Nederlandse samenvatting
|
|
- Filip Bosman
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 N EDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 8 Nederlandse samenvatting 87
2 C HAPTER 8 In de prehistorie, toen er nog werd gejaagd met mes en speer, hing het leven af van een snelle reactie op eventuele verwondingen. Als iemand werd verwond door een gevaar lijk roofdier, moest het lichaam adequaat kunnen reageren op het plotselinge bloedverlies. Het renine-angiotensine systeem zorgde hiervoor. Activatie van dit systeem na een verwonding veroorzaakt een snel samenknijpen van bloedvaten en activeert andere systemen om het bloedverlies te stelpen. Daarnaast wordt de hoeveelheid vocht in de bloedbaan op peil gebracht door de nieren te beïnvloeden om minder urine te produceren. Tenslotte bevordert het renine-angiotensine systeem het herstel van de verwonde bloedvaten door vorming van bindweefsel, vaatwandverdikking en activatie van ontstekingscellen. Maar de tijden zijn veranderd. Een snelle reactie is nog steeds van belang, maar in onze huidige maatschappij wordt het renine-angiotensine systeem continu geactiveerd als reactie op de bekende risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals roken, hoge bloeddruk, te hoog cholesterol en suikerziekte. Het geactiveerde renine-angiotensine systeem speelt een doorslaggevende rol in het ontstaan van vaatvernauwing, doordat het beschadiging van bloedvaten en weefsels, hoge bloeddruk en andere hart- en vaatziekten in de hand werkt. Als gevolg hiervan is het renine-angiotensine systeem tegenwoordig niet allen een vriend, maar ook een vijand geworden. Het renine-angiotensine systeem bestaat uit een cascade van eiwitten. De belangrijkste hiervan staan in figuur 1 van hoofdstuk 1. De stappen van de cascade die in dit proefschrift een rol spelen, zijn in de eerste plaats de productie van angiotensine II uit angiotensine I, en in de tweede plaats de activatie van de angiotensine II receptoren. De omzetting van angiotensine I naar angiotensine II kan door verschillende bioactieve stoffen veroorzaakt worden. De belangrijkste hiervan is ACE (Angiotensin Converting Enzyme). Deze omzetting gebeurt niet alleen in het bloed, maar ook in andere soorten weefsels, waaronder de vaatwand en het hart. Angiotensine II is een zeer actieve stof, die effecten op de vaatwand, het hart en vele andere organen uitoefent via binding aan de zogenaamde angiotensine II receptoren, waarvan bij mensen met name de type 1 en 2 (AT 1 en AT 2 ) receptoren een rol spelen. Hierbij veroorzaakt de AT 1 receptor de ongewenste effecten van het renine-angiotensine systeem, en gaat de AT 2 receptor deze effecten weer tegen. Blokkade van de AT 1 receptor, met zogenaamde AT 1 receptor blokkers, is dan ook een effectieve methode om ziektes waarbij het renineangiotensine systeem een rol speelt af te remmen. In Hoofdstuk 1 wordt de rol van de angiotensine receptoren in het (menselijke) cardiovasculaire systeem uiteen gezet. Hierbij wordt de nadruk gelegd op de systemen die in de cel geactiveerd worden na stimulatie van de angiotensine receptoren. Ook worden de lokalisatie en regulatie van deze receptoren besproken. In het tweede deel van dit hoofdstuk wordt de rol van de angiotensine receptoren in verschillende hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk en chronisch hartfalen, belicht. 88
