Aan de commissie Inwonerszaken

Transcriptie

1 Made, 9 oktober 2002 Commissievergadering d.d. 27 november 2002 Aan de commissie Inwonerszaken Agendapunt: Onderwerp: Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten van de gemeente Drimmelen voor de Volwasseneneducatie Toelichting: In het belang van de uitvoering van de gemeentelijke taak in het kader van de Volwasseneneducatie is het noodzakelijk, dat er regionale eenheid en duidelijkheid is omtrent de doelgroepen en de activiteiten op dit gebied. Bijgaand treft U een notitie aan en een concept beleidskader, waarin een en ander is geregeld. Naar de inhoud van beide stukken verwijzen wij U. Wij stellen voor de raad in zijn vergadering van 12 december 2002 het beleidskader vast te laten stellen. Advies commissie:

2 Aan de Raad. Made, 6 december 2002 Raadsvergadering d.d. 12 december 2002 Agendapunt: Onderwerp: Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten van de gemeente Drimmelen voor de Volwasseneneducatie Voorstel: Beleidskader vaststellen Financiële gevolgen: geen Toelichting: Vorig jaar is tussen de gemeenten in de regio Breda (Drimmelen, Etten- Leur, Geertruidenberg, Moerdijk, Oosterhout, Zundert en Breda) en het ROC Baronie College, dat in deze regio de volwasseneneducatie en de inburgeringscursussen uitvoert, de afspraak gemaakt dat de gemeenten duidelijk zullen gaan aangeven voor welke doelgroepen zij educatie willen inkopen. In het bijgevoegde - in nauwe samenwerking tussen de bovengenoemde partijen ontwikkelde - Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten zijn deze doelgroepen uitvoerig beschreven. Tevens is in dit Beleidskader aangegeven welke educatie zij voor deze doelgroepen willen inkopen, en welke soort budgetten (niet de hoogten hiervan) beschikbaar zijn. Met de bestuurlijke vaststelling van het Beleidskader, zijn voor de komende vier jaren de belangrijkste doelgroepen van de volwasseneneducatie vastgelegd. Deze duidelijkheid is voor alle betrokkenen van belang

3 Binnen de kaders van het onderhavige beleidsplan kunnen vervolgens jaarlijks de concrete afspraken in de jaarlijks af te sluiten productovereenkomsten worden vastgelegd. In het jaar 2005 wordt het Beleidskader geëvalueerd. Dit Beleidskader gaat niet alleen over de volwasseneneducatie. Dat is ook niet mogelijk, omdat de volwasseneneducatie veel raakvlakken heeft met andere beleidsterreinen, zoals het activeringsbeleid van Sociale Zaken (reïntegratietrajecten naar werk of naar sociale activering), het oudkomersbeleid, het nieuwkomersbeleid en het onderwijsbeleid (voortijdige schoolverlaters en het onderwijskansenbeleid). Op al deze terreinen wordt hetzelfde beleid gevoerd: het inkopen van trajecten die gericht zijn op toeleiding naar een arbeidsplaats, sociale of maatschappelijke activering en opvoedingsondersteuning. De volwasseneneducatie gaat naast de toeleiding naar werk, veelal middels scholing. ook over oudkomers die NT2-cursussen volgen bij de Taalschool en over voortijdige schoolverlaters omdat een aantal van hen een opleiding krijgt in het voorgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). Volwasseneneducatie is echter (vooral?) ook een tweede kans onderwijs voor die volwassenen, die - om wat voor reden dan ook - in het verleden geen of geen voldoende opleiding hebben genoten en die alsnog - om beter maatschappelijk en/of sociaal te kunnen functioneren - een opleiding willen volgen of voltooien. In dit Beleidskader worden ten aanzien van doelgroepen, educatieve activiteiten en financiering drie belangrijke voorstellen gedaan. 1 In dit Beleidskader worden dertien belangrijke doelgroepen voor de gemeenten beschreven. Het zijn globaal de doelgroepen waarvoor op dit moment educatie wordt ingekocht. De gemeenten kiezen, in het kader van de doelgroepen van de volwasseneneducatie, uit de groep van dertien zeven doelgroepen met top-prioriteit : 2. De educatieve trajecten voor de eerdergenoemde doelgroepen dienen - waar mogelijk - vooral duale trajecten te zijn. 3. De diverse rijksbijdragen (scholing en activering Wiw, regeling oudkomers, Wet inburgering nieuwkomers, Regionale Meld-en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten, etc.) worden in eerste aanleg besteed voor die betreffende doelgroep en het doel waarvoor zij zijn verstrekt. De gelden van de reguliere rijksbijdrage educatie en VAVO worden daarna aanvullend ingezet. Voor sommige doelgroepen is de reguliere rijksbijdrage echter de enige aangewezen geldstroom, die dan ook voor zo n doelgroep wordt ingezet

4 Het beleidskader vormt tezamen met de meerjarige raamovereenkomst de basis voor de uitvoering van de volwasseneneducatie, middels de jaarlijks (of mogelijk ook meerjarig) vast te stellen productovereenkomst. Uitgangspunt bij de besteding van de rijksbijdrage is, dat het volledige bedrag wordt ingezet om zoveel mogelijk personen in die groep te plaatsen, waar deze thuis horen. Om die reden is het noodzakelijk, dat wordt voortgegaan op de lijn van de regionale inkoop en samenwerking. om de totale middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Alleen gemeenten, die eigen middelen inzetten kopen extra in voor een door hen specifiek te benoemen doelgroep. Ter informatie wordt vermeld, dat de te besteden rijksbijdragen voor de gemeenten Drimmelen en Geertruidenberg centraal via de gemeente Drimmelen lopen. Voor het kalenderjaar 2003 zijn deze rijksbijdragen vooralsnog vastgesteld op respectievelijk: Geertruidenberg: Drimmelen: Totaal: Het vaststellen van het regionaal gelijkluidende beleidskader schept voor de uitvoering van de volwasseneneducatie een stevige en goede basis. Op 27 november 2002 is de commissie Inwonerszaken over dit voorstel gehoord.... Wij stellen U voor het ter inzage liggende Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten van de gemeente Drimmelen voor de Volwasseneneducatie vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Drimmelen, De secretaris, De burgemeester, Mr. C.M.G.H. Wortel J. Elzinga Bijlagen: beleidskader Ter inzage: beleidskader Ambtelijke coördinatie: J. Hendrikx afdeling: Onderwijs behandeld door: J. Hendrikx portefeuillehouder: weth. van Meggelen - 4 -

5 De Raad van de gemeente Drimmelen; Overwegende het voorstel van Burgemeester en wethouders van 6 december 2002; Gelet op het advies van de commissie Inwonerszaken van 27 november 2002; Besluit: Vast te stellen het Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten van de gemeente Drimmelen voor de Volwasseneducatie. Made, 12 december 2002 De Raad voornoemd, De griffier, De voorzitter, - 5 -

