Wordt Nederland schoner?

Transcriptie

1 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.1 <Kernwoord onderzoek + naam klant> / / P.1 Wordt Nederland schoner? Rapportage Beleving zwerfafval door burgers Amsterdam, juli 2009 Projectnummer M meting Ester Snoek Ester Tepaske <Plaats hier het logo van de klant>

2 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.2 Achtergrond Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage In naam van mevrouw de heer B. Peeters, brengt Motivaction International B.V. een onderzoek uit naar de beleving van zwerfafval door Nederlandse burgers. Dit onderzoek is uitgevoerd voor SenterNovem namens Stichting Nederland Schoon, VROM, VNG (gemeenten) en VNO NCW. Op 1 januari 2007 is het Impulsprogramma zwerfafval van start gegaan. Voor dit programma hebben overheid en bedrijfsleven de handen in elkaar geslagen om Nederland binnen 3 jaar zichtbaar en meetbaar schoner te maken. SenterNovem is penmeester van het Impulsprogramma. Om te meten of deze doelstelling wordt gerealiseerd, worden twee effectmetingen uitgevoerd: een objectieve meting van de aanwezigheid van zwerfafval op straat en een zogeheten subjectieve meting naar de beleving van zwerfafval onder burgers. Voor deze subjectieve meting is in 2007 door Right Marktonderzoek een vooronderzoek uitgevoerd, op basis waarvan een meetmethode en een meetprotocol ontwikkeld is. Motivaction heeft de resultaten uit dit vooronderzoek gebruikt als basis voor de opzet van het landelijke onderzoek naar de beleving van zwerfafval onder burgers. In deze rapportage staan de resultaten van de 3-meting, de vierde in een reeks van 8 kwartaalmetingen die worden uitgevoerd in 2008 en 2009.

3 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.3 Onderzoeksdoelstelling en probleemstelling Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen De doelstelling van het onderzoek is: Inzicht verschaffen in de beleving van zwerfafval door Nederlandse burgers op grond waarvan SenterNovem kan bepalen of het doel van het Impulsprogramma is gerealiseerd. De probleemstelling die volgt uit deze doelstelling luidt: In hoeverre ervaart de Nederlandse burger zijn of haar land als schoon als het gaat om zwerfafval? In hoeverre verandert dit beeld? Bijlage

4 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.4 Onderzoeksvragen Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Het onderzoek zal een antwoord geven op de volgende onderzoeksvragen: Hoe schoon vindt men Nederland met betrekking tot zwerfafval in het algemeen? Hoe schoon vindt men specifieke plekken zoals het dorp of de stad waar men woont? Wat voor zwerfafval wordt door de respondent opgemerkt? Verandert dit in de loop der tijd? In hoeverre stoort men zich aan zwerfafval en wat zijn de redenen hiervoor? Heeft de burger het idee dat de hoeveelheid zwerfafval minder of meer wordt? Conclusies en aanbevelingen Bijlage

5 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.5 Methode van onderzoek Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Mixed-mode-opzet: online onderzoek, aangevuld met face-to-face-interviews De methode van onderzoek is kwantitatief van aard. Het onderzoek heeft hoofdzakelijk online plaatsgevonden, via het StemPunt-panel van Motivaction, bestaande uit ruim Nederlanders. Middels propensitysampling (zie bijlage) is een representatieve steekproef getrokken uit de Nederlandse bevolking van 12 tot 70 jaar. Ouderen boven de 70 jaar en lager opgeleide Nieuwe Nederlanders, de groepen die moeilijk te bereiken zijn via online onderzoek, zijn deels benaderd via het MixxitPanel, een onderzoekspanel specifiek voor Nieuwe Nederlanders en deels via face-to-face interviews. De face-to-face interviews zijn in verschillende regio s, verspreid over de gehele veldwerkperiode uitgevoerd door een extern gespecialiseerd bureau. Bijlage

6 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.6 Onderzoeksopzet (1/2) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage Vragenlijst De vragenlijst bestaat uit 23 vragen, waarvan vier open vragen (de antwoorden op deze vragen zijn gecodeerd opgeleverd). De volledige vragenlijst is opgenomen in de bijlage. De vragenlijst zoals opgesteld door Right in 2007, heeft als uitgangspunt gediend. Na een evaluatie door Motivaction, is de herziene vragenlijst op 13 juni 2008 ten kantore van Senter Novem besproken. Op 1 juli 2008 heeft ten kantore van Motivaction een inhoudelijke pilot plaatsgevonden. Hierin is de vragenlijst doorlopen met een vijftal burgers met verschillende achtergronden (via single-interviews). Mede op basis van de resultaten van de inhoudelijke pilot is de vragenlijst verder aangescherpt en de keuze voor de serie voor te leggen plaatjes van verschillende locaties met verschillende gradaties van zwerfafval gemaakt. Veldwerk Het online-onderzoek voor de 3-meting heeft gelopen van week 17 tot en met week 25 in meting: week 29 tot week 37 in meting: week 39 tot week 52 in meting: week 5 tot week 13 in 2009 De respondenten zijn per uitgenodigd om de vragenlijst in te vullen en konden via een link naar de online-lokatie van de vragenlijst. Het aantal completes bedraagt 1102, waarvan 90 face-to-face interviews. Op de volgende sheet zijn de achtergrondgegevens van de respondenten weergegeven.

7 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.7 Onderzoeksopzet (2/2) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage Achtergrondgegevens totale steekproef Geslacht en leeftijd A. TOTAAL B. GESLACHT C. LEEFTIJD Totaal Man Vrouw Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % 1: Man % % 0 0% % % 96 52% % 2: Vrouw % 0 0% % % % 87 48% % Totaal Ondervraagden % % % % % % % % % % % Regio en stedelijkheid A. TOTAAL Totaal 1 Abs % 1: 3 grote gemeenten : West % 3: Noord % 4: Oost % 5: Zuid : Randgemeenten 38 3% Totaal % A. TOTAAL Totaal 1 Abs % 1: Zeer sterk stedelijk % 2: Sterk stedelijk : Matig stedelijk % 4: Weinig stedelijk : Niet stedelijk % 6: Onbekend 91 8% Totaal Ondervraagden % Afkomst (face-to-face interviews) Totaal C. LEEFTIJD Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % Abs % 1: Turk 17 19% 1 10% 0 0% 2 100% 4 19% 7 33% 3 43% 0 0% 0 0% 2: Marokkaan 25 28% 0 0% 0 0% 0 0% % 0 0% 3: Surinamer 9 10% 0 0% 0 0% 0 0% % 2 29% 0 0% 0 0% 4: Antilliaan, Arubaan 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 5: Nederlander 39 43% 9 90% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% % % Totaal Ondervraagden % % 0 100% 2 100% % % 7 100% 4 100% %

