Biociden Innovatie in perspectief

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Biociden Innovatie in perspectief"

Transcriptie

1 Biociden Innovatie in perspectief Dr.Ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur 14 juni 2018

2 Inhoud Historisch perspectief biociden Innovatie-cyclus: de lessen Waar staan we? Uitdagingen 2

3 Uitdagingen Voor Ambtelijke werkgroepen: werkgroep L, D, C, H en V 1993 (landbouwmiddelen, desinfectiemiddelen, aangroeiwerende houtverduurzamingsmiddelen, huishoudmiddelen veterinaire middelen) 1993 College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen; bestrijdingsmiddelen zijn de landbouwbestrijdingsmiddelen en de nietlandbouwbestrijdingsmiddelen Beleidsplan niet-landbouwbestrijdingsmiddelen 1998 Milieubeoordeling in de wet vastgelegd: volledige milieubeoordeling voor de nietlandbouwbestrijdingsmiddelen Lange bezwaar en beroep procedures tegen besluiten Ctgb over houtverduurzamingsmiddelen en aangroeiwerende verven (m.n. de milieubeoordeling) 3

4 Historie 2000 Verzelfstandiging CTB 2000 Oprichting Platform Biociden: aanspreekpunt van de biocidensector voor de overheid 2000 Biocidenrichtlijn van kracht (planning: volledige harmonisatie bereikt in 2015) 2002 Verankering Biocidenrichtlijn in de bestrijdingsmiddelenwet 2005 Biociden gaan over van VWS naar VROM 2006 Beleidsprogramma biociden van VROM 2007 Wgb vervangt de Bestrijdingsmiddelenwet. Nationale systeem van beoordelen van biociden wordt vereenvoudigd (dossiereisen lager en meer expert judgement) 4

5 Historie 2007 CTB wordt Ctgb Voorbereiding project Biociden Zonder Toelating 2009 Eerste biocide stof Europees goedgekeurd 2010 Oprichting Kennis Netwerk Biociden (uitvloeisel van beleidsprogramma) Uitvoering BZT: beoordeling van 635 aangemelde biociden zonder toelating binnen 4 jaar 2013 Biocidenverordening van kracht 2018 Eerste Unietoelating onder de BPR (NL RMS) 5

6 Inhoud Historisch perspectief biociden Innovatie-cyclus: de lessen Waar staan we? Uitdagingen 6

7 Innovatie-cyclus en regulering Voorbeelden van waar het fout ging: Insecticiden: DDT Veredeling: GMO s Aangroeiwerende verven: TBT Social media: Facebook, Airbnb 7

8 Innovatie-cyclus en regulering 1. Idee, behoefte 2. Ontwikkeling product, proces methode 3. Succesvol concept rolt snel uit, vindt navolgers 4. Nadelen worden (snel) zichtbaar 5. Ingrijpen door overheid 6. Regelgeving soms blokkade 7. Start nieuwe cyclus 8

9 Innovatie-cyclus en regulering Lessen: Actie-reactie snelheid neemt toe Industrie: aanvaard verantwoordelijkheid en kijk vooruit (niet alle uitvindingen zijn een zegening voor de mensheid) Wetgever: laat niet te lang op zijn beloop, stuur langzaam bij 9

10 Inhoud Historisch perspectief biociden Innovatie-cyclus, de lessen Waar staan we? Uitdagingen 10

11 Innovaties biociden, voorbeelden Ontwikkeling nieuwe antifoulingsmiddelen: verlaging milieubelasting In situ generatie desinfectie middelen: vermindering risico s transport en gebruik Middelgebruik als onderdeel van een systeem-aanpak: vermindering risico s (rodenticiden) en noodzaak (desinfectie) 11

12 Regelgeving: uitvoering De Verordening kent vele uitvoeringsregelingen, guidances, afspraken en beleidsregels Enerzijds geeft dit flexibiliteit (beoordeling naar de stand der wetenschap) Anderzijds onzekerheid (welke guidance zal geldig zijn op moment van besluitvorming?) 12

13 Regelgeving: experimenten Verordening kent twee bijzondere artikelen Proefontheffing voor experimenten buiten het lab Noodmaatregel: in noodsituaties Geen mogelijkheid om experimentele aanpak op praktijkschaal uit te voeren 13

14 Waar staan we? Verordening is Europees, updaten guidances is daarmee een traag proces Op belangrijkste elementen is wel een duidelijke richting aan te geven Voordeel EU is een grote markt is beschikbaar 14

15 Inhoud Historisch perspectief biociden Innovatie-cyclus Lessen Waar staan we? Uitdagingen 15

16 Business-case Drempel is vaak de business-case: Te optimistisch Te onzeker door afwezigheid regelgeving of guidance 16

17 Industrie Begeleid de eigen innovatie met een dossier inzake veiligheid, beoordelingsmethoden en dergelijke Wees beter voorbereid op toelatingsdossier, maar ook op het maatschappelijk debat 17

18 Wetgever Wacht niet te lang met inbedden in wetgeving Anticipeer op toelatingscriteria Focus op structurele oplossingen 18

