Gezondheid, Welzijn & Technologie

Transcriptie

1 Kenniscentrum Gezondheid, Welzijn & Technologie Wmo mo-werkplaats Twente Praktijk 4 Duurzaam samenwerken in de stad Gewoon samen werken Scholingshandleiding + evaluatie voor cursist en trainer September 2012

2 2

3 Training Gewoon samen werken Polaroid pijler zorg & welzijn gemeente Enschede September 2012 Saxion Enschede Kenniscentrum Gezondheid en Welzijn Programmalijn Community Care and Youth Wmo-werkplaats Netwerkregie Twente Drs. M.K.J. Bratti-van der Werf Dr. G.A. Holsbrink-Engels L. Slots Msc Saxion. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 3

4 Inhoud Inleiding 5 Blz. Algemeen 5 Inhoud training 8 Bijeenkomst 1 8 Bijeenkomst 2 11 Trainershandleiding 14 Bijeenkomst 1 14 Bijeenkomst 2 16 Evaluatie training Gewoon samen werken 17 Evaluatie deelnemers 17 Evaluatie projectgroep 20 Literatuurlijst 22 Bijlage 1 Powerpointpresentatie bijeenkomst 1 en 2 23 Bijlage 2 Evaluatie 31 4

5 Inleiding Deze trainingsmap hoort bij de training Gewoon samen werken. De training is bedoeld voor professionals van zorg- en welzijnsorganisaties die een netwerksamenwerking willen opzetten of een bestaande netwerksamenwerking verder willen door ontwikkelen. Dit netwerk kan bestaan uit formele en informele organisaties. Algemeen Een netwerksamenwerking heeft tot doel ondersteuning bieden aan cliënten om overbelasting te voorkomen en cliënten plezier en meer kwaliteit van leven te kunnen bieden (Tonkens, Van de Broeke & Hoijtink, 2009). Het essentiële kenmerk van netwerksamenwerkingen is dat de cliënten centraal staan en dat deze positieve effecten ervaart van de netwerksamenwerking. Met de invoering van de Wmo in 2007 wordt een verschuiving van verantwoordelijkheden gevraagd. De burger moet leren zelfredzaam te worden en de taak van de dienstverlener is om hem/haar te begeleiden om zelfredzaam te worden. Hierbij dient de professional zich meer te richten op de sociale omgeving van de cliënt. Het samenwerken in netwerken dient zich dan ook te richten op meer samenhang voor burgers, hun sociale systeem en de dienstverlener. Een belangrijk aspect hierbij is de koppeling tussen formele en informele zorg, waarbij formele zorg wordt vormgegeven door professionals en informele zorg door mantelzorgers en vrijwilligers. Van professionals wordt een netwerkbenadering gevraagd. Dit houdt in dat de professionals de burgers meer in de context van hun netwerk dienen te zien en niet alleen ondersteuning bieden aan de burgers, maar ook aan het netwerken (Holsbrink, Engelbertink & Schaap, 2010). De netwerksamenwerking kan gezien worden als een schil om een ui, zoals weergegeven in figuur 1. De burger met een vraag staat in het midden en vrijwilligers en mantelzorgers bevinden zich, als informeel netwerk, om hem heen. De formele netwerksamenwerking bevindt zich in de volgende ring en kan ingezet worden het informele netwerk niet toereikend is. De netwerksamenwerking kan om hulp vragen bij of kan doorverwijzen naar specialisten, die zich in de buitenste ring bevinden en bovendien deelnemer kunnen zijn van de netwerksamenwerking. 5

6 Figuur 1. De burger en zijn netwerk Client+syst Informeel Formeel Specialiste Het is daarom van belang dat formele netwerken leren hoe informele netwerken effectiever en efficiënter ingezet kunnen worden. Maar het werkt ook de andere kant op. Naar aanleiding van het onderzoek naar netwerksamenwerking in de regio Twente in opdracht van de Wmo-Werkplaats Twente, is een training opgezet hoe een netwerksamenwerking opgezet of verder door ontwikkeld dient te worden, rekening houdend met succesfactoren en valkuilen van bestaande netwerksamenwerkingen. Om de succesfactoren en valkuilen in kaart te brengen, is gebruik gemaakt van de tien tools waarop een netwerksamenwerking moet presteren om tot duurzaamheid en volwaardigheid te komen volgens Van der Aa en Minkman (2007). Het gaat om de volgende tien tools: Tool 1: Netwerkanalyse Tool 2: Vraaggericht werken Tool 3: Procesanalyse Tool 4: Indicatoren Tool 5: Zakelijke arrangementen Tool 6: Interpersoonlijke communicatie Tool 7: Netwerkbijeenkomsten Tool 8: Knelpunten verhelpen Tool 9: Informatisering Tool 10: Concurrentieanalyse Een aantal belangrijke conclusies komen uit het onderzoek naar voren. Samenwerking en vertrouwen zijn belangrijke aspecten. Dit kan worden gecreëerd door het maken van duidelijke afspraken, een heldere rolverdeling, regelmatig bijeenkomsten plannen en het beschikbaar stellen van tijd. Ook is het formuleren van prestatie-indicatoren en het houden van evaluaties een must om de meerwaarde van het netwerk te kunnen tonen aan externe partijen. De aanbevelingen richten zich onder andere op het creëren en verder ontwikkelen van vertrouwen en samenwerking. Ook wordt aangeraden om cliënttevredenheid- en resultaatonderzoeken in te voeren en prestatie-indicatoren te ontwikkelen. Een laatste aanbeveling richt zich op het invoeren van een gezamenlijk IT-systeem en het gebruiksvriendelijker maken van de systemen die reeds in gebruik zijn. 6