8 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.8 Leeswijzer (1/2) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage Dit rapport bevat de resultaten van de 2-meting, waarbij in elke figuur ook de resultaten van de 1- en de 0-meting weergegeven zijn. Significante verschillen (stijgingen/ dalingen ten aanzien van de voorgaande metingen) worden aangeduid met pijlen: De opbouw van de rapportage is als volgt: 1. De schoonbeleving: Wat valt men allemaal op in het straatbeeld (spontane beleving)? Hoe schoon vindt men Nederland in het algemeen en als het gaat om zwerfafval? Ziet men wel eens zwerfafval en zo ja, hoe vaak en op welke locaties? Wat is de invloed van de diverse locaties op het algemene beeld? Wat is de invloed van seizoenen, weersomstandigheden en momenten van de dag/ week? Constateert men een toename of afname van zwerfafval op de diverse locaties? Hoe beoordeelt men een serie plaatjes met toenemende gradaties zwerfafval? 2. Ergernis aan zwerfafval Stoort men zich wel eens aan zwerfafval en zo ja, in welke mate en op welke locaties? Wat is invloed van de verschillende typen zwerfafval op de mate waarin men zich stoort aan zwerfafval in het algemeen? Wat zijn de redenen voor irritatie? Waar ligt de irritatiegrens? Waar irriteert men zich nog meer aan? 3. Betrokkenheid en eigen gedrag Welke soorten zwerfafval gooit men zelf wel eens op straat en hoe vaak? In hoeverre is men het eens of oneens met stellingen over de eigen verantwoordelijkheid en het gedrag? * = omgevingsadressendichtheid

9 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.9 Leeswijzer (2/2) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Uitsplitsingen De resultaten zijn weergegeven voor Nederland totaal, maar er is ook gekeken naar verschillen tussen groepen voor de volgende achtergrondvariabelen: Geslacht Leeftijd: 12-14; 15-24; 25-34; 35-44; 45-54, 55-65, 66-70, 70+ Afkomst: TMSA (Turks, Marokkaans, Surinaams, Antilliaans) of Nederlands Nielsen Regio: 3 grote gemeenten, West, Noord, Oost, Randgemeenten Stedelijkheid: zeer sterk stedelijk (gem. oad* van 2500 of meer adressen per km2), sterk stedelijk (gem. oad van 1500 tot 2500 adressen per km2), matig stedelijk (gem. oad van 1000 tot 1500 adressen per km2), weinig stedelijk (gem. oad van 500 tot 1000 adressen per km2), niet stedelijk (gem. oad van minder dan 500 adressen per km2). Significante afwijkingen voor de diverse achtergrondvariabelen worden apart beschreven aan het eind van elk hoofdstuk. Bijlage * = omgevingsadressendichtheid

10 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.10 Conclusies en aanbevelingen

11 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.11 Onverschilligheid van anderen is de grootste bron van irritatie Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage Mensen storen zich aan zwerfafval en de hoofdreden daarvan is vooral het feit dat dit door anderen veroorzaakt wordt. Oftewel, niet het zwerfafval zelf, maar de achteloosheid en onverschilligheid van degene die het veroorzaakt heeft irriteert mensen. Het bewustzijn is verbeterd, men weet heel goed hoe het hoort en in de eigen (meest nabije) omgeving is alles keurig netjes. Het zijn dus vooral de anderen die zwerfafval veroorzaken en daarmee asociaal zijn In de huidige campagne Doe een ander je zwerfafval niet cadeau worden mensen aangesproken op hun eigen gedrag, maar het lijkt erop dat zij zichzelf vooral zien als voorbeeldig rolmodel. Hierdoor kan cognitieve dissonantie optreden: mensen krijgen twee boodschappen te verwerken die strijdig met elkaar zijn, namelijk: ik wordt aangesproken op het veroorzaken van zwerfafval en ik doe zoiets niet, maar de ander veroorzaakt zwerfafval. Dit effect werkt de verwerking van de boodschap van de campagne tegen. Tevens benadrukt de huidige campagne negatief gedrag, waardoor mensen het idee kunnen krijgen dat iedereen dit doet. Feitelijk gaat het hoogstwaarschijnlijk maar om een kleine groep mensen die daadwerkelijk zwerfafval veroorzaakt. Motivaction raadt aan in de campagne de sociale norm als uitgangspunt te nemen door te benadrukken dat de meeste mensen geen zwerfafval veroorzaken en dat het gooien van afval op straat asociaal is. De campagne zou mensen niet het gevoel moeten geven dat ze gestraft worden voor het veroorzaken van zwerfafval, maar het zou juist stimulerend moeten zijn om het goede voorbeeld te volgen.

12 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.12 Intensiveer campagne op parkeerplaatsen, bushaltes en stations Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage De lichte verbetering in de algemene schoonbeleving lijkt vooral veroorzaakt te worden door een verbeterde schoonperceptie van specifieke locaties, namelijk parkeerplaatsen, bushaltes en stations. Dit zijn de locaties waar men zwerfafval mee associeert en waar de meeste winst te boeken is. Het lijkt erop, dat de campagne een meerledig effect heeft: mensen die aangeven dat volgens hen de hoeveelheid zwerfafval is afgenomen, verklaren dit zelf vooral door de campagne en meer voorlichting. Oftewel: het idee dat er actie wordt ondernomen geeft hen al een positiever beeld. Het vergroten van de inzet op deze locaties (buitenreclame) zou als een soort self fulfilling prohecy kunnen werken. Voor zover nog niet het geval is wordt aanbevolen de campagne-uitingen vooral te tonen op deze locaties. Het effect is naar verwachting het grootst op deze plekken.

13 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.13 Campagne toespitsen op doelgroepen (1/2) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage De resultaten van het onderzoek zijn geanalyseerd aan de hand van de Mentality segmentatie van Motivaction. De belangrijkste resultaten zijn weergegeven in het rapport Wordt Nederland schoner? Beleving van zwerfafval door verschillende groepen burgers. Mede op basis van deze bevindingen kunnen de volgende aanbevelingen worden gedaan: Om de objectieve hoeveelheid zwerfafval aan te pakken zou Senter Novem zich moeten richten op de milieus gemaksgeoriënteerden en opwaarts mobielen (de vervuilers). Beide milieus zijn namelijk de belangrijkste veroorzakers. Gemaksgeoriënteerden storen zich wel aan zwerfafval maar hebben daarbij geen eigen verantwoordelijkheidsbesef. Opwaarts mobielen storen zich nauwelijks of niet aan zwerfafval. Om de bewustwording en schoonperceptie te verbeteren in Nederland zou Senter Novem zich moeten richten op postmaterialisten en traditionele burgers (de opruimers). Deze milieus hebben de meeste 'last' van zwerfafval, ergeren zich het meest, gooien zelf weinig afval op straat, hebben een groot verantwoordelijkheidsbesef en zetten zich actief in om het afval van anderen op te ruimen. Het is belangrijk om deze burgers te laten voelen dat ze goed bezig zijn, zodat ze gestimuleerd blijven om dit goede gedrag te blijven vertonen. Daarmee kunnen zij tevens een soort voorbeeldfunctie vervullen richting anderen.

