Handhaving, veiligheid en overlast

Transcriptie

1 Re a ge re n Afde ling Onde rzoe k e n April 2013 o.e n.s@ha a rle m.nl S ta tistie k Grote Ma rkt Ha a rle m Gemeente Haarlem, afdeling Onderzoek en Statistiek Digipanel Haarlem Handhaving, veiligheid en overlast

2 1 De mate waarin mensen zich veilig voelen en overlast ervaren, is een belangrijk onderwerp. Dit bepaalt immers voor een groot deel hoe mensen hun woonomgeving waarderen. De gemeente Haarlem verricht daarom samen met gemeentelijke handhavers, politie en jongerenwerk allerlei activiteiten om overlast te voorkomen en haar inwoners zich zo veilig mogelijk te laten voelen. De gemeente wil graag inzicht hebben in de mate waarin Haarlemmers de inzet van gemeentelijk handhavers beoordelen, de veiligheid ervaren en te maken hebben met verschillende vormen van overlast. Op deze manier kan zij de vinger aan de pols houden en in indien nodig hier met haar acties op inspelen. Onderzoek en Statistiek Haarlem (OenS) doet al lang en op verschillende manieren onderzoek op deze thema s. Zo komen in het jaarlijkse Omnibusonderzoek dergelijke onderwerpen regelmatig aan bod. Om een actueel beeld te krijgen heeft de hoofdafdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving (VVH) aan OenS gevraagd om deze vragen voor te leggen aan het Digipanel Haarlem. Kanttekening vergelijking Digipanel-Omnibus Uitkomsten van onderzoek onder het Digipanel Haarlem laten zich niet één-op-één vergelijken die uit het jaarlijkse Omnibusonderzoek. Panelleden zijn doorgaans meer betrokken inwoners; zij hebben zich immers zelf aangemeld en worden niet willekeurig geselecteerd zoals dat bij het Omnibusonderzoek wel het geval is (onder een grote steekproef van Haarlemmers). Desondanks kan, met dit voorbehoud in het achterhoofd, een vergelijking worden gemaakt tussen de meting onder het panel en de uitkomsten op dezelfde vragen uit voorgaand Omnibusonderzoek (meest recent: november 2012). Het is de bedoeling om in 2013 meer metingen met behulp van het Digipanel te houden waarin deze thema s aan bod komen. Zodoende worden vergelijkingen meer betrouwbaar, omdat dan steeds hetzelfde middel en methodiek is ingezet. Zo kan de gemeente het Digipanel Haarlem gebruiken om regelmatig vinger aan de pols te houden op deze belangrijke onderwerpen. De leden van het digipanel werden begin maart 2013 voor dit onderzoek uitgenodigd. Zoals gebruikelijk kregen zij twee weken de tijd om de vragen te beantwoorden. In totaal hebben ruim van de bijna panelleden deze vragenlijst ingevuld. Hiermee komt de respons uit op 57%. In de volgende sheets worden de uitkomsten op de vragen aan het Digipanel Haarlem gepresenteerd. Indien relevant worden vergelijkingen gemaakt tussen de uitkomsten naar stadsdeel, leeftijdsgroepen en geslacht. Als vragen eerder in recent Omnibusonderzoek (2010, 2011 of 2012) aan de orde zijn gekomen, zijn deze uitkomsten ook in de tabel of figuur opgenomen. Hoewel uitkomsten uit het Omnibusonderzoek en het digipanel niet één op één vergelijkbaar zijn (zie toelichting rechts), kan zo toch een vergelijking op hoofdlijnen worden gemaakt en een beeld voor de langere termijn ontstaan.

3 2 Handhaving De meeste panelleden vinden dat de gemeente voldoende bereikbaar is voor als het gaat om meldingen/verzoeken als het gaat om handhaving. Toch is er ook een groep panelleden die hier kritisch over is. De meeste panelleden vinden de handhavers van de gemeente voldoende zichtbaar. Zij beoordelen hen met een krappe voldoende als het gaat om klantvriendelijkheid en professionaliteit. Volgens het panel zorgt de aanwezigheid van deze handhavers er duidelijk voor dat er minder overlast en ergernis in de openbare ruimte van Haarlem is. Het panel geeft onvoldoendes voor de handhaving op een aantal veelvoorkomende vormen van overlast: overlast van honden, parkeren, foutief aanbieden afval, fietsen en overlast door jongeren Veiligheid De meeste panelleden voelen zich veilig in Haarlem, de binnenstad en de eigen woonbuurt. Een relatief kleine groep zegt zich onveilig te voelen. Oost en met name Schalkwijk scoren duidelijk slechter wat betreft veiligheidsbeleving. Hoewel dit voor de meeste panelleden niet opgaat, blijft een relatief grote groep (15%) s avonds liever thuis vanwege onveiligheidsgevoelens. In Oost en Schalkwijk is dit vaker het geval. Problemen/voorvallen/misdrijven in wijk en buurt De meeste panelleden wijzen op afval, vuil en rommel op straat en hondenpoep. Met name in Oost, Schalkwijk en Centrum lijken specifieke problemen sterker te spelen. Vooral in Schalkwijk hebben die vaker betrekking op criminaliteit en veiligheid. Overlast jongeren De meeste panelleden ervaren geen of weinig overlast van jongeren in hun buurt. Toch zegt een vijfde deel van het panel dat jongeren voor veel overlast zorgen in hun buurt. Het zijn met name panelleden uit Centrum en Schalkwijk die dit aangeven.

