Vergunning Nb-wet 1998; project Stroomlijn; Beuningse Waarden in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal

Transcriptie

1 Inhoudelijke overwegingen Vergunning Nb-wet 1998; project Stroomlijn; Beuningse Waarden in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal Directoraat-generaal Natuur Behandeld door A. de Noord T F a.denoord@mineleni.nl Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk Datum 15november 2012 Contactpersoon A. de Noord Datum 13 november 2012 DE AANVRAAG In opdracht en namens Staatsbosbeheer is door de Dienst Landelijk Gebied Oost (hierna DLG) op 13 juli 2012 een vergunningaanvraag in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna Nb-wet 1998) ingediend voor het verwijderen van ca 10,5 hectare houtopstand in de Beuningse Waarden alsmede de aanleg van het eerste deel van de nevengeul tot aan de effluentleiding en het doorstroombaar maken van de toegangsweg naar de Bunswaard. Het plangebied is gelegen binnen het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal. Bij het verzoek om een vergunning zijn de volgende documenten bijgevoegd: Nota Normatief kader programma stroomlijn en projectonderdeel Vegetatiebeheer Grote Rivieren d.d. 28 juni 2012; Machtiging van de directeur Staatsbosbeheer aan DLG ten behoeve van het project Stroomlijn inhaalslag vegetatiebeheer d.d. 4 juni 2012; Machtiging van de directeur van DLG aan ambtenaren (ir G.J. de Fijter et al) om namens SBB vergunningen en/of ontheffingen aan te vragen d.d. 28 juni 2012; Eindrapport Natuurwaardenonderzoek Pilot vegetatiebeheer rivieren d.d. februari 2012 (Ecogroen advies/bureau Viridis (hierna: het Ecogroenrapport); DLG Stroomlijn Waal Beuningse Waarden Natuurbeschermingswet 26 juli 2012; R AIH-baw-V05-NL Tauw BV (hierna: het Tauwrapport); Definitief ontwerp Stroomlijn inhaalslag vegetatiebeheer Beuningse Waarden. Gelijktijdig met deze aanvraag zijn voor een aantal andere Stroomlijnprojecten ook separate aanvragen op grond van de Nb-wet 1998 ingediend, te weten: Stroomlijn IJssel hagen en singels 1b, 1c en 1e; Stroomlijn Cortenoever Stroomlijn Duursche Waarden Stroomlijn Rammelwaard Stroomlijn Engelse Werk Korte projectomschrijving De begroeiing langs de grote rivieren vormt op sommige plekken in ons land een probleem voor de veiligheid. Opgaande beplanting en ruigtevegetatie in de Pagina 1 van 8

2 uiterwaarden kan de afwatering van het rivierwater belemmeren en bij extreme afvoerpieken bijdragen aan het overstromingsrisico. Rijkswaterstaat wil de veiligheid in het rivierengebied vergroten door het aandeel verruwende begroeiingen in de uiterwaarden te reduceren. Voor het project Stroomlijn worden op acht locaties langs de IJssel en Waal maatregelen uitgevoerd om de doorstroming bij hoogwater te vergroten. Noodzakelijke maatregelen hiervoor zijn onder andere het verwijderen van waterstuwende elementen als opgaande vegetaties en kades. Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze werkzaamheden. Derhalve vraagt Staatsbosbeheer door tussenkomst van DLG - de onderhavige vergunning aan. De locatie waarop deze aanvraag betrekking heeft ligt in de Beuningse Waarden en is onderdeel van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal. Meer specifiek gaat het om de uiterwaarden in beheer bij Staatsbosbeheer aan de zuidoever van de Waal tussen rivierkilometer 888,9 en 892,0. Aan de oostzijde wordt het project begrensd door de toegangsweg naar de voormalige steenfabriek de Bunswaard, aan de westzijde door de dijkafrit naar de Schenkenwaard ter hoogte van rivierkilometer 892,0. In figuur 2.1 van de bij de aanvraag ingediende natuurtoets is de locatie van het plangebied weergegeven. Op de hiervoor benoemde locatie(s) worden drie typen stroomlijnmaatregelen uitgevoerd. Deze zijn reeds door mij in het vergunningenbesluit weergegeven. Voor dit plangebied is ook een plan Klimaatbuffer Beuningen opgesteld. In het kader van klimaatprogramma s is een projectvoorstel opgesteld. Het voorstel omvat de aanleg van het eerste deel van de nevengeul tot aan de effluentleiding en het doorstroombaar maken van de toegangsweg naar de Bunswaard. Ook deze maatregelen zijn door mij in het vergunningenbesluit weergegeven. Voor (o.a.) deze locatie is een natuurwaardenonderzoek uitgevoerd (Ecogroenrapport). In dit onderzoek wordt geconcludeerd voor welke soorten mogelijk nader onderzoek nodig is. Vervolgens is in opdracht van DLG door Tauw een vervolgonderzoek uitgevoerd (Tauw-rapport). In dit laatste rapport worden de maatregelen in het kader van zowel Stroomlijn als Klimaatbuffer Beuningen verder uitgewerkt. De uitvoering van de maatregelen zijn gepland in de winterperiode 2012/2013. De kap van bomen en het rooien van struiken zal één tot twee weken in beslag nemen gedurende een periode van maximaal acht weken. Voor een uitgebreidere beschrijving van de voorgenomen activiteiten wordt kortheidshalve verwezen naar bijlage 2 bij deze vergunning. Pagina 2 van 8

