Vol verwachting klopt ons hart?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vol verwachting klopt ons hart?"

Transcriptie

1 Vol verwachting klopt ons hart? De maatschappelijke acceptatie van nieuwe technologieën.

2 Even voorstellen Marloes van Amerom - Sociaal geograaf - Post-doc in opkomst nanotech debat Wetenschapsjournalist bij KL en UTNieuws Docent Nederlands en Engels

3 Technologie het op systematische manier toepassen van nieuwe, natuurwetenschappelijke of andere georganiseerde kennis ten behoeve van praktische doeleinden

4 Welke technologieën straks de maatschappij gaan domineren wordt niet bepaald door de technische mogelijkheden alleen. Vooral de maatschappelijke acceptatie van de technologie zal de doorslag geven Geert van der Peet, WUR (stuurgroep innovatie varkensvleesketen)

5 Traditionele maatschappij - Anti-vooruitgangsdenken (religie) - Verstoring machtsrelaties (gender)

6 Altijd al bezwaren: de vuurdraak - Schippers en koetziers: geen werk - Artsen: verstikking of hersenziekte? - Boeren: zure melk - Anderen: ontploffing

7 Sinds 1996 heden: nieuwe trend? : BSE gekke koeienziekte - Risk society (socioloog Ulrich Becks): risico s steeds minder getolereerd - Wetenschappers niet langer waarheidsmonopolie - Burgers mondiger (Internet)

8 Bovendien - Vrees voor publieke afwijzing leidt tot meer ruimte betrokkenheid burgers in opbouwfases (onderling versterkend effect) Inspraakmechanismen - Grotere mondigheid burger

9 1999- heden De nieuwe manier? het nanotechnologie debat Nanotechnologie: the engineering of functional systems at the molecular scale.

10 Fase 1: hype Nanotechnology will enable the blind to see better, the lame to walk, and the deaf to hear better - Kanker, diabetes en AIDS genezen en voorkomen - wereldhonger beeindigd - schone energie - ons brein aanvullen enabling us to think great thoughts, create new knowledge and gain new insights. U.S. Under Secretary of Commerce Philip J. Bond on May 26, 2004

11 Fase 2: oog voor bezwaren NSF: bestudeer in vroeg stadium publieke bezwaren en ethische kwesties + begin publieke dialoog om Frankensteinisering van nano te voorkomen

12 Fase 3:opkomende irrationale Eric Drexler: Grey Goo Prey (Michael Crichton) bezwaren - ETC: Moratorium call: het einde van nano?

13 Meer bezwaren Professor Vicky Colvin: onzichtbare deeltjes: milieuschade? Gezondheidseffecten Ethisch: nanokloof tussen arm en rijk? Wapenwedloop?

14 Fase 5: Legitimiteit Swiss Re: we moeten dit onderzoeken Royal Society: strenge regelgeving Nieuwe term: verantwoordelijke nanotechnologie ontwikkeling (UNESCO, Wereldbank, EU) Black boxed

15 En de burger/consument? Engeland: nanologues Nederland: Focusgroepen, online discussie (Kennislink)

16 Uitkomst nanocratie Grey goo niet het probleem, wel kijken naar gezondheids- en milieu-aspecten - Nano kan zowel positief als negatief zijn - Niet heel veel interesse in nano - Nanodeeltjes verwijderd uit crèmes - Werknemers in labs nieuwe veiligheidskleding - Engeland: Nanotech code - Meer focus op gezondheid dan tennisballen! (NanoNed)

17 Conclusie Openheid en mogelijkheid tot betrokkenheid van burgers kan acceptatie juist vergemakkelijken? Publiek rationeler dan we denken? Kloof tussen wetenschap, zakenwereld en publiek soms kleiner dan we denken?

18 Maatschappelijke betrokkenheid enerzijds een risico voor techn ontw - Bezwaren niet altijd rationeel (horror sf scenarios, hellend vlak argumentatie).

19 Anderzijds ook mogelijkheden (1) Door (eerdere) feedbackloops actieve integratie bezwaren van gebruikers in technologie - Voorbeeld: Hartritmestoornissenkastjes Vergroot maatschappelijk nut?

20 Anderzijds ook mogelijkheden (2) Early warnings van gebruikers kunnen ramp voorkomen (asbestfiasco)

21 Anderzijds ook mogelijkheden (3) Meer acceptatie = grotere afzetmarkt

22 Kortom, hoewel de acceptatie van nieuwe technologieën moeilijk te voorspellen blijft, ook wel overeenkomsten (meer gewicht mening burger) - 3D printers - Labburger

23 Gevolg Establishment versus publiek werkt steeds minder (protesten Groningen) Top-down werkt steeds minder Steeds meer onzekerheid

24 DISCUSSIE

25 In de klas Hoe kunnen leerlingen tot nadenken aangezet worden over maatschappelijke gevolgen van nieuwe technologieën?