6 Notitie ten behoeve van de vaststelling van het: Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten van de gemeente Drimmelen voor de Volwasseneneducatie. Vorig jaar is tussen de gemeenten in de regio Breda (Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Moerdijk, Oosterhout, Zundert en Breda) en het ROC Baronie College, dat in deze regio de volwasseneneducatie en de inburgeringscursussen uitvoert, de afspraak gemaakt dat de gemeenten duidelijk zullen gaan aangeven voor welke doelgroepen zij educatie willen inkopen. In het bijgevoegde - in nauwe samenwerking tussen de bovengenoemde partijen ontwikkelde Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten zijn deze doelgroepen uitvoerig beschreven. Tevens is in dit Beleidskader aangegeven welke educatie zij voor deze doelgroepen willen inkopen, en welke soort budgetten (niet de hoogten hiervan) beschikbaar zijn. Met de bestuurlijke vaststelling van het Beleidskader, zijn voor de komende vier jaren de belangrijkste doelgroepen van de volwasseneneducatie vastgelegd. Deze duidelijkheid is voor alle betrokkenen van belang. Binnen de kaders van het onderhavige beleidsplan kunnen vervolgens jaarlijks de concrete afspraken in de jaarlijks af te sluiten productovereenkomsten worden vastgelegd. In het jaar 2005 wordt het Beleidskader geëvalueerd. Dit Beleidskader gaat niet alleen over de volwasseneneducatie. Dat is ook niet mogelijk, omdat de volwasseneneducatie veel raakvlakken heeft met andere beleidsterreinen, zoals het activeringsbeleid van Sociale Zaken (reïntegratietrajecten naar werk of naar sociale activering), het oudkomersbeleid, het nieuwkomersbeleid en het onderwijsbeleid (voortijdige schoolverlaters en het onderwijskansenbeleid). Op al deze terreinen wordt hetzelfde beleid gevoerd: het inkopen van trajecten die gericht zijn op toeleiding naar een arbeidsplaats, sociale of maatschappelijke activering en opvoedingsondersteuning. De volwasseneneducatie gaat naast de toeleiding naar werk, veelal middels scholing. ook over oudkomers die NT2-cursussen volgen bij de Taalschool en over voortijdige schoolverlaters omdat een aantal van hen een opleiding krijgt in het voorgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). Volwasseneneducatie is echter (vooral?) ook een tweede kans onderwijs voor die volwassenen, die - om wat voor reden dan ook - in het verleden geen of geen voldoende opleiding hebben genoten en die alsnog - om beter maatschappelijk en/of sociaal te kunnen functioneren - een opleiding willen volgen of voltooien. In dit Beleidskader worden ten aanzien van doelgroepen, educatieve activiteiten en financiering drie belangrijke voorstellen gedaan. 1 In dit Beleidskader worden dertien belangrijke doelgroepen voor de gemeenten beschreven. Het zijn globaal de doelgroepen waarvoor op dit moment educatie wordt ingekocht. De gemeenten kiezen, in het kader van de doelgroepen van de volwasseneneducatie, uit de groep van dertien zeven doelgroepen met top-prioriteit : - 6 -

7 2. De educatieve trajecten voor de eerdergenoemde doelgroepen dienen - waar mogelijk - vooral duale trajecten te zijn. 3. De diverse rijksbijdragen (scholing en activering Wiw, regeling oudkomers, Wet inburgering nieuwkomers, Regionale Meld-en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten, etc.) worden in eerste aanleg besteed voor die betreffende doelgroep en het doel waarvoor zij zijn verstrekt. De gelden van de reguliere rijksbijdrage educatie en VAVO worden daarna aanvullend ingezet. Voor sommige doelgroepen is de reguliere rijksbijdrage echter de enige aangewezen geldstroom, die dan ook voor zo n doelgroep wordt ingezet. Het beleidskader vormt tezamen met de meerjarige raamovereenkomst de basis voor de uitvoering van de volwasseneneducatie, middels de jaarlijks (of mogelijk ook meerjarig) vast te stellen productovereenkomst. Uitgangspunt bij de besteding van de rijksbijdrage is, dat het volledige bedrag wordt ingezet om zoveel mogelijk personen in die groep te plaatsen, waar deze thuis horen. Om die reden is het noodzakelijk, dat wordt voortgegaan op de lijn van de regionale inkoop en samenwerking. om de totale middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Alleen gemeenten, die eigen middelen inzetten kopen extra in voor een door hen specifiek te benoemen doelgroep. Ter informatie wordt vermeld, dat de te besteden rijksbijdragen voor de gemeenten Drimmelen en Geertruidenberg centraal via de gemeente Drimmelen lopen. Voor het kalenderjaar 2003 zijn deze rijksbijdragen vooralsnog vastgesteld op respectievelijk: Geertruidenberg: Drimmelen: Totaal: Het vaststellen van het regionaal gelijkluidende beleidskader schept voor de uitvoering van de volwasseneneducatie een stevige en goede basis. Made, 9 oktober 2002 JGH /Onderwijs - 7 -

8 Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten van de gemeente DRIMMELEN (gelijkluidend voor de gemeenten Breda; Oosterhout; Etten-Leur; Geertruidenberg; Moerdijk en Zundert) voor de periode 2003 t/m Oktober INDEX: 8-8 -

9 Hoofdstuk I. Hoofdstuk II Samenvatting. Inleiding. Hoofdstuk III. Uitgangspunt van de gemeenten: iedereen kan meedoen (participatie). Hoofdstuk IV.Karakterisering van de volwasseneneducatie. Hoofdstuk V. De belangrijkste doelgroepen van de gemeenten. Hoofdstuk VI.Een beschrijving van de educatieve activiteiten op hoofdlijnen. Bijlagen: Een beschrijving van de doelgroepen van gemeentelijk beleid en de educatieve activiteiten. Bijlage 1. Personen met een gemeentelijke bijstanduitkering en de nietuitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nugers). Bijlage 2. Nieuwkomers. Bijlage 3. Ex-nieuwkomers. Bijlage 4. Oudkomers: werklozen. Bijlage 5. Oudkomers: opvoeders. Bijlage 6. Oudkomers: jongeren van 18 t/ 30 jaar. Bijlage 7. Oudkomers: overigen. Bijlage 8. Jongeren van 16 t/m 22 jaar zonder startkwalificatie. Bijlage 9. (Functioneel) analfabete autochtonen. Bijlage 10. Laagopgeleide autochtonen. Bijlage 11. Personen die ouder zijn dan 22 jaar en die in hun jeugd geen kans hebben gehad een initiële opleiding te volgen. Bijlage 12. Vrijwilligers. Bijlage 13. Ouderen

