beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur; DE BEROEPSINSTANTIE

Transcriptie

1 Beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Departement coördinatie Administratie Kanselarij en Voorlichting Boudewijnlaan Brussel tel. secretariaat: 02/ fax secretariaat: 02/ Dossiernummer: OVB/2005/68 DE BEROEPSINSTANTIE Gelet op het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur; Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 4 juni 2004 tot oprichting van de beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur; Gelet op de aanvraag die xxxxxxxx, per van 5 augustus 2005 heeft verzonden naar de stad Gent om een afschrift te verkrijgen van het dossier betreffende de vergunningsaanvraag die op 4 juli 2005 is ingediend om een grond te verkavelen aan de Hoek Maaltemeers en de Leebeekstraat; Gelet op de beslissing die de stad Gent op 11 augustus 2005 heeft genomen om een afschrift te verstrekken van de stukken van het verkavelingdossier, met uitzondering van de foto s, van de plannen en met weglating van de namen en adressen van de personen die een bezwaarschrift hebben ingediend; Gelet op het beroepschrift van 23 augustus 2005 dat xxxxxxxxx heeft ingesteld tegen de beslissing van 11 augustus 2005, voor zover hem geen afschrift wordt overhandigd van de foto s en van de plannen; Gelet op de registratie van het beroepschrift op 24 augustus 2005; Wat de ontvankelijkheid betreft: Overwegende dat de in beroep bestreden beslissing dateert van 11 augustus 2005; dat het beroepschrift de datum draagt van 23 augustus 2005 en bij de beroepsinstantie is geregistreerd 1

2 op 24 augustus 2005; dat daaruit blijkt dat het beroep binnen de in artikel 22, lid 2 van het decreet van 26 maart 2004 gestelde termijn van 30 dagen is ingesteld; Overwegende dat daaruit moet worden besloten dat het beroepschrift van 23 augustus 2005 ontvankelijk is; Wat de gegrondheid betreft: Eerste onderdeel Overwegende dat artikel 3, 4 van het decreet van 26 maart 2004 een bestuursdocument definieert als de drager, in welke vorm ook, van informatie waarover een instantie beschikt; dat het geen twijfel lijdt dat de foto s die deel uitmaken van het aanvraagdossier in kwestie bestuursdocumenten zijn in de zin van deze bepaling; Overwegende dat de stad Gent per van 1 september 2005 aan de beroepsinstantie heeft bevestigd dat zij geen afschrift heeft verstuurd van de foto s opgenomen in het aanvraagdossier; dat de stad dit toeschrijft aan een vergissing en vervolgt dat zij alsnog een kopie van de foto s naar de beroeper heeft gestuurd, zoals blijkt uit het bestand gevoegd bij de ; dat xxxxxxxxx op dit punt aldus genoegdoening heeft gekregen en het beroep in die mate zonder voorwerp komt te vallen; Tweede onderdeel Overwegende dat xxxxxxxxx in het beroepschrift ook opkomt tegen de beslissing van de stad Gent om geen kopie te geven van de plannen voorgeschreven door de artikelen 1 en 2 van het ministerieel besluit van 6 februari 1971 tot vaststelling van de voorwaarden waaraan een dossier betreffende een verkavelingaanvraag moet voldoen om als volledig te worden beschouwd; dat de stad als motief aanvoert dat deze plannen auteursrechtelijk beschermd zijn en enkel kunnen worden ingezien; Overwegende dat het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur geen regels bevat op het vlak van bescherming van intellectuele rechten; dat de intellectuele eigendom volgens artikel 6, 1, VI, lid 5, 7 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen immers een federale aangelegenheid is; dat het decreet van 26 maart 2004 de federale regelgeving betreffende intellectuele rechten onverlet laat en instanties er dus vanzelfsprekend niet van ontslaat die regelgeving te