Plan Educatie Westelijke Mijnstreek 2009

Transcriptie

1 Plan Educatie Westelijke Mijnstreek 2009

2 Inhoudsopgave pagina 1. Inleiding 2 2. Educatie in de Westelijke Mijnstreek Educatie Cursistprofielen Samenwerking Financiële afhandeling 5 3. Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs Algemeen Rendementsafspraken 8 4. Nederlands als tweede taal (NT2) Algemeen Rendementsafspraken Sociale redzaamheid Algemeen Rendementsafspraken Inkoop educatie 2009 en rapportages Rijksbijdrage educatie Inkoop gemeenten Rapportages Het Participatiebudget Inleiding Wat houdt de Wet Participatiebudget in? Doel van de Wet Participatiebudget Visie rond Participatiebudget Participatievoorziening Doelgroep Participatiebudget Financiering Sturing vanuit het Rijk: Outputverdeelmaatstaven Tijdplan 17 Afkortingenlijst 18 1

3 1. Inleiding Op grond van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) besluiten de gemeenten elk jaar hoe ze de rijksbijdrage volwasseneneducatie besteden. De gemeenten in de Westelijke Mijnstreek werken hierin samen. Zij zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het Plan educatie en de bijbehorende overeenkomsten. Over de inkoop van de educatieve voorzieningen maken de gemeenten regionaal afspraken. Naast het beleid leggen de gemeenten in het Educatief plan de hoofdlijnen van de uit te voeren educatieve programma s en de inkoop van de producten jaarlijks vast. De gemeente Sittard-Geleen heeft bij de beleidsvoorbereiding en de totstandkoming van de overeenkomsten een coördinerende rol. De uiteindelijke besluitvorming over de inzet van de middelen volwasseneneducatie is echter voorbehouden aan de afzonderlijke gemeenten. Artikel van de WEB schrijft voor dat de rijksbijdrage educatie wordt ingezet bij regionale opleidingscentra, de zogenaamde ROC s. Ook kunnen de middelen worden ingezet bij agrarische opleidingscentra, de AOC s. In de Westelijke Mijnstreek is Leeuwenborgh Opleidingen het enige ROC dat een totaalpakket aan educatieve activiteiten kan leveren voor deze regio. Daarom is met deze instelling een inkooprelatie aangegaan. Daarnaast hebben in 2007 ook nog andere redenen een rol gespeeld bij de keuze voor Leeuwenborgh Opleidingen zoals de aanwezigheid van een meerjarig cursusaanbod, de (investeringen in de) aanwezige infrastructuur en de bekendheid van dit ROC met de lokale situaties. De voorwaarden voor de inkoop van trajecten in het kader van volwasseneneducatie staan verwoord in een raamovereenkomst die is afgesloten voor de periode Deze periode komt overeen met de planperiode waarover GSB-gemeenten (waaronder de gemeente Sittard- Geleen) prestatieafspraken moeten maken met het Rijk. De voorwaarden, verbonden aan de jaarlijkse toekenning en beschikbaarstelling van de middelen, zijn neergelegd in een productovereenkomst die een looptijd heeft van één jaar. In deze productovereenkomst wordt voor wat betreft de in te kopen educatieve activiteiten verwezen naar dit beleidsplan. Het beleidsplan is dan ook te beschouwen als een onderdeel van de productovereenkomst. Met betrekking tot het VAVO kan worden opgemerkt dat Leeuwenborgh en Stichting LVO (als vertegenwoordiger van het voortgezet onderwijs in de Westelijke Mijnstreek) ook voor het schooljaar overeenstemming hebben bereikt over de hoogte van de bedragen die gemoeid zijn met de uitbesteding van leerlingen aan het VAVO. Als gevolg van de invoering vernieuwde 2 e fase VWO zal het VO, net zoals in het schooljaar , ook voor het schooljaar in ruime mate gebruik maken van de uitbestedingsmogelijkheid. Het voortbestaan van de opleidingen VMBO-TL en HAVO op de locatie Sittard en het VO op de locatie Maastricht is gedurende het kalenderjaar 2009 gegarandeerd. De gemeente Sittard-Geleen maakt vanaf 1 januari 2006 deel uit van het Grote Stedenbeleid. Als gevolg hiervan wordt de rijksbijdrage educatie voor deze gemeente overgeheveld naar de Brede Doeluitkering Sociaal Integratie en Veiligheid. Hierdoor is de gemeente Sittard-Geleen vrij om de middelen voor educatie in te zetten binnen de kaders van de brede doeluitkering. De gemeente heeft er echter voor gekozen om het huidige beleid op grond van de WEB te continueren en de daarvoor noodzakelijke middelen in te zetten. Hierop zijn ook de prestatieafspraken met het Rijk voor de periode 2007 tot en met 2009 gebaseerd. Een belangrijke ontwikkeling zien we door de inwerkingtreding van de Wet Participatiebudget per 1 januari In grote lijnen betekent het echter op dit moment dat de WEB inhoudelijk blijft bestaan voor zover niet wijzigingen noodzakelijk zijn door de komst van de Wet Participatiebudget. Deze wijzigingen hebben vooral betrekking op de ontschotting van de budgetten, WWB, Wet inburgering en WEB In 2009 geldt nog dat de middelen voor educatie moeten worden besteed aan bij het regionale opleidingencentrum, Leeuwenborgh Opleidingen, ingekochte educatieopleidingen. 2

4 Met ingang van 2010 komt deze oormerking voor educatie te vervallen. Dit betekent dat deze middelen in 2010 nog wel verplicht moeten worden besteed bij ROC s, maar behalve aan educatie-opleidingen kunnen de middelen ook worden besteed aan bij ROC s ingekochte reïntegratieof inburgeringsvoorzieningen. Met ingang van 2011 komt ook deze bestedingsverplichting bij ROC s te vervallen. Op de Wet Participatiebudget en de gevolgen hiervan voor de gemeenten, gaan wij nader in in hoofdstuk 7. Achtereenvolgens wordt in dit plan aandacht geschonken aan een beschrijving van de educatie in de Westelijke Mijnstreek, de soorten opleidingen en de inkoop voor