4 3 Contact met gemeente Bijna vier op de tien panelleden zegt wel eens contact met de gemeente te hebben gehad als het gaat om handhaving. Zij hebben bijvoorbeeld een melding van overlast doorgegeven of een verzoek tot handhaving gedaan. Uit omnibusonderzoek blijkt dat dit in 2011 voor bijna een derde van de Haarlemmers gold. Bereikbaarheid Een ruime meerderheid (63%) van de panelleden vindt dat de gemeente (ruim) voldoende bereikbaar is als het gaat om een melding of een verzoek tot handhaving. Bijna een vijfde van de panelleden geeft hiervoor echter een (ruime)onvoldoende. De Omnibus 2011 gaf destijds een vergelijkbaar beeld. Wel eens contact gehad met de gemeente over handhaving (in %) Omnibus Panel ja nee Oordeel bereikbaarheid gemeente en snelheid van afhandeling (in %) Snelheid Als het gaat om de snelheid van waarmee meldingen of verzoeken worden afgehandeld, tonen de panelleden zich kritischer. Een derde beoordeelt dit als (ruim) onvoldoende. Toch geeft de meerderheid (41%) hiervoor een (ruime) voldoende. In 2011 gaf een vergelijkbare groep Omnibusdeelnemers een onvoldoende. Toen gaf echter de helft van de Haarlemmers een voldoende voor de snelheid. bereikbh.(omni-2011) bereikbh.(panel2013) snelheid (Omni-2011) snelheid (Panel2013) (ruim) voldoende niet voldoende/niet onvoldoende (ruim) onvoldoende

5 4 Naast de politie heeft ook de gemeente een rol in het handhaven van de openbare orde. Daarom zijn er ook handhavers van de gemeente op straat actief. Zij letten er op of regels nagekomen worden, spreken mensen aan, proberen overlast te voorkomen en schrijven waar nodig een bekeuring. Zichtbaarheid Bijna vier op de tien leden van het Digipanel Haarlem vindt dat deze handhavers van de gemeente voldoende zichtbaar zijn in de openbare ruimte. Ruim een derde vindt echter dat deze handhavers zich meer zouden moeten laten zien op straat. De Omnibusdeelnemers waren in 2011 minder kritisch op dit punt. Klantvriendelijkheid en kundigheid De panelleden geven gemiddeld een voldoende voor de klantvriendelijkheid van de handhavers van de gemeente: 6,1. Dit is vrijwel gelijk aan het rapportcijfer dat de Haarlemmers eerder in 2011 gaven. De kundigheid en professionaliteit van de gemeentelijke handhavers scoren een 5,8 als rapportcijfer. Ook dit is vrijwel gelijk aan de uitkomst van de Omnibus in Minder overlast/ergernissen Een belangrijke taak van de gemeentelijke handhavers is om te zorgen dat er minder overlast en ergernis is. Meer dan twee derde van de panelleden is van mening dat de aanwezigheid van deze handhavers op straat hier inderdaad aan bijdraagt. In stadsdeel Oost is deze groep panelleden kleiner (60%). Handhaving veelvoorkomende overlast Aan de panelleden is gevraagd de handhaving op vijf veelvoorkomende vormen van overlast te beoordelen met een rapportcijfer. Op alle onderdelen geven zij een onvoldoende. In 2011 en 2012 gaven Omnibusdeelnemers hiervoor ook louter onvoldoendes, hoewel deze cijfers destijds iets hoger lagen. Oordeel zichtbaarheid handhavers in de openbare ruimte (in %) Omnibus 2011 Panel 2013 Minder overlast/ergernissen door aanwezigheid handhavers? (% (veel) minder) Oordeel handhaving (rapportcijfers) Rapportcijfer handhavers: klantvriendelijkheid en kundigheid gemiddelde gemiddelde (Omni-2011) (Panel 2013) klantvriendelijkheid 6,2 6,1 kundigheid en professionaliteit 6,0 5,8 Centrum Zuid-West Oost Noord Schalkwijk Haarlem Omnibus Panel ,5 (ruim) voldoende niet voldoende/niet onvoldoende (ruim) onvoldoende gemiddelde gemiddelde gemiddelde (Omni-2011) (Omni-2012) (Panel 2013) overlast van honden 4,8 5,0 4,5 parkeeroverlast 5,5 5,6 5,4 foutief aanbieden van afval 5,1 5,3 4,7 fietsenoverlast 5,2 5,2 4,7 overlast veroorzaakt door jongeren 4,9 5,3 4,