eerbiedigen bij het nemen van beslissingen over aanvragen tot openbaarmaking; Overwegende dat artikel 1, 1 van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten het recht om een werk van letterkunde of kunst te reproduceren op welke wijze en in welke vorm ook, uitsluitend voorbehoudt aan de auteur; dat een werk de bescherming geniet van het auteursrecht als het van oorspronkelijkheid getuigt, wat inhoudt dat het werk de persoonlijke stempel draagt van de maker; dat de bescherming van rechtswege ontstaat; Overwegende dat de plannen waaruit het verkavelingdossier in overeenstemming met de artikelen 1 en 2 van het MB van 6 februari 1971 moet bestaan, in tegenstelling tot wat de beroeper beweert, wel degelijk het vereiste individuele karakter vertonen om door het 2

3 auteursrecht te worden beschermd; dat het vanzelfsprekend niet is omdat een plan een bestaande toestand in kaart brengt, dat het niet van oorspronkelijkheid zou getuigen; dat xxxxxx aanvoert dat bepaalde plannen niet meer zijn dan een kopie van al bestaande plannen; dat de juistheid van die blote bewering niet hoeft te worden onderzocht; dat xxxxxx immers uit het oog lijkt te verliezen dat, gesteld dat er al enige grond voor die bewering zou bestaan, in dat geval het auteursrecht bij een derde berust wiens rechten evengoed geëerbiedigd moeten worden; Overwegende dat xxxxxxxxx in het beroepschrift verder aanvoert dat maar tot de weigering van een afschrift mag worden beslist als de auteur zijn voorafgaande toestemming heeft geweigerd; dat xxx daarmee de zaken omdraait; dat de regel niet is dat een afschrift van een auteursrechtelijk werk moet worden geweigerd als de auteur zijn toestemming heeft geweigerd, maar dat een afschrift maar mag worden verstrekt als de auteur zijn toestemming heeft gegeven, zoals klaar en duidelijk blijkt uit artikel 1, 1 van de wet van 30 juni 1994; Overwegende dat in het beroepschrift de stad Gent ook wordt verweten dat ze geen rekening heeft gehouden met de uitzondering op het auteursrecht opgenomen in artikel 22, 1, 4 van de wet van 30 juni 1994; dat dit artikel, zoals gewijzigd door artikel 4 van de wet van 22 mei 1995, bepaalt dat wanneer het werk op geoorloofde wijze openbaar is gemaakt, de auteur zich niet kan verzetten tegen de gedeeltelijke of integrale reproductie op papier of op een soortgelijke drager, van artikelen of van werken van beeldende kunst, of van korte fragmenten uit andere werken, met behulp van ongeacht welke fotografische techniek of enige andere werkwijze die een soortgelijk resultaat oplevert, met uitzondering van bladmuziek, wanneer die reproductie uitsluitend is bestemd voor privé-gebruik en geen afbreuk doet aan de normale exploitatie van het werk; dat xxxxxxx oordeelt dat deze bepaling van toepassing is omdat de plannen het voorwerp hebben uitgemaakt van een openbaar onderzoek en xxx enkel een afschrift voor privé-gebruik wil; Overwegende dat artikel 22, 1, 4 van de wet van 30 juni 1994 een uitzondering maakt op de rechten van de auteur; dat deze bepaling als uitzondering op de normale auteursbescherming, zoals overigens ook blijkt uit de parlementaire voorbereiding (Parl. St. Kamer, , nr. 473/33, ), restrictief moet worden geïnterpreteerd; dat dit artikel bepaalt dat onder de daarin gestelde voorwaarden de auteur zich niet kan verzetten dat een kopie van zijn werk wordt gemaakt; dat daarmee hoegenaamd niet is bepaald dat een derde die geen exemplaar van een auteurswerk heeft, een afdwingbaar subjectief recht heeft om van de overheid of van wie dan ook een kopie van dat werk te eisen; Overwegende dat deze bepaling bovendien de reproductie maar toelaat van een werk dat al op geoorloofde wijze openbaar is gemaakt, d.i. dat al is