7 Doel Door deze training Gewoon samen werken kunnen professionals aan de hand van de tien tools beargumenteerde keuzes maken bij het opzetten of optimaliseren van een netwerksamenwerking. De doelen kunnen als volgt geformuleerd worden: Deelnemers zijn op de hoogte wat iedere organisatie doet. Deelnemers hebben mogelijkheden tot samenwerking geformuleerd. Deelnemers hebben de meerwaarde van samenwerking geformuleerd waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen organisatie- en gebruikersmeerwaarde (doelgroep van de organisaties). Deelnemers hebben een start gemaakt met het nadenken over de meerwaarde van hun samenwerking voor de wijk. Doelgroep De doelgroep kan bestaan uit een van de volgende opties, combinaties zijn ook mogelijk: Uitvoerders van uiteenlopende organisaties binnen zorg- en welzijn (formeel en informeel) of Uitvoerders van een reeds bestaand netwerk of mensen die samen een netwerk willen opbouwen Niveau: Professional en netwerk (bv. burger, professional, netwerk, vrijwilliger; mbo, hbo; initieel, post-initieel) In deze map bevindt zich de inhoud van de bijeenkomsten, de bijbehorende opdrachten en de bijlagen. Ter afsluiting is in de map aanvullende/ondersteunende theorie toegevoegd. Wij wensen u een plezierige training! 7

8 Inhoud training De training Gewoon samen werken bestaat uit twee dagdelen van 4 uur: Bijeenkomst Welkom Voorstellen van de trainers, mededelingen van praktische en huishoudelijke aard. Deelnemers stellen zich voor door hun naam en functie te noemen. 1.1 Kennismaking opzet van de trainingsdagen De training vindt plaats in het kader van de Wmo-werkplaats Twente die zich heeft gericht op netwerkregie. De praktijk is gekoppeld aan de uitkomsten van het onderzoek naar netwerksamenwerking in de regio Twente. 1.2 De doelstelling van de training De trainers bespreken de doelstelling met de deelnemers. Vervolgens worden alle deelnemers bevraagd of ze al samenwerken, wat ze aan samenwerking doen, wat de samenwerking weerhoudt, in hoeverre er sprake is van oud zeer, dilemma s en stress. Tot slot worden de deelnemers gevraagd wat het eindresultaat van deze training zou moeten zijn. Deze punten worden door de trainers genoteerd op een flap-over. De trainers voegen vervolgens de overeenkomsten samen en bepalen het einddoel. Iedere deelnemer krijgt hierbij het woord. Koppeling met de volgende tools: -Tool 5 zakelijke arrangementen: eensgezinde startsituatie en gezamenlijk geformuleerde verwachtingen -Tool 6 interpersoonlijke communicatie: belang van een goede sfeer -Tool 8 verstoringen verhelpen: is er sprake van een verstoring 1.3 De kennismaking De trainers laten een filmpje zien over jezelf presenteren. (bijv.: of De trainer geeft een korte uitleg over de elevator pitch. Iedere organisatie krijgt tien minuten de tijd om een elevator pitch voor te bereiden. Vervolgens worden de presentaties uitgevoerd door de deelnemers. Koppeling met de volgende tools: -Tool 1 netwerk analyse: weten wat de ander doet -Tool 10 concurrentie analyse: mogelijke sterktes en zwaktes 8

