Rapportage enquêteresultaten. arbeidsmarkt en werkgelegenheid. Hilversum en Gooi & Vechtstreek

Transcriptie

1 Rapportage enquêteresultaten arbeidsmarkt en werkgelegenheid Hilversum en Gooi & Vechtstreek Hogeschool Utrecht, 23 februari 29, Cross Care Cafe,

2 Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding 2. Typering bedrijf en of instelling 3. Vacatures in de zorg 4. Samenwerking Zorg Onderwijs. Zorgontwikkelingen en arbeidsmarkt 6. Innovaties in de Zorg 7. Conclusies en aanbevelingen 2

3 Samenvatting Vacatures in de zorg Bij meer dan de helft van de instellingen is geen sprake van vacatures. Bij 7 organisaties is sprake van een fors vacatures. De vacatures in de zorg zijn voor 33% moeilijk te vervullen. De vervulling van vacatures verloopt grotendeels via klassieke wervingskanalen. Bij de werving werken de verschillende instellingen en bedrijven weinig samen. De meest interessante doelgroepen voor het vervullen van de vacatures zijn huisvrouwen en mannen, schoolverlaters, allochtonen en huidige werknemers waarvan de omvang van de aanstelling vergroot kan worden. De instellingen staan open voor de toekomstige nieuw soort medewerker. Bij de huidige werving wordt minder naar andersoortige medewerkers gezocht. Samenwerking Zorg Onderwijs De samenwerking tussen zorg en onderwijs vindt voor het grootste deel plaats tussen Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam en ROC Amsterdam / Gooi. In het zoeken naar oplossingen voor de groeiende vraag naar zorg en door de krapper wordende arbeidsmarkt in de zorg in de regio is meer samenwerking tussen zorg en onderwijs in de toekomst noodzakelijk. Suggesties om het onderwijs te laten aansluiten op de zorgontwikkelingen en zorgvraag: Kruisverbanden leggen tussen opleidingen in de zorg, media, wellness en toerisme Nieuwe opleidingen ontwikkelingen in mediatoepassingen (in de zorg) Aandacht voor dienstverlening en aandacht voor contact in de zorg. Zorgontwikkelingen en arbeidsmarkt Om de arbeidsmarkt aantrekkelijker te maken, zijn volgens de respondenten de volgende maatregelen belangrijk: loopbaanperspectief, inzetten ICT/media, arbeidsomstandigheden verbeteren, efficiency en transparantie in de zorg vergroten, functiedifferentiatie, flexibele arbeidscontracten. Het meeste initiatief in de zorg arbeidsmarkt verwacht men van zorginstellingen zelf, gevolgd door het SSIG. Opvallend is dat uit de enquête maar beperkte initiatieven genoemd worden om werken bij de eigen instelling aantrekkelijker te maken. Inzet ICT wordt marginaal genoemd, maatregelen op het gebied van inzet flexibele arbeidscontracten, loopbaanperspectief en functiedifferentiatie worden wel genoemd. Om in de toekomst aan de zorgvraag worden in volgorde van belang de volgende maatregelen genoemd: 1. inzet van ICT / domotica 2. zorginnovaties 3. betere organisatie en coördinatie in de zorg 4. meer mensen in de zorg te laten werken en meer aandacht voor preventie en leefstijl. Behoud / groei mantelzorg, hogere productiviteit, meer aandacht voor wellness, sport en zorgtoerisme. Zorginnovatie De innovaties die men zelf in de zorg heeft toegepast of binnenkort gaat toepassen zijn vooral te vinden in ICT / Media toepassingen, gevolgd door organisatorische en patiëntgerichte innovaties. Het effect van innovatie is dat het soort werk en soort / niveau werknemer verandert en de samenwerking in en tussen organisaties verandert. Conclusies: Er zit een kloof tussen de vele goede ideeën ten aanzien van aantrekkelijker maken van werken in de zorg, innovaties in de zorg e.d. en de praktijk van alledag van zorginstellingen en bedrijven: o Weinig bedrijven en instellingen hebben al maatregelen genomen als het gaat om toekomstige bezetting van zorgfuncties, aantrekkelijk maken van werken in de zorg; o Weinig zorginstellingen hebben innovaties doorgevoerd op het gebied van ICT / media, terwijl daar het meest van verwacht wordt in de toekomst; o Beperkte samenwerking tussen instellingen en bedrijven bij het vervullen van vacatures. Het vacatures lijkt verder toe te nemen. Creatieve oplossingen en samenwerking tussen verschillende partijen is nodig om in de vacatures te voorzien. Innovatie en productiviteitstoename in de zorg zijn nodig om aan de toekomstige vraag te kunnen voldoen (kwantitatief en kwalitatief) izovator speelt hierin een belangrijke rol! 3