5 2. Educatie in de Westelijke Mijnstreek 2.1. Educatie Volwasseneneducatie betekent een tweede kans op algemene ontwikkeling en zelfontplooiing. Maar volwasseneducatie sluit ook aan bij doelstellingen van het gemeentelijke minderhedenbeleid, lokaal sociaal beleid en het arbeidsmarktbeleid Volgens de WEB kunnen we binnen de volwasseneneducatie een viertal soorten opleidingen, ook wel productgroepen genaamd, onderscheiden: 1. Voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (VAVO). Dit zijn de dag- en avondopleidingen Vmbo, Havo en Vwo voor volwassenen: diplomagericht onderwijs,. En onderwijs gericht op het behalen van onderdelen van die diploma's. 2. De opleidingen Nederlands als tweede taal (NT2): programma's om anderstaligen in staat te stellen zich de Nederlandse taal eigen te maken. Dat is nodig om zich te kunnen redden in de Nederlandse samenleving en een diploma te kunnen halen dat toegang verschaft tot de arbeidsmarkt. Zie voor een beschrijving van de doelgroep het desbetreffende hoofdstuk Opleidingen gericht op breed maatschappelijk functioneren (BMF). Via deelname aan deze cursussen kunnen uitkeringsgerechtigden, met name langdurig werklozen, worden geactiveerd waardoor zij hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten. 4. Opleidingen gericht op sociale redzaamheid (SR). Deelname heeft tot doel (semi)analfabetisme te bestrijden, weggezakte lagere school kennis op te frissen en andere elementaire vaardigheden bij te brengen. De gemeenten in de Westelijke Mijnstreek hebben ervoor gekozen de opleidingen gericht op breed maatschappelijk functioneren, niet meer in te kopen. Directe aanleiding is dat de reïntegratiecursussen voor uitkeringsgerechtigden door de sociale diensten worden ingekocht via het werkdeel van de Wet Werk en Bijstand. De drie resterende opleidingen kunnen in combinaties afgenomen worden. De deelnemer kan, afhankelijk van het leerperspectief, gebruik maken van modules van alle drie de opleidingen. Op deze wijze ontstaan individuele maatwerktrajecten Cursistprofielen Om een cursist in een juist uitstroomperspectief te plaatsen is het nodig een gerichte intake uit te voeren. Op grond van deze kwalitatieve intake krijgt de toekomstige cursist een z.g. deelnemersprofiel. Dit profiel geeft de uitstroomrichting aan én het maximaal haalbare uitstroom- c.q. kwalificatieniveau (zie onderstaand). De drie uitstroomrichtingen die worden gebruikt en worden geïmplementeerd over de gehele breedte van Educatie zijn: Maatschappelijke redzaamheid: educatieve activiteiten, gericht op het functioneren in de maatschappij als burger, ouder enz. Educatieve redzaamheid: educatieve activiteiten, gericht op het doorstuderen binnen algemeen vormend onderwijs. Professionele redzaamheid, al of niet gekwalificeerd: educatieve activiteiten, gericht op het toerusten op direct functioneren in een beroep of toeleidend tot beroepsonderwijs. Binnen educatie zijn zes kwalificatieniveaus te onderscheiden: 1. Redzaamheidskwalificatie: de programma s kwalificeren voor verschillende elementaire vaardigheden voor Nederlands en sleutelvaardigheden. Deze programma s zijn zinvol voor mensen die weinig of geen profijt hebben gehad van het onderwijs in hun jeugd. 2. Drempelkwalificatie: kwalificeert onder meer voor vaardigheden die nodig zijn voor deelname aan functietrainingen van laag niveau of instroom in het beroepsonderwijs MBO op het laagste niveau (assistent-opleiding). 4