19 Vragen?

Innovatie Biociden Kansen en belemmeringen

Innovatie Biociden Kansen en belemmeringen Innovatie Biociden Kansen en belemmeringen Dr. Ingrid Becks, Plaatsvervangend Secretaris/directeur 15 juni 2017 Inhoud Innovatie Waarom innovatie? Uitdagingen Ontwikkelingen Technisch Maatschappelijk

Nadere informatie

Wetgeving biociden van een nationaal naar Europees systeem. Diane Heemsbergen

Wetgeving biociden van een nationaal naar Europees systeem. Diane Heemsbergen Wetgeving biociden van een nationaal naar Europees systeem Diane Heemsbergen 14 november 2016 Biocide Een bestrijdingsmiddel op basis van één of meer werkzame stoffen, met als doel een schadelijk organisme

Nadere informatie

Biociden Zonder Toelating Uitvoering van het gedifferentieerd handhaafbeleid voor biociden

Biociden Zonder Toelating Uitvoering van het gedifferentieerd handhaafbeleid voor biociden Biociden Zonder Toelating Uitvoering van het gedifferentieerd handhaafbeleid voor biociden Jan Willem Andriessen Jacobijn van Etten Inhoud Jan Willem: Historie Gedifferentieerd handhaafbeleid Biociden

Nadere informatie

Welkom op de Ctgb relatiedag

Welkom op de Ctgb relatiedag Welkom op de Ctgb relatiedag Twitter: #Ctgbdag 11 juni 2015 Opening Relatiedag Ctgb Dr. ir. Luuk van Duijn, Secretaris / directeur Ctgb 11 juni 2015 Terugblik Het vooruitzicht van het nieuwe pand nodigt

Nadere informatie

Uw deskundige gids voor chemische wetgeving in de EU

Uw deskundige gids voor chemische wetgeving in de EU Uw deskundige gids voor chemische wetgeving in de EU Veel adviesbureaus bieden algemene ondersteuning op het gebied van regelgeving, maar slechts weinige bieden de hoge kwaliteit en tijdige service van

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in verordening en de toelatingspraktijk

Recente ontwikkelingen in verordening en de toelatingspraktijk Recente ontwikkelingen in verordening en de toelatingspraktijk Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur Relatiedag Ctgb 2019 13 juni 2019 Inhoud Introductie Hoe verloopt het proces van beoordelen en

Nadere informatie

De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie. Lonne Gerritsen. College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden

De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie. Lonne Gerritsen. College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie Lonne Gerritsen College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden Inhoud Wat doet het Ctgb Wat zijn biociden Waar kom je biociden

Nadere informatie

Relatiedag Ctgb Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur. 14 juni 2018

Relatiedag Ctgb Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur. 14 juni 2018 Relatiedag Ctgb 2018 Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur 14 juni 2018 Inhoud Het Ctgb anno nu Uitdagingen De relatiedag 2018 2 Het Ctgb anno nu Organisatie is op orde: Financieel liggen we op koers

Nadere informatie

Relatiedag Ctgb Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur. 13 juni 2019

Relatiedag Ctgb Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur. 13 juni 2019 Relatiedag Ctgb 2019 Dr.ir. Luuk van Duijn, Secretaris/directeur 13 juni 2019 Inhoud Het Ctgb anno nu Uitdagingen De relatiedag 2019 2 Het Ctgb anno nu Organisatie is op orde: Het jaar 2018 is verlopen

Nadere informatie

In-situ gegenereerde biociden: Advanced Oxidation Technology

In-situ gegenereerde biociden: Advanced Oxidation Technology In-situ gegenereerde biociden: Advanced Oxidation Technology Ted Meij Directeur Blygold Nederland Groep Introductie Safe Water Safe Air Saves Energy Blygold verzorgd onderhoud aan klimaatsystemen en drinken

Nadere informatie

Verslag presentatie Harmonisatie en participatie door Joost van Galen, projectleider biociden Ctgb en voorzitter van de Coordination Group.

Verslag presentatie Harmonisatie en participatie door Joost van Galen, projectleider biociden Ctgb en voorzitter van de Coordination Group. Verslag presentatie Harmonisatie en participatie door Joost van Galen, projectleider biociden Ctgb en voorzitter van de Coordination Group. De presentatie gaat over de harmonisatie van beoordelingen en

Nadere informatie

Onderzoeksopzet Biociden voor menselijke hygiëne (huiddesinfectiemiddelen)

Onderzoeksopzet Biociden voor menselijke hygiëne (huiddesinfectiemiddelen) Onderzoeksopzet Biociden voor menselijke hygiëne (huiddesinfectiemiddelen) Tijdens het marktonderzoek 2017 onderzoekt de NVWA of biociden voor menselijke hygiëne (desinfectiemiddelen die op de huid worden

Nadere informatie

Beleidsprogramma Biociden

Beleidsprogramma Biociden Directoraat-Generaal Milieu Directie Bodem, Water, Landelijk Gebied Landbouw Beleidsprogramma Biociden Rijnstraat 8 Postbus 30945 2500 GX Den Haag Interne postcode 625 www.vrom.nl Samenvatting 3 1 Inleiding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 27 858 Gewasbeschermingsbeleid Nr. 75 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTE- LIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 27 858 Gewasbeschermingsbeleid Nr. 92 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTE- LIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Hoe werkt de toelating van gewasbeschermingsmiddelen?