9 1.4 Uitwisseling De deelnemers noteren wat ze van de ander aanspreekt, waar de eigen organisatie iets aan heeft of van kan gebruiken. Iedereen krijgt het woord om aansprekende en aantrekkelijke onderdelen te benoemen. De input wordt per organisatie door de trainers op een flap over genoteerd. Koppeling met de volgende tools: -Tool 1 netwerk analyse: weten wat de ander doet -Tool 10 concurrentie analyse: mogelijke sterktes en zwaktes Pauze 1.5 Kruip in de huid van uw gebruiker De deelnemers krijgen twee opdrachten: Ze noteren voor zichzelf wat de meerwaarde van de eigen organisatie is voor de gebruikersgroepen/doelgroepen van de andere organisaties. Dit wordt genoteerd op gele kaartjes. Ze noteren voor zichzelf wat de meerwaarde van de andere organisaties is voor de eigen gebruikersgroep/doelgroep. Dit wordt genoteerd op groene kaartjes. De trainers behandelen vervolgens deze kaartjes per persoon. Er worden gele kaartjes uitgedeeld en groene kaartjes ontvangen. Koppeling met de volgende tools: -Tool 2 vraaggericht werken: wat heeft de doelgroep aan het netwerk -Tool 4 prestatie indicatoren: wat is de benoembare meerwaarde van samenwerking -Tool interpersoonlijke communicatie: gezamenlijke focus, vertrouwen, sfeer 1.6 Formuleren van prestatie indicatoren De trainer geeft uitleg over het SMART verwoorden van prestatie indicatoren. Vervolgens worden per organisatie de gele en groene kaartjes verwoord in prestatie indicatoren. S: wat verstaat u onder deze prestatie, wat wel en wat niet? M: hoe weet u dat uw gebruiker daadwerkelijk iets heeft aan hetgeen u of de ander te beiden heeft: prestatie indicatoren? A: is deze prestatie acceptabel, past het binnen uw organisatie doelstelling? R: is het te realiseren, wat zou ervoor moeten veranderen? T: wat vraagt dit van u, van uw organisatie, van uw medewerkers? De input die de deelnemers hebben verzameld aan de hand van de voorgaande oefening biedt mogelijkheden om duidelijke afspraken te maken. Koppeling met de volgende tools: -Tool 4 indicatoren: welke prestatie beoogt u te halen en hoe gaat u dit meten -Tool 2 vraaggericht werken: cliënt tevredenheidsonderzoek als onderdeel van de prestatie indicator 9

10 1.7 Huiswerkopdracht Iedere deelnemer schrijft een businessplan waarin de geconstateerde meerwaarde van de samenwerking wordt geformuleerd door rekening te houden met de onderstaande punten: wat is de meerwaarde voor de eigen organisatie? wat is de meerwaarde voor de gebruiker van de eigen diensten? waaruit blijkt deze meerwaarde? wat is er voor nodig om deze meerwaarde te borgen? wat is de ervaring van de eerste bijeenkomst? Bespreek dit businessplan (in concept) met anderen binnen de organisatie. Koppeling met de volgende tools: -Tool 5 zakelijke arrangementen: het vastleggen van afspraken, meerwaarde, doelgroep en focus -Tool 4 benoemen van gezamenlijke indicatoren 10

11 Bijeenkomst 2 De tijdsduur van deze bijeenkomst is 4 uur. 2.1 Korte terugblik op de eerste bijeenkomst kennismaking uitwisseling overeenkomsten, aanvullingen van elkaar gebruik maken buiten eigen organisatie denken arrangementen bespreken huiswerkopdracht De trainers maken een koppeling met de 10 tools, daarbij wordt aangegeven welke tools nog behandeld gaan worden tijdens de tweede bijeenkomst. -Tool 6 interpersoonlijke analyse: overeenkomsten en verschillen in beleving, verstoringen verhelpen -Tool 8 verstoringen verhelpen. Wat is er af te spreken over het verhelpen van verstoringen? -Tool 9 keteninformatisering: Het belang van keteninformatisering wordt geschetst. Het dogma van wet op de privacy zal zijn stempel drukken: hoe gaan we hier met elkaar mee om, wordt je vanuit je organisatie hierin ondersteund? Als er zicht is op te maken afspraken wordt de doelgroep er bij betrokken: wat is het belang van de doelgroep rondom goede keteninformatisering? -Tool 3 Proces analyse: welke stappen worden doorlopen om van vraag naar aanbod te komen. -Tool 7 Netwerkbijeenkomsten: wat wordt er afgesproken om elkaar vaker te zien, verder af te stemmen? 2.2 Behandelen van de businessplannen De trainers bespreken de verschillen en overeenkomsten aan de hand van het aangeleverde huiswerk. De verschillende onderdelen worden stap voor stap doorgenomen. Uitgangspunt hierbij is de verschillen tussen de organisaties kleiner te maken en de overeenkomsten te benadrukken. De uitwerking is te lezen in paragraaf Informatie uitwisseling De trainers inventariseren welke informatisering er binnen de verschillende organisaties wordt gebruikt. Wat willen en kunnen de deelnemers afspreken rondom informatisering? Dit vormt materiaal voor discussie. 2.4 Vaststellen eenduidig netwerkdoel Naar aanleiding van de eerste bijeenkomst en de resultaten van de huiswerkopdracht moet de groep een keuze maken voor een eenduidig doel van dit netwerk: 1) De trainers presenteren de uitkomsten van het huiswerk: wat wil iedere organisatie, welke mogelijkheden zien zijn er. 2) De trainers stellen de overeenkomsten vast: deze overeenkomsten worden direct gepresenteerd aan de groep. 11