10 Hoofdstuk I. Samenvatting. Vorig jaar is tussen de gemeenten in de regio Breda (Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Moerdijk, Oosterhout, Zundert en Breda) en het ROC Baronie College, dat in de regio Breda de volwasseneneducatie en de inburgeringscursussen uitvoert, de afspraak gemaakt dat de gemeenten duidelijk zullen gaan aangeven voor welke doelgroepen zij educatie willen inkopen. In het voorliggende Beleidskader zijn deze doelgroepen beschreven. Tevens is in dit Beleidskader aangegeven welke educatie zij voor deze doelgroepen willen inkopen, en welke budgetten beschikbaar zijn. Na bestuurlijke vaststelling van het Beleidskader, zijn voor de komende vier jaren de belangrijkste doelgroepen van de volwasseneneducatie vastgelegd. Deze duidelijkheid is voor alle betrokkenen van belang. Binnen de kaders van het onderhavige beleidsplan kunnen vervolgens jaarlijks de concrete afspraken in de jaarlijkse productovereenkomsten worden vastgelegd. In het jaar 2005 wordt het Beleidskader geëvalueerd. Dit Beleidskader gaat niet alleen over de volwasseneneducatie. Dat is ook niet mogelijk, omdat de volwasseneneducatie veel raakvlakken heeft met andere beleidsterreinen, zoals het activeringsbeleid van Sociale Zaken (reïntegratietrajecten naar werk of naar sociale activering), het oudkomersbeleid, het nieuwkomersbeleid en het onderwijsbeleid (voortijdige schoolverlaters en het onderwijskansenbeleid). Op al deze terreinen wordt hetzelfde beleid gevoerd: het inkopen van trajecten die gericht zijn op toeleiding naar een arbeidsplaats, sociale of maatschappelijke activering en opvoedingsondersteuning. De volwasseneneducatie gaat in belangrijke mate over toeleiding naar werk, veelal middels scholing. Volwasseneneducatie gaat ook over oudkomers omdat veel oudkomers de NT2- cursussen volgen bij de Taalschool. En volwasseneneducatie gaat over voortijdige schoolverlaters omdat een aantal van hen een opleiding krijgt in het voorgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). In dit Beleidskader worden ten aanzien van doelgroepen, educatieve activiteiten en financiering drie belangrijke voorstellen gedaan. 1. De diverse rijksbijdragen (scholing en activering Wiw, regeling oudkomers, Wet inburgering nieuwkomers, Regionale Meld-en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten) worden in eerste instantie bestemd voor de doelgroep en het doel waarvoor zij zijn verstrekt. Zo worden alle trajecten die zijn gericht op toeleiding naar arbeid of naar sociale activering voor bijstandsgerechtigden en niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nuggers) door de afdeling Sociale Zaken bekostigd uit de rijksbijdrage scholing en activering Wiw, middelen uit de Agenda voor de Toekomst en het Reïntegratiebudget voor niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden. Dit betekent dat de afdeling Sociale Zaken 1 reïntegratietrajecten inkoopt voor de bijstandsgerechtigden en de werkzoekende niet-uitkeringsgerechtigden (nuggers). Tot deze trajecten kunnen NT2-opleidingen behoren. Trajecten voor nieuwkomers worden bekostigd uit de rijksbijdrage Win. Trajecten voor oudkomers worden bekostigd uit de rijksbijdrage oudkomers. De rijksbijdrage volwasseneneducatie is aanvullend aan de eerdergenoemde budgetten. 1 In sommige gemeenten is dit de Afdeling Publiek, in andere gemeenten is het de afdeling Arbeid en Activering van de vakdirectie Sociale Zaken

11 2. In dit Beleidskader worden dertien belangrijke doelgroepen voor de gemeenten beschreven. Het zijn globaal de doelgroepen waarvoor op dit moment educatie wordt ingekocht. De gemeenten kiezen, in het kader van de doelgroepen van de volwasseneneducatie, uit de groep van dertien zeven doelgroepen met topprioriteit : - ex-nieuwkomers, - werkloze oudkomers, - oudkomers die opvoeder zijn, - oudkomers die jonger zijn dan 30 jaar, - overige oudkomers, - voortijdige schoolverlaters tot 23 jaar, - functioneel analfabete autochtonen. Met inachtneming van hetgeen onder punt 1 is genoemd, zal de rijksbijdrage Web in de komende vier jaren in eerste instantie aan trajecten voor bovenstaande doelgroepen worden besteed. Dit kan betekenen dat de inkoop van educatieve trajecten voor andere doelgroepen moet worden beperkt. 3. De educatieve trajecten voor de eerdergenoemde doelgroepen dienen vooral duale trajecten te zijn. De volgende duale trajecten worden onderscheiden: - NT2 en (toeleiding naar) werk, - NT2 en opvoedingsondersteuning, - NT2 en sociale participatie, - NT2 en maatschappelijke participatie (sociale activering), - NT2 en (beroeps)opleiding. Bij de inkoop van volwasseneneducatie zal met de duale trajecten rekening worden gehouden. Dit zal tot uitdrukking komen in de jaarlijks vast te stellen productovereenkomsten tussen gemeenten en het ROC

12 Hoofdstuk II. Inleiding. De gemeentelijke samenwerking op het gebied van de volwasseneneducatie is gestart onder het regime van de Kaderwet Volwasseneneducatie (KVE). De KVE schreef voor dat gemeenten binnen een WGR-regio verplicht waren om samen te werken en gezamenlijk verantwoordelijk waren voor de planning van het educatieve aanbod in de regio. De financieringsstromen waren verschillend: het budget basiseducatie werd door het Rijk aan de gemeenten verstrekt en het budget voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) ging rechtstreeks naar de instelling. Op grond van de verplichte samenwerking is in het WGR-gebied 34 een samenwerkingsverband ontstaan van de gemeenten: Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertuidenberg, Moerdijk, Oosterhout en Zundert. De KVE is per 1 januari 1996 vervangen door de Wet educatie en beroepsonderwijs (Web). Daar waar er onder de KVE sprake was van een subsidierelatie, is er op grond van de Web een (privaatrechtelijke) inkooprelatie met het Regionaal Opleidingen Centrum (ROC) Baronie College ontstaan. Dit past in het dereguleringsbeleid van het Rijk waarbij steeds meer taken en verantwoordelijkheden bij lagere lokale overheden worden gelegd en waarbij onderwijsinstellingen een grotere autonomie krijgen. In het gemeentelijk beleid wordt de volwasseneneducatie beschouwd als een middel om gemeentelijke doelstellingen op verschillende beleidsterreinen uit te voeren. Educatie is dus meestal geen doel op zich. Een uitzondering wordt gemaakt voor mensen, veelal vrouwen en allochtonen, die op jonge leeftijd de mogelijkheden hebben gemist om (initieel) onderwijs te volgen. De doelen van het gemeentelijk beleid kunnen in dit verband als volgt worden omschreven: 1. het toeleiden van personen naar een arbeidsplaats (scholing, training en beroepsopleiding zijn een middel om een baan te verwerven), 2. het verbeteren van de opvoedingsbekwaamheid van ouders (scholing en training zijn een middel om de opvoedingsbekwaamheid te verbeteren), 3. het sociaal activeren van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (scholing, training en opleiding kunnen een middel zijn om het maatschappelijk functioneren te verbeteren). Voor het inkopen van educatie moeten gemeenten aangeven welk aanbod voor welke doelgroepen zij willen inkopen. In 2000 is in opdracht van het Baronie College een onderzoek uitgevoerd naar de vraag van gemeenten naar educatie en scholing. In het rapport van dit onderzoek Educatie en Scholing als beleidsinstrumenten (Cascander, 2000) wordt het politieke doel met betrekking tot educatie als volgt omschreven: Inwoners, en in het bijzonder die inwoners die behoren tot aangewezen, geprioriteerde doelgroepen, activeren en beïnstrumenteren in termen van sociale redzaamheid (gericht op maatschappelijk functioneren) educatieve redzaamheid (gericht op verdere scholing en opleiding) en professionele redzaamheid (gericht op werkgelegenheid)