14 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.14 Campagne toespitsen op doelgroepen (2/2) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Bijlage De milieus postmoderne hedonisten, kosmopolieten en moderne burgerij zijn het meest ongevoelig voor zwerfafval (de onverschilligen). Op zich hebben zij wel de intentie Nederland schoon te houden, maar het moet het niet te moeilijk zijn. Juist deze groepen zijn zich minder bewust van de sociale norm (namelijk dat 9 op de 10 Nederlanders het veroorzaken van zwerfafval asociaal vinden).. De maximale verbetering die bereikt kan worden binnen deze groep is dat zij hun eigen afval opruimen. De beste manier om dit te realiseren is om het weggooien/ opruimen van afval zoveel mogelijk te faciliteren (meer prullenbakken) en om deze groepen op een directere manier aan te spreken op de sociale norm. Tot slot is het milieu nieuwe conservatieven zich al voldoende bewust van de sociale norm en behoren zij nauwelijks of niet tot de vervuilende groep. Hoewel deze groep het meeste op parkeerplaatsen komt, zijn zij niet verantwoordelijk voor het veroorzaken van zwerfafval. Zij storen zich ook niet in hogere mate dan anderen aan zwerfafval, maar zijn evenmin degen die het afval van anderen zullen opruimen.

15 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.15 Samenvatting resultaten

16 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.16 Samenvatting resultaten schoonbeleving (0-1,2 en 3-meting) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Samenvatting Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Zwerfafval domineert straatbeeld, maar wel lichte verbetering Uit alle vier de metingen kunnen we concluderen dat zwerfafval beeldbepalend is in het straatbeeld. Meer dan een derde van de Nederlanders noemt uit zichzelf (zwerf)afval als gevraagd wordt wat het meest opvalt in het straatbeeld (blanco, dus zonder dat men op de hoogte is van het onderwerp van het onderzoek). In de vierde meting is dit aandeel voor het eerst gedaald. Twee derde van de Nederlanders zegt dagelijks met zwerfafval geconfronteerd te worden. Dit percentage is stabiel gebleven over de 4 metingen heen. De eerste drie metingen was de schoonbeleving stabiel. Ongeveer de helft van de ondervraagden vindt Nederland niet schoon, waarbij de meest kritische groep (die Nederland helemaal niet schoon vindt) in de afgelopen metingen steeds iets uitbreidde. Na vier metingen is er echter wel een lichte, maar significante verbetering in de schoonbeleving. Feitelijk gaat het om een afname van de meest kritische groep (die Nederland helemaal niet schoon vindt) die minder kritisch wordt (die verschuift naar niet zo schoon ). Een op de vijf Nederlanders vindt Nederland wel schoon, dit aandeel is stabiel gebleven. Betrokkenheid en eigen gedrag

17 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.17 Samenvatting resultaten ergernis (0-1,2 en 3-meting) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Samenvatting Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Hoe dichter bij huis, hoe hoger de schoonbeleving Naarmate een locatie dichter in de buurt komt van de eigen leefomgeving, wordt deze steeds schoner gevonden (in vergelijking met Nederland als geheel). De eigen woonplaats wordt twee keer schoner gevonden, de eigen wijk tweeënhalf keer schoner en de eigen straat wordt bijna drie keer zo schoon gevonden als Nederland in z n totaliteit. Als we kijken naar de invloed van verschillende locaties op de ongunstige beeld dat men heeft van Nederland (wat betreft zwerfafval), dan zijn het vooral parkeerplaatsen, stations en bushaltes die dit beeld ongunstig beïnvloeden. Dit zijn ook de locaties waarop men meer zwerfafval denkt te zien Irritatie aan zwerfafval is hevig De helft van de Nederlanders stoort zich in hoge mate aan zwerfafval Uit alle vier de metingen blijkt dat een derde van de Nederlanders zich dagelijks en een kwart zich wekelijks aan zwerfafval stoort. Er is echter wel een lichte verbetering waarneembaar: de irritatie aan zwerfafval in woonwijken, scholen, stations/bushaltes en parkeerplaatsen is in de laatste meting afgenomen (en de schoonbeleving licht verbeterd) Nederlanders storen zich nog het meest aan snoepverpakkingen, fastfoodverpakkingen, chipszakken en blikjes, en het minst aan afbreekbaar materiaal zoals voedselresten, sigarettenpeuken en papier. Vooral snoepverpakkingen en blikjes hebben veel invloed op de algemene irritatie aan zwerfafval in Nederland.

18 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.18 Samenvatting resultaten eigen gedrag (0-1,2 en 3-meting) Achtergrond Doel- en probleemstelling Methode Opzet Conclusies en aanbevelingen Samenvatting Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Geclaimd gedrag verbeterd Als het gaat om hun eigen gedrag, geven Nederlanders nauwelijks toe dat zij wel eens iets op straat gooien en dit aandeel neemt steeds verder af Als ze al iets toegeven, dan gaat dat om afbreekbaar materiaal zoals voedselresten of kleine dingen zoals kauwgom en sigarettenpeuken In de vierde meting zien we dat dit eigen (gecaimde) gedrag nog voorbeeldiger is. Het percentage respondenten dat aangeeft zelf meer op zwerfafval te letten dan mensen uit hun directe omgeving is gestegen Bewustwording gestegen Dit alles duidt erop, dat wanneer het gaat om het veroorzaken van zwerfafval, het bewustzijn van de eigen verantwoordelijkheid daarvoor aan het stijgen is. Men weet heel goed hoe het hoort, erkent medeverantwoordelijk te zijn voor het schoonhouden van de eigen omgeving en vindt dat er eigenlijk genoeg faciliteiten in de omgeving aanwezig zijn om je afval weg te gooien Dit zou verband kunnen houden met de stijging van het percentage mensen dat in aanraking is gekomen met de campagne. De mensen die een verminderde hoeveelheid zwerfafval constateren zeggen hoofdzakelijk ook dat zij denken dat dit veroorzaakt wordt door de toegenomen bewustwording door meer voorlichting en campagnes Men noemt onverschilligheid van mensen als reden voor een toenemende hoeveelheid zwerfafval