6 5 De mate waarin Haarlemmers zich veilig voelen in hun stad is natuurlijk erg belangrijk. Aan het digipanel is gevraagd de veiligheid van Haarlem als geheel en de binnenstad te beoordelen. Veiligheid stad Bijna driekwart van de Haarlemmers vindt Haarlem een (zeer) veilige stad. In het meest recente Omnibusonderzoek (najaar 2012) lag dit percentage even hoog. Uit dit digipanelonderzoek en voorgaand Omnibusonderzoek blijkt ook dat het aandeel Haarlemmers dat haar stad als (zeer) onveilig beoordeelt gering is. Deze groep is niet groter dan 5%. Oordeel veiligheid Haarlem: stad en binnenstad (% (zeer) veilig) (Omni-2010) (Omni-2011) (Omni-2012)(Panel2013) stad binnenstad Veiligheid binnenstad 62% van de panelleden vindt het centrum van de stad (zeer) veilig. In voorgaande Omnibusonderzoeken werd dit iets beter beoordeeld. Ook hier blijkt de groep die de binnenstad (zeer) onveilig noemt veel kleiner. Oordeel veiligheid Haarlem: stad en binnenstad (in %) stad (Omni-2010) stad (Omni-2011) stad (Omni-2012) stad (Panel2013) binnenstad (Omni-2011) binnenstad (Omni-2012) binnenstad (Panel2013) (zeer) veilig niet veilig/niet onveilig (zeer) onveilig

7 6 Veiligheid eigen woonbuurt Naast de veiligheid in de stad en binnenstad, is aan de panelleden gevraagd hoe zij de veiligheid in hun eigen woonbuurt beoordelen. De veiligheidsbeleving speelt uiteraard een belangrijke rol in de waardering van de woonomgeving. Oordeel veiligheid in eigen woonbuurt (in %) Omnibus Omnibus Bijna vier op de vijf leden van het digipanel voelt zich (zeer) veilig in de eigen woonbuurt. In voorgaande Omnibusonderzoeken lagen deze percentages iets hoger. Een veel kleiner deel van de respondenten geeft bij deze vraag aan dat men zich in de eigen buurt (zeer) onveilig voelt. Wanneer gekeken wordt naar stadsdelen dan blijken er tamelijk grote verschillen te zijn in de beantwoording van deze vraag. Panelleden uit Zuid-West en Noord voelen zich relatief gezien het veiligst in de eigen woonomgeving. Ook in stadsdeel Centrum ligt dit percentage relatief hoog. Het aandeel panelleden dat zich veilig voelt ligt met name in Oost (70%) en vooral Schalkwijk (64%) lager. Schalkwijk is ook het enige stadsdeel waar het percentage panelleden dat zich onveilig voelt boven tien uitkomt. In Oost en Schalkwijk geeft bovendien een kwart aan zich niet onveilig, maar ook niet veilig te voelen. Er blijkt weinig verschil te zijn in de veiligheidsbeleving in de woonbuurt tussen mannen en vrouwen. Omnibus-2012 Panel (zeer) veilig niet veilig/niet onveilig (zeer) onveilig Oordeel veiligheid in eigen woonbuurt (in %) Haarlem Centrum Zuid/West Oost Noord Schalkwijk (zeer) veilig niet veilig/niet onveilig (zeer) onveilig