3 WETTELIJK KADER Natura 2000-gebieden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied zijn in deze relevant de artikelen 19d (lid 1), 19e, 19ia en het artikel 19f (lid 1) van de Nb-wet De exacte wetsteksten zijn te raadplegen op onder wet- en regelgeving. VERGUNNINGPLICHT De aangevraagde activiteiten vinden plaats in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal. Voor dit gebied is op 10 september 2008 een ontwerpaanwijzingsbesluit gepubliceerd. Het gebied is nog niet definitief aangewezen. Delen van het gebied Uiterwaarden Waal zijn ook onderdeel van het beschermde natuurmonument Kil van Hurwenen. Mede gezien de afstand tussen dit beschermde natuurmonument tot het plangebied stel ik vast dat aantasting van de specifiek door de status van beschermd natuurmonument beschermde natuurwaarden van deze beschermde natuurmonumenten niet kan optreden. Verdere beoordeling op de waarden van dit beschermd natuurmonument acht ik dan ook niet aan de orde. Ik stel wel vast dat de aangevraagde activiteiten mogelijk de natuurlijke waarden en kenmerken van het bovengenoemde beschermde Natura 2000-gebied kunnen aantasten. Om die reden ben ik van mening dat de voorgenomen activiteiten vergunningplichtig zijn onder de Nb-wet BESCHERMDE NATUURWAARDEN Beheerplan In dit geval kan vastgesteld worden dat ten aanzien van de voorgenomen activiteit, op het moment van besluitvorming, geen beletsel voortvloeit uit enig beheerplan op basis van de Nb-wet Geen beheerproject De voorgenomen activiteit vormt een project dat geen direct verband heeft met of nodig is voor het beheer van het betrokken Natura 2000-gebied. De voorgenomen activiteit is voorts nog niet eerder beoordeeld in het kader van de Nb-wet Mogelijk significante gevolgen Op grond van artikel 19f, lid 1, van de Nb-wet 1998 in combinatie met artikel 19g, lid 1, van de Nb-wet 1998 dient een passende beoordeling aangeleverd te worden door de initiatiefnemer. Het Europese Hof van Justitie heeft in haar uitspraak van 7 september 2004 aangegeven dat een passende beoordeling slechts dan achterwege kan worden gelaten indien op grond van objectieve gegevens kan worden uitgesloten dat uitvoering van de werkzaamheden afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor dat gebied. Pagina 3 van 8

4 In dit geval kunnen dergelijke gevolgen niet bij voorbaat uitgesloten worden. Ik concludeer dat een passende beoordeling vereist is. U heeft een dergelijke passende beoordeling bij uw aanvraag gevoegd. In het onderstaande volgt mijn beoordeling van uw effectenanalyse en conclusies. De gevraagde vergunning kan slechts verleend worden, indien ik mij ervan heb kunnen verzekeren dat de beschermde waarden van het desbetreffende gebied niet aangetast zullen worden. De diverse beschermde waarden van het betrokken Natura 2000-gebied staan vermeld op ( Onderwerpen > Natuur > Natura 2000 ). Selectie van relevante natuurwaarden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied blijkt uit de bij de aanvraag aangeleverde documentatie dat op de volgende habitattypen- en soorten mogelijk effecten kunnen optreden: zachthoutooibos, kwartelkoning en porseleinhoen. Met betrekking tot de in de passende beoordeling geselecteerde beschermde habitattypen en soorten, merk ik deze als volledig en juist aan. PASSENDE BEOORDELING Hieronder volgt mijn beoordeling inzake de hiervoor benoemde habitattypen en soorten waarvoor effect op voorhand niet kan worden uitgesloten Vochtige alluviale bossen (Zachthoutooibos subtype A) Het plangebied is alleen aangewezen als Vogelrichtlijngebied. In het ontwerpaanwijzingsbesluit is, voor zover het gaat om delen van het Natura 2000-gebied dat alleen is aangewezen als Vogelrichtlijngebied, voor zachthoutooibos een complementair instandhoudingsdoel opgenomen. Als instandhoudingsdoel geldt uitbreiding van het oppervlakte en verbetering van de kwaliteit. Complementaire doelen binnen Vogelrichtlijngebieden richten zich in het geval van uitbreiding van zachthoutooibos onder andere op gebieden langs nieuw te graven geulen (bron: ontwerp-aanwijzingsbesluit Uiterwaarden Waal). Dit geeft aan waar de uitbreidingsdoelstellingen kunnen worden gerealiseerd in het Vogelrichtlijngebied. Uitgangspunt in onderstaande beoordeling is daarom dat het bestaande oppervlakte aan zachthoutooibos in het Vogelrichtlijngebied moet worden behouden en dat in natuurontwikkelingsprojecten en binnen stroomluwe delen, zachthoutooibos moet worden uitgebreid Effectbeoordeling Het voorkomen van zachthoutooibossen in het plangebied is volgens de Passende Beoordeling eerst afgeleid uit de ecotopenkaart van Rijkswaterstaat (hierna RWS). Vervolgens zijn de houtopstanden in het plangebied in het veld gecontroleerd. Dit heeft er toe geleid dat voor het plangebied Beuningse Waarden de begrenzing van het aanwezige areaal aan zachthoutooibos is aangepast. Pagina 4 van 8

