Nederlandse samenvatting
|
|
- Valentijn Jonker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nederlandse samenvatting Cannabis Sativa wordt door de mensheid al duizenden jaren gebruikt, zowel voor de fabricage van weefmaterialen als voor geneeskundige doeleinden. In de Chinese traditionele geneeskunst werd het toegepast als remedie voor diverse ziekten, waaronder astma. Dit feit en andere anecdotische waarnemingen suggereren dat (endo)cannabinoïden een belangrijke rol zouden kunnen spelen en therapeutische mogelijkheden bieden. De identificatie van de eerste van cannabis afgeleide verbindingen en van de belangrijkste psychoactieve component (Δ 9 -tetrahydrocannabinol, Δ 9 -THC, dronabinol) in de jaren 60 hernieuwde de interesse in de effecten en de werking van cannabis, voornamelijk vanwege het gebruik als verslavend middel. Kort daarop breidde de interesse zich uit naar de medische toepassingsmogelijkheden van het middel. De afgelopen jaren leidde de ontdekking van twee cannabisreceptoren (CBB1- en CB 2 -receptor) en de identificatie van endogene cannabinoïden, die op deze receptoren aangrijpen, tot de gedachte dat cannabinoïden een veel grotere rol zouden kunnen spelen dan eerder vermoed. Van beide receptoren werd aangetoond dat ze primair aan G i/o -eiwitten koppelen en dat ze PLC- en MAPK-signaaltransductie routes activeren. Daarnaast bleek dat de CB 1 -receptor ook aan G s kan koppelen. De diversiteit van effecten die cannabinoïden op intacte organismen kunnen hebben maakt het onderzoek hiervan complex. Daarom werden in het onderhavige promotieonderzoek de effecten van endocannabinoïden en afgeleide synthetische verbindingen op gekweekte cellen onderzocht. In de luchtwegen zijn gladde spiercellen en epitheelcellen de belangrijke structurele cellen. De diameter van de luchtweg wordt in zeer belangrijke mate door de gladde spiertonus en de dikte van de epitheellaag bepaald. Daarnaast zijn epitheelcellen een belangrijke bron van cytokines en chemokines, alsmede van bronchusverwijdend stikstofmonoxide. Om deze redenen richtte het onderzoek zich op deze celtypen. In verschillende typen cellen typen zijn eerder cannabinoïd-geïnduceerde veranderingen van de intracellulaire Ca 2+ -concentratie ([Ca 2+ ] i ), via CB 1 - receptoren, beschreven. In hoofdstuk 2 werd daarom getracht om de Ca 2+ -influx mechanismen te identificeren die verantwoordelijk zijn voor de CB 1 -receptor 129
2 geïnduceerde toename in de [Ca 2+ ] i, zoals eerder gerapporteerd in de gladde spiercellijn DDT 1 MF2, na stimulatie met het synthetische cannabinoïd CP55,940. Het eerdere onderzoek in deze cellen had al laten zien dat het fytocannabinoïd Δ 9 -THC een toename in [Ca 2+ ] i veroorzaakte, waarschijnlijk door activatie van CB 1 -receptoren. Tevens was aangetoond dat het synthetische cannabinoïd CP55,940 een kortstondige naar buiten gerichte ion-stroom veroorzaakte, gemeten middels de patch-clamp-techniek, die niet optrad in een Ca 2+ -vrije bufferoplossing, wat suggereerde dat deze door Ca 2+ -influx veroorzaakt werd. De door CP55,940-geinduceerde Ca 2+ -respons bleek ook gedeeltelijk afhankelijk te zijn van afgifte uit thapsigargine-gevoelige intracellulaire Ca 2+ -opslagplaatsen, wat wijst op de betrokkenheid van een capacitive calcium entry (CCE) mechanisme. Wij vonden dat de door CP55,940 veroorzaakte kortstondige naar buitengerichte stroom zeer vergelijkbaar was met die van histamine, dat Ca 2+ vrijzet uit InsP 3 - gevoelige opslagplaatsen en vervolgens CCE induceert. CP55,940 verhoogde concentratie-afhankelijk de [Ca 2+ ] i in DDT 1 MF2 cellen, wat werd voorkomen door extracellulair Ca 2+ te verwijderen. Toediening van de InsP 3 - antagonist 2-APB, bij een concentratie die de histamine-afhankelijke stroom remde, had echter geen effect op de CP55,940-afhankelijke celuitwaartsgerichte stroom, wat suggereert dat de door CP55,940-geïnduceerde toename in [Ca 2+ ] i onafhankelijk is van InsP 3 -gevoelige opslagplaatsen. Ook een andere CCE remmer, SKF 96365, had geen effect op de CP55,940-afhankelijke stroom. Recent is een non capacitive calcium entry (NCCE) route beschreven, via welke second messengers als arachidonzuur, Ca 2+ -influx kunnen veroorzaken. In DDT 1 MF2 cellen verhoogt arachidonzuur concentratie-afhankelijk de [Ca 2+ ] i. Voorbehandeling van de cellen met arachidonzuur remde de CP55,940- afhankelijke stroom en deze door CP55,940-geïnduceerde stroom was niet afhankelijk van arachidonzuur metabolieten, zoals remmers van cycloxygenase en 5-lipoxygenase routes lieten zien. Aangetoond werd dat arachidonzuur wordt afgegeven als gevolg van CB 1 -receptor activatie door CP55,940. Deze afgifte was concentratie-afhankelijk en werd volledig geremd door de CB 1 -antagonist SR141617A, de fosfolipase A 2 (PLA 2 ) remmer quinacrine en de MAPK remmer PD98059, wat aangeeft dat arachidonzuur wordt geproduceerd als gevolg van CB 1 -receptor-, fosfolipase A 2 - en MAP kinase-activering. 130
