Notitie Basiseducatie gemeente Hoogeveen

Transcriptie

1 Notitie Basiseducatie gemeente Hoogeveen

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Landelijke beleidskaders 4 2. Gemeentelijke uitgangspunten Huidige uitvoering 7 3. Visie gemeente Hoogeveen Terug naar de basis 9 4. Regierol van de gemeente Verantwoording door ROC s VAVO Samenwerken Financiën Tot slot 15 Bijlagen 16 2

3 Inleiding De Wet Educatie Beroepsonderwijs uit 1995 schrijft voor dat gemeenten een visie hebben op de positie van basiseducatie in het totale gemeentelijke beleid. Het beleid van de gemeente Hoogeveen op het gebied van basiseducatie dateert uit Destijds is in de notitie Wat wil de gemeente op het gebied van Educatie ( ) een aantal speerpunten voor basiseducatie in Hoogeveen beschreven. Om het beleid voor basiseducatie te heroverwegen is deze beleidsnotitie opgesteld. De notitie dient als leidraad voor raad en college en als onderlegger voor de inkoop van cursussen op het terrein van basiseducatie. In de notitie wordt de rol van gemeente als regisseur uitgewerkt en wordt de integraliteit rond basiseducatie benadrukt. Landelijk worden er afwisselend 3 termen gebruikt om de inhoud van dit beleidsterrein aan te geven. De WEB heeft het over educatie, veelal wordt de term volwasseneneducatie gebruikt, maar wij kiezen voor basiseducatie. Dit omdat basiseducatie wat ons betreft beter weergeeft om welke vorm van educatie het hier gaat. De term volwasseneneducatie is echter behoorlijk ingebakken en zal dus ook nog wel gebruikt worden door deze en gene. Maar het heeft dus onze voorkeur om vanaf nu de term basiseducatie te gebruiken. 3

4 1. Landelijke beleidskaders In dit hoofdstuk worden de landelijke beleidskaders waarbinnen basiseducatie een rol speelt verder uitgewerkt. Wet educatie beroepsonderwijs (WEB) Uitgangspunt voor de uitvoering van basiseducatie is de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB) uit De doelstelling van basiseducatie is in deze wet als volgt geformuleerd: Educatie is gericht op de bevordering van de persoonlijke ontplooiing ten dienste van het maatschappelijk functioneren van volwassenen door de ontwikkeling van kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen op een wijze die aansluit bij hun behoeften, mogelijkheden en ervaringen alsmede bij maatschappelijke behoeften. Waar mogelijk sluit de educatie aan op het ingangsniveau van het beroepsonderwijs. Educatie omvat niet activiteiten op het niveau van het hoger onderwijs. Belangrijk hierbij is dat basiseducatie dus aansluit op het ingangsniveau van het beroepsonderwijs. Daarmee wordt het aanbod meteen duidelijk afgebakend. Basiseducatie leidt dus niet toe naar een startkwalificatie. Voor de uitvoering van de WEB ontvangen gemeenten een rijksbijdrage. De uitkering is gebaseerd op een aantal objectieve criteria, zoals: het aantal volwassen inwoners van een gemeente, het aantal mensen met een laag opleidingsniveau in een gemeente en het aantal niet-westerse volwassen allochtonen in een gemeente. Sinds 1 januari 2009 is de rijksbijdrage onderdeel van het Participatiebudget. Gemeenten kunnen besluiten naast de rijksbijdrage ook eigen budget in te zetten voor basiseducatie, maar in de praktijk gebeurt dit maar zelden. Gemeenten moeten de rijksbijdrage voor basiseducatie inzetten bij de Regionale Opleidingscentra in die gemeente. Deze verplichte besteding bij ROC s geldt nog tot in ieder geval Daarna is het bedoeling dat er marktwerking optreedt binnen basiseducatie. Wet Participatiebudget Met ingang van 1 januari 2009 zijn de Wet Inburgering, de WEB en het werkdeel van de Wet Werk en Bijstand gebundeld in de Wet Participatiebudget. De onderliggende materiewetten blijven van kracht, maar de budgetten zijn samengevoegd. Hierdoor moet het voor gemeenten makkelijker worden om onderling met de budgetten te schuiven. In het Participatiebudget wordt gewerkt met outputverdeelmaatstaven, die voor een deel bepalen welk budget een gemeente in de komende jaren krijgt. Hierbij gelden de prestaties van 2010 als indicator voor het budget 2012, 2011 voor 2013 etc. Voor alle 3 onderdelen van het Participatiebudget gelden verschillende verdeelmaatstaven. Rond basiseducatie is op 1 maart 2010 besloten dat de invoering van de outputverdeelmaatstaven wordt uitgesteld naar Het budget 2012 zal dus nog worden bepaald aan de hand van objectieve criteria; net zoals de budgetten totnogtoe werden bepaald. Het budget voor 2013 wordt echter voor 50% bepaald door de prestaties op de volgende outputverdeelmaatstaven. # Aantal ingekochte cursussen basiseducatie (wegingsfactor 30%) # Aantal ingekochte VAVO-trajecten (wegingsfactor 7,5%) # Aantal behaalde VAVO-diploma s (wegingsfactor 6,25%) # Aantal behaalde certificaten staatsexamen NT2 I of II (wegingsfactor 6,25%) 4