verspreid of wordt geëxploiteerd door of met toestemming van de auteur; dat het ter inzage leggen van een werk, al dan niet gekoppeld aan een openbaar onderzoek en een recht op inspraak, geen openbaarmaking van een werk is in de zin van deze bepaling; dat de interpretatie die de beroeper aan de uitzondering geeft, een achterpoort zou openen om de auteursrechtelijke bescherming te omzeilen; dat volgens het decreet van 26 maart 2004 of de wet van 30 juni 1994 het auteursrecht immers niet kan worden ingeroepen om inzage te weigeren; dat het aldus zou volstaan om met toepassing van het decreet van 26 maart 2004 inzage te eisen van een auteurswerk dat bij de overheid berust om dan vervolgens te stellen dat het werk openbaar is gemaakt en mag worden gereproduceerd zonder dat de toestemming van de auteur nog vereist is; dat dit erop neerkomt dat geen enkel auteurswerk waarover de overheid beschikt nog zou zijn beschermd; 3

4 Overwegende dat xxxxxxxxxx in het beroepschrift rechtsleer aanhaalt (VOORHOOF, D., De federale openbaarheidswet van 11 april 1994 en de Commissie voor de Toegang tot Bestuursdocumenten (CTB), 60, in Openbaarheid van bestuur. Stand van zaken 1998, Leuven, Instituut voor administratief recht, 1998; SCHRAM, F, Openbaarheid van bestuur, Brugge, die Keure, 2003, 163) om de aanspraak op een afschrift van de plannen in kwestie met toepassing van artikel 22, 1, 4 van de wet van 30 juni 1994 te ondersteunen; dat xxx eerstgenoemde auteur citeert die schrijft dat de administratie niet mag uitgaan van een vermoeden van kwade trouw van de aanvrager en de mededeling in afschrift niet mag weigeren louter om te voorkomen dat de aanvrager tot ongeoorloofde reproductie of openbare mededeling van de bestuursdocumenten in kwestie zou overgaan; dat hierboven al is weerlegd dat de beroeper aan artikel 22, 1, 4 een recht op een afschrift ontleent; dat de goede trouw van de aanvrager daarbij irrelevant is; dat kwade trouw inderdaad nooit mag worden vermoed; dat de goede trouw van xxxxxxx, waarvan zonder meer moet worden uitgegaan, niettemin geen motief uitmaakt om hem een afschrift van een beschermd werk te overhandigen zonder toestemming van de auteur; Overwegende dat het weergegeven fragment bovendien, bij nader toezien, volledig uit zijn context wordt gerukt; dat lectuur van de tekst waaruit wordt geciteerd, leert dat die bestuursdocumenten worden bedoeld, waarvan het auteursrecht zich bij de betrokken overheid zelf of bij haar ambtenaren berust; dat de aangehaalde auteur de adviespraktijk van de Commissie voor de Toegang tot Bestuursdocumenten bespreekt die oordeelt dat de overheid zich niet mag beroepen op haar eigen auteursrecht om met toepassing van artikel 9, lid 2 van de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur een afschrift van een bestuursdocument te weigeren, op het gevaar af de passieve openbaarheid van bestuur grotendeels uit te hollen; dat dan wordt vervolgd dat de administratie evenmin mag uitgaan van een vermoeden van kwade trouw van de aanvrager die een kopie van dergelijke bestuursdocumenten in handen wil krijgen; dat de geciteerde auteur zelf met zoveel woorden schrijft dat artikel 9 van de wet van 11 april 1994 van toepassing is op bestuursdocumenten waarvan het auteursrecht zich niet bij de administratieve overheid maar bij derden bevindt, en dat in die gevallen maar een afschrift mag worden overhandigd na voorafgaande toestemming van de derde auteursrechthebbende; dat de tweedevernoemde auteur evenmin correct wordt geciteerd; dat dit citaat een bespreking betreft van de draagwijdte van het verbod op commercieel gebruik en op commerciële verspreiding van openbaargemaakte bestuursdocumenten, ongeacht of het al dan niet