3 De niet-selectieve Ca 2+ -antagonisten La 3+ en Gd 3+ remden de CP55,940- afhankelijke celuitwaarts gerichte stroom in concentraties die geen effect hadden op de thapsigargine-afhankelijke CCE. La 3+ remde ook de arachidonzuurafhankelijke naar buitengerichte stroom volledig, wat dus betekent dat de arachidonzuur productie het gevolg is van Ca 2+ -instroom. Quinacrine remde eveneens de CP55,940-geïnduceerde stroom, wat ook PLA 2 stroomafwaarts van de Ca 2+ instroom plaatst. De conclusie van dit hoofdstuk is dat in DDT 1 MF2 gladde spiercellen arachidonzuur een belangrijke second messenger van de CB 1 -receptor is, die NCCE en op zijn beurt het gevolg is van MAP kinase-geactiveerd cpla 2. In hoofdstuk 3 werd getracht om de Ca 2+ -signaaltransductie route(s) in humane bronchiale epitheelcellen (16HBE14o - ) te identificeren die geactiveerd werd(en) na toediening van het fytocannabinoïd Δ 9 -tetrahydrocannabinol (Δ 9 -THC), het synthetisch cannabinoïd CP55,940 en het endocannabinoïd virodhamine, leidend tot veranderingen in [Ca 2+ ] i. Gevonden werd dat alle drie cannabinoïden [Ca 2+ ] i deden toenemen in 16HBE14o - cellen. Het fytocannabinoïd Δ 9 -THC bleek Ca 2+ te mobiliseren uit de interne opslagplaatsen en vervolgens Ca 2+ -instroom uit de extracellulaire ruimte te induceren, wat een CCE-mechanisme suggereert. De niet-selectieve agonist CP55,940 induceerde ook Ca 2+ -influx uit de extracellulaire ruimte, maar veel minder dan Δ 9 -THC. Deze Ca 2+ -influx werd geremd door Ni 2+, wat de betrokkenheid van een CCE mechanisme aangeeft, mogelijk via het transient receptor potential (TRP) kanaal TRPC1. Het endocannabinoïd virodhamine induceerde Ca 2+ -instroom via twee verschillende routes. Bij concentraties beneden 30 µm waren de responsen vergelijkbaar met CP55,940. Bij hogere concentraties virodhamine werd echter een robuuste toename in Ca 2+ -instroom gevonden. Voor deze responsen waren aanzienlijk hogere virodhamine concentraties nodig dan voor de CB 2 -receptor gemedieerde remming van de camp productie (hoofdstuk 4), wat, in combinatie met de steile Ca 2+ -respons waargenomen bij 100 µm virodhamine, de opening van een CB-receptoronafhankelijk kanaal suggereert. Dit idee werd ondersteund door de waarneming dat zowel de CB 1 -receptor antagonist SR141617A als de CB 2 -receptor antagonist SR de Ca 2+ -influx eerder lieten toenemen dan afnemen. 131
4 Recent is van endogene cannabinoïden aangetoond dat deze hun effecten deels uitoefenen via opening van specifieke en aspecifieke ionkanalen, zoals de kanalen van de TRP familie. We vonden dat de 16HBE14o - cellen inderdaad een verscheidenheid aan TRP kanalen tot expressie brengen. De Ca 2+ -influx, waargenomen na 30 µm virodhamine, werd gedeeltelijk geremd door de TRPV1 remmer capsazepine, maar bij lagere virodhamine concentraties werden geen effecten van deze remmer gevonden. De TRPV1/TRPV4-remmer ruthenium rood verminderde de Ca 2+ -influx ook gedeeltelijk, terwijl de CCE-remmer Ni 2+ geen effect had. De aanwezigheid van deze kanalen in 16HBE14o - cellen werd aannemelijk gemaakt door de detectie van zowel TRPV1 als TRPV4 mrna. TRPC6 is waarschijnlijk ook betrokken bij de Ca 2+ -instroom aangezien dit kanaal NCCE medieert en zeer gevoelig is voor lage concentratie Gd 3+ en La 3+ - wat overeenkomt met onze resultaten. In overeenstemming hiermee bleek dat ook TRPC6 mrna in deze cellen tot expressie werd gebracht. Aangezien arachidonzuur de NCCE in DDT 1 MF2 cellen induceert (hoofdstuk 2), werden ook de effecten van virodhamine op de arachidonzuur-afgifte in epitheelcellen onderzocht. Virodhamine veroorzaakt inderdaad arachidonzuurafgifte door deze cellen, maar, in tegenstelling tot de gladde