4 1. Inleiding In het kader van de uitwerkingsnota Zorg van de Economische Visie van de gemeente Hilversum heeft de Hogeschool Utrecht een onderzoek uitgevoerd naar de zorgeconomie in opdracht van de gemeente Hilversum. Tijdens het Cross Care Café van 23 februari stond het onderwerp arbeidsmarkt en werkgelegenheid centraal vanuit de zorgeconomie. Ter voorbereiding op de presentatie en discussie tijdens het Cross Care Café is alle genodigden gevraagd een vragenlijst in te vullen, óók als men niet in de gelegenheid was bij de bijeenkomst aanwezig te zijn. De respons bedroeg 43, dat is ca. 4% van de inschrijvingen van het Cross Care Café (ca. 1). Het resultaat van de enquête en de beperkte discussie tijdens het Cross Care Café is uitgewerkt in voorliggende rapportage. De rapportage is als volgt opgebouwd. De antwoorden op de enquêtevragen zijn verwerkt in clusters: hoofdstuk 2: typering bedrijf of instelling hoofdstuk 3: vacatures in de zorg hoofdstuk 4: samenwerking Zorg - Onderwijs hoofdstuk 6: innovaties in de zorg hoofdstuk 7: conclusies en aanbevelingen, hierin wordt een speerpunten aangegeven, waarbij aangesloten wordt op actielijnen uit het beleidsplan van izovator. 4

5 2. Typering bedrijf of instelling 1. In welk bedrijf / instelling werkt u? Cure Care Preventie Verzekeraar Wellness, sport, toerisme, Media / technologie Woningcorporatie / Installatie Handel Onderzoek en/of Advies Onderwijs Gemeente/Gewest De respons bestaat grotendeels uit zorginstellingen (13), onderzoek, advies en onderwijs (14), wellness, media & handel ( 7), gemeente/gewest () en een lijst diversen: eigen interim management bureau in zorg en welzijn, (speciaal) onderwijs en revalidatie, non-profit natuurbeheer, Trombosedienst, Zelfstandig adviseur, ZZP-er, interim management. Opvallend is wederom een brede belangstelling voor het Cross Care Café, met het thema Een gezonde blik op de toekomst. 2. Wat is de omvang van uw bedrijf of instelling? of meer omvang Opvallend is de grote vertegenwoordiging kleine bedrijven((<1 personen) en middelgrote tot grote bedrijven (>2 personen). De aard van de respons-bedrijven: relatief veel onderzoek en adviesbedrijven (vraag 1) kan de omvang verklaren.

6 3. Vacatures in de zorg 3. Wat is het vacatures in uw bedrijf of instelling in zorgfuncties, op dit moment? (uitvoerenden en leidinggevenden) 1 Geen of meer Nvt vacatures Bij 7 zorgorganisaties is sprake van of meer vacatures, bij 7 zorgorganisaties is sprake van 1-4 vacatures voor zorgfuncties. Opmerkelijk is dat bij meer dan de helft geen sprake is van vacatures of is de vraag niet van toepassing. 4. Welke doelgroep is volgens u interessant om de vacatures in de zorg in te vullen? (Meerdere antwoorden mogelijk.) 3 2 Uitkeringsgerechtigden Huisvrouwen / huismannen Ouderen > jaar Schoolverlaters Allochtonen Huidige werknemers door vergro... Huidige werknemers doordat ze... Media medewerkers Wellness/sport/toerisme mede... Interessante doelgroepen zijn volgens de respondenten m.n.: niet werkende huisvrouwen/-mannen, schoolverlaters,allochtonen en huidige werknemers door hun contracten te vergroten. Uitkeringsgerechtigden en ouderen zijn enigszins interessant, andersoortige medewerkers uit media en wellness zijn matig interessant. 6

7 . Hoe vervult u uw vacatures? Eigen werving Samenwerking onderwijs Samenwerking gemeente Uitwisseling met collega zorgaanbi... Projecten SSIG Samenwerking CWI/UWV Poortwachterscentrum VNO-NCW West Tomingroep Vrijwilligers / mantelzorg Niet van toepassing Werving verloopt grotendeels traditioneel via eigen werving en selectie. Er is beperkt sprake van samenwerking met onderwijs, gemeente, CWI/UWV, mantelzorg. 6. Hoe verloopt het invullen van vacatures? Makkelijk Redelijk Moeizaam Niet van toepassing De vacaturevervulling verloopt voor 33% makkelijk, 33% redelijk, 33% moeizaam.. 7