6 3. Basiskwalificatie: programma s op dit niveau kwalificeren voor opleidingen op het niveau basisberoepsbeoefenaar binnen de middelbare beroepsopleidingen. 4. Startkwalificatie 1: kwalificeert op het niveau van Vmbo. Leidt toe tot het niveau van vakfunctionaris binnen de beroepsopleidingen MBO. 5. Startkwalificatie 2: kwalificeert op het niveau van Havo. Leidt toe tot het niveau van middenkaderfunctionaris of specialist binnen de beroepsopleidingen MBO. 6. Voortgezette kwalificatie: kwalificeert op het niveau van VWO. Gericht op doorstroom naar HBO of WO Samenwerking De gemeenten hebben de keuze uit verschillende mogelijkheden om met elkaar samen te werken op educatief gebied. De gemeenten in de Westelijke Mijnstreek hebben voor de navolgende wijze van samenwerking gekozen: Een maal per zes weken, vindt op regionaal niveau ambtelijk overleg plaats met Leeuwenborgh Opleidingen. Voor dit overleg levert Leeuwenborgh Opleidingen iedere vergadering een zeswekenrapportage aan. In deze rapportages wordt per gemeente en per productgroep de realisatie vergeleken met de planning. In onderling overleg kunnen afspraken worden gemaakt ten aanzien van acties die worden ondernomen als gevolg van afwijkingen tussen planning en realisatie. Jaarlijks bespreekt men ambtelijk de ontwikkelingen per productgroep en vindt de voorbereiding van het beleidsplan plaats. De betrokken ambtenaren van de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek zorgen gezamenlijk voor de voorbereiding van het educatiebeleid. De gemeente Sittard-Geleen coördineert de beleidsvoorbereiding, de totstandkoming van de overeenkomsten en het plan educatie en onderhoudt de contacten met andere relevante partijen. Zij ontvangt hiervoor een vergoeding van de gemeenten Stein, Beek en Schinnen. Iedere gemeente afzonderlijk sluit een raamovereenkomst voor één of meerdere jaren af met Leeuwenborgh Opleidingen. De lopende raamovereenkomst is afgesloten voor de periode Deze raamovereenkomst bevat afspraken over het doel en de duur van de samenwerking en ook de wederzijdse rechten en plichten van de partijen. Ook zijn bepalingen opgenomen ter zake het overleg, de faciliteiten, de geschillenregeling en de wijze van beëindiging van de overeenkomst. Elk jaar sluit iedere gemeente afzonderlijk een productovereenkomst met Leeuwenborgh Opleidingen. In de productovereenkomsten maken de gemeenten en Leeuwenborgh afspraken over de financiële middelen, de verantwoording en de informatievoorziening. Bovendien verwijst de productovereenkomst naar het beleidsplan voor wat betreft de educatieve activiteiten, de aantallen deelnemers en nadere afspraken over opleidingen, doelgroepen en voorwaarden. Het Educatief plan inclusief de voor elke gemeente af te sluiten productovereenkomst en raamovereenkomst, wordt ter besluitvorming aan de afzonderlijke gemeenten voorgelegd Financiële afhandeling De financiële afhandeling is als volgt geregeld: o De financiering en verantwoording aan het Rijk veranderen per één januari 2009 door de inwerkingtreding van de Wet Participatiebudget. Samenvattend kunnen we op dit moment hier het volgende over zeggen. De nieuwe wet voegt de financiële verantwoording van de drie onderdelen WWB-werkdeel, Wet inburgering en de WEB tot één verantwoording. Leeuwenborgh Opleidingen reikt een financieel overzicht aan waaruit de inzet van het aan de instelling toegewezen budget voor volwasseneneducatie blijkt. Leeuwenborgh Opleidingen draagt er zorg voor dat hun systeem van begroting en realisatie een getrouw beeld geeft van hun financiële omstandigheden. 5

7 o De gemeenten dienen jaarlijks als bijlage van de gemeentelijke jaarrekening een financiële verantwoording in bij het ministerie van SZW, voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Uit deze verantwoording moet niet alleen blijken dat de lokale overheden de rijksmiddelen op een rechtmatige wijze hebben ingezet maar dat men zich ook ervan overtuigd heeft dat de instelling de aan haar toegekende gelden rechtmatig heeft ingezet. Zoals eerder vermeld worden de educatiemiddelen voor de GSB-gemeenten, waaronder Sittard- Geleen, toegevoegd aan de Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid en geldt vanaf dat moment het GSB verantwoordingsregime. Deze periode loopt tot en met

8 3. Voortgezet algemeen volwassenen onderwijs 3.1 Algemeen In het verleden lag bij het voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (VAVO) de nadruk op het als volwassene alsnog inhalen van onderwijsachterstanden; het zogenaamde tweedekans onderwijs. De laatste jaren nemen ook jonge volwassenen in de leeftijd tot 23 jaar, de voortijdig schoolverlaters aan het VAVO deel. Het VAVO voorziet in de behoefte om een afgebroken opleiding voortgezet onderwijs alsnog af te ronden en de weg naar het HBO of WO mogelijk te maken. Daarom past het VAVO binnen het gemeentelijke beleid om zoveel mogelijk mensen een startkwalificatie te laten behalen (zijnde een opleiding op HAVO/VWO-niveau of een MBO-2 opleiding). De gemeente streeft er dan ook naar alle drie de opleidingen (VMBO, HAVO en VWO) te behouden, Zo kan iedereen, die in het reguliere onderwijs geen diploma heeft weten te behalen, dit alsnog doen. Dit lukt in veel gevallen mede dankzij de volwassen aanpak, de intensieve cursistenbegeleiding en de grotere flexibiliteit (certificaten, sprokkelmogelijkheid) van het VAVO. De sector Educatie van Leeuwenborgh opleidingen biedt het VAVO onderwijs te Maastricht en te Sittard aan. Om de efficiency van het VAVO te verhogen wordt het VWO alleen te Maastricht aangeboden. Bij de afdelingen HAVO of VMBO kan het voorkomen dat enkele vakken alleen te Maastricht of alleen te Sittard worden uitgevoerd. In 2006 zijn de Wet op het Voortgezet Onderwijs en de Wet Educatie en Beroepsonderwijs voor het VAVO gewijzigd om meer samenwerking mogelijk te maken tussen scholen voor VO en ROC s. Deze veranderde wetgeving is een van de maatregelen die genomen is om het scholen mogelijk te maken maatwerk te leveren voor leerlingen die de gewone weg niet kunnen volgen de z.g. tweede weggers (leerlingen die zonder onderbreking willen overstappen van het VO naar het VAVO). Leerlingen worden in die situatie door het VO uitbesteed aan het VAVO. Bij deze constructie blijft de leerling ingeschreven bij de VO school en draagt de VO school een deel van de bekostigingsmiddelen over aan het VAVO. De verantwoordelijkheid voor deze leerlingen blijft bij het voortgezet onderwijs liggen. Bij uitbesteding naar VAVO geldt als voorwaarde dat de leerling zestien jaar of ouder is. Is de leerling achttien jaar of ouder dan kan hij of zij als tweede wegger alleen terecht in een VAVO-traject als hij of zij ononderbroken bij een school ingeschreven is geweest. Uitbesteding kan alleen plaatsvinden basis van een tussen VO en ROC af te sluiten overeenkomst. Naar aanleiding van de nieuwe wetgeving is een stuurgroep VO/VAVO actief geweest. Hieraan hebben deelgenomen de gemeenten Maastricht en Sittard namens de regio s Maastricht/Mergelland en Westelijke Mijnstreek, het schoolbestuur Limburgs Voortgezet Onderwijs namens het voortgezet onderwijs in de regio en Leeuwenborgh Opleidingen. In deze stuurgroep hebben de betrokken partijen de consequenties van voornoemde wetswijzigingen, de continuïteit en nieuwe ontwikkelingen besproken en afgestemd. Als gevolg van wetswijzigingen is de continuïteit van het VAVO al of niet in de huidige vorm en op de huidige locaties - onder druk komen te staan. De afgelopen jaren hebben betrokken partijen per schooljaar een besluit genomen over de voortzetting van het VAVO. In het vorige plan Educatie is al door de gemeenten WM afgesproken dat zij hun verantwoordelijkheid voor de tweede kansers blijven nemen. Vanuit de gemeenten is daarom ook de nadrukkelijke wens uitgesproken om duidelijkheid te krijgen over structurele voortzetting van de voorziening. Daarbij is een voorkeur afgesproken voor handhaving van het VAVO op de Leeuwenborghlocatie Sittard. In de loop van 2007/2008 zijn er verdere acties ondernomen om de samenwerking tussen het Voortgezet Onderwijs en het VAVO te bevorderen. Daarbij is met name gekeken naar de rol die het VA- VO hierbij kan vervullen. 7