26 Suggesties - Bestaand lesmateriaal (vb. nanotechnologie) - Mini-onderzoekjes: zelf bezwaren in kaart brengen door interviews in hun omgeving - Stukje schrijven over mogelijke nadelen van technologie? -.?

nanotechnologie Universiteit Groningen IVAM UvA

nanotechnologie Universiteit Groningen IVAM UvA Het maatschappelijk debat over nanotechnologie Lotte Krabbenborg & Ralf Cornelissen Universiteit Groningen IVAM UvA Inhoud presentatie Niet: Nanotechnologie bekijken vanuit inhoudelijk, chemisch, toxicologisch

Nadere informatie

Nano: communiceren over onzekere of onbekende risico s

Nano: communiceren over onzekere of onbekende risico s Nano: communiceren over onzekere of onbekende risico s s Wiebe E. Bijker Universiteit Maastricht Cie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie Gezondheidsraad NVvA, 2010, Zeist 1 Dilemma (geldt voor veel

Nadere informatie

Nanotechnologie Een workshop De technologie van de 21e eeuw Nanotechno logie of het asbestprobleem van de 21e eeuw?

Nanotechnologie Een workshop De technologie van de 21e eeuw Nanotechno logie of het asbestprobleem van de 21e eeuw? Nanotechnologie Een workshop De technologie van de 21e eeuw Nanotechno logie of het asbestprobleem van de 21e eeuw? Nanotechnologie Een workshop van Vereniging Leefmilieu met medewerking van Nanolab Nijmegen

Nadere informatie

Technology Assessment: omgang met publieke zorgen

Technology Assessment: omgang met publieke zorgen Kivi-Niria Technology Assessment: omgang met publieke zorgen Geert Munnichs Opzet Algemene introductie Wat is/doet het Rathenau Instituut? Publieksonderzoek Status uitkomsten Implicaties voor besluitvorming

Nadere informatie

WELKOM! BESTENDIGE ZORG, OOK NA DE #ZORG41

WELKOM! BESTENDIGE ZORG, OOK NA DE #ZORG41 WELKOM! BESTENDIGE ZORG, OOK NA DE VERGRIJZINGSPIEK! Wie zijn wij? Daphne Truijens Jorinde Vernooij Wie zijn jullie? Programma Speed Workshop Strategisch Scenariodenken in de Zorg 1e Ronde 30 min Presentatie:

Nadere informatie

Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie. Bijlage 3: Kalender

Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie. Bijlage 3: Kalender Commissie Maatschappelijke Dialoog Bijlage 3: Kalender Bijlage 3 Kalender van Nanopodium-activiteiten 1e en 2 e ronde projecten Datum en soort activiteit Locatie Naam project en website 8 februari 2010:

Nadere informatie

De invloed van Lean interventies over meerdere jaren op laboratorium performance

De invloed van Lean interventies over meerdere jaren op laboratorium performance Date 1-11-2013 1 Lang Lean, Perfecte Performance? De invloed van Lean interventies over meerdere jaren op laboratorium performance COPE 2013 Oskar Roemeling University of Groningen o.p.roemeling@rug.nl

Nadere informatie

Innovatie Biociden Kansen en belemmeringen

Innovatie Biociden Kansen en belemmeringen Innovatie Biociden Kansen en belemmeringen Dr. Ingrid Becks, Plaatsvervangend Secretaris/directeur 15 juni 2017 Inhoud Innovatie Waarom innovatie? Uitdagingen Ontwikkelingen Technisch Maatschappelijk

Nadere informatie

1-WAT IS PLANOLOGIE? PLANOLOGIE VAN STAD & LAND. Wie ben ik? Wat gaan we doen? BNB Huub Hooiveld Eikelhof, 2018 PLANNEN MAKEN IN NEDERLAND

1-WAT IS PLANOLOGIE? PLANOLOGIE VAN STAD & LAND. Wie ben ik? Wat gaan we doen? BNB Huub Hooiveld Eikelhof, 2018 PLANNEN MAKEN IN NEDERLAND PLANOLOGIE VAN STAD & LAND BNB Huub Hooiveld Eikelhof, 2018 Wie ben ik? Huub Hooiveld Planoloog/strategisch adviseur/docent gemeente Apeldoorn provincie Gelderland Trends, visievorming en strategie Hoofdlijnen

Nadere informatie

Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie

Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie Barend van van der der Meulen 11 KiviNiria Rathenaulezingen Rathenau Institute: Introductie Missie Improve public

