Inleiding op het thema: Sil plukt appels. Wat gaan we doen? Tips voor de volgorde van de activiteiten. Materialen. Overzicht van woorden

Transcriptie

1 Inleiding op het thema: Sil plukt appels Wat gaan we doen? In dit thema sluiten we aan bij de Landelijke Appelplukdag in september. Alles staat in het teken van appels, fruit en groente, oogsten en eten. De kinderen proeven verschillende soorten groente en fruit, ze zaaien en planten hun eigen groenten en maken een uitstapje naar een boerderij, boomgaard, moestuin of kas. Ook oefenen zij hun kookkunsten door het maken van appelmoes, popcorn en appelpannenkoeken. Daarnaast zijn zij creatief bezig door onder andere het maken van het decor voor de verteltafel. Tips voor de volgorde van de activiteiten De activiteiten kunnen in de beschreven volgorde worden uitgevoerd. Zorg ervoor dat u toegang heeft tot een fornuis en een gourmetstel voor de verschillende kook- en bakactiviteiten (activiteiten 7, 11 en 20). Vraag eventueel hulp van ouders bij deze activiteiten. Regel van te voren het uitstapje van activiteit 5, het bezoek aan een (kinder)boerderij. Materialen Zie voor de benodigde materialen bijlage 2. Overzicht van woorden Bij elke activiteit staan woorden vermeld die een samenhangend geheel vormen. Dit wordt een woordcluster genoemd. Het is belangrijk dat u, aan kinderen met een kleine woordenschat en kinderen die het Nederlands als tweede taal leren, de woorden uit dit cluster vooraf apart aanbiedt. Dit noemen we pre-teaching. Ook voor kinderen uit het intensieve arrangement is pre-teaching belangrijk. Deze kinderen pikken de woorden immers niet vanzelf op uit de activiteit of het verhaal. Gedurende de dag komen de woorden terug in de activiteit zelf, in de hoeken en bij het creëren en grijpen van kansen. Het apart aanbieden van de woorden uit het cluster zou een vast moment kunnen zijn tijdens de ochtendkring. In een groep met veel VVE-kleuters doen dan alle kleuters hieraan mee, in andere groepen alleen de NT2-kinderen of de kinderen in het intensieve arrangement. pagina 1 van 12

2 Woordclusters Activiteit 1 Activiteit 2 Activiteit 3 Activiteit 4 Activiteit 5 oogsten springen ik de moestuin op pad gaan vandaan erbij kunnen wij het vierkant vertrekken de boer de appel de klas zaaien het vervoermiddel het land plukken allemaal de groente op bezoek komen de smaak vol de verjaardag de gieter bekijken eten vers groeien Activiteit 6 Activiteit 7 Activiteit 8 Activiteit 9 Activiteit 10 het recept de appelmoes voelen de tractor klimmen klaarmaken snijden onder vullen omhoog erbij doen het stukje de doek hier erbij kunnen de suiker roeren vertellen daar opzij de citroen koken de banaan verplaatsen pakken nodig hebben de lepel de maïskolf hangen Activiteit 11 Activiteit 12 Activiteit 13 Activiteit 14 Activiteit 15 de maïs de aardappel de schil de boomgaard doorgeven de popcorn stempelen het klokhuis de ladder rennen de/het deksel de kip het steeltje de appelboom af bedekken de driehoek de tak de muur tikkertje luisteren het streepje de mand hoog aan de beurt het geluid de olie het zout Activiteit 16 Activiteit 17 Activiteit 18 Activiteit 19 Activiteit 20 het fruit de radijs het schilderij de boerderij verzamelen delen de tomaat plakken het veld bakken de fruitschaal de komkommer het zaad rijden de koekenpan de spies de wortel de pit bouwen mengen de druif de paprika samen de tractor zin hebben in de kiwi de weg lekker de peer De vetgedrukte woorden zijn ook beschikbaar op een woordkaart. pagina 2 van 12

3 Woordkaarten Het overzicht van alle woordkaarten uit dit thema: oogsten de boer het land eten erbij kunnen de appel plukken ik wij de klas de moestuin het vierkant de gieter het recept erbij doen de citroen snijden het stukje roeren de lepel voelen onder de banaan de maïskolf de tractor klimmen de maïs de/het deksel luisteren de aardappel stempelen de driehoek de boomgaard de ladder de appelboom doorgeven rennen delen de fruitschaal de spies de druif de kiwi de peer het schilderij de pit de boerderij bouwen de weg De koekenpan mengen Waar werkt u aan? In bijlage 1 bij deze inleiding staan de doelen die centraal staan tijdens de activiteiten. Deze doelen vindt u in de activiteitenbeschrijvingen in de bovenste tabel. De andere doelen die zijn opgenomen in de activiteitenbeschrijvingen zijn extra doelen waaraan u tijdens de activiteiten werkt. Aansluiting bij andere programma s Mocht u met het programma VVE thuis werken, dan sluit het thema Eet smakelijk het meeste aan bij Sil plukt appels. In de activiteiten en in de inspiratie vindt u links naar andere programma s, zoals Smaaklessen van de Wageningen University en de Stichting Voedingscentrum Nederland, Top Fit Kids van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds en De Gezonde school van het RIVM. pagina 3 van 12

