Hemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling"

Transcriptie

1 Hemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling Hemodynamiek bij volwassenen en kinderen Fysiologie, monitoring en klinische toepassingen 15 oktober 2010

2 VROEGER Infectie Infectie Infectie Dood Cytokines Cytokines Dood inos activatie Dood

3 Toen

4 Toen

5 NU: Infectie Dood

6 Waarom is de septische patiënt in shock? Peter Pitt

7 Inductie i-nos L-arginine L-citrulline Mechanisme Endotoxine, cytokines NO Therapeutische opties Steroiden, CNI-1493, pyrrolidinedithiocarbamaat L-NMMA, S-methylisothioureumsulfaat, aminoguanidine Scavenger: AMD-6245, vitamine B12 cgmp Methyleenblauw, NS-2028, ODQ Intracellulair calcium Vasorelaxatie Noradrenaline Vasopressine

8 Sepsis en vasodilatatie

9 Nitric Oxide Circa 500 miljoen jaar oud Halfwaardetijd 7 seconden 1980: Furchgott en Zawadski: Endotheelafhankelijke vaatverwijding. 1987: Mediator: Nitric Oxide 1998: Nobelprijs

10 Nitric Oxide Synthase Synoniemen Expressie Organen Mechanisme Constitutive NO-synthase cnos, enos, ecnos, type III NOS Continu Endotheel en endocard [Ca 2+ ] i - afhankelijk Inducible NO-synthase inos, type II NOS Bij inflammatie Vrijwel alle organen [Ca 2+ ] i - onafhankelijk

11 Serum Nox en cgmp bij septische patienten

12 inos-activiteit is gecompartimentaliseerd

13 Niet-selectieve NO-synthase remming verhoogd de MAP

14 Overleving N=800 patiënten Placebo Number needed to harm: 10 10% L-NMMA CCM 2004; 32: 21-30

15 NO-remming down the drain

16 Is er nog hoop voor Nitric Oxide remming? Selectieve inos remmers in aantocht. Dierexperimenteel: vasopressor-effect vergelijkbaar met noradrenaline. verbetering eindorgaanfunctie en mortaliteit ten opzichte van nietselectieve NO-remmers.

17 Sepsis en vasodilatatie

18 Vasopressine Ongeveer 700 miljoen jaar oud (Adv Exp Med Biol 1995; 395: ) 1895: Vasopressor effect van hypofyse-extract (J Physiol (Lond) 1895; 18: ) 2000: Rol voor vasopressine tijdens vasodilatoire shock?

19 Osmoloriteit Volumestatus Angiotensine II Hypothalamus Hypofyse Vasopressine Nieren Vasculair Cardiaal 1-7 pmol/l pmol/l V 2 receptoren Oxytocinereceptoren V 1 receptoren V 1 - en oxytocine receptoren Nitric oxide K atp kanalen Positief negatief inotroop Waterretentie Vasodilatatie Vasoconstrictie Positief inotroop Cardiaal, pulmonaal, renaal, cerebraal Splanchnicus

20 Vasopressine en de darm

21 VASST trial Multicenter (27), RC, DB, trial Patiënten > 16 jaar met septische shock Vasopressine + noradrenaline versus noradrenaline Vasopressine dosering: U/min Prospectief: milde shock vs ernstige shock (nor > 15 µg/min 0.2µg/kg/min) Target MAP: mmhg

22 VASST trial

23 VASST trial Geen verschil in orgaandysfunctie Geen verschil in bijwerkingen Onverwacht: klein (significant) overlevings voordeel bij patiënten met milde shock

24 VASST trial

25 Het wordt nog ingewikkelder

26 Vasopressine down the drain?

27 Sepsis en vasodilatatie

28 Gladde spiercel in de vaatwand Noradrenaline werking: [Ca 2+ ] i stijging geeft vasoconstrictie Vasoconstrictie

29 Normale Situatie: K + kanalen gesloten Ca 2+ kanaal open Noradrenaline gevoelig Vasoconstrictie

30 Tijdens sepsis: K + kanalen geopend Hyperpolarisatie Ca 2+ kanaal dicht Norepinephrine Angiotensin II Noradrenaline ongevoelig Ca 2+ Vasodilatatie

