Bijlage C Vraagspecificatie Proces. Integraal Veiligheidsplan [IVP]

Transcriptie

1 Bijlage C Vraagspecificatie Proces Integraal Veiligheidsplan [IVP] Project Tridens Refit fase II Realisatie fase Datum Status Definitief Versie 1.0

2 Colofon Uitgegeven door : Project Tridens Refit fase II Informatie : Martin de Jonge Telefoon : Mail : martin.de.jonge@rws.nl Uitgevoerd door : Pieter Salemink Coördinatie door : Martin de Jonge Datum : Projectfase : Realisatie Status : Definitief Versienummer : 1.0 Integraal Veiligheidsplan Paraaf Datum Opgesteld Vrijgegeven Projectadviseur: [Pieter Salemink] Technisch manager: [Martin de Jonge] Vastgesteld Project manager: [Mijke Spiers] 26 mei mei mei 2015 Pagina 2 van 19

3 Document historie Status Versie Datum Opmerking Concept Project specifiek kenmerken toegevoegd Definitief Review commentaar verwerkt Pagina 3 van 19

4 Pagina 4 van 19

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Doel van dit document 1.2 Introductie Integrale veiligheid 1.3 Relevante documentatie Integrale veiligheid 1.4 Doelstellingen projectteam Opdrachtgever 2 REIKWIJDTE EN GRENZEN VAN HET PROJECT Omschrijving van project 2.2 Scope werkzaamheden 3 UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN Overzicht veiligheidsthema s 3.2 Plan van Aanpak voor de navolgende projectfase 3.3 Van toepassing zijnde veiligheidsthema s Constructieve veiligheid Brand- en explosieveiligheid Arbeidsveiligheid Security Machineveiligheid Nautische veiligheid Hulpverlening 4 ORGANISATIE BIJ DE OPDRACHTGEVER EN OPDRACHTNEMER Afstemming en vastlegging Project Start Up (PSU) en Integrale Veiligheid Intern Overleg met Opdrachtgever Overleg met Opdrachtnemer 4.2 (Bijna) ongevallen en incidentenregistratie 4.3 Toetsen veiligheidsbeheersing en veiligheidsrisicosessies 5 RISICO-INVENTARISATIE EN EVALUATIE Werkwijze veiligheidsrisicomanagement 5.2 Toelichting beoordelen en prioriteren van de veiligheidsrisico s 5.3 Verrichte RI&E s 5.4 Restrisico s voortvloeiend uit het ontwerp 5.5 Restrisico s voortvloeiend uit de uitvoering 6 BIJLAGEN 17 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Gesignaleerde risico s in de contractvoorbereidingsfase Definities en afkortingen PDCA schema Integrale Veiligheid binnen RWS projecten Pagina 5 van 19

