Erik Tielemans / Marieke op de Weegh

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Erik Tielemans / Marieke op de Weegh"

Adam van der Heijden
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Nanodeeltjes Van wetenschap naar praktijk Erik Tielemans / Marieke op de Weegh

2 2 Nano: nieuwe buzz-woord?

3 Inhoud presentatie Economische, maatschappelijke en politieke context Wat zijn nanodeeltjes en waar komen ze voor? Nieuw paradigma voor risicobenadering Wetenschappelijk onderzoek Deskundigen platform FES programma Tot slot. 3

4 4

5 5 Nanotechnologie: een scala van mogelijkheden

6 Nanotechnologie in het nieuws In Study, Researchers Find Nanotubes May Pose Health Risks Similar to Asbestos Nanozeef bespaart energie Supergladde diamantcoating vermindert brandstofverbruik Nanotechnology 'top of danger list' FNV eist openheid over gevaren nanotechnologie Pioneering medical nanotechnology offers new cancer breakthrough hope Nanodeeltjes in producten: superasbest? 6 Converting sun to fuel via nanotechnology

7 7 Ook op de politieke agenda

8 8 Onderwerp van beleidsstudies

9 Nanotechnologie & nano-objecten objecten Nanotechnologie: geheel van opkomende technologieën waarbij atomen, moleculen en structuren op nanoschaal worden bestudeerd, ontworpen, gemanipuleerd en toegepast. Nano-objecten: minstens 1 dimensie op nanoschaal nm particle fibre plate bulk 9

10 Nano-objecten: objecten: diversiteit in verschijningsvorm Toxicology: surface chemistry? chain/hyper branched rough Interface entangled/hook particle shape? diameter? solubility? sticky agglomeration? particles physical interlock Agglomeration soft bridging liquid film functionalized organic electric magnetic Van der Waal conductive non-conductive S N S N N S N S ferromagnetic S N S N N S N S induced magnetic Schneider and Jensen (JNanpartRes 2009)

11 Waar komen ze voor op de werkplek? Production Exposure: dustiness? control measures? Handling/ activities? transfer exposure levels? Ready-to-useproducts 11 Machining / abrasion

12 Nieuwe paradigma voor risicobenadering Waarschijnlijkheid van optreden bekend onbekend kend chade bek e van s Mat onb bekend Klassieke risicoproblemen Zachte feiten Adviseur Harde feiten Rekenmeester Onzekere en ambigue risicoproblemen Onzekerheden centraal Voorzorgbenadering 12

13 Risico matrix: veel onzekerheid Impact index? e index xposure Ex Operationaliseren van voorzorgprincipe 13?

14 Risico matrix: minder onzekerheid Impact index e index xposure Ex 14

15 Risico matrix: weinig onzekerheid Impact index e index xposure Ex Feiten én debat 15

16 Onderzoek Coördinatie Informatie-uitwisseling Toxicologie Referentiewaarden Experimentele tox Blootstelling Epidemiologie Meten Modellen Surveillance Early warning 16

17 Deskundigenplatform Arbo Risico-evaluatie en -beheersing van nano-objecten op de werkplek KIR-nano oktober

18 Doelstellingen Kennisuitwisseling Signaleren nieuwe ontwikkelingen op nano en arbo-gebied Insteek vanuit wetenschap In context van ontwikkelingen op de werkvloer Uitbrengen van adviezen aan Kennis- en Informatiepunt Risico s van Nanotechnologie, RIVM (KIR-nano) Voorstellen doen aan IWR over afstemming g( (en bundeling) van onderzoeksactiviteiten m.b.t. nano en arbeidsomstandigheden 18

19 Samenstelling Wetenschappelijke deskundigen risicobeoordeling blootstellingsmetingen blootstellingsmodellering risicobeheersing op de werkplek health surveillance van werknemers Paul Borm, Pieter van Broekhuizen, Dick Brouwer, Susan Dekkers, Andreas Schmidt-Ott, Roel Vermeulen, Birgit van Duuren-Stuurman (secretaris), Erik Tielemans (voorzitter) 19

20 Wetenschap Werkvloer 20

21 Nano referentiewaarden Internationale methodieken Voorzorgprincipe Wetenschap Werkvloer Wat is haalbaar? Hoe monitoren? 21

22 Kennis en info uitwisseling Beperkte data beschikbaar Ketenproject verf MKB vraagbaak nano pilot projecten generieke uitspraken lastig Wetenschap Werkvloer wat moet ik doen? behoefte aan eenduidige antwoorden ketencommunicatie! 22

23 Monitoren en meten Diverse apparatuur, in ontwikkeling Diverse parameters Databases Surveillance Wetenschap Werkvloer Wat meten? Eenvoudige apparatuur Wel/niet veilig? Populatie at risk? 23

24 FES High-Tech Systems and Materials ( ) 15 % budget 1. Risk analysis and Technology Assessment 2. Ene ergy 3. Nan nomedicine 4. Cle ean water 5. Foo od 6. Beyond Moore 7. Nano materials 8. Bio-nano 9. Nano fabrication 10. Sensors and actuators 24

25 Risk Analysis and Technology Assessment Human health risks Environmental risks Meten en modelleren Toxicologie Technology Assessment 25

26 Tot slot Onderzoek op nano gebied neemt exponentieel toe EU projecten, FES HTS&M, REACH connectie, pilot projecten, Stoffenmanager,.. Deskundigen Platform kan coördinerende rol spelen Integratie en communicatie van informatie NVvA kan schakel worden in deze fase kennis over werkplek in de praktijk In designfase meedenken! Hoe gaan we als beroepsvereniging het voorzorgprincipe vorm geven? Hoe zet je onzekerheid om in de juiste mate van beheersing? 26

27 27 Hoe veilig is veilig genoeg?

28 28 Bedankt voor jullie aandacht!

Vergelijkbare documenten

Meten van blootstelling aan MNO. NanoNextNL

Meten van blootstelling aan MNO NanoNextNL NanoNextNL 1. Risk analysis and Technology Assessment 2. Energy 3. Nanomedicine 4. Clean water 5. Food 6. Beyond Moore 7. Nano materials 8. Bio-nano 9. Nano fabrication