Vitamine D. E. van der Heijden (ANIOS IC)

Transcriptie

1 Vitamine D E. van der Heijden (ANIOS IC)

2 Hoe? Voeding Zonlicht (> 90% van vitamine D status) Via 25-hydroxylering lever/ en 1-hydroxylering in nier ontstaat het actieve hormoon 1,25 dihydroxyvitamine D. Herstel calciumhomeostase Mobilisatie uit botten Verhoogde absorptie intestinaal Meer terugresorptie nieren

3 Hoe? Niet calcemisch effect 3% (> 200) van genen bevat vitamine D response > 300 vit D gereguleerde metabole pathways Effect op Immunologische afweer (cytokines) Auto-immuunprocessen Spierfunctie Differentiatie van cellen Remming van proliferatie tumorcellen RAAS systeem Insuline-afgifte

4 Vitamine D deficiëntie Vitamine D concentratie geassocieerd met: Risico maligniteiten (mn colorectaal): vermindert cel proliferatie, anti-inflammatoir Risico hart- en vaatziekten (Framingham Heart study: Vit D < 15ng/mL 60% hoger risico) Oa Linker ventrikel hypertrofie, hartfalen, vasculaire inflammatie Hypertensie (downregulatie RAAS/calcium homeastase (preventie hyperparathyroidisme) Obesitas Type 2 diabetes: stimuleren insuline productie (trial: minder stijging glucose in 3 jaar bij standaard gift vit D vs placebo)

5 Vitamine D deficiëntie Depressie (vitamine D suppletie zou symptomen verbeteren) Cognitieve achteruitgang: mn executieve functies: planning, gedragsregulatie, aandacht. Hoger risico op Alzheimer Ziekte van Parkinson Fracturen: laag vitamine D à groter risico fracturen vitamine D zou spierkracht vergroten à valpreventie Auto-immuunziekten: MS, type 1 diabetes (kinderen met vit D suppletie 90% kleinere kans op ontwikkeling DM1), reumatoïde artritis.

6 Vitamine D toxiciteit Vet-oplosbaar, dus toxiciteit mogelijk bij overdosering (alleen via suppletie) Hypercalcaemie Milde symptomen: verminderde eetlust, diarree, obstipatie, misselijkheid, braken, botpijn, duizeligheid, hoofdpijn, hartkloppingen, spierpijn, dorst, zwakte, jeuk, nierstenen, polyurie Ernstige symptomen: insulten, coma, dood Dosering tot 10,000 IE/dag veilig en niet geassocieerd met toxiciteit.

7 Risico groepen Ouderen (minder expositie, minder aanmaak in huid) Allochtonen (minder vitamine D productie in gepigmenteerde huid) Surinaams 45%, Turks 41%, Marokkaans 37%, sub-sahara Afrikaans 19%. 6% autochtonen. Chronisch zieken (renale omzetting gestoord) Verminderde zonlichtexpositie Verminderde aanmaak Onvoldoende aanbod via voeding Overmatig gebruik van zonnebrandcrème Obesitas (aangemaakte vitamine D, verdwijnt in vetmassa)

8

9 Klein double blind, randomized placebo-controlled trial. 18 vrijwilligers met BMI > 25, vitamine D deficientie, niet diabeet gerandomiseerd. Hypocalorisch dieet + orale cholecalciferol 25,000 IU/wk vs hypocaloric dieet met placebo voor 3 maanden Meting van insuline sensitivitiet

10 Resultaten

11 Resultaten

12 P65 90 jaar, electieve major cancer chirurgie, > 2 uur. 1 dag pre-ok, 7 e dag post-ok en 30 dagen post-ok: cognitieve functie testen middels neuropsychological test/mmse. Post-operatieve cognitieve functie, ziekenhuisverblijfsduur, complicaties

13

14

15 Retrospectieve studie gebasseerd in Bronx, New York. Inclusie: alle patienten opgenomen op de IC met bekende 25(Oh)D levels 3 groepen op basis van vitamine D spiegel: deficiency < 20ng/dL vs insufficiency ng/dl vs normaal > 30ng/dL Primaire uitkomst: mortaliteit, secondaire: beademingsduur, IC-verblijfsduur

16 Resultaten Totaal 437 patienten geincludeerd met 25(OH)D spiegels 340 patienten 25(OH)D deficiency (77,8%), 74 25(OH)D insufficient (16,9%), 23 normale levens (5,3%)

17

18 Conclusie Associatie 25(OH)D deficiëntie en mortaliteit Mogelijk vitamine D marker voor ernst van ziekte Meer prospectief onderzoek nodig naar effect van vitamine D suppletie op mortaliteit. Optimale doses van suppletie?

19 Aanbeveling gezondheidsraad

20 Conclusie Vitamine D van essentieel belang, betrokken bij > 300 metabole pathways in het lichaam (oa calciumhemostase, HVZ, immuunsysteem, insuline-release) Veel lopend onderzoek naar exacte onderliggende pathofysiologie/effect van suppletie? Denk aan laagdrempelig suppleren bij risicogroepen Advies gezondheidsraad Risicogroepen, kinderen 0-4 jaar, vrouwen > 50 jaar en mannen > 70 jaar vitamine D suppletie te slikken. Van april t/m oktober, rond middaguur (11-15u) minstens 15 min/dag in de zon met hoofd/onderarmen.

21 Vragen?