0q1. t,2oi. Integraal veiligheidspian Cf. V&G- plan art van het Arbeidsomstandighedenbesluit

Transcriptie

1 Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Integraal veiligheidspian Cf. V&G- plan art van het Arbeidsomstandighedenbesluit Project: Voor het ontwerpen, fabriceren, plaatsen en bedrijfsvaardig opleveren van 7 lokale filebeveiligingssystemen en 7 ongevallenwaarschuwingssystemen binnen 1 beheergebied, inclusief 4 jaar onderhoud en instandhouding. Organisatieonderdeel Zuid Nederland Zaaknr Datum Status Versie eept 0q1 Opgesteld (naam/pa raaf): P. van der Stap Projectadviseur Integrale Veiligheid Geaccordeerd (naam/paraaf): A de Graaf Technisch Manager Geautoriseerd (naam/paraaf): H. Windau Projectmanager datum: ô datum: 3 datum: t,2oi?i 2o1 t

2 Integraal veiligheidsplan Cf. V&G- plan art van het Arbeidsomstandighedenbesluit Project: Voor het ontwerpen, fabriceren, plaatsen en bedrijfsvaardig opleveren van 7 lokale filebeveiligingssystemen en 7 ongevallenwaarschuwingssystemen binnen 1 beheergebied, inclusief 4 jaar onderhoud en instandhouding. Organisatieonderdeel Zuid Nederland Zaaknr Colofon Uitgegeven door Rijkswaterstaat, Organisatieonderdeel Zuid Nederland Informatie M. Thijssen Telefoon +31(0) Fax Uitgevoerd door PPO, afdeling Techniek en Technisch Management Opmaak P. van der Stap Datum 4 april 2014 Status definitief Versienummer 2.0 Hummingbirdnummer 2

3 Document historie Status Versie Datum Opmerking Concept Eerste concept Definitief Definitieve versie met aanpassingen in de RI&E 3

4 4

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding Introductie Inkadering van Integrale Veiligheid Veiligheidsambitie Opdrachtgever Projectspecifieke doelstellingen Doelstelling Veiligheids- en Gezondheidsplan Veiligheidsregels en veiligheidsvoorschriften Scope en gegevens van het werk (cf. art ARBO-besluit, V&G-plan) Omschrijving van het bouwwerk (project) Betrokken partijen Planning van de Werkzaamheden Organisatie van de fases projectvoorbereiding en contractering Projectvoorbereiding Contractering Verplichtingen Opdrachtgever Organisatie van de uitvoeringsfase door Opdrachtnemer Verplichtingen Opdrachtnemer Integrale Veiligheid Veiligheidsthema s Organisatie van veiligheid Rollen Invulling van verantwoordelijkheden en taken Verdeling van integrale veiligheid binnen het IPM model Projectmanager (PM) Technisch manager (TM) Contractmanager (CM) Omgevingsmanager (OM) Manager Projectbeheersing (MPB) Afstemming en vastlegging Intern overleg Extern overleg Overige activiteiten met betrekking tot veiligheid Rapportage over voortgang integrale veiligheid Inhoud Integraal Veiligheidsplan en Dossier Actualisatie en detaillering van het Integraal Veiligheidsplan Dossier Risico inventarisatie en beheer Ongevallen registratie en -analyse Bijlage A Checklist Klaver Bijlage B RI&E Integrale veiligheid

6 Bijlage C Voorstel voor de melding van incidenten

7 1 Inleiding 1.1 Introductie Integrale veiligheid wordt beschouwd als de beheersing van alle relevante veiligheidsthema s van een object of project in hun onderlinge samenhang. Integrale veiligheid is dus breder dan Veiligheid & Gezondheid (V&G). In dit integrale veiligheidsplan zijn naast de gebruikelijke V&G-aspecten andere veiligheidsaspecten opgenomen zoals weergegeven in onderstaande figuur. Welke thema s specifiek voor dit project van toepassing zijn, is beschreven in hoofdstuk 3. Figuur: Overzicht van de veiligheidsthema s en hun onderlinge samenhang 7

8 1.2 Inkadering van Integrale Veiligheid Voor de inbedding van integrale veiligheid in de primaire processen van RWS (projecten aanleg en beheer & onderhoud) heeft de afdeling Advies Technisch Management van het Organisatieonderdeel Grote Projecten en Onderhoud (GPO) het Kader Integrale Veiligheid opgesteld (KIV, Kader Integrale Veiligheid voor projecten RWS, versie april 2012). Het KIV is goedgekeurd in de regiegroep Werkwijzer BOD en is tevens als verplicht opgenomen in de Werkwijzer Aanleg. Daarnaast is een Leidraad Integrale Veiligheid (LIV, versie 1.4, 2 mei 2013) opgesteld. De LIV is als richtlijn opgenomen in de Werkwijzer Aanleg. Hoewel deze documenten voor intern RWS bedoeld zijn, zijn deze door de Opdrachtnemer op te vragen bij de Projectadviseur Integrale Veiligheid. P. van der Stap peter.vander.stap@rws.nl Telefoon: Veiligheidsambitie Opdrachtgever Rijkswaterstaat heeft zich verplicht tot een proactieve en integrale aanpak van veiligheidszorg voor: Medewerkers en andere betrokkenen (beroepsgebonden veiligheid); Gebruikers van de wegen en de vaarwegen (interne veiligheid); Omwonenden (externe veiligheid). Rijkswaterstaat neemt veiligheid expliciet in haar doelstellingen op en beschouwt deze als integraal onderdeel van haar primaire processen. Rijkswaterstaat verlangt van de opdrachtnemer een proactieve en integrale aanpak conform de Vraagspecificatie proces. 1.4 Projectspecifieke doelstellingen Om aan bovenstaande ambitie invulling te geven worden de volgende doelen nagestreefd om veiligheid in de werkprocessen te borgen en de veiligheidscultuur te bevorderen: Het project stelt veiligheid voorop om te voldoen aan: De Beleidsverklaring Veiligheid Rijkswaterstaat: Nul doden en nul ernstig gewonden onder RWS- personeel en personeel van contractanten die werken in opdracht van Rijkswaterstaat Klaver Vijf voor Veiligheid in projecten: 1. Nul doden en nul ernstige gewonden op het werk 2. Veiligheidszorg is een zaak van opdrachtgever (RWS) en opdrachtnemer 3. Veiligheid geborgd in de projectuitvoering 4. Werken volgens de 6 gedragsregels voor veiligheid (zie 1.2 Veiligheidsregels en veiligheidsvoorschriften) 5. Zorg voor optimale veiligheid tijdens werkzaamheden Doelstelling Project op Veiligheidsgebied: 8

