Inhoudelijke overwegingen Uitzaaien mosselen uit het gebied Exe in de Oosterschelde

Transcriptie

1 Inhoudelijke overwegingen Uitzaaien mosselen uit het gebied Exe in de Oosterschelde (RRE) Directoraat-Generaal Natuur & Regio Prins Clauslaan AJ Den Haag Postbus EK Den Haag Bijlage nummer 1 Horend bij Vergunning; Nb-wet februari 2012 Contactpersoon DE AANVRAAG De aanvrager vraagt een vergunning aan op basis van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna: Nb-wet 1998) voor het uitzaaien van mosselen afkomstig uit het gebied Exe in het Natura 2000-gebied de Oosterschelde voor de periode van 1 maart 2011 tot en met 30 april Voor een uitgebreidere beschrijving van de voorgenomen activiteiten wordt kortheidshalve verwezen naar de passende beoordeling behorende bij de aanvraag. WETTELIJK KADER Beschermd Natuurmonument In relatie tot het betrokken natuurmonument zijn relevant de artikelen 60, 10a (lid 1 en lid 3) en artikel 15a (lid 2) van de Nb-wet Natura 2000-gebieden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied zijn in deze relevant de artikelen 19d (lid 1), 19e, 19ia en het artikel 19f (lid 1) van de Nb-wet De exacte wetsteksten zijn te raadplegen op onder wet- en regelgeving. BELEID Nota Ruimte In zijn algemeenheid is het ruimtelijk beleid voor de VHR-, Nb-wet- en EHSgebieden gericht op het behoud, herstel en de ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden van een gebied. De wezenlijke kenmerken en waarden zijn de actuele en potentiële waarden, gebaseerd op de natuurdoelen voor het gebied. Het gaat daarbij om: de bij het gebied behorende natuurdoelen en - kwaliteit, geomorfologische en aardkundige waarden en processen, de waterhuishouding, de kwaliteit van bodem, water en lucht, rust, stilte, donkerte en openheid, de landschapsstructuur en de belevingswaarde. De bescherming van de wezenlijke kenmerken en waarden vindt plaats door toepassing van een specifiek afwegingskader, het zogenoemde «nee, tenzij»-regime. Pagina 1 van 10

2 Beleidsbesluit Schelpdiervisserij Bij besluit van 1 oktober 2004 is het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij : Ruimte voor een zilte oogst vastgesteld. In dit beleidsbesluit is m.b.t. verplaatsing van schelpdieren het volgende bepaald: Sinds 1997 is de beleidslijn Verplaatsing Schelpdieren van kracht. Dit is een instrument om de sanitaire, veterinaire en ecologische risico s van de verplaatsing van schelpdieren naar onze kustwateren te reguleren. Op grond van deze beleidslijn is het verboden om schelpdieren te verplaatsen naar de Waddenzee. Ook verplaatsing van schelpdieren afkomstig uit ecologisch niet verwante gebieden (zgn. buiten boreale gebieden) naar de Oosterschelde is in beginsel verboden. Als ecologisch verwante gebieden worden grofweg de landen aan de Noordzee aangemerkt, zoals de oostkust van het Verenigd Koninkrijk. In het najaar van 2003 is het voornoemde verplaatsingsbeleid op basis van een uitspraak van de Raad van State tijdelijk aangepast. Deze aanpassing resulteerde in een voorlopige uitbreiding van het importgebied met wateren rond Ierland. Hierdoor werd de import naar de Oosterschelde mogelijk van schelpdieren, afkomstig uit alle wateren van het Verenigd Koninkrijk en Ierland. In het voorjaar 2004 heeft een groep wetenschappelijke experts zich gebogen over de bij de verplaatsing van schelpdieren betrokken risico s, hetgeen medio 2004 heeft geleid tot het rapport Deskundigenoordeel Verplaatsingsproblematiek Schelpdieren. De deskundigen zijn van oordeel dat de in 2003 doorgevoerde uitbreiding van het importgebied ecologische risico s met zich meebrengt. Op basis van het deskundigenoordeel en de uitspraak van het Europese Hof van Justitie over de toepassing van de Vogel- en habitatrichtlijn (HvJEG, 7 september 2004, zaak C-127/02) wordt de openstelling van de importgebieden rond Ierland opnieuw bezien. Beleidslijn Verplaatsing van schelpdieren EL&I werkt momenteel