DE BEROEPSINSTANTIE - Afdeling openbaarheid van bestuur

Transcriptie

1 Beroepsinstantie inzake openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie Vlaamse Regering Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Afdeling Kanselarij Boudewijnlaan 30, bus Brussel tel. secretariaat: 02/ fax secretariaat: 02/ Dossiernummer : OVB/ 2009/ DE BEROEPSINSTANTIE - Afdeling openbaarheid van bestuur Gelet op het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur; Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2007 tot oprichting van de beroepsinstantie inzake openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie; Gelet op het oorspronkelijke verzoek van xxxx dd. 4 april 2009, gericht aan de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW), waarbij werd verzocht om een afschrift te verlenen van de volgende documenten met betrekking tot de verkoop/erfpacht van een gebouw aan de Belliardstraat te Brussel: - De facturen van xxxx voor consultatie; - De motivering van de beslissing van de voorzitter van de Raad van Bestuur om te kiezen voor xxxx; - Het rapport van xxxx; Gelet op de beslissing van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening dd. 28 april 2009 waarbij de beslissing werd kenbaar gemaakt aan verzoeker met betrekking tot de gunning van de opdracht aan xxxx voor het valoriseren van het zetelgebouw in de Belliardstraat te Brussel; Gelet op het beroepschrift van xxxx dd. 8 mei 2009 tegen de gedeeltelijke weigeringsbeslissing van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening; Gelet op de registratie van dit beroepschrift op 8 mei 2009; Gelet op het oorspronkelijke verzoek van xxxx, dd. 13 april 2009, gericht aan de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening, waarbij werd verzocht om een afschrift te verlenen van de volgende documenten in het kader van het sociaal vormingsfonds: - Het ingediend sociaal vormingsprogramma vanwege het VSOA voor het werkjaar 2008; 1

2 - De tussentijdse rapporten met overzicht van de georganiseerde vormingsactiviteiten van ACV-openbare diensten, ACOD en VSOA voor het dienstjaar 2008; - Het jaarverslag-eindverslag sociaal vormingsfonds van het VSOA voor het werkjaar 2008; - De ingediende vormingsprogramma s voor het werkjaar 2009 vanwege ACV-openbare diensten, ACOD en VSOA; - De ondertekende overeenkomsten tussen de VMW en het ACV-openbare diensten, ACOD en VSOA voor de werkjaren 2008 en 2009; - Alle betalingsbewijzen van de uitbetalingen van zowel de drie voorschotten als van het saldo voor het werkjaar 2008 (zowel van de bedragen volgens de verdeelsleutel als van het forfaitaire gedeelte) aan het ACV-openbare diensten, ACOD en VSOA; - De eventuele terugbetalingsbewijzen van ACV-openbare diensten, ACOD en VSOA naar de VMW; - De eventuele betalingsbewijzen en facturen vanwege ACV-openbare diensten, ACOD en VSOA voor geleverde VMW diensten in het kader van vormingsactiviteiten; Gelet op het feit dat de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening heeft nagelaten om binnen de decretaal voorgeschreven termijn een beslissing te treffen; Gelet op het beroepschrift van xxxx dd. 8 mei 2009 tegen de ontstentenis van beslissing van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening; Gelet op de registratie van dit beroepschrift op 11 mei 2009; Gelet op het oorspronkelijke verzoek van xxx, dd. 29 april 2009, gericht aan de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening, waarbij werd verzocht om een afschrift te verlenen van de volgende documenten met betrekking tot een studiereis naar Zaragoza door de Raad van Bestuur van de VMW: - Alle onkostennota s, visa-afrekeningen enz. in het kader van deze studiereis; - De factuur van het reisbureau die de studiereis organiseerde; - De lijst met de deelnemers: leden van de Raad van Bestuur en eventuele VMWmedewerkers, indien er echtgenotes meereisden ook een afschrift van de doorfacturatie aan deze personen; - Het verslag dat na die studiereis werd uitgebracht; - Het mail- en briefverkeer met betrekking tot deze studiereis; Gelet op de beslissing van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening dd. 12 mei 2009 waarbij een afschrift van de gevraagde documenten werd geweigerd; Gelet op het beroepschrift van xxxx dd. 14 mei 2009 tegen de weigeringsbeslissing van de VMW; Gelet op de registratie van dit beroepschrift op 15 mei 2009; Gelet op het oorspronkelijke verzoek van xxxx, dd. 25 april 2009, gericht aan de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW), waarbij werd verzocht om een afschrift te verlenen van alle documenten met betrekking tot een reis naar China door mensen van de VMW, met inbegrip van de doorfacturatie met betalingsbewijs van de echtgenotes en het reglement van de VMW dat toelaat om de partners van VMW-medewerkers aan verminderd tarief te laten meegaan, alsook van een bijkomende factuur voor supplementaire kosten die zou zijn nagestuurd aan de VMW, na het vertrek van de delegatie uit China; 2