5 De verdeling van het budget voor basiseducatie (ministerie van OCW) wordt vanaf 2013 gebaseerd op 50% objectieve criteria en 50% output in het jaar Voor 2014 wordt het budget deels bepaald door prestaties in 2012 etc. Wet Inburgering (WI) In 2007 is de Wet Inburgering (WI) ingevoerd.in deze wet is bepaald dat oudkomers en nieuwkomers, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, verplicht moeten inburgeren. Zij krijgen hiervoor een opleidingsaanbod van de gemeente. Sinds 2008 kan er ook een aanbod gedaan worden aan nieuwkomers die niet verplicht zijn in te burgeren, zoals bijvoorbeeld Polen, Roemenen en Antillianen. Iedereen die een inburgeringstraject gaat volgen, doet een begintoets. In die toets wordt vastgesteld op iemand geletterd is, leerbaar is en welk niveau iemand heeft. Een groep inburgeraars (in principe zijn dat altijd inburgeringsplichtigen) is niet geletterd. Zij zijn analfabeet. Maar er is ook een groep die het Europees alfabet niet kent. Deze inburgeraars moeten eerst alfabetiseren. En daar ligt de link tussen de WI en de WEB: alfabetisering gebeurt namelijk in het kader van de WEB. Mensen zitten dus in een inburgeringstraject, maar de cursus wordt bekostigd uit de WEB. Dit is een van de redenen van het totstandkomen van de Wet Participatiebudget, waarin de budgetten van de WI, WEB en re-integratie gebundeld zijn. Deze wet maakt het eenvoudig voor gemeenten om te schuiven met WI en WEB gelden binnen het Participatiebudget. In de praktijk neemt alfabetisering een fors deel van het budget voor basiseducatie in beslag, waardoor er minder andere cursussen op het gebied van basiseducatie kunnen worden ingekocht. Wet Werk en Bijstand (WWB) De Wet Werk en Bijstand (per 1 januari 2004) is een belangrijk integraal wettelijk kader voor alle instrumenten die de gemeente inzet voor reïntegratie, arbeidstoeleiding of sociale activering voor uitkeringsgerechtigden en niet-uitkeringsgerechtigden. Mensen met een Wwb-uitkering die in een traject zitten, kunnen gebaat zijn bij één van de producten voor basiseducatie. Zo kan iemand die laaggeletterd is via basiseducatie een cursus volgen, die hem vervolgens helpt bij het vinden van werk (betaald of onbetaald). Mensen die moeite hebben met het huishoudboekje kunnen een cursus budgetbeheer volgen, et cetera. Zo kan basiseducatie een belangrijk onderdeel zijn in een re-integratietraject. Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs (VAVO) De gemeente draagt zorg voor het voorkomen van voortijdig schoolverlaten en het nemen van maatregelen om voortijdig schoolverlaters alsnog een startkwalificatie te laten behalen. Hierin is het het VAVO een belangrijk instrument. Doelgroepen Naar de letter van voorgaande wetten zijn de volgende doelgroepen van basiseducatie te noemen: - Iedereen van 18 jaar en ouder (ook niet-inwoners van de gemeente Hoogeveen); en 17-jarigen die zijn ontheven van de kwalificatieplicht of die al aan de kwalificatieplicht hebben voldaan; - jongeren van 16 en 17 jaar voor wie schooluitval dreigt, maar die door een leer-werktraject alsnog een startkwalificatie kunnen behalen; - jongeren in het praktijkonderwijs, zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudige gehandicapte kinderen waarvoor een startkwalificatie niet altijd haalbaar is; - Inburgeraars die gealfabetiseerd moeten worden of anderszins hun taalvaardigheid willen verbeteren; - Mensen in een re-integratietraject, die behoefte hebben aan een cursus op het terrein van basiseducatie; 5