8 7. Welke rol vervult uw bedrijf of instelling bij het vervullen van vacatures in de zorg? Bemiddeling Onderzoek en Advisering Toeleiding van uitkering naar werk Uitwisseling van personeel Gezamenlijke vacaturebank Geen Niet van toepassing Naast het vervullen van eigen vacatures in de zorg vervullen instellingen maar zeer beperkt een rol bij de invulling van vacatures in de zorg in zijn algemeenheid. De scores zijn grotendeels afkomstig uit het relatief grote deel respondenten dat afkomstig is uit Onderwijs, Onderzoek en Advies en Gemeente / Gewest. Daarnaast geven nog twee respondenten andere rollen aan, nl: Actief werven Beschikbaar maken van tools om via bestaande medewerkers nieuwe mensen te werven 8

9 4. Samenwerking Zorg - Onderwijs 8. Met welke onderwijsinstellingen werkt u samen? (Meerdere antwoorden mogelijk.) ROC Amsterdam/Gooi ROC ASA ROC Midden-Nederland Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Utrecht Geen Niet van toepassing ROC Amsterdam / Gooi, Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Utrecht zijn de onderwijsinstellingen waarmee met name wordt samengewerkt. In mindere mate wordt samen gewerkt met de ROC ASA en Midden-Nederland. Twee aanvullingen hierop zijn: Hogeschool Saxion en Hogeschool Arnhem 9. Wat levert de samenwerking met het onderwijs u op? (Meerdere antwoorden mogelijk.) Stagairs Instroom afgestudeerden / schoolverlaters Weinig Niet van toepassing Naast stagairs en instroom van schoolverlaters en afgestudeerden levert de samenwerking de respondenten het volgende op: Betere aansluiting theorie/praktijk Doorstroom van MBO naar HBO Kennisnetwerk, onderzoeksresultaten Kennisuitwisseling 9

10 . Zorgontwikkelingen en arbeidsmarkt. Hoe verwacht u dat de arbeidsmarkt in de zorg aantrekkelijker gemaakt kan worden de komende 2 a 3 jaar? Functiedifferentiatie Loopbaanperspectief Meester-gezel trajecten voor jonge... Flexibele arbeidscontracten Efficiente en transparante organis... Arbeidsomstandigheden als fysie.. Bedrijfsfitness / leefstijl program... Investeren in samenwerking tuss.. Banen de preventieve zorg Banen in wellness, sport en (zorg... Inzet ICT hulpmiddelen in contact... Inzet ICT hulpmiddelen in coördina... Inzet ICT hulpmiddelen in informat... Het aantrekkelijker maken van de arbeidsmarkt in de zorg moet volgens respondenten m.n. komen vanuit de volgende maatregelen: 1. Loopbaanperspectief 2. arbeidsomstandigheden verbeteren, inzet ICT in coördinatie, communicatie en hulpmiddelen bij contact 3. Flexibele arbeidscontracten 4. Functiedifferentiatie en efficiency & transparantie in de zorg. Daarnaast zijn nog genoemd: Beloningssysteem baseren op directe zorgverrichtingen (prestatiebeloning) Opleiden en trainen van medewerkers + werken in kleinschalige woonvoorzieningen Organisatie meer afstemmen op de nieuwe (en oude) generatie werknemers Salarissen gelijktrekken met concurrerende bedrijfstakken Samenwerking buiten de zorg Tijd voor persoonlijk contact met cliënt verruimen

11 11. Welke maatregelen heeft u al genomen om werken bij uw bedrijf of instelling aantrekkelijker te maken? 2 1 Functiedifferentiatie Loopbaanperspectief Flexibele arbeidscontracten Arbeidsomstandigheden als fysie.. Efficiente en transparante organis... Investeren in samenwerking tuss.. Bedrijfsfitness / leefstijl programm... Banen in de preventieve zorg Inzet ICT hulpmiddelen in contac... Inzet ICT hulpmiddelen in informat... Inzet ICT hulpmiddelen in coördina... Niet van toepassing Opvallend is dat respondenten aangeven de aantrekkelijkheid van werken bij hun instelling tot nu toe m.n. hebben gezocht in het aanbieden van flexibele arbeidscontracten en in mindere mate bij functiedifferentiatie, loopbaanperspectief en verbeteren arbeidsomstandigheden. Inzet ICT in coördinatie, communicatie en contact met cliënten is nog nauwelijks ingezet bij respondenten. 12. Heeft u zicht op de zorgvraagontwikkeling in de Gooi en Vechtstreek? 2 1 Nee, dat heb ik niet Ja, de zorgvraag neemt toe Ja de soort vraag naar zorg verandert Ja, de soort vraag naar zorg verandert en neemt toe Respondenten vinden grotendeels dat de soort vraag naar zorg verandert en toeneemt. Opvallend is dat 13 respondenten niet weten hoe de zorgvraagontwikkeling in de Gooi en Vechtstreek zich ontwikkelt. 11

