Inleiding op het thema: Winterkost!

Transcriptie

1 Inleiding op het thema: Winterkost! Nieuw! Regelmatig verschijnt er een blog. Hierin bieden wij praktische tips, inkijkjes in onze kleutermethode en hopen wij u ook te inspireren bij het werken met kleuters. U vindt de blog onder Nieuws en agenda. In het kader van de poëzieweek die ook in deze periode plaatsvindt, is het prentenboek dit keer op rijm geschreven. Graag horen we uw reacties hierop, ook als u het leuk zou vinden als het prentenboek vaker op rijm verschijnt. Archief Wanneer dit een winter met sneeuw en ijs wordt en u liever met activiteiten aan de slag gaat die hiermee te maken hebben, kunt u in het archief het thema Sil on Ice vinden. Wat gaan we doen? Tijdens dit thema maken de kinderen kennis met het restaurant. Ze ervaren wat winterkost voor eten is, wat een ober moet doen en wat er bij de bediening allemaal komt kijken. Ze gaan tafels dekken, servetten vouwen, tafels reserveren, maar ook afwassen. Ze oefenen met het afwegen van de verschillende ingrediënten. Tijdens de laatste activiteit mogen de ouders in het restaurant komen eten. Daar bereiden de kinderen zich tijdens verschillende activiteiten natuurlijk op voor: de echte wereld naspelen. En dan komen de ouders eten in het restaurant: zijn de kinderen er klaar voor en kunnen ze hun ouders een lekkere maaltijd voorzetten? Voorbereiding Voor dit thema wordt een hoek ingericht als restaurant. In de beschrijving van activiteit 19 en 20 leest u hoe u de invulling van deze activiteiten kunt koppelen aan de doelen. De concrete invulling is afhankelijk van de mogelijkheden op school. Onder het kopje te gebruiken materialen vindt u per activiteit een overzicht van de materialen uit dit thema. Met name voor de activiteiten 2 en 15 moeten specifieke materialen verzameld en/of aangeschaft worden. Tijdens de voorbereiding kunt u zich door de beschrijvingen van de activiteiten en de informatie uit de aanvullende documenten laten inspireren, waarna u met uw eigen creativiteit aan de slag gaat om samen met de kinderen uit uw klas een invulling aan dit thema te geven die bij uw situatie past. Zo is Sil op School bedoeld! Als ontwikkelteam wensen wij u en de kinderen daar heel veel plezier bij. pagina 1 van 10

2 Bijlage Te gebruiken materialen Activiteit Materialen 1. Het restaurant tafeltjes en stoelen voor in de restauranthoek een klein tafeltje voor Sil en Lis, gedekt met een tafelkleed, 2 bordjes, bestek, servetten, het filmpje: 2. Wintergroente verschillende verse wintergroenten, zoals pompoen, witlof, boerenkool, winterwortel en spruitjes een doos en een doek die over de doos past een bloempot met wat aarde erin (geen plant!) 3. Drukte in het restaurant een afwasborstel en een theedoek 4. Ober! het filmpje: twee theedoeken 5. De bediening een strik of meerdere strikken, een theedoek en een schort een dienblad pen en notitieboekje of bestellingenapparaat bestek en servies in verschillende grootte (speelgoed)eten een tafel, stoelen en een tafelkleed 6. Wat staat er op het menu? dikker karton, eventueel in verschillende kleuren of een A4 tje dubbelvouwen als menukaart teken- en schrijfmaterialen, stempels, knutsel- en versiermaterialen, nietmachine verschillende menukaarten als voorbeeld kookboeken of folders van de supermarkt waarin gerechten staan 7. Tafel dekken een tafelkleed 12 borden groot en klein bestek glazen servetten tafelversiering, zoals een kaars of bloemetje 8. Pardon, hier komt de ober theedoeken een dienblad of kartonnen/plastic borden als dienblad (speelgoed)eten pagina 2 van 10