3 N EDERLANDSE SAMENVATTING Eén van de belangrijkste bloedvaten binnen de cardiologie is de kransslagader, die de hartspier van bloed voorziet. Vernauwingen ( stenoses ) in deze bloedvaten kunnen dan ook leiden tot allerlei hartziekten, waaronder een hartinfarct. Een veelgebruikte therapie voor een stenose van de kransslagaderen is een Dotter-procedure ( PTCA ), waarbij de vernauwing met behulp van een ballon wordt weggedrukt. Dit is een effectieve behandeling gebleken, maar in sommige gevallen (tot 30%) treedt er toch weer opnieuw een vernauwing ( restenose ) op dezelfde plaats op. Een van de oorzaken hiervoor is dat het weggedrukte materiaal weer terugveert. Om die reden wordt tijdens de Dotter-procedure steeds vaker een stent geplaatst. Dit is een hol buisje, dat ter plaatse van de stenose wordt gezet, zodat het terugveren van de verdikte vaatwand niet meer mogelijk is. Dit heeft tot een sterke verbetering van het lange-termijnsresultaat van dotteren geleid. Helaas groeien deze stents toch weer dicht bij sommige patiënten (10-20%). Dit wordt in-stent restenose genoemd. De hoofdstukken 3 en 4 gaan over de relatie tussen het renine-angiotensine systeem en instent restenose. In Hoofdstuk 3 worden de lokalisaties in menselijke kransslagaderen van ACE en de AT 1 receptor beschreven in zowel in-stent restenoses als in nieuwe stenoses (d.w.z. vernauwingen, die nooit eerder zijn behandeld). Daarnaast worden ook de verschillende soorten cellen die de (re-)stenoses vormen benoemd. Voor dit onderzoek is materiaal uit stenoses en in-stent restenoses uit menselijke kransslagaders verkregen met behulp van een atherectomie-catheter. Met dit apparaat, dat op een appelboor lijkt, is het mogelijk om stenoses uit kransslagaderen te boren op een zodanige manier dat het verkregen materiaal mooi intact blijft voor verder onderzoek. Zoals bekend uit vroegere onderzoeken, bevatten de weefselstukjes uit nieuwe stenoses veel verschillende celtypes, zoals gladde spiercellen, macrofagen (een type ontstekingscellen), bindweefsel en vetophopingen. In-stent restenoses blijken daarentegen eigenlijk bijna alleen maar te bestaan uit gladde spiercellen temidden van overvloedig aanwezig extracellulaire slijmerige materie. In deze materie vonden wij ook wisselende hoeveelheden macrofagen. Dit is verrassend, omdat voorheen werd beschreven dat ontstekingsprocessen na ongeveer een maand niet meer aanwezig zijn en onze weefselmonsters uit in-stent restenoses zijn meer dan een maand na plaatsing van de stent verzameld. In beide typen stenoses vonden we de AT 1 receptor in macrofagen en gladde spiercellen. ACE vonden wij alleen in macrofagen. Aangezien de in-stent restenoses bijna alleen maar bestonden uit gladde spiercellen, werd de AT 1 receptor in deze weefsels overal gevonden, in tegenstelling tot ACE, dat alleen in de spaarzaam aanwezige macrofagen werd gevonden. Bovenstaande bevindingen doen vermoeden dat het renine-angiotensine systeem en met name de AT 1 receptor, een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van in-stent restenose. Om de invloed van het renine-angiotensine systeem op het ontwikkelen van in-stent restenose verder te bestuderen, onderzochten we ook of de hoeveelheid ACE op het moment van de plaatsing van de stent het ontstaan van in-stent restenose zou kunnen voorspellen. De resultaten van dit onderzoek zijn in Hoofdstuk 4 beschreven. 89
4 C HAPTER 8 Een aantal van de patiënten beschreven in hoofdstuk 3 met een nieuwe stenose werden na een jaar opnieuw onderzocht d.m.v. een hartcatheterisatie. Op deze manier kon bekeken worden of er in de stent opnieuw weefsel was gegroeid, en zo ja, hoeveel. Dit is dan vergeleken met de hoeveelheid ACE die bij het eerste onderzoek in de stenose werd gevonden. In een tweede groep patiënten werd de ACE-activiteit in het bloed bepaald voor het plaatsen van de stent. Acht maanden later werd gekeken hoeveel van deze patiënten opnieuw klachten kregen, die kunnen wijzen op in-stent restenose. Het optreden van klachten werd weer gerelateerd aan de hoeveelheid ACE in het bloed. In beide onderzoeken kon geen relatie worden aangetoond tussen de hoeveelheid ACE en het