Raads informatiebrief

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer 06.RI499.OOI Inboeknummer o6bstooosa Dossiernummer SSo.pos ro januari soo6 Raads informatiebrief Betreft project Valpreventie. 1 Inleiding In de commissie sociale pijler van 11 oktober 2005 heeft wethouder Kuppens de toezegging gedaan dat in december 2005 een actieplan Val preventie is gemaakt. In deze brief wordt u hierover nader geinformeerd. De aanleiding om gestalte te geven aan een project Valpreventie is als volgt. Per jaar worden senioren medisch behandeld aan de gevolgen van een valongeluk. Uit onderzoek blijkt dat mensen ook lang na een val nog de negatieve gevolgen ervaren. Senioren worden vaak als gevolg van een val onzekerder en angstiger. Ook blijkt dat senioren langere tijd na een valongeluk beduidend minder actief zijn dan daarvoor, hetgeen een directe bedreiging vormt voor het behoud van hun mobiliteit, sociale netwerken en uiteindelijk hun zelfstandigheid (bron: Consument en veiligheid, 2005, ziekenhuisopnamen). Ongevallen zijn daarmee een belangrijke factor bij het ontstaan van sociaal isolement. De ernst en de omvang van valongelukken bij senioren maken activiteiten om vallen te voorkomen noodzakelijk. Het Ouderen Appel Eindhoven heeft Florian Advies en Training verzocht een themabijeenkomst over Valpreventie te organiseren in Eindhoven. Uit deze bijeenkomst, die plaatsvond in september 2005, is naar voren gekomen dat valongelukken bij senioren ook in Eindhoven een actueel sociaal probleem vormen. In deze context is een voorstel gedaan ter uitvoering van een project Valpreventie in Eindhoven. 2 Actuele ontwikkelingen Een project Valpreventie sluit aan bij de doelstelling van programmalijn Senioren Zelfredzaam (58) en wordt gedekt uit de middelen SS. Met het project Valpreventie wordt beoogd een bewustwordingsproces op gang te brengen bij senioren om valongelukken te verminderen. Een breed integraal preventieprogramma wordt gerealiseerd, met als onderdelen: een netwerk val preventie; voorlichtingsactiviteiten (waaronder een cursus omgaan met de rollator);

2 Raadsnummer O6.RI499.OOI gedragsbetnvloeding, onderzoek en trainingen inzake valpreventie; bewegingsactiviteiten; het "valpreventieproof maken van de woonomgeving (zowel binnenshuis als daarbuiten); een handleiding ter voorkoming van valongelukken. De projectleiding is ondergebracht bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst en er wordt nauw samengewerkt met gemeentelijke diensten (de diensten Stedelijke Ontwikkeling en Beheer, Werk, Zorg en Inkomen en Algemene en Publiekszaken- Stadsdeelkantoren), organisaties en vrijwilligersorganisaties in de stad. De dienst Maatschappelijke Ontwikkeling is eindverantwoordelijk voor het project wat betreft sturing vanuit programmalijn 58. Daarnaast wordt (indien nodig) gebruik gemaakt van externe deskundigheid van Florian Advies en Training, Stichting Consument en Veiligheid en het kennisnetwerk Va l preventie. Het project wordt uitgevoerd in de drie bestaande gebieden van het project Woonservice Eindhoven: Gestel buiten de Ring, Oud Woensel en omgeving en Midden- Woensel en in de buurten waarin Gezond in de buurt wordt uitgevoerd. Het aantal senioren van 55 jaar en ouder, uit deze gebieden bedraagt: Het project Valpreventie draagt het karakter van een pilot en het is de bedoeling dat het project op basis van de resultaten van de evaluatie, structureel wordt ingebed en wordt uitgebreid wat betreft de reikwijdte. De looptijd van het project is 2 jaar: januari 2006 t/m december Voor de uitvoering van het project is ,ÃćâĆňâĂİ beschikbaar gesteld. 3 Besluit van college van burgemeester en wethouders Wij hebben besloten: 1 in te stemmen met de uitvoering van het project Valpreventie conform het format Valpreventie; 2 voor het project Val preventie < ,ÃćâĆňâĂİ ter beschikking te stellen; 3 het bedrag onder punt 2 te dekken uit 58 Senioren zelfredzaam; 4 de begroting dienovereenkomstig te wijzigen. 4 Ter inzage gelegde stukken (Project)format Valpreventie, d.d. 15 november Burgemeester en wethouders van Eindhoven, C. Langerwerf, secretaris ua