6 2. Gemeentelijke uitgangspunten In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van het gemeentelijk beleid en de praktijk in de uitvoering rond basiseducatie. Notitie Basiseducatie ( ) Zoals in de inleiding vermeld is er in 2004 een notitie opgesteld genaamd Wat wil de gemeente op het gebied van Educatie ( ). Deze notitie is door het college vastgesteld. De doelstelling van basiseducatie wordt in de notitie als volgt beschreven: het bevorderen van maatschappelijke participatie en het verbeteren van de sociaal-maatschappelijke en inkomenspositie van de inwoners van de gemeente. Sociale Structuurvisie In de Sociale Structuurvisie stellen we dat iedere Hoogevener, jong en oud, ontplooiingskansen moet krijgen, waardoor hij zijn talenten optimaal kan benutten. Het doel hierbij is sociale en economische zelfredzaamheid. Deze visie komt dus overeen met die uit de notitie Basiseducatie. Verder wordt nadruk gelegd op het belang van het voorkomen en wegwerken van taalachterstanden. Dit geldt voor zowel kinderen als volwassenen. Ook vinden we maatschappelijke participatie belangrijk. Alle inwoners moeten mee kunnen doen aan de samenleving. Hierbij kan basiseducatie een instrument en handvat zijn. Wet Werk en Bijstand Op dit moment weten het Werkplein en de ROC s elkaar niet altijd goed te vinden. Er is niet goed bekend welke producten de ROC s in huis hebben en wat basiseducatie voor klanten kan betekenen. Het is belangrijk dat hier verbetering in optreedt. In de keten rond re-integratie werken ROC s steeds meer samen met andere partijen uit de keten, waarbij ook producten op het gebied van basiseducatie steeds meer in the picture komen. Wet Inburgering Zoals in het vorige hoofdstuk al gezegd, speelt basiseducatie een belangrijke rol in de inburgeringstrajecten van ongeletterden en laaggeletterden. Dit deel van de trajecten wordt uit de WEB gefinancierd. De alfabetiseringstrajecten worden in Hoogeveen uitgevoerd door het Alfa College. Op dit moment zijn er zo n 30 mensen uit Hoogeveen en De Wolden actief in een alfabetiseringstraject bij het Alfa College. VAVO Het Drenthe College biedt de mogelijkheid om een VAVO opleiding te volgen; hiervoor moeten leerlingen wel naar Assen, Groningen, Zwolle of (binnenkort) Meppel. Aanmelding bij het Drenthe College moet altijd via ROL verlopen, zodat de leerlingen waar het om gaat daar ook in beeld zijn. In 2009 en 2010 zijn er voor Hoogeveen en De Wolden samen 10 VAVO-trajecten in de productovereenkomst met het Drenthe College opgenomen. Niemand aan de kant (Re-integratiebeleid) In de nota Niemand aan de kant is basiseducatie niet apart benoemd. Maar zoals hiervoor al geschetst kunnen cursussen in het kader van basiseducatie erg goed passen in een re-integratietraject van klanten. Als we de doelgroep van basiseducatie op de Hoogeveense Trap uit Niemand aan de kant projecteren zien we hen op de begane grond voor de trap. Het merendeel bevindt zich onder de 6

