Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 INLEIDING 11

Transcriptie

1 Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 INLEIDING 11 HOOFDSTUK I POLITIEK EN WETGEVEND KADER VOOR DE BEVORDERING VAN ENERGIE-EFFICIËNTIE Energie-efficiëntie als instrument van het energiebeleid Doelstellingen van het energiebeleid Europees energiebeleid Van energiebesparing tot energie-efficiëntie Europees energie-efficiëntiebeleid De jaren 80: eerste doelstellingen op het gebied van energie-efficiëntie Jaren 90: SAVE-richtlijn SAVE-richtlijn Enkele gespecialiseerde richtlijnen Europees onderzoek Protocol1 bij het Energiehandvest betreffende energie-efficiëntie en daarmee samenhangende milieuaspecten Jaren 2000: krachtige opleving van het energie-efficiëntiebeleid Groenboek over voorzieningszekerheid Enkele gespecialiseerde richtlijnen Richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen Het Groenboek over energie-efficiëntie of «Meer doen met minder» Richtlijn betreffende energie-efficiëntie bij het eindgebruik en energiediensten Gevolgen van de liberalisering van de Europese elektriciteits- en gasmarkt voor de energie-efficiëntie Conclusies 28 3

2 HOOFDSTUK II KANSEN VAN ENERGIE-EFFICIËNTIE IN GEBOUWEN VAN DE TERTIAIRE SECTOR Mogelijkheden die energie-efficiëntie biedt Isolatieniveau van gebouwen in Europa en in België in het bijzonder Technisch potentieel van energie-efficiëntie in gebouwen van de tertiaire sector Inleiding Methodes van de Econotec-studie 40 A. Referentiescenario 40 B. Resultaten van het BAU-scenario 42 C. Verminderingspotentieel 42 D. Conclusie van de analyse Eigenschappen van gebouwen van de tertiaire sector 46 A. Classificatie van gebouwen van de tertiaire sector 46 B. Referentie-indicatoren Classificatie van de investeringen in energie-efficiëntie in gebouwen Economische potentieel op het gebied van energie-efficiëntie in gebouwen van de tertiaire sector De eenvoudige terugverdientijd Netto contante waarde (NCW) Intern rendement (IRR (Internal Rate of Return)) Voordelen van investeringen in energie-efficiëntie Conclusies 52 HOOFDSTUK III OBSTAKELS VOOR ENERGIE-EFFICIËNTIE EN ROL VAN DE DERDEPARTIJFINANCIERING Obstakels voor energie-efficiëntie Economische obstakels Obstakels die te wijten zijn aan onvolkomenheden van de markt 54 A. Externe factoren Lage kosten van de energie voor de eindverbruiker 54 B. Onvolledige informatie 54 C. Asymmetrie van de informatie 56 D. Verborgen kosten Obstakels die te wijten zijn aan marktobstakels 58 A. Heterogeniteit van de prestaties 58 B. Onscheidbaarheid van de eigenschappen van het product 58 C. Toegang tot kapitaal 58 4

3 D. Onbeduidendheid van de energiefactuur 59 E. Risico van investeringen in energie-efficiëntie 59 F. Perspectieven op korte termijn 59 G. Opsplitsing van de bouwsector Gebrek aan coördinatie Gedragsobstakels Type en vorm van informatie Vertrouwen Inertie Waarden en cultuur Organisatorische obstakels Organisatiestructuur Macht De openbare sector Hoe de ESCO s de obstakels voor energiebesparingen kunnen beperken Gebrek aan informatie betreffende het energiebesparingspotentieel Toegang tot kapitaal Technische competenties 64 HOOFDSTUK IV FINANCIERINGSMECHANISMEN VOOR INVESTERINGEN IN ENERGIE-EFFICIËNTIE EN SYSTEEM VAN DE DERDEPARTIJFINANCIERING Algemene inleiding Traditionele en niet-traditionele financieringsinstrumenten Traditionele instrumenten Interne financiering Krediet Niet-traditionele instrumenten financiering door derden Energiediensten en hun financiering door derden Aard van de energiediensten Typologie van contracten voor de levering van energiediensten Het energieleveringscontract Het energiebeheer- en gebruikscontract Het energieprestatiecontract Andere types contracten in verband met energie Leasing Publiek-private samenwerking 80 5

