Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken."

Transcriptie

1 Anatomie / fysiologie Nieren 2 Urine FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 1 Uitscheiding van urine FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 2 Transport urine Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken. Geen reservoir, slechts zeer tijdelijke opslag Wordt vrijwel meteen getransporteerd door de ureters naar de blaas. Peristaltische contracties (steeds 1 portie) Intrinsieke regulatie door kleine nierkelken Paar keer per minuut FHV /CXX55_2/N.vanRoosmalen,M.Berenbroek Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 3

2 Urine blaas FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 4 Functie urineblaas Urinereservoir Voorkomen reflux Regulatie urinelozing FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 5 Vulling met lage druk Het laag blijven van de druk in een bolvormig reservoir dat sterk wordt opgerekt is een gevolg van de kromming van de wand. Voorkomt weglekken urine naar buiten Voor ureter gemakkelijker om urine de blaas in te pompen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 6

3 Anti reflux mechanisme Ureter Verloop van ureter schuin door de blaaswand Bij samentrekking van de blaas wordt ureter dichtgedrukt Richting van de urinestroom Spierwand van de blaas Ureter opening ingang blaas Blaas FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 7 Regulatie urinelozing De urineblaas is geen lege holte die langzaam volloopt. Rekbaar reservoir waarvan de inhoud altijd gevuld is met urine (direct na urineren volume bijna nihil). Wand bevat rekreceptoren (rekkingssensoren) Voelen van aandrang bij ml. Bij baby volgt meteen urinelozing (spinale reflex). Ophouden van urine is aangeleerd en bewust (zindelijkheidstraining). FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 8 Regulatie urinelozing baby Blaas vol Ruggenmerg rekreceptoren Interne sfincter Externe sfincter FHV /CXX55_2/N.vanRoosmalen,M.Berenbroek Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 9

4 Regulatie bij zindelijkheid Blaas vol Hersenen rekreceptoren Interne sfincter Externe sfincter Ruggenmerg FHV /CXX55_2/N.vanRoosmalen,M.Berenbroek Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 10 Verminderde diurese Oligurie = verminderde urineafscheiding < 400 ml / 24 uur dehydratie (uitdroging) weinig drinken, zweten, diarree hypovolemische shock nierinsufficiëntie urethra-ruptuur Anurie = letterlijk geen urineafscheiding (<100 ml / 24 uur) Zie oligurie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 11 Polyurie = verhoogde urineafscheiding > 2000 ml / 24 uur (polydipsie = verhoogd dorstgevoel) Diabetes insipidus (geen ADH productie) Diabetes mellitus Diureticum Hematurie = bloed bij de urine hoe hoger in de urinewegen hoe donkerder de kleur. (lang in urine => kapotte erytrocyten) nierstenen of ontstekingen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 12

5 Nycturie = verhoogde urinelozing des nachts decompensatio cordis rechts prostaathypertrofie (prostaat vergroting) Enuresis nocturne = bedwateren oftewel nachtelijke onwillekeurige urinelozing kan psychisch zijn of onvoldoende ontwikkelde blaasontledigingsreflex Dysurie = pijnlijke of moeilijke urinelozing ontsteking niersteen in de urinewegen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 13 Ledigingsstoornissen Retentie = Onmogelijkheid tot normale ontlediging van een gevulde blaas. Blaas kan zich onvoldoende ledigen (neurogeen, geneesmiddelen) Verhoging uitstroomweerstand (prostaatvergroting) Incontinentie = onmogelijkheid om de urine op te houden FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 14 Bloeddrukverhogende werking angiotensine Angiotensinogeen Renine Angiotensine + Bijnierschors + Vasoconstrictie arteriolen Aldosteron Bloeddrukverhoging [ Na + ] FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 15

6 Regulatie bloeddruk / nierfunctie RAS: Renine Angiotensine - Systeem FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 16 Regulatie osmotische waarde Osmotische waarden zijn in alle compartimenten nagenoeg gelijk. Intravasculair met name C.O.D. Interstitieel en intracellulair vnl. Na + en K + Kristalloïd osmotische druk FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 17 Vochtverdeling capillair Filtratie / RR Resorptie / COD interstitium Na + intracellulair K + FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 18