31 Sepsis met kaliumkanaalblokkade Norepinephrine Angiotensin II Toch Vasoconstrictie!

32

33

34 Glibenclamide bij de septische patiënt

35 TEA bij de septische patiënt MAP Tetrea-ethyl ammonium 50 mg 125 mg 300 mg Patiënt 1: Septische shock, Dobu-infusion rate 0 y Nor-infusion rate 0.58 y Series Tijd in minuten na TEA

36 MAP Tetrea-ethyl ammonium 50 mg 125 mg 300 mg 470 mg Patiënt 2: Septische shock, Dobu-infusion rate 7.72 y Nor-infusion rate 1.41 naar 1.11 y Series Tijd in minuten na TEA

37 MAP Tetrea-ethyl ammonium 50 mg 125 mg 300 mg 470 mg Patiënt 2: Septische shock, Dobu-infusion rate 7.72 y Nor-infusion rate 1.41 naar 1.11 y Series Geen effect op tonometrie pco 2 gap Tijd in minuten na TEA

38 Effect van sluiten kaliumkanaal? Of vullings-efffect?

39 Kaliumkanaalblokkade down the drain?

40 Conclusies Sepsis is Cardiogene shock Hypovolemische shock Vasodilatoire shock Belangrijkste mechanismen van vasodilatatie inos activatie en NO-productie Tekort aan vasopressine K-kanaalactivatie

41 En de oude bekenden adrenaline en dopamine dan?

42

43 N=263 N=280 N=1044

44 Conclusies, behandeling Noradrenaline nog eerste keus bij vasodilatoire shock Adrenaline zou goede tweede keus zijn (?) Dopamine: wel nadelen, geen voordelen Rol van vasopressine? Interactie met steroiden? Selectieve inos remming of K-kanaal blokkade mogelijk een toekomstige optie

Indeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie. Risicofactoren Behandeling Conclusie

Indeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie. Risicofactoren Behandeling Conclusie Koen Bos Indeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie Verschil vasoplegie tijdens en na cardiopulmonale bypass Regulatie van de vaattonus Katp-kanalen, NO synthase, vasopressine Risicofactoren

Nadere informatie

8 Samenvatting en Conclusies

8 Samenvatting en Conclusies 8 Samenvatting en Conclusies Het gebruik van geneesmiddelen in de behandeling en preventie van ziekte en pijn is niet meer weg te denken uit onze samenleving. De meeste geneesmiddelen hebben behalve hun

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Chapter 8 Niertransplantatie is de optimale therapie voor patiënten met chronische nierinsufficiëntie. Niertransplantatie kan echter leiden tot zowel acute als chronische complicaties

Nadere informatie

Snel handelen bij sepsis

Snel handelen bij sepsis Snel handelen bij sepsis Februari 2014 PRESENTATIE GEMAAKT DOOR ROB ZEEGERS Doel van deze presentatie Wat is SIRS? Wat is Sepsis? Inzicht diagnostisch onderzoek Waarom snel handelen? Waarom deze klinische

Nadere informatie

De hemodynamische gevolgen van ernstige sepsis: pathofysiologie en een richtlijn voor de behandeling

De hemodynamische gevolgen van ernstige sepsis: pathofysiologie en een richtlijn voor de behandeling Copyright 2002, Nederlandse Vereniging voor Intensive Care. All Rights Reserved. JD-NVIC/pro/012-05/02/NJCC 6.3.19-29.2002 NJCC, 06.2002, p.19-29. Editor: M.J. Schultz Vol. 6, No.3 De hemodynamische gevolgen

Nadere informatie

Fysiologie en Pathofysiologie van het cardiovasculaire systeem. Gert Poortmans

Fysiologie en Pathofysiologie van het cardiovasculaire systeem. Gert Poortmans Fysiologie en Pathofysiologie van het cardiovasculaire systeem Gert Poortmans BD = CO x SVR CO = HR x SV SV = EDV - ESV 4 determinanten van cardiovasculaire performantie Preload Afterload Contractiliteit

Nadere informatie

Vasoactieve medicatie. Dave Tjan Anesthesioloog-intensivistintensivist

Vasoactieve medicatie. Dave Tjan Anesthesioloog-intensivistintensivist Vasoactieve medicatie Dave Tjan Anesthesioloog-intensivistintensivist NIVAZ 2011 1 Agenda Introductie Casuïstiek Werking inotropica en vasopressoren De verschillende middelen Cathecholaminen Niet-cathecholaminen