13 In het rapport worden als relevante beleidsterreinen benoemd: 1. Werkgelegenheid. 2. Sociale zaken. 3. Allochtonenbeleid. 4. Ouderenbeleid. 5. Jeugd- en jongerenbeleid. 6. Lokaal onderwijsbeleid. 7. Vrijwilligersbeleid. 8. Lokaal sociaal beleid. In de raamovereenkomst hebben de gemeenten en het ROC Baronie College over het Beleidskader doelgroepen en educatieve activiteiten het volgende afgesproken: 1. het moet de uitgangspunten en directe consequenties bevatten m.b.t. doelgroepen en deelnemers waarvoor educatieve activiteiten worden ingekocht. 2. het Beleidskader bevat een analyse van de huidige en toekomstige doelgroepen in relatie tot de educatieve activiteiten, inclusief een prioritering van de doelgroepen. 3. het Beleidskader wordt gerelateerd aan de algemene beleidskaders van de opdrachtgever. 4. er wordt over het Beleidskader regelmatig overleg gevoerd met de opdrachtnemer. 5. over het Beleidskader overleggen de gemeenten onderling. Het nu voorliggende Beleidskader Doelgroepen en Educatieve activiteiten, de beschrijving van de procedure inkooprelatie en de beschrijving van de onderlinge gegevensuitwisseling, zijn de belangrijke ingrediënten voor de nieuwe productovereenkomsten 2003 (volwasseneneducatie en Win). In hoofdstuk III van het Beleidskader wordt nader ingegaan op het leidend beginsel: volwaardig burgerschap door participatie aan de Nederlandse samenleving. In hoofdstuk IV wordt een beeld gegeven van de volwasseneneducatie en de functies die zij vervult. In hoofdstuk V zijn de beschikbare budgetten (rijksbijdragen) geïnventariseerd, en de doelen c.q. doelgroepen waarvoor zij zijn verstrekt. In hoofdstuk VI zijn de educatieve activiteiten voor de in hoofdstuk V genoemde doelgroepen op hoofdlijnen beschreven. De bijlage bevatten meer gedetailleerde informatie over de doelgroepen en de educatieve activiteiten. Overigens zonder volledig te zijn, omdat de precieze vorm en inhoud van de educatieve activiteiten worden geregeld in de jaarlijks af te sluiten productovereenkomsten. Hoofdstuk III. Het uitgangspunt van gemeenten: iedereen kan meedoen (participatie). In dit hoofdstuk beschouwen we het leidend principe nader: waarom worden trajecten ingekocht, waarom wordt educatie ingekocht? Omdat sommige mensen zijn aangewezen op de steun van de overheid, en de overheid heeft de opdracht mensen toe te leiden naar de arbeidsmarkt, of maatschappelijk of sociaal te activeren of hen hulp te bieden bij hun opvoedingstaken. Aan de orde komen wat is participatie, voor wie geldt participatie en of participatie verplicht is

14 Wat is participatie? De volwasseneneducatie is voor de gemeenten een instrument om maatschappelijke doelen te bereiken, waarbij als hoofddoel wordt gehanteerd: participatie, anders gezegd: zoveel mogelijk burgers nemen op de één of andere manier deel aan de Nederlandse samenleving. Een behoorlijke beheersing van de Nederlandse taal is daarbij een absolute voorwaarde. Voor mensen die nieuw zijn in Nederland, begint participatie bij de inburgeringscursus. De inburgeringscursus moet nieuwkomers bekend maken met de Nederlandse samenleving, te beginnen met de beheersing van de Nederlandse taal (schrijven, lezen, luisteren en spreken), en de democratische waarden van de Nederlandse samenleving. Indien deze basis is gelegd, dan zijn er onder andere de volgende concrete vormen van participatie: 1. Het deel uitmaken van een arbeidsorganisatie (werken), 2. Het deelnemen aan onderwijsactiviteiten (leren om te werken, leren om door te studeren), 3. Het tonen van een actieve betrokkenheid bij de opvoeding van kinderen, 4. Het verrichten van vrijwilligerswerk, 5. Het tonen van een actieve betrokkenheid bij de directe woon- en leefomgeving, 6. Vrijetijdsbesteding (o.a. deelnemen aan sportactiviteiten, culturele activiteiten, bestuurlijke activiteiten). Het formuleren van maatschappelijke doelen is een taak van het gemeentebestuur. Maatschappelijke doelen worden vastgelegd in programakkoorden, collegeakkoorden en andere bestuurlijke beleidsdocumenten. Als maatschappelijke doelen zijn onder andere in onze regio geformuleerd: werk voor langdurig werklozen, sociale activering voor langdurig werklozen, verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, meer mensen laten deelnemen aan het maatschappelijk leven, 10% meer allochtonen maken gebruik van buurt - en wijkvoorzieningen enz. In onze regio zijn de speerpunten van sociaal beleid de volgende: - het versterken van de maatschappelijke cohesie en dynamiek, - het tegengaan van maatschappelijke uitval dan wel het bevorderen van de deelname aan de samenleving (allochtonen, minima, ouderen). Ten aanzien van de onder 1 tot en met 6 genoemde vormen van participatie kan worden gezegd, dat arbeidsparticipatie het meest belangrijk wordt gevonden. Door velen wordt onderschreven dat iedere burger in staat moet worden gesteld zelfstandig een inkomen te verwerven, en dus niet afhankelijk moet zijn van overheidssteun. Het gemeentelijk beleid is er derhalve, vanuit het perspectief van het bevorderen van participatie, op gericht dat zoveel mogelijk burgers (betaalde) arbeid verrichten. Dit uitgangspunt staat centraal in het arbeidsmarktbeleid van de gemeenten. Het deelnemen aan onderwijsactiviteiten als uitingsvorm van maatschappelijke participatie is voor volwassenen geen zelfstandig doel. Volwassenenonderwijs is voor de meesten een middel om een bepaalde positie op de arbeidsmarkt te bereiken of te behouden, dan wel een middel om zich te kwalificeren voor een vervolgopleiding. Het deelnemen aan een onderwijsactiviteit betekent echter ook het betrokken zijn en onderdeel zijn van een onderwijsgemeenschap. De voorbereiding op participatie aan de samenleving dient te beginnen op jonge leeftijd. Sommige jonge kinderen groeien op in een sociale omgeving waar thuis geen of beperkt Nederlands wordt gesproken, waardoor de ontwikkelingsmogelijkheden van het kind, en