7 Regulatie osmotische waarde Isotoon = osmotische waarde gelijk Hypotoon = osmotische waarde lager Hypertoon = osmotische waarde hoger FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 19 Relatie nieren / osmotische waarde / nieren sterke vochtopname Indien veel in korte tijd waterintoxicatie lage osmotische waarde osmosensoren ECR hypotoon remming hypothalamus/hypofyse osmotische waarde diurese minder ADH hoge osmotische waarde ECR hypertoon stimulatie/activering sterk vochtverlies ECR = extracellulaire ruimte meer ADH diurese osmotische waarde FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 20 Regulatie calcium metabolisme Calcium metabolisme wordt gereguleerd door 3 hormonen. Calcitonine (CT)(schildklier) Parathyroïdaal hormoon (PTH) (bijschildklier) Calcitriol (nieren) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 21

8 Voorbeeld gecombineerde feedback PTH ->mobilisatie calcium uit de botten terugresorptie calcium nieren calcium resorptie Calcitonine is de antagonist FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 22 Osteoclasten zijn botafbrekende cellen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 23

Les 10 Bloeddruk en Nieren. Fysiologische zoutoplossing. Bloeddrukregulatie. Regulatie van de zuurgraad. waarden tussen 7,35-7,45

Les 10 Bloeddruk en Nieren. Fysiologische zoutoplossing. Bloeddrukregulatie. Regulatie van de zuurgraad. waarden tussen 7,35-7,45 Les 10 Bloeddruk en Nieren Bloeddrukregulatie, oedeem, osmotische waarden en ADH, nierinsufficiëntie, mictieklachten ANZN 1e leerjaar - Les 10 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Fysiologische zoutoplossing

Nadere informatie

Organisatie van de urinewegen

Organisatie van de urinewegen Urine wegen Informatie bij les 3 De stof in deze presentatie is een samenvatting uit het boek Anatomie en fysiologie; een inleiding van uitgeverij Pearson Organisatie van de urinewegen Functies van de

Nadere informatie

Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel

Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Inleiding Uit recent startbekwaamhedenonderzoek en uit

Nadere informatie

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art.

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. Les 9 Nier Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR ANZN 1e leerjaar - Les 9 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Nieren Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. renalis / vena perirenaal

Nadere informatie

Osmo- en volumeregulatie

Osmo- en volumeregulatie Osmo- en volumeregulatie De water- en zouthuishouding van het lichaam Anne Lohuis - 7 Februari 2013 Doelstelling Het verduidelijken van twee belangrijke functies van het menselijk lichaam, met daar aan

Nadere informatie

2.2 Afwijkende mictie

2.2 Afwijkende mictie 2.2 Afwijkende mictie Ten gevolge van een aandoening en/of beperking kunnen mictieproblemen ontstaan. Een functiestoornis van de nieren kan leiden tot inadequate urineproductie en daardoor tot vergiftiging

Nadere informatie

Reis door het Nephron. Hilde de Geus

Reis door het Nephron. Hilde de Geus Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie

Nadere informatie

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Water, elektrolyten en zuur-base balans Clinical Medicine Kumar & Clark (hoofdstuk 13 in de 8e druk, hoofdstuk 9 in de 9e druk) Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Het lichaamsgewicht van

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe

Anatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe Anatomie / fysiologie Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe FHV2009 / Cxx53_5_6 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Taken circulatiestelsel Voedingsstoffen, nadat ze verteerd (in stukken gedeeld) zijn, opnemen

Nadere informatie

Excretie en osmoregulatie

Excretie en osmoregulatie Excretie en osmoregulatie Tekst bij het computer ondersteund onderwijs maart 2008 Introductie homeostase 1. De variatie in omgeving waarin mens en dier leven stelt hoge eisen aan het aanpassingsvermogen

Nadere informatie

Vragenles Deel 1. Vraagje. Infrastructuur menselijk lichaam. Matthieu Berenbroek

Vragenles Deel 1. Vraagje. Infrastructuur menselijk lichaam. Matthieu Berenbroek Vragenles Deel 1 Matthieu Berenbroek http://www.berenbroek.eu/ Vraagje Verschil tussen serum en antibiotica? Serum: Bloedplasma zonder fibrinogeen Antiserum = engelse antidote puur antistoffen tegen specifieke

Nadere informatie

De prostaat. Anatomie van de prostaat. Blaashals. Urineblaas. Zaadblaasjes. Ejaculatiekanaal. Prostaat. Urinebuis. Zaadblaasjes. Prostaat.