3 9. Erwtensoep recept en ingrediënten erwtensoep koekenpan, gewone pan, literpak (leeg sap/melkpak), kopje, eetlepel, maatbeker, weegschaal 10. Iedereen een eigen koksmuts stroken wit papier (ca. 55 cm lang) wit crêpepapier (of wit papier) nietmachine stempels 11. Cijfers en letters in de soep figuurvermicelli, soeppoeder, pan, kopje/maatbeker, roerspaan, bordje, soepkommen, lepels, de koksmutsen uit activiteit Afwassen afwasmiddel serviesgoed en bestek afwasborstel sponsje theedoek 13. Even reserveren twee (speelgoed)telefoons 14. Binnen of buiten? lied Binnen of buiten? uit de Benny Vreden Tool, klimraam, schuine ladder, matten voetbal, iets voor sleetjerijden (doek waar ze elkaar op voort kunnen trekken, schuine bank van klimraam o.i.d.). evt. pittenzakken, autootjes, kussens/matten, paar boeken, evt. blokken 15. Wat een mooie tafelversieringen voorbeelden en materialen voor het maken van tafelversieringen; zie activiteit 16. Jassen aan en gaan geen 17. Een uitnodiging door de lucht ballonnen, een stift, geprinte uitnodigingen, touwtjes 18. Het restaurant nabouwen een groot vel papier, blokjes en andere bouwmaterialen, stukjes papier en potloden (voor de tafelnummers), poppetjes van Playmobil en/of lego 19. Aan de slag tafelkleden bestek en servies in verschillende grootte afhankelijk van de gemaakte keuze ingrediënten om de maaltijd te bereiden 20. Daar zijn de gasten koksmutsen een strik of meerdere strikken, een theedoek en een schort een dienblad pen en notitieboekje of bestellingenapparaat eten en drinken (afhankelijk van de gemaakte keuze) bestek en servies in verschillende groottes pagina 3 van 10

4 Doelen die centraal staan in het thema Hieronder staan de doelen uit het tweejarig doelenschema die centraal staan tijdens de activiteiten. In de activiteitenbeschrijvingen zijn per ontwikkeldomein het subdomein en het doel opgenomen. Hieronder zijn de doelen verder gespecificeerd. Bij iedere activiteit wordt ook aan andere doelen gewerkt. Dit wordt hieronder niet nader gespecificeerd. Activiteit Domein Doelen groep 1 Doelen groep 2 1. Het restaurant Taal Doet met behulp van gerichte Doet met behulp van gerichte vragen verslag van een zichtbare gebeurtenis. vragen verslag van gebeurtenissen buiten hier en nu. Geeft zijn mening als hierom gevraagd wordt en licht deze mening toe. Verwoordt zijn mening en gebruikt hiervoor Ik vind -zinnen. 2. Wintergroente Taal Wijst het juiste plaatje aan na het Wijst het juiste plaatje aan na het noemen van een woord. noemen van een woord. Benoemt voorwerpen en plaatjes Gebruikt aangeboden woorden actief van aangeboden dagelijkse concrete voorwerpen. tijdens de taalles (met correct gebruik van lidwoorden). Vraagt naar de naam en betekenis Werkt in tweetallen met van woorden als hij het niet weet. woordvelden of woordwebben onder begeleiding van de leerkracht. 3. Drukte in het Taal Begrijpt een korte tekst (4 regels, Luistert naar een op de leeftijd restaurant wijst na voorlezen juiste plaatje aan). afgestemd verhaal en begrijpt het verhaal. Begrijpt dat illustraties en tekst een Luistert naar een op de leeftijd samenhangend geheel vormen. Begrijpt de betekenis van afgestemd radio/televisiefragment of gesproken tekst op internet. veelvoorkomende logo s en picto s. Weet dat de voor- en achterkant van Reageert na herhaald lezen verbaal of non-verbaal op bekende woorden het boek informatie over de inhoud geven. of situaties uit een boek. Vertelt een op de leeftijd afgestemd Beantwoordt gesloten vragen (ja/nee-, keuzevragen) over een voorgelezen verhaal na, met of zonder hulp van illustraties. voorgelezen tekst. pagina 4 van 10