Nadere informatie

Cleantech Markt Nederland 2008

Cleantech Markt Nederland 2008 Cleantech Markt Nederland 2008 Baken Adviesgroep November 2008 Laurens van Graafeiland 06 285 65 175 1 Definitie en drivers van cleantech 1.1. Inleiding Cleantech is een nieuwe markt. Sinds 2000 heeft

Nadere informatie

Nanotechnologie lespakket Inhoud, situering, doelgroep en doelstellingen

Nanotechnologie lespakket Inhoud, situering, doelgroep en doelstellingen Nanotechnologie lespakket Inhoud, situering, doelgroep en doelstellingen 1 Doelstelling Dit lespakket wil via een actueel en vernieuwend thema interesse wekken van leerlingen voor vakken als wetenschap

Nadere informatie

STEM. Science - Technology - Engineering - Math STEM-vaardigheden onderzoek onder meisjes

STEM. Science - Technology - Engineering - Math STEM-vaardigheden onderzoek onder meisjes STEM Science - Technology - Engineering - Math STEM-vaardigheden onderzoek onder meisjes Opvallende resultaten Nederlandse meisjes negatief over eigen bètavaardigheden Meer dan de helft van de Nederlandse

Nadere informatie

Geef nu gewoon aan wat veilig is en wat niet! Omgaan met onzekere risico s van stoffen case Nanotechnologie

Geef nu gewoon aan wat veilig is en wat niet! Omgaan met onzekere risico s van stoffen case Nanotechnologie Geef nu gewoon aan wat veilig is en wat niet! Omgaan met onzekere risico s van stoffen case Nanotechnologie NVvA-symposium, 13-04-2011 Jeroen Terwoert TNO - Veilig & Gezond Ondernemen Hoofddorp Jeroen.terwoert@tno.nl

Nadere informatie

Wetenschapsethiek. Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007

Wetenschapsethiek. Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007 Wetenschapsethiek Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007 1 Overzicht 1. Enkele discussies in de 20 e eeuw 2. Wat is ethiek?

Nadere informatie

Kennis ontwikkeling versus innovatie

Kennis ontwikkeling versus innovatie Hans Musters Operationeel directeur ACTA Agenda: Voorstellen ACTA Digitalisering in de Controle Kamer Generaties op werkvloer Ontwikkeling van kennis en vaardigheden Wat zijn de leermethoden die ons verder

Nadere informatie

gebruiken en te integreren

gebruiken en te integreren Change Management 2 Bij iedere innovatie leren we stapsgewijs deze te gebruiken en te integreren Initiatie Leren & aanpassen Rationalisatie Absorptie Focus Starten Taak georiënteerd Doelen ipv technologie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 33 009 Innovatiebeleid Nr. 16 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 20

Nadere informatie

Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden

Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden HANDOUT SCENARIO-ONTWIKKELING Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden SCENARIO-ONTWIKKELING I n h o u d Scenario-ontwikkeling 1 1 Wat zijn scenario s? 1 2 Waarom

Nadere informatie

Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie. Bijlage 2: Bereik van de projecten

Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie. Bijlage 2: Bereik van de projecten Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie Bijlage 2: Bereik van de projecten Bijlage 2 Bereik van de Nanopodium projecten 1e ronde projecten Project Doelgroep Media Bereik Project leider I know

Nadere informatie

LED & de integratie in slimme netwerken met diverse sensoren, bieden nieuwe kansen voor openbare verlichting,

LED & de integratie in slimme netwerken met diverse sensoren, bieden nieuwe kansen voor openbare verlichting, / solution partner of the at TU/e De vraag Samenhangende vraagstellingen mbt openbare verlichting: Mogelijke vervanging van 21.000 lichtmasten in de stad Strategie die breder kijkt dan energiebesparing

Nadere informatie

Directoraat-generaal Bedrijfsleven & Innovatie Bezoekadres Postadres Factuuradres Overheidsidentificatienr Ons kenmerk

Directoraat-generaal Bedrijfsleven & Innovatie Bezoekadres Postadres Factuuradres Overheidsidentificatienr Ons kenmerk > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.

Nadere informatie

Maatschappelijke vorming

Maatschappelijke vorming toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun

Nadere informatie

Kritisch denken over complexe politieke problemen. Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede

Kritisch denken over complexe politieke problemen. Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede Kritisch denken over complexe politieke problemen Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede Agenda Wat is kritisch denken en wat is het niet? Wat zijn complexe maatschappelijke

Nadere informatie

AI, werk en loon: Zal het deze keer anders zijn?