9 Een doelgroepenanalyse, die in 2007 is uitgevoerd, heeft uitgewezen dat VAVO steeds meer te maken krijgt met deelnemers die meer zorg nodig hebben. Het ligt voor de hand dat het VAVO zich verder gaat specialiseren in dit zorgonderwijs. Zodoende kan het VAVO het VO in het zorgsegment (bovenbouw) aanvullen. Deze initiatieven en ontwikkelingen zullen in de loop van 2009 meer vorm gaan krijgen. Daarbij zal ook aandacht worden besteed aan de toenemende vraag om zorg vanuit de doelgroep tweede kansers. Als gevolg van de invoering vernieuwde 2 e fase zal het VO in de schooljaren voor het HAVO en voor het VWO een extra beroep doen op de plaatsingsmogelijkheden bij het VAVO. Dit in het kader van een z.g. bezemvoorziening. Door deze extra inkoop ontstaat er voor het VAVO een stevigere financiële situatie. De gemeenten WM hebben toegezegd hun verantwoordelijkheid voor de tweede kansers te blijven nemen. Vanuit de gemeenten is daarom ook de nadrukkelijke wens uitgesproken om helderheid te verkrijgen ten aanzien van structurele voortzetting van de voorziening, waarbij tevens een nadrukkelijke voorkeur is afgesproken voor handhaving van het VAVO op de Leeuwenborghlocatie Sittard. Leeuwenborgh Opleidingen zal desgevraagd een overzicht geven van de financiële consequenties die de bijdragen van zowel de gemeenten als het VO weergeven. 3.2 Rendementsafspraken Over de deelnemers die een traject van een jaar hebben doorlopen dan wel hun opleiding hebben afgebroken worden de volgende gegevens in beeld gebracht: hoeveel % heeft het doel bereikt; onder doel bereikt wordt verstaan dat een deelnemer het diploma heeft behaald dan wel een certificaat heeft ontvangen voor alle door hem of haar gevolgde vakken; hoeveel % het doel deels heeft bereikt (betreft het aantal deelnemers dat één of meer maar niet alle vakken heeft gehaald); hoeveel % geen resultaat heeft behaald; van deze deelnemers wordt aangegeven of zij al dan niet voortijdig zijn uitgestroomd; van de voortijdig uitgestroomde deelnemers wordt in categorieën aangegeven wat de redenen hiervan zijn. De kwalitatieve rendementsgegevens van het VAVO worden geleverd in de maand oktober na afloop van het cursusjaar en worden als zodanig opgenomen in het jaarverslag. 8

10 4. Nederlands als tweede taal (NT2) 4.1. Algemeen Volgens de WEB kunnen allochtonen trajecten worden aangeboden ter bevordering van de kennis van de Nederlandse taal (NT2). De productgroep NT2 verzorgt een breed aanbod van cursussen die op het niveau en tempo van de cursist zijn toegesneden. Er zijn trajecten voor analfabeten, voor mensen met een lage opleiding in het land van herkomst en voor mensen met een hoge opleiding. Behalve overdag bestaat ook gelegenheid om de lessen in de avonduren te volgen. Bij het aanbieden van NT2-cursussen houden gemeenten rekening met de verplichtingen die aan inburgeringsplichtige allochtonen worden opgelegd op grond van de Wet Inburgering (WI). In de WI is immers bepaald, dat inburgeringsplichtigen verplicht zijn om een cursus Nederlands te volgen. De gemeenten ontvangen hiervoor middelen van het rijk. Op grond van artikel , zesde lid, van de WEB komen alleen volwassenen, die niet inburgeringsplichtig zijn in de zin van de WI, in aanmerking voor een NT2-traject in het kader van de WEB. Hierbij wordt een uitzondering gemaakt voor analfabete inburgeringsplichtigen; deze categorie kan in het kader van volwasseneneducatie een alfabetiseringstraject (het zogenaamde voortraject alfabetisering inburgering) volgen. Na afsluiting van dit traject vervolgt de inburgeringsplichtige het inburgeringstraject op basis van de WI. Ondanks de invoering van de WI blijft echter behoefte bestaan aan Nederlands als tweede taal (NT2) binnen de reguliere volwasseneneducatie, met name voor bepaalde categorieën nietinburgeringsplichtigen. Bovendien blijkt dat er behoefte bestaat aan aanvullend Nederlands. Het aantal lesuren Nederlands in het kader van het inburgeringsexamen is in een aantal gevallen onvoldoende om aansluiting met vervolgactiviteiten te vinden. Ongeveer de helft van de deelnemers aan de NT2-lessen is ooit nieuwkomer geweest. Via NT2 kan het niveau Nederlandse taal na het inburgeringsexamen verder worden opgebouwd tot het niveau van Staatsexamen NT2 niveau I of II. Met ingang van de invoering van de WI kunnen gemeenten WEB-middelen aanwenden voor NT2- trajecten voor de volgende categorieën allochtonen: Analfabete inburgeringsplichtigen (tot het moment van gealfabetiseerd zijn); Niet-inburgeringsplichtigen; Allochtonen aan wie op grond van de regelingen vrijwillige inburgering niet een inburgeringsvoorziening kan worden aangeboden; Allochtonen die een inburgeringsvoorziening op grond van de regelingen inburgering hebben ontvangen, maar die het inburgeringsexamen niet hebben behaald; Allochtone vrouwen die een overeenkomst hebben gesloten op grond van de regelingen vrijwillige inburgering, en die het inburgeringsexamen niet hebben behaald. Niet-inburgeringsplichtige allochtonen die op grond van de WI van het inburgeringsexamen zijn vrijgesteld, komen in principe in aanmerking voor alle NT2-trajecten die in het kader van de WEB worden aangeboden (alfabetisering en niveau A1 tot en met B2). Zoals hierboven reeds is beschreven, kunnen analfabete inburgeringsplichtigen met educatiemiddelen een alfabetiseringscursus volgen, voorafgaand of in combinatie met het inburgeringstraject. Gemeenten moeten zelf beoordelen of het noodzakelijk is om een inburgeringsplichtige een alfabetiseringscursus te laten volgen voorafgaand aan of in combinatie met het inburgeringstraject. Bij twijfel over de noodzaak hiervan kan een gemeente een inburgeringsplichtige een test laten afnemen. Overigens kunnen naast de volledige analfabeten ook semi-analfabeten (volwassenen die een beetje kunnen lezen en schrijven) of andersanalfabeten (volwassenen die geletterd zijn in een ander schrift dan het Latijnse) van deze cursus gebruik maken. Ook mogen deze cursussen aangeboden worden aan niet-inburgeringsplichtige analfabeten. 9