9 Verbeteren van de verkeersveiligheid voor verkeer op de A59 en A50 door middel van het realiseren van drie lokale filemeldsystemen op rijksweg A59 Waalwijk-'s Hertogenbosch, vier lokale filemeldsystemen en zeven ongevallenwaarschuwingssystemen op rijksweg A50 Eindhoven-Uden De weg naar een pro- actieve veiligheidscultuur met een bijbehorende, ondersteunend veiligheidsmanagementsysteem (VMS) rust op de pijlers: cultuurverandering en structurering, zie figuur Veiligheidscultuurladder. Aan de cultuurkant, de menskant dus, moet gewerkt worden aan het versterken en waar nodig inrichten van leerprocessen: wat betekend veiligheid voor mijn werk, waar kan ik het verbeteren, wanneer moet ik opschalen en hoe kan ik iemand aanspreken op onveilig gedrag of een onveilig ontwerp. Aan de structuurkant kan veel worden bereikt door heldere, eenduidige structuurlijnen die overal hetzelfde zijn, die iedereen kent en waarnaar vanzelfsprekend wordt gehandeld. Best practices worden corporate doorgevoerd en bewaakt Rijkswaterstaat verlangt van de opdrachtnemer eenzelfde proactieve en integrale aanpak. Figuur 1: Veiligheidscultuurladder 1.5 Doelstelling Veiligheids- en Gezondheidsplan 9

10 Opdrachtnemer dient, conform de vraagspecificatie Proces, in het PMP aan te geven hoe hij omgaat met integraal veiligheidsmanagement. De UAV/GC eist voorts een Veiligheids- en Gezondheidsplan en een Veiligheidsmanagementsysteem. Het Veiligheids- en Gezondheidsplan dient ten minste te voldoen aan de wettelijke eisen uit de Arbowet- en regelgeving. Om invulling te geven aan het aspect Integraliteit in het Veiligheids- en Gezondheidsplan wordt in de bijlage van de vraagspecificatie Proces de definitie van integrale Veiligheid gegeven, samen met de veiligheidsthema s die onder Integrale Veiligheid vallen en eventueel van belang zijn voor het contract. In de vraagspecificatie proces zijn nadere eisen gesteld aan arbeidsveiligheid, constructieve veiligheid, verkeersveiligheid en Nautische veiligheid en de bereikbaarheid voor de hulpverleningdiensten. Het Veiligheids- en Gezondheidsplan van de ON dient te beschrijven op welke wijze het integraal veiligheidsmanagement wordt toegepast bij de uit te voeren activiteiten. Dit als onderdeel van het toepassen van het veiligheidsmanagement systeem conform de vraagspecificatie proces. Lopende het contract heeft de opdrachtnemer de mogelijkheid om wijzigingsvoorstellen (instructies) ten aanzien van veiligheid te doen. Dit betekent dat de ON de ruimte krijgt om tussentijds verbetervoorstellen te doen door de opgedane praktijkervaring en aan de hand van de laatste stand der techniek. Voorstellen voor wijzigingen ten aanzien van veiligheid die niet binnen de gecontracteerde activiteiten vallen dienen met de Opdrachtgever besproken te worden. Naast dit IVP Cf. V&G- plan art van het Arbeidsomstandigheden-besluit is ook een Integraal Veiligheidsdossier (IVD) beschikbaar voor de opdrachtnemer. Het Integrale Veiligheidsdossier geeft een overzicht van alle relevante informatie voor de borging van Integrale Veiligheid bij de uitvoering van de werkzaamheden aan bestaande infrastructuur binnen de scope van het contract. Op basis van bevindingen in de realisatiefase (ontwerp, bouw en onderhoud) van de werkzaamheden in de scope van het contract dient dit dossier aangevuld te worden met informatie per object die voor toekomstige Aanleg en Beheer & Onderhoudswerkzaamheden relevant kan zijn. Dit conform de vraagspecificatie proces ten aanzien van het bijhouden van een Integraal veiligheidsdossier. Te denken valt aan informatie over aangebrachte structurele voorzieningen voor gebruik en onderhoud, tekeningen en berekeningen, technische documentatie van machines zoals inspectie- en onderhoudsvoorschriften en gebruiksvoorschriften. Per object dient de al bestaande veiligheidsdocumentatie (zoals V&G dossier, de RI&E s en andere veiligheidsinformatie) als uitgangspunt. Deze dossiers dienen echter nog aangevuld en verbreed te worden met de overige veiligheidsthema s die in dit plan zijn genoemd. 1.6 Veiligheidsregels en veiligheidsvoorschriften Naast de op het project van toepassing zijnde wet- en regelgeving, normen en richtlijnen zijn de volgende bijzondere veiligheidsregels en voorschriften van toepassing: - Gedragsregels voor Veiligheid. Deze regels zijn in eerste instantie opgesteld voor Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaters mogen hier op worden aangesproken. Anderzijds wil Rijkswaterstaat ook personeel van gecontracteerde partijen op deze regels aanspreken. De gedragsregels luiden als volgt: 10

11 Als Rijkswaterstater heb ik een voorbeeldfunctie. Ik neem veiligheid altijd mee in mijn werk. Ik zorg voor een veilige werkomgeving. Ik stop elke klus die niet veilig voelt. Ik meld (bijna)ongevallen en bespreek deze. Ik draag de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM). 11

12 2 Scope en gegevens van het werk (cf. art ARBO-besluit, V&G-plan) 2.1 Omschrijving van het bouwwerk (project) De werkzaamheden omvatten in hoofdzaak: Het ontwerpen, fabriceren, plaatsen, bedrijfsvaardig opleveren en onderhouden van drie lokale filemeldsystemen op rijksweg A59 Waalwijk-'s Hertogenbosch, vier lokale filemeldsystemen en zeven ongevallenwaarschuwingssystemen op rijksweg A50 Eindhoven-Uden In de gewenste situatie is rijksweg A50 Eindhoven Uden v.v. voorzien van 4 filemeldsystemen (FMS) en 7 ongevallenwaarschuwingssystemen (OWS) op de volgende locaties: Filemeldsysteem A50 HRR km 116,3 A50 HRR km 118,9 (in combi met ongevallenwaarschuwingssysteem) A50 HRR km 119,8 (in combi met ongevallenwaarschuwingssysteem) A50 HRR km 121,2 (in combi met ongevallenwaarschuwingssysteem) Ongevallenwaarschuwingssysteem A50 HRR km 109,0 A50 HRR km 113,8 A50 HRL km 115,4 A50 HRR km 118,9 (in combi met filemeldsysteem) A50 HRL km 119,8 (in combi met filemeldsysteem) A50 HRR km 121,2 (in combi met filemeldsysteem) A50 HRL km 124,5 In de gewenste situatie is rijksweg A59 Waalwijk s Hertogenbosch voorzien van 3 filemeldsystemen op de volgende locaties: Filemeldsysteem A59 HRR 121,3 A59 HRR 122,5 A59 HRR 123,7 2.2 Betrokken partijen Opdrachtgever Organisatie : Ministerie van Infrastructuur en Milieu : Directoraat Generaal Rijkswaterstaat : Organisatieonderdeel Zuid Nederland : Y. Need Naam Bezoekadres : Zuidwal 58 Postcode en Plaats : 5211 JK s-hertogenbosch Telefoonnummer : +31(0)6 - adres Ontwerpende partij(en) Voorbereidingsfase 12