AI, werk en loon: Zal het deze keer anders zijn? AI, werk en loon: Zal het deze keer anders zijn? Bertin Martens The European Commission s science and knowledge service Joint Research Centre 2 Twee perspectieven op de economische impact van AI AI = potentieel

Nadere informatie

Adding value to test tooling

Adding value to test tooling Adding value to tooling performance ing and automation Hoe we performance risico's ook in een CI/CD wereld de baas blijven Wie Ben Ik? >20 jaar ervaring in IT 10 jaar PerformanceArchitecten Software engineer

Nadere informatie

Rapport 1-meting van de publieke opinie over nanotechnologie. 1-meting Kennis en opinie nanotechnologie

Rapport 1-meting van de publieke opinie over nanotechnologie. 1-meting Kennis en opinie nanotechnologie Rapport 1-meting van de publieke opinie over nanotechnologie 1-meting Kennis en opinie nanotechnologie December 2010 Het giga van nano Rapport 1-meting Nanopodium December 2010 Een onderzoek door MarketResponse

Nadere informatie

Informaticawetenschappen in. het leerplichtonderwijs Waarom?

Informaticawetenschappen in. het leerplichtonderwijs Waarom? Informaticawetenschappen in Giovanni Samaey het leerplichtonderwijs Waarom? co-voorzitter werkgroep KVAB en Jonge Academie Docent Wiskundige Ingenieurstechnieken, Departement Computerwetenschappen, KU

Nadere informatie

Adding value to test tooling

Adding value to test tooling Adding value to test tooling performance testing and test automation Hoe we performance risico's ook in een CI/CD wereld de baas blijven Wie Ben Ik? >20 jaar ervaring in IT 10 jaarperformancearchitecten

Nadere informatie

New Business Development Programma s

New Business Development Programma s New Business Development Programma s Leer de business van morgen te creëren Incompany Portfolio 2017 Ons Verhaal. Incompany Portfolio 2017 TimeLabz We leven in bijzondere tijden. De snelle opkomst en adoptie

Nadere informatie

Betekenis van hoop bij mensen met kanker

Betekenis van hoop bij mensen met kanker Betekenis van hoop bij mensen met kanker Corine Nierop- van Baalen Verpleegkundig specialist oncologie Onderzoeker/ docent lectoraat oncologische zorg 1 april 2019 Utrecht Inhoud Oefening Betekenis hoop

Nadere informatie

Publieksforum: 30 burgers in dialoog over genetische tests

Publieksforum: 30 burgers in dialoog over genetische tests Z I T H E T I N MIJN GENEN? Publieksforum: 30 burgers in dialoog over genetische tests BELGIË 2003 Wetenschap en samenleving dagen elkaar uit Citaten uit het colloquium Testen van mensen, georganiseerd

Nadere informatie

8763/19 jwe/gra/sp 1 TREE.1.B

8763/19 jwe/gra/sp 1 TREE.1.B Raad van de Europese Unie Brussel, 3 mei 2019 (OR. en) 8763/19 JEUN 64 EDUC 221 SOC 330 EMPL 245 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente

Nadere informatie

Digitaliseringsstrategie in de praktijk

Digitaliseringsstrategie in de praktijk Digitaliseringsstrategie in de praktijk Schriftelijke bijdrage rondetafelgesprek 13-09-2018 Aan: vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat Digitalisering verandert onze economie, onze democratie

Nadere informatie

Workshop. De onderzoeksvraag. Van nieuwsgierigheid naar gerichte vraag

Workshop. De onderzoeksvraag. Van nieuwsgierigheid naar gerichte vraag Workshop De onderzoeksvraag Van nieuwsgierigheid naar gerichte vraag Even voorstellen Lisa Kool 22 jaar Student Psychologie aan de Universiteit Leiden Schreef profielwerkstuk over mode in de 20e eeuw Huidige

Nadere informatie

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Kim Schildkamp, Bernard Veldkamp, Maaike Heitink, Fabienne van der Kleij, Anne Dijkstra, Inge Hoogland, Wilma Kippers Het gebruik van toetsresultaten Review

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Ethische dilemma s en veiligheidskundig handelen Gerard I.J.M. Zwetsloot

Ethische dilemma s en veiligheidskundig handelen Gerard I.J.M. Zwetsloot Ethische dilemma s en veiligheidskundig handelen Gerard I.J.M. Zwetsloot NVVK Symposium maart 2019 Gerard I.J.M. Zwetsloot 1 Doel sessie Versterken bewustwording over waarden en ethische dilemma s In dialoog

Nadere informatie

Vast en flexibel werk in de wetenschap: wensen & verwachtingen van werknemers. Marian van der Klein, Onderzoekersdag Instituut Gak, 7 december 2015

Vast en flexibel werk in de wetenschap: wensen & verwachtingen van werknemers. Marian van der Klein, Onderzoekersdag Instituut Gak, 7 december 2015 Vast en flexibel werk in de wetenschap: wensen & verwachtingen van werknemers Marian van der Klein, Onderzoekersdag Instituut Gak, 7 december 2015 Programma Presentatie voorlopige resultaten onderzoek