5 4. Ober! Sociaalemotioneel een werkje). Wacht op zijn beurt (in de kring, bij Zegt er iets van als een ander onaardig tegen hem doet. 5. De bediening Taal Vergelijkt en ordent concrete voorwerpen naar uiterlijke en meer abstracte kenmerken en beschrijft dit. Doet met behulp van gerichte vragen verslag van een zichtbare gebeurtenis. 6. Wat staat er Taal Geeft aan dat je een geschreven op het menu? woord kunt uitspreken. 7. Tafel dekken Rekenen Zegt in betekenisvolle contextsituatie bij aantallen t/m 10 wat er gebeurt als er één bij komt en er één af gaat (of één meer of één minder). Begrijpt wat binnen een aansprekende context bedoeld wordt met begrippen als lang, kort, groot, klein, breed, smal, hoog, laag, dik, dun. Vertelt een idee aan een medeleerling (nieuw spel, activiteit). Zegt nee als hij iets niet wil. Maakt de leerkracht duidelijk dat een ander onaardig tegen hem doet. Gebruikt complexe taalfuncties als redeneren en concluderen. Beschrijft een aantal veelvoorkomende handelingen met gebruik van complexe zinsconstructies. Schrijft tekens die op letters (beginnen te) lijken, is actief bezig met lezen en schrijven en heeft plezier in het lezen en schrijven van briefjes, woorden en letters. Lost eenvoudige optel- en aftrekproblemen in dagelijkse contexten (handelend) op onder ten minste 12, telt verkort hoeveelheden tot ten minste 12 door gebruik te maken van patronen en structuren, herkent kleine getalpatronen tot ten minste 6, zonder tellen. Door gebruik te maken van patronen en structuren. Kan meten met een betekenisvolle maat van lengte (met bijv. stappen, voeten, meterstrook/stroken) en oppervlakte (met bijv. blaadjes papier, tegel) en stelt het resultaat via tellen vast. Begrijpt herhaald afpassen met één voorwerp en voert het uit (bijvoorbeeld met een velletje papier, een strook enz.). Weet dat eerlijk meten (één maat gebruiken) voorwaarde is voor vergelijken, ordenen en meten via afpassen en legt uit waarom dit zo is. pagina 5 van 10

6 8. Pardon, hier Motoriek Landt op zijn voeten en kan meteen komt de ober weer verdergaan. 9. Erwtensoep Rekenen Vergelijkt op het oog of via overgieten twee inhouden en weet daarbij waar meer of minder in past. Begrijpt wat binnen een aansprekende context bedoeld wordt met begrippen als vol, leeg, meer, minder, evenveel. 10. Iedereen een Taal Doet met behulp van gerichte eigen koksmuts vragen verslag van een zichtbare gebeurtenis. 11. Cijfers en Taal Geeft aan of twee woorden hetzelfde letters in de soep of verschillend zijn. Herkent afzonderlijke woorden in een zin (legt een blokje voor ieder woord). Herkent eindrijm. Loopt over een bank over een hindernis, springt bij minimaal 3 matten van mat naar mat (20 cm, loop-springen). Herkent en gebruikt begrippen met betrekking tot inhoud in betekenisvolle situaties en gebruikt tegenstellingen: vol, voller, volst(e), leeg, veel, weinig, meer, meest(e), minder, minst(e), evenveel. Vergelijkt en ordent inhouden (zowel in de betekenis van wat erin zit als wat erin kan ) op verschillende manieren: op het oog, via overgieten, via afpassen of uitscheppen met een natuurlijke maat zoals een bakje, beker of fles. Meet een inhoud met een betekenisvolle maat, zoals een beker, kopje, fles, blokken/pakken of litermaat en stelt het resultaat vast via tellen (globaal en precies). Redeneert over inhouden en eenvoudige probleem- en conflictsituaties. Doet met behulp van gerichte vragen verslag van gebeurtenissen buiten hier en nu. Geeft zijn mening als hierom gevraagd wordt en licht deze mening toe. Verwoordt zijn mening en gebruikt hiervoor Ik vind -zinnen. Herkent en benoemt enkele letters. Doet mee aan woord/klankspelletjes. Benoemt een aantal letters correct. Hoort het verschil tussen lange en korte woorden. Past beginrijm toe. pagina 6 van 10