3 PROJECTFORMAT Projecttitel Val preventie Programmalijn 58: Senioren zelfredzaam Doelstelling Verminderen van valongelukken bij senioren Opzet Context In de commissie Sociale Pijler van 11 oktober 2005 heeft wethouder Kuppens de toezegging gedaan dat begin december 2005 een actieplan valpreventie is gemaakt. Nadere aanduidin roblematiek Jaarlijks overlijden in Nederland 1400 mensen, die behoren tot de groep kwetsbare thuiswonende senioren, aan de gevolgen van een prive-ongeval. Binnen deze totale groep vallen 170 dodelijke slachtoffers per De meest voorkomende oorzaak is een val. (bron: Statistiek niet-natuurlijke dood , CBS). Per jaar worden senioren medisch behandeld aan de gevolgen van een valongeluk. Meer dan de.helft van de mensen die na een val in een ziekenhuis terechtkomen, hebben een botbreuk. Uit onderzoek blijkt dat mensen ook lang na een val nog de negatieve gevolgen ervaren. Senioren worden vaak als gevolg van een val onzekerder en angstiger. Ook blijkt dat senioren langere tijd na een valongeluk beduidend minder actief zijn dan daarvoor, hetgeen een directe bedreiging vormt voor het behoud van hun mobiliteit, sociale netwerken en uiteindelijk hun zelfstandigheid. (bron: Consument en veiligheid, 2005, ziekenhuisopnamen). Ongevallen zijn daarmee een belangrijke factor bij het ontstaan van sociaal isolement. De ernst en de omvang van valongelukken bij senioren maken activiteiten om vallen te voorkomen noodzakelijk. In het vervolgtraject worden de landelijke cijfers vertaald voor de situatie in Eindhoven, de te onderscheiden leeftijdscategorieen, onderscheid in valongelukken in huis en buitenshuis, etc. In onderstaand overzicht zijn gegevens over het aantal ouderen in verschillende leeftijdscategorieen opgenomen, in Eindhoven, in de Woonservicegebieden en in de Gezond in de buurt buurten.

4 Eindhoven! t/m 64 jaar 65 t/m 74 jaar 75 jaar en ouder Totaal Woonservicegebieden 55 t/m 64 jaar 65 t/m 74 jaar 75 jaar en ouder Totaal Woonservicegebied Gestel buiten de ring +) (incl. Gezond in de Buurt) Woonservicegebied Oud Woensel e.o Woonservicegebied Midden Woensel Totaal drie woonservicegebieden (A) 55t/m64jaar 65t/m74jaar 75jaarenouder Totaal Gezond in de buurt Âń) Tivoli Lakerlopen Lievendaal Drents Dorp Totaal aanvulling Gezond in de buurt (B) Totaal A en B 55 t/m 64 jaar 65 t/rn 74 jaar Totaal A Woonservicegebieden B aanvulling Gezond in de buurt Totaal Âń)GezondindeBuurten 55t/m64jaar 65t/m74jaar 75jaaren ouder Totaal tevens Woonservicegebied en daar meegeteld Bennekel Oost Bennekel West, Gagelbosch Bron: BIOS Eindhoven in cijfers, november 2005