Nadere informatie

Politieke legitimiteit

Politieke legitimiteit Politieke legitimiteit Op het snijvlak van wetenschap en samenleving Geerten Waling De Responsieve Rechtsstaat, 22 september 2016 Bij ons leer je de wereld kennen 1 Routeplanner Even voorstellen Wat is

Nadere informatie

Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug. Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013

Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug. Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013 Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013 Achtergrond Communicatiewetenschap, Universiteit Groningen, Concordia University Montreal Onderzoek intercultureel

Nadere informatie

Gastheer Koninklijke BAM Groep

Gastheer Koninklijke BAM Groep Gastheer Koninklijke BAM Groep William van Niekerk Director Corporate Social Responsibility Opening Jacqueline Schlangen Directeur Vernieuwing Bouw Vernieuwing Bouw ontwikkelt door in de Bouwcampus Vrije

Nadere informatie

Nieuwe media. Ander onderwijs?

Nieuwe media. Ander onderwijs? Nieuwe media. Ander onderwijs? Joke Voogt Typ hier de footer 1 Wij streven ernaar dat over vijf tot tien jaar alle leerlingen voor hun toekomstig beroep, voor het deelnemen aan het maatschappelijk leven

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97 Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk

Nadere informatie

Stichting Techniekpromotie

Stichting Techniekpromotie - - - Stichting Techniekpromotie 1 In de visie komt duidelijk naar voren dat verwondering en wetenschap in de gehele doorlopende leerlijn zouden moeten blijven samengaan. In hoeverre spreekt dit beeld

Nadere informatie

S T R A T E G I C A D V I S O R Y

S T R A T E G I C A D V I S O R Y Strategic IT auditing Hoe laat je als IT auditor bestuurders en toezichthouders excelleren in de digitale revolutie 21 September 2017 Agenda NOREA VISIE 2020, terugkijken en vooruitkijken CORPORATE GOVERNANCE

Nadere informatie

Wetenschapscommunicatie en/of democratisch debat? Pieter Maeseele

Wetenschapscommunicatie en/of democratisch debat? Pieter Maeseele Wetenschapscommunicatie en/of democratisch debat? Pieter Maeseele Wie ben ik? Communicatiewetenschappen UA Media, Wetenschap & Democratie Media & Democratie - Evalueren van mate waarin media bijdragen

Nadere informatie

DE MARKETEER VAN MORGEN: DENKT NIET OLD OF NEW SKOOL, MAAR NEXT SKOOL MWG AMSTERDAM, 17 APRIL 2018

DE MARKETEER VAN MORGEN: DENKT NIET OLD OF NEW SKOOL, MAAR NEXT SKOOL MWG AMSTERDAM, 17 APRIL 2018 DE MARKETEER VAN MORGEN: DENKT NIET OLD OF NEW SKOOL, MAAR NEXT SKOOL MWG AMSTERDAM, 17 APRIL 2018 ? Ben jij Old Skool? Of New Skool? Wat zou je willen delen met de andere Skool? Wat zou je willen leren

Nadere informatie

Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft.

Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft. Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft. Webtechniek is gespecialiseerd in technische oplossingen voor internet en applicaties. Sinds 2000 is het

Nadere informatie

DISRUPTIEVE TECHNOLOGIE EN UW BEDRIJF

DISRUPTIEVE TECHNOLOGIE EN UW BEDRIJF DISRUPTIEVE TECHNOLOGIE EN UW BEDRIJF Onderzoek naar de zakelijke acceptatie ten aanzien van transformatieve technologie in Europa Transformatieve technologieën brengen een revolutie teweeg in de manier

Nadere informatie

VTV-2014: Participatie als rode draad

VTV-2014: Participatie als rode draad 1 VTV-2014: Participatie als rode draad Opzet VTV-2014 Basisinformatie op websites Vier themarapporten Gezondheid en maatschappelijke participatie Preventie in de zorg Maatschappelijke kosten en baten

Nadere informatie

Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe

Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe Groningen, 11 januari 2019 Consequenties voor economie, milieu en gezondheid van brede transitie naar biologische landbouw in Fryslân,

Nadere informatie

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau dr. H. Knipprath ing. J. De Meester STEM Science Engineering Technology Mathematics 2

Nadere informatie

Taco Schallenberg Acorel

Taco Schallenberg Acorel Taco Schallenberg Acorel Inhoudsopgave Introductie Kies een Platform Get to Know the Jargon Strategie Bedrijfsproces Concurrenten User Experience Marketing Over Acorel Introductie THE JARGON THE JARGON

Nadere informatie

Corine Nierop- van Baalen Verpleegkundig specialist oncologie 23 maart 2018 Amersfoort