12 a. De deelnemers kiezen voor een praktisch doel: een basale vorm van samenwerken (doorverwijzen naar elkaar, weten wat de ander doet, elkaar informeren) en gezamenlijk gebruik van het pand. b. De deelnemers kiezen voor een intensievere vorm van samenwerken, gezamenlijke doelstellingen, gebruik maken van elkaars mogelijkheden en kennis. c. De deelnemers kiezen voor variant a, waarbij enkele partners verder gaan voor variant b. De geformuleerde einddoelen van de cursisten wordt getoond (flap over uit de eerste bijeenkomst). Herkennen de deelnemers de verschillen in eindresultaten? Voor welke variant gaan de deelnemers: a) Praktische samenwerking b) Inhoudelijke samenwerking c) Praktische samenwerking en een deel voor inhoudelijke samenwerking. 2.5 Variant A: praktische samenwerking: De trainers inventariseren onder de deelnemers waarover afspraken gemaakt dienen te worden. De trainers stellen vast hoe men tot afspraken gaat komen (vergaderfrequentie, locatie, tijdstip, aanwezige personen). Bepalen wat er nu al is vast te leggen. Bepalen wie dit gaat vastleggen en bewaken. Een voorzitter aanwijzen. Afspraken maken over acties bij het niet nakomen van afspraken. Bepalen op welke manier een eventuele nieuwe partner erbij wordt betrokken en wie hier stappen in onderneemt. Vaststellen in hoeverre is voldaan aan de eerder geformuleerde eindresultaten. Afronding van de module: eerste reacties. Invullen evaluatieformulier. Koppeling maken met de gebruikte tools: Tool 5: Zakelijke arrangementen: eenduidige startsituatie Tool 7: Netwerkbijeenkomsten 2.6 Variant B: inhoudelijke samenwerking De uitkomsten van het huiswerk presenteren: wat wil iedere organisatie, welke mogelijkheden zien ze. Van degene die eventueel geen huiswerk hebben aangeleverd wordt gevraagd aanvullingen te geven. Vaststellen van overeenkomsten; life ingetypt en gepresenteerd. Bekijken hoe men de vastgestelde arrangementen gaat uitvoeren: wat waren de arrangementen (gele/ groene kaartjes uit de eerste bijeenkomst), wie neemt initiatief, wanneer wordt dit genomen, wat moet het opleveren. 12

13 Bepalen wie hetgeen is afgesproken gaat vastleggen. Als iemand zich niet aan de gemaakte afspraken houdt, wat spreekt men daar dan over af? Betrokken organisaties werken met informatisering. Welke programma s of vormen gebruikt men en wil men hierin samenwerken? Welke dilemma s zijn er ten aanzien van privacy? Wat willen ze hierover afspreken? Praktische afspraken: inventariseren waarover afspraken gemaakt dienen te worden (noteren op een flap over) Welke vorm wordt gekozen voor het vervolg van dit netwerk? Wie gaat voorzitten, wat wordt er vastgelegd en wie gaat dat doen, frequentie van bijeenkomsten, verschil inhoudelijk en praktisch overleg. Een nieuwe deelnemer: Nieuwe organisatie wil ook meedoen. De voorzitter krijgt het woord om af te spreken hoe men hiermee omgaat. Vaststellen in hoeverre is voldaan aan de eerder geformuleerde eindresultaten Afronding van de module: eerste reacties. Invullen evaluatieformulier. Koppeling maken met de gebruikte tools: Tool 1: netwerk analyse: wat heeft de ander te beiden Tool 3: proces analyse Tool 4: prestatie indicatoren Tool 5: arrangementen vastleggen Tool 8: verstoringen verhelpen Tool 9: keteninformatisering 2.7 Variant C: nadat de praktische samenwerking is uitgewerkt gaat een selectie door met de inhoudelijk samenwerking 2.8 Afsluiting De training kan worden geëvalueerd. Dit zal eerst mondeling gebeuren met de groep. Vervolgens zal de schriftelijke evaluatie worden uitgedeeld (zie bijlage 2). 13