12 13. Hoe kan volgens u in de toekomst aan de zorgvraag in de regio Gooi en Vechtstreek worden voldaan? Meer mensen aan het werk in de... Inzet ICT / domotica in de zorgver... Betere organisatie en coördinatie... Hogere productiviteit in de zorg Meer aandacht voor preventie en l... Meer aandacht voor wellness, spo... Behoud / groei mantelzorg Zorginnovatie Om in de toekomst aan de zorgvraag in de regio Gooi en Vechtstreek te voldoen verwachten respondenten het meest van de inzet van ICT / domotica in de zorgverlening, zorginnovaties en betere organisatie en coördinatie in de zorg. Men verwacht ook, maar in mindere mate, door meer mensen in de zorg te laten werken en meer aandacht voor preventie en leefstijl dat er aan de zorgvraag in de regio kan worden voldaan. Verder wordt genoemd: Ketenintegratie Zorgvraag verminderen door migratie van (toekomstige) cliënten naar streken met hoog aanbod zorg 16. Wat betekent volgens u de zorgvraagontwikkeling voor het onderwijs? Meer studenten werven Nieuw onderwijsaanbod creëren... Meer media onderwijs in zorgop... Nieuw onderwijsaanbod creëren.. Kruisverbanden leggen tussen o... Meer aandacht voor dienstverlen... Meer praktijk in onderwijs Niet van toepassing Respondenten geven aan dat verandering en toename zorgvraag het volgende betekent voor het onderwijs, gerangschikt naar de drie meest genoemde onderwerpen: Kruisverbanden leggen tussen opleidingen in zorg, media en toerisme Meer aandacht voor dienstverlening in de zorg Meer studenten werven en nieuw onderwijsaanbod creëren op het gebied van mediatoepassingen. Aanvullend wordt genoemd: onderwijs bewust maken van interculturele effectiviteit. 12

13 17. Van welke partijen verwacht u het meeste initiatief in de ontwikkeling van arbeidsmarkt en werkgelegenheid in de zorg? 2 1 Zorginstellingen Onderwijsinstellingen Gemeenten Gewest Gooi en Vechtstreek SSIG CWI/UWV Kamer van Koophandel VNO-NCW Niet van toepassing Respondenten verwachten unaniem initiatief van zorginstellingen zelf, gevolgd door het SSIG in de ontwikkeling van arbeidsmarkt en werkgelegenheid in de zorg. Aanvullende opmerkingen geven de volgende partijen / opmerkingen: Het gaat er juist om coalities te smeden tussen de vraag naar arbeid in de zorg en het aanbod en de intermediairs Overheid, zorgkantoor, zorgverzekeraars Zorgkantoor: zij hebben de zorgplicht en moeten kunnen voorzien in voldoende en gekwalificeerde zorg Onderwijsinstellingen, gemeenten en CWI//UWV Particuliere ondernemers Vraag 18. Aanvullende opmerkingen Ontwikkeling e-learning is een grote kans in deze zorgregio Ook partijen als onderwijsinstellingen, gemeenten, SSIG kunnen een bijdrage hierin leveren 13