optreden van in-stent restenose. Daarom concludeerden wij dat de hoeveelheid ACE, zowel in het bloed als in het weefsel, niet voorspellend is voor het optreden van in-stent restenose. Dit is in overeenstemming met het feit dat in in-stent restenose-weefsel nauwelijks ACE werd gevonden. Om de ongewenste effecten van het renine-angiotensine systeem te voorkomen, zijn er verschillende soorten geneesmiddelen ontwikkeld. Deze kunnen in twee groepen worden ingedeeld: ACE-remmers en AT 1 receptor blokkers (ARBs). ACE-remmers verminderen de productie van angiotensine II, door het enzym ACE te remmen. ARBs blokkeren de activatie van de AT 1 receptoren door angiotensine II. ACE-remmers bestaan al meer dan 25 jaar, en zijn dan ook uitgebreid onderzocht. Hun effectiviteit wat betreft het voorkomen en behandelen van hart- en vaatziekten is in zowel in het laboratorium als in klinisch onderzoek uitgebreid bewezen. De eerste ARB, losartan, is voor het eerst in 1988 beschreven. Onze kennis over de ARBs is dan ook veel minder uitgebreid. ARBs worden in de dagelijkse praktijk al gebruikt bij patiënten met hoge bloeddruk en met hartfalen, maar alleen als alternatief bij die patiënten, die overgevoelig zijn voor ACE-remmers. Sinds de eerste beschrijving van een ARB, zijn er steeds meer ontwikkeld. Desondanks is er nooit vergelijkend onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de verschillende ARBs, noch in een klinisch onderzoek, noch in een humaan model van hart- en vaatziektes. Daarnaast is ook de manier waarop de ARBs de AT 1 receptor blokkeren in menselijke bloedvaten nooit onderzocht. In theorie kunnen geneesmiddelen receptoren op twee manieren blokkeren. De eerste heet overkomelijk. Dit betekent dat de blokkering van de receptor (in dit geval de AT 1 receptor) door een geneesmiddel altijd kan worden overtroffen door de normale activator van de receptor (in dit geval angiotensine II) als de concentratie maar hoog genoeg is. Bij de aanwezigheid van een onoverkomelijk geneesmiddel zal de normale activator, door wat voor mechanisme dan ook, nooit aan de receptor binden. Hoofdstuk 5 beschrijft het mechanisme waarmee de ARBs candesartan, losartan, valsartan en EXP3176 (een metaboliet van losartan, die ook als ARB werkt) de angiotensine receptoren blokkeren in menselijke vaten. Het blijkt dat losartan een overkomelijke blokkeerder 90
5 N EDERLANDSE SAMENVATTING is, en dat de andere blokkeerders van het onoverkomelijke type zijn. Het lijkt tenslotte dat de mate waarin EXP3176, candesartan en valsartan de AT 1 receptor blokkeren even groot is, terwijl losartan zelf minder blokkerend vermogen heeft. In Hoofdstuk 6 is de invloed van ARBs op het endotheel, de binnenste laag van de bloedvaten onderzocht. Dit endotheel speelt een belangrijke rol in het in balans houden van allerlei invloeden op de bloedvaten. Over de gunstige effecten van ACE-remmers op het endotheel is veel bekend, in tegenstelling tot de invloed van ARBs op het endotheel. In dit onderzoek is het effect van de ARB candesartan op de endotheelfunctie in een rattenmodel van hartfalen vergeleken met het effect van de ACE-remmer lisinopril. De endotheelfunctie werd gemeten in de aorta van deze ratten, nadat ze hartfalen hadden gekregen. Zoals verwacht was de endotheelfunctie sterk verslechterd in ratten met hartfalen in vergelijking met controle ratten. Zowel candesartan als lisinopril verbeterde de endotheelfunctie weer tot het niveau van de controle ratten. Een van de doelen van dit proefschrift was om de rol van het renine-angiotensine systeem bij het ontstaan van in-stent restenose te verduidelijken. Wij toonden aan dat de AT 1 receptor aanwezig is in in-stent restenose. Aangezien stimulatie van de AT 1 receptor leidt tot proliferatie van gladde