14 Trainershandleiding Bijeenkomst 1 Ad 1.0 Vooraf De training is gegeven door een trainer uit het werkveld samen met een docent vanuit Saxion. Deze combinatie is uit de evaluatie als positief beoordeeld. De trainers zorgen ervoor dat er een beamer en internetverbinding aanwezig is, en de naamkaartjes klaar liggen. De trainers stellen zich kort voor. Vervolgens wordt de aanleiding van het onderzoek verteld aan de hand van een inleiding op de Wmo werkplaatsen in Nederland met een koppeling naar de werkplaats van Twente. Eén van de vijf projecten is het duurzaam samenwerken in de stad. Vooraf heeft een onderzoek plaatsgevonden naar vier netwerksamenwerkingen binnen de regio Twente. Om de succesfactoren en valkuilen in kaart te brengen, is gebruik gemaakt van de tien tools waarop een netwerksamenwerking moet presteren om tot duurzaamheid en volwaardigheid te komen volgens Van der Aa en Minkman (2007). De uitkomsten van het onderzoek vormen de basis van deze training. De tien tools komen gedurende de training terug. Materiaal: Samenvatting eindrapport Wmo-werkplaats project 4, geplastificeerde kaartjes met de tien tools, tien lege flap over bladen. Ad 1.1 Kennismaking opzet van de trainingsdagen De trainers geven uitleg over de opzet van de trainingsdagen. Het zijn twee bijeenkomsten van verdeeld over twee dagdelen van vier uur. Belangrijk te vermelden is dat de deelnemers van de eerste bijeenkomst ook aanwezig zijn bij de tweede bijeenkomst. De tweede bijeenkomst is inhoudelijk een vervolg op de eerste bijeenkomst. Daarbij is het van belang om aan te geven dat er tijdens de tweede bijeenkomst geen nieuwe deelnemers toegelaten mogen worden. Ad 1.2 Doelstelling training Er zijn een aantal doelen die bereikt kunnen worden d.m.v. deze training. Allereerst op de hoogte zijn van wat iedere organisatie doet. Daarnaast worden mogelijkheden tot samenwerking geformuleerd. De meerwaarde van de samenwerking wordt in kaart gebracht op het niveau van de organisatie en de klant. Tot slot kan een start gemaakt worden met gedachten over de meerwaarde van de samenwerking voor de wijk. Laat de deelnemers zelf de verwachtingen/eindresultaat opschrijven van deze tweedaagse training. Iedere deelnemer krijgt vervolgens het woord om het toe te lichten. Vervolgens worden de overeenkomsten genoteerd op een flap-over. Het eindresultaat. Koppeling met de volgende tools: -Tool 5 zakelijke arrangementen: eensgezinde startsituatie en gezamenlijk geformuleerde verwachtingen -Tool 6 interpersoonlijke communicatie: belang van een goede sfeer -Tool 8 verstoringen verhelpen: is er sprake van een verstoring 14

15 Ad 1.3 Kennismaking Belangrijk hierbij is de uitleg van de elevator pitch. Tijdens de voorbereiding kunnen de trainers rondlopen en helpen/ondersteunen waar nodig. Tijdens de elevator pitches is het belangrijk de tijd bij te houden. Iedere organisatie krijgt drie minuten de tijd. Materiaal: beamer, laptop, filmpje Youtube, flap over en een stopwatch. Koppeling met de volgende tools: -Tool 1 netwerk analyse: weten wat de ander doet -Tool 10 concurrentie analyse: mogelijke sterktes en zwaktes Pauze van 15 minuten Ad 1.4 Uitwisseling Belangrijk hierbij is het uitwisselen van mogelijkheden. Voor de trainers is het belangrijk om de elevator pitches hier bij te betrekken. Daarnaast is het van belang om te sturen op concrete ideeën / voorstellen. Neem als trainer voor dit onderdeel ruim de tijd, minimaal een uur. Koppeling met de volgende tools: -Tool 1 netwerk analyse: weten wat de ander doet -Tool 10 concurrentie analyse: mogelijke sterktes en zwaktes Ad 1.5 Kruip in de huid van uw gebruiker Neem als trainer voor dit onderdeel ruim de tijd, minimaal een uur. Koppeling met de volgende tools: -Tool 2 vraaggericht werken: wat heeft de doelgroep aan het netwerk -Tool 4 prestatie indicatoren: wat is de benoembare meerwaarde van samenwerking -Tool interpersoonlijke communicatie: gezamenlijke focus, vertrouwen, sfeer Ad 1.6 SMART geformuleerde prestatie indicatoren Het belang van het formuleren van duidelijke en concrete prestatie indicatoren benoemen. Van der Aa en Minkman (2007) geven aan dat smart geformuleerde prestatie indicatoren één van de succesfactoren is voor een optimale samenwerking. Deze indicatoren moeten afgeleid worden uit de gezamenlijke doelstellingen, aanvaardbaar zijn voor alle partijen en meetbaar, waarbij resultaten zichtbaar zijn. De trainers kunnen hierbij gebruik maken van het onderliggende onderzoek. Koppeling met de volgende tools: -Tool 2 vraaggericht werken: wat heeft de doelgroep aan het netwerk -Tool 4 prestatie indicatoren: wat is de benoembare meerwaarde van samenwerking -Tool interpersoonlijke communicatie: gezamenlijke focus, vertrouwen, sfeer 15

16 Ad 1.7 Huiswerkopdracht Maken van een businessplan. De trainers nemen het format van het businessplan door met de deelnemers. De koppeling wordt gemaakt met tool vier en vijf. De trainers maken afspraken over het inleveren van de opdracht (voorkeur via de ). Daarnaast wordt de uiterste inleverdatum met de deelnemers bepaald. Dag 1 wordt afgesloten a 16