7 zogenoemde rode streep, die gehanteerd wordt in Niemand aan de kant. Sommigen bevinden zich echter al op de eerste trede van maatschappelijke participatie en hulpverlening. Samenwerkingsverband De gemeente Hoogeveen en de gemeente De Wolden vormen een samenwerkingsverband voor wat betreft de uitvoering van basiseducatie. Tot de komst van het Participatiebudget was Hoogeveen centrumgemeente en ontving het ook de rijksbijdrage van De Wolden. Sinds 1 januari 2009 ontvangt De Wolden haar bijdrage zelfbinnen het Participatiebudget. Het samenwerkingsverband bestaat echter nog steeds. De raam- en productovereenkomsten worden door het samenwerkingsverband afgesloten. Relatie volwasseneneducatie met andere beleidsterreinen Basiseducatie is nauw verweven met een aantal andere beleidsterreinen die zich eveneens richten op kansarme en risicogroepen. De meest relevante zijn: sociale dienstverlening / bijstand: basiseducatie kan leiden tot beperking van de instroom in de bijstand en tot bevordering van uitstroom uit de bijstand; sociale activering: basiseducatie als middel om uitkeringsgerechtigden actief betrokken te houden bij de maatschappij; re-integratie: basiseducatie kan een instrument zijn om mensen te laten reïntegreren op de arbeidsmarkt; inburgering en integratie/samenlevingsbeleid: door basiseducatie worden anderstaligen in staat gesteld tot integratie en participatie; welzijn en zorg: basiseducatie kan mensen sociaal activeren en uit een isolement halen of houden, en dit kan weer leiden tot meer sociale samenhang in de eigen woonomgeving; voortijdig schoolverlaten / leerplicht: basiseducatie kan mensen in staat stellen zich als (jong)volwassene alsnog te kwalificeren voor een beroep of een vervolgstudie; vrijwilligerswerk: basiseducatie kan mensen stimuleren als vrijwilliger aan de slag te gaan en hen in hun vrijwilligerswerk de benodigde vaardigheden aan te leren; buurt- / wijkleefbaarheid: basiseducatie kan een onderdeel zijn van de integrale aanpak van buurt- en wijkleefbaarheid. Basiseducatie heeft dus zowel een preventieve, onderhoudende als curatieve werking. Bij het formuleren van beleid voor basiseducatie is afstemming met de gerelateerde beleidsterreinen van groot belang. Niet alleen vanwege de inhoud, maar ook vanwege de financiële mogelijkheden binnen de diverse beleidsvelden. Een goede afstemming van de middeleninzet zal leiden tot een effectieve en efficiënte inzet van gemeentelijke middelen. 2.1 Huidige uitvoering Er wordt al een aantal jaren gewerkt volgens de methodiek van raamovereenkomsten en productovereenkomsten. Dit vindt zijn oorsprong in de beleidsnotitie uit De raamovereenkomst, die in principe voor meerdere jaren wordt afgesloten, wordt jaarlijks uitgewerkt in een productovereenkomst en een jaarprogramma. Zowel de raamovereenkomsten als de productovereenkomsten hebben een looptijd tot 1 januari Deze beleidsnotitie is dus ook de opmaat en onderlegger voor de nieuwe overeenkomsten. Als bijlage bij de productovereenkomst wordt jaarlijks het aanbod door de ROC s vastgesteld. Dit is anders dan in 2004 bedoeld; in de beleidsnotitie werd juist voor deze methodiek gekozen om flexibeler in te kunnen kopen bij ROC s. In de raamovereenkomst werd een bepaald basisaanbod educatie vastgelegd, in de productovereenkomsten werd er jaarlijks specifiek aanbod ingekocht en ook jaarlijks kon er, op basis van offerte en specifieke educatieve vraag, nog aanbod worden 7

8 ingekocht. In de huidige praktijk is het echter zo dat het totale budget in de productovereenkomsten wordt weggezet bij beide ROC s. In Hoogeveen is een raamovereenkomst gesloten met de ROC s Alfa College en Drenthe College. Hierin is overeengekomen, dat bij beide colleges 50% van de rijksbijdrage wordt besteed. Dit impliceert meteen dat andere ROC s voor Hoogeveen geen educatieaanbod verzorgen. Genoemde verhouding is historisch bepaald en ligt tot 1 januari 2011 vast. Hierna moeten nieuwe raamovereenkomsten gesloten worden, waarbij de verhouding van ingezette budgetten per ROC opnieuw bekeken kan worden. Het verdient aanbeveling om bij de nieuwe verhouding niet de volle 1005 dicht te timmeren, maar een deel van het gemeentelijk budget te bestempelen als vrij inzetbaar. Hiermee kan op actuele ontwikkelingen ingesprongen worden. De raamovereenkomsten zijn gesloten in het samenwerkingsverband met de gemeente De Wolden en lopen per 1 januari 2011 af. In het momenteel gehanteerde model is er sprake van het besteden van de rijksbijdrage bij de ROC s op basis van docenturen. Er is periodiek overleg over de ingezette uren, maar er is weinig flexibiliteit. De gemeente voert verder weinig regie. 8