15 daarmee de toekomstige participatie aan de samenleving, worden belemmerd. Om deze reden voeren de meeste gemeenten een actief beleid om de onderwijskansen van jonge kinderen te vergroten. Dit beleid begint met het verbeteren van de educatieve uitgangspositie van kinderen bij de instroom in het basisonderwijs. Daartoe wordt een sluitende aanpak voor de 0-6 jarigen ontwikkeld: de voor -en vroegschoolse educatie. In dit beleid zijn de maatregelen die de ontwikkeling van jonge kinderen bevorderen: het voorkomen c.q. inhalen van taalachterstand, toename van peuters aan de peuterspeelzaal, verandering van leergedrag, het verbeteren van oudergedrag en vaardigheden, het versterken van de ouderbetrokkenheid, het bieden van opvoedingsondersteuning. Voorts wordt bij de uitvoering van het beleid aandacht geschonken aan het bevorderen van de samenhang tussen instellingen van onderwijs, welzijn en volksgezondheid. Voor wie geldt participatie? Het uitgangspunt dat het gewenst is actief deel te nemen aan de Nederlandse samenleving, geldt in principe voor iedereen. De meeste mensen kunnen zich redden zonder de hulp van een (gemeentelijke) overheid. De gemeente heeft echter een speciale verantwoordelijkheid voor: - degenen met een bijstandsuitkering, deze verantwoordelijkheid vloeit voort uit de taken van de gemeente in het kader van de uitvoering van de Algemene bijstandswet, - jongeren van 16 t/m 22 jaar, voortvloeiend uit de taken met betrekking tot leerplicht en de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten, - nieuwkomers, voortvloeiend uit de taken met betrekking tot de Wet inburgering nieuwkomers, - gehandicapten, voor zover het taken betreft die voortvloeien uit de Wet voorzieningen gehandicapten, - opvoeders van kinderen, deze verantwoordelijkheid vloeit voort uit de taken ten aanzien van het onderwijskansenbeleid, - ouderen met een (bijstand)uitkering, zonder arbeidsverplichting. Personen met een bijstandsuitkering en met een arbeidsverplichting krijgen van Sociale Zaken een reïntegratietraject aangeboden met uitzondering van degenen die in fase 1 zijn ingedeeld (direct bemiddelbaar). Het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid heeft onder andere als doelstelling: het stimuleren van uitkeringsgerechtigden in een (vrijwel) kansloze arbeidsmarktsituatie tot deelname aan maatschappelijk nuttige activiteiten die op termijn een kansvergrotende werking kunnen hebben op de participatie aan het reguliere arbeidsproces én het voorkomen en bestrijden van sociale uitsluiting, isolement en maatschappelijke tweedeling. Niet alleen vanuit het oogpunt dat iemand op termijn alsnog kan deelnemen aan arbeid, maar ook vanuit het armoedebeleid, is sociale activering een belangrijk middel ter doorbreking van sociaal isolement. Sociale activering heeft aldus een zelfstandige functie, niet primair gericht op het terugleiden naar werk, maar ook ter bevordering van zelfrespect, zelfredzaamheid, waardering en ondernemendheid. Het begrip sociale activering richt zich in feite op verschillende doelen: 1. activering in de richting van het reguliere arbeidsproces, 2. activering ter bestrijding en voorkoming van sociaal isolement (maatschappelijk participatie, het betrekken en betrokken houden van mensen bij de samenleving), 3. het betrekken en betrokken houden van mensen bij hun directe woon-en leefomgeving (sociale participatie)

16 Arbeidsmarktactivering is het in samenspraak met de uitkeringsgerechtigde opheffen van aanwezige belemmeringen gericht op toekomstige arbeidsinschakeling en het vooruitlopend daarop stimuleren van uitkeringsgerechtigden in een (vrijwel) kansloze arbeidsmarktsituatie tot deelname aan maatschappelijk nuttige activiteiten die op termijn een kansvergrotende werking kunnen hebben op de participatie aan het reguliere arbeidsproces. Maatschappelijke participatie is het stimuleren van uitkeringsgerechtigden in een (vrijwel) kansloze arbeidsmarktsituatie tot deelname aan maatschappelijk nuttige activiteiten met het doel sociale uitsluiting, isolement en maatschappelijke tweedeling te voorkomen en te bestrijden. Onder sociale participatie wordt verstaan dat burgers kunnen meedenken, meedoen en mee beslissen in maatschappelijke aangelegenheden die voor hen van belang zijn. Daarvoor is een bepaalde mate van zelfredzaamheid vereist. Sociale participatie kan zich in vele vormen uiten en er zijn dus ook vele manieren waarop de burger zich als volwaardig burger kan manifesteren. Dit kan variëren van het bewust zijn stem uitbrengen bij de verkiezingen tot het zitting hebben in besturen van organisaties. Tot sociale participatie wordt ook gerekend de manier waarop men in de eigen wijk richting kan geven aan de woon-en leefomgeving. Is participatie verplicht? Het deelnemen aan de samenleving kan niet worden afgedwongen. Wel is de regelgeving op bepaalde terreinen stringent. Zo is de werkzoekende uitkeringsgerechtigde verplicht om zich beschikbaar te houden voor het solliciteren, en is hij tevens verplicht, op straffe van sancties, reïntegratietrajecten te accepteren. Iets dergelijks geldt voor de nieuwkomers in Nederland. Zij zijn verplicht een inburgeringscursus te volgen. Het niet volgen van de inburgeringscursus kan door de gemeente worden gesanctioneerd. In dit verband wordt ook gewezen op de brief van de minister van SZW relatie inburgering en reïntegratie, waarin wordt benadrukt dat het inburgeringsprogramma moeten worden afgemaakt. Een zelfde handelwijze zal ook worden gevolgd bij het oudkomersbeleid. Voor oudkomers die meedoen aan één van de trajecten wordt een zogenaamd. sanctie en incentivebeleid ontwikkeld. Hoewel dus participatie geen verplichtend karakter heeft, zijn wij van mening dat de deelnemers aan de educatieve activiteiten in het kader van de volwasseneneducatie zich maximaal moeten binden aan een succesvol traject. Het organiseren van educatieve activiteiten kost geld. De gemeente is bereid dit geld te betalen voor de deelnemers die een bepaald perspectief hebben. Dit betekent dat deze mensen op grond van capaciteiten en motivatie, in beginsel in staat moeten worden geacht een traject succesvol af te ronden. Conclusies. We hebben tot dusver het volgende vastgesteld: 1. Participatie van alle burgers is van belang. 2. Voor de gemeente zijn de volgende vormen het belangrijkst: arbeidsparticipatie, onderwijsparticipatie, participatie aan opvoeding, vrijwilligerswerk en de woon-en leefomgeving

