opgedeeld in opdrachtgevers en eigenaren, architectenbureaus, ingenieursbureaus, bouwbedrijven B&U, bouwbedrijven GWW, installatiebedrijven en toeleveranciers/producenten). De BIM-volwassenheid is hierbij onderzocht op basis van het BIM-maturity model dat door de Universiteit Twente is ontwikkeld. Naast de volwassenheidsaspecten is respondenten ook gevraagd naar barrières die de ontwikkeling van BIM binnen hun organisatie belemmeren. Bovendien zijn een aantal toekomstvisies voorgelegd, waarbij respondenten konden aangeven in welke mate de betreffende visie voor hun werkzaamheden relevant is. 4.1 Respons versus generaliteit Met het enquête-instrument was beoogd de generaliteit van de resultaten te verbeteren ten opzichte van de interviews die eind 2014 zijn gehouden. De respons op de enquête laat zien dat dit deels is geslaagd. Vanuit de deelsectoren ingenieursbureaus en bouwbedrijven B&U zijn significant meer organisaties ondervraagd dan tijdens de interviewronde, respectievelijk 32 en 29 enquêtedeelnemers. De overige deelsectoren hebben, met tussen de 7 en 12 respondenten, een aantal dat niet of nauwelijks hoger is dan tijdens de interviewronde. Bovendien blijkt dat er in relatie tot het werkelijke beeld in de B&U- en GWW-sector, relatief meer grote organisaties hebben deelgenomen aan de enquête. Op basis van de enquêteresultaten is het dan ook lastig om betrouwbare uitspraken te doen over verschillen tussen de diverse deelsectoren. Het is van belang dit in gedachten te houden bij de interpretatie van de enquêteresultaten in dit rapport. In aanvulling op bovenstaande kan nog wel worden vermeld dat er een review op de rapportage is geweest door leden van een expertgroep (de werkgroep maturity van de Bouw Informatie Raad, waarin vertegenwoordigers vanuit de verschillende deelsectoren zitting hebben). Deze experts hebben, op basis van de eigen kennis en ervaring, aangegeven hun deelsector goed te herkennen in de resultaten van de BIM-maturity enquête. Hieruit kan worden

40 Enquête BIM-maturity 2016 SECTORRAPPORTAGE Blad 40/55 geconcludeerd dat een grotere respons niet noodzakelijkerwijs tot een ander beeld hoeft te leiden. 4.2 BIM-maturity resultaten Ten aanzien van de BIM-maturity kan worden geconcludeerd dat er een grote spreiding is onder de geënquêteerde organisaties. Figuur 4 laat zien dat alle deelsectoren een grote diversiteit van gemiddelde BIM-maturity scores kennen. Hoewel de gemiddelde maturity niveaus van de deelsectoren uiteenlopen, zijn in het algemeen de verschillende scores van organisaties binnen een deelsector erg groot. Op basis van de analyse van de BIM-maturity criteria per deelsector, kan worden geconcludeerd dat het specifieke BIM-gebruik binnen een deelsector in veel gevallen kan worden gerelateerd aan de behaalde BIM-maturity score op een criterium. Een andere rol binnen de samenwerking met andere partijen, lijkt te resulteren in een focus op andere deelgebieden (criteria en hoofdcritera) van BIM. Gezien de beperkte respons vanuit een aantal deelsectoren is het echter niet mogelijk om hieruit sectorbrede conclusies te trekken. Bovendien is uit de respons gebleken dat, in vergelijking met het werkelijke beeld binnen de B&U en GWW-sector, relatief meer grote organisaties hebben deelgenomen aan de enquête. Op basis van de resultaten is niet te zeggen of, en zo ja, hoe dit het beeld ten aanzien van BIM-maturity heeft beïnvloed. Over alle deelsectoren kan daarentegen wel uit de resultaten worden opgemaakt dat een aantal aspecten van BIM nog extra aandacht behoeven. Een van die aspecten is procedures en werkinstructies. Bij een groot deel van de organisaties zijn afspraken over de uitvoering van BIM-processen niet of beperkt vastgelegd in procedures en werkinstructies. Op het gebied van educatie, training en ondersteuning is vaak geen gestructureerd aanbod aanwezig. Vaak wordt educatie of specifieke training voor BIM ad hoc aangeboden, of wordt training alleen aangeboden wanneer personen hierom vragen. Het derde criterium waarop nog veel progressie te boeken valt, is informatieopbouw. Uit de resultaten blijkt dat veel organisaties of geen gebruik maken van een documentmanagementsysteem of het gebruik niet hebben ingevoerd als standaard werkwijze binnen de organisatie. Slechts een beperkt aantal geënquêteerde organisaties heeft informatie vanuit een documentmanagementsysteem toegankelijk gemaakt via de BIM-omgeving.