7 12. Afwassen Sociaalemotioneel angst, boosheid, verdriet en Toont gevoelens van blijdschap, teleurstelling. 13. Even Rekenen Kent het dagritme (ochtend, reserveren! middag, avond, nacht) vanuit herkenbare gebeurtenissen (slapen, ontbijten, naar school gaan, avondeten, televisiekijken). Begrijpt de betekenis van op tijd moeten zijn en te laat komen. 14. Binnen of Motoriek Klimt over een ladder schuin buiten? omhoog naar bijvoorbeeld het klimraam, of een kast. 15. Wat een Taal Vergelijkt en ordent concrete voorwerpen naar uiterlijke en abstractere mooie tafelversieringen kenmerken en beschrijft dit. Doet met behulp van gerichte vragen verslag van een zichtbare gebeurtenis. 16. Jassen aan Taal Beantwoordt wie-, wat-, en gaan waarvragen, aanwijs-, keuze- en invulvragen. Maakt vergelijkingen (verschillen en overeenkomsten). 17. Een Motoriek Mept samen met een ander met een uitnodiging door ballon. de lucht Houdt een ballon in de lucht met de handen of met een racket. 18. Het Rekenen Bouwt iets eenvoudigs na met restaurant blokjes. nabouwen Herkent basisvormen als vierkant, rechthoek, cirkel. Kent de gevoelens van andere kinderen en kan die interpreteren, kan verbazing tonen en deelt uit zichzelf iets met een ander. Herkent het dagritme als cyclisch tijdsproces en benoemt de volgorde in de dagindeling (ochtend, middag, avond, nacht). Weet dat het jaar ook een terugkerend ritme heeft en kent daarbij enkele namen van maanden en de namen van de seizoenen. Weet dat de tijd lineair verstrijkt. Klimt tot de helft omhoog in het klimraam in de rechte stand Rolt op een schuin vlak tot zit. Gebruikt complexe taalfuncties als redeneren en concluderen. Beschrijft een aantal veelvoorkomende handelingen met gebruik van complexe zinsconstructies. Beantwoordt tegendeelvragen en meerkeuzevragen. Voert een eenvoudig telefoongesprek met bekenden. Vertelt spontaan of gevraagd over onderwerpen die hem bezighouden Houdt een ballon in de lucht door te koppen. Bouwt constructies na die als voorbeeld gebouwd zijn. Bouwt eenvoudige constructies na vanaf een tekening of foto. Bouwt een constructie op basis van aanwijzingen in een stappenplan of handleiding. pagina 7 van 10