spiercellen, werd dit effect niet gemedieerd door de CB 1 - of de CB 2 -receptor. De bron van het arachidonzuur bleef ook onduidelijk, aangezien de fosfolipase A 2 -remmer quinacrine de arachidonzuur-afgifte slechts ten dele remde. Samengevat laten de resultaten in dit hoofdstuk zien dat de cannabinoïden Δ 9 -THC, CP55,940 en virodhamine verschillende mechanismen gebruiken om de intracellulaire [Ca 2+ ] in bronchiale epitheelcellen te verhogen. Δ 9 -THC, CP55,940 en lage concentraties virodhamine verhogen [Ca 2+ ] i via mobilisatie, gevolg door CCE, terwijl hogere concentraties virodhamine [Ca 2+ ] i verhogen via een NCCE-afhankelijke route. Een belangrijke door cannabinoïd-receptoren gebruikte signaaltransductie-route is de modulatie van adenylyl cyclase. Zowel de CB 1 -receptor als de CB 2 -receptor zijn eerder geclassificeerd als pertussis toxine (PTX) gevoelig en koppelen aan G i/o -eiwitten. In sommige systemen is echter aangetoond dat cannabinoïden camp verhogen door koppeling aan G s. Om de rol van deze transductieroutes in de epitheelcellen te ontrafelen onderzochten we in hoofdstuk 4 de effecten van het endocannabinoïd virodhamine en het synthetisch cannabinoïd CP55,940 op de forskoline-geïnduceerde camp accumulatie in 16HBE14o - cellen. 132
5 We vonden dat in deze cellijn beide cannabinoïdreceptoren tot expressie worden gebracht zowel op het niveau van mrna als van eiwit. Virodhamine en CP55,940 remden de forskoline-geïnduceerde camp accumulatie, hoewel, tegen de verwachting in, het effect van CP55,940 minder sterk was dan van virodhamine. De remmende responsen werden gemedieerd door de CB 2 -receptor aangezien ze geantagoneerd konden worden door de selectieve CB 2 -receptor antagonist SR Omdat de remming PTX gevoelig was, zijn G i/o -eiwitten betrokken. Opmerkelijk was dat na behandeling met PTX een stimulerende component tevoorschijn kwam bij hogere concentraties agonist. Dit laatste effect werd verzorgd door CB 1 -receptoren aangezien het voorkomen kon worden met de selectieve CB 1 -receptor antagonist SR141617A en verloopt zeer waarschijnlijk via koppeling van de receptor aan G s. Het pro-inflammatoire cytokine IL-8 is een belangrijke chemoattractant van neutrofielen en is betrokken in de pathofysiologie van chronic obstructive pulmonary disease (COPD) en ernstig astma. Eerder was aangetoond dat, in humane colonepitheel cellen, de specifieke cannabinoïd agonist WIN de tumor necrosis factor- α (TNF-α) geïnduceerde afgifte van IL-8 remt. Daarom besloten we de effecten van de cannabinoïden op de TNF-α geïnduceerde IL-8 afgifte door humane bronchiale epitheelcellen 16HBE14o - te onderzoeken. Gevonden werd dat virodhamine en CP55,940 de TNF-α geïnduceerde IL-8 afgifte remden in concentraties vergelijkbaar met de concentraties van de CB 2 - receptor gemedieerde remming van adenylyl cyclase. In overeenstemming hiermee bleek dat de remming van de IL-8 productie niet beïnvloed werd door selectieve blokkade met de CB 1 -receptor antagonist SR141617A, wat aangeeft dat de remming van de IL-8 afgifte door CB 2 -receptoren verzorgd werd. De selectieve CB 2 -receptor antagonist kon niet worden gebruikt aangezien deze verbinding zelf de TNF-α geïnduceerde afgifte van IL-8 uit 16HBE14o _ cellen remde via een tot dusver onbekend mechanisme. De duale effecten van virodhamine en CP55,940, zoals beschreven in dit hoofdstuk, tonen de complexe rol van cannabinoïden en hun receptoren aan in de modulatie van adenylyl cyclase en IL-8 productie. De resultaten suggeren ook dat het endocannabinoïd virodhamine, via stimulatie van CB 2 -receptoren, antiinflammatoire eigenschappen kan hebben door remming van cytokine afgifte uit het epitheel. 133