spiercellen, die het voornaamste bestandsdeel vormen van in-stent restenose, is het waarschijnlijk dat het renine-angiotensine systeem belangrijk is in de ontwikkeling van in-stent restenose. Het feit dat de hoeveelheid ACE niet voorspellend is voor in-stent restenose is hier niet mee in tegenspraak. Zoals te zien is in figuur 1 van hoofdstuk 1, zijn er meer mechanismen die de productie van angiotensine II kunnen veroorzaken. Daarom is het aannemelijk dat ARBs, die activatie van de AT 1 receptoren voorkomen, het ontstaan van in-stent restenose kunnen afremmen, in tegenstelling tot ACE-remmers. Deze theorie is al bevestigd in één kleine klinische studie, maar nog zal moeten worden bewezen in grotere klinische studies. Tegenwoordig worden ARBs gezien als een alternatief voor ACE-remmers voor de behandeling van diverse hart- en vaatziektes. Wij toonden aan dat ARBs even effectief zijn als ACE-remmers wat betreft het verbeteren van de endotheelfunctie bij ratten met hartfalen. Verschillende onderzoeken hebben bewezen dat ARBs niet onderdoen voor ACE-remmers bij verschillende ziektebeelden. Of de ene ARB moet worden verkozen boven een andere is nog niet duidelijk. Wij vonden in ieder geval geen duidelijke farmacologische verschillen tussen de ARBs candesartan, valsartan en EXP3174. Concluderend verschaft dit proefschrift bewijzen dat het renine-angiotensine systeem betrokken is bij het ontstaan van in-stent restenose. Het is waarschijnlijk dat de AT 1 receptor betrokken is bij dit proces. Toekomstig onderzoek zal moeten aantonen of AT 1 receptor blokkers effectief zijn in het voorkomen van in-stent restenose. 91
6 92 C HAPTER 8
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Kransslagadervernauwing en hartklachten Kransslagadervernauwing is een van de belangrijkste ziekten in de westerse wereld. De kransslagaderen zijn de bloedvaten die het hart van
Nadere informatieSAMEN ME VAT A T T I T N I G
SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een
Nadere informatieNederlandse samenvatting en discussie
9. Nederlandse samenvatting en discussie Chapter 9 In dit proefschrift is het onderzoek beschreven naar de hartfunctie tijdens sepsis en de invloed van beademing op het hart als de werking van het hart
Nadere informatieRisk factors for renal function abnormalities
Risk factors for renal function abnormalities Nederlandse samenvatting Dit proefschrift probeert mogelijke risicofactoren voor progressief nierfunctieverlies te identificeren in een niet-diabetische populatie.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
Chapter 9 NEDERLANDSE SAMENVATTING Boezemfibrilleren is een zeer frequent voorkomende hartritmestoornis en daardoor een belangrijk klinisch probleem. Onder de westerse bevolking is de kans op boezemfibrilleren
Nadere informatieHoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie
Samenvatting 111 CHAPTER 10 Ondanks verbeteringen in de techniek van percutane coronaire interventie (PCI), blijft restenose een belangrijk probleem. De reactie van de vaatwand op beschadiging speelt een
Nadere informatieChapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting
Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Inleiding
Nederlandse samenvatting 157 Inleiding Het immuunsysteem (afweersysteem) is een systeem in het lichaam dat werkt om infecties en ziekten af te weren. Het Latijnse woord immunis betekent vrijgesteld, een
Nadere informatieTherapeutische toepassingen voor Angiotensine-(1-7) in hartfalen Ons inzicht in het ontstaan van hartfalen en de mogelijkheden voor therapie zijn in
Samenvatting Therapeutische toepassingen voor Angiotensine-(1-7) in hartfalen Ons inzicht in het ontstaan van hartfalen en de mogelijkheden voor therapie zijn in de afgelopen decennia enorm toegenomen.