11 In het kader van het Deltaplan Inburgering is de groep inburgeringsplichtigen aan wie een inburgeringsaanbod kan worden gedaan aanzienlijk uitgebreid. Daarnaast kunnen inburgeringsplichtigen ervoor opteren om aan de inburgeringscriteria te voldoen door het behalen van het Staatsexamen NT2 niveau I of II. In dit geval kan het totale traject tot en met het Staatsexamen worden doorlopen op grond van de WI. Indien hiervoor wordt gekozen blijft de cursist inburgeringsplichtig tot het Staatsexamen en kunnen de opleidingen B1 en B2 niet worden gevolgd op basis van de WEB. Overigens kunnen en zullen naar verwachting slechts weinig inburgeringsplichtigen van deze mogelijkheid gebruik maken. Analoog aan de deelname die inburgeringsplichtigen moeten betalen, geldt dat vanaf 1 augustus 2006 een bijdrage wordt geheven voor de opleidingen NT2, niveaus B1 en B2. Het cursusgeld bedraagt in 2009 voor niveau B1 273,-- per cursusjaar en voor het niveau B2 491,-- per cursusjaar. 4.2 Rendementsafspraken Vanaf 2005 wordt per profiel het behaalde rendement opgenomen, verdeeld onder doel bereikt en doel niet bereikt. Van de deelnemers die het gestelde doel niet hebben bereikt wordt aangegeven of zij al dan niet voortijdig zijn uitgestroomd. Van de voortijdig uitgestroomde deelnemers wordt in categorieën aangegeven wat de reden van voortijdige uitstroom is geweest. De rendementen worden opgenomen in het jaarverslag. 10

12 5. Sociale redzaamheid 5.1. Algemeen De programma's sociale redzaamheid willen de deelnemers een zodanige bagage meegeven, dat zij in staat zijn op zelfstandige wijze te functioneren binnen het maatschappelijke gebeuren. Individuele deelnemers kunnen de kennis en kunde die zij binnen de opleidingen opdoen ook in hun eigen werksituatie gebruiken. De doelgroep bestaat in het bijzonder uit volwassenen met een lage (basis)opleiding. De programma's, die Leeuwenborgh Opleidingen uitvoert, zijn op de doelgroep toegesneden cursussen die het zelfstandig functioneren bevorderen. Het gaat met name om cursussen lezen en schrijven, Nederlands op maat, Engels en wegwijs op de computer. De behoefte aan deze trajecten is onveranderd groot. In 2008 is tevens in twee gemeenten een vernieuwing van het aanbod doorgevoerd (d.m.v. het inzetten van cursussen Samen leren met je kind m.n. gericht op ouders van basisschoolkinderen). In 2009 zal dit product ook ingezet worden in de twee resterende gemeenten. Een belangrijk onderdeel van sociale redzaamheid betreft de bevordering van alfabetisering en de aanpak van laaggeletterdheid. Hiertoe worden specifieke trajecten lezen en schrijven, Nederlands op maat en (in mindere mate) wegwijs op de computer ingekocht. Deze cursussen zijn bedoeld voor autochtonen (voor allochtonen worden alfabetiseringstrajecten ingekocht via NT2). De gemeenten behorend tot de regio Westelijke Mijnstreek hechten veel waarde aan de aanpak van analfabetisme en laaggeletterdheid en zijn in principe ook bereid om een groter aandeel van de voor volwasseneneducatie beschikbare middelen te besteden aan trajecten voor deze doelgroep. Belangengroeperingen, onderwijsinstellingen en overheden ervaren echter dat analfabeten en laaggeletterden moeilijk kunnen worden bereikt en dat ook het motiveren van de doelgroep voor deelname aan cursussen problematisch is. Naast de inkoop van trajecten die wordt gebaseerd op ervaringsgegevens uit het verleden worden daarom met Leeuwenborgh Opleidingen afspraken gemaakt over intensivering van de werving en herkenning van analfabeten en laaggeletterden. Nieuw in de inkoop 2009 is het product Meedoen. Dit product is erop gericht mensen (allochtonen en autochtonen) uit de c en d-categorie van de sociale diensten met een grote sociale achterstand, uit hun sociale isolement halen door hen te stimuleren (weer) actief te participeren in de maatschappij. Via dit traject wordt een positieve invloed uitgeoefend op de doelgroep en hun directe omgeving, zodat zijzelf en de jongere generatie meer kansen krijgen. Het traject moet gezien worden als voortraject, waarin veel aandacht is voor sociale activering, onderwijs, participatie in maatschappij en voorbereiden op werk. Voorbeelden: organisatie en planning eigen huishouden; deelnemen aan sport/ bewegingsactiviteiten; deelnemen aan vrijetijds-/ hobbyclubs; betrokkenheid bij de school van de kinderen stimuleren; vrijwilligerswerk stimuleren. Doorstroom naar andere producten, die in het kader van de WEB worden ingekocht, behoort tot de mogelijkheden. Een ander nieuw product dat één van de gemeenten in 2009 inkoopt is Werknemersvaardigheden. Uitgangspunt bij dit traject is de constatering dat een aantal cliënten van de Sociale Dienst in deze gemeente nog niet in staat is om zich als werknemer te gedragen. Vandaar dat Leeuwenborgh Opleidingen een praktijkleerprogramma aanbiedt. De wisselwerking tussen het onderwijs en praktijkwerkervaring tijdens de stage vormen de kern van het programma. Daarnaast is er tijd ingeruimd voor het wegwerken van (individuele) deficiënties op het terrein van Nederlands en rekenen. Tijdens het programma wordt gewerkt aan het aanbrengen en / of verbeteren van onderstaande werknemersvaardigheden / sleutelvaardigheden: 1. Veilig en milieubewust werken 2. Zorgen voor kwaliteit 3. Samenwerken 4. Communiceren tijdens het werk 11