6 1 Inleiding 1.1 Doel van dit document Dit IVP is geschreven aan het begin van de contractvoorbereidingsfase van het project Tridens Refit fase II. Het doel van dit document is om veiligheid binnen het project een prominentere plaats te geven en te beheersen alsmede de veiligheidscultuur verder te versterken. Daarnaast wil dit IVP een hulpmiddel zijn voor Opdrachtnemer om invulling te geven aan de activiteiten rond integrale veiligheid. Het Integraal Veiligheidsplan (IVP) richt zich op het bereiken en borgen van de veiligheid tijdens de verschillende fases van het project en in de nieuwe eindsituatie (ontwerp-, realisatieen gebruikersfase). Met het IVP wordt beoogd alle relevante veiligheidsthema s in samenhang te beheersen en aantoonbaar te voldoen aan de gestelde eisen. Deze eisen komen voort uit de Overeenkomst, VraagSpecificatie Eisen (VSE), VraagSpecificatie Proces (VSP), weten regelgeving. Het plan geeft informatie over de thema s binnen integrale veiligheid, de ambities van het project, de veiligheidsdoelstellingen en hoe de taken tussen de IPM rolhouders en betrokken partijen verdeeld zijn. Daarnaast geeft het weer wanneer welke veiligheidsproducten in het project opgeleverd dienen te worden. Alle veiligheidsproducten samen vormen het Integraal Veiligheidsdossier (IVD). Voorafgaand aan de Realisatie dient Opdrachtnemer een IVP realisatiefase op te stellen waarin zij beschrijft hoe ze de veiligheidsaspecten binnen de relevante veiligheidsthema s zal gaan beheersen. Het door wetgeving vereiste V&G plan maakt onderdeel uit van het IVP. Door veiligheid in samenhang te beschouwen worden alle partijen betrokken bij de integrale veiligheidsbeheersing. Door deze brede betrokkenheid wordt de veiligheidscultuur gestimuleerd naar een proactieve veiligheidscultuur. 1.2 Introductie Integrale veiligheid Integrale veiligheid van een Rijkswaterstaatobject betekent het beheersen van alle soorten veiligheid: arbeidsveiligheid, constructieve veiligheid, verkeersveiligheid, sociale veiligheid enz. Beheersen houdt o.a. in het stap voor stap en systematisch ontwikkelen en beheren van veiligheidsproducten. Bij de start van een project verschijnt voor integrale veiligheid als hoofdproduct een Integraal Veiligheidsplan. Het Integraal Veiligheidsplan komt tot stand aan het begin van de contractvoorbereidingsfase. Tijdens de Realisatie wordt dit plan door de Opdrachtnemer bijgewerkt. Tijdens de doorloop van het project worden eveneens veiligheidsproducten opgesteld (zie hoofdstuk 3). Bij oplevering van het project aan de Opdrachtgever / beheerder vormen de veiligheidsproducten het Integraal VeiligheidsDossier (IVD). Het Integraal Veiligheidsplan wordt gaandeweg gedetailleerd en geactualiseerd en speelt zowel een rol in de aansturing van het project als in het externe besluitvormingsproces. De Opdrachtgever is verantwoordelijk voor het Integrale Veiligheidsplan (IVP), het borgen van veiligheid in contract-, omgevings- en risicomanagement. Tijdens de realisatie is Opdrachtnemer verantwoordelijk voor het bijhouden van het integraal Veiligheidsplan, het opstellen van de deelproducten voor Integrale Veiligheid en het samenstellen van het Integraal Veiligheidsdossier. De van toepassing zijnde veiligheidsthema s en daarbij vereiste veiligheidsproducten staan in hoofdstuk 3 en bijlage 2 vermeld en zijn in de contractdocumenten nader gespecificeerd. Voor een uitgebreide uitleg over de te leveren veiligheidsproducten wordt verwezen naar het Kader integrale veiligheid voor projecten, de Leidraad Integrale Veiligheid en de thema specifieke RWS kaders. Pagina 6 van 19