4 Bijlage 1: doelen die centraal staan bij het thema Activiteit Domein Doelen groep 1 Doelen groep 2 1. Dat smaakt naar meer! Taal Luistert met aandacht naar de leerkracht als deze iets vertelt. Begrijpt gedragsaanwijzingen. 2. De appeloogst Taal Gebruikt de begrippen verhaal/ 3. De verjaardagskalen der 4. Een eigen moestuin Sociaal emotioneel boek lezen. Wijst de leesrichting aan (links naar rechts). Kent de begrippen: voorste, middelste. Kent de begrippen: woord, zin, regel en bladzijde. Luistert met aandacht naar de leerkracht als deze een op de leeftijd afgestemd prentenboek interactief voorleest. Ontdekt de verschillen en overeenkomsten tussen zichzelf en de andere kinderen in de groep. Rekenen Kent het dagritme (ochtend, middag, avond, nacht) vanuit herkenbare gebeurtenissen (slapen, ontbijten, naar school gaan, avondeten, televisie kijken). Kent de begrippen duurt lang en duurt kort. Laat zien dat hij naar een ander luistert en geeft gepaste feedback. Begrijpt oorzaak/gevolg relaties en middel/doel relaties (oplossingen voor problemen). Luistert naar een op de leeftijd afgestemd verhaal en begrijpt het verhaal. Begrijpt dat tekst en illustratie samen een verhaal vertellen. Luistert naar een op de leeftijd afgestemde informatieve tekst en begrijpt de informatieve tekst. Ervaart de verschillen en overeenkomsten tussen zichzelf en de andere kinderen in de groep, bijvoorbeeld in lichaamskenmerken, karaktereigenschappen, voorkeuren/afkeuren, afkomst en traditie. Heeft kennis van zichzelf. Heeft kennis van de ander. Herkent het dag-ritme als cyclisch tijdsproces en be-noemt de volgorde in de dagindeling (ochtend, middag, avond, nacht). Herkent tijdsbegrippen in betekenisvolle, dagelijkse situaties en gebruikt de begrippen correct: - dag, nacht, ochtend, middag, avond pagina 4 van 12

5 5. Er op uit Taal Drukt n.a.v. vragen zijn gevoelens 6. Appelmoes; het recept 7. Lekker appelmoes! 8. Ra ra wat is het? 9. Laden en lossen of mening verbaal correct uit: bang, blij, boos, voorkeur voor activiteit aangeven. Begrijpt dat tekenen en tekens produceren mogelijkheden bieden tot communicatie. Rekenen Telt akoestisch heen en terug t/m Taal 10. Beschrijft concrete voorwerpen en situaties. - vandaag, gisteren, morgen, morgenvroeg, gisteravond - vroeg, vroeger, laat, later, eerder, nu, toen, straks, lang, kort, even, snel. Beschrijft en rangschikt gebeurtenissen in de goede volgorde (met foto s, plaatjes, in woorden) en legt deze volgorde uit. Stelt vragen en gebruikt vraagzinnen om ergens meer over te weten te komen (hoeveel, waarom, waarmee, welke, wanneer). Drukt gevoelens of een mening op een voor onbekenden begrijpelijke wijze, uit. Weet dat je briefjes, boeken, tijdschriften etc. kunt lezen om iets te weten te komen. Weet dat je iets kunt opschrijven (op papier of computer) als je iets wilt vertellen. Zegt de telrij (akoestisch) op t/m tenminste 20. Telt vanaf verschillende getallen t/m 20 verder en t/m 10 terug. Gaat goed om met (de betekenis van) nul in telrij-situaties. Benoemt en beschrijft alledaagse aspecten, zoals mensen, plaatsen en dingen met gebruik van complexe zinsconstructies (verschillende werkwoordsvervoegingen, samengestelde zinnen (omdat, want, maar) en volgorde (toen, daarna). Rekenen Zegt naar aanleiding van een Schat en telt globaal hoeveelheden pagina 5 van 12

