Nano: communiceren over onzekere of onbekende risico s

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Nano: communiceren over onzekere of onbekende risico s"

Martina de Graaf
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Nano: communiceren over onzekere of onbekende risico s s Wiebe E. Bijker Universiteit Maastricht Cie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie Gezondheidsraad NVvA, 2010, Zeist 1

2 Dilemma (geldt voor veel nieuwe technologieën) Als problemen eenmaal duidelijk worden, is het moeilijk de op gang gekomen technologische ontwikkeling bij te sturen Als technologie nog bij te sturen is, zijn de problemen nog niet duidelijk 2

3 Nanotechnologieën Heterogene verzameling technologieën en wetenschappelijk onderzoek term in enkelvoud creëert illusie van eenvoud gevarieerde set van beleidsinstrumenten nodig Enabling technologies Breed spectrum aan beloften en bedreigingen Ontwikkelingen gaan bijzonder snel

4 Nieuw probleem (door bijzondere karakter nieuwe [nano-]ontwikkelingen) Grote reikwijdte van nanotechnologische toepassingen: Er zijn veelbelovende ontwikkelingen die voortgang g moeten vinden Er zijn aanwijzingen voor schadelijke gevolgen, maar nog geen wetenschappelijk zekere kennis Het is onduidelijk in hoeverre bestaande regelgeving voldoende is

5 GR advies (2006) Aansluiten bij bestaande regelgeving, maar die wel controleren op adequaatheid Voorzorgprincipe toepassen, maar inkaderen in risk governance beleid Wetenschappelijk onderzoek stimuleren: Positieve toepassingen die mogelijk niet door marktpartijen worden opgepakt Toxicologie Sociaal- en geesteswetenschappelijk onderzoek naar maatschappelijke effecten Breed samengestelde monitoring commissie Breed samengestelde monitoring-commissie noodzakelijk

6 Voorzorgprincipe: Maatregelen nemen: Omdat er gegronde aanwijzingen zijn dat schade kan optreden Ondanks dat er nog onvoldoende zekere wetenschappelijke kennis over is

7 Alle technologie: Heeft voor- en nadelen, beloftes en bedreigingen, opbrengsten en risico s Maatschappelijke dialoog Daarover moeten keuzes worden gemaakt: Door burgers, consumenten, patiënten, Door politici, beleidsmakers, Door technici, wetenschappers, Door industrie, universiteiten, ARBO communicatie Daarin spelen altijd technische en maatschappelijke criteria door elkaar

8 Communicatie over W&T Op verschillende niveaus Internationaal Nationaal Lokaal Bedrijven Communicatie is 2-richtingen! Informatie verschaffen Luisteren, leren, gestuurd worden 8

9 9

10 ARBO communicatie over nano? Informatie over wettelijke kaders, regelgeving en normstelling Onderzoek naar werkplek en werkers Interventie Eerlijk ( wetenschappelijke onzekerheid) Luisteren en verwerken ( gebruikerskennis) 10

11 11

12 Probleem met Nanotechnologie Grote beloftes + Mogelijk grote risico ss Maar: (nog) geen zekere wetenschappelijke kennis over beloftes en risico s! Dus: we kunnen het niet overlaten aan alleen wetenschappers en technici

13 Drie soorten problemen: Zekere risico s s (bv. Asbest) Onzekere risico s (bv. Synthetische nanodeeltjes) Ambigue risico s (bv. Mensverbetering) Mee beslissen: Mee beslissen: Mee beslissen: Wetenschappers Wetenschappers + Belanghebbenden Wetenschappers + Belanghebbenden + Burgers

14 Maatschappelijke Dialoog Nano nodig Omdat er ambigue problemen zijn (geen maatschappelijke overeenstemming over richting van nanotechnologie) Omdat er maatschappelijk draagvlak moet zijn voor identificatie van problemen en beloftes Zodat er ook voor nanotechnologie een maatschappelijke agenda komt Omdat ook nanotechnologie maatschappelijk ingebed moet raken

15 Vormgeving Maatschappelijke Dialoog Nano Open agenda en deelname Organiserende CieMDN is onafhankelijk Middelen: e Informatievoorziening Bewustwording Dialoog Resultaat: maatschappelijke agenda nanotechnologie Tijdschema: Zwaartepunt t publieke activiteiten: it it april-oktober 2010 Eindrapport: december 2010

16 Voorlopige thema s dialoog Ethische vraagstukken (bv. maakbare mens en grens tussen leven en dood) Gezondheid (kansen en risico s) Milieu en duurzame samenleving Duurzame economische groei Verdelingsvraagstukken (noord/zuid, arm/rijk) Veiligheid en privacy

17 Gestarte projecten (1 e ronde) I know nano: Nano en onderwijs Next Nature: Nano Nano Challenge Nanotopia? Nano Trivia Internetpanel nanotechnologie Nano LinX - scholierendebatten over nanotechnologie Nanokaravaan Contrastenconferentie Quest Nano Technologie Gezamenlijk leren via lab-on-achip en biosensoren Kunst van Nanotechnologie Vignetten en scenario s over nanotechnologie Theaterdebat Mens in de Maak Mijn Nano Toekomst Klein... kleiner... GROOTS! Nanodiscussie online Nano in beeld Special Beweging en Bewegingcongres Nanotechnologie Lesbrief Mag wat kan? 17

18 Conclusie ARBO werkers moeten centrale rol spelen in functioneren van hoog-technologische maatschappij: (Vanzelfsprekend) in eigen werk voor veiligheid en gezondheid (Maar ook) in maatschappelijke dialoog: Om specifieke deskundigheid di id in te brengen Om te leren over hoe in bredere maatschappij risico s s en beloftes van nanotechnologieën worden gezien 18

19 Referenties Gezondheidsraad (2006). Betekenis van nanotechnologieën voor de gezondheid (2006/06). Den Haag Gezondheidsraad (2008). Voorzorg met rede (2008/18). Den Haag Bijker, W. E., Bal, R., & Hendriks, R. (2009). Paradox of Scientific Authority: the role of scientific advice in democracies. Cambridge, MA: MIT Press. 19

20 20

Vergelijkbare documenten

Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie. Bijlage 2: Bereik van de projecten

Commissie Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie Bijlage 2: Bereik van de projecten Bijlage 2 Bereik van de Nanopodium projecten 1e ronde projecten Project Doelgroep Media Bereik Project leider I know