De prostaat. Anatomie van de prostaat. Blaashals. Urineblaas. Zaadblaasjes. Ejaculatiekanaal. Prostaat. Urinebuis. Zaadblaasjes. Prostaat. De prostaat Anatomie van de prostaat Blaashals Zaadblaasjes Prostaat Zaadblaasjes Prostaat Prostaatgebied Ejaculatiekanaal Urineblaas Urineblaas Overgangszone Kapsel van bind- en spierweefsel Centrale

Nadere informatie

MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN?

MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN? MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN? Spreek erover met uw arts! Informatiebrochure opgesteld door: MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN? Spreek erover met uw arts! Wanneer kan u best een arts raadplegen? Als u s nachts

Nadere informatie

Nieren. door Annemieke Middelkamp

Nieren. door Annemieke Middelkamp Nieren door Annemieke Middelkamp Ligging Nieren zijn twee boonvormige organen, aan weerszijden van de wervelkolom, als het ware achter de buikholte bevinden. Ze worden gedeeltelijk door de onderste paar

Nadere informatie

SAMEN ME VAT A T T I T N I G

SAMEN ME VAT A T T I T N I G SAMENVATTING 186 Inleiding Het renine-angiotensine-aldosteron-systeem (RAAS) is een hormonaal systeem dat in belangrijke mate betrokken is bij de regulatie van bloeddruk en nierfunctie. Het RAAS is een

Nadere informatie

nierschors nierbekken nierslagader (arteria renalis)

nierschors nierbekken nierslagader (arteria renalis) 1 Het urinewegstelsel 1.1 Anatomie nierslagader nierader nier Het urinewegstelsel Hier zie je een nier aan het werk. Het bloed stroomt de nier binnen via de nierslagader. Het wordt gezuiverd en verlaat

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Team anatomie/fysiologie AFI1. Anatomie / fysiologie / pathologie. Cxx53 1 en 2. Milieu interieur Uitwisseling van stoffen

Anatomie / fysiologie. Team anatomie/fysiologie AFI1. Anatomie / fysiologie / pathologie. Cxx53 1 en 2. Milieu interieur Uitwisseling van stoffen Anatomie / fysiologie Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen 1 Team anatomie/fysiologie Alfabetische volgorde achternaam Matthieu Berenbroek Jan Borm Simone Egberts Eric van Roon Nol van

Nadere informatie

1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden

1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden Paragraaf 5.1 1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden 2. a) Huid, longen, nieren en lever b) Water c) Huid: zouten, Longen: CO 2, Nieren: Ureum,

Nadere informatie

vwo uitscheiding 2010

vwo uitscheiding 2010 vwo uitscheiding 2010 Regulatie bloeddruk De nieren spelen een rol bij de regulatie van de bloeddruk. Het JGA (Juxta Glomerulaire Apparaat), voor een deel gelegen in de wand van de aanvoerende slagadertjes

Nadere informatie

Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator

Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator Stemkastjes Actief met inhoud presentatie bezig zijn Per tweetal / drietal 1 stemkast overleggen Stemmen anoniem 10 seconden Veranderen

Nadere informatie

Urineweginfecties en antibiotica

Urineweginfecties en antibiotica Urologie Urineweginfecties en antibiotica www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemene oorzaken urineweginfecties... 3 Blaasontsteking... 4 Verschijnselen kunnen zijn:... 4 Diagnose... 4 Behandeling... 5

Nadere informatie

Je kunt simpele uitleg geven over wat hartfalen is Je kunt benoemen welke concrete zorgtaken dit met zich meebrengt: - qua observaties - qua

Je kunt simpele uitleg geven over wat hartfalen is Je kunt benoemen welke concrete zorgtaken dit met zich meebrengt: - qua observaties - qua Je kunt simpele uitleg geven over wat hartfalen is Je kunt benoemen welke concrete zorgtaken dit met zich meebrengt: - qua observaties - qua interventies - qua voorlichting - qua fysieke ondersteuning

Nadere informatie

Water- en zouthuishouding

Water- en zouthuishouding Water- en zouthuishouding Dr. F.P.A.M.N. Peters 7.1 Opbouw en samenstelling van de lichaamsruimten Het aantal lichaamscellen van een volwassene bedraagt ongeveer 10 13. Deze cellen vormen samen de intracellulaire

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve

Nadere informatie

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank BIJSLUITER FUROSEMIDE 2 mg/ml drank Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 12 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u