Hoe werkt de toelating van gewasbeschermingsmiddelen? Buzzing toxicity Hoe werkt de toelating van gewasbeschermingsmiddelen? Jacoba Wassenberg, Ctgb, 5 april 2013 Inhoud 1. Organisatie Ctgb 2. Wat zijn gewasbeschermingsmiddelen 3. Proces stofbeoordeling 4.

Nadere informatie

Veiligheid Silica DE & RUB

Veiligheid Silica DE & RUB Veiligheid Silica DE & RUB 4 September 2018 RUB & Veiligheid Silica DE Ctgb en biocide Wetgeving Oude RUB Nieuwe RUB Samenvatting Vragen Diatomeeënaarde (DE) Silica Gezondheid mens Gezondheid en veiligheid

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1999 503 Besluit van 12 november 1999, houdende aanwijzing van andere taken van het College voor de toelating van bestrijdingsmiddelen (Besluit andere

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2002 212 Besluit van 22 april 2002, houdende wijziging van het Besluit milieutoelatingseisen niet-landbouwbestrijdingsmiddelen (implementatie biocidenrichtlijn)

Nadere informatie

1 tekst afkomstig van het Ctgb

1 tekst afkomstig van het Ctgb Wat zijn de consequenties voor de WIP ten aanzien van harmonisatie van het toetsingskader voor werkzaamheid van desinfectantia in PT01 en PT02? In de onderstaande beleidsnotitie wordt de aanleiding gegeven

Nadere informatie

Diensteninnovatie: wat is dat?

Diensteninnovatie: wat is dat? Over de AWT De Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) adviseert regering en parlement over beleid voor wetenschap, technologie en innovatie De AWT adviseert gevraagd en ongevraagd.

Nadere informatie

Gezamenlijk projectplan handel niet toegelaten gewasbeschermingsmiddelen en biociden

Gezamenlijk projectplan handel niet toegelaten gewasbeschermingsmiddelen en biociden Bijlage 5 Gezamenlijk projectplan handel niet toegelaten gewasbeschermingsmiddelen en biociden Inleiding: De Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden reguleert het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen

Nadere informatie

BIOCIDEN. Landelijke bijeenkomst waterschappen Amersfoort 12 september Marianne Braam. Coordinerend specialistisch inspecteur ILT

BIOCIDEN. Landelijke bijeenkomst waterschappen Amersfoort 12 september Marianne Braam. Coordinerend specialistisch inspecteur ILT BIOCIDEN Landelijke bijeenkomst waterschappen Amersfoort 12 september 2019 Marianne Braam Coordinerend specialistisch inspecteur ILT Afdeling Keten Gevaarlijke Stoffen & Organismen/ Team Chemische Risico

Nadere informatie

november 2014 Biociden in het onderwijs

november 2014 Biociden in het onderwijs Waarom BIOCIDEN bespreken in het ONDERWIJS? november 2014 1 Wat zijn biociden? Biociden zijn noodzakelijk voor de bestrijding van organismen die schadelijk zijn voor de gezondheid van mens of dier, én

Nadere informatie

Gezocht: architecten om de BV Nederland te redden!?

Gezocht: architecten om de BV Nederland te redden!? 1 Gezocht: architecten om de BV Nederland te redden!? Art Ligthart Associate Partner @artligthart art.ligthart@ordina.nl linkedin.com/artligthart We leven in uitermate fascinerende tijden. De maatschappij

Nadere informatie

Toelatingsbeleid van desinfectiemiddelen: veranderingen

Toelatingsbeleid van desinfectiemiddelen: veranderingen Toelatingsbeleid van desinfectiemiddelen: veranderingen Dr. Ir. Lonne Gerritsen Wetenschappelijk Beoordelaar Werkzaamheid Biociden November, 2016 Inhoud Wat is het Ctgb Toelatingen desinfectiemiddelen

Nadere informatie

abcdefgh Rijkswaterstaat X Verkeer en vervoer zeescheepvaart

abcdefgh Rijkswaterstaat X Verkeer en vervoer zeescheepvaart abcdefgh Rijkswaterstaat X Verkeer en vervoer zeescheepvaart Contactpersoon: Joan Meijerink December 2003 Inhoudsopgave........................................................................................