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands Samenvatting Men schat dat in 2005 ongeveer 40.000 mensen in Nederland een nieraandoening hadden. Hiervan waren ruim 5500 patiënten afhankelijk van dialyse. Voor dialysepatiënten
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de Westerse wereld. Atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, is de belangrijkste onderliggende oorzaak van hart- en vaatziekten.
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4
Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Er zijn verschillende therapieën beschikbaar voor patiënten met nierfalen. Niertransplantatie kan uiteindelijk succesvol blijken, maar voorafgaand is meestal een andere nierfunctie
Nadere informatieLonneke Bevers - Activity of endothelial nitric oxide synthase: substrates, modulators and products SAMENVATTING VATTING SAMEN-
SAMENVATTING SAMEN- VATTING 167 Inleiding Het menselijk bloedvatenstelsel is een gesloten systeem bestaande uit ongeveer 96000 km vaten. Het bloed dat via de vaten naar de organen stroomt, zorgt voor aan-
Nadere informatieDoel van deze studie
141 Achtergrond Cholesterol is nodig voor de opbouw en instandhouding van de wand van de cel, het celmembraan, en voor de produktie van hormonen. In het bloed wordt cholesterol vervoerd in kleine bolletjes,
Nadere informatiePF Samenvatting:Proefschrift 18-08-2008 13:02 Pagina 225 SAMENVATTING
PF Samenvatting:Proefschrift 18-08-2008 13:02 Pagina 225 SAMENVATTING PF Samenvatting:Proefschrift 18-08-2008 13:02 Pagina 226 Chronisch progressief nierfunctieverlies Chronische nierziekten zijn een toenemend
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting voor niet-ingewijden REGULERING VAN MICROVASCULAIRE INSULINE- GEVOELIGHEID DOOR PERIVASCULAIR VET: EEN TRANSLATIONELE BENADERING Rick I. Meijer 225 Het doel van dit proefschrift was te onderzoeken
Nadere informatieNederlandse samenvatting
ederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek zoals beschreven in dit proefschrift was om de mechanismen te bestuderen die ten grondslag liggen aan verstoringen in de doorbloeding van de haarvaten
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21025 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21025 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Louwe, Maria Cornelia (Mieke) Title: Inflammatory mediators in diet-induced cardiac
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatieAmyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer
Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Schistosomen en het immuunsysteem van de gastheer De parasieten van de schistosoma familie zoals Schistosoma mansoni en Schistosoma haematobium veroorzaken de ziekte schistosomiasis, ook wel
Nadere informatieChapter 11. Samenvatting
Chapter 11 Samenvatting 11. Samenvatting Hoge plasmaspiegels van von Willebrand factor (VWF) en stollingsfactor VIII (FVIII) zijn geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van zowel arteriële
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken
Nadere informatieNederlandse samenvatting.
. 10 Nederlands samenvatting Uit cijfers van de Hartstichting blijkt dat bijna 1 op de 3 Nederlanders sterft aan een hart- of vaatziekte (HVZ). Daarmee is het een van de voornaamste doodsoorzaken in Nederland.
