1. INVESTERINGSBESLISSINGEN, INVESTERINGSCALCULATIE EN

Transcriptie

1 INHOUD INLEIDING INVESTERINGSBESLISSINGEN, INVESTERINGSCALCULATIE EN 15 KAPITAALBUDGETTERING 1.1 De aard van de investeringsbeslissing Organisatorische context Strategische context Sociale context De waardebasis en doelfunctie Kasstromen Financiering Objectiviteit en toekomstgerichtheid Boekhoudkundige resultaten Beperkingen Tijd Doorlopende illustratie: Fiona NV Kapitaalbudgettering Ideeëngeneratie Screening en eerste projectdefinitie Technische haalbaarheid Commerciële haalbaarheid Financiële haalbaarheid Strategische haalbaarheid Projectdefinitie en analyse/evaluatie Projectimplementatie Post audit Afsluiting Bijlage Excel-werkmappen 42

2 6 DE INVESTERINGSBESLISSING 2. DE TIJDSWAARDE VAN GELD Alternatieve beleggingsopbrengst Eindwaarde Actuele waarde Perpetuïteit Perpetuïteit met constante groeivoet Algemene opmerking Andere elementen m.b.t. de tijdswaarde Inflatie Risico Subjectieve tijdspreferentie Afsluiting Bijlage Enkele financiële functies in Excel Perpetuïteit met constante groeivoet SOORTEN INVESTERINGEN Strategische, tactische en vervangingsinvesteringen Strategische investeringen Tactische en vervangingsinvesteringen Conventioneel investeringsproject, leningtype en niet-conventioneel 65 project 3.3 Afhankelijke en onafhankelijke investeringen Afsluiting BASISVERONDERSTELLINGEN Modelvereenvoudiging Technische vereenvoudiging EVALUATIEMAATSTAVEN Zonder rekening te houden met de tijdswaarde van geld Terugverdientijd Accounting rate of return en return on investment Rekening houdende met de tijdswaarde van geld Netto contante waarde 79

3 INHOUD Netto contante waarde-profiel Interne rendementsvoet Verdisconteerde terugverdientijd Winstgevendheidindex Jaarlijkse equivalente kostenmethode Kosten per eenheid Projecten met componenten met een verschillende 102 gebruiksduur Overcapaciteit Verband terugverdientijd, NCW, IR Maximale terugverdientijd Minimaal vereist leven Verband IR en terugverdientijd Welke methoden worden in de praktijk gebruikt? Illustraties ScriptaManent en Fiona NV ScriptaManent Doorlopende case Fiona Afsluiting Excel-bijlage Snel een grafische voorstelling van het NCW-profiel opstellen 109 met de tabelfunctie Nulpunten vinden met de IR-functie NCW EN IR BIJ ELKAAR WEDERZIJDS UITSLUITENDE 117 INVESTERINGSPROJECTEN 6.1 Eénmalige investeringen De herinvesteringassumptie en de GIR Zich herhalende projecten Afsluiting ENKELE PROBLEMEN BIJ HET BEPALEN VAN DE KASSTROMEN Absolute of relatieve kasstromen? Werkkapitaal Project- en financieringsstromen Deelbesparingen 137

4 8 DE INVESTERINGSBESLISSING 7.5 Alternatieve kosten Afsluiting en algemeen voorbeeld Kas&Boek INTERNE KAPITAALRANTSOENERING Oorzaken en types van kapitaalrantsoenering Selectie bij kapitaalrantsoenering Schaalbaarheid en ondeelbaarheid Eén-periode en multi-periode kapitaalrantsoenering Assumpties Eén-periode kapitaalrantsoenering bij ondeelbare projecten Eén-periode kapitaalrantsoenering bij schaalbare projecten Multi-periode kapitaalrantsoenering bij ondeelbare projecten Multi-periode kapitaalrantsoenering bij schaalbare projecten Bijzondere situaties Effect van elkaar wederzijds uitsluitende investeringen Effect van intern gegenereerde investeringsfondsen Effect van uitgestelde investeringsprojecten Externe kapitaalrantsoenering Afsluiting Excel-bijlage Oplosser Doelzoeken INFLATIE Principe Reële of nominale rente Reële rente Nominale rente Reële of nominale kasstromen Illustratie en vergelijking Ongelijkmatige prijswijzigingen Afsluiting 169

