Lekker Helder, 0% alcohol

Transcriptie

1 Lekker Helder, 0% alchl Beleidsrapprt R.H.L.M. Bvens E. Kbus S. Meines R. van Rikxrt A. Schuitema Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 1

2 COLOFON Uitgave Christelijke Hgeschl Windesheim Tekst R. Bvens (eindredactie) E. Kbus S. Meines R. van Rikxrt A. Schuitema 2009 Christelijke Hgeschl Windesheim Alle rechten vrbehuden. Niets uit deze uitgave mag wrden Verveelvudigd, pgeslagen in een geautmatiseerd gegevensbestand, f Openbaar gemaakt, in enige vrm f p enige wijze, hetzij elektrnisch, Mechanisch, dr ftkpieën, pnamen f p enige andere manier, znder Vrafgaande testemming van de auteur Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 2

3 Inhudspgave Samenvatting... 5 Vrwrd... 7 Inleiding Vraagstellingen, pzet en uitvering van het udernderzek Vraagstellingen Opzet... Fut! Bladwijzer niet gedefinieerd Uitvering van het nderzek Respns De belangrijkste nderzeksresultaten Het bereik van de interventie... Fut! Bladwijzer niet gedefinieerd Agendasetting... Fut! Bladwijzer niet gedefinieerd Sciale nrm Kennis negatieve gevlgen van alchlgebruik Kennis alchl in de pveding Kennis uders ver alchlgebruik van de kinderen Gedrag uders in de pveding De resultaten nader bekeken Cnclusies Aanbevelingen Bijlagen Inleidende brieven p de enquête Onderzeksresultaten Opmerkingen van de respndenten Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 3

4 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 4

5 Samenvatting In het najaar van 2010 is een schriftelijke enquête uitgeverd nder uders van kinderen van 10 tt 18 jaar in de gemeente Delft. De enquête is in pdracht van de gemeente Delft uitgeverd dr en nderzeksteam van het lectraat Verslavingspreventie van de hgeschl Windesheim in Zwlle. Del van de enquête was m aan de hand van de resultaten inzicht te verkrijgen ten aanzien van kennis, nrmen en gedrag van Delftse uders in relatie tt het (tekmstig) alchlgebruik van hun kinderen. Daarmee kn input gegenereerd wrden vr het lkale prject Lekker Helder, 0% Alchl dat sinds 2007/2008 in de gemeente wrdt aangebden. Uit de resultaten blijkt, dat uders ng weinig ntie hebben van het prject Lekker Helder, 0% Alchl. Dat is k niet verwnderlijk, want na een intensieve start is in het prject even een pas p de plaats gemaakt. Ouders zijn daarentegen wel ntvankelijk vr een intensivering p het thema. Ze vinden het alchlgebruik nder jngeren, k in Delft, zeker niet nrmaal en vinden k de aandacht in de media ver dit nderwerp zeker niet verdreven. Ouders zien wat dit betreft k een duidelijke rl vr de gemeente weggelegd. Qua kennis weten de meeste uders wel dat het gebruik van alchl dr jngeren schadelijke effecten kan hebben p hun ntwikkeling en leerprestaties, met name vanwege de negatieve invled p de hersenen. Meer specifiek zijn uders zich echter minder bewust van risic s p schlverzuim/-uitval, nveilige seks en verslaving p latere leeftijd. Over hun mgelijke eigen invled p het drinkgedrag van de kinderen in de pveding zijn de uders redelijk psitief gestemd. Tch valt er wat dit betreft ng winst te beken als de resultaten wrden vergeleken met een prject in De Achterhek, dat al enige jaren lpt. Qua pvedingsstijl daarentegen scren de uders in Delft in vergelijking met deze regi weer psitiever. Gecnstateerd wrdt dat er relatief ng veel uders laat beginnen met het bespreekbaar maken van het nderwerp bij hun kinderen. Hewel niemand van de uders aangeeft hiermee te wachten ttdat het gebruik uit de hand lpt valt k hier ng winst te behalen. Een en ander kan te maken hebben met het hebben van nvldende zicht p het alchlgebruik van het eigen kind. De gerapprteerde gegevens verschillen wat dit betreft ng te veel met de dr jngeren zelfgerapprteerde gegevens ver alchlgebruik, zals dit blijkt uit de Gezndheidsmnitr van de GGD uit Ouders hebben er ver het algemeen weinig prblemen mee als kinderen thuis drinken, althans als ze eenmaal van hen mgen drinken. Wel heeft men bezwaren tegen het fenmeen indrinken : van het gebruik van één f 2 glazen maakt men wat dit betreft meestal geen prbleem. De vraag is echter f men vldende zicht hierp heeft. Dat uders invled kunnen uitefenen p het drinken van hun kinderen als ze zelf matiger hiermee mspringen in hun bijzijn wrdt nauwelijks nderkend. In het nderzek is tensltte ng gekeken naar differentiële effecten. Als kinderen jnger zijn is men duidelijk minder tlerant. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 5

6 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 6

7 Vrwrd In het najaar van 2010 is dr de Hgeschl Windesheim in pdracht van de gemeente Delft een pstenquête uitgezet nder uders van kinderen van 10 tt 18 jaar binnen de gemeentegrenzen. Het del was m inzicht te verkrijgen in kennis, huding en gedrag van uders ten aanzien van de pveding in relatie tt het alchlgebruik van hun kinderen. De gegevens knden infrmatie pleveren ver de status qu ten aanzien hiervan en daarmee als basis dienen vr het beleid in de kmende jaren. Het nderzek vnd plaats in het kader van een afstudeerprject van drie studenten pedaggiek, die de resultaten in een uitgebreid rapprt hebben neergelegd 1. Vanwege de hanteerbaarheid vr het beleid is beslten dit rapprt te bewerken tt een beleidsrapprt. Dit gaf tevens de kans ng een aantal extra analyses uit te veren en een aantal vergelijkingen te trekken met vergelijkbare nderzeken in andere gemeenten. Op deze plaats past een wrd van dank aan allereerst de uitverders van het basisnderzek: Evelien Kbus, Suzanne Meines en Rianne van Rikxrt. Daarnaast aan de ndersteuning vanuit Windesheim, nl. Cilly Litamahuputty en Arnut Schuitema en tensltte aan de vertegenwrdigers van de gemeente Delft, te weten Peter Esseveld en Steven Pll. 1 Kbus, R., Meines, S. & Rikxrt, R. van (2010). Alchl & pveding: Lekker Helder, 0% Alchl. Zwlle, Pedaggiek VT Christelijke Hgeschl Windesheim. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 7