13 5. Klantgericht handelen 6. Omgaan met problemen 7. Je eigen werkzaamheden voorbereiden 8. Je beroepscompetenties ontwikkelen 9. De werkrelatie onderhouden Praktijkervaring wordt enerzijds opgedaan door het doen van simulaties en buitenschoolse opdrachten en anderzijds (waar mogelijk) door stage te lopen binnen bedrijven in de regio Westelijke Mijnstreek. De tendens, dat steeds meer ouderen gebruik maken van het aanbod van WEB-trajecten in het kader van breed maatschappelijk functioneren, geldt nog steeds. Meer en meer wordt door deze doelgroep gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn kennis op te frissen of gemiste kansen alsnog in te halen. In veel gevallen gaat het om cursussen wegwijs op de computer of cursussen Engels op basisniveau. De activiteiten op het gebied van sociale redzaamheid spelen ook een rol bij de uitvoering vanuit aanpalende beleidsontwikkelingen en beleidsterreinen, zoals: de brede school, waarbij ook de ontwikkeling van ouders wordt betrokken voor een betere ondersteuning van hun kinderen (in dit kader kiezen alle gemeenten met ingang van 2009 voor inkoop van de cursus Samen leren met je kind ); de sociale activering ter bevordering van de maatschappelijke integratie (in dit kader kiezen drie gemeenten met ingang van 2009 voor de cursus Meedoen ; de wijkgerichte aanpak Rendementsafspraken Over de rendementsafspraken kan het volgende worden vermeld. Met elke deelnemer wordt een onderwijsovereenkomst opgesteld, waarin staat welk doel in welke tijd kan worden bereikt. Dit plan wordt zonodig tussentijds aangepast en bij uitstroom geëvalueerd. In de cursusgroepen wordt getoetst op vorderingen en de presentie wordt bijgehouden. Rendement binnen sociale redzaamheid betekent niet alleen meten op het behalen van een kennisniveau, maar ook op sociale vaardigheidsdoelen. Vanaf 2005 worden de rendementen in het jaarverslag van Leeuwenborgh Opleidingen opgenomen. 12

14 6. Inkoop educatie 2009 en rapportages In dit hoofdstuk wordt per gemeente een nadere specificatie gegeven van de hoogte van de rijksbijdrage educatie Voorts wordt per gemeente weergegeven, als resultante van begrotingsonderhandelingen met Leeuwenborgh Opleidingen, op welke wijze het beschikbare budget vertaald is naar concrete educatieve activiteiten. Tot slot wordt nog aandacht geschonken aan de wijze waarop de rapportage zal plaatsvinden Rijksbijdrage educatie 2009 Gemeente Budget educatie (in Euro) Procentueel aandeel van de W.M. Beek Schinnen Sittard-Geleen* Stein Totaal * GSB bijdrage 6.2. Inkoop gemeenten NT2 alfabetisering daggroepen alfabetisering daggroepen start 1/9 alfabet. avondgroepen alfabet. inburgering taalstage -2- laaggeletterden alfabetisering NMT/sleutelvaardigh. Cursus ambassadeur alfabetisering -3- Geletterden Nederlands op Maat Engels 1 jr Engels 1 jr na afloop Werknemers vaardigheden werknemersvaardigheden 1 jr meedoen -5- Korte cursussen Samen leren met kinderen Digitale vaardigheden Inkoop Sittard- Geleen Inkoop Beek Inkoop Schinnen Inkoop Stein Inkoop totaal Totaal VAVO Totaal Rapportages I. Zeswekenrapportage: Teneinde snel en adequaat in te kunnen spelen op afwijkingen tussen planning en realisatie, verstrekt Leeuwenborgh Opleidingen om de zes weken een cumulatief overzicht van de aantallen deelnemers per gemeente en productgroep. In dit overzicht is informatie opgenomen over de realisatie van aantallen deelnemers afgezet tegen de planning. 13