8 19. Aan de slag Taal Luistert naar en geeft een adequate reactie op de leerkracht en andere leerlingen in één-op-éénsituaties. Begrijpt informatieve mededelingen buiten het hier en nu. 20. Daar zijn de Taal Beantwoordt wie-, wat-, gasten waarvragen, aanwijs-, keuze- en invulvragen. Maakt vergelijkingen (verschillen en overeenkomsten). Laat zien dat hij naar een ander luistert en geeft gepaste feedback. Begrijpt oorzaak/gevolg- en middel/doelrelaties (oplossingen voor problemen). Beantwoordt tegendeelvragen en meerkeuzevragen. Voert een eenvoudig telefoongesprek met bekenden. Vertelt spontaan of gevraagd over onderwerpen die hem bezighouden. Doelenschema Er is een doelenschema voor u ontwikkeld. In dit schema heeft u in één oogopslag overzicht over de doelen waaraan u werkt bij de verschillende activiteiten. Ook kunt u daarin bijhouden aan welke doelen de kinderen hebben gewerkt tijdens de activiteiten. Een stap verder Voor de kinderen die meer aankunnen dan de aanwijzingen in het verdiepte arrangement, is er per week één aanvullende activiteit: Een stap verder. Hierbij staat een aansluitend groep 3-doel centraal. Bij de volgende activiteiten is er zo n aanvullende activiteit geschreven: week 1, activiteit 2, Wintergroente week 2, activiteit 7, Tafel dekken week 3, activiteit 9, Erwtensoep week 4, activiteit 13, Even reserveren! week 5, activiteit 18, Het restaurant nabouwen Overzicht van woorden Bij elke activiteit worden (minimaal) vijf woorden uitgelicht die extra aandacht krijgen: de zogenaamde doelwoorden. Is een woord vetgedrukt, dan is er een woordkaart van gemaakt. Achter één van de vijf woorden in elke activiteit staan vier woorden tussen haakjes. Deze vier woorden vormen samen met het doelwoord waar zij achter staan een samenhangend geheel. Dit wordt een woordcluster genoemd. Wij gaan ervan uit dat u van de overige doelwoorden zelf woordclusters maakt. Het is belangrijk dat u aan kinderen met een kleine woordenschat en kinderen die het Nederlands als tweede taal leren de woorden uit dit cluster vooraf apart aanbiedt. Dit noemen we pre-teaching. Ook voor kinderen uit het intensieve arrangement is pre-teaching belangrijk. Deze kinderen pikken de woorden immers niet vanzelf op uit de activiteit of het verhaal. Gedurende de dag komen de woorden terug in de activiteit zelf, in de hoeken en bij het creëren en grijpen van kansen. pagina 8 van 10

9 Het apart aanbieden van de woorden en woordclusters zou een vast moment kunnen zijn tijdens de ochtendkring. In een groep met veel VVE-kleuters doen alle kleuters hieraan mee, in andere groepen alleen de kinderen voor wie het Nederlands tweede taal is of de kinderen in het intensieve arrangement. Doelwoorden Activiteit 1 Activiteit 2 Activiteit 3 Activiteit 4 Activiteit 5 het restaurant de pompoen trekken de ober bedienen het tafelkleed de spruitjes in het rond beleefd zijn de theedoek vliegen de vork de boerenkool (leeg) leger alstublieft zin hebben in (leegst) het mes de witlof gluren buigen de strik de lepel de winter drie borden in één hand houden heet kiezen Activiteit 6 Activiteit 7 Activiteit 8 Activiteit 9 Activiteit 10 de menukaart tafel dekken iets wegen de koksmuts rechthouden de pudding het bestek het dienblad de weegschaal eronder (stoppen) het toetje het servet voorzichtig handen wassen eigen drinken het bord het afstapje bakken de reep tevreden vouwen serveren de kok dichtmaken Activiteit 11 Activiteit 12 Activiteit 13 Activiteit 14 Activiteit 15 de soep afwassen etenstijd binnen de kaars het alfabet het sop reserveren buiten de kandelaar proeven de afwasborstel bestellen erop de servetring roeren warm op tijd rollen de versiering het schort koud (op)bellen aankleden mooi Activiteit 16 Activiteit 17 Activiteit 18 Activiteit 19 Activiteit 20 de gast(en) meppen de tafel afsnijden ontvangen de winterjas de ballon de stoel smeren eten de kapstok opblazen vooraan het voordeel welkom de handschoen de knoop erachter het nadeel eet smakelijk de sjaal in de lucht houden het deel de maaltijd smaken pagina 9 van 10

10 Woordkaarten Het overzicht van alle woordkaarten uit dit thema: het restaurant de ober het servet het alfabet reserveren het tafelkleed beleefd zijn iets proeven bestellen rechthouden de vork bedienen wegen roeren de kaars het mes de theedoek de weegschaal het schort de kandelaar de lepel zin hebben in handen wassen afwassen de servetring de pompoen de strik bakken het sop de gast(en) de spruitjes de menukaart de kok de afwasborstel de winterjas de boerenkool de pudding de koksmuts warm de kapstok de witlof tafel dekken eronder koud meppen (stoppen) de winter het bestek de soep etenstijd afsnijden pagina 10 van 10