3 Gelet op de beslissing van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening dd. 12 mei 2009 waarbij een afschrift van de gevraagde documenten werd geweigerd; Gelet op het beroepschrift van xxxx dd. 15 mei 2009 tegen de weigeringsbeslissing van de VMW; Gelet op de registratie van dit beroepschrift op 18 mei 2009; Wat de ontvankelijkheid betreft: Overwegende dat door het feit dat de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening in één dossier geen beslissing heeft genomen binnen de decretaal voorgeschreven termijn, de termijn om beroep in te stellen geen aanvang heeft genomen, conform artikel 22, derde lid, van het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur; Overwegende dat het ingediende beroepschrift dan ook tijdig werd ingesteld voor dat dossier; Overwegende dat in twee van de overige dossiers de in beroep aangevochten beslissing dateert van 12 mei 2009, waarna de beroepschriften werden ingediend op 14 mei 2009 en 15 mei 2009; dat in een ander dossier de in beroep aangevochten beslissing dateert van 28 april 2009, waarna het beroepschrift werd ingediend op 8 mei 2009; dat daaruit volgt dat het beroep binnen de in artikel 22, lid 2 van het decreet van 26 maart 2004 gestelde termijn van 30 dagen is ingediend voor al deze dossiers; Overwegende dat de ingediende beroepschriften bijgevolg als ontvankelijk worden beschouwd; Wat de gegrondheid betreft: Overwegende dat in overeenstemming met artikel 7, lid 2 van het decreet van 26 maart 2004 het recht op openbaarmaking van bestuursdocumenten een recht op inzage, een recht op uitleg of een recht op een afschrift inhoudt; dat een instantie de openbaarmaking van een bestuursdocument, naargelang het geval, mag of moet weigeren met toepassing van een uitzonderingsgrond bepaald in de artikelen 11 tot en met 15; Overwegende dat de beroepsinstantie vaststelt dat de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening in drie van de hier te behandelen dossiers een beslissing heeft genomen, waarbij de verzoeken telkens werden afgewezen op dezelfde grond, namelijk dat de opgevraagde informatie niet valt onder het begrip algemene documentatie, zoals voorzien en beschreven in artikel 16, 4 van de wet van 19 december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel; Overwegende dat de beroepsinstantie van oordeel is dat de oorspronkelijke aanvragen van de diverse verzoekers niet enkel hoeven te worden beoordeeld in het licht van voormelde wetgeving betreffende de relaties tussen de overheid en de vakbonden, doch in de eerste plaats moeten gekaderd worden binnen de toepasselijke regelgeving inzake openbaarheid van 3