8 7 Thuis blijven vanwege veiligheidsgevoelens Wanneer mensen zich onveilig voelen, komt dat vaak vooral in de avond tot uiting. Aan de panelleden is gevraagd of gevoelens van onveiligheid er voor zorgen dat men s avonds liever thuis blijft. Van de panelleden geeft 15% aan dat men in de avond liever in huis blijft. Dit is vergelijkbaar met de uitkomsten uit de meeste recente Omnibusonderzoeken. Opnieuw blijken op stadsdeelniveau grote verschillen. In Oost en met name Schalkwijk ligt het percentage dat s avonds liever thuisblijft hoger. In Oost gaat dit op voor bijna een vijfde van de panelleden, in Schalkwijk zelfs voor een kwart. % dat zich 's avonds liever thuis blijft vanwege onveiligheidsgevoelens Omnibus Omnibus-2011 Omnibus-2012 Panel % dat 's avonds liever thuis blijft vanwege onveiligheidsgevoelens Bij deze vraag tekent zich niet geheel verrassend een verschil tussen mannen en vrouwen af. Bijna een vijfde van de vrouwelijke panelleden geeft er de voorkeur aan om in de avond veilig binnen te blijven. Bij de mannen ligt dit percentage een stuk lager: 12%. Haarlem Centrum Zuid/West Oost 19 Noord 13 Schalkwijk % dat zich 's avonds liever thuis blijft vanwege onveiligheidsgevoelens Haarlem 15 man 12 vrouw

9 8 Problemen in de wijk die meer aandacht moeten krijgen In een wijk kunnen zich allerlei problemen voordoen. In dit digipanelonderzoek en voorgaande Omnibusonderzoeken is een lijst van 15 problemen voorgelegd. Hiervan konden respondenten drie problemen kiezen waaraan de overheid (gemeente en politie) meer aandacht zou moeten besteden. De meeste digipanelleden noemden afval en vuil op straat, als probleem waar de overheid meer aandacht voor zou moeten hebben. Bijna de helft koos dit probleem. Op de tweede plek komt hondenpoep (44%). Een relatief grote groep noemde ook problemen met auto s: bijna een derde wees op het gedrag en snelheid; een kwart op foutparkeren. Bijna een kwart van het panel vindt dat politie en gemeente meer zouden moeten letten op overlast van groepen jongeren. Vergeleken met de uitkomsten uit de voorgaande Omnibusonderzoeken blijkt dat cijfers redelijk op een lijn liggen. Panelleden lijken zich meer te storen aan afval/vuil en hondenpoep. Over de langere termijn zien we een daling van de overlast van scooters en brommers. Problemen in de wijk die meer aandacht moeten krijgen (in %) Omni- Omni- Omni- Panel Afval en vuil op straat Hondenpoep (niet opruimen) Auto's (gedrag,snelheid) Auto's (fout geparkeerd) Overlast van groepen jongeren Scooters,brommers (gedrag,snelheid) Woninginbraken Geluidsoverlast Vernieling Fietsers (gedrag,verkeersovertreding) Aanhangers,caravans( fout geparkeerd) Fietsendiefstal Enge plekken Graffittie (bekladding) Bedreiging (en geweld op straat Problemen in de wijk die meer aandacht moeten krijgen (in %) Centrum Zuid- Oost Noord Schalk- Haarlem West wijk Afval en vuil op straat Hondenpoep (niet opruimen) Auto's (gedrag,snelheid) Auto's (fout geparkeerd) Overlast van groepen jongeren Scooters,brommers (gedrag,snelheid) Woninginbraken Geluidsoverlast Vernieling Fietsers (gedrag,verkeersovertreding) Aanhangers,caravans( fout geparkeerd) Fietsendiefstal Enge plekken Graffittie (bekladding) Bedreiging (en geweld op straat Wanneer gekeken wordt naar stadsdelen komen enkele verschillen aan het licht. Met name in Schalkwijk zijn er een aantal problemen waar bovengemiddeld vaak op gewezen wordt. Bijna zes op de tien wijst hier op afval en vuil. Ook overlast van groepen jongeren (34%) wordt relatief vaak genoemd door panelleden uit Schalkwijk, evenals woninginbraken (31%) en enge plekken (10%).

