In het thema Geen troep op de stoep kunt u in dagelijkse situaties ook aandacht besteden aan bijvoorbeeld de volgende doelen:

Transcriptie

1 Kansen grijpen en kansen creëren In Geen troep op de stoep wordt gewerkt aan doelen rondom taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Om zo goed mogelijk te werken aan de ontwikkelingskansen van de kinderen werken we met hen aan de doelen in (betekenisvolle) activiteiten die per thema aangeboden worden. Op deze manier creëren we kansen. Maar ook buiten die activiteiten om doen zich tal van situaties voor waarin u aan de doelen van het desbetreffende thema kunt werken. Denk hierbij aan activiteiten die een vast onderdeel zijn van het dagprogramma, zoals naar buiten gaan in de vaste rij, voorlezen of eten en drinken. Dit zijn de routines (Goudswaard en Vergunst - Duijnhouwer, 2013). Bij elk thema geven wij suggesties voor de manier waarop u als leerkracht extra kansen kunt grijpen en creëren naast de geboden activiteiten uit het thema. Kansen grijpen Kansen grijpen betekent dat u de kansen benut om van gewone, dagelijkse situaties een leersituatie te maken. Bij gewone dagelijkse situaties kunt u denken aan vrij spel, binnenkomst, buitenspel, eet/drinkmoment, kring maken, naar binnen en naar buiten gaan en verjaardag vieren. In het thema Geen troep op de stoep kunt u in dagelijkse situaties ook aandacht besteden aan bijvoorbeeld de volgende doelen: - Doet met behulp van gerichte vragen verslag van een zichtbare gebeurtenis. Laat de kinderen na een valpartij of ruzie op het plein verslag doen van wat er precies gebeurd is. Stel de kinderen hierbij gerichte vragen. - Gaat adequaat om met gevoelens van trots. Als kinderen iets aan u laten zien waar zij trots op zijn, bijvoorbeeld een knap kunstje op het duikelrek, complimenteer het kind dan en ga kort in op het gevoel van trots. - Overziet hoeveelheden tot vier ineens zonder te tellen. Lost eenvoudige splitsproblemen onder de 10 op. Werk aan deze doelen tijdens het maken van de kring. Aan deze kant kunnen 10 stoelen staan. Hoeveel staan er al? Hoeveel kunnen er nog bij? - Begrijpt en legt uit hoe het systeem van kopen en betalen in elkaar zit aan de hand van eenvoudige winkelsituaties. Herkent en gebruikt begrippen in de context van geld: duur, duurder, duurst(e), goedkoop, goedkoper, goedkoopst(e), euro, munten, waarde. U kunt hier aandacht aan besteden er iets in de klas kapot is gegaan. Of bijvoorbeeld als kinderen onvoorzichtig met spullen en speelgoed omgaan. Wat kost het om een nieuwe te kopen? pagina 1 van 5