Nadere informatieSamenvatting voor niet ingewijde
Samenvatting voor niet ingewijde 113 Samenvatting voor de niet ingewijde In Nederland is atherosclerose de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte. Atherosclerose veroorzaakt vernauwingen in slagaderen
Nadere informatieSamenvatting 161 NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING
Samenvatting 161 NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING 162 Samenvatting NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Diabetes mellitus, of suikerziekte, is een groep stofwisselingsziekten. De kenmerkende eigenschap van deze
Nadere informatieCitation for published version (APA): van Asperen, R. M. (2011). The role of the renin-angiotensin system in acute lung injury
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The role of the renin-angiotensin system in acute lung injury van Asperen, R.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Asperen, R. M. (2011).
Nadere informatieDokter op Dinsdag. Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis
Dokter op Dinsdag Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Het hart is voornamelijk gemaakt van speciale spier. Het hart pompt bloed in de slagaders (bloedvaten) die het bloed naar alle
Nadere informatieCHAPTER 8 SAMENVATTING
SAMENVATTING In de vroege zwangerschap treden indrukwekkende veranderingen op in de bloedsomloop, nierfunctie en vochthuishouding bij de moeder. Hoewel de exacte betekenis van deze hemodynamische aanpassingen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement
Nadere informatiehoofdstuk één hoofdstuk twee
Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar hemolytische foetale bloedarmoede en foetale hydrops. Hemolytische foetale bloedarmoede ontstaat door afbraak van rode bloedcellen. Foetale hydrops betreft het
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl
Nadere informatieCitation for published version (APA): Lely, A. T. (2007). Towards an integrated approach on RAAS-blockade s.n.
University of Groningen Towards an integrated approach on RAAS-blockade Lely, Anna IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Het acute hartinfarct Hart- en vaat ziekten zijn een van de grootste doodsoorzaken wereldwijd. In Nederland sterven er gemiddeld 107 mensen per dag aan hart- en vaatziekten, waaronder
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid
Nadere informatiegegevens van de mannen die aan het begin van het onderzoek nog geen HVZ en geen diabetes hadden.
Samenvatting In hoofdstuk 1 hebben we het belang en het doel van het onderzoek in dit proefschrift beschreven. Wereldwijd vormen hart- en vaatziekten (HVZ) de belangrijkste oorzaak van sterfte. Volgens
Nadere informatieSAMENVATTING Geactiveerde Zuurstoftherapie heeft een zeer positieve invloed op het cholesterolgehalte
SAMENVATTING Geactiveerde Zuurstoftherapie heeft een zeer positieve invloed op het cholesterolgehalte In een studie van Dr. med Erich Krämer, Troisdorf uit 2001 wordt geconcludeerd dat de S(inglet)O(xygen)E(nergy)-Therapie
Nadere informatieBiotransformatie en toxiciteit van
Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol 062 1 Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol Inleiding Paracetamol is het farmacologisch actieve bestanddeel van een groot aantal vrij en op recept
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands. Jeroen Hagendoorn
Samenvatting in het Nederlands Jeroen Hagendoorn 159 Summary in Dutch Een uitgebreid netwerk van kleine vaten, die vloeistof en (afweer)cellen in één richting vervoeren, vormt het lymfesysteem. In een
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting EJA van Wanrooij Hart en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld. De onderliggende oorzaak van infarcten en beroertes
Nadere informatieChapter IX. Samenvatting
Chapter IX Samenvatting Chapter 9 Inleiding Multiple Organ Dysfunction Syndrome (MODS) is een ernstige complicatie bij zwaar gewonde patiënten. MODS gaat gepaard met een hoog sterftecijfer (40 tot 60 %)
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Penning, Maria Elisabeth (Marlies) Title: Issue Date: 2014-09-10 Pre-eclampsie
Nadere informatienederlandse samenvatting
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid
Nadere informatieMedicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG
Medicatie bij atherosclerose Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Wat heeft de patiënt? Cerebrovasculair lijden Perifeer arterieel vaatlijden Coronairlijden Inhoud Trombocytenaggregatieremmers
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 145 Nederlandse samenvatting De nieren hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam: ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het zuiveren
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 9 Inleiding Het dengue virus (DENV) en het West Nijl virus (WNV) behoren tot de Flaviviridae, een familie van kleine sferische virussen met een positief-strengs RNA genoom.