13 Organisatie : Ministerie van Infrastructuur en Milieu : Directoraat Generaal Rijkswaterstaat : Organisatieonderdeel Zuid Nederland Bezoekadres : Zuidwal 58 Postcode en Plaats : 5211 JK s-hertogenbosch Telefoonnummer : adres : dnb-info@rws.nl V&G-coördinator Voorbereidingsfase Organisatie : Ministerie van Infrastructuur en Milieu : Directoraat Generaal Rijkswaterstaat : Organisatieonderdeel Programma s Projecten Onderhoud Naam : Peter van der Stap Bezoekadres : Zuidwal 58 Postcode en Plaats : 5211 JK s-hertogenbosch Telefoonnummer : +31(0) adres : Peter.vander.stap@rws.nl Uitvoerende partij(en) Organisatie Naam Bezoekadres Postcode en Plaats Telefoonnummer adres : n.n.t.b. : n.n.t.b. : n.n.t.b. : n.n.t.b. : n.n.t.b. : n.n.t.b. 2.3 Planning van de Werkzaamheden Beoogde start werkzaamheden : 3 e kwartaal 2014 Beoogde einde werkzaamheden : 1 e kwartaal 2015 Uitvoeringsduur : 0,75 jaar De uitvoerende partij is verantwoordelijk voor de fasering van de werkzaamheden in de uitvoeringsfase. De Opdrachtgever heeft randvoorwaarden voor de fasering van deze werkzaamheden opgenomen in onderstaande documenten die onderdeel zijn van de vraagspecificatie of aanbesteding. Document Inschrijving- en beoordelingsdocument Basisovereenkomst Vraagspecificatie Eisen Vraagspecificatie Proces Annexen Vraagspecificatie Beschrijving Planning aanbestedingsfase Opdracht, Werk en datum van oplevering Omschrijving van de scope van de Overeenkomst en de eisen waaraan de werkzaamheden dienen te voldoen Omschrijving van de eisen die gesteld worden aan diverse processen Planning Activiteiten en Acceptatieplan documenten 2.4 Organisatie van de fases projectvoorbereiding en contractering 13

14 2.4.1 Projectvoorbereiding Tijdens de projectvoorbereiding heeft RWS de risico s geïnventariseerd naar de mogelijke veiligheidsmaatregelen die kunnen optreden tijdens de navolgende fases van het project. Het betreft de volgende integrale veiligheidsaspecten: Arboveiligheid Verkeersveiligheid Bereikbaarheid hulpverlening bij calamiteiten De RI&E s zijn opgenomen in bijlage B Contractering Dit Integraal Veiligheidsplan, waarin opgenomen het wettelijk vereiste V&G-deel is samen met de RI&E s opgenomen bij de contractstukken. De stukken zijn daarmee input voor het veiligheidsbeleid, de beheersmaatregelen en veiligheidsdocumenten van de Opdrachtnemer Verplichtingen Opdrachtgever De belangrijkste ARBO-verplichtingen van Opdrachtgever zijn: Aanstellen V&G-coördinator Ontwerpfase en Uitvoering; Opstellen RI&E; Hanteren uitgangspunten V&G bij ontwerpwerkzaamheden (nb: voor dit werk zijn geen ontwerpen gemaakt) Opstellen V&G-plan (nb: onderdeel van dit integraal veiligheidsplan) Uitvoeren V&G-coördinatie Uitvoering 2.5 Organisatie van de uitvoeringsfase door Opdrachtnemer De Opdrachtnemer is verantwoordelijk voor de fase uitvoering. Hij vervult daarmee de rol van uitvoerende partij in de zin van het ARBO-besluit Verplichtingen Opdrachtnemer De belangrijkste ARBO-verplichtingen van Opdrachtnemer zijn: Aanstellen V&G-coördinator Uitvoeringsfase; Opstellen uitvoerings-ri&e en aangeven hoe de door RWS gesignaleerde risico s worden opgeheven en/of verminderd; Uitvoeren V&G-coördinatie Toezien op het naleven van regels en afspraken bij de uitvoeringswerkzaamheden; Instructie geven aan werknemers en onderaannemers; Een overzicht te geven van de onderaannemers die voor de werkzaamheden ingeschakeld zullen worden; Een overzicht te geven van de deskundige diensten die voor de werkzaamheden ingeschakeld zullen worden; Regelen BHV; 14

15 3 Integrale Veiligheid 3.1 Veiligheidsthema s Met integrale veiligheid wordt veiligheid integraal bezien vanuit de verantwoordelijkheid die Rijkswaterstaat als Opdrachtgever en beheerder heeft. Veiligheid is niet beperkt tot het object of de sectorale veiligheid waarbinnen het project zich afspeelt. Het gaat om het aantoonbaar voldoen aan de eisen die worden gesteld aan alle veiligheidsaspecten die voor het project relevant zijn. Constructieve veiligheid Algemeen Brandveiligheid Arbeidsveiligheid Sociale veiligheid Security Integrale veiligheid Interne veiligheid Modaal/ Sectoraal/ Objectgericht Veiligheid wegverkeer Machineveiligheid Zee- en binnenvaart Spoorwegveiligheid Verkeersveiligheid Tunnelveiligheid Veiligheid tegen overstroming Externe veiligheid Gevaarlijke stoffen Inrichtingen Transport (bereikbaarheid) Hulpverlening (middelen) (organisatie) 15

16 In bovenstaand schema zijn de veiligheidsthema s vetgedrukt die een rol spelen bij het project: Het ontwerpen, fabriceren, plaatsen, bedrijfsvaardig opleveren en onderhouden van drie lokale filemeldsystemen op rijksweg A59 Waalwijk-'s Hertogenbosch, vier lokale filemeldsystemen en zeven ongevallenwaarschuwingssystemen op rijksweg A50 Eindhoven-Uden. Hieronder wordt de relevantie van de thema s toegelicht. Constructieve veiligheid Constructieve veiligheid betreft de veiligheid van personen met betrekking tot het bezwijken van of het ontstaan van schade aan een constructie. Constructieve veiligheid is niet van toepassing op dit project Brandveiligheid Brandveiligheid is de veiligheid van personen met betrekking tot brand en de gevolgen van brand voor een constructie. Door kortsluiting is het ontstaan van brand mogelijk. Arbeidsveiligheid De uitvoeringswerkzaamheden vallen alle onder de Wet op de arbeidsveiligheid. Doordat arbeidsveiligheid bij alle veiligheidsthema s een hoofdrol speelt is het van groot belang de risico s die het met zich meebrengt te onderkennen. Naast de risico s bij het gebruik van materieel, materiaal en gereedschappen bevatten de werkzaamheden ook risico s voor de veiligheid door onder andere het werken dicht langs de rijkswegen A50 en A59. Daar waar ontwerpwerkzaamheden voorkomen, vallen deze ook onder de arbeidsveiligheidwetgeving. Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E of RIE) De Risico Inventarisatie- en Evaluatie dient een inventarisatielijst te bevatten met alle risico s voor de veiligheid van personen die beroepshalve aanwezig zijn, inclusief een plan ter beheersing van de risico s. Het opstellen van een RIE is verplicht conform de Arbowet. Per fase moet de RIE geactualiseerd worden/ opnieuw worden opgesteld. De eerste RIE (planfase) dient als input voor het opstellen van een V&Gplan in de contractvoorbereidingsfase en voor het stellen van veiligheidseisen aan het te realiseren object en aan het proces. Integraal Veiligheidsplan Het Integraal Veiligheids- en gezondheidsplan bevat alle gegevens die van belang zijn voor het bereiken van optimale arbeidsomstandigheden tijdens de uitvoering van werkzaamheden. Het opstellen van een V&G-plan, welke geïntegreerd is in dit Integraal Veiligheidsplan, is volgens het Arbo-besluit verplicht voor werken die meer dan 500 mandagen beslaan of waarbij op één of meer werkdagen tenminste 30 werknemers op de bouw aanwezig zijn. De Arbo-wet maakt geen onderscheid in V&G-plan ontwerp en V&G-plan uitvoering. In de vraagspecificatie proces zijn de verplichtingen van de Opdrachtnemer ten aanzien van V&G opgenomen. Onderdeel hiervan is dat de Opdrachtnemer een Integraal Veiligheidsplan met V&G plan dient op te stellen, zorg dient te dragen voor instructie van eigen mensen en mensen van de Opdrachtgever over risico s op de bouwplaats. 16