Nadere informatie

Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE

Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Deelexamen In dit proefexamen worden over de volgende onderwerpen vragen gesteld: bloed uitscheidingsstelsel huid beenderstelsel spierstelsel Beschikbare tijd: 45 minuten

Nadere informatie

V5 Begrippenlijst Hormonen

V5 Begrippenlijst Hormonen V5 Begrippenlijst Hormonen ADH Hormoon dat de terugresorptie van water in de nierkanaaltjes stimuleert. adrenaline Hormoon dat door het bijniermerg wordt afgescheiden. Adrenaline wordt ook door zenuwvezels

Nadere informatie

Dorstproef bij volwassenen

Dorstproef bij volwassenen Dorstproef bij volwassenen Inleiding Uw behandelend specialist heeft met u afgesproken dat u een dorstproef zult ondergaan. In deze folder geven wij u meer informatie over dit onderwerp. Wat is een dorstproef

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Nummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0

Nummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0 Natriumchloride drank 1mL=90mg=1.5mmol Na Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof in natriumchloridedrank is natriumchloride. Dit middel wordt gebruikt

Nadere informatie

Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004

Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 Thema 1.2: Stoornissen in het milieu interieur Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

MICTIESTOORNISSEN. Algemeen. Risicofactoren. Fysiologie

MICTIESTOORNISSEN. Algemeen. Risicofactoren. Fysiologie MICTIESTOORNISSEN Inhoudsopgave Algemeen... 1 Risicofactoren... 1 Fysiologie... 1 Pathofysiologie... 2 Werkingsmechanisme van geneesmiddelen die de mictie beïnvloeden... 3 Geneesmiddelen waarbij mictiestoornissen

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie

Anatomie / fysiologie Anatomie / fysiologie Regulatie Hormoonstelsel 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 2 Hormonen Homaein (Gr)

Nadere informatie

Nierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC

Nierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Nierfunctie presentatie voor de CNE dagen 2012 Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Waarom een belangrijke presentatie Geschiedenis Anatomie nier Functie

Nadere informatie

THEMA 8 Opslag, uitscheiding en bescherming EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk. talgklier haarspier. borstelhaar

THEMA 8 Opslag, uitscheiding en bescherming EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk. talgklier haarspier. borstelhaar Examentrainer Vragen Varkensvlees Mannetjesvarkens worden beren genoemd. Vlees van zulke varkens kan een nare geur hebben, de zogenaamde berengeur. Deze geur wordt veroorzaakt door een mannelijk geslachtshormoon,

Nadere informatie

RINGER-OPLOSSING FRESENIUS KABI oplossing voor intraveneuze infusie

RINGER-OPLOSSING FRESENIUS KABI oplossing voor intraveneuze infusie Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel in te nemen / te gebruiken. Bewaar deze bijsluiter, misschien heeft u hem nog een keer nodig. Raadpleeg uw arts of apotheker als u aanvullende

Nadere informatie

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 5 mg/ml drank

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 5 mg/ml drank BIJSLUITER FUROSEMIDE 5 mg/ml drank Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem

Nadere informatie

Ayurveda en de Nieren

Ayurveda en de Nieren Dhr. Anil K. Mehta Dhr. Kabir Mehta Ayurveda en de Nieren De belangrijkste afscheidingsorganen in ons lichaam zijn de nieren. De nieren liggen in de ruimte achter het buikvlies (retroperitoneaal) in de

Nadere informatie

Prostaatbiopsie. Consultatie urologie

Prostaatbiopsie. Consultatie urologie Prostaatbiopsie Consultatie urologie Meneer Uw uroloog stelde voor een prostaatbiopsie te nemen. Dit onderzoek roept waarschijnlijk vragen bij op. Wij stelden deze brochure samen om u te informeren rond

Nadere informatie

ALLES OVER HET POTJE. Marjan Claes Kinesitherapeute. ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen, Plascentrum GZA Sint-Augustinus Wilrijk

ALLES OVER HET POTJE. Marjan Claes Kinesitherapeute. ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen, Plascentrum GZA Sint-Augustinus Wilrijk Marjan Claes Kinesitherapeute ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen, Plascentrum GZA Sint-Augustinus Wilrijk www.marjanclaes.be marjan.claes@gza.be 03/443.38.67 Inhoud 1. Wat is zindelijk zijn