Corine Nierop- van Baalen Verpleegkundig specialist oncologie 23 maart 2018 Amersfoort Corine Nierop- van Baalen Verpleegkundig specialist oncologie 23 maart 2018 Amersfoort Inhoud Oefening Betekenis hoop palliatieve patiënten met kanker Moeilijkheden die hulpverleners hierbij ondervinden

Nadere informatie

International workshop National Nano Debates LESSEN TREKKEN UIT DE NANODIALOOG

International workshop National Nano Debates LESSEN TREKKEN UIT DE NANODIALOOG International workshop National Nano Debates LESSEN TREKKEN UIT DE NANODIALOOG Op initiatief van de Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie (CieMDN) kwamen op 17 september verschillende internationale

Nadere informatie

[NB. Het gesproken woord geldt!]

[NB. Het gesproken woord geldt!] Toespraak door Minister Bussemaker bij de opening van de CMI-conferentie Screening in de gezondheidszorg, van push to pull, in Den Haag op 26 november 2013 [NB. Het gesproken woord geldt!] 1 Dames en heren,

Nadere informatie

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,

Nadere informatie

Giovanni Stijnen NEMO Uitgeverij. Yuri Matteman De Praktijk. ibook Kanker. Science Night NEMO

Giovanni Stijnen NEMO Uitgeverij. Yuri Matteman De Praktijk. ibook Kanker. Science Night NEMO Giovanni Stijnen NEMO Uitgeverij Yuri Matteman De Praktijk ibook Kanker Science Night NEMO Korte inleiding ibooks Wat is een ibook? Waarom maakt NEMO Uitgeverij een ibook? ibook Kanker: opzet & ervaringen

Nadere informatie

Leer ze omgaan met onzekerheid. Nils de Witte - StudentsInc

Leer ze omgaan met onzekerheid. Nils de Witte - StudentsInc Leer ze omgaan met onzekerheid Nils de Witte - StudentsInc Programma en introductie Leer ze omgaan met onzekerheid verkennende discussie en ideeën nils de witte wat bedoel ik met onzekerheid waarom is

Nadere informatie

Kan ci'zen science de kloof tussen wetenschap en maatschappij dichten? Tine Huyse & Liesbeth Gijsel

Kan ci'zen science de kloof tussen wetenschap en maatschappij dichten? Tine Huyse & Liesbeth Gijsel Kan ci'zen science de kloof tussen wetenschap en maatschappij dichten? Tine Huyse & Liesbeth Gijsel Liesbeth Gijsel (Eos) 1. Niets nieuws onder de zon? 2. De opmars van citizen science (Bron: Christopher

Nadere informatie

Waar staat AI in het testvak nu?

Waar staat AI in het testvak nu? Onze tweede lente Waar staat AI in het testvak nu? Gerald de Vrieze Hannie van Kooten Marco Verhoeven Okto Wahjuwibowo Sander Mol Inleiding werkgroep Testen met AI sinds januari 2018 veel ontwikkelingen

Nadere informatie

ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO

ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO onderzoeksverslag Rozemarijn van Toly, Annemarie Groot, Andrea Klaeijsen en Patricia Brouwer 01 AANLEIDING ONDERZOEK Er is recent veel aandacht voor werkdruk onder docenten;

Nadere informatie

Een gezondheidscheck via het werk: wat vinden werknemers ervan?

Een gezondheidscheck via het werk: wat vinden werknemers ervan? Een gezondheidscheck via het werk: wat vinden werknemers ervan? Olga Damman Allard van der Beek Danielle Timmermans -0- Department of Public and Occupational Health Quality of Care EMGO Institute for Health

Nadere informatie

Hoop doet leven, al is het maar voor even. Corine Nierop- van Baalen 15 april 2013 Amersfoort

Hoop doet leven, al is het maar voor even. Corine Nierop- van Baalen 15 april 2013 Amersfoort Hoop doet leven, al is het maar voor even Corine Nierop- van Baalen canierop@diaconessenhuis.nl 15 april 2013 Amersfoort Inhoud Betekenis hoop palliatieve patiënten met kanker Moeilijkheden die hulpverleners

Nadere informatie

Feedback conceptvisie MENS & NATUUR

Feedback conceptvisie MENS & NATUUR Feedback conceptvisie MENS & NATUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie

Datum 21 december 2009 Betreft Stand van zaken ontwikkelingen nanodeeltjes en arbeidsomstandigheden

Datum 21 december 2009 Betreft Stand van zaken ontwikkelingen nanodeeltjes en arbeidsomstandigheden > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

WELKOM BIJ GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN.