7 1.3 Relevante documentatie Integrale veiligheid Titel document Wettelijk kader: Arbo-wet, Arboregeling, Arbobesluit, Woningwet (Bouwbesluit) Kader integrale veiligheid voor projecten Leidraad Integrale Veiligheid v. 2.0, deel 1, 2 en Doelstellingen projectteam Opdrachtgever In dit project heeft de Opdrachtgever de ambitie om ten aanzien van veiligheid aan de onderstaande doelen te voldoen: De Beleidsverklaring Veiligheid Rijkswaterstaat: Nul doden en nul ernstig gewonden onder RWS- personeel en personeel van contractanten die werken in opdracht van Rijkswaterstaat Klaver Vijf voor Veiligheid in projecten: 1. Nul doden en nul ernstige gewonden op het werk 2. Veiligheidszorg is een zaak van opdrachtgever (RWS) en opdrachtnemer 3. Veiligheid geborgd in de projectuitvoering 4. Werken volgens de 6 gedragsregels voor veiligheid 5. Zorg voor optimale veiligheid tijdens werkzaamheden Doelstelling Project op Veiligheidsgebied: 1. Goed zicht op de werk- en vaartuigen voor een veilige uitvoering 2. Veilig/ betrouwbaar functioneren van materiaal en materieel 3. Veiligheidscoördinatie verplichting 4. Duidelijke procedures 5. Veiligheid geborgd in ontwerp en uitvoeringsfase. 6. Pro-actieve houding van alle betrokkenen Figuur 1:Veiligheidscultuurladder In dit project streven we naar een pro-actieve veiligheidscultuur met een bijbehorend en ondersteunend veiligheidsmanagementsysteem (VMS) die rust op de pijlers: cultuurverandering en structurering, zie figuur 1, Veiligheidscultuurladder. Cultuur: Aan de cultuurkant, de menskant dus, moet daarbij gewerkt worden aan het versterken en waar nodig inrichten van leerprocessen: wat betekend veiligheid voor mijn werk?, waar kan ik het verbeteren?, wanneer moet ik opschalen? en hoe kan ik iemand aanspreken op onveilig gedrag of een onveilig ontwerp? Structuur: Aan de structuurkant kan veel worden bereikt door heldere, eenduidige structuurlijnen die overal hetzelfde zijn, die iedereen kent en waarnaar vanzelfsprekend wordt gehandeld. Veiligheidsstandaard: Voor de realisatiefase wordt t.a.v. het IVP specifiek een veiligheidsbeschouwing van de Opdrachtnemer verlangd ten aanzien van het uitvoeren van werkzaamheden op een werf en aan boord van een schip. Pagina 7 van 19

8 2 Reikwijdte en grenzen van het project 2.1 Omschrijving van project Aanleiding: Het ontwikkelen van een multi-purpose schip dat primair geschikt is voor huidige en toekomstig zeegaand visserijonderzoek en ook optioneel ingezet kan worden voor meerdere taken. De Tridens dient verantwoord nog minimaal 10 jaar in de vaart te blijven (zowel veiligheids-, onderhouds- als ARBO-technisch). Planning en status Tridens refit fase II tot gebruiksfase: UPP-fase Status 2015 Q1/Q2 Voorbereiding realisatie Contractvoorbereiding Actueel Aanbesteding Gepland Gunning Gepland 2015 Q4 Realisatie Oplevering Gepland Overdracht aan beheerder Gepland 2016 Q1 Gebruik Gepland 2.2 Scope werkzaamheden De werkzaamheden die nodig zijn voor Refit fase II bestaan uit onderstaande beknopte opsomming: Conservering en onderhoud werkdek en visverwerkingsdek Aanpassen drinkwatertank (afhankelijk van plaats waar sonar in komt te staan) Vervangen bruginrichting Renovatie accommodaties CTD lier installeren Hydrografisch, natte, plankton, droge lab opnieuw inrichten Visverwerkingsinstallatie geheel reviseren Aanpassen leidingwerk Midlife upgrade generatorsets (of vervanging generatorsets; zie onder opties) Leidingen vervangen voor dekwas/brandblussystemen Levensverlengend onderhoud hoofdschakelbord Elektriciteitsbekabeling vervangen Koel en vriescombinaties vervangen Vogeltelhuisje Aanpassen schoonnetomvormer Communicatie aan dek (ringleiding) harde infrastructuur Annual survey conform regulier onderhoud. Pagina 8 van 19