19 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.19 Schoonbeleving

20 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.20 Aandeel dat spontaan zwerfafval noemt is gedaald Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag De eerste vraag van het onderzoek is een open vraag. De respondenten weten dan nog niet dat het onderzoek betrekking heeft op zwerfafval. (Zwerf-)afval is nog steeds het meest genoemde spontane antwoord. Voor het eerst sinds de 0-meting is het aandeel wel aanzienlijk gedaald. Wat valt u over het algemeen allemaal op in het straatbeeld en in openbare buitengebieden? Open vraag. Meerdere antwoorden mogelijk. Basis: allen. 32% Afval, zwerfvuil, vervuiling, rommelig % Groen, natuur, rust 11% 12% 1 9% Drukte, veel mensen, haastig 12% 13% 12% Schoon, netjes Autos, fietsen, verkeer 13% 11% Negatief/asociaal gedrag, onverdraagzaamheid, onveiligheid 11% 10% Hangjongeren Weinig groen, veel bebouwing, sober 8% 8% Hondenpoep 3% 3% Achterstallig onderhoud (gebouwen, straat, etc.) 9% 2% Onkruid, achterstallig onderhoud groenvoorzieningen 2% 2% Parkeerproblemen, foutparkeren 3% 2% 3-meting (n=1102) Verkeersveiligheid, rijgedrag 2% 2-meting (n=1094) 9% Overige antwoorden 1 1-meting (n=1135) 1 18% 0-meting (n=1146)

21 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.21 Schoonbeleving licht verbeterd Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag De tweede vraag betreft de schoonbeleving van Nederland in het algemeen. Op dat moment is nog steeds niet vermeld wat het onderwerp van de vragenlijst is. Voor het eerst sinds drie metingen is er een lichte, significante verbetering waarneembaar: het percentage respondenten dat Nederland helemaal niet schoon vindt is gedaald. Nog altijd is dit deel groter dan het percentage dat Nederland wel schoon vindt. 0-meting (n=1146) 1-meting (n=1135) % Hoe schoon vindt u Nederland over het algemeen? Basis:allen. 9% 29% 32% 29% 1% 32% 31% 28% 1% 2-meting (n=1094) 2.8 9% 29% 32% 29% 1% 3-meting (n=1102) % 33% 29% 1% Helemaal niet schoon Niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies Redelijk schoon Zeer schoon

22 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.22 Confrontatie met zwerfafval blijft ongewijzigd Gelijk aan de 0-1- en 2-meting, zegt tweederde van de Nederlanders dagelijks zwerfafval te zien Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval 0-meting (n=1146) 1.5 Ziet u wel eens zwerfafval? Basis:allen. 69% 18% 12% 1% Betrokkenheid en eigen gedrag 1-meting (n=1135) 2-meting (n=1094) % % 1 1 1% 1% 3-meting (n=1102) % 1 1 2% Ja, dagelijks Ja, wekelijks Ja, maar minder vaak Nee, nooit

23 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.23 Lichte verbetering beleving zwerfafval Schoonbeleving Naast het feit dat de algemene schoonbeleving van Nederlanders licht verbeterd is, is er ook sprake van een lichte, significante verbetering als het gaat om zwerfafvalbeleving. De groep die Nederland helemaal niet schoon vindt is toegenomen, die zijn verschoven naar de groep die Nederland niet zo schoon vindt Ergernis aan zwerfafval Hoe schoon vindt u Nederland wat betreft zwerfafval over het algemeen? Basis:allen. 0-meting (n=1146) % 2 1 1% Betrokkenheid en eigen gedrag 1-meting (n=1135) % 41% 29% 1 1% 2-meting (n=1094) % 18% 1% 3-meting (n=1102) % 42% 2 20% 1% Helemaal niet schoon Niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies Redelijk schoon Zeer schoon

24 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.24 Schoonperceptie eigen straat en wijk weer iets verbeterd Schoonbeleving Net zoals in de eerdere metingen is de schoonbeleving beter naarmate men dichterbij huis is De helft van de ondervraagden vindt de eigen wijk of buurt (redelijk tot zeer) schoon De eigen straat wordt nog altijd als schoonst ervaren, en dat aandeel is gestegen naar van 58% naar 62% (redelijk tot zeer schoon) (indicatief). Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag 0-meting (n=1146) 1-meting (n=1135) Hoe schoon is uw woonplaats, uw buurt en uw straat met betrekking tot zwerfafval? Basis:allen. De stad of het dorp waarin u woont % 3 De wijk of de buurt waarin u woont 3.3 De straat waarin u woont 3.6 De stad of het dorp waarin u woont 3.0 De wijk of de buurt waarin u woont 3.2 De straat waarin u woont % % 13% 2 18% 2 23% 18% 42% 8% % 1 De stad of het dorp waarin u woont 3.0 8% 23% 29% 3 2-meting (n=1094) De wijk of de buurt waarin u woont De straat waarin u woont % 21% 1 19% 2 43% 41% 1 3-meting (n=1102) De stad of het dorp waarin u woont De wijk of de buurt waarin u woont De straat waarin u woont % 1 20% 2 31% 4 42% 3 3% 8% 1 Helemaal niet schoon Niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies Redelijk schoon Zeer schoon

25 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.25 Kritische groep wordt kleiner Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag In onderstaande figuur is de algemene schoonperceptie van Nederland, de eigen woonplaats en de eigen straat in een gecombineerde score weergegeven Er is een daling ten opzichte van de vorige meting waarneembaar van de categorie die Nederland, de eigen woonplaats en de eigen buurt en straat helemaal niet schoon vindt. Daarmee wordt de trend van steeds de groter wordende kritische groep, die de afgelopen kwartalen leek in te zetten, niet voortgezet Gecombineerde schoonperceptie: Nederland, eigen woonplaats, buurt en straat. Basis: allen. 1-meting, n= meting, n= meting (n=1102) 0-meting, n= ,25 1,5 } 1 1,75 2 2,25 2,5 2,75 } 31% 3 3,25 3,5 3,7 } 43% 3,75 4 4,25 4,5 4,75 } 9% 5 1 1,00 1,25 1,25 1,5 } 18% 1,50 1,75 1,75 2 2,00 2,25 2,25 2,5 2,50 } 30% 2,75 2,75 3,00 3 3,25 3,25 3,50 3,5 3,75 } 4 3,75 4,00 4 4,25 4,25 4,33 4,5 4,50 4,75 } 8% 4,75 5 5,00 } } } } 20% 29% 43% 8% 1 1,25 1,5 1,75 2 2,25 2,5 2,75 3 3,25 3,5 3,75 4 4,25 4,5 4,75 5 } } } } 1 31% 4 9% helemaal niet schoon niet zo schoon redelijk schoon zeer schoon