Nadere informatie

Green Deal groene gewasbescherming

Green Deal groene gewasbescherming Green Deal groene gewasbescherming Jacobijn van Etten Projectleider Green Deal Ctgb Coördinator biologische middelen 11 juni 2015 Inhoud Vergroening Begrippen Doelstelling Green Deal Werkwijze Resultaten

Nadere informatie

Overzicht. Exotische muggen en bestrijding. 2. Steekmuggen en infectieziekten CRISISBEHEERSING BIJ VWS

Overzicht. Exotische muggen en bestrijding. 2. Steekmuggen en infectieziekten CRISISBEHEERSING BIJ VWS Overzicht Exotische muggen en bestrijding Yvonne de Nas, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, directie Publieke Gezondheid 9 juni 2016 1. Introductie 2. Steekmuggen en infectieziekten 3. Exotische

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN VOEDSELVEILIGHEID

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN VOEDSELVEILIGHEID EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN VOEDSELVEILIGHEID Brussel, 23 oktober 2018 REV1 Vervangt het document "Vragen en antwoorden" van 13 september 2017 VRAGEN EN ANTWOORDEN IN VERBAND

Nadere informatie

Verordening Biociden Vernieuwingen en Wijzigingen

Verordening Biociden Vernieuwingen en Wijzigingen 1 Verordening Biociden Vernieuwingen en Wijzigingen Forum 2013 Dumortier Kathelyn 2 Agenda Verordening Biociden Enkele verniewingen en wijzigingen Biocide : nieuwe definitie In situ overgangsmaatregelen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 30 474 Regeling voor de toelating, het op de markt brengen en het gebruik van gewasbeschermingmiddelen en biociden (Wet gewasbeschermingsmiddelen

Nadere informatie

Juridische impact-analyse met betrekking tot het voorstel voor een biocidenverordening in relatie tot de Nederlandse waterkwaliteitsregelgeving

Juridische impact-analyse met betrekking tot het voorstel voor een biocidenverordening in relatie tot de Nederlandse waterkwaliteitsregelgeving Juridische impact-analyse met betrekking tot het voorstel voor een biocidenverordening in relatie tot de Nederlandse waterkwaliteitsregelgeving Auteur: dr. E.M. Vogelezang-Stoute Centrum voor Milieurecht/ACELS

Nadere informatie

Consultatie melden van nieuwe informatie

Consultatie melden van nieuwe informatie Consultatie melden van nieuwe informatie Bijlage 1. Tekst op de website voor meldingen door toelatinghouders Melding door toelatinghouders Gewasbeschermingsmiddelen Onmiddellijke melding door de toelatinghouder

Nadere informatie

Stappenplan realiseren structurele bekostiging innovatieve ouderenzorg

Stappenplan realiseren structurele bekostiging innovatieve ouderenzorg Stappenplan realiseren structurele bekostiging innovatieve ouderenzorg introductie Marc Soeters Gerrold Verhoeks 15 januari 2018 Inleiding Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) heeft de start van tal

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 12 augustus 2019 (OR. en) 11646/19 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 8 augustus 2019 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: ENV 731 MI 619 AGRI 409 CHIMIE 113 DELACT 158 de heer

Nadere informatie

Groene gewasbescherming. Rob van Drent Ctgb

Groene gewasbescherming. Rob van Drent Ctgb Groene gewasbescherming Rob van Drent Ctgb Het Ctgb Ctgb: College voor de toela;ng van gewasbeschermingsmiddelen en biociden Zelfstanding bestuursorgaan (ZBO) Kerntaken: 1. Besluiten over toela;ng gewasbeschermings-

Nadere informatie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Omzendbrief met betrekking tot het ontsmetten van gereedschap in slachthuizen, uitsnijderijen en inrichtingen voor het vervaardigen van gehakt

Nadere informatie

ORIËNTEREND ONDERZOEK NAAR HET GEBRUIK VAN DESINFECTIEMIDDELEN IN DIERENARTSPRAKTIJKEN

ORIËNTEREND ONDERZOEK NAAR HET GEBRUIK VAN DESINFECTIEMIDDELEN IN DIERENARTSPRAKTIJKEN ORIËNTEREND ONDERZOEK NAAR HET GEBRUIK VAN DESINFECTIEMIDDELEN IN DIERENARTSPRAKTIJKEN Rapportnummer NDBIO 010/02 drs. H.R. Reus Keuringsdienst van Waren, Noord Postbus 465 9700 AL Groningen Telefoon :

Nadere informatie

Opbouw. IPM: welke rol speelt het Ctgb? Wat doen we in Europa? IPM: welke rol speelt het Ctgb? Wat doen we? Wat speelt er? Wat gaat er komen?