8 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 8

9 Inleiding Bekend is dat alchlgebruik in nze maatschappij, k nder jngeren, breed geaccepteerd is. Kinderen greien steeds meer in een mgeving p waarin zij dagelijks met alchl gecnfrnteerd wrden. De gemeente Delft wil het schadelijk alchlgebruik van jngeren jnger dan 18 jaar terugdringen en het aantal jngeren dat begint met drinken vr hun 16 e jaar verminderen. Wat denken uders uit de gemeente Delft ann 2010 als het gaat m het thema alchl en pveding? De gemeente Delft wil de eigen campagnes gericht p alchlmatiging een nieuw leven inblazen. Het Trimbs-instituut heeft in pdracht van de gemeente Delft het plan van aanpak in 2010 herschreven 2. Een van de hierin vrgestelde acties betrf het den van nderzek nder uders van Delftse minderjarigen. De gemeente heeft dit vrstel vergenmen en beslten een nderzekspdracht te verstrekken aan het lectraat Verslavingspreventie binnen Windesheim. De resultaten van het nderzek zuden ndersteuning meten bieden aan het prject Lekker helder, 0% alchl!. Binnen het nderzek is getracht antwrd te geven p de vlgende centrale vraagstelling: Wat is de kennis, attitude, waargenmen gedragscntrle en gerapprteerd gedrag van Delftse uders, als het gaat m alchlgebruik van hun kinderen in de leeftijd van 10 tt 18 jaar?. Op deze centrale vraagstelling wrdt antwrd gegeven met behulp van deelvragen die zich richten zich p de dmeinen: kennis, nrmen en attitude, gerapprteerd gedrag en pvedingsstijlen bij de Delftse uders. Op basis van het nderzek wrden aanbevelingen gefrmuleerd ten beheve van de gemeente Delft en haar alchlmatigingscampagne. Deze aanbevelingen kan de gemeente Delft inzetten ter ndersteuning als het gaat m het stellen van verdere maatregelen p het gebied van alchlpreventie nder de jeugd. Het nderzek is een afstudeerpdracht geweest van drie studenten HBO pedaggiek. Deze hebben een uitgebreid rapprt pgesteld 3. Het nu vr u liggende rapprt is grtendeels een bewerking van dat rapprt en dient als beleidsdcument. Waarm een nderzek nder uders? Uit nderzek blijkt, dat uders veel invled hebben p het drinkgedrag van hun kinderen. 4 Zij zijn uiteraard zeer bepalend vr de scialisatie van hen. Daarnaast spelen zij echter k een belangrijke rl in de beschikbaarstelling van alchl aan kinderen, zij zijn veelal degenen van wie jngeren hun eerste glas alchl in handen krijgen. 5 Ok zijn zij degenen die, zeker p jngere leeftijd het best in de psitie 2 Bvens, R. (2010). Plan van aanpak Lekker Helder, 0% Alchl Delft Met inbegrip van de rapprtage ver de peride Utrecht, Trimbs-instituut. 3 Kbus, R., Meines, S. & Rikxrt, R. van (2010). Alchl & pveding: Lekker Helder, 0% Alchl. Zwlle, Pedaggiek VT Christelijke Hgeschl Windesheim. 4 Bvens, R.H.L.M. (2009). Onderbuwing van de integrale aanpak van alchlmisbruik nder jngeren in Zuid-Hlland Zuid. Rtterdam Cephir/Utrecht,Trimbs-instituut. 5 Vet, R., & Van den Eijnden, R. (2007). Het gebruik van alchl dr jngeren en de rl van uders: Resultaten van twee metingen (Vl. 51). Rtterdam: IVO. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 9

10 verkeren m tezicht uit te efenen p het gedrag van hun kinderen. Het plan van aanpak bevat nder meer het vrnemen peridiek attitudemetingen uit te veren nder uders. Wat denken uders uit de gemeente Delft ann 2010 als het gaat m het thema alchl en pveding? Welke regels hanteren zij in deze pveding ten aanzien van hun kinderen? Aanvankelijk lag het in de bedeling dit te meten dr middel van een telefnische enquête. Uiteindelijk bleek dit plan niet uitverbaar vanwege een gemeentelijke wetsbepaling welke nderzekers verbiedt m de Delftse bevlking lastig te vallen met telefnische enquêtes. Vandaar dat uiteindelijk een schriftelijke enquête is uitgeverd, met alle beperkingen van dien. Het nderzek dient gezien te wrden als een 0-meting. Tevens zullen de resultaten gebruikt kunnen wrden m richting te geven aan de invulling van het alchlbeleid in Delft in de kmende jaren. In het eerste hfdstuk van dit nderzeksrapprt wrdt ingegaan p de centrale vraagstelling en zal vervlgens de pzet en uitvering van het nderzek wrden tegelicht. In hfdstuk 2 wrden de belangrijkste nderzeksresultaten weergegeven. Dit gaat gepaard met een beperkt aantal nadere analyses die zijn uitgeverd. Onder andere wrden de gegevens afgezet tegen de gegevens uit de gezndheidsmnitr nder jngeren die in 2009 is gehuden. In de lp van 2011 zullen ng in het kader van een te schrijven artikel vr een vaktijdschrift uitgebreidere analyses wrden uitgeverd. Hierbij zullen de resultaten van het Delftse nderzek wrden vergeleken met de resultaten van vergelijkbaar nderzek in een aantal gemeenten elders in Nederland. In hfdstuk 3 wrden cnclusies en aanbevelingen gepresenteerd p basis van de mmenteel gevnden resultaten. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 10

11 1. Vraagstellingen, pzet en uitvering van het udernderzek 1.1 Vraagstellingen Centrale vraagstelling Uitgangspunt bij een prject als Lekker Helder, 0% Alchl is, dat de maatschappij andere nrmen gaat hanteren ten aanzien van het mment en de mate waarin kinderen (mgen) drinken. Deze nrmen zijn nl. van invled p de scialisatie van kinderen (zie in figuur 1 het segment I: Persnlijke mtivatie en intentie); p de mate waarin aan kinderen alchl wrdt aangebden (segment II); en p de mate waarin de maatschappij bereid is cntrle uit te efenen p (beginnend) alchlgebruik van kinderen (segment III). Een belangrijke rl binnen alle drie de segmenten is weggelegd vr de uders: Zij veden p, bieden aan (zijn verwegend de eersten die verstrekken aan hun kinderen) en zien te. Hun nrmen den er dus te, beïnvleding hiervan is cruciaal. Figuur 1 Determinanten van (vermatig) alchlgebruik (Bvens, 2010) 6 6 Bvens, R.H.L.M. (2010). De preventiewerker centraal: een bijdrage aan de ntwikkeling van de verslavingspreventie. Zwlle, Christelijke Hgeschl Windesheim. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 11