26 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.26 Lichte verslechtering schoonbeleving op diverse locaties Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval De gemiddelde schoonperceptie van recreatieterreinen, bedrijventerreinen, doorgaande wegen en het centrum/ binnenstad is licht verslechtend t.o.v. de 2-meting Vooral langs doorgaande wegen is er sprake van een significante verslechtering sinds in de 2- meting. Het percentage dat doorgaande wegen schoon vindt is gedaald (met 9%) en het percentage dat doorgaande wegen vies vindt is gestegen (met 11%) De schoonbeleving op sport en evenementencomplexen is sterk verbeterd, maar liefst tweederde van de ondervraagden vindt deze (zeer) schoon (stijging van 23%) Betrokkenheid en eigen gedrag Hoe schoon vindt u de onderstaande plekken in Nederland over het algemeen met betrekking tot zwerfafval? Basis: afgelopen twee weken op betreffende plek geweest Parkeerplaatsen langs (autosnel)wegen (n=163) 2,5 1 38% 2 18% meting Stations of bushaltes (n= 346) 2,6 18% 33% 2 21% Centrum/ binnenstad (n= 684) 2,8 10% 29% 31% Horeca en uitgaansgebied (n=281) 2,9 2 33% 32% Doorgaande wegen (n=797) 3, Bedrijventerreinen (n=311) 3,0 9% 21% 32% Buurt/wijkwinkelgebied (n= 860) 3,1 21% Recreatieterreinen ( (n=198) 3,0 8% 2 31% ,1 3.0 Scholen (n=391) 3, % 9% Woonwijk (ook uw eigen woonwijk) (n=1108) 3,3 18% 22% 48% Sport- en evenementencomplexen (n=319) 3,6 13% 19% 5 11% Helemaal niet schoon Niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies Redelijk schoon Zeer schoon

27 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.27 Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag correlatie met algemene schoonbeleving Parkeerplaatsen, stations en bushaltes vragen om actie In onderstaande grafieken is van linksonder tot rechtsboven de invloed van de verschillende locaties op de algemene schoonperceptie af te lezen. De invloed van parkeerplaatsen op de algemene schoonperceptie is sterk toegenomen en omdat het beeld daar het meest ongunstig is (en verslechterd) is actie noodzakelijk. De invloed van stations en bushaltes is eveneens toegenomen en de invloed van stations en bushaltes op het algemene beeld is eveneens negatief. Ook hier is dus actie geboden. Net als in de 0- en 1- en 2-meting, is de invloed van het centrum op de algemene schoonperceptie het grootst en licht negatief (net iets beneden het gemiddelde). Correlatie met algemene schoonperceptie Nederland (op schaal van 0 tot 1) 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 actie A A Correlatiematrix 3-meting* A bewaken Centrum/ binnenstad Parkeerplaatsen Stations of bushaltes 2,60 2,80 3,00 3,20 A A Doorgaande wegen A A Buurt/wijkwinkelgebied Woonwijk A Recreatieterreinen A A A Bedrijventerreinen Horeca en uitgaansgebied Sport- en evenementencomplexen Scholen Correlatiematrix 2-meting* gemiddelde schoonperceptie per locatie * Correlatiematrix 0- en 1-meting: zie bijlage

28 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.28 In de zomer valt zwerfafval meer op Schoonbeleving De meeste respondenten geven aan zich overdag meer bewust te zijn van zwerfafval dan s avonds, al is dit percentage wel iets gedaald ten opzichte van de 1- en 2-meting Men is het vaker eens met de stelling In de lente/zomer valt zwerfafval me meer op dan in de herfst Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: allen Ik ben me overdag meer bewust van zwerfafval dan 's avonds 3,2 20% 20% 42% 3,3 3,3 3, % % % meting In de lente/zomer valt zwerfafval me meer op dan in de winter/herfst 3,0 8% ,1 22% 22% 3 1 3,0 8% % 2 3, % 3 Als het slecht weer is ben ik me minder bewust van zwerfafval dan op een zonnige dag 3,0 8% ,0 8% 22% 22% 3 1 3,0 8% % 2 3, Zwerfafval trekt alleen mijn aandacht als ik er direct mee geconfronteerd word 2,8 10% 31% 31% 29% 0 2,9 32% 32% 2 1 2,8 9% 33% 33% 29% 2 2,8 8% 33% 33% 2 3 Helemaal mee oneens Mee oneens Noch mee eens/ noch mee oneens Mee eens Helemaal mee eens

29 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.29 Eigen (geclaimde) oplettendheid t.a.v. zwerfafval gestegen Het percentage respondenten dat aangeeft zelf meer op zwerfafval te letten dan mensen uit hun directe omgeving is gestegen Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: allen Ik zie in de weekends vaker zwerfafval dan doordeweeks 2,9 2 40% 23% 3,0 2,9 2,9 8% % 43% 43% 23% 22% 21% meting Ik let meer op zwerfafval dan mensen uit mijn directe omgeving 2,9 22% 51% 19% 0 3,0 23% 48% 21% 1 2,9 3,0 2 21% 48% 49% 18% 20% 2 3 Ik let vrijwel nooit op zwerfafval 2,3 21% 4 23% 3% 0 2,2 20% 48% 23% 8% 1 2,3 19% % 2 2,3 20% 48% 22% 9% 3 Helemaal mee oneens Mee oneens Noch mee eens/ noch mee oneens Mee eens Helemaal mee eens

30 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.30 Men denkt dat er beter wordt schoongemaakt/ opgeruimd Schoonbeleving Eén op de vijf respondenten die minder zwerfafval gezien denken te hebben, noemt de toegenomen bewustwording door meer voorlichting/ campagnes als reden De periode van het jaar wordt minder vaak genoemd als in de 2-meting, toen gaf men aan dat er vanwege het slechte weer minder mensen op straat waren Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Waarom denkt u dat er (veel) minder zwerfafval ligt? Open vraag. Basis: heeft minder zwerfafval gezien Beter/vaker schoongemaakt/opgeruimd Meer bewustwording, voorlichting, campagnes Periode van het jaar Meer afvalbakken Ik zie minder afval/let er minder op Betere controle Overige antwoorden Weet niet/geen antwoord 8% 3% 9% 18% % 13% % 2 23% 28% 2 38% 3 3-meting (n=302) 2-meting (n=369) 1-meting (n=343) 0-meting (n=350)