aan een nieuwe beleidslijn Verplaatsing van schelpdieren, ter vervanging van de gelijknamige beleidslijn Beleidsnota Invasieve exoten Uitgangspunt van het beleid zoals omschreven in de Beleidsnota invasieve exoten, is het voorkomen, elimineren en beheersen van invasieve exoten. Met de term invasieve exoten wordt in de beleidsnota gedoeld op soorten die Nederland en de omringende wateren niet op eigen kracht kunnen bereiken (exoten) en die schade kunnen aanbrengen aan de nationale biodiversiteit door inmenging met of verdringing van inheemse flora en fauna of die (belangrijke) schade kunnen berokkenen aan economie, dier- en volksgezondheid of de veiligheid (invasief). De noodzaak om in te grijpen hangt af van de aard en ernst van de problemen die een exoot kan veroorzaken. Preventie, bestrijding of beheersing van exoten hoeft slechts plaats te vinden wanneer geïntroduceerde soorten een reële dreiging (kunnen) vormen. Is het echter niet met zekerheid vast te stellen of de soort zich invasief in een introductiegebied kan manifesteren, dan zal er een aparte afweging moeten plaatsvinden, waarbij het voorzorgbeginsel leidend is. Dat betekent dat wanneer het niet van te voren te bepalen is of een bepaalde soort een bedreiging kan vormen, het beter is om te voorkomen dat deze exoten in de natuur terecht komen en wanneer dat niet gelukt is, kunnen deze exoten het best verwijderd worden wanneer de populaties nog klein en beheersbaar zijn. Als er geen sprake is van een invasieve soort, dan zijn op basis van deze beleidsnotitie de maatregelen preventie, eliminatie en beheersing met betrekking tot deze soort niet aan de orde. Pagina 2 van 10

3 Het beleid is dus met name gericht op het weren van alle niet in het importgebied voorkomende invasieve exoten. Verordening Quarantainevoorzieningen levende tweekleppige weekdieren 2007 d.d. 21 juni 2008 (hierna: de verordening) Deze verordening en haar beide uitvoeringsbesluiten zijn vastgesteld door het Productschap Vis ter voorkoming van de vorming van uitheemse biotoxinen verantwoordelijke dinoflagellaten of hun cysten, schelpdier- of visziekten, virussen of andere levende organismen en hun larven. Bij de voorgestelde importen dient tevens voldaan te worden aan de bovengenoemde verordening. VERGUNNINGPLICHT De aangevraagde activiteiten vinden plaats in het Natura 2000-gebied Oosterschelde. Het gebied Oosterschelde-Buitendijks is ook onder de Nb-wet 67 aangewezen als beschermd- en staatsnatuurmonument. Ik stel vast dat de aangevraagde activiteiten mogelijk de natuurlijke waarden en kenmerken van het bovengenoemde beschermde Natura 2000-gebied kunnen aantasten. Om die reden ben ik van mening dat de voorgenomen activiteiten vergunningplichtig zijn onder de Nb-wet BESCHERMDE NATUURWAARDEN Beheerplan In dit geval kan vastgesteld worden dat ten aanzien van de voorgenomen activiteit, op het moment van besluitvorming, geen beletsel voortvloeit uit enig beheerplan op basis van de Nb-wet Geen beheerproject De voorgenomen activiteit vormt een project dat geen direct verband heeft met of nodig is voor het beheer van het betrokken Natura 2000-gebied. De voorgenomen activiteit is voorts nog niet eerder beoordeeld in het kader van de Nb-wet Mogelijk significante gevolgen Op grond van artikel 19f, lid 1, van de Nb-wet 1998 in combinatie met artikel 19g, lid 1, van de Nb-wet 1998 dient een passende beoordeling aangeleverd te worden door de initiatiefnemer. Het Europese Hof van Justitie heeft in haar uitspraak van 7 september 2004 aangegeven dat een passende beoordeling slechts dan achterwege kan worden gelaten indien op grond van objectieve gegevens kan worden uitgesloten dat uitvoering van de werkzaamheden afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor dat gebied. In dit geval kunnen dergelijke gevolgen niet bij voorbaat uitgesloten worden. Ik concludeer dat een passende beoordeling vereist is. U heeft een dergelijke passende beoordeling bij uw aanvraag gevoegd. In het onderstaande volgt mijn beoordeling van uw effectenanalyse en conclusies. De gevraagde vergunning kan slechts verleend worden, indien ik mij ervan heb kunnen verzekeren dat de beschermde waarden van het desbetreffende gebied niet aangetast zullen worden. Pagina 3 van 10