5 Door de aangevraagde activiteiten verdwijnt ca. 10,5 ha zachthoutooibos. Tussen Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer is op 25 oktober 2012 een beheerovereenkomst gesloten over het duurzaam vegetatiebeheer binnen het projectgebied. Deze overeenkomst omvat o.a. beheermaatregelen die nodig zijn om de condities te creëren om het voor mitigatie benodigde areaal daadwerkelijk tot ontwikkeling te laten komen. Door deze beheerovereenkomst is geborgd dat de beoogde kap van delen van het zachthoutooibos elders op voldoende wijze wordt teruggebracht en dat hierdoor geen negatief effect kan optreden op het instandhoudingsdoel voor dit habitattype. Het oppervlak zachthoutooibos dat ontwikkeld wordt is 13,6 ha. De realisatie van het instandhoudingsdoel wordt niet belemmerd. Negatieve effecten kunnen niet in zijn geheel worden uitgesloten omdat er wel sprake is van een tijdelijk effect, gezien de benodigde ontwikkeltijd van zachthoutooibos. De ontwikkeltijd tot een kwalitatief goed zachthoutooibos is 20 tot 30 jaar. Door de ingrepen is sprake van een verlies van zachthoutooibos van een matige kwaliteit, we gaan daarom uit van een ontwikkeltijd van maximaal 20 jaar. Kwartelkoning (b) Instandhoudingsdoel Voor deze soort geldt het instandhoudingsdoel van uitbreiding van omvang en/of verbetering in kwaliteit van het leefgebied met een draagkracht voor een populatie van ten minste 30 paren. Effectbeoordeling Uit de Passende Beoordeling volgt tevens dat er sinds 2006 in het plangebied geen waarnemingen zijn geweest van broedgevallen van de kwartelkoning. De werkzaamheden, waarop deze aanvraag betrekking heeft, worden voorts buiten het broedseizoen uitgevoerd. De kwartelkoning is dan met zekerheid niet in het plangebied aanwezig. Directe verstoringseffecten zijn dan ook uitgesloten. Na het afronden van de werkzaamheden zijn er eveneens geen effecten te verwachten omdat pioniervegetaties en natuurlijk grasland in dezelfde mate gehandhaafd blijven. Gelet op bovenstaande zijn effecten op de instandhoudingsdoelen van kwartelkoning uitgesloten. Porseleinhoen (b)l Instandhoudingsdoel Voor deze soort geldt het instandhoudingsdoel van uitbreiding in omvang en/of verbetering van de kwaliteit van het leefgebied met een draagkracht voor een populatie van ten minste 10 paren. Effectbeoordeling De werkzaamheden, waarop deze aanvraag betrekking heeft, worden buiten het broedseizoen uitgevoerd. De porseleinhoen is dan niet in het plangebied Pagina 5 van 8