17 Integraal Veiligheidsdossier Het Integraal Veiligheidsdossier, waarin het V&G- dossier volgens het ARBO-besluit is opgenomen, is de (systematisch bijgehouden) verzameling van alle documenten, die betrekking hebben op V&G management. Het bevat vooral een beschrijving van de veiligheidsrelevante eigenschappen van het bouwwerk (van belang voor later beheer en onderhoud) en een overzicht van de restrisico s die niet in het ontwerp konden worden geëlimineerd. Het Integraal Veiligheidsdossier is nauw verbonden met het Beheer- en Onderhoudsplan (bedienings- en onderhoudsinstructies etc.). De Opdrachtnemer is conform de vraagspecificatie verplicht een Integraal Veiligheidsdossier bij te houden. Sociale veiligheid Sociale veiligheid heeft betrekking op het dusdanig ontwerpen van objecten en bouwwerken, dat een sociaal veilige omgeving wordt geschapen. Sociale veiligheid is niet van toepassing op dit project. Security Security betreft de beveiliging van vitale infrastructurele objecten en de beveiliging van objecten die vallen onder de corporate beveiliging en security beleid. Security is niet van toepassing op het project. Verkeersveiligheid Verkeersveiligheid is een van de belangrijkste aspecten voor aanlegprojecten. De werkzaamheden worden immers voor een groot gedeelte uitgevoerd terwijl de wegen en kunstwerken in gebruik zijn. Voor dit project zijn onder andere de volgende situaties van toepassing die voor wat betreft de verkeersveiligheid grote risico s met zich mee brengen: De A50 Eindhoven Uden kenmerkt zich door een bochtig profiel met daarbij hoogteverschillen waardoor de weggebruiker het verloop van de weg moeilijk kan inschatten. Daarbij is de A50 m.n. in de spits, een drukke verbindingsroute tussen Eindhoven en Oss/Nijmegen, waarbij het verkeer op de verschillende toe- en afritten zorgt voor verstoringen in de hoofdverkeersstroom. Het gevolg hiervan is het ontstaan van grote snelheidsverschillen in de verkeersstroom en hierdoor een golvend filekarakter, het zogenaamde harmonica-effect. Dit harmonica-effect laat zich op meerdere plaatsen op de A50 zien, en heeft veel kop-staart-aanrijdingen tot gevolg. Voor toegesnelde hulpdiensten treed ter plaatse, vanwege het profiel van de weg, direct aanrijdinggevaar op. Achteropkomend verkeer ziet niet of heel laat dat de hulpdiensten op de eigen weghelft staan opgesteld. Dit leidt tot gevaarzetting voor hulpdiensten en andere hulpverleners, m.n. in de nachtelijke uren. Daarnaast vinden ook ongevallen plaats in de file achter dit ongeval, zowel kop-staartaanrijdingen als ontwijkongevallen. De weggebruiker denkt dat de hulpdiensten en/of file op andere weghelft staat, daar deze misleidt wordt door het wegbeeld. Op 4 locaties dient op de A50 een filemeldsystemen geplaatst te worden, dit om de weggebruiker te kunnen informeren over een file verderop. Daarnaast zal op 7 plaatsen op de A50 een ongevallenwaarschuwingssysteem geplaatst worden dat door de alarmcentrale van de hulpdiensten wordt aangestuurd. Weggebruikers, politie, weginspecteurs en/of andere hulpdiensten melden de locatie van het ongeval 17

18 bij de alarmcentrale. De alarmcentrale kan per systeem voorgeprogrammeerde beelden tonen, ter aanduiding dat er een ongeval heeft plaatsgevonden. Op de A59 tussen Waalwijk en s Hertogenbosch treedt ook het gevaar van files op vanwege drukte voor afrit s Hertogenbosch en het verderop gelegen knooppunt Empel. Op dit traject dienen 3 filemeldsystemen geplaatst te worden. In het recente verleden is zowel op de aanlegprojecten als op de onderhoudsprojecten geconstateerd dat de verkeersveiligheid niet optimaal was gewaarborgd. (Zie memo richtlijn verkeersveiligheid, 8 juni 2011 van T. Doppenberg). Tunnelveiligheid Tunnelveiligheid betreft de effectieve bescherming van personen die gebruik maken van of zich bevinden in geheel omsloten wegconstructies. Tunnelveiligheid is niet van toepassing op dit project. Spoorwegveiligheid Spoorwegveiligheid speelt een rol wanneer op of in de nabijheid van het spoor gewerkt wordt. Spoorwegveiligheid is niet van toepassing op dit project. Veiligheid zee- en binnenvaart Veiligheid zee- en binnenvaart of Nautische Veiligheid betreft de veiligheid van het transport over zee en de binnenwateren. Veiligheid zee- en binnenvaart is niet van toepassing op dit project. Machineveiligheid Machineveiligheid is een veiligheidsthema dat is gericht op de machines in de infrastructuur of de beweegbare kunstwerken daarin. Machineveiligheid betreft de veiligheid voor (vaarweg-, weg- en algemene) gebruikers en onderhoud- en bedienend personeel van machines. Machineveiligheid is niet van toepassing op dit project. Veiligheid tegen overstroming Veiligheid tegen overstroming betreft de veiligheid van personen of objecten met betrekking op hoog water. Veiligheid tegen overstroming is niet van toepassing op dit project. Externe veiligheid Externe veiligheid betreft (1) de kans om buiten een inrichting (fabriek, opslag e.d.) te overlijden als rechtstreeks gevolg van een ongewoon voorval binnen die inrichting waarbij een gevaarlijke stof betrokken is; (2) de kans om te overlijden als rechtstreeks gevolg van een ongewoon voorval bij het transport van een gevaarlijke stof (via weg, water, spoor en/of leiding). Om ongevallen met het vervoer van gevaarlijke stoffen te voorkomen dienen er maatregelen getroffen te worden in de sfeer van verkeersmaatregelen. Deze maatregelen worden meegenomen met het veiligheidsthema Verkeersveiligheid. Daardoor is Externe Veiligheid niet specifiek van toepassing op dit project. Hulpverlening 18