6 Cannabinoïden lijken duale effecten te hebben op vitaliteit en overleving van cellen. In sommige studies is gerapporteerd dat ze necrose en apoptose induceren en in andere gevallen beschermen ze juist tegen apoptotische stimuli, waaronder oxidatieve stress. Regulatie van cellulair Ca 2+, al of niet in samenspel met camp, is de belangrijkste factor in de controle van celoverleving. In hoofdstuk 5 hebben we gepoogd de mechanismen te onderzoeken via welke overleving van humane bronchiale epitheelcellen (16HBE14o - ) door (endo)cannnabinoiden kon worden gemoduleerd. De exacte mechanismen zijn verre van duidelijk maar mitogen-activated protein kinases (MAPKs) kunnen betrokken zijn aangezien bekend is dat MAPK routes door cannabinoïden gemoduleerd kunnen worden. We vonden dat hogere concentraties virodhamine (boven 30 µm) de levensvatbaarheid en de overleving van de cellen, concentratie- en tijdsafhankelijk verlaagden; lagere concentratie hadden geen effect. Deze afname van de cellulaire overleving was niet afhankelijk van de koppeling van CB receptoren aan G i/o -eiwitten aangezien voorbehandeling met PTX de virodhamine-afhankelijke afname van de celoverleving niet duidelijk veranderde. De toegepaste concentraties induceerden een Ca 2+ -overbelading in 16HBE14o - cellen op een concentratie- en tijdsafhankelijke wijze, wat aangeeft dat cellulaire overbelading mogelijk verantwoordelijk is voor het effect op cellulaire overleving. Hoewel selectieve antagonisten van de CB 1 - en de CB 2 -receptoren geen effect hadden op de virodhamine-geïnduceerde Ca 2+ -veranderingen (hoofdstuk 3) waren we geïnteresseerd in de rol van de endogene expressie van de CB 1 - receptor en CB 2 -receptor. Dempen van CB 1 -receptor of CB 2 -receptor expressie door gebruik te maken van small interference RNA (sirna), had geen grote effecten op de virodhamine-geïnduceerde Ca 2+ responsen of de remming van het adenylyl cyclase, wat aangeeft dat deze effecten van virodhamine minder belangrijk zijn voor de overleving van 16HBE14o - cellen. Deze resultaten komen overeen met de bevindingen uit hoofdstuk 3, waar aangetoond was dat de sterke intracellulaire Ca 2+ toename, geïnduceerd door hogere concentraties virodhamine, gemedieerd wordt door een non-cb 1 -receptor, non-cb 2 -receptor afhankelijk mechanisme. Interessant is echter dat vermindering van de expressie van de CB 1 - en de CB 2 - receptoren tegenovergestelde effecten had op de virodhamine-geïnduceerde afname van de celoverleving. Vermindering van de expressie van de CB 1-134
7 receptor verlaagde de overleving van de cellen na virodhamine-incubatie, terwijl verlaging van de expressie van CB 2 -receptor het tegenovergestelde effect had. Aangezien algemeen wordt aangenomen dat leden van de MAP-kinase familie, zoals ERK1/2, betrokken zijn bij de controle van cellulaire overleving, onderzochten we ook ERK1/2 responsen in 16HBE14o - cellen. In overeenstemming met eerdere studies die suggeerden dat purinerge receptoren de celoverleving moduleren via ERK1/2, vonden we dat toediening van ATP de fosforylering van ERK1/2 sterk verhoogde. Virodhamine alleen, onder basale condities, induceerde geen ERK1/2 fosforylering. Virodhamine remde echter de ATP-geïnduceerde ERK1/2 fosforylering volledig. Verlaging van de expressie van de twee receptoren had tegengestelde effecten op de ERK1/2 responsen. Verminderde expressie van de CB 1 -receptor hief ERK1/2 fosforylering door alle stimuli op, terwijl demping van de expressie van de CB 2 -receptor een lichte stimulatie van de ERK1/2 fosforylering door virodhamine liet zien, die niet echt veranderde in aanwezigheid van ATP. Deze resultaten komen overeen met de effecten van virodhamine op de celoverleving, zoals boven beschreven. Samengevat suggeren de resultaten dat regulatie van de overleving van bronchiale epitheelcellen door virodhamine onafhankelijk is van specifieke, CB 1 - receptor en CB 2 -receptor geïnduceerde veranderingen in camp en [Ca 2+ ] i. De tegengestelde effecten van verlaging van de CB 1 -receptor en de CB 2 -receptor expressie laten echter wel zien dat CB 1 - en CB 2 -receptoren de virodhamine geïnduceerde vermindering van de cellulaire overleving op reciproke wijze moduleren, effecten die ook gezien worden op het niveau van ERK1/2 activering. 135
8 De belangrijkste conclusies van dit proefschrift zijn de volgende: Het synthetisch cannabinoïd CP55,940 verhoogt in gladde spiercellen de intracellulaire Ca 2+ -concentratie ([Ca 2+ ] i ) via een CB 1 -receptor-afhankelijke route, die wordt gemedieerd door arachidonzuur dat non-capacitive calcium entry (NCCE) veroorzaakt. Metabolieten van arachidonzuur, gegenereerd door cyclo-oxygenase en 5-lipoxygenase, spelen hierbij geen rol. De CP55,940-geinduceerde arachidonzuur productie wordt verzorgd door fosfolipase A 2 (cpla 2 ) en hangt waarschijnlijk samen met de activatie van MAP kinase. De cannabinoïden Δ 9 -THC, CP55,940 en (lage concentraties) virodhamine verhogen in