12 Vlgens de nieuwste inzichten is de zgn. autritatieve pvedingsstijl te prefereren, dat wil zeggen: een pvedingsstijl waarbij een ged cntact bestaat met het kind, een uder zveel mgelijk het reilen en zeilen van het kind mnitrt en hier belangstellend in is en diezelfde uder duidelijke regels en nrmen hanteert ten aanzien van grensverschrijdend gedrag. Maar veel uders blijken niet p de hgte te zijn van deze inzichten 7. Daarnaast blijkt, dat veel uders zich nvldende bewust zijn van de schadelijke gevlgen van (vermatig) alchlgebruik vr hun kinderen. Dit kmt mede dr het gegeven, dat pas de laatste jaren hier meer inzicht in is ntstaan 8. Ouders vrmen dus een belangrijke delgrep in het prject Lekker Helder, 0% alchl. Wil het prject zicht krijgen p het effect van haar activiteiten, dan is het van belang te weten f bij deze delgrep een duidelijke ntwikkeling waarneembaar is in bewustzijn, kennis, attitude en pvedingsstijl. Dit leidt tt de vlgende centrale vraagstelling in dit nderzek: Wat zijn de kennis, nrmen/attitude, gerapprteerd gedrag en pvedingsstijl van Delftse uders, als het gaat m alchlgebruik van hun kinderen in de leeftijd van 10 tt 18 jaar. Kennis: Kennis duidt in dit geval aan in heverre uders kennis hebben van de schadelijke gevlgen van alchl en in welke mate uders inzicht hebben in de mate en frequentie van het drinkgedrag nder jngeren. Nrmen/attitude: Onder nrmen wrdt verstaan wat uders zien als nrm p het gebied van alchlgebruik van kinderen en het gedrag in de pveding. Onder attitude wrdt verstaan p welke wijze zij vrm geven aan deze nrmen, met andere wrden wat hun huding is ten pzichte van alchlgebruik nder jngeren. Deze begrippen zijn samengevegd in één deelvraag, mdat de nderzekers van mening zijn dat deze begrippen sterk aan elkaar verwant zijn. Gerapprteerd gedrag: Met gerapprteerd gedrag wrdt het eigen drinkgedrag van uders bedeld, maar k hun gedrag richting hun kinderen met betrekking tt het gebruik van alchl. Opvedingsstijl: Met pvedingsstijl wrdt bedeld p welke wijze uders invulling geven aan hun pvedingstaak met betrekking tt jngeren en alchl. Nevenvragen Naast de centrale vraagstelling geeft het nderzek gelegenheid een aantal andere beleidsvragen te beantwrden. Op de eerste plaats lijkt het belangrijk te weten f er met betrekking tt de diverse elementen van de vraagstelling ng nderscheid bestaat p grnd van specifieke 7 Vrst, H. van der (2007).The key t the cellar dr. The rle f the family in adlescents alchl use. Radbud Universiteit Nijmegen. 8 Verdurmen J, Abraham M, Planije M, Mnshuwer K, Drselaer Sv, Schulten I, Bevers J, Vllebergh W. (2006). Alchlgebruik en jngeren nder de 16 jaar. Schadelijke effecten en effectiviteit van alchlinterventies. Utrecht, Trimbs-instituut. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 12

13 achtergrndkenmerken van uders (pleidingsniveau, eigen drinkgedrag) f p grnd van de leeftijd van hun kinderen. En p de tweede plaats is het interessant na te gaan f de uders de afgelpen jaren iets gemerkt hebben van de prjectactiviteiten en/f hier daadwerkelijk mee in aanraking zijn geweest. 1.2 Opzet Vr het beantwrden van de vraagstellingen is gebruik gemaakt van een vragenlijst die sinds 2005 wrdt gehanteerd dr de GGD Gelre-IJssel, ntwrpen in samenwerking met de Universiteit Wageningen 9 ten beheve van telefnische enquêtes nder uders van de jeugd in De Achterhek. De bijpassende methdiek in de vrm van een telefnische enquête kn zals gesteld niet wrden uitgeverd. Beslten is echter wel zveel mgelijk hetzelfde meetinstrumentarium te hanteren. Daarmee ntstaat de mgelijkheid binnen zekere grenzen p termijn vergelijkingen te trekken met de gegevens uit het nderzek in De Achterhek, maar k met die uit nderzek in andere regi s die de vragenlijst uit de Achterhek hebben geadpteerd. De laatste meting in De Achterhek is in 2010 uitgeverd, waardr het mgelijk is in ns rapprt al enige vergelijkingen te maken. In de lp van dit jaar zal dit p een uitgebreidere schaal gaan plaatsvinden in de vrm van een artikel, waarbij z mgelijk k ng andere regi s betrkken zullen wrden. Het uitgeverde nderzek is dus een kwantitatief nderzek in de vrm van een surveynderzek waarbij een schriftelijke pstenquête is verstuurd. Onderzekstype Dit nderzek kan het best getypeerd wrden als surveynderzek. Kenmerkend vr dit type nderzek is het meten van meningen, pinies, hudingen en kennis nder grte grepen mensen. Het nderzek bestaat uit een gestructureerde dataverzamelingsmethde. De vraagstelling stnd van tevren vast, en de respndenten hadden de keuze uit een klein aantal antwrdmgelijkheden die werden gegeven. Het aantal pen vragen is tt een minimum beperkt. De antwrden van de respndenten vrmen de basis vr de dataset, in de vrm van een kwantitatieve analyse. 1.3 Uitvering van het nderzek Onderzeksteam Het nderzeksteam bestnd uit drie HBO-Pedaggiekstudenten die dit nderzek uitverden in het kader van een afstudeerpdracht (Rianne van Rikxrt, Suzanne Meines en Evelien Kbus) nder begeleiding van de lectr verslavingspreventie (Rb Bvens) en een methdlg, lid van de kenniskring bij het lectraat en tevens dcent aan de SPH van Windesheim (Arnut Schuitema. De materiaalverzameling vr het nderzek is uitgeverd in de peride van 29 september tt en met 31 ktber Miedema, M. (2010). Alchlmatigingsprject Jeugd in de Achterhek: Evaluatie van een cmmunityinterventie: perceptie van uders p het alchlgebruik van tieners. Apeldrn, GGD Gelre-IJssel. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 13

14 Onderzeksppulatie. Dr de gemeente zelf is een steekpref getrkken van 500 gezinnen uit een ttaal aan Delftse gezinnen met kinderen in de leeftijd van 10 tt 18 jaar. Om vldende antwrd te kunnen geven p de nderzeksvragen zijn nl. ngeveer 150 vlledig ingevulde vragenlijsten ndig. De verwachte respns bij pstenquêtes is gemiddeld ngeveer 30 prcent, dus dienen ngeveer 500 uders benaderd te wrden. Vragenlijst De vragenlijst bevat allereerst een beschrijving van de aanleiding van het nderzek. De vragenlijst bevat in ttaal zestig vragen ver sciaaldemgrafische kenmerken, namelijk; het drankgebruik van de uder en daarnaast vragen die betrekking hebben p de studie alchl en pveding van het Trimbs-instituut. Deze vragen kunnen weer nderverdeeld wrden in verschillende rubrieken, namelijk: agendasetting (reginale campagnes), sciale nrm, kennis p het gebied van de negatieve gevlgen van alchl, kennis ver algemene en alchlspecifieke pvedingskenmerken, het (gerapprteerde) gedrag van uders in de pveding, vragen ver het drankgebruik van het udste inwnende kind in de leeftijd van 10 tt en met achttien jaar. Vr het pstellen van de vragenlijst is zals gezegd vrnamelijk gebruik gemaakt van een bestaande vragenlijst uit het Achterhekse nderzek. Waar ndig zijn er aanpassingen gedaan m de vragenlijst z ptimaal mgelijk aan te laten sluiten bij het alchlmatigingsprject van de gemeente Delft. Data analyse De dr respndenten ingevulde en gereturneerde enquêtes zijn verwerkt in het prgramma Micrsft Excel Dit databestand is een aantal malen gecntrleerd en pgeschnd. Vervlgens zijn er met behulp van Excel tabellen en grafieken gemaakt, m z de resultaten helder en verzichtelijk weer te kunnen geven. Vervlgens zijn de resultaten geanalyseerd m hier vervlgens cnclusies uit te kunnen trekken. Enkele kruisvergelijkingen zijn gemaakt m verbanden aan te tnen. Betruwbaarheid en validiteit Om de nderzeksresultaten z betruwbaar mgelijk te maken, is er geprbeerd m een z grt mgelijke grep respndenten te bereiken. Het streven was een z hg mgelijke respns. He hger de respns, he grter de betruwbaarheid. Als het gaat m de validiteit van dit nderzek, hebben de nderzekers de enquêtes z zrgvuldig mgelijk samengesteld, zdat het geven van een sciaal wenselijk antwrd dr de respndenten zveel mgelijk vrkmen zu wrden. Het feit dat het hier een schriftelijk enquête betreft, zrgt wel vr een srt van annieme sfeer. Ouders zuden hierdr wellicht pener zijn dan wanneer het een telefnische enquête had betrffen. Daar staat tegenver dat dr deze wijze van nderzek er niet drgevraagd kan wrden, bijvrbeeld als check f de respndent de vraag wel ged begrepen heeft. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 14