19 Hulpverlening gaat over het bieden van hulp tijdens een incident waarmee de veiligheid van personen is gemoeid en de voorbereiding daarop (pro-actie, preventie, preparatie). Hierbij spelen aspecten als bereikbaarheid van de plaats van het incident, beschikbaarheid van hulpverleningsmiddelen en de organisatie van hulpverlening een rol. Calamiteitenplan Calamiteitenplan dient voor start van de uitvoeringsfase te zijn opgesteld en afgestemd tussen Opdrachtgever, Opdrachtnemer en hulpverleningsdiensten. In het calamiteitenplan wordt vastgelegd wie met wie contact opneemt in welke situatie. Het calamiteitenplan bevat in ieder geval procedures voor afhandeling van incidenten, afspraken over escalatie, wachtdienstregelingen en informatieverstrekking aan Opdrachtgever, telefoonnummers etc. Voor afstemming met hulpverleningsdiensten kan ook het bereikbaarheidsplan gebruikt worden. Specifiek voor incidenten met weggebruikers op de autosnelweg zijn landelijke afspraken gemaakt tussen wegbeheerder en hulpverleningsdiensten in het kader van Incident Management. Hiernaar dient te worden verwezen in het Calamiteitenplan van het project. Overig Bij werkzaamheden aan de weg dient de Opdrachtnemer de vrije doorgang voor de hulpverlening te waarborgen. 19

20 4 Organisatie van veiligheid Binnen het project: Het ontwerpen, fabriceren, plaatsen, bedrijfsvaardig opleveren en onderhouden van drie lokale filemeldsystemen op rijksweg A59 Waalwijk-'s Hertogenbosch, vier lokale filemeldsytemen en zeven ongevallenwaarschuwingssystemen op rijksweg A50 Eindhoven-Uden, wordt veiligheid in de lijn belegd. In deze filosofie kunnen externen of specialisten niet eindverantwoordelijk zijn voor het veiligheidsniveau dat in de contracten moet worden gehaald. Voor het veiligheidsniveau in het project vervullen de IPM-rolhouders daarom een centrale rol. De IPM-rolhouders zijn: Projectmanager (PM), eindverantwoordelijke voor het project; Contractmanager (CM), verantwoordelijk voor de handhaving van het Contract; Technisch manager (TM), verantwoordelijk voor de technische uitvoering van het Contract; Omgevingsmanager (OM) verantwoordelijk voor omgevingsgerelateerde onderwerpen; Manager Projectbeheersing (MPB); verantwoordelijk voor de juiste gang van zaken binnen het project. Zij zijn verantwoordelijk voor de integrale veiligheidsaspecten van elk project. De projectmanager is daarbij eindverantwoordelijk. (De rollen voor Integrale veiligheid worden verder uitgewerkt in paragraaf 4.1 en verder) Zij laten zich als volgt ondersteunen: Door de risicomanager (RM) De risicomanager bewerkstelligt in elke projectfase de Veiligheidsrisico s, zowel op projectniveau als op contractniveau. Door de Projectadviseur Integrale Veiligheid Er kan voor gekozen worden een Projectadviseur Integrale Veiligheid (PIV) beschikbaar te hebben voor ondersteuning. In hoofdlijnen bewaakt hij het proces van de totstandkoming van de producten. Ook zijn specialisten van de afdeling Veiligheid/DI voor advies beschikbaar. 4.1 Rollen In deze paragraaf wordt de verantwoordelijkheidsverdeling vastgelegd tussen de IPM rolhouders van Rijkswaterstaat en tussen ON-OG. De verantwoordelijkheid voor veiligheid ligt (contractueel) bij de Opdrachtnemers, maar ook voor een deel bij Opdrachtgever (het betreft dan de eindverantwoordelijkheid en deels onze eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid). Voor de taken die bij Opdrachtgever liggen, is een onderverdeling opgemaakt naar de IPM rol die de taak heeft om het veiligheidsthema binnen de eigen cluster op te pakken Daarnaast zijn in de twee rechterkolommen van de tabel nog specifieke taken (of een bijdrage daarbij) toebedeeld aan de rolhouders/cluster. Dit kunnen andere rollen zijn dan de verantwoordelijke voor dat veiligheidsaspect. De Projectmanager (PM) is eindverantwoordelijk. Daarom is het belangrijk dat de integrale veiligheidscoördinator direct aan de projectmanager rapporteert over veiligheid. De Projectadviseur Integrale Veiligheid rapporteert periodiek over de voortgang op de verschillende veiligheidsaspecten. In ieder geval rapporteert de 20

21 Integrale veiligheid Verantwoordelijkheidsverdeling voor veiligheid (verantwoordelijke) Opdrachtgever Opdrachtnemer 0. Algemeen 0.1 integrale veiligheid 1. Interne veiligheid 1.1 Constructieve veiligheid nvt Nvt 1.2 Brandveiligheid 1.3 Arbeidsveiligheid a. opbouwen V&G dossier b. aanstellen V&G Coördinator c. V&G plan contractvoorbereiding d. overdragen V&G risico s e. V&G plan ontwerp f. V&G plan uitvoering g. Opstellen RI&E h. bijhouden V&G dossier i. accepteren V&G documenten j. verzorgen kennisgeving a.i. k. aanvraag vergunningen verkeersmaatregelen l. Toetsen op naleven V&G aspecten m. opstellen calamiteitenplan n. afstemming met stakeholders van calamiteitenplannen (ontwerp + uitvoering) x 1.4 Sociale Veiligheid nvt nvt 1.5 Security nvt nvt 2. Sectoraal / objectgericht 2.1 Verkeersveiligheid a. voldoen aan contractuele eisen b. afstemming met omgeving (hulpdiensten) c. toetsen op risicovolle onderdelen Proj ecta dvis eur Inte gral e Veili ghei d voor de T- rapp orta ge over de voor tgan g aan de proj ect man ager. 2.2 Veiligheid wegtunnels nvt nvt 2.3 Spoorwegveiligheid nvt nvt 2.4 Zee- en Binnenvaartveiligheid nvt nvt 2.5 veiligheid tegen overstromingen nvt nvt 3. Externe veiligheid 3.1 Inrichtingen nvt nvt 3.2 Transport gevaarlijke stoffen nvt nvt 4. Hulpverlening 4.1 afstemming hulpdiensten 21