Opbouw. IPM: welke rol speelt het Ctgb? Wat doen we in Europa? IPM: welke rol speelt het Ctgb? Wat doen we? Wat speelt er? Wat gaat er komen? Opbouw Verduurzaming van gewasbescherming: welke activiteiten onderneemt de toelatingspraktijk? IPM: welke rol speelt het Ctgb? Wat doen we? Wat speelt er? Wat gaat er komen? Martine Lans IPM: welke rol

Nadere informatie

Nimva. Sociale Business Efficiënte e-marketing

Nimva. Sociale Business Efficiënte e-marketing Sociale Business Efficiënte e-marketing Hedendaagse business draait om vertrouwen. De technologische evolutie van internet, sociale media, mobiele toestellen hebben de klantenrelaties verschoven van controle

Nadere informatie

ctgb Jaarverslag 2012

ctgb Jaarverslag 2012 ctgb Jaarverslag 2012 ctgb Jaarverslag 2012 College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden inhoud Voorwoord 6 1. 2012 in vogelvlucht 8 2. Gewasbeschermingsmiddelen 14 2.1 Nationale

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN VAN DE AANVRAGEN VOOR HET OP DE MARKT BRENGEN VAN BIOCIDEPRODUCTEN IN BELGIE. Forum Biociden November 2016

STAND VAN ZAKEN VAN DE AANVRAGEN VOOR HET OP DE MARKT BRENGEN VAN BIOCIDEPRODUCTEN IN BELGIE. Forum Biociden November 2016 1 STAND VAN ZAKEN VAN DE AANVRAGEN VOOR HET OP DE MARKT BRENGEN VAN BIOCIDEPRODUCTEN IN BELGIE Forum Biociden 2016 24 November 2016 Lucrèce Louis Senior attaché Biociden DG Leefmilieu 2 Inhoud I. Toelating

Nadere informatie

Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012

Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012 Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012 De REACH verordening (1907/2006) Artikel 1 (1) van REACH definieert de doelstellingen: Het doel van deze verordening

Nadere informatie

Diergeneesmiddelen Voorstel nieuwe EU verordening

Diergeneesmiddelen Voorstel nieuwe EU verordening Diergeneesmiddelen Voorstel nieuwe EU verordening Susanne Waelen Senior beleidsmedewerker diergeneesmiddelen Ministerie van Economische Zaken 3 juni 2015 Doelen van de Commissie Richtlijn 2001/82 herzien

Nadere informatie

Naar een duurzame Nederlandse energiehuishouding in 2050 een reisgids

Naar een duurzame Nederlandse energiehuishouding in 2050 een reisgids Naar een duurzame Nederlandse energiehuishouding in 2050 een reisgids Marc Londo en Michiel Hekkenberg www.ecn.nl Kernboodschappen voor beleidsmakers Duurzame energiehuishouding 2050: grote veranderingen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 14901 23 maart 2018 Vrijstelling op grond van artikel 46, eerste lid, Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden inzake

Nadere informatie

Toegang tot weesgeneesmiddelen en zorg

Toegang tot weesgeneesmiddelen en zorg Toegang tot weesgeneesmiddelen en zorg NFK Staat voor mensen geraakt door kanker Pauline Evers, beleidsmedewerker 15 november 2013 Nationaal plan En nu? DOEL-workshop Implementatie van het nationaal plan

Nadere informatie

AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd. ZonMw site-visit 9 april 2018

AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd. ZonMw site-visit 9 april 2018 AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd ZonMw site-visit 9 april 2018 AWTJF Samen puzzelen over prangende regionale vraagstukken Samen deze

Nadere informatie

*V Gemeente rs. Jur Botter, MPA

*V Gemeente rs. Jur Botter, MPA *V Gemeente rs. Jur Botter, MPA y Haarlem Wethouder Jeugd en Onderwijs, Vastgoed, Nieuwe Democratie, Bedrijfsvoering en Dienstverlening De Wijkraden van de gemeente Haarlem De Stichting Stadsgesprekken

Nadere informatie

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact

Nadere informatie

#landgoedbedrijf. Workshop B. Nieuwe omgevingswet. Jannemarie de Jonge

#landgoedbedrijf. Workshop B. Nieuwe omgevingswet. Jannemarie de Jonge #landgoedbedrijf Workshop B Nieuwe omgevingswet Jannemarie de Jonge Omgevingswet: nieuwe ruimte voor maatschappelijk ondernemende landgoederen? Achtergrond Omgevingswet Waarom stelselherziening aansluiting

Nadere informatie

Jaarverslag / Annual Report 2006. College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen

Jaarverslag / Annual Report 2006. College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen Jaarverslag / Annual Report 2006 College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen Inhoudsopgave Voorwoord 5 1. 2006 in vogelvlucht 7 2. Uitvoering kerntaken 11 2.1 Nederlandse toelatingen 11 2.2 Europees

Nadere informatie

Interactie consument en producent Op weg naar gezonde groei, duurzame oogst. Ronald Hiel 11 juni 2015

Interactie consument en producent Op weg naar gezonde groei, duurzame oogst. Ronald Hiel 11 juni 2015 Interactie consument en producent Op weg naar gezonde groei, duurzame oogst Ronald Hiel 11 juni 2015 Wat u te wachten staat: Even voorstellen Waar staan we nu: resultaten en uitdagingen Hoe ziet het speelveld

Nadere informatie

Verslag Ctgb relatiedag 2014

Verslag Ctgb relatiedag 2014 Verslag Ctgb relatiedag 2014 Donderdag 12 juni 2014 heeft het Ctgb een relatiedag georganiseerd in de ReeHorst te Ede. Ruim 170 gasten en 20 medewerkers hebben op deze dag een boeiend programma bijgewoond.

