BESLUIT. Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37 van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37 van de Mededingingswet. Nummer 6115 / 14 Betreft zaak: Stichting Schiedamse en Vlaardingse Ziekenhuizen - Medisch Centrum Rijnmond Zuid I. MELDING 1. Op 8 juni 2007 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Stichting Samenwerkende Schiedamse en Vlaardingse Ziekenhuizen en Stichting Medisch Centrum Rijnmond Zuid voornemens zijn te fuseren, in de zin van artikel 27, onder a, van de Mededingingswet. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 111 van 13 juni Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen. Tevens is een zienswijze ontvangen van de Nederlandse Zorgautoriteit (hierna: NZa). II. PARTIJEN 2. Stichting Samenwerkende Schiedamse en Vlaardingse Ziekenhuizen (hierna: SSVZ) is een stichting naar Nederlands recht. SSVZ biedt klinische en niet-klinische algemene ziekenhuiszorg aan vanuit zijn locaties in Vlaardingen en Schiedam. SSVZ heeft tevens een polikliniek in Maassluis. Op dit moment telt SSVZ in totaal 432 bedden. SSVZ biedt een basispakket van diagnostische en therapeutische faciliteiten aan. Ook beschikt het over een afdeling waar 24 uur spoedeisende eerste hulp wordt geboden. Per 1 januari 2008 zal een nieuw te bouwen vestiging in Schiedam alle activiteiten uit Vlaardingen en Schiedam overnemen. De activiteiten in Maassluis blijven gehandhaafd. 3. Stichting Medisch Centrum Rijnmond Zuid (hierna: MCRZ) is een stichting naar Nederlands recht. Het MCRZ biedt klinische en niet-klinische algemene ziekenhuiszorg aan vanuit zijn twee locaties in Rotterdam, genaamd Clara en Zuider. In totaal beschikt het MCRZ over 679 bedden. Een nieuw te bouwen locatie in de directe omgeving van de bestaande locaties zal eind 2010 de activiteiten van locatie Zuider overnemen. Het MCRZ biedt een basispakket van diagnostische en therapeutische faciliteiten aan. Ook beschikt het over een afdeling waar 24 uur spoedeisende eerste hulp wordt geboden en is het gespecialiseerd in de behandeling van brandwonden. Daarnaast beschikt het MCRZ over een vergunning uit hoofde van de Wet op de bijzondere medische verrichtingen voor het verrichten van topklinische behandelingen. III. DE GEMELDE OPERATIE 1 Openbare versie

2 4. De gemelde operatie betreft de oprichting van een holdingstichting, die het bestuur zal voeren over de Stichting Samenwerkende Schiedamse en Vlaardingse Ziekenhuizen en de Stichting Medisch Centrum Rijnmond Zuid. De holdingstichting zal één Raad van Bestuur en één Raad van Toezicht kennen en zal als bestuurder het strategische en financiële beleid van de ziekenhuizen bepalen. De voorgenomen transactie is vastgelegd in een aan de NMa verstrekt document getiteld Concept - Missie, ambitie en topstructuur van Het Combinatie Ziekenhuis d.d. 5 juli TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder a, van de Mededingingswet. De hiervoor, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat twee voorheen van elkaar onafhankelijke ondernemingen fuseren. 6. Betrokken ondernemingen zijn SSVZ en het MCRZ. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. A. RELEVANTE MARKTEN RELEVANTE PRODUCTMARKTEN 8. De activiteiten van partijen overlappen op het vlak van de algemene ziekenhuiszorg. 1 In eerdere besluiten 2 is aangegeven dat er, vanwege mogelijke aanbodsubstitutie tussen verschillende specialismen, sprake kan zijn van markten voor algemene ziekenhuiszorg. In voorgaande besluiten is in het midden gelaten of er sprake is van (een) markt(en) voor algemene ziekenhuiszorg of dat nader onderscheid moet worden gemaakt naar specialismen. Het aanbod van partijen, uitgaande van de door het Centraal College Medische Specialismen erkende 1 Hoewel partijen opmerken dat er mogelijk een verticale relatie bestaat tussen MCRZ en SSVZ aangezien SSVZ kan doorverwijzen naar het MCRZ voor topklinische verrichtingen, wordt hier in het besluit niet nader op ingegaan. Naast het MCRZ verricht bijv. ook het Erasmus Medisch Centrum topklinische behandelingen. Er is geen enkele aanwijzing dat de voorgenomen fusie tot mededingingsbeperkende effecten, zoals uitsluiting, kan leiden. 2 Zie het besluit van 28 januari 2004 in zaak 3524/Juliana Kinderziekenhuis/Rode Kruis Ziekenhuis Ziekenhuis Leyenburg, punt 37 tot en met 40 en het besluit in de vergunningsfase van 8 juni 2005 in zaak 3897/Ziekenhuis Hilversum Ziekenhuis Gooi-Noord, punten 14 en Openbare versie