22 Tabel Overzicht taken en rollen 4.2 Invulling van verantwoordelijkheden en taken In dit hoofdstuk wordt de verantwoordelijkheidsverdeling per IPM rol beschreven. Ten aanzien van elke IPM rol zijn de taken t.a.v. integrale veiligheid hieronder beschreven. Over de voortgang wordt bij de T-rapportage gerapporteerd Verdeling van integrale veiligheid binnen het IPM model In de schematische weergave hierboven is globaal de verantwoordelijkheid voor veiligheid weergegeven. Hieronder wordt per IPM rol beschreven wat van deze IPM rolhouder wordt verwacht t.a.v. veiligheid Projectmanager (PM) De projectmanager is eindverantwoordelijk voor integrale veiligheid. In de werkwijzer aanleg is veiligheid als taak belegd bij de Technisch manager. De projectmanager blijft verantwoordelijk voor: - stimuleren van de veiligheidscultuur binnen het projectteam en in overleggen met de Opdrachtnemer; - een goede afstemming tussen IPM rolhouders van de taken met betrekking tot veiligheid; 22

23 - stimuleren van een open cultuur voor het melden van (bijna)incidenten; - het stimuleren van een cultuur waarin projectmedewerkers elkaar aanspreken op onveilig gedrag; - afstemming van veiligheidsactiviteiten (intern binnen het projectteam en extern met stakeholders); - bij de beoordeling van contractwijzigingen expliciet veiligheid aan de orde stellen als afwegingscriterium; - rapporteren aan de projectdirecteur over resultaten m.b.t. integrale veiligheid Technisch manager (TM) De cluster Technisch Management heeft conform bovenstaande tabel de volgende taken met betrekking tot integrale veiligheid: Arboveiligheid: aanstellen V&G coördinator bij Opdrachtgever, opstellen Integrale veiligheidsplannen van Opdrachtgever, opstellen van RI&E s; ter beschikking stellen van eventueel bestaande V&G-dossiers (i.s.m. de beheerders van het areaal) De Projectadviseur Integrale Veiligheid (PIV) wordt aangestuurd door de Technisch Manager, die conform de Werkwijzer Aanleg verantwoordelijk is voor het oppakken van veiligheid binnen het project Contractmanager (CM) Het cluster Contract Management heeft conform bovenstaande tabel de volgende taken met betrekking tot integrale veiligheid: Toetsen op contractuele aspecten voor alle veiligheidsaspecten (met name Arbeidsveiligheid en verkeersveiligheid) De Contract Manager is daarnaast verantwoordelijk voor de handhaving van het contract en het toetsen van de Opdrachtnemer. 23

24 4.2.5 Omgevingsmanager (OM) Het cluster Omgevings Management heeft conform bovenstaande tabel de volgende taken met betrekking tot integrale veiligheid: - Afstemming met de hulpdiensten voor calamiteitenplan en doorgang bij calamiteiten - Verkeersmaatregelen. De Omgevingsmanager is daarnaast van belang bij het uitdragen van de veiligheidsambitie naar de omgeving Manager Projectbeheersing (MPB) Het cluster Projectbeheersing heeft als belangrijkste taak om het veiligheidsmanagement (de organisatie van veiligheid) goed vorm te geven. Op diverse plaatsen in dit plan komt dit terug. Het gaat bij de inrichting van veiligheidsmanagement vooral om de volgende taken: - het doen van risicosessies voor integrale veiligheid; - inrichting van een integraal veiligheidsdossier; - opnemen van veiligheidsinstructie in het procedurehandboek; - inrichten van voorlichting van eigen medewerkers op de tijdelijke locatie; - verankeren van veiligheid in de standaard werkwijze van het project (kwaliteitsplan); - vastlegging van veiligheid in de diverse interne overleggen 4.3 Afstemming en vastlegging Om Integrale Veiligheid goed te beheersen en alle betrokkenen voldoende op de hoogte te houden is het nodig om structureel overleg te voeren over dit onderwerp, intern en extern. Het is zinvol om deze documentatie op een gestructureerde manier vast te leggen Intern overleg In onderstaande overleggen dient veiligheid op de agenda te staan. Overleg Doel Frequentie Deelnemers Projectteam Algemene voortgang, Vaststellen risico s Ten minste 1 x per 4 wkn IPM team Toetsoverleg Behandelen bevindingen, Risico s uit toetsverslagen Nader te bepalen CM, Risicomanager en risico-eigenaar Extern overleg In overleggen met de omgeving en met de Opdrachtnemer heeft veiligheid een plaats. Deels kunnen hier knelpunten van stakeholders worden gesignaleerd, daarnaast kan de ambitie van het project & van Rijkswaterstaat worden uitgedragen. 24

25 Overleg Doel Frequentie Deelnemers PSU Voortgangsoverleg Veiligheidsbewustwording, Veiligheid op een hoger plan brengen Inrichten onderhoudsmanagement, Bewustwording veiligheid door houding en gedrag 1 x bij start ON en OG 1 x per termijn CM van ON en OG Formeel overdracht Veiligheidsdocumenten Overdracht van veiligheidsdocumenten en Integrale veiligheidsrisico s en de beheersmaatregelen bespreken 1 x direct na gunning ON en OG Het Integraal VeiligheidsPlan dient in ieder geval ter kennisname als bespreekpunt op de agenda van het overleg met de omgeving en met de Opdrachtnemer te staan Overige activiteiten met betrekking tot veiligheid Om de kennis over veiligheid en de samenwerking te bevorderen worden de volgende aanvullende activiteiten ondernomen: Activiteit Organisator Frequentie/datum Veiligheidsbijeenkomst met beeldmateriaal ON / OG 1 x Safety-walk op het werk OG/ON 1 x Veiligheid voor Rijkswaterstaters langs de weg OG 1 x Organisatie/communicatie bij calamiteiten OG Voor start werkzaamheden Instructie veiligheid op de bouwplaats ON / OG 1 x Evaluatiebijeenkomst ON / OG 1 x Rapportage over voortgang integrale veiligheid Binnen het organisatieonderdeel Zuid-Nederland wordt via de T-rapportage en bijbehorende T-gesprekken met de OG gerapporteerd over de voortgang van integrale veiligheid bij het project. De Projectadviseur Integrale Veiligheid levert via de projectmanager voorafgaand aan de T-rapportage informatie over de voortgang van integrale veiligheid. De IPM rolhouders zijn verantwoordelijk voor de onder de eigen verantwoordelijkheid vallende veiligheidsaspecten en het aantoonbaar borgen daarvan het in het project. Hiervoor is binnen RWS de monitoringstool Klaver 5 ontwikkeld 25

26 In de T-rapportage wordt voor het project de volgende informatie toegevoegd aan de al bestaande rapportage-inhoud: - Informatie over de incidenten die hebben plaatsgevonden en gevaarlijke situaties die zijn gemeld; - Vordering van de acties die in het kader van integrale veiligheid zijn toebedeeld aan de IPM rolhouders; - Informatie over veiligheidsaudits en verbetercyclus voor veiligheid, waaronder corrigerende maatregelen Opdrachtnemer; - Informatie over de beheersing van de top 10 veiligheidsrisico s in het project. 26