4 bestuur en van het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur in het bijzonder; dat voormeld decreet immers aan eenieder (natuurlijk persoon, rechtspersoon of feitelijke vereniging) het recht geeft om bepaalde bestuursdocumenten openbaar te laten maken, behoudens de decretale en wettelijke uitzonderingsgronden; Overwegende dat wordt vastgesteld dat de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening dus heeft nagelaten om de diverse verzoeken af te toetsen aan de geldende regels inzake openbaarheid van bestuur en dat het derhalve nu aan de beroepsinstantie toekomt om dit alsnog na te gaan; Overwegende dat de beroepsinstantie de mening is toegedaan dat de diverse verzoeken tot openbaarmaking van xxxx, xxxx en xxxx dienen te worden samengevoegd; dat uit het onderzoek is gebleken dat deze verschillende aanvragen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden; dat is gebleken dat de drie verzoekers deel uitmaken van de onafhankelijke vakvereniging WBVO, Werknemersbond voor de Vlaamse Overheid; dat deze onafhankelijke vakvereniging zich hoofdzakelijk profileert binnen de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en is ontstaan uit onvrede met de drie officieel erkende syndicaten, ACV, ACOD en VSOA; Overwegende dat uit het onderzoek is gebleken dat twee verzoekers een afzonderlijk beroep indienden (één met betrekking tot een studiereis naar China en één met betrekking tot een studiereis naar Zaragoza), waarbij de inhoud zelfs woordelijk overeenkomt met elkaar, zodat ook daaruit alleen maar kan worden afgeleid dat de verschillende verzoekers heel goed op de hoogte zijn van elkaars initiatieven; Overwegende dat wordt vastgesteld dat met al die openbaarheidsverzoeken van deze drie verzoekers bij de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening systematisch een heleboel documenten worden opgevraagd; dat het hier vragen van bestuursdocumenten betreffen van zeer uiteenlopende algemene aard zoals; allerlei documenten in verband met het sociaal vormingsfonds, documenten en informatie rond allerhande personeelsdossiers bij de VMW, briefwisseling, afrekeningen en facturen aan de officieel erkende syndicaten, documentatie ivm. de verkoop/erfpacht van een kantoorgebouw van de VMW, ; dat trouwens wordt vastgesteld dat nagenoeg alle verzoeken betrekking hebben op bestuursdocumenten waar de waarbij de erkende vakbonden betrokken zijn of de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening; dat voormelde instantie (de VMW) en de vakbonden als het ware als een rode draad doorheen de diverse opgevraagde documenten lopen; dat de beroepsinstantie zich dan ook niet van de indruk kan ontdoen dat beide verzoekers heel specifiek de VMW en de vakbonden viseren met hun aanhoudende openbaarheidsverzoeken; Overwegende dat de beroepsinstantie na onderzoek van oordeel is dat de diverse verzoeken inzake openbaarmaking niet op zich beoordeeld moeten worden, maar ook in het licht van de totaliteit van de vorige vragen tot openbaarmaking van bestuursdocumenten die door xxxx, xxxx en xxxx werden gesteld bij de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening; dat in dat licht de beroepsinstantie vaststelt dat het verzamelen en het kopiëren of ter inzage ter beschikking stellen van dergelijke grote pakken documenten erg arbeidsintensief en vooral tijdrovend is voor de administratie van de VMW; dat dit de normale werking van de administratie van de VMW ernstig verstoort; dat deze systematische omvangrijke vragen zonder duidelijk doel, kennelijk onredelijke proporties aannemen; 4

5 Overwegende dat, zoals artikel 17 van het decreet van 26 maart 2004 bepaalt, een verzoeker in principe geen belang hoeft aan te tonen om de openbaarheid van bestuursdocumenten te verkrijgen; dat dit niet betekent dat er geen redelijk belang aanwezig moet zijn; dat het uitoefenen van een recht zonder enig aantoonbaar redelijk en voldoende belang kennelijk onredelijk zou kunnen zijn; dat het een instantie of een beroepsinstantie in principe niet toekomt om de motieven van de aanvragen of van de beroepen te onderzoeken; dat dit echter geen vrijgeleide kan zijn om systematisch grote pakken documenten aan te vragen waardoor een onredelijke continue overlast ontstaat voor een instantie waardoor de normale werking ervan in het gedrang komt; Overwegende dat de beroepsinstantie vaststelt dat door xxxx, xxxx en xxxx samen op nauwelijks twee maanden tijd liefst 11 nieuwe verzoeken inzake openbaarheid van bestuur hebben ingediend bij de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening; dat voorts op enkele maanden tijd liefst vijftien beroepen werden ingesteld bij de beroepsinstantie door de drie verzoekers; dat de beroepsinstantie in elf van die dossiers nog een onderzoek ten gronde heeft gevoerd en een uitspraak heeft gedaan; dat nu wordt vastgesteld dat in een tijdsspanne van nauwelijks enkele dagen tijd alweer vier nieuwe beroepen werden ingediend door dezelfde verzoekers; dat hieruit dan ook moet worden afgeleid dat de werking van de diensten van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening onevenredig wordt belast door het volume aan verzoeken dat bij hen wordt ingediend door de desbetreffende verzoekers; Overwegende dat bovendien ook dient verwezen te worden naar een eerdere uitspraak van de beroepsinstantie dd. 2 juni 2008, waarbij liefst twintig dossiers van xxxx en xxxx werden afgehandeld in één beslissing en waarbij ook daar werd geoordeeld dat de diverse verzoeken inzake openbaarmaking van bestuursdocumenten van die verzoekers dienden afgewezen te moeten worden omdat zij een manifeste uitdrukking waren van rechtsmisbruik en derhalve als kennelijke onredelijk dienden bestempeld te worden; Overwegende dat de beroepsinstantie uit alle voorgaande vaststellingen en overwegingen een intentioneel aspect onderkent bij de verzoekers dat niet te rijmen valt met de redelijke uitoefening van het recht van openbaarheid van bestuur; Overwegende dat het grondwettelijke recht op openbaarheid van bestuur een instrument is dat de burgers moet toelaten controle uit te oefenen op het handelen van het bestuur; dat het de burgers in staat moet stellen de rechtmatigheid van het overheidsoptreden te beoordelen en met kennis van zaken te beslissen of er grond bestaat dat optreden in rechte aan te vechten; dat de beroepers aldus het volste recht hebben gebruik te maken van de openbaarheid van bestuur om het doen en laten van bepaalde bestuursinstanties betreffende aangelegenheden die ze zich ter harte hebben genomen, na te gaan; dat zij er echter niet van ontslagen zijn om hun rechten op redelijke en zorgvuldige wijze uit te oefenen; dat het belang dat de beroepers bij de uitoefening van hun rechten hebben, in redelijke verhouding moet staan met de gevolgen voor de werking van de diverse bestuursinstanties; Overwegende dat de vraag wanneer repetitieve aanvragen tot openbaarmaking de grens van de kennelijke onredelijkheid overschrijden, zeer delicaat en moeilijk is; dat daar, het uitgangspunt indachtig dat de uitzonderingsgronden op de openbaarheid restrictief moeten worden geïnterpreteerd en toegepast, heel behoedzaam mee moet worden omgegaan; dat op grond van de verschillende dossiers, de beroepsinstantie nochtans alleen maar kan besluiten dat de drie beroepers de perken van de redelijkheid manifest te buiten zijn gegaan; dat hun 5