15 De rapportage is opgebouwd uit hoofdrubrieken, productgroepen en producten volgens onderstaande opsomming: VAVO (Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs) is verdeeld in: o VMBO o HAVO o VWO Basiseducatie (BE): o Laaggeletterden Alfabetisering NMT Sleutelvaardigheden Cursus ambassadeur alfabetisering o Geletterden Nederlands op maat Engels o Werknemersvaardigheden Werknemersvaardigheden Meedoen o Korte cursussen Samen leren met je kind Digitale vaardigheden NT2 (Nederlands als tweede taal): o NT2 Alfabetisering inburgering Taalstage Na het versturen van voornoemde zeswekelijkse rapportage neemt Leeuwenborgh Opleidingen contact op met elke gemeente om eventuele vragen en of knelpunten te bespreken (bijvoorbeeld: de aantallen blijven achter bij de planning, de aantallen worden overschreden of er wordt duidelijk dat er in een gemeente meer behoefte is aan het ene product dan aan het andere). Eén keer per zes weken vindt overleg plaats met Leeuwenborgh Opleidingen en alle gemeenten (conform data Beleidskalender ). II. Jaarcijfers: Na afloop van elk cursusjaar (januari t/m december) worden per gemeente en regionaal de jaarcijfers over het afgelopen jaar verstrekt. Deze jaarcijfers bevatten per productgroep / product de aantallen t.a.v. de planning en realisatie. Tevens is in deze rapportage opgenomen een uitsplitsing naar leeftijdscategorie, geslacht, afkomst (allochtoon / autochtoon) en vooropleiding. Ook de cijfers t.a.v. instroom en uitstroom over dat jaar zijn in deze rapportage opgenomen. Deze rapportage zal uiterlijk 1 april van elk kalenderjaar worden verstrekt. III. Jaarverslag Leeuwenborgh zal in de maand mei een jaarverslag verstrekken waar de jaarcijfers genoemd onder II opgenomen zijn. Deze cijfers worden, daar waar dat noodzakelijk is, toegelicht. Naast de jaarcijfers worden in het jaarverslag ook gegevens t.a.v. het rendement opgenomen. Deze gegevens betreffen: de beginsituatie c.q. het startniveau, de te bereiken doelstelling c.q. het eindniveau, het al dan niet gerealiseerde doel c.q. het resultaat en gegevens t.a.v. voortijdige uitstroom. Op basis hiervan kunnen vervolgens nadere afspraken over rendementspercentages gemaakt worden. Bij de beschrijving van de diverse productgroepen in de voorgaande hoofdstukken, is een nadere concretisering van de gemaakte afspraken opgenomen. 14

16 7. Het participatiebudget 7.1 Inleiding Op één januari 2009 is de Wet Participatiebudget in werking getreden. Met ingang van 1 januari 2009 worden de gemeentelijke middelen voor reïntegratie ( het WWB-werkdeel), inburgering en volwasseneneducatie gebundeld in één specifieke uitkering voor gemeenten, het Participatiebudget. 7.2 Wat houdt de Wet participatiebudget in? Het wetsvoorstel regelt de bundeling van de gemeentelijke middelen voor volwasseneneducatie, inburgeringsvoorzieningen en reïntegratie (Werkdeel WWB) in één specifieke uitkering voor gemeenten, het participatiebudget. In de nieuwe structuur bestaat er dus één geldstroom voor bovengenoemde beleidsterreinen. Gemeenten kunnen hieruit participatievoorzieningen financieren zoals educatieopleidingen, inburgeringsvoorzieningen en reïntegratievoorzieningen. Met het ontschotten van de verschillende budgetten wordt beoogd een bijdrage te leveren aan het vergroten van de arbeidsparticipatie, inburgering en maatschappelijke participatie door deelname aan volwasseneneducatie. De Tweede Kamer heeft bij de wet een drietal amendementen ingevoegd: 1. Het budget komt ook voor jongeren beschikbaar. 2. Er komt een experimenteermogelijkheid. 3. Oormerking en gedwongen winkelnering worden per 2010 respectievelijk 2011 afgeschaft. In 2009 geldt nog dat de middelen voor educatie moeten worden besteed aan bij roc s ingekochte educatieopleidingen. Met ingang van 2010 komt de oormerking voor educatie te vervallen. Dit betekent dat deze middelen in 2010 nog wel verplicht moeten worden besteed bij roc s, maar behalve aan educatieopleidingen ook kunnen worden besteed aan bij roc s ingekochte reïntegratie- of inburgeringsvoorzieningen. Met ingang van 2011 komt ook deze bestedingsverplichting bij roc s te vervallen. Daarnaast wordt op basis van een motie Spies/Spekman 50 miljoen uit het budget gelicht ten gunste van taal- en rekenonderwijs in het reguliere MBO. Het kabinet zal de Tweede Kamer hierover voor de behandeling van de onderwijsbegroting voor 2009 informeren. 7.3 Doel van de Wet participatiebudget Met het participatiebudget krijgen gemeenten één bedrag om mensen te stimuleren deel te nemen aan inburgering, werk of school. Ze kunnen met de bundeling van de drie bestaande budgetten voor reïntegratie en scholing middelen effectiever inzetten om mensen te helpen. De gemeente heeft vanaf 1 januari 2009 meer ruimte om participatievoorzieningen aan te bieden aan een grotere doelgroep. Voor een definitie van wat participatievoorzieningen zijn en wie na invoering van de Wet onder de doelgroep valt, zie hieronder. 7.4 Visie rond Participatiebudget Het Participatiebudget speelt op verschillende beleidsterreinen. Naast de drie beleidsterreinen die om een nadere afstemming en invulling vragen, kunnen ook nog andere beleidsterreinen bij dit onderwerp worden betrokken. Te denken valt aan de WMO, en het Jeugdbeleid. Het proces rond de invulling van een integrale beleidsvisie kan dus, naast de keuze voor wélke beleidsterreinen, óók samenhangen met de vraag hoe de verschillende beleidsterreinen binnen elke gemeente zijn ingevuld. Vallen de beleidsterreinen binnen een afdeling of sector dan zal het proces anders moeten worden ingevuld dan wanneer de beleidsterreinen over meerdere afdelingen of sectoren zijn verdeeld. Dit stelt gemeenten ook voor de keuze om meerdere beleidsterreinen volgens de indeling van het Participatiebudget opnieuw in te delen. 15