15 1.4 Respns De uiteindelijke respns ligt p 214 enquêtes, waarmee het ervaringsgemiddelde van 30 prcent ruimschts verschreden is (42.8%). Met het samenstellen van de delgrep is er nder andere infrmatie verzameld ver leeftijd, geslacht, pleiding, arbeidssituatie, burgerlijke staat en eigen drinkgedrag. De grep respndenten bestnd vr 30% uit mannen en vr 70% uit vruwen, hetgeen vergelijkbaar is met wat we weten uit het Achterhekse nderzek. Datzelfde geldt vr de gemiddelde leeftijd van de respndenten (46.6 jaar). De meest vrkmende burgerlijke staat was gehuwd (82%); 11% was samenwnend en 7% leefde gescheiden/is gescheiden. De grtste grep respndenten heeft als hgst vltide pleiding het hger nderwijs (62%) gevlgd dr middelbaar nderwijs (28%) en 11% het lager nderwijs. Wat dat betreft is er een aanzienlijke discrepantie met het nderzek in De Achterhek, waarbij 36% hger nderwijs had genten, 57% middelbaar nderwijs en 6% lager nderwijs. Dit verschil kan vr een deel verklaard wrden dr het gegeven dat Delft een universiteitsstad is en een stedelijke mgeving tegenver de Achterhek als een samenstel van rurale gemeenten met Detinchem als enige stadskern. Maar vr een ander deel kan het verklaard wrden dr het nderscheid in meetmethdes: in Delft is een schriftelijke enquête gehuden met een respns van bijna 43% tegenver een respns in de Achterhek van 76% bij het huden van een telefnische enquête. Onder de deelnemers aan het nderzek in Delft zuden naar verhuding meer hger pgeleiden kunnen zitten dan bij de nnrespnsgrep. Het merendeel van de respndenten heeft een Nederlandse natinaliteit (92%) en de verige 8% heeft diverse andere natinaliteiten. Daarnaast heeft 53% een parttime betaalde baan, 31% een vltijd betaalde baan en 7% is fulltime huisvruw/huisman. Het valt p dat een grt deel van de respndenten slechts één kind heeft in de leeftijd van 10 t/m 18 jaar (52%), gevlgd dr 38% met twee kinderen en 8% met drie kinderen. Opvallend in vergelijking met het Achterhekse nderzek is, dat 59% van de udste kinderen jnger is dan 16 jaar, in de Achterhek was dit 45%. De gemiddelde leeftijd van het udst inwnende kind van de respndenten is 14,3 jaar. Gekeken naar het geslacht van het udst inwnende kind is hiervan 57% jngen en 43% meisje In de Achterhek 52% resp. 48%). In 93% van de gevallen betreft het een twee-udergezin (iets lager dan in De Achterhek (97%)). Drinkgedrag Tt slt is ng gevraagd naar het drinkgedrag van de uders. Uit de enquête is p te maken dat de helft van de respndenten wekelijks minimaal 2 glazen f meer drinkt. Daarvan drinkt 15% 4 glazen f meer per week. Hieruit kan pgemaakt wrden dat alchl geaccepteerd is in de meeste gezinnen. Een deel van de respndenten (16%) geeft aan nit alchl te drinken. Dit is vergelijkbaar met landelijke cijfers. Als er gekeken wrdt naar de heveelheden alchl die p een typische dag wrden gedrnken, zijn er geen pvallende cijfers te zien. Bij zwel mannen als vruwen drinkt het merendeel tussen de 1 en 2 glazen alchl. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 15

16 Er is wel een verschil te zien tussen de alchlcnsumptie van de mannen en van de vruwen. Mannen in Delft drinken ver het algemeen iets meer dan de vruwen. Mannen drinken daarbij vrnamelijk 2 glazen en vruwen vrnamelijk 1 glas. Het gemiddelde wat wrdt gedrnken is 1,9 glazen. Omdat dit het gemiddelde is betekent het dat er k dr uders meer kan wrden gedrnken. De resultaten p de enquête geven aan dat er uders zijn die 6 glazen drinken p een dag. Er is k een aparte vraag gesteld, naar he vaak er meer dan 6 glazen per gelegenheid wrdt gedrnken. De resultaten naar aanleiding van deze vraag kunnen als psitief wrden gezien: een grte meerderheid geeft aan nit meer dan 6 glazen per gelegenheid te drinken. Ok hier is weer een verschil te zien tussen de vruwen en de mannen. Meer mannen geven aan meer dan 6 glazen te drinken als de vruwen. 44% van de mannen drinkt maandelijks f minder dan 1 keer per maand meer dan 6 glazen, terwijl 14% van de vruwen dit weleens det. Om ng een beter beeld te krijgen van het drinkgedrag van nze respndenten is gebruik gemaakt van een gevalideerde test, de Audit-C 10. Deze geeft de mate van prblematisch drinkgedrag aan. De test is met name afgenmen m na te gaan f er enige relatie bestaat tussen de wijze waarp uders denken ver alchlgebruik van (hun) kinderen en hun eigen gebruik. De test bestaat uit drie vragen, waarp per vraag maximaal 4 punten kunnen wrden gescrd. De scres kunnen dus plpen tt (3X4=) 12 punten. He meer punten wrden gescrd, he prblematischer het drinkgedrag is. Scres tt en met 4 wrden als niet prblematisch gezien, scres van 5 t/m 9 als matig prblematisch en hgere scres als prblematisch. Hiernder wrden de vragen weergegeven: Vragen AUDIT-C Vragen/scre He vaak drinkt u alchl? Nit Maandelijks f minder 2-4 keer per maand 2-3 keer per week 4 keer f vaker per week Heveel drinkt u p een typische dag dat u alchl gebruikt? He vaak drinkt u meer dan 6 glazen per gelegenheid? 1-2 glazen 3-4 glazen 5-6 glazen 7-9 glazen 10 f meer glazen Nit Minder dan 1 keer per maand Maandelijks Wekelijks (bijna) dagelijks 10 Bradley KA, Bush KR, Epler AJ, Dbie DJ, Davis TM, Sprleder JL et al. (2003) Tw brief alchlscreening tests frm the Alchl Use Disrders Identificatin Test (AUDIT). Arch Intern Med 2003;163: Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 16