10 9 Voorvallen en misdrijven in de buurt Om een goed beeld te krijgen van wat er speelt in de buurt, is het belangrijk om te weten hoe vaak sommige voorvallen/misdrijven voorkomen. Daarom wordt met enige regelmaat aan bewoners gevraagd om van een aantal voorvallen en misdrijven aan te geven hoe vaak deze voorkomen. Opnieuw springen hondenpoep en rommel op straat eruit. Bij deze voorvallen geeft het hoogste percentage panelleden aan dat dit vaak voorkomt. Bijna een derde van de panelleden geeft aan dat in hun buurt vaak te hard wordt gereden. Een vijfde vindt dat overlast van groepen jongeren vaak voorkomt. Het verschil tussen het panel en voorgaande omnibusonderzoeken zit hem vooral in de mate waarin mensen vinden dat hondenpoep en rommel op straat vaak voorkomen. Deze twee problemen komen volgens panelleden vaker voor. Voorvallen en misdrijven in de buurt (% komt vaak voor) Centrum Zuid- Oost Noord Schalk- Haarlem West wijk Hondenpoep Romel op straat Te hard rijden Overlast van groepen jongeren Geluidsoverlast verkeer Beschadiging/vernieling aan auto's Fietsendiefstal Andere vormen van geluidsoverlast Dronken mensen op straat Inbraak in woningen Bekladding van muren en/of gebouwen Vernieling telefooncellen,bushokjes Drugsoverlast Overlast door omwonenden Diefstal uit auto's Overlast van zwervers,daklozen Bedreiging Gewelddelicten Voorvallen en misdrijven in de buurt (% komt vaak voor) Omni- Omni- Omni- Panel Hondenpoep Romel op straat Te hard rijden Overlast van groepen jongeren Geluidsoverlast verkeer Beschadiging/vernieling aan auto's Fietsendiefstal Andere vormen van geluidsoverlast Dronken mensen op straat Inbraak in woningen Bekladding van muren en/of gebouwen Vernieling telefooncellen,bushokjes Drugsoverlast Overlast door omwonenden Diefstal uit auto's Overlast van zwervers,daklozen Bedreiging Gewelddelicten Ook hierbij blijken er verschillen tussen stadsdelen. Met name in Oost komt rommel op straat en hondenpoep volgens panelleden vaker voor (62%). In dit stadsdeel wordt ook duidelijk frequenter te hard gereden (43%). In Schalkwijk komt relatief gezien meer rommel op straat voor (55%). In dit stadsdeel heeft men ook vaker overlast van groepen jongeren (29%), inbraak (26%), fietsendiefstal (22%), bekladding en vernieling (17%). In Centrum springen rommel op straat (52%), dronkenschap (42%), overlast van groepen jongeren (31%), fietsendiefstal (25%) en geluidsoverlast (24%) er duidelijk uit.

11 10 Overlast van jongeren Nadat in dit onderzoek al de nodige soorten overlast aan bod waren gekomen is nader aandacht besteed aan overlast die veroorzaakt wordt door jongeren. Bijna een vijfde van de Haarlemse panelleden vindt dat jongeren in hun buurt voor overlast zorgen. Het grootste deel van de panelleden (45%) geeft aan (zeer) weinig overlast door jongeren te ervaren. 11% heeft helemaal geen overlast van jongeren. Jongeren overlast in eigen buurt (in %) geen (zeer) weinig niet weinig/niet veel (zeer) veel Als het gaat om overlast van jongeren dan blijken twee stadsdelen eruit te springen. Panelleden uit Centrum (34%) en Schalkwijk 27%) ervaren veel vaker overlast die veroorzaakt wordt door jongeren. Stadsdeel Oost neemt hierbij een middenpositie in. In Zuidwest en Noord zorgen jongeren veel minder vaak voor overlast. Jongeren overlast in eigen buurt (% (zeer) veel overlast)) Aan de panelleden die enige mate van overlast door jongeren ervaren is gevraagd waaruit deze dan zoal bestaat. De meeste paneleden gaven hierin aan dat jongeren in hun buurt zorgen voor geluidsoverlast en zwerfvuil. De helft van de panelleden wees op deze vormen van overlast. Rond een derde wees op baldadigheid en groepsvorming. Vernieling en intimiderende sfeer werd door ongeveer een kwart genoemd. Soorten overlast jongeren in eigen buurt (in %) Geluidsoverlast 51 Zwerfvuil,afval 50 Baldadigheid 37 Groepsvorming 34 Vernieling 26 Zij zorgen voor intimiderende sfeer 25 Beledigende opmerkingen 14 Onderlinge ruzies 13 Drugsgebruik 10 Overlast anders 9 Drugsdeals 7 Diefstal uit woning 4 Diefstal uit winkels 4 Bedreiging 3 Vechtpartijen 3 Lichamelijk geweld 1 Zakkenrollen 1 Haarlem 19 Centrum Zuid/West Oost Noord Schalkwijk

12 Opdrachtgever: Samensteller: Internet: Auteur: Bronvermelding: Gemeente Haarlem/ Gemeente Haarlem/ Merijn van der Werff Alles uit deze uitgave mag VVH Onderzoek en Statistiek feitenencijfers vrij worden gebruikt, mits Postbus 511 onder duidelijke vermel AA Haarlem ding van de samensteller Telefoon: en de naam van de rapportage