9 3. Visie gemeente Hoogeveen In de loop der jaren zijn er in het Hoogeveense aanbod van basiseducatie steeds meer cursussen geslopen, die wat verder af staan van de oorspronkelijke doelstelling en doelgroepen uit de WEB. Zo werden er bijvoorbeeld cursussen EHBO en Engels als 2 e taal aangeboden, maar ook computercursussen waarbij het niet meer ging om basisvaardigheden. Dit ruime aanbod werd mede veroorzaakt door het vrij ruime budget dat er door het Rijk voor basiseducatie beschikbaar werd gesteld. Door deze verruiming werd ook gebruik gemaakt van het aanbod door groepen uit de samenleving, die deze cursussen prima zelf zouden kunnen betalen. De scheidslijn tussen bijvoorbeeld de Volksuniversiteit en basiseducatie vervaagde hierdoor, waardoor een soort concurrentie ontstond. Bovendien werd het totale beschikbare budget voor een jaar meteen in de productovereenkomsten weggezet. Er werd dus geen geld gereserveerd om in het betreffende jaar flexibel in te zetten. Mede hierdoor ontstond het vrij ruime budget en de verruiming van het aanbod. Met deze notitie willen we terug naar de basis van de basiseducatie. Door de doelgroepen van de basiseducatie in Hoogeveen duidelijk te benoemen en helder te omschrijven welk niveau bij basiseducatie hoort, wordt voor iedereen zichtbaar wat en voor wie basiseducatie in Hoogeveen is. Deze duidelijkheid wordt vervolgens vertaald in de opdracht die wij verstrekken aan de ROC s in het kader van basiseducatie. We kunnen gerichter producten inzetten om onze doelstellingen te bereiken. 3.1 Terug naar de basis Met de doelstelling van de WEB (met name de passage ten dienste van het maatschappelijk functioneren van volwassenen) en de hiervoor genoemde gemeentelijke speerpunten in gedachten, willen we de middelen voor basiseducatie specifieker inzetten voor duidelijk benoemde doelgroepen. Het terugbrengen van de rijksbijdrage in 2010 en 2011 noodzaakt ons ook tot deze nieuwe koers. Verder willen we meer regie op dit beleidsterrein gaan voeren. Daarvoor gaan we een andere werkwijze hanteren dan de afgelopen jaren. In deze werkwijze geven wij duidelijker aan bij de ROC s welke producten we willen inzetten en ten behoeve van welke doelgroepen. Kortom: we willen naar een inkooprelatie toe, waarbij niet vantevoren is vastgelegd hoe de inkoopverhouding is tussen beide ROC s. Zoals al eerder is aangegeven is basiseducatie geen doel op zich, maar een instrument dat ingezet kan worden om lokaal-politieke doelstellingen te realiseren. Het streven van de gemeente Hoogeveen is het aanbieden van basiseducatie vanuit een maatschappelijk belang. Educatie en scholing zijn instrumenten die in belangrijke mate bijdragen aan de realisatie van meerdere gemeentelijke beleidsdoelen. Bovendien passen ze in de visie van een leven lang leren en talentontwikkeling, zoals Hoogeveen die voorstaat. Om in een snel en permanent veranderende samenleving te voorkomen dat burgers buiten de boot vallen, moeten vormen van permanente educatie worden aangeboden. Het geeft de burgers de gelegenheid om niet afgeronde of verouderde opleidingen te actualiseren en mee te blijven doen in de samenleving. 9

10 Hierbij hanteert de gemeente Hoogeveen de volgende doelgroepen: 1. Laaggeletterden We willen rond basiseducatie in de eerste plaats inzetten op de aanpak van laaggeletterdheid, die in Hoogeveen boven het landelijk gemiddelde ligt. Dit heeft onze prioriteit. Geletterdheid wordt door de OESO gedefinieerd als 'de vaardigheid om schriftelijk informatie die functioneel is in het leven van alledag (thuis, werk en samenleving) te begrijpen en adequaat te gebruiken'. 'Laaggeletterdheid' is het onvermogen hiertoe. Hoeveel laaggeletterden zijn er in de gemeente Hoogeveen? In 2005 heeft CINOP (adviesbureau op het gebied van opleiden en ontwikkelen) een extrapolatie van landelijke gegevens naar de lokale situatie gemaakt. In Hoogeveen ligt het geschatte percentage laaggeletterden hoger dan landelijk, namelijk 15% tegen 13%. In absolute getallen komt dit neer op ca laaggeletterden. Onderstaande figuur laat zien hoe Hoogeveen scoort ten opzichte van de landelijke cijfers met betrekking tot een aantal variabelen. Van deze variabelen is vastgesteld dat ze in sterke mate correleren met laaggeletterdheid. Hoogeveen scoort op 4 van de 5 variabelen hoger dan het landelijk gemiddelde. Basiseducatie leent zich bij uitstek om laaggeletterdheid aan te pakken. Een complex vraagstuk bij het bestrijden van laaggeletterdheid is het vinden en bereiken van de doelgroep. Mensen die laaggeletterd zijn weten dit over het algemeen goed te verbloemen en hebben bovendien vaak schroom om zichzelf te melden. In het signaleren en aanpakken van laaggeletterdheid hebben we de partners in de keten nodig. Immers ook klantmanagers bij het Werkplein, consulenten van het bureau Recht op Leren (ROL), medewerkers van Stichting Welzijnswerk (SWW) en mensen van de Bibliotheek kunnen laaggeletterdheid signaleren en mensen toeleiden naar cursussen lezen en schrijven. In overleg met beide ROC s wordt er een aanvalsplan laaggeletterdheid opgezet. Notitie Basiseducatie gemeente Hoogeveen 10