31 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.31 Toename nu vooral op stations en bushaltes geconstateerd Schoonbeleving Stations, bushaltes en parkeerplaatsen zijn nog altijd dé locaties waar men de afgelopen maanden meer zwerfafval gezien denkt te hebben. In de voorgaande metingen stonden parkeerplaatsen hierbij steevast aan kop, maar nu zijn dat stations en bushaltes. Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Heeft u in de onderstaande gebieden de afgelopen maanden meer of minder zwerfafval gezien dan voorheen? Basis: wel eens op de betreffende plek geweest 2-meting 1-meting 0-meting Stations of bushaltes 3,1 12% 60% 18% Parkeerplaatsen 3,1 11% 60% 21% Woonwijk 3,0 10% 6 12% 10% Recreatieterreinen 3,0 10% 59% 23% Horeca en uitgaansgebied 3,1 9% 63% 21% Centrum/ binnenstad 3,0 9% Doorgaande wegen 3,0 9% 68% Buurt/wijkwinkelgebied 3,0 70% 9% 12% 3.0 3,0 3.0 Scholen 3,0 59% 11% 21% Bedrijventerreinen 3,0 63% Sport- en evenementencomplexen 3, Veel meer Meer Evenveel Minder Veel minder Weet niet / niet van toepassing

32 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.32 Onverschilligheid en gemakzucht reden voor toename afval Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Net als in de eerdere metingen geven de meeste Nederlanders die een toename van zwerfafval constateren aan dat dit volgens hen veroorzaakt wordt door een toenemende onverschilligheid en gemakzucht Eén op de vijf denkt meer afval te zien doordat er bij mooi weer meer mensen op straat zijn ( in de 2-meting noemde men hier vuurwerkafval) Ook geeft 10% aan dat het ze persoonlijk gewoon meer opvalt Waarom denkt u dat er (veel) meer zwefafval ligt? Open vraag. Basis: heeft meer zwerfafval gezien Onverschilligheid/ gemakzucht, slordige mensen Periode van het jaar Ik zie het meer, het valt meer op Minder schoonmaak, minder legen van afvalbakken (Hang)jongeren Door evenementen Overige antwoorden Weet niet/geen antwoord 10% 10% 8% 10% 8% 8% 8% 9% 2% 13% 28% 23% 30% 20% 20% 28% 22% 2 28% 19% 3-meting (n=408) 2-meting (n=394) 1-meting (n=421) 0-meting (n=539)

33 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.33 Ongewijzigde beoordeling zwerfafval in groene setting Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag A B C D E Kunt u per plaatje aangeven in welke mate u de afgebeelde plek schoon dan wel vuil vindt? Basis: allen Plaatje A 0-meting 4,6 3% 3 62% 1-meting 2-meting 3-meting 4,6 4,5 4,5 3% 31% % 61% Plaatje B 0-meting 1-meting 4,1 4,1 3% 11% 12% 58% 58% meting 4,1 3% 12% 58% 2 3-meting 4,1 3% 13% 60% Plaatje C 0-meting 3,0 3% 29% 3 32% 1-meting 3,0 33% 33% 30% 2-meting 3,0 3% 29% 39% 28% 3-meting 3,0 29% 3 31% Plaatje D 0-meting 1,7 38% 53% 8% 1-meting 1,8 40% 48% 8% 2-meting 1,7 38% 52% 8% 3-meting 1,8 38% 50% 10% Plaatje E 0-meting 1-meting 2-meting 3-meting 1,2 1,2 1,2 1,2 83% 80% 83% 81% % Helemaal niet schoon Niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies Redelijk schoon Zeer schoon

34 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.34 Beoordeling straat iets kritischer (A minder schoon, E viezer ) Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag A B C D E Kunt u per plaatje aangeven in welke mate u de afgebeelde plek schoon dan wel vuil vindt? Basis: allen Plaatje A 0-meting 4, meting 4,5 31% 60% 2-meting 4, meting 4,4 3% 9% 3 5 Plaatje B 0-meting 3,9 18% 5 22% 1-meting 3,9 18% 49% 2 2-meting 3,9 19% 52% 21% 3-meting 3,9 20% 50% 22% Plaatje C 0-meting 3,0 2 42% 30% 1-meting 3,1 2% 2 38% 30% 2-meting 3,0 1% 29% 40% 2 3-meting 3,0 2% 2 38% 31% Plaatje D 0-meting 2,6 4 31% 1 1-meting 2,6 8% 41% 32% 18% 2-meting 2,6 9% 40% 31% 19% 3-meting 2,6 8% 43% 31% 18% Plaatje E 0-meting 1,4 63% 31% 1-meting 1,5 62% 32% 2-meting 1,5 62% 30% 3-meting 1,4 6 30% Helemaal niet schoon Niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies Redelijk schoon Zeer schoon

35 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.35 Ergernis aan zwerfafval

36 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.36 Eén derde Nederlanders stoort zich dagelijks aan zwerfafval Schoonbeleving Net als in de 0-, 1- en 2-meting irriteert een derde van de Nederlanders zich dagelijks en een kwart wekelijks aan zwerfafval Ergernis aan zwerfafval 0-meting (n=1132) Stoort u zich aan zwerfafval? Basis: wel eens zwerfafval gezien. 33% 2 3 Betrokkenheid en eigen gedrag 1-meting (n=1123) 2-meting (n=1071) 32% 33% meting (n=1082) Ja, dagelijks Ja, wekelijks Ja, maar minder vaak Nee, ik stoor me nooit aan zwerfafval

37 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.37 Samenhang tussen schoonbeleving en ergernis Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Via regressie-analyse is het verband tussen ergernis en de schoonperceptie (vraag 2 en vraag 14) geanalyseerd. In de eerste metingen was deze samenhang erg laag (0,3). In de 2-meting nam deze toe tot 0,4. Ook in de 3-meting is er een samenhang van 0,4 (op een schaal van 0 tot 1). Driekwart van de ondervraagden die Nederland helemaal niet schoon vindt irriteert zich dagelijks aan zwerfafval (in de 2-meting was dit 83%). Hoe schoon vindt u Nederland over het algemeen? X Stoort u zich aan zwerfafval? Basis: wel eens zwerfafval gezien Helemaal niet schoon (n=64) 73% 1 9% Niet zo schoon (n=341) 50% 2 21% Niet schoon maar ook niet vies (n=360) 2 29% 40% Redelijk schoon (n= 306) 18% 23% 49% 10% Zeer schoon (n=10) Ja, dagelijks Ja, wekelijks Ja, maar minder vaak Nee, ik stoor me nooit aan zwerfafval

38 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.38 Helft Nederlanders stoort zich in hoge mate aan zwerfafval Schoonbeleving Net als in de 0-, 1- en 2-meting, stoort de helft van de Nederlanders zich in hoge mate aan zwerfafval Ergernis aan zwerfafval 0-meting (n=1078) 12% In welke mate stoort u zich over het algemeen aan zwerfafval? Basis: heeft (wel eens) zwerfafval gezien en stoort zich daaraan 40% 4 Betrokkenheid en eigen gedrag 1-meting (n=1040) 2-meting (n=1018) 11% 12% 42% 41% 42% 43% 3-meting (n=1015) 10% 40% 48% In zeer hoge mate In redelijk hoge mate In beperkte mate In zeer beperkte mate