2 - Luistert naar en geeft een adequate reactie op de leerkracht en andere leerlingen in éénop-één situaties. Wees alert op dit doel in de dagelijkse gesprekjes die u heeft met de kinderen. - Gebruikt aangeboden woorden actief tijdens de taalles (met correct gebruik van de lidwoorden). Gebruik de aangeboden woorden uit de activiteiten tijdens de dagelijkse handelingen. Uiteraard bent u vrij om aan alle doelen te werken in de dagelijkse situaties die u tegenkomt. Kijk hierbij ook naar de doelen die extra aandacht behoeven in uw klas. Extra kansen creëren Extra kansen creëren betekent dat u extra activiteiten kunt aanbieden waarbij de kinderen nieuwe ervaringen kunnen opdoen die bijdragen aan het bereiken van de doelen uit het thema. Hieronder staan voorbeelden van het creëren van extra kansen bij Geen troep op de stoep. - Representeert hoeveelheden tot en met tenminste 12 in een beeldgrafiek en interpreteert dit. Laat de kinderen iedere dag wegen hoe zwaar de prullenbak is. Geef het gewicht weer in een staafdiagram. Is de bak iedere dag even zwaar, of zijn er verschillen te zien? Hoe zou dat komen? - Herkent en gebruikt meetkundige begrippen: voor, achter, naast, in, op, boven, onder, dichtbij, ver weg, links, rechts, tegenover, tussen. Laat dit doel aan bod komen tijdens het spel in de kringloopwinkel. Hoe duur is het beeldje dat naast het koffiekopje staat? - Beschrijft voorwerpen/ situaties/ locaties (die niet te zien zijn) met kenmerken en details door er een visuele voorstelling van te maken. Laat ook dit doel aan bod komen tijdens het spel in de kringloopwinkel. Vraag een kind (klant) te omschrijven waar hij naar op zoek is. Hoe zit dit eruit? Is het groot? Zwaar? Welke kleur heeft het? - Doet met behulp van gerichte vragen verslag van een zichtbare gebeurtenis. Beantwoordt wie-, wat-, waar-vragen, aanwijs-, keuze-, invul- en voorspel-vragen. Vraag de kinderen te vertellen hoe bij hen thuis het vuil wordt opgehaald. Komt de vuilniswagen bakken ophalen, of staan er containers die geleegd moeten worden? In de activiteiten van Geen troep op de stoep worden verschillende arrangementen (basis, verdiept en intensief) beschreven. Ook daarbinnen zijn er veel mogelijkheden voor het creëren van extra kansen. pagina 2 van 5

3 Basis arrangement Doel: Leesplezier en oriëntatie op boek en verhaal Bij ieder thema van Sil op School zit een prentenboek, met een activiteit. Wij adviseren om naast deze activiteit extra kansen te creëren en vaker voor te lezen. Dit kan met het prentenboek van het thema, maar ook met andere (prenten)boeken die betrekking hebben op het thema (zie hiervoor de button Inspiratie ). Hoe meer kinderen plezier hebben in (voor)lezen, hoe sneller ze geneigd zijn om zelf een boek te pakken. Kinderen die veel lezen, oefenen niet alleen technisch lezen maar breiden ook hun woordenschat uit. Doel: fonemisch bewustzijn In de activiteiten van Geen troep op de stoep wordt toegewerkt naar de taaldoelen van de SLO. Hieronder valt ook fonemisch bewustzijn. Met de activiteiten alleen komt u echter niet aan de volledige verplichte leertijd voor taal. Daarom adviseren wij om voor dit onderdeel extra kansen te creëren, zodat u systematisch werkt aan het fonemisch bewustzijn. Bijvoorbeeld het herkennen van dezelfde klank in twee woorden (groep 1) of synthetiseert drieklankwoorden (MKM) auditief (groep 2) kunnen op allerlei momenten van de dag geoefend worden. Speel bijvoorbeeld het spelletje Welke woorden horen bij elkaar, omdat ze dezelfde klank hebben? Zak, bak, doos, duur, veer, zuur, achter, afval, vuilnis. Leg spullen uit de kringloopwinkel op tafel en spreek de woorden uit in losse klanken. Vraag de kinderen het voorwerp te pakken en het woord te benoemen. Bijvoorbeeld: p-o-p, b-e-d, p-e-n, t ou-w. Maak het moeilijker als het goed gaat: k-r-ij-t, b-l-o-k, s-j-aa-l. De woordenschat die aangeboden wordt in de activiteiten van het thema is voldoende voor de kinderen in het basisarrangement. U kunt extra kansen creëren om te consolideren. Dit kan bijvoorbeeld door een consolideerspelletje te spelen zoals Doorfluisteren. Het kind dat als laatste het woord hoort mag het hardop zeggen. Hij mag ook vertellen wat het woord betekent, eventueel met behulp van de woordkaart. Doel: Omgaan met de telrij In de activiteiten van Geen troep op de stoep wordt toegewerkt naar de rekendoelen van de SLO. Hieronder valt ook omgaan met de telrij. Met de activiteiten alleen komt u echter niet aan de volledige verplichte leertijd voor rekenen. Daarom adviseren wij om voor dit onderdeel extra kansen te creëren, zodat u systematisch werkt aan het omgaan met de telrij. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van telliedjes en versjes. Of het hardop aftellen bijvoorbeeld bij het klaar gaan staan in de rij. pagina 3 van 5