6 handelwijze, gelet op het aantal aanvragen, de complexiteit ervan en de tijdsspanne waarin ze werden ingediend, de normale werking van een bestuursinstantie (in casu de VMW) schaadt; Overwegende dat de beroepsinstantie de mening is toegedaan dat de diverse verzoeken van de drie verzoekers een misbruik van recht inhouden, gelet op het aantal verzoeken dat werd ingediend in hun hoofde bij dezelfde bestuursinstantie binnen een kort tijdsbestek; dat daarbij ook rekening wordt gehouden met het ingenomen standpunt van de beroepsinstantie, zoals gesteld in zijn beslissing dd. 2 juni 2008; Overwegende dat het verbod van rechtsmisbruik een algemeen rechtsbeginsel vormt; dat volgens de rechtspraak en rechtsleer rechtsmisbruik de uitoefening van een recht is, niet alleen met het enkele opzet te schaden, maar ook het uitoefenen van dat recht op een wijze die kennelijk de grenzen te buiten gaat van de normale uitoefening van dit recht door een voorzichtig en bezorgd persoon (ter goeder trouw); dat de gevolgen van de uitoefening van een recht niet in onevenredigheid mogen zijn met de voordelen voor degene die het recht uitoefent; dat dit een belangenafweging betreft; Overwegende dat het misbruik van recht een uitzonderingsgrond is die onder toepassing van artikel 11, 1 van het openbaarheidsdecreet van 26 maart 2004 kan worden ingeroepen en die de aanvraag tot openbaarmaking kennelijk onredelijk maakt; dat dit in casu het geval is gelet op de talrijke omvangrijke systematische vragen tot openbaarmaking van allerhande documenten bij de VMW; dat niet anders kan geconcludeerd worden dan dat de verzoekers blijkbaar de loutere intentie hebben om de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en de representatieve vakbonden te treffen door allerhande documenten op te vragen bij de VMW, en dat daaruit moet besloten worden tot het misbruik van het recht op openbaarheid van bestuur in hun hoofde; Overwegende dat na billijke afweging van ieders belangen, de beroepsinstantie oordeelt op basis van wat eerder werd uiteengezet dat de diverse verzoeken van xxxx, xxxx en xxxx inzake openbaarmaking van bestuursdocumenten afgewezen moeten worden omdat zij een manifeste uitdrukking zijn van rechtsmisbruik en kennelijke onredelijkheid zowel materieel als intentioneel; dat het voordeel van de informatie die de verzoekers bekomen (informatie verzamelen door de openbaarmaking van allerhande documenten) kennelijk niet opweegt tegen de last die deze talrijke omvangrijke aanvragen veroorzaken binnen de diensten van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening ; Overwegende dat bijgevolg de ingediende beroepschriften dan ook als ongegrond moeten worden beschouwd; Na beraadslaging, BESLUIT: De verschillende beroepschriften van xxxx dd. 8 mei 2009 en 15 mei 2009, van xxxx dd. 8 mei 2009 en van xxxx dd. 14 mei 2009 tegen de weigering van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening om bepaalde bestuursdocumenten openbaar te maken worden als ontvankelijk doch ongegrond beschouwd. 6

7 Brussel, 9 juni 2009 Voor de beroepsinstantie, afdeling openbaarheid van bestuur, Bruno ASSCHERICKX Voorzitter 7