4 De diverse beschermde waarden van het betrokken Natura 2000-gebied Oosterschelde alsmede de wezenlijke kenmerken en waarden van het natuurmonument Oosterschelde-Buitendijks staan vermeld op ( Onderwerpen > Natuur > Natura 2000 ). Ik merk op dat het betrokken Natura 2000-gebied het gehele natuurmonument volledig omsluit. Omwille van inzicht in de wezenlijke kenmerken en waarden waarvoor dit natuurmonument is aangewezen (deze waarden maken immers sinds de inwerkingtreding van de Nb-wet 1998 deel uit van het betrokken Natura 2000-gebied) worden deze, voor zover relevant, inhoudelijk meegenomen in de onderstaande beoordeling. Selectie van relevante natuurwaarden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied blijkt uit de bij de aanvraag aangeleverde documentatie dat op de volgende habitattypen- en soorten mogelijk effecten kunnen optreden: Grote baaien (H1160), zilte pionierbegroeiingen (zeekraal) (H0310A), Slijkgrasvelden (H1320), Schorren en zilte graslanden (buitendijks) (H1330A), Schorren en zilte graslanden (binnendijks) (H1330B), Overgangs- en trilvenen (veenmosrietlanden) (H7140B). In de passende beoordeling wordt gesteld dat door het uitzaaien van mosselen op de verwaterpercelen geen significante effecten zijn te verwachten op de instandhoudingsdoelstellingen van het N2000 gebied.. De bodemflora en fauna is echter wel direct gerelateerd aan de bescherming van habitattype Grote baaien (H1160). Introductie van uitheemse soorten kan effect hebben op de reeds aanwezige bodemflora en fauna. Voor wat de beschermde vogelsoorten van dit gebied betreft, is in de passende beoordeling aangegeven dat de vogelsoorten waarvoor de Oosterschelde zich kwalificeert als speciale beschermingszone, niet foerageren op sublitorale mosselen. De passende beoordeling stelt dat van het uitzaaien van mosselen op verwaterpercelen in de Oosterschelde geen significant negatieve effecten zijn te verwachten op de vogelrichtlijnsoorten voor de Oosterschelde. Met betrekking tot de in de passende beoordeling geselecteerde beschermde habitattypen en soorten, merk ik deze als volledig en juist aan. PASSENDE BEOORDELING Ecologie Om negatieve gevolgen te voorkomen dienen alle soorten waarvan op basis van de best beschikbare wetenschappelijke kennis kan worden aangenomen dat deze een negatieve impact kunnen hebben voor de instandhoudingsdoelen van een Natura 2000-gebied (hierna: probleemsoorten), geweerd te worden. Indien in een herkomstgebied dergelijke soorten niet aanwezig zijn dan kleven er aan het uitzaaien van schelpdieren afkomstig uit deze gebieden geen risico s. Dit houdt in dat er alvorens er daadwerkelijk tot het uitzaaien van schelpdieren kan worden overgegaan in het herkomstgebied een inventarisatie gemaakt zal moeten worden van al de soorten die daar voorkomen en mogelijkerwijs door het transport van schelpdieren meegenomen kunnen worden. De resultaten van een dergelijk schelpdier afhankelijke soorten inventarisatie (SASI) vormt het uitgangspunt voor mijn beoordeling van de vraag of het uitzaaien van schelpdieren in de Oosterschelde is toegestaan. Voor het gebied Exe is in november 2011 een Schelpdierafhankelijke Soorten Inventarisatie (SASI) uitgevoerd, het rapport is als bijlage 5 bij dit besluit opgenomen. Pagina 4 van 10