Nadere informatie

Fysiologie en Pathofysiologie van het cardiovasculaire systeem. Gert Poortmans

Fysiologie en Pathofysiologie van het cardiovasculaire systeem. Gert Poortmans Fysiologie en Pathofysiologie van het cardiovasculaire systeem Gert Poortmans BD = CO x SVR CO = HR x SV SV = EDV - ESV 4 determinanten van cardiovasculaire performantie Preload Afterload Contractiliteit

Nadere informatie

CHAPTER 8 SAMENVATTING

CHAPTER 8 SAMENVATTING SAMENVATTING In de vroege zwangerschap treden indrukwekkende veranderingen op in de bloedsomloop, nierfunctie en vochthuishouding bij de moeder. Hoewel de exacte betekenis van deze hemodynamische aanpassingen

Nadere informatie

Sepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige

Sepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Sepsis Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Inhoud Inleiding Sepsis Behandeling sepsis Hemodynamiek bij sepsis Onderzoek Resultaten

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve

Nadere informatie

Behandeling van de orgaandonor Fellow onderwijs 2015. Astrid Hoedemaekers

Behandeling van de orgaandonor Fellow onderwijs 2015. Astrid Hoedemaekers Behandeling van de orgaandonor Fellow onderwijs 2015 Astrid Hoedemaekers Inhoud We8elijk kader Fysiologie na hersendood Donormanagement: algemene principes Vocht en inotropie/vasopressie Hormonale behandeling

Nadere informatie

Tissue ACE inhibition and sodium status in left ventricular dysfunction Westendorp, Bart

Tissue ACE inhibition and sodium status in left ventricular dysfunction Westendorp, Bart University of Groningen Tissue ACE inhibition and sodium status in left ventricular dysfunction Westendorp, Bart IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if

Nadere informatie

CVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019

CVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 CVVH & Antistolling Directe trombine remmers Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 Casus; 74-jarige man Overname: Second opinion tav weaning difficulty na gecompliceerd beloop AVR mechano Voorgeschiedenis:

Nadere informatie

De rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen

De rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen De rol van apc en steroiden Peter Pickkers Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen NIVAS 2012 De controverse omtrent APC, Eli-Lilly en de Surviving Sepsis Campaign De studies De sponsering Het commentaar

Nadere informatie

Signal transduction underlying the control of urinary bladder smooth muscle tone

Signal transduction underlying the control of urinary bladder smooth muscle tone UvA-DARE (Digital Academic Repository) Signal transduction underlying the control of urinary bladder smooth muscle tone Puspitoayu, E. Link to publication Citation for published version (APA): Puspitoayu,

Nadere informatie

SAMEN ME VAT A T T I T N I G

SAMEN ME VAT A T T I T N I G SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een

Nadere informatie

Casuïstiekbespreking. Hemodynamische instabiliteit na cardiochirurgie: wat is de rol van vasopressine? Anke Reuser AIOS Anesthesiologie

Casuïstiekbespreking. Hemodynamische instabiliteit na cardiochirurgie: wat is de rol van vasopressine? Anke Reuser AIOS Anesthesiologie Casuïstiekbespreking Hemodynamische instabiliteit na cardiochirurgie: wat is de rol van vasopressine? Anke Reuser AIOS Anesthesiologie 25-10-2017 Casus Man 71 jaar VG/ Nierfunctiestoornis (kreat 229),

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 19 Introductie glutamine De toegenomen wetenschappelijke belangstelling voor het aminozuur glutamine is mogelijk het gevolg van de ontwikkeling van complete parenterale voeding in de jaren 60 van de vorige

Nadere informatie

Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade

Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade ASN Review 2013 Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade dr. M.H. de Borst, internist-nefroloog io UMC Groningen Verstoorde mineraalhuishouding -> cardiovasculaire

Nadere informatie

Vooraanmelding. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care.

Vooraanmelding. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding 17-09-2014 Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care Vooraanmelding Schietincident, 34 jaar Scoop & run 1 Traumakamer, 34 jaar A: Vrij, aanspreekbaar

Nadere informatie

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock. Medische protocollencommissie Intensive Care

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock. Medische protocollencommissie Intensive Care Titel Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock Datum vaststelling: 04-2008 Datum revisie: 04-2010 Verantwoording: Bron document: Medische protocollencommissie Intensive Care Surviving

Nadere informatie

University of Groningen. Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert

University of Groningen. Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert University of Groningen Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish

Nadere informatie

Rechter kamer falen Beademing-circulatie JMD VAN DEN BRULE CARDIOLOOG-INTENSIVIST UMC ST. RADBOUD