Nadere informatie

Aanjagers 1 december 2015 Ctylab

Aanjagers 1 december 2015 Ctylab Ctylab zoekt aanjager(s) Je hebt misschien al eens van ons gehoord. Een online platform voor klein nieuws en frisse ideeën uit je eigen omgeving. Nu doen we dat nog op Facebook met een kleine groep. Maar

Nadere informatie

Datum 17 april 2014 Betreft Kabinetsreactie op drie aangenomen moties over neonicotinoïden en triazolen

Datum 17 april 2014 Betreft Kabinetsreactie op drie aangenomen moties over neonicotinoïden en triazolen > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Agro Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 27 858 Gewasbeschermingsbeleid Nr. 42 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Late Payment Seminar. Erik Hesseling en Gabriëlle Kühn, Agentschap NL PLACE PARTNER S LOGO HERE

Late Payment Seminar. Erik Hesseling en Gabriëlle Kühn, Agentschap NL PLACE PARTNER S LOGO HERE Late Payment Seminar 6-11-2012 Erik Hesseling en Gabriëlle Kühn, Agentschap NL PLACE PARTNER S LOGO HERE Wat is Enterprise Europe Network? EU-netwerk voor partnersearch voor handel, innovatie en technologische

Nadere informatie

Kiwa Water Research B.V. Nieuwegein, 23/4/07

Kiwa Water Research B.V. Nieuwegein, 23/4/07 Danny Traksel Kiwa Industrie & Water Een veilige duik in de toekomst? Toelichting en workshop oriënterend onderzoek naar desinfectietechnieken voor zwemwater 29 maart 2007 Hoe het niet moet... Kiwa Water

Nadere informatie

Verordening Biociden

Verordening Biociden 1 Verordening Biociden enkele nieuwe concepten toegelicht Forum 2014 Dumortier Kathelyn 2 Agenda Nieuwe wetgeving In-situ generatie Biocidefamilie Artikel 95 lijst 3 Agenda Nieuwe wetgeving In-situ generatie

Nadere informatie

Besluitvorming in kleinschalige zelfstandige teams: een kort en praktisch overzicht

Besluitvorming in kleinschalige zelfstandige teams: een kort en praktisch overzicht Besluitvorming in kleinschalige zelfstandige teams: een kort en praktisch overzicht Algemeen Het is belangrijk om met elkaar stil te staan bij de vraag hoe nemen wij besluiten?. Vaak gebeurt het nemen

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 12 juli 2016 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0213 (NLE) 11120/16 VOORSTEL van: ingekomen: 12 juli 2016 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: ENER 281 RELEX 619 COWEB

Nadere informatie

KB Innovatieweek Workshop Innovatie Leiderschap Gert Staal, 19 oktober 2015

KB Innovatieweek Workshop Innovatie Leiderschap Gert Staal, 19 oktober 2015 KB Innovatieweek Workshop Innovatie Leiderschap Gert Staal, 19 oktober 2015 1 Belangrijke vragen Innovatie management: wat is dat nu eigenlijk? Hoe pak je innovatie aan zonder het gelijk vreselijk ingewikkeld

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1999 2000 27 085 Wijziging van de Bestrijdingsmiddelenwet 1962 (implementatie biociden richtlijn) Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING HOOFDSTUK I ALGEMEEN Paragraaf

Nadere informatie

Stappenplan realiseren structurele financiering innovatieve ouderenzorg

Stappenplan realiseren structurele financiering innovatieve ouderenzorg Stappenplan realiseren structurele financiering innovatieve ouderenzorg introductie Marc Soeters Gerrold Verhoeks Samenvatting Inleiding Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) heeft de start van tal

Nadere informatie

Wijziging diverse regelingen i.v.m. implementatie biocidenrichtlijn

Wijziging diverse regelingen i.v.m. implementatie biocidenrichtlijn VWS Wijziging diverse regelingen i.v.m. implementatie biocidenrichtlijn Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 22 november 2004, nr. VGB/P&L 2524643, houdende wijziging van

Nadere informatie

Aan de Raad Agenda nr. 5 Vaststellen Verordening maatschappelijke ondersteuning Peelgemeente Someren 2014

Aan de Raad Agenda nr. 5 Vaststellen Verordening maatschappelijke ondersteuning Peelgemeente Someren 2014 RAADSVOORSTEL Besluitvormend Aan de Raad Agenda nr. 5 Vaststellen Verordening maatschappelijke ondersteuning Peelgemeente Someren 2014 Datum 31 december 2013 1. Samenvatting Een uniforme Verordening maatschappelijke

Nadere informatie

Creativiteitstechnieken Peter Bertels. Thomas More, 12 januari 2018

Creativiteitstechnieken Peter Bertels. Thomas More, 12 januari 2018 Creativiteitstechnieken Peter Bertels Thomas More, 12 januari 2018 Wie zijn jullie? Innovatie in Educatie De wereld rondom ons is voortdurend in beweging 1,35 miljard 1,24 miljard = 36% v/d