17

18 Hoofdstuk IV. Karakterisering van de volwasseneneducatie. In dit hoofdstuk wordt de volwasseneneducatie in het kort nader beschouwd, als mede de afspraken die gemeenten en ROC over de volwasseneneducatie hebben gemaakt. Voorts worden, gezien vanuit de deelnemer, de functies van de volwasseneneducatie beschreven. Ook wordt ingegaan op het huidige aanbod van de Unit Educatie van het ROC. De gemeenten hebben tot 2001 in de raam- en productovereenkomsten niet of nauwelijks expliciet de doelgroepen benoemd waarvoor zij volwasseneneducatie wilden inkopen. In de overeenkomsten die tot 2001 werden afgesloten met het ROC waren de nieuwkomers (Win) feitelijk de enige doelgroep waarvoor expliciet educatie werd ingekocht. Voor het overige waren de overeenkomsten zeer globaal geformuleerd. Tot de overeenkomsten werd tot 2001 ook het zg. Aanhangsel gerekend. Deze Aanhangsels waren producten van het ROC en waren feitelijk een beschrijving van het cursusaanbod. Over de huidige doelgroepen is weinig meer bekend dan een beschrijving in algemene termen, zoals nieuwkomers, oudkomers, voortijdige schoolverlaters, tweede kans deelnemers, tweede weg deelnemers, allochtonen enz. Het gebrek aan inzicht heeft voorts ook te maken met het feit dat degenen die gebruik maken van het onderwijsaanbod van de volwasseneneducatie zichzelf bij het ROC aanmelden. Dit geldt overigens niet voor de nieuwkomers in het kader van de Wet inburgering nieuwkomers, die door de gemeente worden aangemeld. De gemeente betaalt de opleidingen die behoren tot de volwasseneneducatie, maar verstrekt aan individuele personen geen toestemmingen om aan opleidingen deel te nemen. Ook in de inhoudelijke verslagen van de Unit Educatie die jaarlijks worden gepubliceerd zijn geen gegevens over de doelgroepen voorhanden. Het is naar het oordeel van de gemeenten niet erg zinvol nu veel tijd te besteden aan het indelen van de huidige deelnemers in doelgroepen. Bovendien zullen vermoedelijk de huidige deelnemers niet veel afwijken van de beschrijving van de doelgroepen in dit Beleidskader. Wat per 2003 gaat veranderen is, dat de gemeenten expliciet de doelgroepen gaan benoemen, waarvoor zij educatieve activiteiten willen inkopen. In de raamovereenkomst is overeengekomen dat 1. de beschrijving van de doelgroepen en de educatieve activiteiten moet zijn gerelateerd aan de algemene beleidskaders van de gemeenten en 2. de doelgroepen moeten worden geprioriteerd. In hoofdstuk II op bladzijde 5 is al een opsomming gegeven van de gemeentelijke beleidsthema s, waarvoor de volwasseneneducatie een rol kan spelen. Deze behoeven hier niet te worden herhaald. Het idee dat de inkoop van volwasseneneducatie in principe ten dienste staat van alle gemeentelijke beleidsprioriteiten heeft een aantal gevolgen. De belangrijkste zijn dat 1. de gemeenten bereid moeten zijn het thema van de volwasseneneducatie inhoudelijk, organisatorisch en financieel te verbinden met andere thema s (integrale aanpak), 2. de gemeenten in staat moeten zijn hun educatieve vraag duidelijk te formuleren, 3. het ROC, als opdrachtnemer, bereid moet zijn producten aan te bieden waaraan de opdrachtgever behoefte heeft. De rol van de gemeenten is nadrukkelijk die van opdrachtgever: zij hebben de taak zo exact mogelijk te formuleren voor wie hij welke educatie onder welke voorwaarden wil inkopen. De inkoopprocedures die gelden voor de reïntegratietrajecten, voor de oudkomers de nieuwkomers en de volwasseneneducatie, dienen op elkaar te worden afgestemd

19 In het vervolg van dit Beleidskader worden per doelgroep achtereenvolgens de aard van de educatieve activiteiten en de (eventuele) financieringsbronnen genoemd. Functies van de volwasseneneducatie. Vanuit het perspectief van de lokale overheid kan het instrument volwasseneneducatie naar de volgende functies worden beschreven: 1. Curatieve functie. 2. Preventieve functie. Onder de curatieve functie wordt verstaan het inhalen van opgelopen achterstand. Sommige mensen hebben in hun jeugd geen mogelijkheden gekregen of genomen een diploma te behalen. Pas op latere leeftijd ontstaat bij hen de behoefte het scholingsniveau te verhogen. Hieronder verstaan wij deelnemers die: a. in het verleden het initiële onderwijs niet hebben afgerond, b. die een verouderd onderwijstraject hebben gevolgd en hun kennisniveau weer op een actueel niveau willen brengen, c. de uitvallers uit het reguliere jeugdonderwijs. Uitgaande van deze functie is de volwasseneneducatie een instrument dat mensen in staat stelt alsnog aan het onderwijs deel te nemen, hun algemene ontwikkelingsniveau te verhogen, en een diploma te behalen. Onder de preventieve functie verstaan wij het voorkómen van een achterstand. Hiermee wordt gedoeld op het ontwikkelen van een aanbod dat is gericht op de veranderingen in de samenleving. De snelle technologische en economische ontwikkelingen hebben geleid tot een kennisintensieve samenleving. Hiermee verandert de aard en de samenstelling van de werkgelegenheid. Dit vereist een constante scholingsinspanning, oftewel: een leven lang leren. Het voorkómen van een achterstand in deze zin is niet alleen een taak van gemeenten, integendeel, het bij- en omscholen van personeel is bij uitstek een verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers zelf. Het voorkómen van achterstanden van mensen die geen (betaalde) arbeid verrichten kan daarentegen wel tot het aandachtsgebied van gemeenten worden gerekend. Vanuit het perspectief van de deelnemer kan het instrument volwasseneneducatie naar de volgende functies worden beschreven: 1. Educatieve redzaamheid (meestal als middel, soms als doel). 2. Professionele redzaamheid. 3. Sociale redzaamheid. De educatieve redzaamheid is gericht op personen die de opleidingen die tot de volwasseneneducatie behoren gebruiken om na het behalen van het diploma te starten met een vervolgopleiding of vervolgscholing. Er zijn mensen die hun professioneel functioneren of hun positie op de arbeidsmarkt willen verbeteren door het behalen van een diploma van een initiële opleiding (mavo, havo of vwo), of een (deel van een) (beroeps)opleiding. Tot deze categorie behoren ook de mensen die een arbeidsplaats willen verwerven dan wel behouden. De volwasseneneducatie heeft ook een functie voor personen die niet zijn gericht op een vervolgopleiding of een plek op de arbeidsmarkt, maar die wel hun maatschappelijk functioneren willen verbeteren. Dan staat de volwasseneneducatie in dienst van wat wordt

20 genoemd sociale activering of sociale redzaamheid. Ook voor mensen die niet deelnemen, of niet behoeven deel te nemen aan het arbeidsproces, wordt de maatschappij gecompliceerd door de snelle veranderingen die plaatsvinden op velerlei gebied. Beschrijving van de huidige taken van het ROC. De Wet educatie en beroepsonderwijs schrijft voor dat de rijksbijdrage volwasseneneducatie die de gemeenten ontvangen moet worden besteed bij een Regionaal Opleidingen Centrum (ROC). In de regio Breda verzorgt het ROC Baronie College de opleidingen die behoren tot de volwasseneneducatie. Tot de kerntaken van het ROC behoren vier clusters van activiteiten: 1. Het verzorgen van beroepsopleidingen op diverse niveaus, in diverse sectoren, met nauwe banden met het regionale bedrijfsleven. 2. Het verzorgen van het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo), bestaande uit mavo, havo en vwo-opleidingen. 3. De NT2-opleidingen. De opleidingen Nederlands als Tweede Taal op diverse taalniveaus (1 t/m 5), inclusief alfabetiseringsprogramma s. 3. De opleidingen basiseducatie, bestaande uit: - Sociale redzaamheid, niveau 2 (Nederlands, rekenen/wiskunde, Engels), - Sociale redzaamheid, niveau 3 (Nederlands, rekenen/wiskunde, Engels), - Breed Maatschappelijk Functioneren, - Digitale Vaardigheden, - Maatschappijoriëntatie, - Remediale ondersteuning, - Administratieve redzaamheid. Tot de kernactiviteiten van een Regionaal Opleidingencentrum behoren voorts activiteiten als het verrichten van de intake, het vaststellen van het perspectief van een deelnemer, het verzorgen van onderwijs, het afnemen van toetsen, begeleiding enz. De gemeenten stellen overigens vast dat ten aanzien van oudkomers en nieuwkomers diverse intakeprocedures c.q. toetsen bestaan. Het is het voornemen van de gemeenten deze op elkaar af te stemmen en indien mogelijk te uniformeren. Aansluitend aan de maatschappelijke omgeving is de Unit Educatie van het ROC Baronie College sinds kort onderverdeeld in drie organisatorische eenheden (productgroepen): een eenheid gericht op maatschappelijke participatie, op arbeidsparticipatie en op educatieve participatie. Conclusie. De volwasseneneducatie richt zich al geruime tijd op groepen in achterstandsituaties. De volwasseneneducatie is bij uitstek het instrument dat kan worden ingezet voor mensen die een achterstand hebben opgelopen, hetzij in maatschappelijk opzicht, hetzij op de arbeidsmarkt