4 4. Derdepartijfinanciering en de beginselen ervan Definitie: ESCO en derdepartijfinanciering Europa België Wat onderscheidt derdepartijfinanciering van een traditionele financieringsmethode? Wat is de rol van de derde-investeerder? Competenties van de derde-investeerder Types contracten voor derdepartijfinanciering terugbetalingsmodaliteiten Het contract «Shared savings» Het contract «First out» Het contract «Guaranteed savings» Het energiebeheercontract met garantie Werking van het mechanisme van derdepartijfinanciering Financiële middelen Boekhouding Juridische aspecten Technisch beheer Technische en administratieve follow-up Berekening van de besparingen Stappen van een project om de energie-efficiëntie te verbeteren met behulp van financieringsmechanismen Behoefteanalyse van een energieprestatiecontract Bepaling van de doelstellingen van het project Looptijd van het contract Kwaliteit van de dienstverlening Investeringskosten Onderhoudsniveau Voorafgaande studie of audit Haalbaarheids- of voorontwerpstudie Investeringsbeslissing Uitvoering en beheer van het project Einde van het contract De contractonderhandelingen en de vereiste stappen in het kader van de regelgeving betreffende openbare aanbestedingen Lancering van een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling Uitnodiging tot het indienen van voorstellen Analyse van de voorstellen 103 6

5 7.4. Contract met betrekking tot de haalbaarheidsstudie Contractonderhandelingen Voor- en nadelen van het mechanisme van derdepartijfinanciering Voordelen Algemene voordelen Financiële voordelen Voordelen op het gebied van personeel en dienstverlening Organisatorische en milieuvoordelen Voordelen voor een openbare opdrachtgever Voordeel voor een privéopdrachtgever Nadelen/beperkingen van derdepartijfinanciering Personeel/organisatie Kritieke grootte Minimale duur Verlies van flexibiliteit Andere Succes- en risicofactoren Succesfactoren Risicofactoren Specifieke obstakels voor derdepartijfinanciering Psychologische obstakels Gebrek aan informatie onbekendheid van het mechanisme Gebrek aan motivatie openbare sector Institutionele en beslissingsobstakels Technische obstakels Economische en financiële obstakels Organisatorische obstakels Obstakels in verband met openbare aanbestedingen Oplossingen voor de obstakels eigen aan derdepartijfinanciering Aanbod van energiediensten Opleiding van de energiedienstenondernemingen Ontwikkeling van financieringsbronnen Steun bij de oprichting van ESCO fiscale aspecten Gestandaardiseerde meting en verificatie van de besparingen Ontwikkeling van vakverenigingen van ESCO s De ontwikkeling van een Europees netwerk van derde-investeerders Vraag naar energiediensten Informatie en sensibilisering 118 A. Pilootprojecten 119 7

6 B. Informatie Verlaging van de transactiekosten door standaardisering 119 A. Standaardisering 119 B. Opleiding Voorbeeldfunctie en rol van stuwende kracht van de openbare instanties Juridische en administratieve obstakels uit de weg ruimen Facilitator voor de ontwikkeling van projecten Accreditatiesysteem Conclusies 122 HOOFDSTUK V BELGISCHE EN EUROPESE MARKT VAN DE DERDEPARTIJ- FINANCIERING Historisch overzicht ontwikkeling in Noord-Amerika De Europese markt Ontstaan van de Europese markt in de jaren De jaren De jaren De toekomst van de ESCO s in Europa De Belgische markt Actoren Types investeringen TPF-Econoler Clientèle Evolutie van de markt Type projecten FEDESCO Casestudie: zwembad van Sint-Gillis: derdepartijfinanciering voor de renovatie van een ketel Conclusie 142 ALGEMENE CONCLUSIE 143 BIBLIOGRAFIE 149 LIJST VAN FIGUREN, TABELLEN EN KADERS 159 BIJLAGEN 161 8