17 Trainershandleiding ing Bijeenkomst 2 Ad 2.1 Terugblik eerste bijeenkomst De belangrijkste uitkomsten van de eerste bijeenkomst herhalen. Het is van belang dat hier ruim de tijd voor wordt genomen. Met name wanneer er een aantal weken tussen de eerste en de tweede bijeenkomst zit. Het groepsproces moet dan weer op gang gebracht worden, met name de veilige sfeer. Deze veilige sfeer kun je als trainer stimuleren door het maken duidelijk afspraken en het beschikbaar stellen van voldoende tijd. Vervolgens overgaan naar de tien tools. Hierbij weergeven welke al zijn behandeld en welke tool deze bijeenkomst nog behandeld gaan worden. Ad 2.2 Behandelen van de businessplannen De trainers moeten proberen de onderlinge verschillen kleiner te maken en de overeenkomsten te benadrukken. De overeenkomsten kunnen genoteerd worden in een dia van de presentatie of op een flip over. Ad 2.3 Informatie uitwisseling Belangrijk voor de trainers is om stil te staan wat er op het gebied van informatisering / systemen mogelijk is voor de uitwisseling van bijvoorbeeld gegevens van cliënten. Voor een aantal organisaties is het bijvoorbeeld niet mogelijk om uitwisseling op het gebied van informatisering uit te wisselen. Ad 2.4 (2.5, 2.6 en 2.7) Naar aanleiding van de huiswerkopdracht is het aan de trainers vooraf te bekijken welke variant het beste zou passen en deze mogelijkheden voor te leggen. Op basis van de ervaring van deze training kwam naar voren uit de businessplannen dat de informele organisaties voorkeur hebben voor praktische samenwerking en de formele organisaties juist voor een inhoudelijke samenwerking. Het is belangrijk dat dit ter sprake komt. Door dit nog eens goed te bespreken met alle deelnemers is eerst de variant A uitgevoerd. Vervolgens zijn alle deelnemers verder gegaan met variant B. Ad 2.8 Evaluatie Eerst de training mondeling evalueren en afsluitend het evaluatieformulier uitdelen aan de deelnemers. Het evaluatieformulier is te vinden in bijlage 2. 17

18 Evaluatie training Gewoon samen werken De training Gewoon samen werken is allereerst geëvalueerd door de deelnemers van de training. Vervolgens is de training geëvalueerd door de projectgroep waaronder de trainers. Evaluatie deelnemers De training is geëvalueerd met behulp van een vragenlijst bestaande uit 12 gesloten vragen waarop antwoord kan worden gegeven op een 10-puntsschaal. De vragen zijn onderverdeeld in vier thema s, namelijk inhoud, didactiek, organisatie en outcome. Met het laatste thema kan worden vastgesteld of het doel van de training is behaald. Het doel van de training is professionals te ondersteunen bij het opzetten of optimaliseren van een netwerksamenwerking. Naast de gesloten vragen was er ook ruimte voor deelnemers om suggesties te geven voor verbeteringen. Vijf van de tien deelnemers hebben hier gebruik van gemaakt. Gesloten vragen Omdat de vragenlijst compact is, zal hieronder per vraag worden weergegeven hoe er is gescoord. Inhoud De deelnemers hebben met drie items de scholing inhoudelijk beoordeeld. Tabel 1: Evaluaties van het thema inhoud N Minimum Maximum Gemiddelde In hoeverre kwam de inhoud van de cursus tegemoet aan uw verwachtingen? * De moeilijkheidsgraad van de aangeboden theorie is ** De 10 tools zijn ondersteunend geweest aan het samenwerkingsproces*** * 1 = in het geheel niet, 10 = boven verwachting ** 1 = veel te moeilijk, 10 = precies goed *** 1= in het geheel niet 10= volledig De deelnemers hebben aangeven zeer tevreden te zijn over de inhoud van de training. 18

19 Didactiek Om te evalueren hoe de training didactisch scoort, hebben de deelnemers vier vragen beantwoord. In Tabel 2 zijn de uitkomsten weergegeven. Tabel 2: Evaluaties thema didactiek N Minimum Maximum Gemiddelde De uitleg over de 10 tools is * De opbouw van het programma van de training is * De presentatie door de docenten is * De afwisseling van theorieoverdracht en oefensituaties in deze training is * * 1 = zeer onvoldoende, 10 = uitstekend Op didactiek scoort de training goed. Er is echter door één persoon een onvoldoende gegeven voor de afwisseling van theorieoverdracht en oefensituaties. Organisatie In Tabel 3 staan de uitkomsten van de twee items over de organisaties van de training. Tabel 3: Evaluaties thema organisatie De facilitaire ondersteuning zoals accommodatie, voorzieningen, koffie/thee e.d. is * N Minimum Maximum Gemiddelde De aangereikte informatie is * * 1 = zeer onvoldoende, 10 = uitstekend De deelnemers hebben aangegeven tevreden te zijn over de organisatie van de training. 19