Nadere informatie

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade

Nierschade Acute nierschade Klachten acute nierschade Nierschade Vaak is er sprake van chronische Doordat er in het begin weinig tot geen klachten zijn, kan het lange tijd onopgemerkt blijven. Nierschade kan ook plotseling ontstaan: acute Als acute nierschade

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Minrin 0,1 mg tabletten Minrin 0,2 mg tabletten. Desmopressine-acetaat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Minrin 0,1 mg tabletten Minrin 0,2 mg tabletten. Desmopressine-acetaat BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Blz. 1 van 5 Minrin 0,1 mg tabletten Minrin 0,2 mg tabletten Desmopressine-acetaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er

Nadere informatie

Les 17 Hormonen geslachtsorganen

Les 17 Hormonen geslachtsorganen Les 17 Hormonen geslachtsorganen Menstruatie, menopauze, hormonen, feedback, cyclus, hypofyse, ANZN 1e leerjaar - Les 17 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Menstruatiestoornissen Premenstruele spanning

Nadere informatie

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank

BIJSLUITER. FUROSEMIDE 2 mg/ml drank BIJSLUITER FUROSEMIDE 2 mg/ml drank Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 12 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u

Nadere informatie

Urologie. Cystectomie en blaasvervangende operaties

Urologie. Cystectomie en blaasvervangende operaties Urologie Cystectomie en blaasvervangende operaties Inhoudsopgave Inleiding 4 Hoe werken de urinewegen? 4 Reden voor blaasverwijderende operatie 5 Diversen soorten urine afleidingen 5 Het urine-stoma volgens

Nadere informatie

Vullingsbeleid volwassenen en kinderen

Vullingsbeleid volwassenen en kinderen Vullingsbeleid volwassenen en kinderen WES Rotterdam symposium Transport: Van A naar Beter 27 maart 2015 Patricia Kalkman Kinderarts Jelmer Alsma Internist Leerdoelen! Reden om infuus te starten / stoppen!

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Samenvatting Men schat dat in 2005 ongeveer 40.000 mensen in Nederland een nieraandoening hadden. Hiervan waren ruim 5500 patiënten afhankelijk van dialyse. Voor dialysepatiënten

Nadere informatie

Blaaskatherisatie. J. Vrieswijk

Blaaskatherisatie. J. Vrieswijk Blaaskatherisatie J. Vrieswijk anatomie Sacrale reflex urineren is een gecoördineerde actie waarbij de sluitspieren zich ontspannen en de blaasspieren samentrekken zodat de urine de blaas kan verlaten.

Nadere informatie

De casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding.

De casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding. Casus 10A Fase A Titel Plassen Onderwerp Nycturie door decompensatio cordis Inhoudsdeskundige Dr. W. Wieling Technisch verantwoordelijke Drs. R. Sijstermans Opleidingsniveau studenten De casus is bedoeld

Nadere informatie

Incontinentie Inleiding Anatomie Hoe merk ik dat mijn hond incontinent is?

Incontinentie Inleiding Anatomie Hoe merk ik dat mijn hond incontinent is? Incontinentie Inleiding Om met de deur in huis te vallen: incontinentie (onvrijwillig urineverlies) is iets anders dan de echte onzindelijkheid, waarbij de hond zijn ontlasting en/of urine in huis deponeert

Nadere informatie

Eindwerk. Cystectomie: Urostoma volgens Bricker of Neoblaas volgens Hautmann

Eindwerk. Cystectomie: Urostoma volgens Bricker of Neoblaas volgens Hautmann Eindwerk Cystectomie: Urostoma volgens Bricker of Neoblaas volgens Hautmann Adams Jana Odeur Emelie Promotor Bylois Guy Posthogeschoolvorming Vlas 2013 2014 Algemeen Werking van de urinewegen: - De nieren

Nadere informatie

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen Water 1 Onderwerpen Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen 2 Hoe werkt ons lichaam? Belangrijkste functie van de nieren/bijnieren: - filteren

Nadere informatie

14-5-2013. Water en zouthuishouding. Doelstelling. Belangrijkste bestanddeel van ons lichaam. Totaal Lichaamswater (TLW) ECV en ICV

14-5-2013. Water en zouthuishouding. Doelstelling. Belangrijkste bestanddeel van ons lichaam. Totaal Lichaamswater (TLW) ECV en ICV Doelstelling Water en zouthuishouding Basale kennis en inzicht in de water en zout huishouding Kennis en inzicht in de normaalwaarden van de belangrijkste laboratorium uitslagen Bart Ramakers B.Ramakers@ic.umcn.nl

Nadere informatie

Urine en hydratiestatus: Een gewichtige zaak?