Nadere informatie

ONDERZOEK GEBIEDSGERICHT WERKEN

ONDERZOEK GEBIEDSGERICHT WERKEN ONDERZOEK GEBIEDSGERICHT WERKEN Gemeente Oss November 2017 www.ioresearch.nl ONDERZOEKSVRAGEN 1. Hoe is het beleid rondom gebiedsgericht werken vormgegeven? 2. Wat zijn de ervaringen van de intern en extern

Nadere informatie

Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business

Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business Tim Kniep Standardisation Consultant NEN 2009-11-04 1 In deze presentatie Wat zijn normen NEN, CEN en ISO Waarom normen Normen en normalisatie

Nadere informatie

Visie van verffabrikanten op recente ontwikkelingen en op alternatieven. 24 oktober 2017 HISWA in Amsterdam

Visie van verffabrikanten op recente ontwikkelingen en op alternatieven. 24 oktober 2017 HISWA in Amsterdam Visie van verffabrikanten op recente ontwikkelingen en op alternatieven in Amsterdam Inhoud 1. Antifouling 2. Voorkomen van aangroei met antifoulingverf 3. Biociden in antifoulingverf en het belang van

Nadere informatie

Nota naar aanleiding van het verslag

Nota naar aanleiding van het verslag 33 490 Wijziging van de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden ter uitvoering van Verordening (EU) Nr. 528/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2012 betreffende het op de markt aanbieden

Nadere informatie

Experimentwetgeving en regelluwe zones. Peter Van Humbeeck 10 november 2016

Experimentwetgeving en regelluwe zones. Peter Van Humbeeck 10 november 2016 Experimentwetgeving en regelluwe zones Peter Van Humbeeck 10 november 2016 Inhoud 2 SERV-advies en rapport (www.serv.be) Op basis van Inventaris literatuur over experimentwetgeving en regelluwe zones Voorbeelden

Nadere informatie

Het Toelatingsbeleid en de beschikbaarheid van middelen in de toekomst

Het Toelatingsbeleid en de beschikbaarheid van middelen in de toekomst Het Toelatingsbeleid en de beschikbaarheid van middelen in de toekomst Themadag Gewasgezondheid 8 maart 2012 Inhoud Gewasbeschermingsmiddelen: van ontwikkeling tot gebruik Het toelatingsbeleid De nieuwe

Nadere informatie

Datagestuurde Auditing Sociaal Domein In control komen op 3 levels of defence

Datagestuurde Auditing Sociaal Domein In control komen op 3 levels of defence 15 december 2017 Marcel Schippers Anneke Lalleman William Lagendijk Datagestuurde Auditing Sociaal Domein In control komen op 3 levels of defence Themabijeenkomst FAMO jaarstukken 2017 0 Agenda Introductie

Nadere informatie

Besluit van. Hebben goedgevonden en verstaan: Artikel I. Het Besluit met arseenverbindingen behandeld hout milieubeheer wordt ingetrokken.

Besluit van. Hebben goedgevonden en verstaan: Artikel I. Het Besluit met arseenverbindingen behandeld hout milieubeheer wordt ingetrokken. Besluit van tot intrekking van het Besluit met arseenverbindingen behandeld hout milieubeheer, het Besluit gechloreerde paraffines milieubeheer en het Besluit PAK-houdende coatings en producten milieubeheer

Nadere informatie

Working with parents. Models for activities in science centres and museums

Working with parents. Models for activities in science centres and museums Working with parents. Models for activities in science centres and museums 1 Indice VOERTUIGEN DIE ROLLEN MECHANICA... 3 1. Kort overzicht van de activiteiten in de workshop... 3 2. Doelstellingen... 3

Nadere informatie

N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES. over

N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES. over N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES over EEN VOORONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET OP DE MARKT AANBIEDEN EN HET GEBRUIKEN VAN BIOCIDEN (goedgekeurd door

Nadere informatie

Aan de slag met de uitdagingen uit Europa

Aan de slag met de uitdagingen uit Europa Nederland Circulair in 2050 Aan de slag met de uitdagingen uit Europa Recyclingsymposium 25 oktober 2017 Loek Knijff Ministerie van Infrastructuur en Milieu Probleem en aanpak Milieuwetgeving gaat vnl.

Nadere informatie

Jaarverslag netneutraliteit

Jaarverslag netneutraliteit Jaarverslag netneutraliteit 2018-2019 1 Drie jaar Europese netneutraliteitsregels Sinds 30 april 2016 is in Europa de netneutraliteitsverordening van kracht. 1 De ACM publiceert ieder jaar een verslag

Nadere informatie

Plantgezondheid PT

Plantgezondheid PT Plantgezondheid PT 15138.09 Inzet en mogelijkheden Biocide 28 nov 2017 Agenda 1. Opening door dagvoorzitter Helma Verberkt 2. Achtergrond en doelstelling 3. Presentatie Annemarie Breukers, LTO Nederland

Nadere informatie

Gorinchem, mei 2o16 Ingrid van Leeuwen/ Lilian Froitzheim-Leijs

Gorinchem, mei 2o16 Ingrid van Leeuwen/ Lilian Froitzheim-Leijs Gorinchem, mei 2o16 Ingrid van Leeuwen/ Lilian Froitzheim-Leijs Inzet transitie varen op LNG 2016 Eiger Nordwand LNG dualfuel Spoor 1: Retrofit LNG schepen Proof-of-concept retrofit 2 schepen Fondsvorming

Nadere informatie

De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf

De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf Januari 2016 Justin Jansen, Erasmus Universiteit Rotterdam Occo Roelofsen, McKinsey & Company Poll: Hoe gaat het met ondernemerschap in Nederland?