14 6. Innovaties in de zorg Vraag 14. Welke innovaties in de zorg heeft u toegepast of gaat u binnenkort toepassen? ICT / Media innovaties ICT / Optimaliseren welzijnsaanbod Toepassing domotica nieuwe zorgconcepten ontwikkeld Advies over Zorg op Afstand, concept en dienstontwikkeling voor welzijn & zorgtoepassingen op basis van breedband. Domotica zorg op afstand service en diensten Mogelijkheid om via televisie of PC te adviseren Ontwikkeling EMD en EPD Opzetten interactieve websites / community Remote camera zorgcascade toepassing in combinatie met archivering en metadatering t.b.v. verbetering zorgprocessen Werken met een digitaal kinddossier en functiedifferentiatie Organisatorische innovaties Een nieuwe organisatiestructuur waarin medewerkers die de directe cliëntenzorg leveren laagdrempelige ondersteuning ontvangen/krijgen van professionals. Front Office, CRM Healing environment op het gebied van huisvesting en personeel. Meer integratie tussen zorg en andere sectoren. Zoals ons theehuis en zorgwoningen bij entree Naardermeer natuurgebied. Scholing Patiëntgerichte innovaties Zelfmanagement, ook in tehuizen Meer patiëntgericht aanbieden van de zorg in de moedertaal van cliënt Verder invoeren van belevingsgerichte zorg. Meer kleinschalige woonvoorzieningen 1. Welk effect heeft de innovatie op de arbeidsmarkt in de zorg? Geen Hoeveelheid werk en medewerkers... Hoeveelheid werk en medewerkers... Soort werk en medewerkers verandert Niveau werk en medewerkers verandert Samenwerking in de organisatie ver... Samenwerking tussen zorgorganisa... Niet van toepassing 14

15 Het grootste verwachte effect van de innovatie is dat het soort werk en medewerkers verandert, de samenwerking in en tussen de organisaties verandert en in mindere mate dat het niveau van het werk en de medewerkers verandert. 7. Conclusies en aanbevelingen 1. Behoudende praktijk versus vele goede ideeën voor de toekomst van de arbeidsmarkt in de zorg Conclusie: Er zit een kloof tussen de vele goede ideeën ten aanzien van aantrekkelijker maken van werken in de zorg, innovaties in de zorg e.d. en de praktijk van alledag van zorginstellingen en bedrijven: Weinig bedrijven en instellingen hebben al maatregelen genomen als het gaat om toekomstige bezetting van zorgfuncties, aantrekkelijk maken van werken in de zorg. Weinig zorginstellingen hebben innovaties doorgevoerd op het gebied van ICT / media, terwijl daar het meest van verwacht wordt in de toekomst; Beperkte samenwerking tussen instellingen en bedrijven bij het vervullen van vacatures. De vraag die opdoemt is: Wordt de nood nog niet gevoeld, of is men niet in staat de slag naar innovatie te maken? Veel ideeën over de toekomst van de arbeidsmarkt in de zorg zijn lastig voor instelling op zich zelf te realiseren. Bij inzet van media en ict in de zorg is expertise nodig, die bij instellingen beperkt aanwezig is. Daarnaast is een initiatieven pas interessant als er sprake is van samenwerking tussen verschillende partijen, met name waar het gaat om coördinatie, communicatie en informatievoorziening in de zorg. Aanbeveling: Prioriteit bij inzet van media / ICT in de zorg, hiervan verwacht men het meest bij het kunnen voldoen aan de toekomstige vraag en bij het aantrekkelijker maken van de arbeidsmarkt in de zorg. De koppeling inzet media / ICT en organisatorische aanpassingen verdient hierbij extra aandacht. izovator, gewest en gemeente Hilversum hebben diverse projectvoorstellen gedefinieerd betreffende mediatoepassingen in de zorg. Het lijkt voor de hand liggend dat izovator hierin een leidende rol neemt. Bundeling expertise in efficiënter en transparanter maken van organisatie van de zorg. Het cross sectoraal leerbedrijf (samenwerking tussen immovator en izovator) kan een uitstekende broedplaats zijn voor pilots in de zorg waarbij deskundigheid gevraagd wordt op het gebied van media / ICT, zorg en bedrijfskunde. 2. Samenwerking in aantrekkelijker maken arbeidsmarkt en ontwikkeling onderwijsaanbod Conclusie: Creatieve oplossingen en samenwerking tussen verschillende partijen is nodig om in de (toekomstige) vacatures te voorzien. Men ervaart de noodzaak tot meer samenwerking tussen instellingen, maar ook partijen als SSiG, CWI/UWV en onderwijs. Aanbevelingen: Onderwerpen voor projecten en pilots die uit de enquête en arbeidsmarktrapportages naar voren komen: Samenhang onderzoeken tussen functiedifferentiatie, nieuw soort werk / medewerkers en mogelijke lijnen in loopbaanperspectief in de zorg, dat over organisatiegrenzen heen kan gaan Afstemming benodigde onderwijsaanbod ROC s en Hogescholen met zorginstellingen en onderzoekscentra, opdat dit aanbod tijdig en in samenwerking met de praktijk ontwikkeld en aangeboden kan worden. Effecten inzet media / ICT op productiviteit in de zorg en kwaliteit van de zorg 1