21 Hoofdstuk V. Een nadere uitwerking van de doelgroepen en de middelen. Doelgroepen. In de raamovereenkomst is afgesproken dat de gemeenten zullen gaan aangeven voor welke doelgroepen zij educatie willen gaan inkopen. De belangrijkste doelgroepen zijn allereerst de doelgroepen die door de rijksoverheid als zodanig zijn benoemd, en waarvoor de gemeenten rijksbeleid uitvoeren. Tabel 1. Door de rijksoverheid benoemde doelgroepen Gemeenten: (verplicht): 1. Mensen met een Abw-uitkering en de nietuitkeringsgerechtigden Alle gemeenten (nugers) 2. Nieuwkomers Alle gemeenten 3. Ex-nieuwkomers Alle gemeenten 4. Oudkomers: werklozen Alle gemeenten 5. Oudkomers: opvoeders Alle gemeenten 6. Oudkomers: jongeren van 18 t/m 30 jaar Alle gemeenten 7. Jongeren van 16 t/m 22 jaar zonder startkwalificatie Alle gemeenten 8. Oudkomers: overige (maatschappelijke en sociale Alle gemeenten participatie) Ter toelichting: Nieuwkomers zijn personen die nieuw in Nederland zijn, en aan wie een inburgeringscursus wordt aangeboden. Ex-nieuwkomers zijn personen die de inburgeringscursus hebben voltooid (inburgeringscursussen zijn sinds 1998 verplicht). Oudkomers zijn personen die vóór 1998 in Nederland zijn gekomen en die geen inburgeringscursus hebben gevolgd. Behalve de doelgroepen die door de rijksoverheid zijn aangewezen, hebben de gemeenten zelf, soms in beleidsdocumenten, belangrijke doelgroepen benoemd. Tabel 2. Door de gemeenten benoemde Gemeenten: doelgroepen: 9. (Functioneel) analfabete autochtonen Etten-Leur, Zundert, Moerdijk, Breda, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout 10. Laagopgeleide autochtonen Etten-Leur, Zundert, Moerdijk, Breda, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout 11. Personen die in hun jeugd geen kans hebben Etten-Leur, Moerdijk, Breda, Drimmelen, gehad een opleiding te volgen Geertruidenberg, Oosterhout 12. Vrijwilligers Etten-Leur, Zundert, Moerdijk, Breda, Geertruidenberg, Oosterhout 13. (Autochtone en allochtone) ouderen Etten-Leur, Zundert, Moerdijk, Breda, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout Het doel van de volwasseneneducatie is, zoals aangegeven in het vorige hoofdstuk, gericht op deelname aan de samenleving, en wel op de volgende gebieden: werk, opleiding, opvoeding, vrijwilligerswerk, sociale activering, de woon- en leefomgeving

22 Middelen. De rijksoverheid stelt aan de gemeenten rijksbijdragen beschikbaar om de hierboven genoemde doelgroepen 1 tot en met 8 professioneel, educatief en maatschappelijk te activeren. Het betreft hier doeluitkeringen: rijksbijdragen die worden verstrekt om een bepaald doel of een bepaalde doelgroep te bereiken. Ze mogen niet aan een ander doel of aan een andere doelgroep worden besteed. Over de besteding van deze gelden dienen de gemeenten verantwoording af te leggen. Het is relevant op te merken dat de gemeenten het uitgangspunt hanteren dat de doeluitkeringen als eerste moeten worden aangesproken, en dat deze als eerste zijn bestemd voor de desbetreffende doelen c.q. doelgroepen. Dit betekent dat - de rijksbijdrage scholing & activering Wiw wordt ingezet om uitkeringsgerechtigden (met en zonder een sollicitatieverplichting) en niet- uitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nugers) toe te leiden naar werk of sociale activering; - de rijksbijdrage Wet inburgering nieuwkomers wordt ingezet om aan nieuwkomers een inburgeringscursus aan te bieden; - de rijksbijdrage regeling oudkomers wordt ingezet om aan oudkomers (zonder uitkering, of met een uitkering zonder sollicitatieverplichting) een traject aan te bieden, dat is gericht op toeleiding naar werk of naar opleiding, of is gericht op het aanbieden van ondersteuning bij de opvoeding van kinderen, één en ander in combinatie met NT2; - de rijksbijdrage RMC is bestemd om aan voortijdige schoolverlaters een traject aan te bieden dat is gericht op het behalen van (een deel van) een startkwalificatie

23 Tabel 3. Prioritaire doelgroepen: Primair budget 1 (aanvullende budgetten) Scholings-en activeringsbudget Wiw 1. Mensen met een Abw-uitkering en nietuitkeringsgerechtigden (nugers) 2. Nieuwkomers Rijksbijdrage Win 3. Ex-nieuwkomers Rijksbijdrage Web 4. Oudkomers: werklozen Scholings-en activeringsbudget Wiw en Regeling oudkomers * (Rijksbijdrage Web) 5. Oudkomers: opvoeders Regeling Oudkomers*, (Rijksbijdrage Web) 6. Oudkomers: jongeren van 18 t/m 30 jaar Rijksbijdrage Web en RMC-functie 7. Oudkomers: overige (maatschappelijke en Rijksbijdrage Web sociale participatie) 8. Jongeren van 16 t/m 22 jaar zonder startkwalificatie 9. (Functioneel) analfabete autochtonen Rijksbijdrage Web 10. Laagopgeleide autochtonen Rijksbijdrage Web 11. Personen die in hun jeugd geen kans hebben Rijksbijdrage Web gehad een opleiding te volgen 12. Vrijwilligers Rijksbijdrage Web 13. (Autochtone en allochtone) ouderen Rijksbijdrage Web * Met ingang van 2002 komen alle gemeenten in aanmerking voor de regeling oudkomers. Rijksbijdrage RMC-functie (Rijksbijdrage Web) Het Scholings-en Activeringsbudget Wiw wordt aangewend om mensen met een bijstandsuitkering (met en zonder een sollicitatieverplichting) en werkzoekende nietuitkeringsgerechtigden (nugers) toe te leiden naar een arbeidsplaats of hen sociaal te activeren (reïntegratietrajecten). De Rijksbijdrage inburgering nieuwkomers is bestemd voor de inburgeringscursus van gemiddeld 600 uur voor mensen die nieuw zijn in Nederland. Het doel van de Rijksbijdrage oudkomers is gericht op het aanbieden van (vervolg)programma s NT2 en werk, NT2 en (beroeps)opleiding, NT2 en sociale activering en NT2 en opvoedingsondersteuning ten behoeve van de doelgroep oudkomers. Oudkomers zijn nieuwkomers die voor 1998 (het jaar waarin de Win in werking treedt) in Nederland arriveerden, en dus geen inburgeringscursus hebben gevolgd. Binnen de doelgroep oudkomers zijn drie prioritaire groepen gedefinieerd: werkzoekenden, opvoeders en jongeren. De rijksbijdrage Regionale Meld-en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten is bedoeld om de doelstellingen van de RMC-wet te realiseren: het tot stand brengen van een sluitende aanpak van de melding, registratie en doorverwijzing van voortijdige schoolverlaters