humane bronchiale epitheelcellen [Ca 2+ ], via mobilisatie uit interne opslagplaatsen en daaropvolgende capacitive calcium entry (CCE). Hogere concentraties virodhamine verhogen [Ca 2+ ] i in deze epitheelcellen via non-cb 1 -receptor, non-cb 2 -receptor afhankelijke NCCE, waar waarschijnlijk de ionkanalen TRPV1, TRPV4 en TRPC6 bij betrokken zijn. CB 1 - en CB 2 -receptoren moduleren op verschillende wijze adenylyl cyclase in deze epitheelcellen. Virodhamine en CP55,940 remmen voornamelijk de camp accumulatie via CB 2 -receptoren gekoppeld aan G i/o -eiwitten. Na voorbehandeling met pertussis toxine kwam een G s - afhankelijke activatie tevoorschijn, die de camp productie verhoogt via activatie van CB 1 -receptoren. Activatie van de inhiberende CB 2 -receptoren remde camp accumulatie en interleukine-8 (IL-8) afgifte bij dezelfde cannabinoïd-concentraties. Cellulaire overleving van bronchiale epitheelcellen wordt verlaagd door virodhamine, onafhankelijk van CB 1 -receptor en CB 2 -receptor afhankelijke veranderingen in camp en [Ca 2+ ] i CB 1 - en CB 2 -receptoren moduleren de door virodhamine geïnduceerde afname van de overleving van bronchiale epitheelcellen op tegengestelde wijze; deze reciproke effecten worden ook gezien op het niveau van ERK1/2 activatie. 136
Nederlandse samenvatting hoofdstuk 1). hoofdstuk 1 hoofdstuk 1).
Nederlandse samenvatting Cyclisch adenosine monofosfaat, ofwel camp, is een universele second messenger die wordt geproduceerd onder invloed van een breed scala aan extracellulaire signaalmoleculen en
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om
Nadere informatieCentral role of Rho-kinase in the pathophysiology of allergic asthma
Central role of Rho-kinase in the pathophysiology of allergic asthma Proefschrift Dedmer Schaafsma, promotiedatum 2 februari 2007 Uitgebreide samenvatting Allergisch astma is een chronisch inflammatoire
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om
Nadere informatieCannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon
Cannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon Nederlandse samenvatting Het lichaamseigen cannabis-systeem, oftewel het endocannabinoïde systeem, is vernoemd naar de cannabis
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat is astma? Astma is een aandoening die wordt gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen (oftewel bronchoconstrictie) na inademing van verschillende
Nadere informatieInteraction between signal transduction pathways. A study in DDT1 MF-2 smooth muscle cells Sipma, Hendrik
University of Groningen Interaction between signal transduction pathways. A study in DDT1 MF-2 smooth muscle cells Sipma, Hendrik IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Astma is een wereldwijd voorkomende ziekte, waarvan de prevalentie steeds verder toeneemt. Deze ziekte wordt gekenmerkt door een chronische ontsteking
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Introductie Chronisch obstructief longlijden (COPD) en astma zijn veel voorkomende longziekten, waarvan de incidentie de afgelopen decennia sterk is toegenomen. Het is voorspeld
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chronisch obstructief longlijden of in het Engels chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is een medische term waar zowel chronische bronchitis als longemfyseem onder vallen.
Nadere informatieSignal transduction underlying the control of urinary bladder smooth muscle tone
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Signal transduction underlying the control of urinary bladder smooth muscle tone Puspitoayu, E. Link to publication Citation for published version (APA): Puspitoayu,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatieSamenvatting. Chapter 8
Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Inleiding
Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een
Nadere informatieS A M E N V A T T I N G
186 187 S A M E N V A T T I N G Voor de behandeling van tumoren worden verschillende kleine organische moleculen gebruikt. Veel van deze moleculen zijn afkomstig van levende organismen. Etoposide en paclitaxel
Nadere informatieHet menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma
Het menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma) liggen dat omgeven wordt door een muur (de celmembraan).