20 Outcome Met de drie vragen die zijn weergegeven in Tabel 4 is gemeten of het doel van de training is behaald. Tabel 4: Evaluaties thema outcome N Minimum Maximum Gemiddelde Door deze training is er een beginnend netwerk ontstaan * De training heeft ertoe bijgedragen dat ik gebruik kan maken van de 10 tools voor samenwerking * De training heeft ertoe bijgedragen dat ik mij bewust ben van de aspecten die van belang zijn bij een netwerksamenwerking * * 1 = in het geheel niet, 10 = volledig De scores van het thema outcome laten zien dat de deelnemers meer bekend zijn geworden met de theorie en aspecten die van belang zijn bij een netwerksamenwerking. Daarnaast geven de deelnemers ook aan dat ze het idee hebben dat er een beginnend netwerk is ontstaan. Conclusie gesloten vragen De training is erg goed beoordeeld door de deelnemers. Alle scores op de verschillende onderdelen hebben een afgerond gemiddelde van een 8. Er is door één deelnemer een onvoldoende gegeven. Voor deze persoon kwam de inhoud van de training niet tegemoet aan de verwachting. Een reden hiervan zou kunnen zijn dat tijdens de tweede bijeenkomst twee nieuwe deelnemers aanwezig waren, waardoor het doel van de training voor een van hen wellicht niet helder is geworden. Bovendien hebben zij de kennismaking en het daarmee creëren van een veilige omgeving gemist in de eerste bijeenkomst. Open vraag De helft van de respondenten heeft de open vraag ingevuld met suggesties en opmerkingen gegeven. De opmerkingen zijn weergegeven onder positieve opmerkingen en opbouwende opmerkingen. Pluspunten Een zeer prettige sfeer. Mijn complimenten om zo snel meerdere geledingen tot een prettige samenwerking te krijgen. Geen, alles prima geregeld. Opbouwende opmerkingen Eén van de deelnemers geeft aan dat het efficiënter zou zijn geweest om bij de 2 de trainingdag geen nieuwe deelnemers toe te laten vanuit de organisatie. 20

21 Geen nieuwe deelnemers bij de 2 de dag toelaten met een andere achtergrond. Een tweede opmerking gaat over de terugkoppeling van de eerste training. De deelnemer schoof later aan bij de tweede training en heeft de terugkoppeling gemist. starten met terugkoppeling van de eerste setting, daar kwamen veel inhoudelijke aspecten aan de orde, in de tweede helft van de training kwam dit toch aan de orde. Een laatste opmerking gaat over de voorinformatie. Er wordt aangegeven dat het prettiger is wanneer er voor de training geen informatie wordt gestuurd, maar dat de informatie beschikbaar is op de trainingsdagen zelf. Tijdens de mondelinge evaluatie van de eerste training is dit ook aangegeven. De trainers hebben hierop geanticipeerd door de tien tools op kaartjes uitgeprint mee te nemen en uit te delen aan de deelnemers. Dit advies geldt dus voor volgende trainingen. Conclusies open vraag In de feedback van de deelnemers komt naar voren dat het van belang is geen nieuwe deelnemers bij de tweede bijeenkomst toe te laten. Dit zal ook bijdragen aan een veiligere en meer vertrouwde sfeer van de groep (één van de tien tools). Een ander punt is dat er voldoende tijd moet worden genomen bij aanvang van de tweede bijeenkomst voor de terugkoppeling van de eerste bijeenkomst. Deze opmerking is afkomstig van eend deelnemer die tijdens de tweede bijeenkomst later is aangeschoven. Deze deelnemer heeft de terugkoppeling gemist. Wel is het van belang dat hier ruim de tijd voor wordt genomen, een stuk herhaling is zeker welkom. De feedback is opgenomen in de trainershandleiding. Evaluatie projectgroep De training is ook mondeling geëvalueerd met de projectgroep. De verwachtingen van de training zijn behaald, gezien de uitslag van de evaluatie. Een elevator speech bleek erg leuk te werken, maar moeilijk uit te voeren. Opvallend was dat de vrijwilligers er minder moeite mee hadden dan de professionals. Blijkbaar staat hen duidelijk voor ogen waar ze vrije tijd in steken. Kort en bondig wist men te vertellen wat hun organisatie doet. De professional wilde te veel in te weinig tijd kwijt. Het was mooi te zien met hoeveel passie en enthousiasme één ieder vertelde wat hun organisatie te bieden heeft. Dat enthousiasme sloeg over de op de toehoorders, vol verwondering werd meermalen opgemerkt: doen jullie dat ook allemaal?! De koppeling naar de theorie werd na iedere opdracht gemaakt maar het zou ook aan het begin en eind van de training gedaan kunnen worden. Het is belangrijk om in de gaten te houden wie beslissingsbevoegdheid heeft. Als deze bevoegdheid bij de deelnemers ligt, maakt dat de situatie anders dan wanneer deze bij een management of bestuur ligt. Door omstandigheden was de samenstelling van de tweede bijeenkomst anders dan tijdens de eerste bijeenkomst. De nieuwe deelnemers hadden de dynamiek van de eerste bijeenkomst niet meegemaakt en stonden er dus anders is. Aan de hand van de uitkomsten van het huiswerkmateriaal zijn een drietal varianten bedacht voor het verdere verloop van de tweede dag. De deelnemers konden onderling zelf een keuze maken. Deze houding maakte dat de groep verantwoording nam voor hetgeen 21