5 ngrijkste aanbevelingen van de gehouden themabijeenkomst zijn: Mede uit de door Florian Advies en Training georganiseerde themabijeenkomst over valpreventie in september 2005, is naar voren gekomen dat valongelukken bij senioren ook in Eindhoven een actueel sociaal probleem vormen. Aan deze bijenkomst namen diverse organisaties deel, bestaande uit zowel vertegenwoordigers vanuit senioren zelf als vanuit professionele organisaties. Doel van deze bijeenkomst was dat mensen met verschillende achtergronden met elkaar praten over valpreventie van senioren en hoe het voorkomen van valongelukken vorm kan krijgen. De resultaten van de gesprekken zijn gebundeld in een aantal aanbevelingen. Deze aanbevelingen worden (mede) uitgewerkt in het plan van aanpak van dit project Va l preventie. De bela 1. Voor mobiliteit is het van belang dat senioren in een goede conditie verkeren. Bij voorlichting en advisering moet aangesloten worden op de ervaringen en de leefstijl van senioren. Senioren verleiden tot bewegen is daarbij een "must". Voor mobiliteit is het van belang dat de woning en de openbare ruimte valveilig is. Senioren moeten in staat worden gesteld goed om te gaan met een rollator en met hulpmiddelen. Senioren kunnen aan de hand van een handleiding hun woning valveilig maken. Valpreventie moet een hoge prioriteit krijgen bij alle belanghebbenden, beleidsbepalers, financiers, de uitvoerende professionals en de senioren zelf. Val preventie kan vorm krijgen door het opzetten van een netwerk val preventie in Eindhoven. Bij verder vorm geven aan activiteiten is een ketenbenadering de juiste aanpak. Daarbij kan een actieplan als hulpmiddel dienen. Het verder vorm geven aan valpreventie kan gebeuren in de vorm van enkele projecten die zorg dragen voor implementatie van va l preventie in de projectgebieden. Opzet aanpak project Valpreventie Al emeenuit an s unt Aansluiten bij de (veranderende) leefstijlen van senioren en rekening houden met de eigen verantwoordelijkheid en eigen wijsheid van senioren. Wat betreft aanbeveling 4 van de themabijeenkomst: algemeen uitgangspunt van de gemeente en dit projectvoorstel is om aan te sluiten bij lokale initiatieven en bestaande netwerken in vrijwilligersverbanden in buurten en de eigen woonomgeving van mensen en de preventienetwerken van Woonservice Eindhoven, Gezond in de buurt (en indien van toepassing bij netwerken van Integrale Wijkvernieuwing. Dit vergroot de kans op daadwerkelijke inbedding. Pro ectleidin en externe deskundi heid DMO is eindverantwoordelijk voor het project wat betreft sturing vanuit programmalijn SB.