Nadere informatieChapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting
Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging
Nadere informatieCentral role of Rho-kinase in the pathophysiology of allergic asthma Schaafsma, Dedmer
University of Groningen Central role of Rho-kinase in the pathophysiology of allergic asthma Schaafsma, Dedmer IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07
Nadere informatiesignaaltransductie cascades geactiveerd worden. Dit biedt de mogelijkheid om zowel het gedrag van actine als de regulerende signaaltransductieroutes
Samenvatting Organismen op aarde ontwikkelen zich in de aanwezigheid van zwaartekracht. Een goede mogelijkheid om onderzoek te doen naar de invloed van zwaartekracht op organismen is het blootstellen van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29763 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Zweemer, Annelien Title: The ins and outs of ligand binding to CCR2 Issue Date:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Fibrose, oftewel verlittekening van weefsels, is een proces dat tot uitval van belangrijke organen kan leiden, met de dood tot gevolg. In feite ligt het aantal sterfgevallen veroorzaakt door fibrose hoger
Nadere informatiein de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).
Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling
Nadere informatieCHAPTER 11 SAMENVATTING
CHAPTER 11 SAMENVATTING Chapter 11 Drugsverslaving Drugsverslaving is een wereldwijd gezondheidsprobleem dat gekarakteriseerd wordt door dwangmatig drugsgebruik en een hoge mate van terugval na afkicken.
Nadere informatieCHAPTER 8 SAMENVATTING
SAMENVATTING In de vroege zwangerschap treden indrukwekkende veranderingen op in de bloedsomloop, nierfunctie en vochthuishouding bij de moeder. Hoewel de exacte betekenis van deze hemodynamische aanpassingen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66122 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Amatngalim, G.D. Title: Airway epithelial innate host defence in chronic obstructive
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Speksnijder, Niels Title: Determinants of psychosis vulnerability : focus on MEF2
Nadere informatieAmyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer
Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatieSamenvatting. Summary for the non-biologist
Samenvatting Summary for the non-biologist 107 108 . Samenvatting (Summary for non-biologists) Samenvatting voor niet-biologen Ontwikkelings biologie Ontwikkelings biologen bestuderen de processen die
Nadere informatieSignaaltransductie versie
Signaaltransductie versie 2015-2016 Vragen bij COO over hoofdstuk 16 van Alberts Essential Cell Biology, 4e druk De vragen die voorkomen in het COO-programma zijn op dit formulier weergegeven. Het is de
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands Algemeen Een goed functionerend zenuwstelsel is van essentieel belang voor ons dagelijkse, bewuste en onbewuste handelen en denken. Het functioneren van het zenuwstelsel
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieNederlandse samenvatting Marihuana, endocannabinoïden en acute hersenschade
Nederlandse samenvatting Marihuana, endocannabinoïden en acute hersenschade Marihuana en haar ingrediënten: de cannabinoïden Marihuana is het meest gebruikte illegale genotmiddel ter wereld en heeft aanleiding
Nadere informatieSamenvatting. proliferatie matrix productie matrix mineralisatie
Samenvatting Samenvatting Osteoporose Bot is een dynamisch weefsel en wordt voortdurend afgebroken door osteoclasten, de botafbrekende cellen, terwijl de osteoblasten (botvormende cellen) vervolgens weer
Nadere informatieHet Onstaan van Osteoporose bij Patiënten met Reuma. Algemene Samenvatting
Het Onstaan van Osteoporose bij Patiënten met Reuma Algemene Samenvatting 159 ALGEMENE SAMENVATTING Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ontstekingsziekte die voorkomt bij 0.5-1% van de wereldbevolking.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40898 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Elis, A.S. Title: Identification of therapeutic targets and antisense oligonucleotide
Nadere informatieSamenvatting CHAPTER9
Samenvatting CHAPTER9 Samenvatting Primaire hooggradige hersentumoren vormen een ernstig probleem voor zowel volwassenen als kinderen. Ondanks de multimodale behandeling van deze hersentumoren, bestaande
Nadere informatieTentamen Farll. 20 December 2006 15.15-17:15
Tentamen Farll 20 December 2006 15.15-17:15 zaal 5201/5203 Belangrijk: Beantwoord vragen 1 t/m 5 op dezelfde antwoordformulier~. Beantwoord vragen 6 t/m 8 op een.9q9i! antwoordformulier. let op etk antwoordformulier
Nadere informatie- NEDERLANDSE SAMENVATTING -
- NEDERLANDSE SAMENVATTING - NEDERLANDSE SAMENVATTING KETAMINE: EEN NIEUWE DIMENSIE VAN EEN BEKENDE STOF? Ketamine is een anestheticum dat in de humane en veterinaire anesthesie voornamelijk wordt gebruikt
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING KANKER
NEDERLANDSE SAMENVATTING KANKER Kanker is een ziekte die ontstaat door een opeenstapeling van beschadigingen (mutaties) in het DNA. Deze beschadigingen kunnen zowel erfelijk als verworven zijn. Voorbeelden
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Om een meercellig organisme goed te kunnen laten functioneren is het essentieel dat cellen met elkaar communiceren. Intercellulaire communicatie kan plaatsvinden via de uitscheiding van hormonen en groeifactoren
Nadere informatie1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel
1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel a. Zal elektrontransport stimuleren en apoptose niet beinvloeden b. Zal elektrontransport remmen en apoptose remmen c. Zal elektrontransport stimuleren
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: O Flynn, Joseph Title: Properdin-dependent activation and control of immune-homeostasis
Nadere informatieSAMEN ME VAT A T T I T N I G
SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting ALGEMENE SAMENVATTING De geringe biocompatibiliteit van holle vezels die worden toegepast in kunstmatige longen beperkt de klinische toepassing van deze apparaten in hoge mate. Het