Urine en hydratiestatus: Een gewichtige zaak? Urine en hydratiestatus: Een gewichtige zaak? Jan-Willem van Dijk Conferentie Sportvoeding 2015 Vochtbalans Water in lichaam Intracellulair vs Extracellulair Intracellulair vocht vocht in lichaamscellen

Nadere informatie

Chronische nierschade

Chronische nierschade Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen

Nadere informatie

Tractus digestivus 3 Spijsvertering pj

Tractus digestivus 3 Spijsvertering pj Tractus digestivus 3 Spijsvertering pj 3 alvleesklier / dunne darm / dikke darm / lever Verslikken is een verstoring van de normale slikreflex? (N) Bij verslikken komt er voedsel in de trachea door niet

Nadere informatie

Dorstproef. Afdeling Interne geneeskunde

Dorstproef. Afdeling Interne geneeskunde Dorstproef Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de dorstproef inhoudt en hoe deze verloopt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.

Nadere informatie

De P, RR, adh,t, en vochtbalans

De P, RR, adh,t, en vochtbalans De P, RR, adh,t, en vochtbalans Een lezing Presentatie: Alfons Huisintveld Principe van de pols? Hart contractie linker ventrikel Slagvolume 70 100 ml Meten vd pulsatie Pols = a.r Hals = a.c Lies = a.f

Nadere informatie

Niervervangende therapie

Niervervangende therapie Niervervangende therapie Hemodialyse kunstnier Peritoneaal Dialyse (buikspoeling) -CAPD -APD / CCPD Door Coby van der Leest Ligging Functies van de nieren Uitscheiding van water Uitscheiding van afvalstoffen

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. Woord vooraf 9. Pictogrammen 10. Kader: gezondheidspatronen volgens Gordon 11. Doelstellingen 12. 1 Het bewegingsstelsel 15

INHOUDSTAFEL. Woord vooraf 9. Pictogrammen 10. Kader: gezondheidspatronen volgens Gordon 11. Doelstellingen 12. 1 Het bewegingsstelsel 15 INHOUDSTAFEL Woord vooraf 9 Pictogrammen 10 Kader: gezondheidspatronen volgens Gordon 11 Doelstellingen 12 1 Het bewegingsstelsel 15 1.1 Anatomie 15 1.1.1 Skelet- en beenderstelsel 15 1.1.2 Spierstelsel

Nadere informatie

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert?

Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? KenBis Maart 2017 Anna Krikke, psychiater Inleiding Inleiding Lithium, indicaties, bijwerkingen Richtlijn Renale bijwerkingen chronisch lithium

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken?

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Nierfunctie en nierfunctievervangende therapie J. Lips, nefroloog 27-4-2011 1 27-4-2011 2 Inhoud Anatomie normale nieren Functie nieren Wat als

Nadere informatie

ZINDELIJKHEIDSTRAINING

ZINDELIJKHEIDSTRAINING ZINDELIJKHEIDSTRAINING Dr. N. De Ronne, pediater, centraal adviserend arts Kind en Gezin DEFINITIE ZINDELIJKHEID Een kind is zindelijk wanneer het zijn urine en zijn stoelgang kan ophouden en wacht met

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Lely, A. T. (2007). Towards an integrated approach on RAAS-blockade s.n.

Citation for published version (APA): Lely, A. T. (2007). Towards an integrated approach on RAAS-blockade s.n. University of Groningen Towards an integrated approach on RAAS-blockade Lely, Anna IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

Urine incontinentie bij de hond. Urine incontinentie bij de hond

Urine incontinentie bij de hond. Urine incontinentie bij de hond Urine incontinentie bij de hond Marjanne D. Zaal Specialist Chirurgie VSC De Wagenrenk Urine incontinentie bij de hond Presentatie van patiënt Sfinctermechanisme incompetentie (SMI( SMI) Castratie gerelateerde

Nadere informatie

Dr. E. Verlinden Marjan Claes

Dr. E. Verlinden Marjan Claes Dr. E. Verlinden Marjan Claes Urineverlies gedurende de dag bij een kind oud genoeg om blaascontrole te hebben Primair : blijvende natte broeken na potjestraining (3-4 jaar) Secundair : herval van natte