WELKOM BIJ GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN. WELKOM BIJ GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN www.utwente.nl/go/gzw Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Introductie Opleidingsmanager Bachelor student Master student Alumnus Case en oudergesprekken Informatiemarkt GZW

Nadere informatie

LIFE+: Verhalen uit de praktijk. Erik Jan Langkamp

LIFE+: Verhalen uit de praktijk. Erik Jan Langkamp LIFE+: Verhalen uit de praktijk Erik Jan Langkamp Evers + Manders subsidieadviseurs 19 adviseurs (Academisch+) Sectorspecialisatie, waaronder: o Water o Duurzame leefomgeving o Energie o Life Sciences

Nadere informatie

Biociden Innovatie in perspectief

Biociden Innovatie in perspectief Biociden Innovatie in perspectief Dr.Ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur 14 juni 2018 Inhoud Historisch perspectief biociden Innovatie-cyclus: de lessen Waar staan we? Uitdagingen 2 Uitdagingen Voor

Nadere informatie

2. In functie van implementatie van onderzoekscompetenties in de lerarenopleiding

2. In functie van implementatie van onderzoekscompetenties in de lerarenopleiding Gebruikswijzer P- Reviews: Hoe kunnen de Reviews op een nuttige manier geïntegreerd worden in de lerarenopleiding? In deze gebruikswijzer bekijken we eerst een aantal mogelijkheden tot implementatie van

Nadere informatie

Q1 Aan welke universiteit werkt u?meerdere antwoorden mogelijk

Q1 Aan welke universiteit werkt u?meerdere antwoorden mogelijk Q1 Aan welke universiteit werkt u?meerdere antwoorden mogelijk Beantwoord: 2.006 Overgeslagen: 210 Universiteit van Amsterdam Vrije universiteit... Universiteit Leiden Erasmus Universiteit Universiteit

Nadere informatie

Kennismanagement in de maritieme sector

Kennismanagement in de maritieme sector Kennismanagement in de maritieme sector Het Maritiem Kennis Centrum Presentatie voor de CEDA op 11 mei 2004 door Ir E.W.H. Keizer Voorzitter van het Management Team MKC MKC CEDA -001 1 MKC Kennis en innovatie

Nadere informatie

Zin en onzin van technologische toekomstbeelden. dr.ir. Martijntje Smits, Amersfoort 24 mei 2016

Zin en onzin van technologische toekomstbeelden. dr.ir. Martijntje Smits, Amersfoort 24 mei 2016 Zin en onzin van technologische toekomstbeelden dr.ir. Martijntje Smits, Amersfoort 24 mei 2016 Pagina Het elektriciteitsnetwerk van de toekomst The Future of Farming The Future of technology Eeuwig

Nadere informatie

Feedback conceptvisie DIGITALE GELETTERDHEID

Feedback conceptvisie DIGITALE GELETTERDHEID Feedback conceptvisie DIGITALE GELETTERDHEID Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs. Dit

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Stettina, Christoph Johann Title: Governance of innovation project management

Nadere informatie

Betaalbare en gepersonaliseerde zorg. Page 1 Smaling 2012 Siemens Healthcare

Betaalbare en gepersonaliseerde zorg. Page 1 Smaling 2012 Siemens Healthcare Betaalbare en gepersonaliseerde zorg Page 1 Smaling 2012 Siemens Healthcare Betaalbare en gepersonaliseerde zorg Beelden bepalen de toekomst De beste manier om de toekomst te voorspellen is door hem zelf

Nadere informatie

WELCOME! The Brown Paper Company

WELCOME! The Brown Paper Company WELCOME! The Brown Paper Company Commercial Automation: De commerciële revolutie? The Brown Paper Company De Sales revolution: transformatie? Huidig SaaS Focus Sales Centric Customer Centric product push

Nadere informatie

Transdisciplinaire ontwerpcriteria en lesvoorbeelden

Transdisciplinaire ontwerpcriteria en lesvoorbeelden ontwerptool interdisciplinair Transdisciplinaire ontwerpcriteria en lesvoorbeelden Tools voor het ontwerpen voor het geïntegreerd kunst / bèta onderwijs Transdisciplinaire ontwerpplabs is een ontwerponderzoek

Nadere informatie

ONDERZOEK ALS EFFECTIEVE INTERVENTIE OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN MARCO SNOEK

ONDERZOEK ALS EFFECTIEVE INTERVENTIE OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN MARCO SNOEK ONDERZOEK ALS EFFECTIEVE INTERVENTIE OM DE PRAKTIJK TE VERSTERKEN MARCO SNOEK Onderwijs ontwikkeling 2 INHOUD Onderzoek als impuls voor onderwijsontwikkeling? Wat weten we over onderwijsontwikkeling? De

Nadere informatie

Feitenkaart Maakonderwijs

Feitenkaart Maakonderwijs Feitenkaart Maakonderwijs Peiling onder het Digitaal Stadspanel Achtergrond Sinds een paar jaar vindt men het belangrijk om binnen het onderwijs meer aandacht te besteden aan technische vaardigheden. Leerlingen