27 5 Inhoud Integraal Veiligheidsplan en Dossier 5.1 Actualisatie en detaillering van het Integraal Veiligheidsplan Het IVP wordt gedurende de ontwerp- en de bouwfase actueel gehouden en waar nodig gedetailleerd. Gedurende de bouwfase worden afspraken uit het Integraal VeiligheidsPlan gemonitord door intercollegiale toetsing. 5.2 Dossier In Hummingbird/Connect of andere wijze van digitaal archief wordt onder projectbeheersing een map integrale veiligheid aangemaakt. Onder de thema s van integrale veiligheid worden de bouwkundig en technisch relevante tekeningen geplaatst. De map integrale veiligheid dient daarbij als integraal veiligheidsdossier waarin wordt aangetoond wat het veiligheidsniveau is van het project. Dat wil zeggen dat naast de aantoonbare veiligheid t.a.v. de afzonderlijke thema s ook de overlegstructuren en verslagen t.a.v. integrale veiligheid in dit integraal veiligheidsdossier worden opgeslagen. Waar nodig kan in het integraal veiligheidsdossier worden verwezen naar de via SE geverifieerde contracteis. Aan het eind van het proces wordt Integraal Veiligheidsdossier van de Opdrachtnemer aan de beheerder overgedragen. Het dossier moet gezien worden als een gebruiksaanwijzing van de overgedragen objecten waarvoor ontwerp-, sloop-, en bouwwerkzaamheden zijn verricht. Om dubbel werk te vermijden kunnen de dossiers gecombineerd worden met ontwerpnota s en op- en/of afleverdossiers. Hierover dient de opdrachtnemer nader te overleggen met de Technisch Manager en Integraal Veiligheidscoördinator van opdrachtgever. Het bevat een overzicht van de bouwkundige en technische kenmerken welke van belang zijn voor werknemers die in de gebruiksfase (beheersfase) van het object, werkzaamheden aan dit object verrichten. Het dossier start in de planfase de relevante zaken worden door de Opdrachtnemer overgenomen Risico inventarisatie en beheer Het meegeven van de (integrale) veiligheidsrisico s is een wettelijke taak van de Opdrachtgever. Gedurende het project zou veiligheid onderdeel uit moeten maken van het risicomanagement, naast andere onderwerpen. Veiligheid verschilt wel van andere onderwerpen omdat het project een vergaande doelstelling heeft, waarbij de doelstelling is, zoals vermeld in hoofdstuk 1 van dit integraal veiligheidsplan. Hierop wil het project sturen. Veiligheid is daarom een standaard vast onderwerp in elke risicosessie en wordt niet als apart onderwerp naast het proces van risicomanagement gezien. Voor de veiligheidsrisicosessies wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de samenstelling van de expertmeeting zoals die in de Leidraad Integrale Veiligheid is weergegeven. 27

28 Ten minste wordt voor en tijdens de uitvoering een veiligheidsrisicosessie gehouden. De integrale veiligheidsrisicosessie kunnen uit de volgende expertises bestaan: - Technisch management; - Risicomanager; - Vertegenwoordigers wegbeheerder(s); - Deskundige verkeersveiligheid regionale dienst; - Aangevuld met specialisten (waterveiligheid, verkeersveiligheid). Afhankelijk van de doorlooptijd zijn veiligheidsrisicosessie in de contractvoorbereidingsfase gehouden en deze zullen worden geactualiseerd i.s.m. Opdrachtnemer, de uitkomst van de veiligheidsrisicosessies is in de bijlagen bij dit integraal veiligheidsplan meegeven aan de Opdrachtnemer. Het totaaloverzicht van veiligheidsrisicosessies dient een bijlage te zijn en blijven bij het integraal veiligheidsplan, dat gelijktijdig met de overige projectrisico s bijgewerkt kan worden. Relatie met het contract Risicomanagement is belegd bij de risicomanager onder verantwoordelijkheid van de IPM rol projectbeheersing. De risicomanager is verantwoordelijk voor het risicodossier en de veiligheidsrisico s die hierin zijn vastgelegd. Het toetsen van de risico s verloopt via SCB onder verantwoordelijkheid van de contractmanager. De Projectadviseur Integrale Veiligheid is verantwoordelijk voor een goede borging van integrale veiligheid in de risicodatabase en het toetsregime. In bijlage B zijn de RI&E s weergegeven Ongevallen registratie en -analyse. Registratie en analyse van ongevallen en incident zijn manieren om inzicht te krijgen in ontbrekende delen van de veiligheidsaanpak, zowel in de eigen organisatie als bij de Opdrachtnemer. Goede registratie en analyse zorgen voor effectieve maatregelen. Het draagt bovendien sterk bij aan het inzicht en daarmee aan het algemene veiligheidsbewustzijn. Een goede opvolging vanuit de Opdrachtgever op de door de Opdrachtnemer gemelde (bijna)ongevallen toont daarnaast ook de betrokkenheid van de Opdrachtgever met veiligheid aan. De ambitie van het project verplicht het project om te sturen op een zo veilig mogelijke uitvoering van de werkzaamheden. Veiligheidsincidenten op het werk moeten direct door het eigen personeel en Opdrachtnemer worden gemeld. De melding van incidenten verloopt via de V&G- Coördinator of KAM- afdeling van de Opdrachtnemer. De Contractmanager van de Opdrachtnemer is verantwoordelijk dat de overeengekomen acties en beheersmaatregelen worden doorgevoerd. Een voorstel voor de melding van incidenten is te vinden in bijlage C. 28

29 Ongevallen langs de snelwegen moeten gemeld worden via zorgt ervoor dat de Verkeerscentrale ZN wordt gewaarschuwd voor ondersteuning door de weginspecteur. Hij zorgt in het kader van Incident Management dat de benodigde maatregelen op en langs de weg worden getroffen Gevaarlijke situaties en ongevallen moeten tevens gemeld worden via of Deze meldingen worden opgenomen in het MIR: Meldsysteem Incidenten Rijkswaterstaat, waarna verder onderzoek naar het incident wordt gedaan en nagegaan wordt welke beheersmaatregelen er getroffen zijn. Ernstige ongevallen worden onderzocht met een Tripod onderzoek of een versimpelde SIM analyse. Hiervoor is capaciteit beschikbaar bij de afdeling veiligheid van DI. De ongevallen kunnen worden gemeld bij de afdeling veiligheid van DI of DVS om te checken of het ongeval in aanmerking komt voor een dergelijk ongevalonderzoek. 29