Rechter kamer falen Beademing-circulatie JMD VAN DEN BRULE CARDIOLOOG-INTENSIVIST UMC ST. RADBOUD Rechter kamer falen Beademing-circulatie JMD VAN DEN BRULE CARDIOLOOG-INTENSIVIST UMC ST. RADBOUD Introductie RV falen (1) Pulmonale vasculaire dysfunctie Pulmonale endotheel dysfunctie Veranderde long

Nadere informatie

Vasculaire mechanismen van (in)activiteit

Vasculaire mechanismen van (in)activiteit Vasculaire mechanismen van (in)activiteit Dick H.J. Thijssen Afdeling Fysiologie, UMC St Radboud, Nijmegen & Research Institute for Sports and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK FYSIEKE

Nadere informatie

Janneke Horn. Calcium Antagonists in Stroke Wasted experiments on humans and animals

Janneke Horn. Calcium Antagonists in Stroke Wasted experiments on humans and animals Janneke Horn Calcium Antagonists in Stroke Wasted experiments on humans and animals Martien Limburg Destijds Established Clinical Investigator Nederlandse Hartstichting Janneke Horn 1994 Artsexamen, cum

Nadere informatie

Centraal veneuze druk is niet belangrijk

Centraal veneuze druk is niet belangrijk Mythe Centraal veneuze druk is niet belangrijk J.G. van der Hoeven Argumenten CVD zegt niets over de vullingstatus CVD voorspelt niet of een patiënt op vulling reageert Fysiologie HMV Preload Uiteindelijke

Nadere informatie

SEPSIS 3.0. Σήψις: the process by which flesh rots, swamps generate foul airs, and wounds fester (Hippocrates 700 bce)

SEPSIS 3.0. Σήψις: the process by which flesh rots, swamps generate foul airs, and wounds fester (Hippocrates 700 bce) SEPSIS 3.0 Σήψις: the process by which flesh rots, swamps generate foul airs, and wounds fester (Hippocrates 700 bce) Mariëlle Van der Steen, Martini Ziekenhuis Groningen Prof. P. Pickkers, Radboud Universiteit

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om

Nadere informatie

Chapter 11. Samenvatting

Chapter 11. Samenvatting Chapter 11 Samenvatting 11. Samenvatting Hoge plasmaspiegels van von Willebrand factor (VWF) en stollingsfactor VIII (FVIII) zijn geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van zowel arteriële

Nadere informatie

Anemie op de Intensive Care

Anemie op de Intensive Care Anemie op de Intensive Care Fellowonderwijs Opleiding Intensive Care UMC St Radboud, Nijmegen Incidentie ABC CRIT TRICC NTBIG (N = 3524) (N = 4892) (N = 5298) (N = 1247) Opname Hb 7.0 ± 1.4 6.8 ± 1.5 6.1

Nadere informatie

Samenvatting hoofdstuk 2

Samenvatting hoofdstuk 2 Samenvatting Hoewel er veel vooruitgang is geboekt op het gebied van behandeling en preventie van hart- en vaatziekten (HVZ), is HVZ-gerelateerde sterfte nog steeds een van de belangrijkste doodsoorzaken

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Chapter 14 Het doel van deze samenvatting is om de inhoud van dit proefschrift met als titel Determinanten van longpermeabiliteit tijdens sepsis en acute longbeschadiging weer

Nadere informatie

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Behandeling van atrium fibrilleren op de IC Mirjam Wikkerink, ANIOS IC AF op IC 15% van de patiënten, meestal in de eerste 72 uur na ontstaan van sepsis Verminderde atriale contractie, hoge ventriculaire

Nadere informatie

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock volwassenen. Medische protocollencommissie Intensive Care

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock volwassenen. Medische protocollencommissie Intensive Care Titel Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock volwassenen Datum vaststelling: 02-2013 Datum revisie: 02-2015 Verantwoording: Bron document: Medische protocollencommissie Intensive

Nadere informatie

Samenvat ting en Conclusies

Samenvat ting en Conclusies Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het

Nadere informatie

Reis door het Nephron. Hilde de Geus

Reis door het Nephron. Hilde de Geus Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie

Nadere informatie

- NEDERLANDSE SAMENVATTING -

- NEDERLANDSE SAMENVATTING - - NEDERLANDSE SAMENVATTING - NEDERLANDSE SAMENVATTING KETAMINE: EEN NIEUWE DIMENSIE VAN EEN BEKENDE STOF? Ketamine is een anestheticum dat in de humane en veterinaire anesthesie voornamelijk wordt gebruikt

Nadere informatie

Chapter 12. Nederlandse samenvatting

Chapter 12. Nederlandse samenvatting Chapter 12 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Introductie Ontstekingen en bloedvergiftiging, ook wel sepsis genaamd, vormen een groot probleem voor de gezondheidszorg, omdat deze aandoeningen

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 201569

Niet-technische samenvatting 201569 Niet-technische samenvatting 201569 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Endotheliale toxiciteit van bijnierprecursors, hydrocortison en fludrocortison die verhoogd zijn in patienten met congenitale

Nadere informatie

Regionale antistolling met citraat voor CVVH. Heleen Oudemans-van Straaten. Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008

Regionale antistolling met citraat voor CVVH. Heleen Oudemans-van Straaten. Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008 Regionale antistolling met citraat voor CVVH Heleen Oudemans-van Straaten Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008 Citrate waarom citraat? hoe werkt het? hoe doe ik het? beperkingen? voordelen?

Nadere informatie

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4)

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4) Fosinopril C09AA09, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt fosinopril door Ephor als behandeling van hypertensie niet

Nadere informatie

Citraat, meer dan een anticoagulans. Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc

Citraat, meer dan een anticoagulans. Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc Citraat, meer dan een anticoagulans Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc Citraat Stolling citrate Zuur-base Brandstof Biocompatibiliteit Anti-oxidant Gebruiken jullie citraat? Citraat als

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting hoofdstuk 1 127

Samenvatting Samenvatting hoofdstuk 1 127 125 Samenvatting Het metabool syndroom is een clustering van risicofactoren, zoals overgewicht/obesitas, verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk (hypertensie) en metabole insulineresistentie (verminderde

Nadere informatie

Congenitale hemolytisch anemie; wel of geen transfusie? H. Heijboer, 15 mei 2019, Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam UMC

Congenitale hemolytisch anemie; wel of geen transfusie? H. Heijboer, 15 mei 2019, Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam UMC Congenitale hemolytisch anemie; wel of geen transfusie? H. Heijboer, 15 mei 2019, Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam UMC Opbouw presentatie Indeling hemolytische anemieën Gevolgen van (chronische) hemolyse

Nadere informatie

Dosering: geen dosisaanpassing op basis van leeftijd. Een startdosering van 5 mg wordt geadviseerd.

Dosering: geen dosisaanpassing op basis van leeftijd. Een startdosering van 5 mg wordt geadviseerd. Fosinopril C09AA09, april 2019 Indicatie Behandeling van hypertensie en symptomatisch hartfalen.(1,2) Standpunt Ephor en samenvatting Fosinopril wordt door Ephor niet geadviseerd als behandeling van hypertensie

Nadere informatie

Aanvulling College aantekeningen farmacologie

Aanvulling College aantekeningen farmacologie Aanvulling College aantekeningen farmacologie RC 4: Quiz Review 4 en 6STEP Een fase 2 reactie in de biotransformatie is altijd een conjugatie: een koppelingsreactie. Fase 1 reacties zijn geen conjugatie-reacties,

Nadere informatie

Vitamine D. E. van der Heijden (ANIOS IC)

Vitamine D. E. van der Heijden (ANIOS IC) Vitamine D E. van der Heijden (ANIOS IC) 18-5-2018 Hoe? Voeding Zonlicht (> 90% van vitamine D status) Via 25-hydroxylering lever/ en 1-hydroxylering in nier ontstaat het actieve hormoon 1,25 dihydroxyvitamine

Nadere informatie

3 maal daags 1 tablet. De tabletten moeten in hun geheel, zonder stuk te bijten, met een glas water tijdens de maaltijden worden ingenomen.

3 maal daags 1 tablet. De tabletten moeten in hun geheel, zonder stuk te bijten, met een glas water tijdens de maaltijden worden ingenomen. HYPERIPLANT 1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL Hyperiplant 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per omhulde tablet: 300 mg droog extract van Hypericum perforatum L. geëxtraheerd met methanol (3-5:1)

Nadere informatie

Sepsis en MOF. Powerpointpresentatie gemaakt door Rob Zeegers

Sepsis en MOF. Powerpointpresentatie gemaakt door Rob Zeegers Sepsis en MOF Powerpointpresentatie gemaakt door Rob Zeegers Doel Presentatie Bestaande kennis over sepsis en mof herhalen en of verder uitdiepen. De lastige materie op een begrijpelijke korte manier weergeven.