9 3 Uitgangspunten en Randvoorwaarden 3.1 Overzicht veiligheidsthema s In dit hoofdstuk worden de veiligheidsthema s beschreven en project specifiek ingevuld. De aspecten dienen alle projectfasen af te dekken. Zoals beschreven in paragraaf 1.2 omvat Integrale Veiligheid het optimaliseren en borgen van de veiligheid tijdens de projectfases tot en met de overdracht aan de Opdrachtgever / beheerder (gebruik en beheerfase). In het onderstaande schema wordt Integrale Veiligheid systematisch onderverdeeld in verschillende categorieën en uiteindelijk in veiligheidsthema s. Zoals ook in paragraaf 3.2. worden deze veiligheidsthema s in de Leidraad Integrale Veiligheid deel 1 en Kader Integrale Veiligheid voor Projecten uiteengezet. De veiligheidsthema s hebben vooral betrekking hebben op de gevolgen voor de mens. Integrale veiligheid Interne veiligheid Externe veiligheid Hulpverlening Algemeen Modaal/ Sectoraal/ Objectgericht Gevaarlijke stoffen (bereikbaarheid) (middelen) (organisatie) Constructieve veiligheid Brandveiligheid Arbeidsveiligheid Sociale veiligheid Security Veiligheid wegverkeer Machineveiligheid Nautische veiligheid [Zee- en binnenvaart] Spoorwegveiligheid Veiligheid tegen overstroming Inrichtingen Transport Verkeersveiligheid Tunnelveiligheid Figuur 2; Standaardthema s veiligheid (Bron: Leidraad Integrale Veiligheid) Voor het project zijn de in het schema groen gemarkeerde thema s van toepassing, deze thema s worden onder paragraaf 3.2 nader toegelicht. De rood gemarkeerde veiligheidsthema s zijn uitgesloten binnen dit project. 3.2 Plan van Aanpak voor de navolgende projectfase Conform het Kader Integrale Veiligheid dient voor de hierna volgende projectfase een Plan van Aanpak te worden opgesteld voor de van belang zijnde veiligheidsthema s (zie Kader Integrale Veiligheid 1.0, par. 2.5, 2e alinea). In het plan van Aanpak worden de producten uitgewerkt die bij elk veiligheidsthema horen. 3.3 Van toepassing zijnde veiligheidsthema s In dit hoofdstuk worden de relevante veiligheidsthema s beschreven en wordt per thema aangegeven hoe (en met welke veiligheidsproducten) aan wet- en regelgeving en de RWS eisen wordt voldaan. De thema s dienen alle projectfasen af te dekken dus de contractvoorbereiding-, realisatie- en gebruiksfase. De van toepassing verklaarde veiligheidsproducten worden in de contractdocumenten gepland. Tijdige en juiste levering wordt vanuit het Projectmanagementplan (PMP) geborgd Constructieve veiligheid De veiligheid van personen met betrekking tot het bezwijken van een constructie. Dit aspect is goed afgedekt middels Wet- en Regelgeving met o.a. het Bouwbesluit en de EuroCodes en voor een deel wordt dit standaard opgenomen in ontwerp- en bouwcontracten. Eventuele aanvullende of verduidelijkende eisen of beheersmaatregelen zijn in de contractvoorbereiding meegenomen ter ondersteuning van een bete- Pagina 9 van 19