17 In het geval van de regio Westelijke Mijnstreek zullen de huidige samenwerkende gemeenten tevens moeten onderzoeken of en zo ja, op welke manier de samenwerking kan worden gecontinueerd. 7.5 Participatievoorziening De gemeente kan het Participatiebudget inzetten voor alle voorzieningen op het gebied van reïntegratie, inburgering en volwasseneneducatie. De gemeente kan ook combinaties van meerdere voorzieningen aanbieden. Alleen dient Sittard-Geleen vanwege de eerder gemaakte afspraken in het kader van GSB er rekening mee te houden dat zij het participatiebudget niet mag gebruiken voor het declareren van prestatieafspraken voor educatie en inburgering. Deze laatst genoemde prestatieafspraken mogen wel uit het Participatiebudget worden gefinancierd, maar zij tellen niet mee voor de afrekening van de prestaties in het kader van de BDU SIV. Alleen combinatietrajecten, gefinancierd in combinatie met gelden uit het WWB-deel, mogen voor dat WWB-deel uit het Participatiebudget worden gedeclareerd. Een combinatietraject van inburgering en educatie mag bij de afrekening rond de BDU-SIV wél worden meegeteld. 7.6 Doelgroep participatiebudget Het Participatiebudget kan worden ingezet voor één brede doelgroep, te weten: o Aan iedere in Nederland woonachtige Nederlander van achttien jaar en ouder; o Aan iedere in Nederland woonachtige vreemdeling van achttien jaar en ouder, die rechtmatig in Nederland verblijft (art. 8 Vreemdelingenwet 2000, onderdelen a-e en l); o Aan iedere in Nederland woonachtige persoon van zeventien jaar en ouder die heeft voldaan aan de kwalificatieplicht of aan wie een vrijstelling van die kwalificatieplicht is verleend Met het Participatiebudget kunnen gemeenten reïntegratievoorzieningen, inburgeringsvoorzieningen, educatieopleidingen en combinaties van deze voorzieningen financieren voor een brede doelgroep van iedereen van 18 jaar en ouder. In het wetsvoorstel is al opgenomen dat het participatiebudget kan worden ingezet voor 16- en 17-jarigen die zijn ontheven van de kwalificatieplicht of die al aan de kwalificatieplicht hebben voldaan. Zoals hierboven onder 7.2 al aangegeven, kan het participatiebudget ook worden ingezet voor jongeren van 16 of 17 jaar voor wie schooluitval dreigt, maar die door een leerwerktraject alsnog een startkwalificatie kunnen behalen. 7.7 Financiering Op 1 januari 2009 ontvangen de niet G-31 gemeenten de gemeentelijke middelen voor reintegratie (WWB werkdeel), volwasseneneducatie (OCW) en inburgeringsvoorzieningen (WWI) als één participatiebudget in één specifieke uitkering. De G-31 gemeenten, waaronder Sittard-Geleen, ontvangen ook een participatiebudget dat zal worden gevoed met de middelen die bestemd zijn voor reïntegratie. Daarbij bestaan dezelfde ruime bestedingsmogelijkheden als bij de niet-g31 gemeenten. De middelen voor inburgering en educatie ontvangen de G-31 gemeenten via het grote stedenbeleid (GSB). Het participatiebudget 2009 ziet er volgt uit:: participatiebudget SZW OCW WWI Beek , , , ,10 Schinnen , , , ,04 Stein , , , ,07 Sittard-Geleen , ,00 16

18 7.8 Sturing vanuit het Rijk: Outputverdeelmaatstaven Voor het onderdeel Educatie vindt bekostiging vanaf 2012 onder meer plaats via zogenaamde outputverdeelmaatstaven. Ook op dit onderwerp komen we in de loop van 2009 nog op terug. 7.9 Tijdplan Ondanks de inwerkingtreding van de Wet moeten de G 31-gemeenten, waaronder ook Sittard- Geleen, rekening houden met de afspraken die het kader van de BSU-SIV zijn gemaakt voor de jaren tot en met In de overgangsfase dient ook rekening te worden gehouden met de afspraken rond educatie en de verplichte winkelnering tot De gemeenten dienen zo snel mogelijk een visie ontwikkelen en keuzes te maken op welke manier zij het Participatiebudget willen inzetten. Zie hierboven ook onder paragraaf Visie rond participatiebudget. 17

19 Afkortingenlijst AOC = Agrarisch opleidingscentrum BDU/SIV = Brede doeluitkering/sociaal integratie Veiligheid BVE-raad = Landelijke brancheorganisatie van de onderwijsinstellingen in het middelbaar beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie BMF = Breed maatschappelijk functioneren GSB = Grote steden beleid HAVO = Hoger algemeen voortgezet onderwijs HBO = Hoger beroepsonderwijs MBO = Middelbaar beroepsonderwijs NT2 = Nederlands als tweede taal ROC = Regionaal opleidingscentrum SR = Sociale redzaamheid VAVO = Voortgezet algemeen volwassenenonderwijs VE = Volwasseneneducatie VMBO = Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs VO = Voortgezet onderwijs VWO = Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs WEB = Wet educatie en beroepsonderwijs WI = Wet inburgering WIN = Wet inburgering nieuwkomers WIW = Wet inschakeling werkzoekenden WO = Wetenschappelijk onderwijs 18