Nadere informatie

READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting

READER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting READER Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting ACHTERGRONDINFORMATIE: PATHOFYSIOLOGIE Pro- inflammatoire en anti-inflammatoire respons Sepsis is de systemische respons van de

Nadere informatie

Bloodpressure target in symptoma2c vasospasm pa2ent

Bloodpressure target in symptoma2c vasospasm pa2ent Bloodpressure target in symptoma2c vasospasm pa2ent Willem- Jan Schellekens CASUS van de Dag 9-9- 2015 Casus 47 jarige pa+ënte: D1 SAB obv vertebralisdissec+e wv coiling en EVD Dag 7 na SAB: neurologische

Nadere informatie

Van sepsis tot orgaanfalen

Van sepsis tot orgaanfalen Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen

Nadere informatie

Tiener met abdominale klachten. Pauline Naessens ASO Pediatrie

Tiener met abdominale klachten. Pauline Naessens ASO Pediatrie Tiener met abdominale klachten Pauline Naessens ASO Pediatrie Oproep 14-jarig meisje Koorts tot 42 C Braken en waterige diarree Collaps Presentatie A : Vrije luchtweg B : AF 25/min, Kussmaul-ademhaling,

Nadere informatie

Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe

Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe Psychofarmaca bij de ouderen Waarom slikken zij? A. D Hooghe Psychofarmaca Benzodiazepines en aanverwanten Antidepressiva Antipsychotica Antipsychotica Assessment of antipsychotic prescribing in Belgian

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Voor patiënten met ernstig chronisch nierfalen is nierfunctievervangende behandeling noodzakelijk. Niertransplantatie is hiervoor de meest effectieve behandeling. Vergeleken met

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Lonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN-

Lonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN- SAMENVATTING SAMEN- VATTING 167 Inleiding Het menselijk bloedvatenstelsel is een gesloten systeem bestaande uit ongeveer 96000 km vaten. Het bloed dat via de vaten naar de organen stroomt, zorgt voor aan-

Nadere informatie

Wetenschappelijke conclusies

Wetenschappelijke conclusies BIJLAGE II WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES EN REDENEN VOOR DE WIJZIGING VAN DE SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN, DE ETIKETTERING EN DE BIJSLUITER, OPGESTELD DOOR HET EUROPEES GENEESMIDDELENBUREAU 14 Wetenschappelijke

Nadere informatie

NOXAP 200 ppm en 800 ppm mol/mol Stikstofmonoxide (NO) Medicinaal gas, samengeperst ZAKGIDS VOOR GEZONDHEIDSZORGBEOEFENAARS

NOXAP 200 ppm en 800 ppm mol/mol Stikstofmonoxide (NO) Medicinaal gas, samengeperst ZAKGIDS VOOR GEZONDHEIDSZORGBEOEFENAARS De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel NOXAP. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Experimental strategies in the treatment of acute renal failure in sepsis Johannes, T.

Experimental strategies in the treatment of acute renal failure in sepsis Johannes, T. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Experimental strategies in the treatment of acute renal failure in sepsis Johannes, T. Link to publication Citation for published version (APA): Johannes, T. (2011).

Nadere informatie

Wanneer is een circulatie slecht?

Wanneer is een circulatie slecht? Wanneer is een circulatie slecht? Prof. Dr. J.G. van der Hoeven Afdeling Intensive Care UMC St Radboud Venticare 2010 1 Analyse Inotropicum Vaatverwijder Combinatie Geen actie Nee Is er een probleem met

Nadere informatie

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL SELGIAN 20 mg tablet voor honden 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet: Werkzaam bestanddeel: selegiline

Nadere informatie

SAMENVATTING 1141 SAMENVATTING

SAMENVATTING 1141 SAMENVATTING SAMENVATTING 1141 SAMENVATTING Ondanks dat in de laatste decennia de perinatale zorg voor de ongeboren foetus en de pasgeborene sterk is verbeterd. ontstaat nog altijd blj 1 op de 1000 levend geboren kinderen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting N EDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 8 Nederlandse samenvatting 87 C HAPTER 8 In de prehistorie, toen er nog werd gejaagd met mes en speer, hing het leven af van een snelle reactie op eventuele verwondingen.