30 Bijlage A Checklist Klaver 5 Doelstelling Indicator Norm Nul doden nul gewonden (arbeidsgerelateerd) Veiligheidszorg is een zaak van OG en ON samen Veiligheid geborgd in ontwerp en uitvoering Werken volgens de Gedragsregels Zorg voor optimale veiligheid tijdens werkzaamheden pro-actieve houding 1.1 commitment projectleiding 1.2 commitment medewerkers arbeidsincidenten worden 1.3 percentage gerapporteerde arbeidsincidenten gemeld, geregistreerd en onderzocht 1.4 aantal onderzochte incidenten (volledigheid) 1.5 gevolgen (inclusief doden en gewonden) zijn gespecificeerd en verklaard 1.6 kwaliteit registratie en analyse voldoet veiligheidsambitie wordt actief gecommuniceerd 1.7 communicatiemiddelen op alle projectlocaties aangebracht en actueel 1.8 persoonlijke veiligheidsinstructie aan personeel en bezoekers veiligheid structureel 2.1 veiligheid op alle overlegagenda's agendapunt in overleg OG-ON 2.2 veiligheid in alle verslagen V&G-coördinator aangesteld 2.3 V&G-coördinator Opdrachtgever 2.4 V&G-coördinator Opdrachtnemer actueel V&G-plan aanwezig en 2.5 V&G-plan actueel beheersmaatregelen uitgevoerd 2.6 beheersmaatregelen uitgevoerd vanaf de start werken conform 3.1 Integraal VeiligheidsPlan compleet en actueel een Integraal Veiligheidsplan (IVP) integraal risicodossier aanwezig 3.2 risicodossier compleet en actueel en actueel 3.3 Integraal Veiligheidsdossier voor alle objecten de 6 Gedragsregels worden 4.1 gedragsregels bekend bij alle medewerkers actief toegepast 4.2 gedragsregels zichtbaar voor bezoekers Afzettingen goedgekeurd, 5.1 goedkeuring afzettingen geborgd getoetst en geaudit. 5.2 toets/audit afzettingen geborgd Incidenten/ongevallen met (vaar)weggebruikers worden 5.3 percentage gerapporteerde incidenten met (vaar)weggebruikers gemeld, geregistreerd en onderzocht. 5.4 aantal onderzochte incidenten (volledigheid) 5.5 gevolgen (inclusief doden en gewonden) zijn gespecificeerd en verklaard 5.6 kwaliteit registratie en analyse voldoet 30

31 Bijlage B RI&E Integrale veiligheid Veiligheidsthema Activiteit/Oorzaak Risico Gevolg Suggesties Constructieve veiligheid Niet van toepassing Brandveiligheid Niet van toepassing Arbeidsveiligheid (hieronder worden geen algemene werkzaamheden met hun risico s en beheersmaatregelen benoemd die de Opdrachtnemer al moet doen in het kader van het ARBO-besluit) Weggebonden Kabels en leidingen Werken in de nabijheid van: Letsel werkenden/derden door (K&L) -K&L. elektrocutiegevaar. Werkplek/werkterrein/opslagplaats Transport langs uitstekende delen werkgebied Werken langs in gebruik zijnde weggedeelten -Beschadigingen aanwezige: ~K&L.. Niet goed afschermen werkgebied -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Vandalisme. -Diefstal. Onvoldoende werkruimte. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Leidinginformatie opvragen en richtlijnen naleven. -Spanningloos stellen K&L en buitengebruik stellen leidingen. -Zorgen voor kabelaanwijs. -Aanwezige kabels en leidingen markeren en/of beveiliging. -Dagelijks na einde werkzaamheden materialen e.d. opruimen zonder enige hinder naar de omgeving. Afsluiten rijstroken Werken op hoogte Sneller en adhoc werkzaamheden uitvoeren Werken op hoogte boven het wegennet: Het hijsen en Onveilige werkzaamheden door verkeerde inschatting van veiligheid waardoor benodigde veiligheidsmaatregelen niet worden genomen Niet dragen van een valbescherming) monteren van dwarsliggers van de portalen Vallen van montagemateriaal en -materieel -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. Instructie geven: We werken veilig of we werken niet; Houden Toolbox; Uitvoeren LMRA Goedgekeurde valbescherming toepassen Dragen veiligheidshelm Omvallen hoogwerker/hijskraan -Ongeval. -Lichamelijk letsel. - goede plaatsing en afstempeling van de hoogwerker/hijskraan; 31

32 Omvallen of wegglijden van ladders -Ongeval. -Lichamelijk letsel. Verlichting Onvoldoende werkvakverlichting Onvoldoende zicht weggebruikers -Ongeval. op werkzaamheden -Lichamelijk letsel. Onvoldoende werkverlichting Onvoldoende zicht werknemers op -Ongeval. werkzaamheden -Lichamelijk letsel. - juiste aftopping van de hijskraan. Juiste plaatsing ladders Plaatsen voldoende werkvakverlichting Plaatsen voldoende werkverlichting Sociale Veiligheid Niet van toepassing Security (sybersecurity) Verkeersveiligheid Algemeen Ongeoorloofde toegang tot onderliggende datasystemen Bochtig profiel met hoogteverschillen: Drukke verbindingsroute met open afritten op relatief korte afstand Geen juiste werking systemen; Valse duiding. Verloop van de weg is moeilijk in te schatten -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. Werkzaamheden met bijbehorende -Ongeval. wegafzettingen wordt niet of heel -Lichamelijk letsel. laat opgemerkt Grote snelheidsverschillen in de -Ongeval. verkeersstroom met hierdoor -Lichamelijk letsel. golvend filekarakter: zg. Harmonica-effect Werkzaamheden Verkeersstop Onoplettendheid door overige weggebruikers, anders dan werkverkeer bij stopzetten verkeer Niet juist geplaatste wegafzetting Geen goede scheiding tussen werkvak en rijstrook voor overig wegverkeer Obstakelvrije zone tussen pijlwagen en werkvak te kort. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. -Ongeval. -Lichamelijk letsel. Voldoende afscherming hard- en software Werkzaamheden ruim van te voren aankondigen d.m.v. borden, zowel in tijd als in plaats. Plaats van de vooraankondigingen en wegafzettingen juist bepalen. Plaats van de vooraankondigingen en wegafzettingen juist bepalen. Duidelijke communicatie richting de weggebruiker. Gebruik van verkeersregelaar/ RWS inspecteur Politieondersteuning Voor aanvang werkzaamheden wegafzetting controleren op juiste plaatsing Voor aanvang werkzaamheden obstakelvrije zone controleren op juiste lengte. Tunnelveiligheid 32

33 Niet van toepassing Machine veiligheid Niet van toepassing Zee- en binnenvaart Niet van toepassing Spoorwegveiligheid Niet van toepassing Veiligheid tegen overstroming Niet van toepassing Inrichtingen (externe veiligheid) Niet van toepassing Transport (externe veiligheid Gevaarlijke stoffen) Niet van toepassing Hulpverlening bereikbaarheid Divers Onbereikbaarheid werklocaties door foutief parkeren, blokkades. middelen Divers Geen middelen aanwezig om de juiste hulp te kunnen verlenen organisatie Divers Geen goede organisatie van de hulpverlening Bij incident kan hulpverlening niet tijdig locatie bereiken Verergeren van ongeval/lichamelijk letsel werkenden en derden. Verergeren van ongeval/lichamelijk letsel werkenden en derden. -Opstellen calamiteitenplan. -Overleg hulpdiensten. -Aan- en afvoerroute(s) vrij houden van obstakels. -Instructie geven aan medewerkers op locatie Zorgen voor de aanwezigheid van de middelen om de juiste hulpverlening te kunnen bieden -Calamiteitenplan -Instructie -Overleg hulpdiensten 33