5 INHOUD BELASTINGEN Probleemstelling BTW Belastingschild van de interesten Belastingschild van de afschrijvingen Principe Afschrijvingsmethoden Investeringsaftrek Kapitaalsubsidies Interestsubsidies Globaal effect Samenvattende voorbeelden Voorbeeld VZW en NV Fiona Alternatieve berekeningswijze Afsluiting Excel-bijlage: afschrijvingsfuncties BEPALING VAN HET VEREISTE RENDEMENT Vreemd vermogen Eigen vermogen Gewogen gemiddelde kapitaalkost Afsluiting BESLUITVORMING BIJ RISICO EN ONZEKERHEID: EEN STATISCHE 215 ANALYSE 12.1 Onzekerheid: statisch en dynamisch Omschrijving van risico en onzekerheid Invloed van risico en onzekerheid op de projectevaluatie Sensitiviteitsanalyse Principe Case SenSim: probleemstelling Excel Doelzoeken en macro s Case SenSim: sensitiviteitsanalyse 226

6 10 DE INVESTERINGSBESLISSING Tornado diagrammen Tekortkomingen van een sensitiviteitsanalyse Scenario s en Monte Carlo-simulatie Scenario s Monte Carlo-simulatie Kansenbomen, verwachte waarde en spreidingsmaatstaf Risicoaangepast vereist rendement en terugverdientijdnorm Risicoafhankelijk vereist rendement Aangepaste terugverdientijdnorm Invloed van risico en onzekerheid op de keuze tussen projecten Beslissingregels gebaseerd op speltheorie zonder 253 kansschattingen Bayes-Laplace criterium Maximin-regel Maximax-regel Hurwicz-criterium Minimaxspijt-regel Mathematische verwachting herbekeken Doorlopende illustratie Fiona Afsluiting Excel-bijlage: macro s RISICO EN ONZEKERHEID: EEN DYNAMISCHE ANALYSE MET 263 BESLISSINGSBOMEN 13.1 Inleidende concepten Eén-periode beslissing Meer-perioden beslissingen Beslissingsbomen en instap/uitstap-beslissingen Instap/uitstap-beslissingen en de waarde van informatie Perfecte informatie Niet-perfecte informatie Afsluiting RISICO EN ONZEKERHEID: EEN DYNAMISCHE ANALYSE OP BASIS VAN 285 OPTIES 14.1 Kenmerken van reële opties 285

7 INHOUD Begripsomschrijvingen Waarde onzekerheid Het binomiaalmodel Het binomiaalmodel voor het waarderen van financiële opties Basis: één-periode binomiaalmodel Meer-perioden binomiaalmodel Het binomiaalmodel voor het waarderen van reële opties Het Black-Scholesmodel Black-Scholesmodel voor financiële opties Black-Scholesmodel voor reële opties: voorbeeld 310 bosexploitatie 14.6 Verschillen financiële en reële opties Afsluiting Bijlage: het binomiaalmodel versus het Black-Scholesmodel STRATEGIE, INTANGIBLES EN DE ORGANISATORISCHE CONTEXT Te hoog vereist rendement Overdreven optimisme Prestatiebeoordeling NCW en de intangibles Balanced scorecard Information economics Afsluiting 331 BIJLAGEN 333 Bijlage 1 Tabel A Huidige waarde van Bijlage 2 Tabel B Huidige waarde van een annuïteit van Bijlage 3 Formularium 339 Bijlage 4 Lijst van de werkbladen op cd-rom 343 Lijst van de figuren 345 Geselecteerde bibliografie 349