3 specialismen en subspecialismen, overlapt in grote mate. 3 Uit onderzoek is gebleken dat van deze overlappende activiteiten geen onderdeel is te onderscheiden dat slechts door partijen, en niet door concurrenten, wordt aangeboden of waarop partijen een aanmerkelijk sterkere positie hebben dan op andere specialismen. Een beoordeling op het gebied van algemene ziekenhuiszorg zal dan ook niet afwijken van een beoordeling per specialisme. Hierdoor zal in het navolgende niet op afzonderlijke specialismen worden ingegaan. 9. In dit besluit wordt, net als in eerdere besluiten 4, op grond van overwegingen met betrekking tot vraag- en aanbodsubstitutie en verschillen in toetredingsdrempels, uitgegaan van het bestaan van aparte relevante productmarkten voor klinische en niet-klinische algemene ziekenhuiszorg. 5 RELEVANTE GEOGRAFISCHE MARKTEN 10. Partijen concluderen dat de relevante geografische markten van SSVZ en het MCRZ respectievelijk de regio Nieuwe Waterweg Noord en Hoek van Holland, en Rotterdam ten zuiden van de Maas betreffen, waarbij in hun analyse o.a. gebruik is gemaakt van de adherentiegebieden 6 van partijen. 11. In het marktonderzoek hebben verschillende omliggende ziekenhuizen en een grote zorgverzekeraar in de regio te kennen gegeven uit te gaan van een geografische markt die de stad(sregio) Rotterdam omvat of ruimer is. Zij merken ook op dat de Maas een historisch gegroeide barrière zou vormen voor patiënten bij de keuze voor een ziekenhuis. 3 De activiteiten van SSVZ en het MCRZ overlappen horizontaal op: anesthesiologie, cardiologie, dermatologie, heelkunde, hematologie, interne geneeskunde, keel-neus- en oorheelkunde, kindergeneeskunde, pathologie, longziekten en tuberculose, maag-darm-leverziekten, medische microbiologie, neurochirurgie, neurologie, obstetrie en gynaecologie, oogheelkunde, orthopedie, plastische chirurgie, radiologie, reumatologie, revalidatiegeneeskunde en urologie. Ook bieden beide partijen kaakchirurgie, klinische oncologie, longchirurgie, nefrologie, nierziekten en vaatchirurgie als subspecialisme aan. 4 Zie bijvoorbeeld het besluit van 19 februari 2007 in zaak 5935/ Laurentius Ziekenhuis Roermond St. Jans Gasthuis, punt Er is sprake van niet-klinische zorg wanneer een patiënt via een poliklinische behandeling of dagopname binnen 24-uur kan worden geholpen. Bij een klinische behandeling wordt de patiënt langer dan 24-uur opgenomen in het ziekenhuis. 6 Het adherentiegebied van SSVZ bestaat uit de gemeenten Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en het postcode gebied 3151 in Rotterdam. Het adherentiegebied van het MCRZ bestaat uit de postcodegebieden 3064, 3065, en 3085 in Rotterdam. 3 Openbare versie