22 plaatsvond. Aanvankelijk vonden ze de minimale variant voldoende, maar toen deze uitgewerkt was en de afronding zou beginnen, vond iedereen dat toch eigenlijk wel erg minimaal en zijn alle deelnemers doorgegaan met de tweede variant. Alle onderdelen welke vanuit de theorie als belangrijk en noodzakelijk omschreven stonden, kwamen vervolgens meer of minder aan de orde. Bij het uitvoeren van deze training dient men er ter degen rekening mee te houden dat samenwerken voor een vrijwilligersorganisatie anders ligt dan voor een professionele organisatie. Zeker in het licht van Welzijn nieuwe stijl staan professionals open voor samenwerking. Samenwerking is essentieel voor de toekomst van de werksoort, van het beroep wat men uitvoert. Voor vrijwilligers moet samenwerking vooral voordeel opleveren voor de eigen organisatie. Levert het geen voordeel op dan is de behoefte tot samenwerking kleiner. Geconcludeerd kan worden dat een groep mensen die bij aanvang van de training niets met elkaar deelden, niets met elkaar ondernamen en elkaar niet aanspraken, weg gingen met een tas vol plannen voor de toekomst. Aanvullend zou een terugkoppeling of bijeenkomst na drie tot zes maanden nog een toegevoegde waarde kunnen zijn. Dan kan besproken worden wat goed gaat en wat minder goed gaat, waarop eventueel een vervolgbijeenkomst georganiseerd kan worden. 22

23 Literatuurlijst Holsbrink-Engels, G., Engelbertink, M. & Schaap, I. (2010). Netwerksamenwerkingen voor cliënten met meervoudige problemen. Werken binnen de kaders van de Wmo en AWBZ. Den Haag: Boom Lemma uitgevers Tonkens, E., Broeke, J. van den & Hoijtink, M. (2009). Op zoek naar weerkaatst plezier. Samenwerking tussen mantelzorgers, vrijwilligers, professionals en cliënten in de multiculturele stad. Amsterdam: Pallas publications 23

24 Bijlage 1 Presentatie bijeenkomst 1 en 2 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 31

32 Bijlage 2 Evaluatie Training : Netwerksamenwerking Groep : Polaroid gebouw gebruikers Docent Saxion : Leonie Slots 10 deelnemers N=10 S.V.P. per vraag één hokje aankruisen Inhoud 1. In hoeverre kwam de inhoud van deze training tegemoet aan uw verwachtingen? 1 = in het geheel niet 10 = boven verwachting De moeilijkheidsgraad van de aangeboden theorie (10 tools) is: 1 = veel te moeilijk 10 = precies goed De 10 tools zijn ondersteunend geweest aan het samenwerkingsproces: 1 = in het geheel niet 10 = volledig Didactiek 4. De uitleg over de 10 tools is: 1 = zeer onvoldoende 10 = uitstekend De opbouw van het programma van de training is: 1 = zeer onvoldoende; 10=uitstekend

33 6. De presentatie door de docent is: 1 = zeer onvoldoende 10 = uitstekend De afwisseling van theorie-overdracht en oefensituaties in deze training is: 1 = zeer onvoldoende 10=uitstekend Organisatie 8. De facilitaire ondersteuning zoals accommodatie, voorzieningen, koffie/thee e.d. is: 1 = zeer onvoldoende, 10 = uitstekend De aangereikte informatie is: 1 = zeer onvoldoende, 10 = uitstekend Outcome 10. Door deze training is er een beginnend netwerk ontstaan. 1 = in het geheel niet, 10 = volledig De training heeft ertoe bij gedragen dat ik gebruik kan maken van de 10 tools voor samenwerking 1 = in het geheel niet, 10 = volledig De training heeft ertoe bijgedragen dat ik mij bewust ben van de aspecten die van belang zijn bij een netwerk samenwerking. 1 = in het geheel niet, 10 = volledig

34 13. Suggesties voor verbetering en ruimte voor toelichting: - Geen nieuwe deelnemers bij de 2 de dag toelaten met een andere achtergrond - starten met terugkoppeling van de 1 ste setting / training per invulformulieren. Daar kwamen veel inhoudelijke aspecten aan de orde. In de tweede helft van de training kwam dit toch aan de orde. - Een zeer prettige sfeer. Mijn complimenten om ze snel meerdere geledingen tot een prettige samenwerking te krijgen. - Meer voorinformatie verzamelen beschikbaar op de trainingsdagen - Geen, alles prima geregeld. Fijn dat u de moeite heeft willen nemen dit formulier in te vullen! Met uw inbreng werken wij aan de permanente vergroting van de kwaliteit van deze training. 34