Nadere informatie

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke

Nadere informatie

Chapter 11. Samenvatting

Chapter 11. Samenvatting Chapter 11 Samenvatting 11. Samenvatting Hoge plasmaspiegels van von Willebrand factor (VWF) en stollingsfactor VIII (FVIII) zijn geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van zowel arteriële

Nadere informatie

Leerboek dialyseverpleegkunde

Leerboek dialyseverpleegkunde Leerboek dialyseverpleegkunde De serie Leerboeken specialistische verpleegkunde bestaat uit de volgende delen: r Leerboek dialyseverpleegkunde r Leerboek intensivecareverpleegkunde 1 r Leerboek intensivecareverpleegkunde

Nadere informatie

Klinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer

Klinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer Klinische les Links Hartfalen IC/CC specialisatie Marco van Meer Inhoud Definitie Gradaties Oorzaken (patho)fysiologie Gevolg Diagnostiek en monitoring Therapie Er komt een man bij de dokter: Definitie

Nadere informatie

Urologie. Blaasspoelingen

Urologie. Blaasspoelingen Urologie Blaasspoelingen Waarom blaasspoelingen? U heeft van uw behandelend uroloog gehoord dat u poliepen in uw blaas heeft. Deze poliepen zijn in principe kwaadaardig. Zij blijven echter beperkt tot

Nadere informatie

Urethra kleppen. Robert de Gier, kinderuroloog FEAPU UMC St Radboud, Nijmegen

Urethra kleppen. Robert de Gier, kinderuroloog FEAPU UMC St Radboud, Nijmegen Urethra kleppen Robert de Gier, kinderuroloog FEAPU UMC St Radboud, Nijmegen Urethrakleppen Wat zijn urethrakleppen?? Hoe ontstaan urethrakleppen?? Hoe ontdekken we urethrakleppen?? Wat zijn de gevolgen

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Kiné. op de kraamafdeling

PATIËNTEN INFORMATIE. Kiné. op de kraamafdeling PATIËNTEN INFORMATIE Kiné op de kraamafdeling 2 Beste mama Tijdens je verblijf op de kraamafdeling word je overstelpt met ervaringen, emoties en heel veel informatie. Daarom stelden de kinesisten van het

Nadere informatie

Neoblaas. Urologie. een nieuwe blaas. Inleiding. Anatomie en functie van de blaas

Neoblaas. Urologie. een nieuwe blaas. Inleiding. Anatomie en functie van de blaas Urologie Neoblaas een nieuwe blaas Inleiding U heeft met uw uroloog besproken dat u een operatie krijgt, waarbij de hele blaas verwijderd wordt. Er wordt een nieuwe blaas gemaakt van dunne darm, men noemt

Nadere informatie

0 Calcium Oxalaat Monohydraat (Wheweliet) 0 Calcium Oxalaat Di-hydraat (Wheddeliet) 0 Calciumfosfaatsteen. 0 Struviet steen.

0 Calcium Oxalaat Monohydraat (Wheweliet) 0 Calcium Oxalaat Di-hydraat (Wheddeliet) 0 Calciumfosfaatsteen. 0 Struviet steen. 0 Calcium Oxalaat Monohydraat (Wheweliet) 0 Calcium Oxalaat Di-hydraat (Wheddeliet) 0 Calciumfosfaatsteen 0 Struviet steen 2 3 0 Urinezuurstenen 0 Cystinestenen 4 5 7 8 9 10 1 2 Bij u zijn nierstenen vastgesteld.

Nadere informatie

HydroSil vrijheid en comfort. urologie. gebruiksaanwijzing voor zelfcatheterisatie bij mannen

HydroSil vrijheid en comfort. urologie. gebruiksaanwijzing voor zelfcatheterisatie bij mannen HydroSil vrijheid en comfort urologie gebruiksaanwijzing voor zelfcatheterisatie bij mannen zelfcatheterisatie met de HydroSil catheter U heeft van uw uroloog het advies gekregen om te gaan catheteriseren.