5 Hieronder zal ik nagaan of en in hoeverre de aangetroffen uitheemse soorten als probleemsoort aangemerkt dienen te worden en of er op basis van het bovenstaande vergunning kan worden verleend. Hieronder zal ik per gebied nagaan of en in hoeverre de aangetroffen uitheemse soorten als probleemsoort aangemerkt dienen te worden en of er op basis van het bovenstaande vergunning kan worden verleend. Er zijn bij de SASI monsters genomen totdat de verwachting was dat met een verdubbeling van het aantal monsters minder dan één nieuwe soort zou worden gevonden. In totaal zijn bij deze inventarisaties 66 monsters genomen waarbij er 58 soorten zijn gevonden. Van de 58 soorten zijn er 11 uitheems waarvan 5 exoot. De 5 exoten betreffen de alg Antithamniolla spirographidis, de Nieuw-Zeelandse zeepok Austrominius modestus, de zeepissebed Idotea neglecta, de zakpijp Aplidium glabrum en het muiltje Crepidula fornicata. Deze soorten zijn geen probleemsoorten voor de Oosterschelde omdat ze zich al geruime tijd in grote aantallen in de Oosterschelde hebben gevestigd en daarom geen additief risico vormen. De 6 overige soorten betreffen vier algen (Cryptopleura ramosa, Delesseria sanguinea, Dilsea carnosa en Polysiphonia devoniensis), een worm (Sthenelais boa) en een zeepok (Balanus perforatus). De algen zijn allen uitheems voor Nederland, maar inheems voor Noordwest- Europa. Zo kunnen deze soorten Nederland vanuit hun verspreidingsgebied allemaal op natuurlijke wijze bereiken. Dit blijkt ook het feit dat C. ramosa, D. sanguinea en P. devoniensis aangespoeld langs de Nederlandse kusten zijn gevonden. De voor de Nederlandse kust uitheemse soort Sthenelais boa is ook inheems voor Europa. Het onderwatermilieu langs de Nederlandse kust is waarschijnlijk ongeschikt waardoor de soort zich hier nooit gevestigd heeft. In principe kan de soort Nederland vanuit zijn verspreidingsgebied immers goed bereiken. Balanus perforatus is uitheems voor Nederland maar inheems voor Europa. De soort komt voor van het zuidwesten van Engeland tot aan de Middellandse Zee en West-Afrika. Zuid Wales is de meest noordelijke plek waar de soort zich gevestigd heeft. De soort kan Nederland vanuit zijn verspreidingsgebied goed op natuurlijke wijze bereiken. Waarschijnlijk is het Nederlandse milieu te koud voor de soort om zich permanent te vestigen. Op basis van bovenstaande kom ik tot de conclusie dat het uitzaaien van mosselen uit het gebied Exe geen significante effecten heeft op de instandhoudingsdoelstellingen omdat zich in het exportgebied geen probleemsoorten bevinden. Natuurmonument-waarden Ten aanzien van de diverse flora en fauna zoals benoemd in het aanwijzingsbesluit van het betrokken natuurmonument merk ik het volgende op. Deze waarden vallen voor een zeer groot deel binnen de beoordeling van de effecten in relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied. Naar mijn mening voorziet de voorgaande Pagina 5 van 10

6 passende beoordeling ook in een toetsing die gelding heeft voor de kenmerken en waarden van het betrokken natuurmonument. In aanvulling op bovenstaande merk ik nog op dat dit natuurmonument zich, naast de aanwezigheid van diverse flora en fauna, ook kenmerkt door een complex van open water, platen, slikken en schorren dat in ecologisch opzicht een samenhangend geheel vormt. Ook wordt het gekenmerkt door het weidse, open karakter en zijn ongereptheid en door de heersende rust in het gebied. In potentie kunnen deze specifieke kenmerken door de aangevraagde activiteiten beïnvloed worden. Complex van open water, platen, slikken en schorren Het complex van open water, platen, slikken en schorren wordt niet zodanig beïnvloed dat de vergunning geweigerd zou moeten worden. Rust De verstoring van rust is beperkt in omvang en tijd. Ik vind deze tijdelijke verstoring niet zodanig dat ik de vergunning moet weigeren. Monitoring Om het risico van mogelijke introductie van probleemsoorten ook de komende jaren zo minimaal mogelijk te houden is op grond van voorschrift 8 een half jaarlijkse monitoring van de mosselen bij aankomst in Nederland verplicht. Afhankelijk van de aard van de aangetroffen soorten (inheems, uitheems of exoot) en het aantal levend aangetroffen soorten, is vervolgens een herhaling van het SASI of van de