10 re risicobeheersing. Veiligheidsproducten Contractvoorbereiding: Aanvullende- of verduidelijkende eisen Producttoets document constructieve veiligheid Parameters m.b.t. Eurocodes Brand- en explosieveiligheid De veiligheid van personen met betrekking tot brand en de gevolgen daarvan. Dit aspect is afgedekt middels Wet- en Regelgeving met o.a. Bouwbesluit. Bij aanvraag van de bouwvergunning dient aan de relevante eisen uit het Bouwbesluit te zijn voldaan. Eventuele aanvullende of verduidelijkende eisen zullen in de contractvoorbereiding meegenomen worden ter ondersteuning van een betere risicobeheersing. Brandveiligheid heeft specifiek betrekking op de hoofdonderdelen: Brand op schepen als gevolg van werkzaamheden, oververhitting van systemen of kortsluiting; Veiligheidseisen vanuit Klasse bureau; Veiligheidseisen vanuit Bureau Veritas > regels voor bouwen stalen schepen; Veiligheidseisen vanuit ILT > Inspectie Leefomgeving & Transport. Veiligheidsproducten Contractvoorbereiding: Specificaties brandveiligheid, voordat enige werkzaamheden starten voor de realisatiefase dient Opdrachtnemer de brandveiligheid van de te ontwerpen onderdelen en de uit te voeren werkzaamheden te verantwoorden en in het IVP realisatiefase te beschrijven en te borgen. Risicolijst brandveiligheid Realisatie: zie bijlage 1 Brandwacht ON op werf en schip tijdens geplande werkzaamheden Arbeidsveiligheid De veiligheid van personen die beroepshalve aanwezig zijn. Dit aspect is één van de belangrijkste veiligheidsaspecten als het gaat om directe impact op personen. De prioriteit ligt bij veiligheidsmanagement ten behoeve van eigen personeel en medewerkers van partijen die in opdracht van RWS werken. Een veilige werkomgeving heeft alles te maken met: In ontwerp en voorbereiding aantoonbaar rekening houden met arbeidsveiligheid in de uitvoering; Zorgvuldigheid bij de werkzaamheden; Anticiperen op onvoorziene omstandigheden; Het tijdig informeren van alle betrokken partijen. Voor invullen van het bovenstaande kan aan de volgende aspecten worden gedacht (niet limitatief): Verantwoording in het VMS van de Opdrachtnemer (proces en cultuur); Werken in Besloten Ruimte; Toolboxmeeting; LMRA (Last Minute Risico Analyse); BHV organisatie ON; Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) Opleiding van personeel (VCA-certificaten). Dit alles dient voor het bereiken van aanvaardbare risico s bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Er bestaat hierover uitgebreide wet- en regelgeving zoals de Arbowet. Daarbij heeft Opdrachtgever (samen met Opdrachtnemer) duidelijke, omschreven taken en verantwoordelijkheden. De Opdrachtgever is verplicht een V&G plan voorbereidingsfase Pagina 10 van 19

11 aan te leveren bij de Opdrachtnemer. De Opdrachtgever heeft in dit IVP het een V&G plan voorbereidingsfase geïntegreerd. Opdrachtnemer dient o.a. een V&G plan uitvoeringsfase op te stellen, maar ook een weergave van bv specifieke TRA s (Taak Risico Analyse), incident meldingen, bijna- en ongevallenregistratie en opvolging en aanvullingen op RI&E of V&G plan. Arbeidsveiligheid heeft specifiek betrekking op de hoofdonderdelen: Diverse vooronderzoeken (asbestonderzoek uit Refit fase I); Uitvoering/bouw project; Werken op werf en haven; Bediening en besturing; Beheer en onderhoud; Groot onderhoud; Werken met gevaarlijke stoffen; Inrichting van de werkplaats. Veiligheidsproducten Realisatie Veiligheids- en gezondheidsplan uitvoering; Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E); Specifieke TRA s; Bijna- en ongevallenregistratie; Actueel IVP als onderdeel van IVD overdragen aan Opdrachtgever. Risicolijst arbeidsveiligheid Realisatie PAM Type A Rapportage asbestonderzoek MS Tridens v4 0 zie bijlage Security De bescherming of veiligheid van inrichtingen, personen en infrastructuur tegen moedwillige verstoringen. Security (beveiliging) is het geheel van maatregelen om een te beveiligen doel te beschermen tegen schadelijke invloeden. Die invloeden kunnen van buitenaf komen, zoals inbraak en criminaliteit, maar ook van binnenuit, bijvoorbeeld fraude en verduistering. Beveiliging is een manier risico's te verminderen en beheersbaar te maken en de veiligheid te verhogen. Security heeft specifiek betrekking op de hoofdonderdelen Bescherming tegen vernieling en vandalisme; Beschermen tegen niet toegestaan gebruik installaties; Beschermen van ICT systemen; Beschermen van papieren en digitale data. Veiligheidsproducten Realisatie Beveiliging conform minimum eisen CIV; Risicolijst security Realisatie Cyber aanvallen of ongeoorloofde toegang tot data; Ongewenste besturing van systemen aan boord door derden; Ongewenste toegang tot de servers aan boord en servers van Rijkswaterstaat die in verbinding staan met het netwerk aan boord; Machineveiligheid Hieronder wordt verstaan: De veiligheid voor (vaarweg-, weg- en algemene) gebruikers en onderhouds- en bedienend personeel van machines. De Machinerichtlijn is een Europese richtlijn die de fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen bevat voor machines. Machines dienen bij oplevering en/of ingebruikname voorzien te zijn van een CE markering (zie Leidraad Integrale Veiligheid deel 2). De wettelijke basis voor de Machinerichtlijn in Nederland is het Warenwet Besluit Machines. Bij renovaties of ingrijpende aanpassingen van machines is het van belang dat deze in overeenstemming worden gebracht met de huidig geldende Machinerichtlijn. Doordat (beroepsmatige) medewerkers gebruik maken van de machines heeft machine veiligheid een significante koppeling met het Arbobesluit. Pagina 11 van 19