11 1a. Analfabeten Hoewel ze onderdeel zijn van de groep laaggeletterden, noemen we deze doelgroep hier toch apart. Over het algemeen zijn het mensen die verplicht moeten inburgeren. Zij worden, voorafgaand aan een inburgeringstraject, in een alfabetiseringstraject geplaatst bij het Alfa College. Zo n traject duurt 1 tot 3 jaar, al naar gelang bij de begintoets is ingeschat. 1b. Adigibeten Zoals hiervoor aangegeven zijn digitale basisvaardigheden bijna onmisbaar in de huidige samenleving. Ze vormen een onderdeel van geletterdheid. Met name voor de beroepsbevolking zijn ze steeds belangrijker. Voor deze groepen willen wij een basiscursus op het gebied van digitale vaardigheden aanbieden. Basis betekent hierbij dat mensen na het volgen van een dergelijke cursus in staat zijn om een Word document te maken, een te versturen, te telebankieren en basaal kunnen surfen op internet. Fotobewerking en een website bouwen rekenen we dus niet tot de basisvaardigheden. De laatste jaren is gebleken dat veel laaggeletterden zich bij de ROC s melden voor een computercursus, zodat ze een legitimatie hebben om naar het ROC te gaan. De verborgen vraag is echter een cursus lezen en schrijven. De computercursus fungeert dus ook als vindplaats voor laaggeletterden. 2. VAVO-leerlingen Een andere doelgroep van basiseducatie zijn leerlingen die zijn uitgevallen op het middelbaar onderwijs en die alsnog een opleiding willen volgen. Zij kunnen gebruik maken van een VAVOtraject. Dit is dus tweedekans onderwijs. De afgelopen jaren zijn er steeds meer inwoners die zicht hebben aangemeld voor een VAVO-traject en de verwachting is dat het aantal nog verder zal toenemen. Wij vinden tweedekans onderwijs belangrijk en willen dus kunnen voldoen aan de vraag naar VAVO-trajecten. Bovendien telt het aantal VAVO-trajecten dat jaarlijks in een gemeente wordt ingezet, mee in de verdeling van het Participatiebudget in de komende jaren. Het is dus zaak hierop ook in te zetten, omdat er anders een deel van het budget verloren gaat. 3. Vrijwilligers Binnen basiseducatie worden cursussen aangeboden, die het vrijwilligerswerk versterken. Dat zijn cursussen als vergadertechnieken, fondsenwerving, maar ook deskundigheidsbevordering etc. De vraag vanuit vrijwillligers verschuift hierin steeds meer naar workshops. Van ROC s wordt verwacht dat zij in kunnen spelen op deze vraag van vrijwilligers. Er wordt ingespeeld op de vraag naar cursussen die er vanuit vrijwilligers is. Hierbij bepaalt de gemeente wat er binnen de kaders van basiseducatie valt. Cursussen als HACCP en EHBO vallen in het beleid van de gemeente Hoogeveen niet onder de noemer van basiseducatie. 11