Nadere informatie

Ruggenmergletsels en de blaas

Ruggenmergletsels en de blaas encathopedia Volume 4 Ruggenmergletsels en de blaas Veranderingen in de blaasfunctie Het begrijpen van het letsel CIC kan helpen Dwarslaesies Een dwarlaesie betekent schade of letsel aan het ruggenmerg

Nadere informatie

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring MDRD vs kreatinine klaring Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine Dr. Wim JC de Grauw Huisarts Afd. Eerstelijnsgeneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Diabetes Huisartsen Adviesgroep (DiHAG) Lid

Nadere informatie

De geur en kleur van je urine. Franca van Dalen schreef er twee artikelen over op gezondheidsnet.

De geur en kleur van je urine. Franca van Dalen schreef er twee artikelen over op gezondheidsnet. De geur en kleur van je urine. Franca van Dalen schreef er twee artikelen over op gezondheidsnet. De kleur van urine Bloed in je urine of schuimt het? We produceren per dag zo'n twee liter urine. Normaal

Nadere informatie

Vergrote prostaat (BPH) en de blaas

Vergrote prostaat (BPH) en de blaas encathopedia Volume 6 Vergrote prostaat (BPH) en de blaas Wat u moet weten Wanneer hulp inroepen CIC kan helpen Vergrote prostaat (benigne prostaat hyperplasie, BPH) De prostaat is een klier bij mannen

Nadere informatie

algemene problemen Hoofdstuk 1 W.D. Reitsma en J.B.L. Hoekstra Lichaamssamenstelling

algemene problemen Hoofdstuk 1 W.D. Reitsma en J.B.L. Hoekstra Lichaamssamenstelling Hoofdstuk 1 algemene problemen W.D. Reitsma en J.B.L. Hoekstra Ω 1.1 Lichaamssamenstelling Het totale lichaamswater bedraagt ongeveer 60% van het lichaamsgewicht. Bij vrouwen is dit iets lager dan bij

Nadere informatie

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR

Nadere informatie

0 Calcium Oxalaat Monohydraat (Wheweliet) 0 Calcium Oxalaat Di-hydraat (Wheddeliet) 0 Calciumfosfaatsteen. 0 Struviet steen.

0 Calcium Oxalaat Monohydraat (Wheweliet) 0 Calcium Oxalaat Di-hydraat (Wheddeliet) 0 Calciumfosfaatsteen. 0 Struviet steen. 0 Calcium Oxalaat Monohydraat (Wheweliet) 0 Calcium Oxalaat Di-hydraat (Wheddeliet) 0 Calciumfosfaatsteen 0 Struviet steen 0 Urinezuurstenen 0 Cystinestenen 6 8 9 10 12 1 2 Bij u zijn nierstenen vastgesteld.

Nadere informatie

- 2 - Problemen met de dubbellumencatheter Bloeding; Stolling; Infectie; pneumothorax (subclavia).

- 2 - Problemen met de dubbellumencatheter Bloeding; Stolling; Infectie; pneumothorax (subclavia). CVVH Het renale systeem Aandoeningen in het renale systeem; primair of secundair, kunnen de patiënten op een intensive care afdeling in levensbedreigende situaties brengen. De patiënt zal bij ernstige

Nadere informatie

Nieren, nierziekten en behandeling. Hoe werken onze nieren

Nieren, nierziekten en behandeling. Hoe werken onze nieren Nieren, nierziekten en behandeling Hoe werken onze nieren De werking van de nieren In de normale toestand en bij verminderd functioneren Deze folder geeft informatie over de functie en de werking van de

Nadere informatie

Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en

Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en lichaamsvreemde stoffen (bijvoorbeeld resten van medicijnen)

Nadere informatie

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het SUIKERZIEKTE Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het lichaam. U kunt hierbij denken aan slecht functionerende

Nadere informatie

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten

BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Hypertonic 72 mg/ml oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 ml bevat: Werkzaam bestanddeel: Natriumchloride

Nadere informatie

Aanleg van een nieuwe blaas

Aanleg van een nieuwe blaas Aanleg van een nieuwe blaas Orthotope neoblaas In overleg met uw behandelend uroloog heeft u besloten een operatie te ondergaan waarbij de blaas wordt verwijderd (cystectomie) en een nieuwe blaas (neoblaas)

Nadere informatie

Niersteenvergruizer. Urologie

Niersteenvergruizer. Urologie Niersteenvergruizer Urologie Inleiding U hebt het voorstel gekregen om uw niersteen te laten behandelen door middel van de niersteenvergruizer. De uroloog heeft u in het kort verteld wat deze behandeling

Nadere informatie