6 gebeurtenis of ergens één, twee of drie van zijn. Overziet hoeveelheden tot vier ineens zonder te tellen. 10. Kun je er bij? Motoriek Loopt over een bank. 11. Popcorn maken Stapt een bank op en af. Klimt tot de helft omhoog, opzij en naar beneden in het klimraam in schuine stand. Springt over een lijn (loopspringen). Taal Beantwoordt wie-, wat-, waarvragen, aanwijs-, keuze- en invulvragen. 12. Tok, tok,tok Taal Drukt n.a.v. vragen zijn gevoelens 13. Het decor van de verteltafel of mening verbaal correct uit: bang, blij, boos, voorkeur voor activiteit aangeven. Taal Wijst het juiste plaatje aan na noemen van een woord. tot tenminste 12 (resultatief) globaal en geeft die weer (neerleggen, tekenen). Representeert hoeveelheden tot en met tenminste 10 met bijv. vingers, streepjes, stippen. Herkent kleine getalpatronen tot tenminste 6, zonder tellen. Door gebruik te maken van patronen en structuren. Loopt over een smalle balk (bijvoorbeeld omgekeerde bank). Klimt alternerend (om en om) tot de hoogste sport opzij, omhoog en naar beneden in het klimraam in de schuine stand. Maakt een spreidsprong op de plaats. Springt met 2 benen naast elkaar 5 keer opzij. Beantwoordt tegendeelvragen en meerkeuzevragen. Nodigt iemand in een één-op-één gesprek uit. Vertelt gestructureerd over een gebeurtenis of ervaring door opbouw en verbanden aan te geven met behulp van visueel ondersteunend materiaal. Stelt vragen en gebruikt vraagzinnen om ergens meer over te weten te komen (hoeveel, waarom, waarmee, welke, wanneer). Drukt gevoelens of een mening op een voor onbekenden begrijpelijke wijze, uit. Wijst het juiste plaatje aan na noemen van een woord. pagina 6 van 12

7 14. De verteltafel Taal Beschrijft concrete voorwerpen en situaties. Gebruikt aangeboden woorden actief tijdens de taalles (met correct gebruik van de lidwoorden). Benoemt en beschrijft alledaagse aspecten, zoals mensen, plaatsen en dingen met gebruik van complexe zinsconstructies (verschillende werkwoordsvervoegingen, samengestelde zinnen (omdat, want, maar) en volgorde (toen, daarna). 15. Appeltikkertje Motoriek Rent bij tikkertje door de zaal heen. Gooit bovenhands met 2 handen. Doet mee aan een zangspel in een stilstaande kring. 16. Fruitbuffet Taal Deelt een zin op in woorden en 17. De grote oogst 18. Een schilderij met pitjes! samengestelde woorden in afzonderlijke componenten. Herkent een trefwoord in een reeks of verhaal. Taal Beschrijft concrete voorwerpen en Sociaalemotioneel 19. De Legoboerderij Sociaalemotioneel situaties. Loopt estafette in een rechte lijn met 1 medeleerling. Loopt weg voor de tikker. Gooit onderhands met 2 handen. Herkent en benoemt enkele letters. Doet mee aan woord/klankspelletjes. Herkent beginrijm in langgerekte woorden. Benoemt en beschrijft alledaagse aspecten, zoals mensen, plaatsen en dingen met gebruik van complexe zinsconstructies (verschillende werkwoordsvervoegingen, samengestelde zinnen (omdat, want, maar) en volgorde (toen, daarna). Troost iemand die gevallen is. Troost iemand die bang of Vraagt aan een medeleerling of hij mee mag doen met een spel. verdrietig is. Houdt rekening met de gevoelens en wensen van anderen. Zoekt de leerkracht op om te vertellen dat hij niet mee mag 20. Pannenkoe- Rekenen Koppelt genoemde aantallen Herkent en legt de volgorde van de doen. pagina 7 van 12

8 ken bakken aan aantallen concrete objecten (vingers, turfstreepjes, blokjes). getalsymbolen in de getallenrij tot 10 (niet schrijven). pagina 8 van 12