big bag-inventarisatie, overeenkomstig hoofdstuk 2 van het protocol, verplicht. De intensiteit loopt, afhankelijk van de risico s, op tot een driejaarlijkse SASI en vijf big bag-inventarisaties per seizoen per locatie. Bij de monitoring dient uitgegaan te worden van de meest recente en best beschikbare wetenschappelijke kennis ter zake. Indien er tijdens de monitoring probleemsoorten worden aangetroffen dan dient op grond van voorschrift 10 de betreffende lading mosselen en alle andere ladingen mosselen uit hetzelfde herkomstgebied per direct te worden behandeld volgens de quarantaine verordening van het Productschap Vis. Dit betekent dat schelpdieren uit dit gebied niet langer worden uitgezaaid in de Oosterschelde. Voor zover schelpdieren uit het gebied al zijn uitgezaaid, worden ze zo snel mogelijk opgevist van de direct besmette percelen. Afhankelijk van de aard van de aangetroffen soorten en het aantal levend aangetroffen soorten bij de monitoring kunnen de Directeur en MT-leden RRE ook besluiten het gebied te sluiten totdat er opnieuw een SASI is uitgevoerd. CUMULATIE Op basis van artikel 19f van de Nb-wet 1998 dient bij vergunningverlening voor projecten of plannen een beoordeling plaats te vinden van de cumulatieve effecten indien deze projecten of plannen, afzonderlijk of in combinatie met andere projecten of handelingen, significante gevolgen kunnen hebben voor het desbetreffende gebied. Ik heb hiervoor reeds geconcludeerd dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten zelfstandig beschouwd, niet kan leiden tot een verslechtering van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in de betreffende Pagina 6 van 10

7 Natura 2000-gebieden of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor de betreffende gebieden zijn aangewezen. Ik concludeer dat binnen de aangeleverde passende beoordeling een volledige en juiste cumulatie-toetsing is uitgevoerd. AFWEGINGSKADER NOTA RUIMTE Aangezien in dit geval het afwegingskader van de Nota Ruimte het afwegingskader van de Habitatrichtlijn volgt, is met het doorlopen van het afwegingskader, zoals opgenomen in de Nb-wet 1998, materieel aan de vereisten van het afwegingskader van de Nota Ruimte voldaan. BESPREKING VAN DE INSPRAAK Naar aanleiding van deze aanvraag zijn, op grond van artikel 44, lid 3, van de Nbwet 1998, Gedeputeerde Staten van Zeeland, Burgemeester en wethouders van Noord-Beveland, Burgemeester en wethouders van Schouwen-Duiveland, Burgemeester en wethouders van Tholen, Burgemeester en wethouders van Goes, Burgemeester en wethouders van Reimerswaal en Burgemeester en wethouders van Kapelle in de gelegenheid gesteld over deze aanvraag hun zienswijze kenbaar te maken. Ingevolge artikel 4:8 van de Algemene wet bestuursrecht zijn, de Zeeuwse Milieufederatie, De Faunabescherming, Rijkswaterstaat Zeeland, Vogelbescherming Nederland, Nationaal Park Oosterschelde, Natuurmonumenten Zuid-Holland Zeeland en Productschap Vis, in de gelegenheid gesteld tot het geven van een zienswijze betreffende de onderhavige aanvraag. Hierna volgt een weergave van de ontvangen zienswijzen. Daar waar oerkingen en suggesties niet reeds hiervoor aan de orde zijn geweest of niet binnen mijn inhoudelijke overwegingen reeds aan deze inspraak volledig tegemoet is gekomen, volgt mijn reactie (cursief weergegeven). Gemeente Reimerswaal Het gemeentebestuur van Reimerswaal meld dat geen zienswijze behoeft te worden verwacht. De gemeente ervaart de conclusie van de passende beoordeling als plausibel en meent dat de gevraagde vergunning, onder de gebruikelijke voorwaarden, inclusief het monitoringsprotocol, verleend behoort te worden. In onderhavig besluit is de monitoring met de daarbij behorende maatregelen opgenomen in de voorschriften. Gemeente Schouwen-Duivenland De gemeente geeft aan geen bezwaar te hebben tegen de afgifte van de Nbwetvergunning. Het uitzaaien van mosselen uit het Exe gebied bij Groot-Brittanië