4 12. In het onderhavige geval kan in het midden worden gelaten of voor klinische en nietklinische algemene ziekenhuiszorg dient te worden uitgegaan van een geografische markt zoals partijen deze aangeven, dan wel dat dit de stad Rotterdam of de stadsregio Rotterdam betreft, of ruimer is dan deze mogelijke markten, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punten 13 tot en met 19). B. GEVOLGEN VAN DE CONCENTRATIE 13. Wanneer uitgegaan wordt van de geografische markten zoals partijen deze voorstellen (zie punt 10), bestaat er geen overlap van de activiteiten van partijen. 14. Wanneer wordt uitgegaan van de stadsregio Rotterdam 7 als mogelijke geografische markt, overlappen de activiteiten van partijen. Binnen de stadsregio Rotterdam zijn verschillende organisaties actief die klinische en niet-klinische algemene ziekenhuiszorg aanbieden. Het Erasmus MC, inclusief het Havenziekenhuis en de Daniel den Hoed kliniek, is actief op beide oevers in Rotterdam. Het St. Franciscus Ziekenhuis bedient voornamelijk het Noorden en Westen van Rotterdam en omliggende gemeenten. Het IJsselland Ziekenhuis vervult deze rol voor het Noorden en Oosten van Rotterdam en omgeving. Het Ikazia Ziekenhuis en het Ruwaard van Putten Ziekenhuis zijn, naast het MCRZ, actief op de zuidelijke oever van de Maas en zij bedienen o.a. patiënten uit Rotterdam en de Zuidelijke omgeving van deze stad. 15. Gebaseerd op het aantal opnames/poliklinische behandelingen in 2005 hebben partijen een gezamenlijk marktaandeel op de markten voor klinische en niet-klinische algemene ziekenhuiszorg van [30-40]% en [30-40]% in de stadsregio Rotterdam. Eerder onderzoek 8 ten behoeve van het besluit van 8 juni 2005 in zaak 5047/ Erasmus MC Havenziekenhuis geeft een soortgelijk beeld van de concurrentiële verhoudingen. 16. Indien uitgegaan zou worden van een nauwere markt, te weten de stad Rotterdam, blijft gelden dat gezien het relatief grote aantal verschillende aanbieders en hun locaties ten opzichte van partijen, het onwaarschijnlijk is dat door de fusie het eerste en meest aannemelijke alternatief wegvalt voor een belangrijk aantal patiënten uit Rotterdam en omringende gemeenten. Bevraagde ziekenhuizen en zorgverzekeraar hebben aangegeven dat SSVZ en het MCRZ niet (direct) met elkaar concurreren maar met name met andere ziekenhuizen in en rond Rotterdam. 7 Stadregio Rotterdam is de aanduiding voor de verzameling van de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Brielle, Capelle aan den IJssel, Hellevoetsluis, Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen, Westvoorne. 8 Het betreft hier cijfers uit 2003 uit het onderzoek ten behoeve van zaak 5047/ Erasmus MC Havenziekenhuis, reeds aangehaald, punten 38 tot en met Openbare versie

5 17. Indien uitgegaan wordt van een ruimere geografische markt dan de stadsregio Rotterdam zijn de marktaandelen van partijen lager, aangezien buiten deze regio andere ziekenhuizen gevestigd zijn zoals het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft, de Haga Ziekenhuizen in Den Haag en het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht. Zienswijze NZa 18. De NZa heeft een zienswijze gegeven omtrent de onderhavige concentratie. De NZa heeft aangegeven het niet aannemelijk te achten dat de voorgenomen concentratie tussen SSVZ en het MCRZ nadelige gevolgen zal hebben voor de publieke belangen, te weten kwaliteit, toegankelijk en betaalbaarheid. Conclusie 19. Ongeacht of in onderhavige zaak de relevante geografische markt voor klinische en nietklinische algemene ziekenhuiszorg de regio Nieuwe Waterweg Noord en Hoek van Holland, Rotterdam ten zuiden van de Maas, de stad Rotterdam of de stadsregio Rotterdam betreft, of ruimer is, is het niet aannemelijk dat als gevolg van onderhavige concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt. 5 Openbare versie

6 VI. CONCLUSIE 20. Na onderzoek van deze melding is de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 21. Gelet op het bovenstaande deelt de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 19 juli 2007 De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze: W.g. Drs. A.J.M. Kleijweg Wnd. directeur Concentratiecontrole Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de Rechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam. 6 Openbare versie