12 4. Regierol van de gemeente Hoe gaat de gemeente Hoogeveen de regierol op dit beleidsterrein oppakken en vormgeven? En hoe gaat dat in het samenwerkingsverband met De Wolden? - De relatie tussen de gemeente en de ROC s is per 1 januari 2011 een inkooprelatie. De gemeente is de opdrachtgever en de ROC s zijn opdrachtnemer. In de nieuwe werkwijze bepaalt de gemeente welke cursussen zij in een bepaald jaar in wil kopen en ten behoeve van welke doelgroepen. Er wordt gerekend met trajectprijzen per cursus en per deelnemer. Hierbij wordt een systematiek gehanteerd, waarbij het aantrekkelijk is voor ROC s om per cursus veel deelnemers te realiseren. - De verhouding 50/50 zoals die tot 1 januari 2011 is vastgelegd in de raamovereenkomst is in de nieuwe aanpak niet leidend. Kwaliteit van de aangeboden cursussen is leidend. Uiteraard zal hierbij wel rekening gehouden worden met het belang dat de gemeente hecht aan het naast elkaar functioneren van twee ROC s in de gemeente Hoogeveen. Overeenkomstig de gedachten in 2004 zal er budget gereserveerd worden voor het inkopen van cursussen als antwoord op een acute vraag. Zo kan er er snel worden ingekocht als er behoefte aan is. Het project aanpak Jeugdwerkloosheid is hier een goed voorbeeld van; er is direct een cursus ingekocht bij het Drenthe College. - De ROC s gaan werken met productenboeke n en rapporteren op een manier die de gemeente vraagt. De productenboeken worden door de ROC s onder de aandacht gebracht bij het Werkplein en andere ketenpartners, zodat het werkveld weet welke cursussen er ingekocht kunnen worden. - De accountmanager educatie vanuit de gemeente overlegt periodiek met beide ROC s, het Werkplein en de gemeente De Wolden om de regie duidelijk in handen te houden. Aanpassingen aan de inkoop zijn altijd mogelijk, maar wel altijd in onderling overleg. Deze accountmanager zorgt ook voor verbinding met andere partijen op het speelveld en zet zich in voor een totaalaanpak. De ROC s benoemen ook een accountmanager, die de relaties met de gemeente en het Werkplein onderhoudt en snel in kan spelen op de vraag naar cursussen. - Bij de regierol past verder, dat de gemeente duidelijk in beeld heeft welke vraag er is naar basiseducatie. Zowel vanuit het Werkplein en ketenpartners, vanuit de vrijwilligerswereld en vanuit de bevolking. Mede op basis van de rapportages wordt het cursusaanbod voor het volgende jaar bepaald. Ook wordt er jaarlijks goed geëvalueerd. 4.1 Verantwoording door ROC s In de huidige methodiek is de manier van verantwoording door ROC s vastgelegd in de productovereenkomsten. Er moet halfjaarlijks worden gerapporteerd op een behoorlijk aantal punten,zoals het aantal gerealiseerde trajecten, het aantal deelnemers per groep, geslacht, leeftijd, woonplaats, geboortedatum en bsnummer, etc. In de praktijk van de laatste jaren was de regie van de gemeente op de verantwoording niet bijzonder scherp. Weliswaar was er periodiek overleg met de ROC s; er kan belangrijke beleidsinformatie gemist zijn. Ook werd er niet altijd op alle punten verantwoord. 12

13 De komende jaren moet de gemeente daarom duidelijker regie voeren op de verantwoording door ROC s. Wat willen we van de ROC s weten voor het bepalen van ons beleid en hoe willen we die informatie aangeleverd krijgen? Inmiddels is hiervoor al een model ontwikkeld, waarin we kunnen zien waar de mensen vandaan komen die gebruik maken van basiseducatie, of er een relatie is met het Werkplein, of er cursussen uitvallen en waarom, wie de mensen heeft aangemeld, wat het start- en eindniveau is, wat de prijs per product en per deelnemer is, en nog veel meer. Het Drenthe College gebruikt deze methode al; we gaan met het Alfa College in gesprek om te kijken of zij de methode ook zo snel mogelijk kunnen gaan gebruiken. 4.2 VAVO Onderdeel van de regierol is dat leerlingen die een VAVO-traject gaan volgen, zich eerst gemeld hebben bij het RMC. Deze leerlingen worden vervolgens aangemeld bij het Drenthe College (het Alfa College biedt geen VAVO-trajecten aan). Mocht besloten worden dat de VAVO-leerling naar een ander ROC gaat, loopt de financiële afhandeling daarvan nog steeds via het Drenthe College. Er is dus een aan aannemer-onderaannemer-constructie. Deze afspraken liggen al enige jaren vast. Het is wel zaak hierop te blijven toezien. Er zijn namelijk ook leerlingen die zich zelf melden bij een ROC, waarna er nog wel eens een rekening bij de gemeente terecht komt. 4.3 Samenwerken De voorgaande jaren is er op het gebied van basiseducatie samengewerkt met de gemeente De Wolden. Die samenwerking is geformaliseerd in een samenwerkingsverband. Tot 1 januari 2009 (invoering Wet Participatiebudget) kreeg Hoogeveen als centrumgemeente de budgetten voor basiseducatie voor beide gemeenten. Na 1 januari krijgen zowel Hoogeveen als De Wolden hun rijksbijdragen apart. Desalniettemin heeft het de voorkeur om als samenwerkingsverband verder te gaan. Hierbij speelt de samenwerking met De Wolden in het Werkplein Hoogeveen een strategische rol. Verder zal de samenwerking tussen het Werkplein en de ROC s beter vorm gegeven moeten worden. Hierin hebben alle partijen een verantwoordelijkheid en belang. Door het aanstellen van accountmanagers aan beide zijden moet dit gestalte krijgen. 13