heeft volgens het onderzoek dat bij de aanvraag zat, geen negatieve gevolgen voor de instandhoudingdoelen van het Natura2000-gebied Oosterschelde. Uit onderzoek is gebleken dat er geen exoten of invasieve exoten te verwachten zijn uit het gebied Exe als de mosselen uitgezaaid worden in de Oosterschelde. Eventuele exoten die meekomen met de mosselen komen of al voor in de Oosterschelde, of zullen niet kunnen overleven in de Oosterschelde. Daarnaast zorgt de monitoring van de mosselen uit het gebied ervoor dat, mochten er toch invasieve exoten overkomen, dat er snel ingegrepen kan worden. De oerkingen van de gemeente inzake uitzaaien en monitoring van mosselen zijn meegenomen in het besluit. De Faunabescherming Pagina 7 van 10

8 De Faunabescherming geeft aan dat er volgens haar een bevredigende andere oplossing bestaat om de afzet van mosselen in stand te houden en dat het risico op de import van uitheemse soorten niet is uitgesloten. Het verzoek is daarom de aanvraag af te wijzen. Zij brengt hiertoe de hiernavolgende punten naar voren: 1. Allereerst wijst ze op het rapport Risk analysis of mussels transfer van Imares. Hierin wordt uitgebreid aangegeven dat het moeilijk tot onmogelijk is om een goede inschatting te maken van de schadelijkheid van verschillende diersoorten. Daarnaast wordt er in dit rapport op gewezen dat de schelpdiertransporten voor zover kan worden overzien tot nu toe geen schadelijke gevolgen gehad, maar dat dit altijd een risico blijft. Ook wordt aangegeven dat de opgenomen lijst met aangetroffen exotische soorten een momentopname is en dat niet kan worden uitgesloten dat er meer van dergelijke soorten aanwezig zijn. Voor de onderhavige aanvraag zijn monsters genomen uit het exportgebied, maar ook dit blijven kleine steekproeven en momentopnames. Dit betekent volgens de Faunabescherming nog niet dat er in het betreffende gebied niet nog meer uitheemse soorten aanwezig zijn noch dat in de schelpdierladingen geen ongewenste organismen zullen meeliften. Faunabescherming verwijst voorts naar het boek Biological globalisation, dat aangeeft dat het transport van levend materiaal en dan met name schelpdieren, een van de grootste risicofactoren is voor bio-invasies. Ik deel de mening van de Faunabescherming dat risico s van verplaatsingen van dieren zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Om de risico s weg te nemen is in de herkomstgebieden daarom een Schelpdier Afhankelijke Soorten Inventarisatie (SASI) uitgevoerd waarbij voor de monstername een veel gebruikte betrouwbare wetenschappelijke methode is gebruikt om de totale diversiteit aan soorten in een gebied vast te leggen. In tegenstelling tot hetgeen de Faunabescherming zegt kan een taxonoom op basis van de best wetenschappelijke kennis bepalen of de soorten schadelijk zijn. De exoten komen reeds geruime tijd in grote aantallen voor in de Oosterschelde. Er is dus geen sprake van additief risico. De uitheemse soorten kunnen de Nederlandse kustwateren zelfstandig bereiken maar hebben zich hier nooit permanent gevestigd. Op basis hiervan concludeer ik dat het uitzaaien van deze mosselen geen schadelijke gevolgen zal hebben. 2. Vervolgens stelt de Faunabescherming dat ondanks de relatief geringe kans op import van een exoot, het gevolg van een eventuele import dermate groot is dat er sprake is van een significant effect. Volgens de Faunabescherming is het een gelukkig toeval dat er geen fatale rampen hebben plaatsgevonden in de afgelopen jaren. Het is mij bekend dat de gevolgen van import van een invasieve exoot groot kunnen zijn. Om die reden zijn dan ook zeer strikte voorschriften opgenomen in deze vergunning om mogelijke effecten te voorkomen. 