om auteurswerken gaat, dat figureert in diverse wetgevingen betreffende de openbaarheid van bestuur; dat in het bijzonder het standpunt wordt verdedigd dat dit verbod niet mag worden gezien en toegepast als een uitzonderingsgrond; dat, anders gezegd, het vermoeden dat de aanvrager dit verbod achteraf zal schenden, niet mag meespelen in de beoordeling of de openbaarmaking van bestuursdocumenten al of niet moet worden toegestaan; dat ook hier nergens wordt gesteld dat het vermoeden van goede trouw van de aanvrager volstaat om zonder meer een kopie van een auteursrechtelijk beschermd werk te verstrekken; Overwegende dat het voorwerp van de vergunningsaanvraag volgens het gewestplan Gentse en Kanaalzone, vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 14 september 1977, gelegen is in woongebied; dat de aanvraag het kappen van (een tiental of tientallen?) bomen in het vooruitzicht stelt; dat in de nabijheid het Maaltepark gelegen is, door het gewestplan bestemd tot parkdomein; dat het Maaltepark bij besluit van de Vlaamse Regering van 25 4

5 maart 1997 als monument wordt beschermd in overeenstemming met het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten; Overwegende dat het om deze redenen aannemelijk is dat het om milieu-informatie gaat in de zin van artikel 3, 5 van het decreet van 26 maart 2004; dat om in overeenstemming te zijn met artikel 4 van de Richtlijn van 2003/4/EG van 28 januari 2003 inzake de toegang van het publiek tot milieu-informatie, moet worden onderzocht of het algemene belang dat is gediend met openbaarmaking al dan niet zwaarder doorweegt dan de bescherming van het auteursrecht; dat deze belangenafweging echter niet tot een ander oordeel leidt; dat de beroepsinstantie geen redenen van algemeen belang ziet om de bescherming van het auteursrecht terzijde te schuiven en positief te beslissen over de aanvraag tot openbaarmaking van xxxxxxxxx; dat daarbij ook voor ogen moet worden gehouden dat de plannen van het aanvraagdossier op grond van artikel 109, 2 van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening tijdens het openbaar onderzoek voor iedereen ter inzage hebben gelegen; dat daarenboven met toepassing van het decreet van 26 maart 2004 na het einde van het openbaar onderzoek, zolang de stad Gent over de plannen beschikt, nog altijd openbaarmaking door middel van inzage kan worden afgedwongen; dat hoegenaamd niet valt in te zien waarom het algemeen belang vereist dat ook nog eens een afschrift van de plannen wordt overhandigd; Overwegende dat xxxxxxxxx tot slot in het beroepschrift nog bepleit dat zonodig de rechthebbende om toestemming voor het geven van een kopie van de plannen wordt aangeschreven; dat xxx zich voor deze aanspraak verlaat op artikel 24, 1, leden 3 en 4 van het decreet van 26 maart 2004; dat noch deze bepalingen, noch enige andere regel van dit decreet de beroepsinstantie daartoe verplichten; dat het de beroeper zelf vrij staat de rechthebbende te vragen of en onder welke voorwaarden hij een afschrift van de plannen kan verkrijgen; Overwegende dat daaruit wordt besloten dat het beroep, voor zover het is gericht tegen de weigering een afschrift van de plannen van de vergunningsaanvraag van 4 juli 2005 te bezorgen, ongegrond moet worden verklaard; Na beraadslaging, BESLUIT: Het beroepschrift van xxxxxxxxxx dd. 23 augustus 2005 tegen de beslissing van de stad Gent van 11 augustus 2005, waarbij een verzoek tot openbaarmaking van een verkavelingdossier gedeeltelijk werd geweigerd, wordt ontvankelijk en gedeeltelijk zonder voorwerp, gedeeltelijk ongegrond verklaard. Brussel, 19 september 2005 Voor de beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur, Bruno ASSCHERICKX Voorzitter 5