14 5. Financiën Voor de uitvoering van de WEB ontvangen gemeenten een rijksbijdrage. De uitkering is gebaseerd op een aantal objectieve criteria, zoals: het aantal volwassen inwoners van een gemeente, het aantal mensen met een laag opleidingsniveau in een gemeente en het aantal niet-westerse volwassen allochtonen in een gemeente. Sinds 1 januari 2009 is de rijksbijdrage onderdeel van het Participatiebudget. Gemeenten kunnen besluiten naast de rijksbijdrage ook eigen budget in te zetten voor basiseducatie, maar in de praktijk gebeurt dit maar zelden. Gemeenten moeten de rijksbijdrage voor basiseducatie inzetten bij de Regionale Opleidingscentra in die gemeente. Deze verplichte besteding bij ROC s geldt nog tot in ieder geval Daarna is het bedoeling dat er marktwerking optreedt binnen basiseducatie. Zoals gezegd is er in 2010 een fikse korting toegepast op het onderdeel basiseducatie binnen het Participatiebudget. In 2011 zal een vergelijkbare korting nog eens plaatsvinden. overzicht budget Basiseducatie: 2008 : : : : (schatting) In 2011 zal er naar verwachting nog 25% bezuinigd worden op het onderdeel Basiseducatie binnen het Participatiebudget. Dit maakt het nog belangrijker dat er duidelijke beleidsmatige keuzes gemaakt worden. En ook bij een duidelijke keuze voor de genoemde doelgroepen zal het moeilijk zijn om te voldoen aan de vraag. In 2010 is namelijk al duidelijk geworden dat het budget maar minimaal is. Een aantal cursussen computerbasisvaardigheden moest geschrapt worden, vanwege budgettaire krapte. Uiteraard kunnen er extra gemeentelijke middelen ingezet worden of kan er geschoven worden met de budgetten uit het Participatiefonds, maar ook binnen die andere budgetten zijn de marges niet heel ruim. Op het moment dat de uitgangspunten van deze visie zijn vastgesteld, worden er nadere voorstellen over de financiële opties gedaan. 14

15 6. Tot slot Door het vaststellen van deze visie ligt er beleid op het terrein van basiseducatie voor de komende 4 jaren. Er zijn duidelijke speerpunten benoemd en er is duidelijk weergegeven wat onder de noemer van basiseducatie valt. De regierol van de gemeente en de relatie tussen gemeente en ROC s zijn helder benoemd. Via accountmanagement worden de contacten met de ROC s en de gemeente De Wolden goed onderhouden. De ROC s weten wie ze kunnen aanspreken bij de gemeente Hoogeveen. Deze visie dient als onderlegger voor de af te sluiten raamovereenkomst met de ROC s voor de komende 4 jaren. Na vaststelling wordt de notitie aan de ROC s toegestuurd en vindt er overleg plaats over de nieuwe raamovereenkomst. 15

16 Bijlage 1: Actielijst Om de voorgestelde actiepunten te realiseren en de uitvoering daarvan te kunnen monitoren en sturen is deze actielijst opgesteld. Deze actielijst loopt tot 1 januari 2013, omdat per die datum de huidige situatie wijzigt. Vanaf 2013 zal er naar alle waarschijnlijkheid geen verplichte inkoop bij ROC s meer zijn en moet dus een heroverweging gemaakt over samenwerkingspartners. datum actie verantwoordelijke(n) einddatum nov 2010 Opstellen raamovereenkomst gemeente dec 2010 Opstellen productovereenkomsten gemeente jan-apr 2011 Formuleren aanpak laaggeletterdheid gemeente, ROC s, Werkplein jan-apr 2011 Inventarisatie laaggeletterheid onder klanten Werkplein april-mei 2011 Workshops herkennen laaggeletterdheid baliemedewerkers gemeente dec jan 2011 Aanstellen accountmanagers bij ROC s ROC s april-juni 2011 ROC s presenteren zich binnen Werkplein ROC s, Werkplein nov 2011 Opstellen raamovereenkomst gemeente dec 2011 Opstellen productovereenkomsten gemeente jan-feb 2012 Evalueren aanpak laaggeletterdheid gemeente, ROC s maart 2012 Bijstellen aanpak laaggeletterdheid gemeente, ROC s aug-sept 2012 Oriëntatie op werkwijze en partners per 2013 gemeente