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015245 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De rol van Nucleaire Hormoon Receptoren in de regulatie van het glucose- en lipidemetabolisme en de ontwikkeling van type
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieADDENDUM. Nederlandse Samenvatting
& ADDENDUM Nederlandse Samenvatting Addendum Wereldwijd neemt het aantal patiënten met type 2 diabetes ( ouderdom suikerziekte ) snel toe, wat voornamelijk komt door de toename in overgewicht. Diabetes
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 138 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Een belangrijke functie van de nier is het uitscheiden van afvalstoffen via de urine. Grote hoeveelheden water en kleine stoffen
Nadere informatiedensity lipoproteïne (LDL cholesterol) lijkt een belangrijke rol te spelen in de initiatie van Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak van dialysepatiënten en dit beperkt hun levensverwachting sterk. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat milde tot matige nierschade
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een
Nadere informatieEen bloeding tussen de hersenvliezen (subarachnoïdale bloeding of SAB) is
Samenvatting 229 230 Samenvatting Een bloeding tussen de hersenvliezen (subarachnoïdale bloeding of SAB) is een vorm van beroerte die vaak op jonge leeftijd optreedt en meestal ernstige gevolgen heeft:
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: O Flynn, Joseph Title: Properdin-dependent activation and control of immune-homeostasis
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20879 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20879 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wong, Man Chi Title: Extravascular inflammation in experimental atherosclerosis
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.
Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen
Nadere informatiePeggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands
Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, in de volksmond beter bekend als suikerziekte of diabetes,
Nadere informatieDE CARDIORENALE INTERACTIE
SAMENVATTING 143 144 Samenvatting DE CARDIORENALE INTERACTIE Chronisch nierfalen is een wereldwijd gezondheidsprobleem en een voorname oorzaak van morbiditeit en mortaliteit. De ziekte ontwikkelt zich
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving
Niet-technische samenvatting 2016491-2 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Effecten van ijzer op een hormoon dat betrokken is bij het calcium- en fosfaatmetabolisme (FGF23) bij chronische nierpatiënten.
Nadere informatieVascular function and cardiovascular disease Asselbergs, Folkert Wouter
Vascular function and cardiovascular disease Asselbergs, Folkert Wouter IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Hart- en vaatziekten, zoals hartinfarct of beroerte, hebben meestal atherosclerose, ook wel aderverkalking genoemd, als oorzaak. Atherosclerose is een vaak progressieve verdikking
Nadere informatieUniversity of Groningen. Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert
University of Groningen Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015134. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015134 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van falen van de rechter hartkamer. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting: De microvasculaire endotheelcel in shock
Nederlandse samenvatting: De microvasculaire endotheelcel in shock Nederlandse samenvatting Op intensive care s worden patiënten behandeld die zonder inzet van intensieve zorg door verpleegkundigen en
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 185 Substance P and the Neurokinin 1 Receptor: from behavior to bioanalysis Affectieve stoornissen zoals angst en depressie zijn aandoeningen die een grote
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Introductie tot atherosclerose Cardiovasculaire aandoeningen zijn nog steeds de meest voorkomende als alle vormen van cardiovasculaire aandoeningen konden worden verholpen bekendste
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het ontwikkelen van een nieuw geneesmiddel is een langdurig en kostbaar proces. Een belangrijke reden voor het stoppen van de ontwikkeling van een kandidaat-geneesmiddel is het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8 122 Samenvatting Nederlandse samenvatting Microbellen zijn hele kleine gasbelletjes (~2.5 μm) ingekapseld door een schilletje dat kan bestaan uit fosfolipiden (waar ook
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting hoofdstuk 1 127
125 Samenvatting Het metabool syndroom is een clustering van risicofactoren, zoals overgewicht/obesitas, verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk (hypertensie) en metabole insulineresistentie (verminderde
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatie24 september 2015. Van harte welkom!