6 aanwezig. Uit de Passende Beoordeling volgt tevens dat er sinds 2006 in het plangebied geen waarnemingen zijn geweest van broedgevallen van de porseleinhoen. Directe verstoringseffecten zijn dan ook uitgesloten. Na het afronden van de werkzaamheden zijn er eveneens geen effecten te verwachten omdat pioniervegetaties en natuurlijk grasland in dezelfde mate gehandhaafd blijven. Gelet op bovenstaande zijn effecten op de instandhoudingsdoelen de porseleinhoen uitgesloten. CUMULATIE Op basis van artikel 19f van de Nb-wet 1998 dient bij vergunningverlening voor projecten of plannen een beoordeling plaats te vinden van de cumulatieve effecten indien deze projecten of plannen, afzonderlijk of in combinatie met andere projecten of handelingen, significante gevolgen kunnen hebben voor het desbetreffende gebied. Ik heb hiervoor reeds geconcludeerd dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten zelfstandig beschouwd, niet kan leiden tot een verslechtering van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in de betreffende Natura 2000-gebieden of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor de betreffende gebieden zijn aangewezen. Uit de Passende Beoordeling blijkt dat de mogelijke daadwerkelijke effecten door de werkzaamheden in de Beuningse Waarden zich beperken tot tijdelijke afname in zachthoutooibos. Door maatregelen vindt wel een toename in zachthoutooibos plaats. De volgende vergunde projecten zijn relevant voor cumulatieve effecten voor zachthoutooibos: Kribverlaging Waal fase 3 Geen effect op zachthoutooibos Dijkteruglegging Lent Vergunning verleend op 8 februari 2011 door het Ministerie van EL&I Zachthoutooibos neemt toe van 0,1 tot 1,5 ha Kribverlaging Waal-Midden Waal traject W2 Vergunning verleend op 7 maart 2011 door het Ministerie van EL&I Geen effect op zachthoutooibos Kribverlaging Waal traject Vergunning verleend op 17 september 2010 door het Ministerie van LNV Geen effect op zachthoutooibos Verbreding A50 Ewijk-Valburg en extra Waalbrug Vergunning verleend op 15 juli 2010 door het Ministerie van LNV Geen effect op zachthoutooibos Pagina 6 van 8

7 Cyclisch beheer Ewijkse plaat Vergunning van Ministerie van EL&I is verlopen op 31 december 2011 Geen afname van zachthoutooibos wel afname van 2,7 ha struweel wat zich potentieel tot zachthoutooibos kan ontwikkelen Herinrichting Afferdense & Deestse Waarden Vergunning verleend op 10 april 2009 door de provincie Gelderland Afname zachthoutooibos 7 ha Cumulatieve effecten habitattype zachthoutooibos Uit de vergunningen blijkt dat bij één project een daadwerkelijke achteruitgang van het habitattype zachthoutooibos plaatsvindt, in totaal 7 ha. De andere projecten hebben geen effect of zorgen voor een toename van zachthoutooibos. Voor het project Stroomlijn vindt mitigatie plaats door de ontwikkeling van zachthoutooibos op alternatieve plaatsen (buiten de stroombanen). Hierdoor is sprake van een netto toename van het oppervlakte, maar zijn er wel tijdelijke negatieve effecten omdat bij de ontwikkeling van nieuw zachthoutooibos een ontwikkelingstijd nodig is om dezelfde kwaliteit als het verloren gegane bos te bereiken. Dit kan variëren van enkele jaren tot enkele decennia, afhankelijk van de kwaliteit en ouderdom van het bos dat verdwijnt. Deze tijdelijk effecten zijn op de schaal van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal beperkt omdat geen wezenlijke aantasting van grote boskernen plaatsvindt en de kwaliteit (en ouderdom) van de beplanting die verdwijnt doorgaans beperkt is. Verspreid in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal zijn in het kader van natuurontwikkeling recent nieuwe zachthoutooibossen ontwikkeld of zullen deze in de komende jaren nog ontwikkeld worden. Voor het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal is de situatie met betrekking tot verspreiding, oppervlakte en toekomstperspectief van zachthoutooibossen gunstig. Dit geldt ook voor de kwaliteit (bron: profielendocument zachthoutooibos). Omdat ook in de komende jaren grotere boskernen worden gerealiseerd, de samenhang tussen bossen in het Natura 2000-gebied wordt versterkt en de kwaliteit over de jaren sterk zal toenemen, is sprake van een blijvend positieve trend die de komende jaren zal aanhouden. Gelet op bovenstaande is een cumulatief effect op het habitattype zachthoutooibos uitgesloten. Ik concludeer dat binnen de aangeleverde passende beoordeling een volledige en juiste cumulatie-toetsing is uitgevoerd. BESPREKING VAN DE INSPRAAK Naar aanleiding van deze aanvraag zijn, op grond van artikel 44, lid 3, van de Nbwet 1998, de Gemeente Beuningen en de Provincie Gelderland in de gelegenheid gesteld over deze aanvraag hun zienswijze kenbaar te maken. Ingevolge artikel 4:8 van de Algemene wet bestuursrecht zijn de Gelderse Milieufederatie in de Pagina 7 van 8

8 gelegenheid gesteld tot het geven van een zienswijze betreffende de onderhavige aanvraag. Geen van de aangeschreven partijen heeft (binnen de gestelde termijn) gereageerd. CONCLUSIE Ik ben van mening dat de gevraagde vergunning onder voorschriften kan worden verleend. Pagina 8 van 8