24 In de onderstaande tabel is vermeld welke budgetten per gemeente beschikbaar zijn. Tabel 4. Gemeente WIW Rijksbijdrage Inburgering Nieuwkomers Rijksbijdrage Oudkomers Rijksbijdrage RMC Rijksbijdrage Volwassenen- Educatie (VE) Breda Ja Ja Ja Ja Ja Ja Drimmelen Ja Ja Ja Ja Ja Etten-Leur Ja Ja Ja Ja Ja Ja Geertruidenberg Ja Ja Ja Ja Ja Moerdijk Ja Ja Ja Ja Ja Ja Oosterhout Ja Ja Ja Ja Ja Ja Zundert Ja Ja Ja Ja Ja Ja Eigen Gemeentelijk e Bijdrage aan de VE In deze paragraaf is benadrukt dat de gemeenten de doeluitkeringen aanwenden voor het desbetreffende doel c.q. de desbetreffende doelgroep. Het karakter van de rijksbijdrage volwasseneneducatie is anders dan de eerdergenoemde doeluitkeringen. De doelstelling van de volwasseneneducatie is in artikel van de Wet educatie en beroepsonderwijs als volgt omschreven: Educatie is gericht op de bevordering van de persoonlijke ontplooiing ten dienste van het maatschappelijk functioneren van volwassenen door de ontwikkeling van kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen op een wijze die aansluit bij hun behoeften, mogelijkheden en ervaringen alsmede bij de maatschappelijke behoeften. Waar mogelijk sluit de educatie aan bij het ingangsniveau van het beroepsonderwijs. Educatie omvat niet activiteiten op het niveau van het hoger onderwijs. Dit is een zeer ruime formulering. Feitelijk wordt over de doelgroep niet meer vermeld dan dat het volwassenen betreft. Ook de aard van de educatieve activiteiten is ruim geformuleerd: ze moeten aansluiten bij de behoeften, mogelijkheden en ervaringen van de deelnemer, de wet sluit voorts niet uit dat de educatieve activiteiten worden bepaald door de maatschappelijke behoeften. Dus anders dan het WIW-budget, de rijksbijdrage Win, de rijksbijdrage oudkomers, en de rijksbijdrage RMC, is de rijksbijdrage volwasseneneducatie een budget dat voor velerlei doelgroepen en voor diverse activiteiten kan worden ingezet. Ook bestaat de mogelijkheid dat de gemeenten zelf, behalve de eerder in deze paragraaf genoemde doelgroepen c.q. doelgroepen, eigen prioriteiten gaan stellen. Dit gebeurt in onze regio onder andere ten aanzien van de doelgroepen vrijwilligers, ouderen, analfabeten en laag opgeleiden

25 De gemeenten zijn van mening dat de rijksbijdrage volwasseneneducatie 1. bedoeld is voor de in tabel 3 genoemde prioritaire doelgroepen, 2. een aanvulling kan zijn op de overige in tabel 3 genoemde budgetten, die bestemd zijn om mensen te scholen, sociaal of maatschappelijk te activeren of toe te leiden naar een plaats op de arbeidsmarkt. Hiermee wordt bedoeld dat in eerste instantie de rijksbijdragen moeten worden bestemd voor het desbetreffende doel c.q. de desbetreffende doelgroep, en dat, indien deze rijksbijdragen in kwalitatief of kwantitatief opzicht ontoereikend zijn, de rijksbijdrage volwasseneneducatie als financieringsbron in beeld komt. Hierbij wordt aangetekend dat toeleiding naar arbeid en maatschappelijke activering van bijstandsgerechtigden en nietuitkeringsgerechtigde werkzoekenden (nugers) altijd dient te verlopen via het loket en met toestemming van de afdeling Sociale Zaken. Er kan sprake zijn van een gezamenlijke inzet van middelen, bijv. het bekostigen van trajecten uit het scholingsfonds Wiw èn uit de rijksbijdrage oudkomers. In die gevallen vindt tussen gemeentelijke afdelingen en tussen gemeenten overleg en afstemming plaats. Een aantal voorbeelden kunnen dit illustreren. De inburgeringcursus voor nieuwkomers van gemiddeld 600 uur -wordt betaald uit de rijksbijdrage Win. Indien de nieuwkomer een langer traject nodig heeft dan 600 uur om het gewenste uitstroomniveau (NT2-niveau 3) te halen, dan kan een aanvullend traject bij het ROC worden ingekocht uit de rijksbijdrage VE. Een ander voorbeeld betreft de jongeren tot 23 jaar zonder startkwalificatie. De meeste van hen kunnen bekostigingstechnisch gezien- in het jeugdonderwijs hun diploma behalen. De vo-scholen zijn echter niet altijd in staat jongeren toe te leiden naar een startkwalificatie. Het vavo is voor deze jongeren een alternatief. De oplossing is dat jongeren ingeschreven blijven in het reguliere voortgezet onderwijs, en dat de gemeenten bereid zijn de aanvullende bekostiging voor hun rekening te nemen. Het derde voorbeeld betreft de NT2-cursus voor Abw-uitkeringsgerechtigden (met of zonder een sollicitatieverplichting) of voor niet-uitkeringsgerechtigden (nugers). Deze NT2-cursus dient door de afdeling Sociale Zaken te worden ingekocht in het kader van de inkoop van reïntegratietrajecten. Een laatste voorbeeld zijn de oudkomerstrajecten die bestaan uit combinaties van NT2 en andere onderdelen. Deze NT2-cursussen worden in principe betaald uit de rijksbijdrage oudkomers, in bijzondere gevallen kunnen afspraken worden gemaakt over financiële bijdragen uit de rijksbijdrage volwasseneneducatie. 3. Met inachtneming van hetgeen onder 1 en 2 is vermeld, benoemen de gemeenten de doelgroepen 1 tot en met 9 van tabel 3 als zijnde doelgroepen met topprioriteit. Het betreft de doelgroepen (ex-)nieuwkomers, oudkomers, voortijdige schoolverlaters en functioneel analfabete autochtonen. Zij sluiten daarbij aan bij de landelijke ontwikkelingen op deze terreinen, te weten het belang dat wordt gehecht aan inburgering en integratie. De rijksbijdrage volwasseneneducatie zal vooral worden besteed aan educatieve activiteiten voor de eerdergenoemde doelgroepen