6 Met de uitvoering van de door de raad in juli 2003 vastgestelde Nota lokaal gezondheidsbeleid 2003, heeft het college de ambitie te investeren in een gezonde en veilige leefomgeving. In dit kader heeft de GGD als taak preventie activiteiten te ontwikkelen en te organiseren. Derhalve is de projectleiding ondergebracht bij de GGD. Met het oog op aanpassingen ten behoeve van de valveiligheid in woning en woonomgeving zijn de gemeentelijke diensten DSOB, DAPZ-SDK en WZI beoogde projectpartners. Er wordt nauw samengewerkt met organisaties en vrijwilligersorganisaties in de stad. Daarnaast wordt zonodig gebruik gemaakt van externe deskundigheid van (bijvoorbeeld) Florian Advies en Training, Stichting Consument en Veiligheid en het Kennisnetwerk Val preventie. Florian Advies en Training biedt verschillende arrangementen die betrekking hebben op ontwikkeling en motivatie en aanzetten tot gedragsverandering bij de doelgroep. Stichting Consument en Veiligheid heeft op verzoek van het Ministerie van VWS een methodiek ontwikkeld voor een lokale aanpak van ongevallenpreventie. Deze is gebaseerd op samenwerking en draagvlak van lokale organisaties, professionals en (vertegenwoordigers) van de doelgroep. De beschikbare evaluatiegegevens en literatuurverkenningen van het Kennisnetwerk Valpreventie worden benut bij de verdere uitwerking van het actieprogramma. Aansluitin ro ect Woonservice Eindhoven Het doel van het project Woonservice is dat mensen over de keuzemogelijkheden kunnen beschikken, die hen in staat stellen om, zo lang als zij dat willen en dat mogelijk is, zelfstandig in de eigen woning te blijven wonen. In deze benaderingswijze staat de mens met zijn, of haar service- en zorgbehoefte centraal. Vanuit dit perspectief worden vier basis domeinen gehanteerd: de woning, de woonomgeving, welbevinden en zorg. De opzet van een project Valpreventie sluit aan bij de doelstelling van het project Woonservice (met name bij de domeinen woning, woonomgeving, welbevinden (waaronder bewegingsactiviteiten) en de mens zelf). 0 erationele doelstellin ro ect Val reventie Een breed integraal preventieprogramma: Voorkomen van valongelukken opzetten en coordineren voor de doelgroep senioren in de geselecteerde gebieden van het project. Nadere uitwerkin doelstellin Onderdelen van het preventieprogramma zijn: bevorderen van samenwerking tussen de instellingen gericht op het voorkomen valongevallen opzetten van activiteiten ter bevordering van een veilige woonomgeving (zowel binnenshuis als daarbuiten). Dit in samenwerking met m.n. DSOB. vooriichtingsactiviteiten ontwikkelen en organiseren voor senioren (55 jaar en ouder) over veilig gedrag, aanpassingen in de woning, goed bewegen en een gezonde leefstijl in relatie tot valpreventie

7 vormgeven van valpreventie aan de hand van concrete activiteiten ter implementatie in de pilotgebieden benutten, zonodig verder ontwikkelen van een handleiding waarmee organisaties op eenvoudige wijze bij kunnen dragen aan het voorkomen van valongelukken bij zelfstandig wonende senioren opzetten van een netwerk valpreventie in Eindhoven, waarbij aansluiting wordt gezocht bij een bestaand netwerk. Dit netwerk bestaat uit diverse organisaties en uit vertegenwoordigers van seniorenorganisaties. Plan van aanpak project Valpreventie Fase 1: Probleemanal se Analyse van objectieve gegevens; het probleem Valongelukken bij senioren in Eindhoven, in kaart brengen aan de hand van epidemiologische gegevens GGD (afdeling GBV). Analyse van subjectieve probleembeleving bij de doelgroep, bijvoorbeeld aan de hand van panel interviews. Nader selecteren van de doelgroep in de geselecteerde pilotgebieden: senioren van 55 jaar en ouder, waarbij een onderscheid wordt gemaakt in activiteiten voor 55 plussers en 75 plussers. Op basis van deze analyses vindt een nadere probleemdefiniering plaats. Fase 2: Inventarisatie Zaken op het terrein van valpreventie in kaart brengen, het signaleren van witte vlekken en zorgdragen voor regie door middel van : inventarisatie van effectief gebleken activiteiten op het terrein van va l preventie inventarisatie van reeds gebleken knelpunten op het terrein van valpreventie inventarisatie van activiteiten in Eindhoven die bijdragen aan het voorkomen van valongelukken onderzoek naar aansluiting bij reeds bestaande samenwerkingverbanden en lopende projecten/activiteiten op het terrein van gezondheidspreventie, die een relatie hebben met val preventie. Fase 3: Interventies en Acties Actie lan Opzetten van een breed integraal preventieprogramma: voorkomen van valongelukken, met als onderdelen: voorlichtingscampagne, gedragsbeinvloeding en onderzoek, uitvoeren trainingen, "valpreventieproof maken van de woonomgeving in de geselecteerde gebieden. het project Valpreventie onderbrengen als activiteit bij het project Woon service opzetten projectgroep die zich integraal buigt over het thema val preventie uitvoeren en zonodig ontwikkelen van voorlichtingsactiviteiten, bijvoorbeeld een cursus: omgaan met de rollator senioren uitnodigend benaderen tot deelname aan bewegingsactiviteiten en zo nodig meer bewegingsactiviteiten organiseren