Nadere informatie

Erik Tielemans / Marieke op de Weegh

Erik Tielemans / Marieke op de Weegh Nanodeeltjes Van wetenschap naar praktijk Erik Tielemans / Marieke op de Weegh 2 Nano: nieuwe buzz-woord? Inhoud presentatie Economische, maatschappelijke en politieke context Wat zijn nanodeeltjes en

Nadere informatie

People formerly known as patiënts. Bedrijfsgeneeskundige dagen, 23 mei 2019

People formerly known as patiënts. Bedrijfsgeneeskundige dagen, 23 mei 2019 People formerly known as patiënts Bedrijfsgeneeskundige dagen, 23 mei 2019 Wie bent u? Waarom bedrijfsgeneeskunde? Wie ben ik? Lea Bouwmeester, 39 jaar, woonplaats den Haag Drijfveer Mensen een stem geven

Nadere informatie

2013D50407 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

2013D50407 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG 2013D50407 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen over de

Nadere informatie

Stichting Groningen Programmeert

Stichting Groningen Programmeert - - - Stichting Groningen Programmeert 1 1 1 Is deze visie bruikbaar en werkbaar in zowel het primair als voortgezet onderwijs? De indeling in de vier hoofdgroepen is erg verduidelijkend voor beide soorten

Nadere informatie

15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( )

15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( ) 15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) (2010-2012) Inleiding Tijdens de opleiding leren huisartsen systematisch en door middel van vragen en onderzoek tot een diagnose te komen.

Nadere informatie

GO LAB: VIRTUELE LABS BIJ HET NATUURWETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS

GO LAB: VIRTUELE LABS BIJ HET NATUURWETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS GO LAB: VIRTUELE LABS BIJ HET NATUURWETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS HENNY LEEMKUIL FER COENDERS 18 MEI 2016 IN DEZE WERKGROEP Didactiek ü Waarom practica / experimenteel werk door leerlingen ü Categorieën praktisch

Nadere informatie

Communiceren over wetenschap. Geert Vanpaemel KU Leuven

Communiceren over wetenschap. Geert Vanpaemel KU Leuven Communiceren over wetenschap Geert Vanpaemel KU Leuven 1. Inleiding 2. Algemene aanpak 3. Tips & Tricks Negatieve berichtgeving Naamgeving pesticiden, herbiciden, insecticiden, biociden Onvoorziene ecologische

Nadere informatie

Maatschappelijke vorming

Maatschappelijke vorming toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun

Nadere informatie

Hoe realiseer je een Smart City?

Hoe realiseer je een Smart City? Hoe realiseer je een Smart City? Thema Inclusive Society Dr. Ir. Rianne Valkenburg FUTURE Steden worden langzaam bedolven onder sensoren Steden waren al vol, namelijk met mensen Kwaliteit van leven? Hoe

Nadere informatie

Europa & de toekomst van de nationale wetgever

Europa & de toekomst van de nationale wetgever Europa & de toekomst van de nationale wetgever Liber amicorum Philip Eijlander R.A.J. van Gestel J. van Schooten (red.) Inhoudsopgave Een Europese agenda voor de nationale wetgever Rob van Gestel & Hanneke

Nadere informatie

Learning Lab Innovatief Samenwerken

Learning Lab Innovatief Samenwerken Learning Lab Innovatief Samenwerken DNA Jaarcongres 2 juni 2016 Ferry Koster Ivan Pouwels Van Spaendonck BrancheAdvies DENK VERDER. GROEI VERDER. Innovatief Samenwerken Veranderende rol van verenigingen

Nadere informatie

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Studenten lerarenopleiding In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor

Nadere informatie

Privacy aspecten van apps

Privacy aspecten van apps Privacy aspecten van apps mr. Peter van der Veen Senior juridisch adviseur e: vanderveen@considerati.com t : @pvdveee Over Considerati Considerati is een juridisch adviesbureau gespecialiseerd in ICT-recht

Nadere informatie

Welke antwoorden geeft de voedingswetenschap?

Welke antwoorden geeft de voedingswetenschap? Welke antwoorden geeft de voedingswetenschap? De Hollandse pot, hoe Nederland over (verantwoord) eten en voedselhypes denkt - 18 mei 2015 Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Superfoods, detoxen of Paleo?

Nadere informatie

Het ALICE Project: Beeldbellen voor ouderen

Het ALICE Project: Beeldbellen voor ouderen Het ALICE Project: Beeldbellen voor ouderen Paul Dijkgraaf (ThuisConnect) Eindhoven, 23 Juni 2011 Advanced Lifestyle Improvement system & new Communication Experience Het ALICE Project 5 Partners uit 3

Nadere informatie