4 Doel: Omgaan met hoeveelheden Aan omgaan met hoeveelheden kan, net als omgaan met de telrij, extra aandacht besteed worden door extra kansen te creëren. Dit kan eigenlijk de hele dag door gedaan worden, bijvoorbeeld door tijdens activiteiten en spel in te zoomen op hoeveelheden. Verdiept arrangement Bij elke activiteit staan woorden vermeld. Bij een woord staan ook andere woorden die samen een samenhangend geheel vormen. Dit wordt een woordcluster genoemd. Voor de kinderen in het verdiepte arrangement kunt u een stap verder gaan en de kinderen zelf een woordspin laten maken. Zet een woord uit het aangeboden woordcluster centraal en laat de kinderen er zelf woorden bij bedenken. Hiermee krijgt u zicht op de woordenschatkennis van de betreffende kinderen. Doel: Omgaan met de telrij Voor kinderen in het verdiepte arrangement brengt u extra rekenproblemen aan in een betekenisvolle spelsituatie. Na het afval sorteren kan er geteld worden. Kunnen ze de getallen erbij schrijven? Laat de kinderen de getallen op de juiste volgorde leggen. Van welk afval is er het meest? Doel: Omgaan met hoeveelheden Bij omgaan met hoeveelheden kunt u het arrangement verdiepen door de suggestie voor het dagelijks wegen van het afval complexer te maken. Teken bijvoorbeeld een schaal bij het diagram. En laat de kinderen het gewicht steeds goed noteren. Waar zit 150 gram? Tussen de 100 en de 200 gram. Intensief arrangement Bij elke activiteit staan woorden vermeld. Bij een woord staan ook andere woorden die samen een samenhangend geheel vormen. Dit wordt ook wel een woordcluster genoemd. Voor kinderen met een kleine woordenschat en kinderen die het Nederlands als tweede taal leren is het belangrijk om de woorden uit dit cluster vooraf apart aangeboden te krijgen. Ook voor andere kinderen in het intensieve arrangement is dit belangrijk. Zo komen gedurende de dag de woorden terug in de activiteiten van het thema, in de hoeken en bij het creëren van kansen. Het apart aanbieden van de woorden uit het cluster zou een vast moment kunnen zijn tijdens de ochtendkring. Het aanleren van de woorden aan de kinderen gebeurt in vier stappen (4 Takt, Van den Nulft & Verhallen, 2009). Voor een beschrijving hiervan zie de algemene handleiding. pagina 4 van 5

5 Doel: Omgaan met de telrij Voor de kinderen in het intensieve arrangement kan er extra aandacht besteed worden aan het omgaan met de telrij door bijvoorbeeld boekjes te lezen waarin tellen centraal staat. Telt u ook zelf regelmatig hardop, bijvoorbeeld als u 8 rietjes uitdeelt voor de schoolmelk, of als vijf kinderen hun jas mogen gaan halen. Doel: Omgaan met hoeveelheden Omgaan met hoeveelheden kunt u intensiveren door verschillende hoeveelheden steeds te benoemen (zie ook omgaan met de telrij). Begin met hoeveelheden tot 3, breid dit langzaam uit. Laat de kinderen ook in de milieustraat aan de slag gaan met tellen. Geef steeds opdrachtjes met kleine hoeveelheden. Speelleeromgeving Een rijke speelleeromgeving geeft volop mogelijkheden om extra kansen te creëren. Geen troep op de stoep biedt bij inrichting van de speelleeromgeving suggesties voor deze extra kansen. Zie hiervoor de betreffende button. De kinderen kunnen met de suggesties zelfstandig aan de slag. pagina 5 van 5