17 Uit de resultaten van deze test blijkt, dat vlgens het gerapprteerde gebruik van de uders in de Delftse steekpref er bij 86% geen sprake is van prblematisch drinkgedrag en bij 14% van een matig prbleem. Geen enkele respndent scrde in de categrie prblematisch : Figuur 2: Scres p de AUDIT C (Mate van prblematisch drinkgedrag) audit c 14% geen prbleem matig prbleem 86% Vergeleken met een nderzek, dat nlangs dr de nderzekers is uitgeverd in de gemeente Hardenberg 11 valt p dat lager gescrd wrdt dr de Delftse respndenten p deze test. In het geval van het nderzek in de gemeente Hardenberg betrf het een telefnische enquête, waardr de invled van sciale wenselijkheid bij het geven van antwrden wat verminderd kan wrden. Meer dan het dubbele aantal respndenten (29%) scrde in Hardenberg (matig) prblematisch. Naast sciale wenselijkheid kan k de samenstelling van de nderzeksppulatie een rl spelen: bij de telefnische enquête in Hardenberg werd een respns gerealiseerd van 79%, in het nderzek Delft van 45%. Aan het feit, dat het m relatief hger pgeleiden gaat in Delft heft het psitievere resultaat p deze test niet te liggen. Bekend is nl. dat juist k in de hgere sciale klassen en nder hger pgeleiden alchlprblematiek vaak vrkmt. Met name is dit gecnstateerd bij seniren in de verslavingszrg 12 en bij bezekers van de internetmdule Alchl De Baas Bvens, R.H.L.M., Schuitema, A., Kbus, E., Meines, S. & Rikxrt, R. van (2011). Ouders ver alchlgebruik van kinderen in de Gemeente Hardenberg: Resultaten van een enquête nder uders in het kader van het prject Fris ver drank. Zwlle, Christelijke Hgeschl Windesheim. 12 Weingart, S., Bvens, R., Etten, D. van & Wisselink, J. Factsheet Alchl en uderen in de verslavingszrg Utrecht, Trimbs-instituut. 13 Pstel, M.G., de Haan, H.A., ter Huurne, E.D., Becker, E., & de Jng, C.A.J.(2010) Effectiveness f a Web-based Interventin fr Prblem Drinkers and Reasns fr Drput: Randmized Cntrlled Trial. Jurnal f Medical Internet Research, 12(4), e68 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 17

18 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 18

19 2. De belangrijkste nderzeksresultaten In dit hfdstuk zullen we de vrnaamste nderzeksresultaten benemen. Op de eerste plaats zullen we aandacht besteden aan de bekendheid van het prject Lekker Helder, 0% Alchl bij de nderzeksppulatie. Vervlgens zullen de diverse nderdelen van de centrale vraagstelling beantwrd wrden. En tensltte zal aan de hand van een aantal analyses dieper ingegaan wrden p deze resultaten. 2.1 Het bereik van de interventie Uit de enquête blijkt dat de reginale campagne ver alchlgebruik dr jngeren zeer weinig bekendheid heeft. Bijna driekwart van de respndenten (74%), zegt niets gezien f gehrd te hebben van een dergelijke campagne in de afgelpen twee maanden. Van de uders die wel iets hebben meegekregen van de campagne, geeft het merendeel (71%) aan het idee te hebben dat deze campagne k iets te maken had met het nderwerp alchl en pveding. Op de vraag, f uders wel eens hebben gehrd van de slgan: Lekker helder, 0% alchl!, antwrdde 90% hierp met nee. De slgan van de landelijke campagne, namelijk: Drank maakt meer kapt dan je lief is, heeft echter veel bekendheid nder de Delftse uders. Dit blijkt uit het percentage van 96% dat aangeeft wel eens te hebben gehrd van deze slgan. Omdat in de afgelpen peride het aantal uderavnden en andere schlactiviteiten niet is geïntensiveerd is in dit nderzek geen aandacht besteed aan het bezeken van uderavnden. 2.2 Agendasetting Wat betreft de vraag f het alchlgebruik van jngeren in Delft nrmaal is te nemen heeft 53% hier geen specifieke mening ver, 37% vindt het (helemaal) niet nrmaal en slechts 7% vindt het (heel) nrmaal. Dit is pvallend als we de vergelijking trekken met bijvrbeeld de resultaten in Hardenberg: daar vnd 29% het alchlgebruik van jngeren in hun gemeente (heel) nrmaal. Ofwel is de situatie in Delft ngunstiger te nemen (meer jngeren gedragen zich in de gen van uders niet naar de nrmen), fwel hebben Delftse uders een ander beeld bij wat nrmaal alchlgebruik van kinderen zu meten zijn. Met andere wrden: zij zijn hierin minder tlerant. De meeste respndenten vinden de aandacht in de media vr het vermatig alchlgebruik van jngeren (helemaal) niet verdreven: ruim 84%. Nadenken f praten ver alchlgebruik bij jngeren en betrkkenheid bij het nderwerp wrdt bij 62% van de respndenten gecnstateerd. In die zin is het interessant de resultaten van het nderzek af te zetten tegen een regi als De Achterhek, waar de campagne al ruim 5 jaar draait. De gemiddelde scres in die regi uit de meting van 2010 steken p één na (het alchlgebruik van jngeren in de gemeente is nrmaal te nemen) gunstig af tegen de gegevens uit ns nderzek, getuige nderstaande tabel: Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 19

20 Tabel 1: Agendasetting De Achterhek 2010 Delft 2010 Alchlgebruik nrmaal te nemen 3.09 (max: 5) 3.36 Media-aandacht verdreven 4.35 (max: 5) 4.05 Laatste tijd nagedacht ver thema 2.59 (max: 3) 1.63 Laatste tijd gepraat ver thema 2.68 (max: 3) 1.23 Betrkkenheid bij thema 3.22 (max: 4) 2.47 Uitgangspunt is, dat een hgere scre psitiever is. Z krijgen respndenten, die het helemaal neens zijn met de stelling Het alchlgebruik van de jeugd in Delft is nrmaal 5 punten, want uit de gezndheidsmnitr van de GGD blijkt, dat teveel jngeren drinken. Overigens blijkt uit het Achterhekse nderzek, dat de betrkkenheid bij en aandacht vr het nderwerp in die regi de laatste jaren lijken te verflauwen. De scres p de betreffende vragen waren 4 jaar geleden vrijwel allemaal hger. 2.3 Sciale nrm Wat betreft sciale nrmen scren uders ver het algemeen zeer psitief. Z vindt een grt deel dat het een prbleem is als jngeren alchl drinken en dat de aandacht in de media vr vermatig alchlgebruik van jngeren niet verdreven is. Hieruit kan pgemaakt wrden dat Delftse uders pen staan vr alchlpreventie. Dit is k te zien aan de vele uders die het een gede zaak vinden dat de gemeente zich met het alchlgebruik van jngeren bezighudt. Blijkbaar stellen ze ndersteuning in de pveding p prijs, een kleine grep (5%) vind het geen gede zaak als de gemeente er zich mee bemeit. Bij de afznderlijke pmerkingen in de enquête was één van de respndenten van mening dat de verantwrdelijkheid bij de uders ligt en dat dit dus niet dr de gemeente heft te wrden pgelst. Daarentegen geeft een andere respndent aan dat tt p zekere hgte een uder invled kan uitefenen p het alchlgebruik van zijn f haar kind. Vanaf 16 jaar wrdt dit meilijker gezien de kinderen dan vaker van huis zijn en je er dan minder zicht p hebt. Deze respndent is daarm vrstander van alchl vrlichting en campagnes buiten de thuissituatie. Z kan er verschillend gedacht wrden ver de rl van de gemeente, maar uit dit nderzek is wel p te maken dat de gemeente zeker een rl mag spelen met betrekking tt dit nderwerp Wat betreft de vergelijking met andere regi s met pgemerkt wrden dat niet alle vragen in het Delftse nderzek p dezelfde wijze in De Achterhek zijn gesteld. Daarm blijft een aantal cellen in nderstaande tabel leeg. Opvallend is dat waar exact dezelfde vragen zijn gesteld zij vrijwel dezelfde scres vertnen als bij de nderzchte ppulatie in De Achterhek. De enige serieuze afwijking in negatieve zin betreft het antwrd p de vraag, f uders het vreemd zuden vinden een 12-jarige aan te treffen met een mixdrankje: Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 20