Nadere informatie

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica De medicamenteuze behandeling van VKF Do s & Don ts Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica 1 Voorkamerfibrillatie 2 Meest voorkomende aritmie wereldwijd Immense

Nadere informatie

Influenza patiënten op de IC

Influenza patiënten op de IC Influenza patiënten op de IC MDO praatje 12-01-2018 Rebecca Koch Astrid Hoedemaekers Influenza infectie Influenza A (H1N1 / H3N2); Influenza B IAV = virulent, pandemieën (vooral H1N1) Hoge graad van IC

Nadere informatie

NT pro BNP bij hartfalen De biochemische achtergronden van de BNP bepaling CWZ 23 maart 2005

NT pro BNP bij hartfalen De biochemische achtergronden van de BNP bepaling CWZ 23 maart 2005 NT pro BNP bij hartfalen De biochemische achtergronden van de BNP bepaling CWZ 23 maart 2005 Dr. Jos WJ van der tappen, klinisch chemicus Klinisch Chemisch Laboratorium Huisartsenlaboratorium Rivierenland

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 220 Hartfalen (HF) is niet alleen een syndroom dat wordt gekarakteriseerd door symptomen en een slechte prognose, maar ook door het veelvuldige voorkomen van co-morbiditeiten.

Nadere informatie

Anatomie & Fysiologie van Dieren

Anatomie & Fysiologie van Dieren Anatomie & Fysiologie van Dieren Versie 1 29 maart 2010 Tentamen: 40 multiple choice vragen Dit tentamen is niet volledig gescand. Hierdoor zijn enkele vragen weggevallen en is het aantal vragen iets korten.

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Het onderzoek, dat in dit proefschrift beschreven wordt, richt zich op twee aspecten die van belang zijn in de pluimvee geneeskunde. Allereerst wordt ingegaan op de koppeling van

Nadere informatie

Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene?

Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? 6e Nationale Reanimatie Congres Frank van den Dungen Kinderarts-neonatoloog Afd. IC Neonatologie VU medisch centrum NVK werkgroep Reanimatie Pasgeborenen INHOUD

Nadere informatie

Effecten van magnesium op het hart Afdeling C1b Hanneke Hall

Effecten van magnesium op het hart Afdeling C1b Hanneke Hall Effecten van magnesium op het hart 18-02- 2015 Afdeling C1b Hanneke Hall Probleemstelling Ochtend overdracht: Pa$ënt had PVC s, er werd magnesium gegeven Vraagstellingen 1. Wat zijn de effecten van magnesium

Nadere informatie

20-04-15 - GEEN EXTERNE FINANCIERING OF AFHANKELIJK ZIJN SEPSIS. Op SEH. De Laboratoriumgegevens

20-04-15 - GEEN EXTERNE FINANCIERING OF AFHANKELIJK ZIJN SEPSIS. Op SEH. De Laboratoriumgegevens Huibert Ponssen, internist- intensivist/acute geneeskunde SEPSIS Belangen - GEEN EXTERNE FINANCIERING OF AFHANKELIJK ZIJN Serum van een septische patiënt toegevoegd aan konijnenhart voorafgaande aan shock,

Nadere informatie

Algemene samenvatting in het Nederlands

Algemene samenvatting in het Nederlands Algemene samenvatting in het Nederlands Hypertensie Het onderzoek dat is beschreven in dit proefschrift is vooral gericht op het orgaan nier en de invloed hiervan op de bloeddruk. De nier speelt een belangrijke

Nadere informatie

Medicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG

Medicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Medicatie bij atherosclerose Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Wat heeft de patiënt? Cerebrovasculair lijden Perifeer arterieel vaatlijden Coronairlijden Inhoud Trombocytenaggregatieremmers

Nadere informatie

Meer of minder zuurstof?