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/18977 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18977 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Filali, Mariam el Title: Knowledge-based treatment in uveal melanoma Date: 2012-05-22
Nadere informatieSamenvatting de Wit :25 Pagina Optima Grafische Communicatie. Nederlandse Samenvatting
de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 121 - Optima Grafische Communicatie Nederlandse de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 122 - Optima Grafische Communicatie Onze atmosfeer bestaat voor 21% uit zuurstof en dit maakt
Nadere informatie2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease
Roken is verreweg de belangrijkste risicofactor. Andere risicofactoren zijn: beroepen of hobby s met regelmatige blootstelling aan kleine deeltjes (fijnstof ) en (zelden) een familiair voorkomend enzymtekort
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Gisten zijn ééncellige organismen. Er zijn veel verschillende soorten gisten, waarvan Saccharomyces cerevisiae, oftewel bakkersgist, de bekendste is. Gisten worden al sinds de
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47238 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Philipsen, Cheryl Title: Unraveling the auxin mechanism in 2,4-D induced somatic
Nadere informatieCitation for published version (APA): Filipeanu, C. (2001). Intracellular angiotensin II: from myth to reality Groningen: s.n.
University of Groningen Intracellular angiotensin II Filipeanu, Catalin IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De rol van proteïne kinase A in de vorming van galkanaaltjes door levercellen Een mens is opgebouwd uit cellen. Iedere cel is omgeven door een membraan die de inhoud van de cel
Nadere informatieEen verhoogde VLDL productie is een gemeenschappelijk kenmerk van verschillende veel voorkomende ziektes zoals diabetes type II en obesitas
Een verhoogde VLDL productie is een gemeenschappelijk kenmerk van verschillende veel voorkomende ziektes zoals diabetes type II en obesitas (vetzucht). Een betere kennis van het regulatiemechanisme van
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33832 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33832 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Krens, Lisanne Title: Refining EGFR-monoclonal antibody treatment in colorectal
Nadere informatieExperimental studies on signal transduction pathways in rheumatoid arthritis Bijl-Westra, Johanna
University of Groningen Experimental studies on signal transduction pathways in rheumatoid arthritis Bijl-Westra, Johanna IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieSamenvatting. Nederlandse samenvatting
Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,
Nadere informatieInflammation and remodelling in experimental models of COPD - Mechanisms and therapeutic perspectives Pera, Tonio
Inflammation and remodelling in experimental models of COPD - Mechanisms and therapeutic perspectives Pera, Tonio IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if
Nadere informatieTRAIL-induced kinases activation and apoptosis Azijli, Kaamar
TRAIL-induced kinases activation and apoptosis Azijli, Kaamar IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieRegulation of expression of complement components, complement regulatory proteins, and chemokines in keratinocytes Pasch, M.C.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Regulation of expression of complement components, complement regulatory proteins, and chemokines in keratinocytes Pasch, M.C. Link to publication Citation for published
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen en elke cel bevat de volledige genetische informatie van het organisme, het genoom, opgeslagen in het DNA. De coderende delen van het DNA worden genen genoemd,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43990 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hiemstra, Steven Title: High throughput microscopy of mechanism-based reporters
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een
Nadere informatieDutch summary. Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis
Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een ingrijpende aandoening van het centraal zenuwstelsel en de meest voorkomende oorzaak van niet-trauma gerelateerde invaliditeit
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieInleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek
Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld
Nadere informatieUnderstanding the non-thyroidal illness syndrome from in vivo and in vitro studies Kwakkel, G.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Understanding the non-thyroidal illness syndrome from in vivo and in vitro studies Kwakkel, G.J. Link to publication Citation for published version (APA): Kwakkel,
Nadere informatiehoofdstuk 3 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5
Samenvatting Samenvatting De lever heeft een aantal belangrijke functies, waaronder het produceren van gal en het verwerken en afbreken van schadelijke verbindingen. Zij bestaat uit verschillende soorten
Nadere informatiePhospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune
Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune Nederlandse samenvatting Het menselijk lichaam bestaat uit meer dan 100.000 miljard cellen die we in grote groepen
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid
Nadere informatiePlasticity of airway smooth muscle phenotype in airway remodeling Gosens, Reinoud
University of Groningen Plasticity of airway smooth muscle phenotype in airway remodeling Gosens, Reinoud IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting 9 Chapter 9 172 Algemene samenvatting ALGEMENE SAMENVATTING Dit proefschrift beschrijft enige aspecten van heterogeniteit tussen osteoclasten die aanwezig zijn in verschillend gelokaliseerde
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de Westerse wereld. Atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, is de belangrijkste onderliggende oorzaak van hart- en vaatziekten.