21 Tabel 2: Sciale nrm (maximale scre: 5) Delft 2010 De Achterhek jarige met mixdrankje raar Gede zaak als gemeente zich bemeit met alchlgebruik jngeren Belangrijk alchlgebruik van kinderen te mnitren Het is prima dat kinderen van 15 tijdens het 4.51 uitgaan 5 glazen p een avnd drinken Het is zeker te vaak als kinderen van 14 meer 4.18 dan 1 keer per maand drinken 2.4 Kennis negatieve gevlgen van alchl Om de kennis van de respndenten met betrekking tt de negatieve gevlgen van alchlgebruik p kinderen te meten is allereerst een aantal algemene vragen gesteld. Andermaal is ernaar gekeken he de resultaten zich verhuden tt die bij de ppulatie in De Achterhek. In tabel 3 staan de scres p de geslten vragen: Tabel 3: Kennis negatieve gevlgen (maximale scre: 5; he hger de scre, he beter de kennis) Delft 2010 De Achterhek 2010 De gevlgen van vermatig alchlgebruik dr jngeren zijn z ernstig dat er iets aan gedaan met wrden Denkt u dat de schadelijke effecten p de gezndheid vr jngeren even schadelijk, schadelijker f minder schadelijk zijn dan vr vlwassenen Pas als jngeren zveel alchl drinken dat ze er aangeschten f drnken van wrden is het schadelijk vr hen Meer specifiek is gevraagd naar de aard van de schadelijke gevlgen die alchlgebruik kan hebben vr pgreiende kinderen vlgens de uders. Uit de resultaten blijkt dat uders de schadelijke gevlgen van alchlgebruik ver het algemeen ng steeds nderschatten. Zals hierbven al in de tabel is aangegeven vinden niet alle uders de gevlgen vr kinderen schadelijker dan vr vlwassenen (hetgeen p basis van literatuur het geval is). Cncreet is zeker één p de vijf uders (21%), niet p de hgte van het feit dat alchlgebruik p jnge leeftijd veel schadelijker is dan vr vlwassenen: Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 21

22 Figuur 3: Denkt u dat de schadelijke effecten p de gezndheid vr jngeren even schadelijk, schadelijker f minder schadelijk zijn als vr vlwassenen? Dit uit zich k in de beantwrding van de vragen naar mgelijke afznderlijke prblemen van alchlgebruik bij jngeren. Van de uders ziet 40% gezndheidsprblemen p latere leeftijd en 42% (meer specifiek) verslaving p latere leeftijd niet als een mgelijk schadelijk gevlg van alchlgebruik. Uit de literatuur blijkt dat he jnger kinderen met het alchlgebruik starten, he grter de kans is p een verslaving p latere leeftijd. Ok wrden schadelijke gevlgen als nveilige seks hebben en schlverzuim dr meer dan de helft van de uders niet als een gevlg benemd. In heverre denken de Delftse uders dat vermatig alchlgebruik dr jngeren bepaalde prbleem tt gevlg heeft? Aan de respndenten werd een reeks van mgelijk schadelijke gevlgen vrgelegd. Ok hier blijkt pnieuw dat uders de schadelijke gevlgen nderschatten. Met name zijn het de gevlgen als nveilige seks, schlverzuim, een verhgd chlesterlgehalte en verslaving p latere leeftijd die minder als zdanig wrden herkend. De zgenaamde ptimistische kijk die smmige Delftse uders hebben blijkt k uit de analyse van de reeks met genemde schadelijke effecten als gevlg van vermatig alchlgebruik. Maar weinig uders gaven aan te denken dat vermatig alchlgebruik de betreffende schadelijke effecten vaak f regelmatig als gevlg hebben. Hieruit zu het vlgende kunnen wrden gecncludeerd: bij een deel van de uders wrden niet alleen de schadelijke effecten van alchlgebruik p jnge leeftijd nderschat, de schadelijke effecten bij vermatig alchlgebruik p jnge leeftijd wrden eveneens nderschat. Hewel er in de afgelpen jaren p landelijk niveau veel aandacht in de media is besteed aan het verstrekken van infrmatie met betrekking tt dit nderwerp, Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 22

23 lijkt deze bdschap ng niet bij alle uders te zijn aangekmen. Uit de literatuur blijkt he belangrijk het is m alchlschade bij pgreiende kinderen te vrkmen. In zijn algemeenheid kan verigens wel gesteld wrden, dat relatief veel uders in Delft al weten dat (vermatig) alchlgebruik hersenschade (bij meer dan 90% is dit het geval) en verminderde leerprestaties (bij meer dan 80%) tt gevlg kan hebben. Ok de relatie tussen vermatig alchlgebruik en agressie wrdt nderkend (bij 77%). Hewel we vrzichtig meten zijn met het trekken van vergelijkingen met andere nderzeken, mdat er verschil in vraagstelling bestaat is het pvallend, dat bij het eerste nderzek in De Achterhek van 4 jaar geleden, ten daar de publiekscampagne in dezelfde fase verkeerde als de aanpak in Delft ng maar 51% van de respndenten spntaan hersenschade benemde als gevlg. Het lijkt erp dat de kennis nder uders in Delft wat dit betreft nu al hger is en p hetzelfde niveau ligt als de huidige situatie elders. Dit is waarschijnlijk k het gevlg van de landelijke aandacht, met name in de campagne Vrkm schade bij uw pgreiende kind van het Trimbsinstituut. Hierbinnen wrdt veel nadruk gelegd p het thema hersenschade. 2.5 Kennis alchl in de pveding Belangrijk is het, dat uders de juiste kennis hebben m het alchlgebruik van hun kinderen in psitieve zin te kunnen beïnvleden. Psitief is dat de meeste uders het belangrijk te vinden m tijdig al ver de gevlgen van alchlgebruik te praten. Slechts een kleine grep (15%) geeft aan dat er gepraat met wrden als kinderen beginnen met alchl te drinken en zelfs niemand dat er pas bij uit de hand lpen gepraat met wrden. Uit literatuur blijkt dat het ged is m al te praten ver de gevlgen van alchlgebruik vrdat jngeren beginnen met drinken. Als kanttekening met wrden geplaatst dat er niet gevraagd wrdt, wie er met de kinderen ver met praten. We kunnen uit de antwrden p deze vraag niet pmaken f uders al tijdig praten met de kinderen. Het kan zijn dat zij dit verwachten van bijvrbeeld schl f de gemeente. Het is wel ged m te weten dat de meeste uders het belangrijk vinden dat het nderwerp al p jnge leeftijd ter sprake kmt. Gelf in eigen effectiviteit is een van de essentiële vrwaarden m daadwerkelijk succes te kunnen beken. Een grt deel van de Delftse uders denkt te kunnen vrkmen dat je kind veel alchl gaat drinken. Het kan als psitief wrden gezien dat uders wel het idee hebben dat ze invled hebben p de kinderen. Tch denkt ng 21% dat je niet kunt vrkmen dat je kind veel alchl gaat drinken. Er valt k zeker niet in alle gevallen te vrkmen dat een kind gaat drinken, maar uit nderzek blijkt dat een uder dr middel van vral regels en afspraken invled heeft p het drinkgedrag van het kind. Het valt p dat 43% van de respndenten wel denkt ng iets te kunnen veranderen als het kind eenmaal veel alchl drinkt. Een even grt aantal (45%) denkt echter dat het dan meilijk is m er ng iets aan te veranderen. Hieruit kan pgemaakt wrden dat veel uders ng het idee hebben dat ze minder invled hebben p de kinderen dan dat ze denken. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 23