9 Bijlage 2: materialen bij het thema Activiteit Materialen 1. Dat smaakt naar meer! boodschappentas voor Sil verschillende soorten fruit en groenten (nog niet geschild en nog niet in stukjes gesneden) de verschillende soorten fruit en groenten in stukjes gesneden schilmesje de woordkaarten van de groenten en het fruit dat centraal staat in deze activiteit. 2. De appeloogst het prentenboek De appeloogst op het digibord de poppen Sil en Lis vellen papier en tekenbenodigdheden (potloden, stiften, etc.) 3. De verjaardagskalender fototoestel fotopapier en printer verkleedkleren en attributen waarmee kinderen zichzelf kunnen omtoveren tot appelboer(in), zoals een kiel of werkpak, kratjes of manden, appels vier grote vellen stevig papier, die samen groot genoeg zijn om een appelboom op te kunnen tekenen en foto s van de kinderen op te kunnen plakken 4. Een eigen moestuin moestuinbak, of materialen om deze bak te maken (planken, spijkers, hamer) grond voor in de moestuin spijkers, dik touw (voor het raster), meetlat, stokjes/takjes om de zakjes zaad aan op te hangen zakjes zaad (wortel, kropsla, veldsla, radijs), evt. plantjes schepjes, gieter 5. Er op uit vragenkaarten van de dieren 6. Appelmoes; het recept Een recept voor appelmoes, zie bijvoorbeeld stap 1 en 3 van het allerhande kids recept kip met appelmoes. 7. Lekker appelmoes! Een recept voor appelmoes (zie vorige activiteit) Ingrediënten voor appelmoes (zie het recept) Dunschillers (voor ieder kind 1), aardappelschilmesjes, kooktoestel, grote pan, houten lepel Glazen potjes (voor ieder kind 1) pagina 9 van 12

10 8. Ra ra wat is het? een doek een paar kleinere voorwerpen uit de klas (bv. een blok, een stuk lego of duplo, een puzzelstuk) verschillende stuks fruit of groente waar de kinderen aan moeten voelen (bv. een peer, een banaan, een maïskolf, een sinaasappel, een wortel, een trosje druiven, een bloemkool) 9. Laden en lossen maïskorrels ander (speelgoed)fruit en -groente weegschaal kleine bakjes tractors en trucks voor in de zandtafel 10. Kun je er bij? matten klimrek in het speellokaal tennisballen (dit zijn de appels) een emmer om de appels in te doen bank(en) om overheen te lopen Sil en Lis 11. Popcorn maken foto s van maïsveld, maïskolf, maïs en popcorn (bijlage 2) maïskolf pofmaïs olie suiker zout kan met water pan met doorzichtig deksel schaal eetlepel en pollepel fornuis om de popcorn te poffen (of gebruik eventueel magnetronpopcorn in een zakje) popcorn (indien er geen gelegenheid is om dit zelf te maken) fragment van poffende maïs op: poffen in de pan of poffen in een zeef 12. Tok, tok,tok Aardappelen Witte verf Rode verf Kleine kwasten Twee smiley s: een lachende en een verdrietige 13. Het decor van de verteltafel Printjes van de platen van het prentenboek. Kosteloos materiaal (takken, doosjes, eierdozen, ijslollystokjes). pagina 10 van 12

11 Knutselmateriaal (klei, suikerklontjes, crêpepapier, verf, gekleurd papier). Scharen, lijm, kwastjes. Andere materialen om het decor mee te maken, zoals groen crêpepapier, groen tapijt of kunstgras, sierappeltjes en mandjes. 14. De verteltafel de door de kinderen gemaakte attributen (zie activiteit 13) de afbeeldingen van het prentenboek 15. Appeltikkertje één of meer zachte ballen pittenzakjes een zelf gemaakte appel met een wormpje dat uit de appel komt 16. De grote oogst verschillende speelgoedgroenten of afbeeldingen van groenten: radijs, tomaat, sla, komkommer, wortel en paprika een kleurendobbelsteen met drie kleuren: rood, groen en oranje krijt of lint kleine kratten of dozen 17. Een schilderij met pitjes grote vellen papier verschillende soorten pitten, zaden en peulvruchten. Denk aan: appelpitjes, graszaad, zonnebloempitten, erwten, maïs (droog), droge bruine of witte bonen. lege bakjes lijm kwastjes gekleurd papier, stiften, krijt Sil en Lis 18. een schilderij met pitjes Grote vellen papier Verschillende soorten pitten, zaden en peulvruchten. Denk aan: appelpitjes, graszaad, zonnebloempitten, erwten, mais (droog),droge bruine of witte bonen. Lege bakjes Lijm Kwastjes Gekleurd papier, stiften enz. Sil en Lis 19. De Legoboerderij lego spelmateriaal zoals tractors en boeren (poppetjes) 20. Pannenkoeken bakken gourmetstellen ingrediënten en materialen uit het recept (per groepje) getalkaarten t/m 10 met stippen pagina 11 van 12

12 Sil en Lis Allerhande kids - appelpannenkoeken pagina 12 van 12