39 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.39 Irritatie aan zwerfafval op diverse locaties afgenomen Schoonbeleving De irritatie aan zwerfafval in woonwijken, scholen, stations/bushaltes en parkeerplaatsen is afgenomen ten opzichte van de 2-meting Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag In welke mate stoort u zich over het algemeen aan zwerfafval op de onderstaande plekken? Basis: wel eens op de betreffende plek geweest, heeft wel eens zwerfafval gezien en stoort zich 3,0 3% 2 40% 30% Recreatieterreinen 2-meting 1-meting 0-meting Woonwijk (ook uw eigen woonwijk) 2,8 30% 43% 22% Scholen 2,8 30% 41% Stations of bushaltes 2, Parkeerplaatsen langs (autosnel)wegen 2,7 38% 40% Sport- en evenementencomplexen 2,6 41% 40% 13% Centrum/ binnenstad 2,6 4 41% 11% Buurt/wijkwinkelgebied 2,6 4 41% 10% Horeca en uitgaansgebied 2,6 41% 39% 13% Doorgaande wegen 2,5 49% 3 10% Bedrijventerreinen 2,1 20% 58% In zeer beperkte mate In beperkte mate In hoge mate In zeer hoge mate

40 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.40 Irritatie aan kauwgom afgenomen Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag De irritatie aan kauwgom is afgenomen ten opzichte van de 2-meting De irritatie aan kunststoffen, metaal en puin is toegenomen ten opzichte van de 2-meting Gelijk aan de eerdere metingen storen de Nederlanders zich nog het meest aan kunststof wegwerpverpakkingen zoals take away- verpakkingen en kleine drinkverpakkingen (blikjes) en het minst aan afbreekbaar materiaal zoals voedselresten, sigarettenpeuken en papier Take-away/ afhaal eetverpakkingen In welke mate stoort u zich over het algemeen aan onderstaande types zwerfafval? Basis: heeft (wel eens) zwerfafval gezien en stoort zich daaraan (n=1015) 2-meting 1-meting 0-meting 3, Kleine drinkverpakkingen 3,5 8% 31% 61% Kunststoffen 3,5 11% 30% 58% Snoepverpakkingen 3, Metaal/ puin en overig 3,3 3% 1 32% 49% Afval afkomstig van afvalinzameling 3,1 21% 3 40% Papier 3,1 2% 22% 41% Kauwgom 3,1 21% 33% 41% Voedselresten 2, % Sigarettenpeuken 2,8 9% 31% In zeer beperkte mate In beperkte mate In hoge mate In zeer hoge mate

41 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.41 Actie ondernemen op blikjes, chipszakken en sigarettenpakjes Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Snoepverpakkingen hebben de meeste invloed op de algemene irritatie aan zwerfafval Ook kleine drinkverpakkingen (zoals blikjes) hebben veel invloed en daarvan is de irritatie veel hoger, dus is actie geboden (net als in de 2-meting) Ook overige verpakkingen zoals chipszakken, sigarettenpakjes en koekverpakkingen hebben een sterke en ongunstige invloed op de irritatie aan zwerfafval in het algemeen De irritatie aan take-away/ fastfood verpakkingen is het grootst, maar de invloed daarvan op de algemene irritatie aan zwerfafval is geringer dan die van bovengenoemde types zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Correlatiematrix 3-meting* 0,40 actie A A A Snoepverpakkingen Kleine drinkverpakkingen Overige verpakkingen A Papier bewaken Correlatiematrix 2-meting* correlatie met algemene irritatie aan zwerfafval 0,35 A Take-away/ afhaal eetverpakkingen Kunststoffen A A Afval afkomstig van afvalinzameling 0,30 Metaal/ puin en overig A A Voedselresten Kauwgom A Sigarettenpeuken A 1,60 1,80 2,00 2,20 gemiddelde irritatie per type zwerfafval * Correlatiematrix 0- en 1-meting: zie bijlage

42 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.42 Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Men stoort zich vaker aan zwerfafval omdat het niet hoort Er zijn weinig verschillen t.a.v. de eerdere metingen, men zegt wel vaker dat het niet hoort Vies/rommelig Lelijk gezicht/ slecht voor het straatbeeld Onverschilligheid van mensen Het hoort niet Er zijn genoeg afvalbakken Slecht voor het milieu/ gevaar voor dieren Het trekt ongedierte aan Het blijft zo lang liggen Omdat ik zelf altijd opruim Het zit aan je schoen Gevaarlijk (ligt in de weg) Anders, namelijk: Om welke redenen stoort u zich aan zwerfafval? Basis: heeft (wel eens) zwerfafval gezien en stoort zich daaraan 2% 3% 3% 41% 38% 41% 42% 31% 33% 3 38% 2 29% 3 32% 43% % 5 60% % 49% 48% 50% 5 72% 72% 7 72% 69% 70% 71% 7 80% 82% 79% 80% 3-meting (n=1015) 2-meting (n=1018) 1-meting (n=1042) 0-meting (n=1078)

43 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.43 Irritatiegrens gelijk aan 2-meting Schoonbeleving Net zoals in de 0- en 2-meting beginnen de meeste Nederlanders zich pas bij plaatje D te storen Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag A B C D E Vanaf welk plaatje zou u zich storen als u er langs zou lopen? Basis: heeft zwerfafval gezien en stoort zich daaraan 0-meting (n= 1146) 1 33% 48% 1-meting (n=1042) 18% 40% 39% 2-meting (n=1018) meting (n=1015) 18% 3 4 Plaatje A Plaatje B Plaatje C Plaatje D Plaatje E

44 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.44 Vandalisme (naast zwerfafval) weer grootste bron van irritatie Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Voor de vierde achtereenvolgende keer staat vandalisme, naast zwerfafval, weer bovenaan de top 10 van algemene irritaties en ergernissen Tweederde irriteert zich aan hondenpoep De irritatie aan asociaal gedrag in het verkeer staat ook al voor de vierde opeenvolgende keer in de top 3 van irritaties (naast zwerfafval) Hieronder staat een lijst met algemene irritaties en ergernissen (naast zwerfafval). Kunt u aangeven welke van deze u het meest irriteren? Maximaal 3 keuzes. Basis: allen. 7 7 Vandalisme 7 82% Hondenpoep op straat Asociaal gedrag in het verkeer Hangjongeren Files Grafitti Wegwerkzaamheden Geen van deze / geen antwoord 10% 9% 8% 3% 2% 1% 2% 13% % 1 33% 29% 32% 29% 58% 61% % 72% 70% 6 3-meting (n=1102) 2-meting (n=1018) 1-meting (n=1135) 0-meting (n=1149)