8 ontwikkelen van activiteiten ter bevordering van een veilige woonomgeving (zowel binnenshuis als daarbuiten) het ontwikkelen van een handleiding ter voorkoming van valongelukken Deze handleiding wordt aangeboden aan verschillende organisaties en wordt tevens getoetst op (praktische) uitvoerbaarheid bestendigen, zonodig opzetten van een netwerk val preventie, dat ook na afronding van het project blijft voortbestaan. Op basis van deze stappen wordt het actieplan nader uitgewerkt. Fase 4 : Im lementatie in de eselecteerde ilot ebieden Uitvoering van de genoemde interventies en acties in de drie bestaande gebieden van het project Woonservice Eindhoven: Gestel buiten de ring, Oud Woensel en omgeving en Midden-Woensel en in de buurten waarin Gezond in de buurt plaatsvindt. Fase 5: Evaluatie en inbeddin Het project Valpreventie draagt het karakter van een pilot. De bedoeling is dat het project op basis van de resultaten van de evaluatie, structureel wordt ingebed en wordt uitgebreid wat betreft de reikwijdte, Beoogd resultaat Bewustwordingsproces bij senioren op gang brengen om valongelukken te verminderen. Breed integraal preventieprogramma: "voorkomen van valongelukken voor senioren" realiseren, met als onderdelen: een netwerk va l preventie voorlichtingsactiviteiten (waaronder een cursus omgaan met de rollator) gedragsbeinvloeding, onderzoek en trainingen inzake valpreventie beweging sactiviteiten het "valpreventieproof" maken van de woonomgeving (zowel binnenshuis als daarbuiten) een handleiding ter voorkoming van valongelukken In het actieplan (zie fase 3) worden de beoogde resultaten van de verschillende onderdelen van het preventieprogramma nader uitgewerkt. Prestatie-eisen 509o van de benaderde senioren in de geselecteerde gebieden heeft kennis genomen van de risico s en het project Valpreventie 209o van de benaderde senioren heeft deelgenomen aan een of meer van de activiteiten 509o van de senioren die hebben deelgenomen aan activiteiten is zich bewust is van de risico s en staat open voor gedragsverandering ter voorkoming van valongelukken Bij de uitwerking van het actieplan (fase 3) worden de prestatie-eisen ten aanzien van de beoogde resultaten nader geconcretiseerd. Looptijd januari 2006-december 2007

9 projectpartners Reikwijdte: stedelijk/stadsdeelgericht Voorgesteld wordt te starten in de drie bestaande gebieden van het project Woonservice Eindhoven: Gestel buiten de ring, Oud-Woensel en omgeving en Midden -Woensel en in de buurten waarin Gezond in de buurt plaatsvindt; Tivoli, Lakerlopen, Lievendaal en Drents Dorp (de Bennekel-Oost en de Bennekel-West/Gagelbosch zijn tevens Woonservicegebied). Totale begroting Evt. cofinanciering/eigen middelen Contactpersoon Zorgvragers, zorgaanbieders, welzijnsaanbieders, woningcorporaties, gemeentelijke diensten (DMO: projecteindverantwoordelijkheid -en sturing vanuit programmalijn SB, GGD: projectleiding) organisaties van senioren, Eindhovense Sportraad voor projectleiding, onderzoek en monitoring, materiaalkosten (handleidingen, voorlichting/info, inhuur externe deskundigheid) Aangezien aangesloten wordt bij reeds bestaande samenwerkingsverbanden en projecten is sprake van aanvullende cofinanciering. Kosten woonomgeving beoogd uit regulier DSOB budget. R. Scheffer DMO M. Spermon GGD SahebRl////EEB/USA/formatvalpreventie 15 november 2005