24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,
Nadere informatieDUTCH SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING
DUTCH SUMMARY NEDERLANDSE SAMENVATTING Dutch Summary / Nederlandse Samenvatting Sinds de ontdekking van de ADAM eiwitfamilie, twee decennia geleden, heeft het ADAM onderzoek zich voornamelijk gericht op
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20128 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Blad, Clara Catelijne Title: A quest for connections : ligands for the HCA2, adenosine
Nadere informatie157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd
Nadere informatieRisicofactoren die een rol spelen in het proces van atherosclerose zijn:
Arterieel vaatlijden Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer (slagaderlijk) arterieel vaatlijden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse Samenvatting In dit proefschrift wordt de rol en interactie van verschillende cholesterol en fosfolipiden transporters besproken. Deze transporters zijn erg belangrijk voor het bewaren van
Nadere informatieSamenvatting 149. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting 149 Samenvatting Constitutioneel eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid gekenmerkt door rode, schilferende en bovenal jeukende huidafwijkingen. Onder de microscoop
Nadere informatiehoofdstuk 3 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5
Samenvatting Samenvatting De lever heeft een aantal belangrijke functies, waaronder het produceren van gal en het verwerken en afbreken van schadelijke verbindingen. Zij bestaat uit verschillende soorten
Nadere informatieHartkatheterisatie, dotter of omleidingen
Van harte welkom! Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad en Hartezorg 20.15 Presentie Leo Gerhards, arts ass cardiologie 20.40 Henk Drent, ervaringsdeskundige
Nadere informatieTen tweede, om de mechanismen waardoor zelfcontrole mogelijk voordeel biedt aan deze groep patiënten te verkennen.
SAMENVATTING SAMENVATTING Zelfcontrole speelt in het dagelijks leven een grotere rol dan we ons beseffen. Even snel in de spiegel kijken om te zien of ons haar nog goed zit en het wekelijkse momentje op
Nadere informatieederlandse samenvatting
ederlandse samenvatting In hoofdstuk 1 wordt algemene achtergrond informatie gegeven over de diagnose, histologie, pathogenese en behandeling van constitutioneel eczeem (CE). CE is een veel voorkomende
Nadere informatieChapter. De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie. Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting De Longcirculatie in Pulmonale Hypertensie Nieuwe inzichten in Rechter Ventrikel- & Longfysiologie Samenvatting Pulmonale arteriële hypertensie is een ziekte van de longvaten,
Nadere informatieChapter 12. Nederlandse samenvatting
Chapter 12 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Introductie Ontstekingen en bloedvergiftiging, ook wel sepsis genaamd, vormen een groot probleem voor de gezondheidszorg, omdat deze aandoeningen
Nadere informatieChapter 8 -RKDQ &UX\II 182
Chapter 8 182 Samenvatting 183 Chapter 9 Vasculitis betekent letterlijk vaatontsteking. Een vaatontsteking kan in principe overal in het lichaam voorkomen en heeft als gevolg dat het orgaan waarin het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
CHAPTER 9 Nederlandse samenvatting Inleiding In een volwassen mens circuleert 5 à 6 liter bloed door de bloedvaten. Het bloed transporteert onder andere bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43990 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hiemstra, Steven Title: High throughput microscopy of mechanism-based reporters
Nadere informatieSamenvatting. Chapter 8
Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Fibrose, oftewel verlittekening van weefsels, is een proces dat tot uitval van belangrijke organen kan leiden, met de dood tot gevolg. In feite ligt het aantal sterfgevallen veroorzaakt door fibrose hoger
Nadere informatieNederlandse Samenva ing
Nederlandse Samenva ing Nederlandse Samenva ing De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn de meest voorkomende vormen van chronische ontstekingen van het maag-darm-kanaal. In het engels wordt deze groep
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal
Nadere informatie