3. De Faunabescherming stelt vervolgens dat op grond van de Habitatlijn het slechts mogelijk is vergunning te verlenen indien de zekerheid is verkregen dat deze activiteit geen schadelijke gevolgen heeft. Faunabescherming stelt dat die zekerheid ontbreekt en verwijst naar de Beleidsnota invasieve soorten die gericht is op de preventie van het introduceren van exoten. Ook stelt zij dat de ICES Code of Practice on the Introductions and transfers of Marine Organisms 2003 het uitzetten van dieren bedoeld voor consumptie in de vrije natuur verbiedt. In de onderhavige vergunningverlening is nadrukkelijk uitgegaan van de eventuele ecologische risico s die de specifiek te importeren ladingen met zich mee kunnen brengen. Het gaat derhalve om risico s op het concrete uitvoeringsniveau. Ik heb de Beleidsnota Invasieve soorten meegenomen in mijn Pagina 8 van 10

9 afweging met betrekking tot de onderhavige aanvraag. Ik wijs op het feit dat deze nota zich nadrukkelijk richt op invasieve exoten. Als er geen kans is op insleep van invasieve exoten (zoals in casu), staat deze nota vergunningverlening voor schelpdierimporten niet in de weg. Voor de ICES Code of Practice on the Introductions and transfers of Marine Organisms 2003 geldt: hierin wordt beschreven dat lidstaten erop toezien dat alle nodige maatregelen worden genomen om negatieve gevolgen te vermijden voor de biodiversiteit (art 4). Deze vergunning biedt afdoende zekerheid dat geen schade aan de biodiversiteit zal worden toegebracht door de zeer strenge voorschriften die verbonden zijn aan de vergunning. Een vergunning ingevolge de Nb-wet 1998 wordt in beginsel alleen verleend indien is vastgesteld dat de aangevraagde activiteit de natuurlijke kenmerken van het betrokken Natura 2000-gebied niet zal aantasten. Ik ben van mening dat de onderhavige vergunningverlening (met in acht neming van de specifiek hieraan verbonden voorschriften) zich met dat uitgangspunt, en met alle relevante internationale en nationale wetgeving, verdraagt. 4. De Faunabescherming geeft vervolgens aan dat het inherent is aan een natuurproduct dat er schommelingen zitten in de beschikbaarheid en dat de omvang van de afzet dus niet koste wat kost in stand zou moet worden gehouden. Daarnaast merkt zij op dat indien het ministerie die mening wel is toegedaan er ook andere manieren zijn om voldoende mosselen beschikbaar te hebben. Niets staat de mosselverwerkers in de weg om de betreffende Engelse en Ierse mosselen bij aankomst in Nederland direct op land te verwerken of zelfs al in Engeland of Ierland en daarna af te zetten. De reden dat de opslag van mosselen nodig is omdat er soms meer geïmporteerd wordt dan dat er verwerkt kan worden is tevens geen reden om uitzaaien toe te staan. Allereerst hebben de verwerkingsbedrijven de aanvoer zelf in de hand bovendien is afgelopen jaar gebleken dat de mosselen prima kunnen worden opgevangen in quarantainevoorzieningen. Het ministerie is niet de mening toegedaan dat de afzet van mosselen koste wat het kost in stand moet worden gehouden. Zoals bij iedere aanvraag voor een Nbwetvergunning wordt gekeken of de activiteit de natuurlijke kenmerken van het betrokken Natura 2000-gebied niet zal aantasten en of de aanvrager een belang heeft bij de aanvraag. Hieraan is in onderhavige aanvraag voldaan. 5. In hoofdstuk 8 van de passende beoordeling wordt ingegaan op de resultaten van de monstername. Om een goed beeld te krijgen van de aanwezige soorten is het volgens de Faunabescherming op zijn minst nodig om meerdere keren per jaar en in diverse seizoenen monsters te nemen. Uit de zogenoemde SASI blijkt dat 58 soorten zijn aangetroffen waarvan 11 uitheems en 5 exoot. Volgens de passende beoordeling is dit geen probleem omdat de meeste soorten al geruime tijd in de Oosterschelde zijn gevestigd of deze soorten ook op een natuurlijke wijze naar Nederland zouden kunnen komen. Er worden al langer mosselen van elders in de Oosterschelde uitgezaaid. De Faunabescherming heeft het sterke vermoeden dat de aanwezigheid van uitheemse soorten in de Oosterschelde waarschijnlijk door diezelfde importen in de Oosterschelde terecht zijn gekomen. Bovendien