Nadere informatie

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 10.3.2014 COM(2014) 156 final Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot goedkeuring van de sluiting door de Commissie, namens de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, van

Nadere informatie

HANDHAVINGSACTIE BESTRIJDINGSMIDDELEN VOOR HUISHOUDELIJK GEBRUIK

HANDHAVINGSACTIE BESTRIJDINGSMIDDELEN VOOR HUISHOUDELIJK GEBRUIK HANDHAVINGSACTIE BESTRIJDINGSMIDDELEN VOOR HUISHOUDELIJK GEBRUIK Rapportnummer ND03R004 drs. H.R. Reus VOEDSEL EN WAREN AUTORITEIT Regionale dienst Noord Keuringsdienst van Waren Postbus 465 9700 AL Groningen

Nadere informatie

ARREST VAN HET HOF (Tweede kamer) 15 september 2005 (*)

ARREST VAN HET HOF (Tweede kamer) 15 september 2005 (*) ARREST VAN HET HOF (Tweede kamer) 15 september 2005 (*) Richtlijn 76/769/EEG Gevaarlijke stoffen Mogelijkheid voor lidstaten om aanvullende voorwaarden te stellen voor op markt brengen en gebruik van biocide

Nadere informatie

Besluitenlijst vorige vergaderingen

Besluitenlijst vorige vergaderingen Den Haag, 7 maart 2014 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Volgcommissie(s): EU i.v.m. agendapunt 8, 33 EZ i.v.m. agendapunt 17 KR i.v.m. agendapunt 20 VWS i.v.m. agendapunt

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie

VOORBLAD Strategieconferentie strategische agenda West-Brabant

VOORBLAD Strategieconferentie strategische agenda West-Brabant Agp. 3, bijlage 2 VOORBLAD Strategieconferentie strategische agenda West-Brabant Zorg, Welzijn, Onderwijs Datum 04 december 2011 Ter kennisname In juli 2012 is het Uitvoeringsprogramma Strategische Agenda

Nadere informatie

Rob van Veen. 22 mei 2013. Algemeen Bestuur waterschap De Dommel

Rob van Veen. 22 mei 2013. Algemeen Bestuur waterschap De Dommel Rob van Veen 22 mei 2013 Algemeen Bestuur waterschap De Dommel Waarom ook al weer Winnend Samenwerken? In het verlengde van de actie Storm zochten ook de waterschappen Brabantse Delta, De Dommel en Aa

Nadere informatie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Omzendbrief met betrekking tot het ontsmetten van gereedschap in slachthuizen, uitsnijderijen en inrichtingen voor het vervaardigen van gehakt

Nadere informatie

DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research

DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research UMC Utrecht Robert Veen, projectleider Research Data Platform Programma Research ICT EPD s

Nadere informatie

ARTIKEL 95 BPR INFORMATIE HOLLAND WATER. Samenvatting:

ARTIKEL 95 BPR INFORMATIE HOLLAND WATER. Samenvatting: ARTIKEL 95 BPR INFORMATIE HOLLAND WATER Samenvatting: De nieuwe Europese biocidenwetgeving is geen eenvoudige materie. Recent zijn in de branche uitingen gecommuniceerd die nogal voor verwarring hebben

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

POP En de relatie met Natura 2000

POP En de relatie met Natura 2000 0 POP-2 2007-2013 En de relatie met Natura 2000 1 Algemeen Lissabonstrategie, Göteborgdoelen, EU strategische richtsnoeren Coproductie rijk en provincies Eenvoudiger en meer focus EU-cofinanciering komende

Nadere informatie

Nr. 2 Brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Nr. 2 Brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 33110 Evaluatie van de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Pensioenwet 32043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 2 Brief van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Claims op levensmiddelen

Claims op levensmiddelen Claims op levensmiddelen Geen misleiding, wel innovatie Studiemiddag NVLR, 5 juli 2007 Ria Westendorp Ministerie van VWS Inhoud Waarom een claimsverordening Reikwijdte van de verordening Belangrijkste

Nadere informatie

Opschaling van Innovatie

Opschaling van Innovatie 15 SEPTEMBER 2016 Opschaling van Innovatie NRC Live Zorgtechnologie Felix Meritis - Amsterdam Edwin Dekker, Joris van den Hurk 14-9-2016 I 1 Overzicht: Voorstellen FME, Edwin, Joris De uitdaging: obstakels

Nadere informatie