Meer of minder zuurstof? Meer of minder zuurstof? Streefwaarden en toxiciteit Hendrik JF Helmerhorst Arts-onderzoeker Intensive Care AIOS Anesthesiologie Is a breath of fresh air worth it? 2 Achtergrond Geschiedenis Priestley,

Nadere informatie

Inducible nitric oxide synthase in intestinal inflammation Dijkstra, Gerard

Inducible nitric oxide synthase in intestinal inflammation Dijkstra, Gerard Inducible nitric oxide synthase in intestinal inflammation Dijkstra, Gerard IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies en conclusies Samenvatting De behandeling van het myocard infarct (MI) is tegenwoordig gericht op verkorting van ischemie-tijd door herstel van de coronair flow ( open arterie theorie ). Hoewel vroegtijdige

Nadere informatie

Spinal cord injury Laura Cox Aios anesthesiologie

Spinal cord injury Laura Cox Aios anesthesiologie Spinal cord injury 26-02-2016 Laura Cox Aios anesthesiologie 5000 jaar geleden door Egyptische physicians eerste beschrijving van mogelijke neurogene shock in een patient met spinal cord injury:...he has

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Cannabis Sativa wordt door de mensheid al duizenden jaren gebruikt, zowel voor de fabricage van weefmaterialen als voor geneeskundige doeleinden. In de Chinese traditionele geneeskunst

Nadere informatie

nederlandse samenvatting

nederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING De wisselwerking tussen het renine-angiotensine-aldosteron systeem en de vitamine D-FGF23-klotho as heeft gevolgen voor het ontstaan en de behandeling van chronische nierschade

Nadere informatie

Samenvatting SAMENVATTING

Samenvatting SAMENVATTING SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid

Nadere informatie

Anesthetic induced cardioprotection: from bench to bedside and retour

Anesthetic induced cardioprotection: from bench to bedside and retour UvA-DARE (Digital Academic Repository) Anesthetic induced cardioprotection: from bench to bedside and retour Frässdorf, J. Link to publication Citation for published version (APA): Frässdorf, J. (2012).

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,

Nadere informatie

DE CARDIORENALE INTERACTIE

DE CARDIORENALE INTERACTIE SAMENVATTING 143 144 Samenvatting DE CARDIORENALE INTERACTIE Chronisch nierfalen is een wereldwijd gezondheidsprobleem en een voorname oorzaak van morbiditeit en mortaliteit. De ziekte ontwikkelt zich

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 8

Samenvatting. Chapter 8 Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het

Nadere informatie

Waarom richtlijnen? Hoe komen richtlijnen tot stand? Pols voelen. Richtlijnen 2006: Goed voor kleintjes en hele kleintjes?

Waarom richtlijnen? Hoe komen richtlijnen tot stand? Pols voelen. Richtlijnen 2006: Goed voor kleintjes en hele kleintjes? Richtlijnen 2006: Goed voor kleintjes en hele kleintjes? Waarom richtlijnen? Matthijs de Hoog Hoe komen richtlijnen tot stand? In God we trust. All others must bring data. ILCOR 403 worksheets over 276

Nadere informatie

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling

Nadere informatie

Perifeer of Centraal, met Noradrenaline kan het allemaal!?

Perifeer of Centraal, met Noradrenaline kan het allemaal!? Perifeer of Centraal, met Noradrenaline kan het allemaal!? Alice Ingeveld, Circulation Practitioner, i.o., afdeling Intensive Care Sint Jans Gasthuis, Weert Oktober 2018 Medisch begeleider Hans Paling,

Nadere informatie

BE HOT: COOL DOWN. Gerjon Loop Special Care midden Limburg 25 januari 2007

BE HOT: COOL DOWN. Gerjon Loop Special Care midden Limburg 25 januari 2007 BE HOT: COOL DOWN Gerjon Loop Special Care midden Limburg 25 januari 2007 Koelen na reanimatie Bij comateuze patiënten na cardiac arrest Doel van de presentatie Deskundigheidsbevordering Achtergrondinformatie

Nadere informatie

Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018

Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018 Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018 Wat weten we al? Tussen colloïdale- en kristallijne vloeistoffen bestaat niet veel verschil wat betreft belangrijke uitkomstmaten Dit

Nadere informatie

Behandeling van hypertensie

Behandeling van hypertensie NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Beek, Erik te Title: Neuropharmacology of novel dopamine modulators Issue Date:

Nadere informatie

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart

Nadere informatie

Shock. Lennie Derde, internist-intensivist Juni 2016

Shock. Lennie Derde, internist-intensivist Juni 2016 Shock Lennie Derde, internist-intensivist Juni 2016 Casus Man 48 jaar, gezond, gebruikt geen medicijnen Nu met auto tegen vangrail gereden en beklemd in auto aangetroffen LO/ E2M6V2 RR 96/58, p 126/min

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken.

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken. Anatomie / fysiologie Nieren 2 Urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 1 Uitscheiding van urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 2 Transport urine Vanuit de nierpapillen

Nadere informatie