24 Wat betreft alchlspecifieke pveding blijkt uit nderstaande tabel, dat p 2 van de 6 vragen de Delftse ppulatie hetzelfde antwrdt als die in de Achterhek en p één vraag (p welke leeftijd te beginnen met het bespreekbaar maken) bijna even hg. Bij de verige 3 vragen wrdt echter significant lager gescrd: Tabel 4: Kennis alchl in de pveding (maximale scre: 5; he hger de scre, he beter de kennis) Delft 2010 De Achterhek 2010 Ik gelf dat je als uder kunt vrkmen dat je kind veel alchl gaat drinken Als je kind eenmaal veel alchl drinkt is het als uder erg meilijk daar ng iets aan te den Als uders matig drinken, zullen kinderen k matig drinken Ouders kunnen het drinkgedrag van hun kinderen binnen de perken huden dr duidelijke afspraken ver alchlgebruik te maken Dr pen met kinderen ver alchlgebruik en de gevlgen te praten, zullen zij verstandiger met alchl mgaan Wat vindt u een geschikte leeftijd m vr het eerst met kinderen ver alchlgebruik en de gevlgen ervan te praten? Op het terrein van eigen effectiviteit valt er in Delft dus ng wat te winnen. 2.6 Kennis uders ver alchlgebruik van de kinderen Wat betreft de kennis die uders hebben ver het alchlgebruik van hun kinderen is gevraagd f zij weten p heveel dagen hun kind de afgelpen 4 weken heeft gedrnken. In deze peride hebben 70 kinderen (35%) vlgens de uders gedrnken. Slechts 2 kinderen (2%) van nder de 16 jaar hebben gedrnken, bij de jngeren van 16 jaar en uder was dit 83%. Vlgens de jngeren jnger dan 16 jaar zelf, z blijkt uit de Gezndheidsmnitr van de GGD 14 drnk in % in de laatste 4 weken (en drinkt 29% wel eens). Er is dus een aanzienlijke discrepantie tussen uders en jngeren in pgave van het alchlgebruik, hetgeen zu kunnen betekenen dat uders het gebruik nderschatten. Vlgens dezelfde mnitr geeft van de drinkende jngeren nder de 16 jaar 22% aan, dat hun uders het inderdaad niet weten. Wat betreft het aantal glazen per gelegenheid gaat het in de leeftijdsgrep van 12 tt 15 jaar in ns nderzek m gemiddeld 2 glazen (max. 3). Wat dit gegeven betreft is het verschil met de Gezndheidsmnitr 2010 pregnanter: daar drnk in de leeftijdsklasse 14 GGD Zuid-Hlland West (2010). Onderzek jngeren 12 t/m 18 jaar. Cijfers ver alchlgebruik vr de gemeente Delft. Delft, GGD Zuid-Hlland West, cncept. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 24

25 tt en met 15 jaar 8% in de afgelpen 4 weken bij minimaal één keer al 5 f meer glazen. Dit leidde bij 6% van deze jngeren tt drnkenschap f aangeschten zijn. In de Gezndheidsmnitr is niet gevraagd naar aantal glazen gemiddeld f maximaal per gelegenheid, de resultaten zijn dus niet te vergelijken. Maar duidelijk is wel dat jngeren meer en vaker drinken dan hun uders weten f vermeden. Van de uders denkt 92% dat zij (redelijk) veel zicht hebben p het alchlgebruik van hun kind. Het betreft hier uders van alle leeftijdklassen. Er is enig verschil tussen uders van kinderen uder dan 16 jaar en van kinderen beneden de 16 jaar. Van kinderen bven de 16 jaar vindt 32% dat men hier veel zicht p heeft tegen 63% van uders van jngere kinderen. Daarbij maakt 86% zich geen zrgen ver het alchlgebruik van hun kind. Deze gegevens kunnen aangeven dat uders verwachten dat hun kind(eren) zich netjes gedragen ten pzichte van alchl. Uit een nadere analyse blijkt, dat uders van wie het udste kind jnger dan 16 jaar is, zich relatief minder zrgen maken (95%) dan uders van kinderen van 16 jaar en uder (77%). Uit het GGD-nderzek is gebleken dat meer jngeren al p jnge leeftijd beginnen met alchl te drinken dan uders denken. Dat veel uders zich geen zrgen maken kan dus k betekenen dat ze geen ged zicht hebben p het gebruik van hun kind. 2.7 Gedrag uders in de pveding Omdat het waarschijnlijk ngal verschil zal uitmaken he uders handelen in de pveding ten aanzien van hun kinderen naargelang de leeftijd hebben wij nderstaand een splitsing gemaakt in pvedingsstijl bij kinderen jnger dan 16 jaar en kinderen vanaf die leeftijd. Het gaat bij een aantal vragen alleen m kinderen die drinken. Tabel 6: Gedrag in de pveding vr kinderen nder de 16 jaar (maximale scre varieert; he hger de scre, he beter het gedrag) < 16 jaar Delft 2010 De Achterhek 2010 Gedrag uder [1(stimuleren) tt 3 f 4 (remt) alchlgebruik kind] Keurt u het ged als uw kind alchl drinkt? [1-4] Heeft u er prblemen mee als uw kind vr het uitgaan thuis alvast alchl drinkt [1-3] Kpt u weleens alchl speciaal vr uw kind [1-5] 4.86 Als u bij uw kind bent drink u dan meer, minder f evenveel alchl als wanneer hij/zij er niet bij is? [1-3] Denkt u dat u zicht heeft p het alchlgebruik van uw kind [1-4] 3.59 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 25