stelt zij dat het speculatie is dat de uitheemse soorten Nederland op natuurlijke wijze zouden kunnen bereiken en omdat zij dat niet hebben gedaan het Nederlandse milieu kennelijk niet geschikt is. Naar aanleiding van de onderhavige aanvraag wordt gekeken of deze activiteit nadelige effecten heeft voor de instandhoudingsdoelen van de Oosterschelde. Hiertoe wordt eerst de totale diversiteit van het herkomstgebied bepaald Michaelis Menton methode) waardoor bekend wordt of daar probleemsoorten aanwezig zijn. Vervolgens is in de vergunning opgenomen dat het Schelpdier import monitoring Pagina 9 van 10

10 protocol dient te worden uitgevoerd. Daar maken o.a. halfjaarlijkse big bag controles deel van uit. Dit protocol biedt voldoende waarborgen dat probleemsoorten worden geweerd. 6. De monitoring kan niet voorkomen dat er niet-inheemse organismen in de Oosterschelde terechtkomen. De monitoring houdt namelijk de import en het uitzaaien niet tegen. Indien uit de monitoring blijkt dat er een probleemsoort aanwezig is dan geldt voor de schelpdieren uit het betreffende gebied per direct een quarantaine regeling aldus de passende beoordeling. Hieruit blijkt dat er dus capaciteit is om de mosselen op land te verwerken. Indien er al mosselen zijn uitgezaaid dan dienen de verwaterpercelen zo snel mogelijk te worden schoongevist. Hiermee wordt de suggestie gewekt dat het mogelijk is om alle uitgezaaide mosselen inclusief alle meegelifte andere organismen naderhand volledig uit de Oosterschelde te verwijderen. Tijdens het storten zal echter al een deel van de bedoelde percelen wegdrijven. En in de periode daarna zullen zeker de meer mobiele of zeer kleine soorten snel van de verwaterpercelen kunnen verdwijnen op eigen kracht of door stroming. Deze vergunning is enkel gericht op het uitzaaien van mosselen in de Oosterschelde. Voor enkel het importeren van mosselen is geen vergunning op grond van de Nb-wet 1998 noodzakelijk. Voordat er mosselen uitgezaaid mogen worden dient duidelijk te zijn welke soorten er met de transporten mee naar Nederland kunnen komen. Daarvoor vindt onderzoek naar de totale diversiteit van het herkomstgebied (SASI) plaats. Hiermee wordt met de best beschikbare wetenschappelijke kennis bepaald of er probleemsoorten aanwezig zijn. Indien dit niet het geval is zullen de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-gebied niet aangetast worden. De monitoring is ter verifiëring. Er zijn echter maatregelen indien uit de monitoring van de big bags blijkt dat er toch een probleemsoort wordt waargenomen. Dit zal een soort zijn die leeft op of tussen de schelpdieren, op grond daarvan is het schoonvissen van de percelen en de behandeling van schelpdieren uit dit gebied als in de quarantaine verordening een juiste mitigerende maatregel. 7. Bij probleemsoorten gaat het uitsluitend om soorten waarvan al bekend is of sterke vermoedens bestaan dat deze een negatieve impact kunnen hebben op de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied. Dat betekent dat uitheemse soorten waarvan niet bekend is gewoon zullen worden meegenomen en uitgezaaid. Dat is strijdig met de internationale afspraken die zijn gemaakt in het kader van het Biodiversiteitsverdrag en tevens in strijd met de Beleidsnota van het voormalig ministerie van LNV. Van alle soorten die bij de inventarisaties in het exportgebied worden aangetroffen wordt aangegeven of het gaat om een voor de Oosterschelde inheemse soort, uitheemse soort of exoot. Voor alle uitheemse soorten (dus tevens exoten) wordt door een deskundige onderzoeker bepaald of deze een negatief effect op de instandhoudingsdoelstellingen van het betreffende Natura 2000-gebied hebben. Dit gaat dus verder dan de beleidsnota van voormalig LNV die gericht is op het voorkomen, elimineren en beheersen van invasieve exoten. CONCLUSIE Ik ben van mening dat de gevraagde vergunning onder voorschriften kan worden verleend. Pagina 10 van 10