Nadere informatieChapter IX. Samenvatting
Chapter IX Samenvatting Chapter 9 Inleiding Multiple Organ Dysfunction Syndrome (MODS) is een ernstige complicatie bij zwaar gewonde patiënten. MODS gaat gepaard met een hoog sterftecijfer (40 tot 60 %)
Nadere informatieImmuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Nadere informatieDC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het
: Hematopoietische antigeen presenterende cellen in de cortex van de humane thymus: Aanwijzingen voor een rol in selectie en verwijdering van apoptotische thymocyten. Het immune systeem van (gewervelde)
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting voor niet-ingewijden REGULERING VAN MICROVASCULAIRE INSULINE- GEVOELIGHEID DOOR PERIVASCULAIR VET: EEN TRANSLATIONELE BENADERING Rick I. Meijer 225 Het doel van dit proefschrift was te onderzoeken
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast
Nadere informatieChapter 9 NEDERLANDSE SAMENVATTING
Chapter 9 NEDERLANDSE SAMENVATTING Ondanks de behandeling met cholesterol en bloeddruk verlagende geneesmiddelen, blijven hart- en vaatziekten één van de belangrijkste doodsoorzaken in de wereld. Naast
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden
Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden 1 Inleiding 2 Doel 3 Resultaten 4 Conclusies 5 Klinische en therapeutische implicaties - 189 - 1 Inleiding Kanker is tegenwoordig tweede meest voorkomende
Nadere informatieIndeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie. Risicofactoren Behandeling Conclusie
Koen Bos Indeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie Verschil vasoplegie tijdens en na cardiopulmonale bypass Regulatie van de vaattonus Katp-kanalen, NO synthase, vasopressine Risicofactoren
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Geschat wordt dat ongeveer 20-30% van de bevolking drager is van Staphylococcus aureus (S. aureus), een Gram-positief
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift zijn de veranderingen in cellulaire functie en structuur in hartfalen met verschillende onderliggende oorzaken en fenotype bestudeerd. Dit om inzicht te krijgen
Nadere informatieHeterologe amplificatie van homologe β-adrenerge receptordesensitisatie
Heterologe amplificatie van homologe βadrenerge receptordesensitisatie in gladde spieren van de luchtwegen: implicaties voor astma? Auteur Tr e f w o o r d e n M. Boterman astma, βadrenerge receptor, desensitisatie,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Samenvatting Patiënten met reumatoïde artritis (RA) worden langdurig behandeld met ontstekingsremmende medicijnen, waaronder de zogenaamde Disease Modifying Anti-rheumatic Drugs
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) NR4A nuclear receptors in atherosclerosis Pols, T.W.H. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) NR4A nuclear receptors in atherosclerosis Pols, T.W.H. Link to publication Citation for published version (APA): Pols, T. W. H. (2009). NR4A nuclear receptors in
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN DE AFWEER TEGEN BACTERIELE ENDOTOXINE: DE ROL HIERIN VAN CD14, LBP EN BPI
NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN DE AFWEER TEGEN BACTERIELE ENDOTOXINE: DE ROL HIERIN VAN CD14, LBP EN BPI Infectie met ziekteverwekkende bacterien, of de verplaatsing van bacterign, zoals
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 199 De huidige consensus over gezonde voeding is dat voldoende dagelijkse inname van voedingsvezel kan beschermen tegen het ontwikkelen van verschillende Westerse ziekten. De precieze
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet ingewijden
Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden De rol van dendritische cellen in de afweerreactie tegen infecties Het immuunsysteem is in de loop van de evolutie
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Het acute hartinfarct Hart- en vaat ziekten zijn een van de grootste doodsoorzaken wereldwijd. In Nederland sterven er gemiddeld 107 mensen per dag aan hart- en vaatziekten, waaronder
Nadere informatieDoel van deze studie
141 Achtergrond Cholesterol is nodig voor de opbouw en instandhouding van de wand van de cel, het celmembraan, en voor de produktie van hormonen. In het bloed wordt cholesterol vervoerd in kleine bolletjes,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
NL Het omleiden van signaaltransductie routes door HCMV-gecodeerde GPCRs G-eiwit gekoppelde receptoren (GPCRs) vormen een grote groep membraan receptoren die gekarakteriseerd worden door de aanwezigheid
Nadere informatieAppendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments
Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die
Nadere informatie