12 Machineveiligheid heeft specifiek betrekking op de hoofdonderdelen: Reviseren generatoren en bijbehorende motoren Verplaatsen en terugplaatsen visserijapparatuur Bliksemveiligheid Veiligheidsproducten Realisatie Vastlegging welke installaties onder de machinerichtlijn vallen Eisen veiligheidsniveau ISO & NEN-EN-IEC Risicolijst machineveiligheid Realisatie: zie bijlage Nautische veiligheid Veiligheid met betrekking tot het transport met binnenvaart (en zeevaart) Dit aspect heeft voor het project Tridens Refit fase II Ace voornamelijk betrekking op de zeescheepvaart. SOLAS Het Internationaal Verdrag voor de beveiliging van mensenlevens op zee (International Convention for the Safety of Life at Sea) Veiligheidsproducten Realisatie: Ontwerptoets Richtlijnen SOLAS zoals vereist voor de onderdelen zoals vereist in de Vraagspecificatie Risicolijst nautische veiligheid Realisatie: zie bijlage Hulpverlening De mate waarin hulpverleningsorganisaties, wanneer de veiligheid van personen in geding komt: Een incident kunnen bereiken Hun taken ter plekke kunnen uitvoeren Voldoende hulpmiddelen ter beschikking hebben Organisatorische kaders hebben om adequaat hulp kunnen verlenen Hulpverlening heeft specifiek betrekking op de hoofdonderdelen: Alarmering Hulp door leken Ambulance/geneeskundige hulp Redding Brandweer Rampen Het betreft hier zowel bereikbaarheid, transportmogelijkheden, werkruimte, hulpmiddelen als organisatorische kaders. Veiligheidsproducten Realisatie TRA voor alle werkzaamheden voor start realisatie; Calamiteitenplan; Risicolijst hulpverlening Realisatie Zie bijlage 1 Pagina 12 van 19