45 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.45 Betrokkenheid en eigen gedrag

46 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.46 Geclaimd gedrag verbeterd Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Het geclaimde gedrag is verbeterd: men zegt zelf minder vaak zwerfafval weg te gooien Net als in de 0-, 1-en en 2-meting geven de meeste Nederlanders eigenlijk alleen toe dat ze wel eens voedselresten en kauwgom op straat gooien Sigarettenpeuken worden minder vaak weggegooid dan in de 2-meting Ook geeft men minder vaak toe kleine drinkverpakkingen (blikjes), take-away verpakkingen (hamburgerbalkjes en colabekers) en metaal/puin en overig weg te gooien dan in de 2-meting Betrokkenheid en eigen gedrag Sigarettenpeuken Welk soort zwerfafval heeft u wel eens op straat gegooid en hoe vaak komt dat gemiddeld voor? Basis: allen (n=1102). 3,8 88% 2-meting 1-meting 0-meting Voedselresten 3,5 59% Kauwgom 3,5 63% 30% Papier 3,6 72% 21% Snoepverpakkingen 3,6 7 18% Kleine drinkverpakkingen 3, Take-away/ afhaal eetverpakkingen 3, Overige verpakkingen 3, Afval afkomstig van afvalinzameling 3,8 8 11% Kunststoffen 3,8 90% Metaal/ puin en overig 3,9 92% Nooit Soms Wekelijks Dagelijks (de indexcijfers staan voor gemiddelden op een schaal van 1= dagelijks, tot 4= nooit)

47 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.47 Hogere boetes nog altijd door meerderheid ondersteund Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Een kwart van de Nederlanders erkent wel eens iets op straat te gooien terwijl men weet dat dit eigenlijk niet hoort. Dit aandeel is dalende sinds de 0-meting, toen bijna een derde dit toegaf Net als in de eerdere metingen staan de meeste respondenten achter het uitdelen van hogere boetes Een ruime meerderheid van de Nederlanders vindt ook nog steeds dat er voldoende faciliteiten in de eigen woonplaats zijn Betrokkenheid en eigen gedrag In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: allen (n=1.102) (Helemaal) mee eens 0- meting 1- meting 2- meting Ik sta achter het uitdelen van hogere boetes voor het veroorzaken van zwerfafval 3,9 20% 4 28% % Er zijn in mijn woonplaats voldoende faciliteiten om zwerfafval te voorkomen 3,5 12% % 60% 5 5 Ik wil meehelpen aan het schoonmaken en houden van mijn buurt 3, % 39% 40% 38% Ik verwijder het zwerfafval in mijn nabije leefomgeving regelmatig 3,0 9% 2 28% 30% Er wordt in mijn woonplaats voldoende ondernomen om zwerfafval te voorkomen 3,0 21% 39% 29% Ik spreek mensen er op aan als ik zie dat ze zwerfafval veroorzaken 2,8 12% 30% 3 21% 23% 2 2 Ik gooi wel eens iets op straat, terwijl ik weet dat het niet hoort 2,2 41% 23% 12% 21% 31% 2 28% Helemaal mee oneens Mee oneens Noch mee eens/ noch mee oneens Mee eens Zeer mee eens

48 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.48 Geclaimd gedrag voorbeeldig Schoonbeleving Net als in de 2-meting* vinden negen van de tien Nederlanders het op straat gooien van afval asociaal en proberen zij naar eigen zeggen zelf wel altijd het afval in een prullenbak te gooien 80% van de Nederlanders erkent echter wel zelf medeverantwoordelijk te zijn voor het schoonhouden van de eigen omgeving Ergernis aan zwerfafval In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: allen (n=1.102) 2-meting Betrokkenheid en eigen gedrag Het schoonhouden van Nederland is vooral een taak van de overheid Ik ben zelf medeverantwoordelijk voor het schoonhouden van mijn eigen omgeving 2,8 4,0 9% 13% % 2,8 4,0 Er zijn te weinig openbare prullenbakken in mijn omgeving 3,1 2 29% 31% 8% 3,1 Ik maak buiten vaak een omweg om mijn afval in een prullenbak te gooien 3,3 1 28% 40% 9% 3,4 Ik probeer altijd mijn afval in een prullenbak te gooien 4,3 8% 4 4 4,3 Ik vind het op straat gooien van afval asociaal 4,4 9% 3 52% 4,3 Het heeft geen zin om mijn afval in een prullenbak te gooien als andere mensen afval toch op straat gooien 1, % 1,6 Ik gooi mijn afval onderweg altijd op straat 1,4 6 18% 8% 1,5 Helemaal mee oneens Mee oneens Noch mee eens/ noch mee oneens Mee eens Zeer mee eens onbekend * Deze stellingen zijn pas in de 2-meting toegevoegd, daarom is er geen vergelijking met de 0- en 1-meting

49 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.49 Toename spontane bekendheid op tv en op straat Schoonbeleving Ergernis aan zwerfafval Betrokkenheid en eigen gedrag Net als in de 0- en 1- e 2-meting, zeggen de meeste Nederlanders niets gezien, gehoord of gelezen te hebben over het voorkomen van zwerfafval Het percentage Nederlanders dat op straat iets gezien heeft is verdubbeld naar Tien procent van de Nederlanders heeft iets gezin op TV Heeft u de laatste 3 maanden iets gehoord, gezien of gelezen over het voorkomen van zwerfafval? Basis: allen. Nee Ja, op straat iets gezien (bill board, poster) Ja, op tv iets gezien Ja, langs de kant van de (snel) weg (bill board, poster) Ja, in een krant of tijdschrift iets gezien Ja, op de radio iets gehoord Ja, in een folder/ brochure Ja, op internet iets gezien Overige antwoorden 3% 8% 10% 8% 3% 3% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 0% 7 83% 80% 79% 3-meting (n=1102) 2-meting (n=1094) 1-meting (n=1135) 0-meting (n=1146)

50 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.50 Auteursrecht Het auteursrecht op dit rapport ligt bij de opdrachtgever. Voor het vermelden van de naam Motivaction in publicaties op basis van deze rapportage, is echter schriftelijke toestemming van de directie van Motivaction nodig. Voor de opdrachtgever is op aanvraag beschikbaar: een exemplaar van de gehanteerde vragenlijst en/of gedetailleerde onderzoekstechnische informatie.

51 Beleving zwerfafval SenterNovem resultaten 3-meting / / P.51 Motivaction International B.V. Marnixkade ZL Amsterdam Postadres: Postbus MG Amsterdam T +31 (0) F +31 (0)