26 Tabel 7: Gedrag in de pveding vr kinderen bven de 16 jaar (maximale scre: 5; he hger de scre, he beter het gedrag) > 16 jaar Delft 2010 De Achterhek 2010 Gedrag uder [1(stimuleren) tt 3 f 4 (remt) alchlgebruik kind] Keurt u het ged als uw kind alchl drinkt? [1-4] Heeft u er prblemen mee als uw kind vr het uitgaan thuis alvast alchl drinkt [1-3] Kpt u weleens alchl speciaal vr uw kind [1-5] 4.61 Als u bij uw kind bent drink u dan meer, minder f evenveel alchl als wanneer hij/zij er niet bij is? [1-3] Denkt u dat u zicht heeft p het alchlgebruik van uw kind [1-4] 3.16 De meeste respndenten in Delft hanteren de (aanbevlen) ndergrens van 16 jaar wanneer het p het alchlgebruik van hun udste inwnende kind in de leeftijd van tien tt achttien jaar aankmt. Van de jngeren nder de 16 jaar vindt slechts 4% van de uders het ged dat zij (bij uitzndering f alleen in het weekend) drinken. Vlgens de Gezndheidsmnitr zegt 27% van de alchldrinkende kinderen, jnger dan 16 jaar dat hun uders het ged vinden dat zij dit den, 11% zegt er niets van en 1% wil dat ze minder gaan drinken. Bijna 40% keurt het dus niet af. Duidelijk is in ns nderzek te zien, dat het tlerantieniveau bij de uders stijgt met het stijgen van de leeftijd van het kind. Dit kmt vereen met de resultaten van de Gezndheidsmnitr van de GGD, waaruit blijkt dat vlgens de drinkende jngeren van 16 jaar en uder 80% het niet afkeurt. Wat betreft de vergelijking met de resultaten van het nderzek in de Achterhek dient pgemerkt te wrden dat de ppulaties niet p alle items te vergelijken zijn, mdat antwrdcategrieën sms knden afwijken. Opvallend is, dat de pvedingsstijl bij de Delftse ppulatie p alle te vergelijken items psitiever is. Ok p andere items scrt de Delftse ppulatie psitief. Wat betreft cmmunicatie geeft 94% van de respndenten aan wel eens een gesprek met het kind ver dit nderwerp te hebben gehad, 60% deed dit in de maand vrafgaand aan de enquête. Zals k in de literatuur naar vren kmt, wrdt er met jngens meer gecmmuniceerd dan met meisjes (61% versus 52% de afgelpen maand). Een rzaak hiervr kan gelegen zijn in bijvrbeeld de verwachtingen van uders dat jngens meer alchl zullen drinken dan meisjes. Er is verigens geen verschil in de frequentie van cmmunicatie in relatie tt de leeftijd van de kinderen: zwel met kinderen nder de 16 jaar als daarbven wrdt evenveel gecmmuniceerd. Opgemerkt dient te wrden dat er binnen dit nderzek geen aandacht besteed is aan de kwaliteit van de cmmunicatie. Deze is van grter belang dan de heveelheid aan cmmunicatie ver alchl en het gebruik daarvan. De effecten van het al dan wel f niet gesprken te hebben met het kind zijn dus niet duidelijk. Wel menen de meeste respndenten (83%) dat dr pen met kinderen ver alchlgebruik en de gevlgen daarvan te praten, zij verstandiger met alchl m zullen gaan. Of er k daadwerkelijk penlijk gecmmuniceerd wrdt ver alchlgebruik en f de gevlgen ervan k wrden besprken, is de vraag. Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 26

27 De resultaten laten zien dat bijna een derde (31%) van de respndenten geen duidelijke afspraken heeft met het kind ver zijn/haar alchlgebruik. Dit is relatief hg gezien de delgrep (kinderen van tien tt achttien jaar) waar dit nderzek betrekking p heeft en de preventieve functie die het stellen van regels p vrege leeftijd heeft. Bij 10- jarigen maakt een minderheid van de uders afspraken (27%), naarmate de leeftijd stijgt neemt k de neiging afspraken te maken te (11 en 12 jaar 60%, 13 en 14 jaar 78%, 15 en 16 jaar 81%, daarna zakt het weer naar 73%). Het lijkt erp, dat naarmate (mgelijk) alchlgebruik meer in beeld kmt, actueel wrdt, men het meer ndig vindt m afspraken te maken. Met heel jnge kinderen wrden dus relatief weinig afspraken gemaakt. Een verklaring hiervr is, dat uders die kinderen wellicht ng te jng vinden m deze afspraken te maken. Met name bij 10-jarige kinderen wrden deze k vrijwel niet gemaakt. Dit gegeven is van belang, want uit de pvedingsliteratuur blijkt, dat uders tijdig meten beginnen met het stellen van regels en maken van afspraken. Gezien het feit dat ng steeds te veel kinderen beginnen p 12-jarige leeftijd dient men dus vr deze leeftijd hiermee te beginnen. Een pmerking die tevens van belang is binnen deze cntext, is dat iets meer dan een kwart (27%) van de respndenten het niet (vlledig) eens was f neutraal antwrdde p de stelling dat uders het drinkgedrag kunnen beperken dr duidelijke afspraken met het kind te maken. Dit zu tevens een verklaring kunnen zijn vr het niet hebben van afspraken; de respndenten kunnen van mening zijn dat het hebben van regels niet garandeert dat het drinkgedrag van het kind binnen de perken blijft. Een andere verklaring kan zijn dat uders menen weinig cntrle te hebben p het kind, wanneer deze buitenshuis is. Slechts 3% van de respndenten die het gedkeuren dat zijn/haar kind drinkt, geeft aan er geen prblemen mee te hebben als het kind vr het uitgaan thuis alchl drinkt. 67% van de respndenten die het gedkeuren als het kind drinkt, staat dit niet te en 30% laat het te, zlang het bij 1 f 2 drankjes blijft, blijkt uit de enquête. Men kan zich in dit verband uiteraard wel afvragen f het aantal cnsumpties dat het kind thuis drinkt vr het uitgaan k blijft bij één f twee, in welke mate uders hier tezicht p hebben en wat het kind ng meer nuttigt p een avnd. Van de respndenten die het gedkeuren dat het kind alchl drinkt, keurt slechts 5% het niet ged als het kind thuis drinkt. Meer dan de helft van de respndenten (84%) keurt het weleens ged dat het kind thuis alchl drinkt en 11% keurt dit regelmatig tt vaak ged. Hier kan uit pgemaakt wrden dat er een mgelijk verband is tussen het gedkeuren van alchlgebruik dr de respndenten en het testaan van alchlgebruik thuis. Dat is niet vreemd, aangezien uit nderzek bekend is dat de meeste kinderen het eerste glas alchl in de huiselijke kring ntvangen 15. De respndenten lijken weinig p de hgte te zijn van het effect van het hebben van een vrbeeldfunctie ten aanzien van het kind f wensen hier geen aandacht aan te schenken. Van de respndenten die aangaven alchl te drinken gaf 77% aan evenveel alchl te drinken in het bijzijn van het kind. 15 Zie nt 4 Beleidsrapprt Alchl & pveding Delft 27