13 4 Organisatie bij de opdrachtgever en opdrachtnemer 4.1 Afstemming en vastlegging Om Integrale Veiligheid goed te kunnen beheersen en alle betrokkenen goed op de hoogte te houden is het van essentieel belang dat in alle van toepassing zijnde overlegvormen, de betreffende aspecten van Integrale Veiligheid aan de orde worden gesteld. Dit geldt voor zowel in- als externe overlegvormen. Daarnaast is het van groot belang dat het voltallige team input levert om de veiligheid en veiligheidscultuur op een hoger niveau te brengen en te houden. De notulen van voorstaande overlegvormen worden opgeslagen in het centrale digitale documentbeheersysteem. Documenten waarin relevante veiligheidsissues worden vastgelegd dienen onderdeel uit te maken van het IVD Project Start Up (PSU) en Integrale Veiligheid Veiligheid zal tijdens de te houden Project Start Up (PSU) bij de start van het project tussen Opdrachtgever en Opdrachtnemer een belangrijk gespreksonderwerp zijn. Tijdens deze bijeenkomst zullen van RWS de Opdrachtgever en van de Opdrachtnemer de penvoerder aanwezig zijn om o.m. het belang van veiligheid in dit project te onderstrepen.stand van zaken worden vastgesteld evenals acties bepaald en uitgezet. Arbeidsveiligheid is een van de aspecten waar extra aandacht aan gegeven dient te worden omdat dit aspect wettelijke verplichtingen heeft zoals het bijhouden van een V&G-dossier per object Intern Overleg met Opdrachtgever Tijdens periodieke trimester-overleggen tussen interne Opdrachtgever en het projectteam RWS Tridens Refit fase II is integrale veiligheid één van de standaard gespreksonderwerpen. Namens het project is daarbij in elk geval de Projectmanager van RWS aanwezig Overleg met Opdrachtnemer Veiligheid zal als onderdeel van de bespreking van de actuele risico s en beheersmaatregelen tijdens het periodiek Voortgangsoverleg met de Opdrachtnemer aan de orde komen. Verder zullen tijdens risico-spiegelsessies tussen Opdrachtgever en Opdrachtnemer de actuele risico uitgewisseld worden. De uitkomsten van veiligheidsrisicosessies intern Opdrachtgever tijdens de sessies worden gedeeld met de Opdrachtnemer. Binnen het team van de Opdrachtgever is de Technisch Manager verantwoordelijk voor de inhoudelijke kwaliteit en de veiligheid van het project. Tijdens Technische Overleggen tussen Opdrachtgever en Opdrachtnemer zal VGM dan ook steeds worden besproken. 4.2 (Bijna) ongevallen en incidentenregistratie Arbeidsincidenten en (bijna) ongevallen kunnen voorkomen en dienen afhankelijk aan welke zijde deze gebeuren (OG, Ingenieursbureau, ON of omgeving), gemeld en geregistreerd te worden. Indien de dood, een ziekenhuisopname of blijvend letsel het gevolg van een ongeval is, dient dit door de werkgever ook aan de arbeidsinspectie te worden gemeld. De verantwoordelijkheid voor het melden van incidenten en afwijkende en onveilige situaties ligt bij alle betrokken medewerkers en partijen! Dat geldt voor alle incidenten en risico s langs de weg, op en nabij het water, op de werkvloer, etc. De meldingen worden bijgehouden ten behoeve van het contractmanagement. Pagina 13 van 19

14 Daarnaast kunnen (bijna) ongevallen en incidenten worden gemeld bij of de project of technisch manager van RWS. Voor medewerkers van de Opdrachtnemer geldt een meldingsplicht voor alle (bijna) ongevallen en incidenten volgens de eisen die de Arbo-wet hieraan stelt en het onderhavige veiligheidsbeheerssysteem van de ON/Ingenieursbureau. Het contract eist dat incidenten en ongevallen worden doorgemeld aan Opdrachtgever. Onderstaande weergave geeft een indicatie welke basisinformatie direct beschikbaar moet zijn bij het doen van een melding: Vragen die met een * zijn aangegeven hebben een verplicht invulveld. Naam melder*: adres melder*: Telefoonnummer melder*: Organisatieonderdeel melder*: Wat is er gebeurd? (met welke werkzaamheden was men bezig, wat was de directe oorzaak van het incident)*: Wanneer is het gebeurd?*: Tijdstip (00:00): Waar vond het incident plaats? (snelwegnummer en hectometerpaal, naam vaarweg, naam brug/sluis, naam kantoorgebouw)*: Voor welk project vonden de werkzaamheden plaats?*: SAP Projectnummer: Naam van het slachtoffer (indien er een slachtoffer is): Werkgever slachtoffer: Naam van de projectmanager: adres projectmanager: Telefoonnummer projectmanager: Bijlages: Pagina 14 van 19

15 4.3 Toetsen veiligheidsbeheersing en veiligheidsrisicosessies Opdrachtgever werkt risico gestuurd. Bij de projectonderdelen waarbij een hoog restrisico resteert, of waarbij falen grote gevolgen heeft, wordt de Opdrachtnemer door Opdrachtgever getoetst. Het overkoepelende risico is: het risico dat de integrale veiligheid niet of onvoldoende wordt geborgd in de Realisatie. Opdrachtgever geeft inhoud aan zijn rol door toepassing van een mix van instrumenten zoals, systeem-, proces- en producttoetsen, veiligheidsrisicosessies, observaties, gezamenlijke safety walks, inspecties en overleggen. De Opdrachtnemer is zowel contractueel als wettelijk verantwoordelijk voor de borging van veiligheid in de uitvoering. Verder is veiligheid in de managementsystemen (o.a. VCA, ISO 9001) van Opdrachtnemer opgenomen. Pagina 15 van 19

16 5 Risico-inventarisatie en evaluatie De kern van veiligheidsmanagement is het veiligheidsrisicomanagement. Dit vindt plaats door middel van een systematische inventarisatie, beoordeling en beheersing van veiligheidsrisico s. 5.1 Werkwijze veiligheidsrisicomanagement De risico-inventarisaties vallen grofweg in twee onderdelen uiteen. Enerzijds gaat het om de veiligheidsrisico s die Opdrachtnemer loopt tijdens de uitvoering en het ingenieursbureau tijdens de vooronderzoeken. Anderzijds zijn er ook veiligheidsrisico s die ontstaan indien tijdens mobilisatie, transport en demobilisatie van materiaal en materieel. De risico s zijn aan de hand van de veiligheidsthema s tijdens de voorbereidingsfase door Opdrachtgever zo volledig mogelijk geïnventariseerd in de RI&E. Hiermede wordt invulling gegeven aan de wettelijke vereisten uit de Wet op de Arbeidsomstandigheden. Met het doorlopen van de volgende stappen wordt invulling gegeven aan het veiligheidsrisicomanagement conform de Arbo-regelgeving: inventariseren van de veiligheidsrisico s aan de hand van de veiligheidsthema s; beoordelen van de veiligheidsrisico s en opstellen risico reducerende maatregelen; prioriteren van de veiligheidsrisico s; opstellen verbetermaatregelen; monitoren van de uitvoering van de gekozen maatregelen; bijstellen van de risico-inventarisatie, -evaluatie en prioritering. 5.2 Toelichting beoordelen en prioriteren van de veiligheidsrisico s Beoordeling en prioritering van de veiligheidsrisico s heeft in de RI&E plaatsgevonden door te kwalificeren. Zie bijlage Verrichte RI&E s De Opdrachtgever heeft werkzaamheden verricht in de ontwerpfase van het bouwwerk als bedoeld in artikel 2.23, afdeling 5, hoofdstuk 2 van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Het betrof werkzaamheden tot de planfase van het project. Tijdens deze werkzaamheden is door de Opdrachtgever een RI&E opgesteld op het gebied van integrale veiligheid in de uitvoeringsfase. Bijlage 1 bevat een overzicht van project specifieke restrisico s ten aanzien van integrale veiligheid in de contractvoorbereidingsfase die redelijkerwijs niet door de Opdrachtgever in de ontwerp- en uitvoeringsfase kunnen worden geëlimineerd. 5.4 Restrisico s voortvloeiend uit het ontwerp De risico s die in de ontwerpfase worden gesignaleerd worden aangegeven in de ontwerpnota s, samen met de genomen ontwerpmaatregelen. De restrisico s worden eveneens opgenomen in de ontwerpnota. 5.5 Restrisico s voortvloeiend uit de uitvoering De restrisico s die voortkomen uit het ontwerp worden door middel van werkplannen tijdens de uitvoeringsfase gemitigeerd. De restrisico s die dan nog overblijven, dienen te worden opgenomen in de desbetreffende op- en afleverdossiers en het Integraal Veiligheidsdossier. Deze werkwijze komt voort uit de ARBO-wetgeving. Pagina 16 van 19

17 6 Bijlagen Bijlage 1 Gesignaleerde risico s in de contractvoorbereidingsfase Hieronder is een RI&E tabel opgesteld door Opdrachtgever in de contractvoorbereidingsfase. Hierin is aandacht besteed aan de volgende drie aspecten: 1. Het veiligheidsthema waar het risico betrekking op heeft 2. Een beschrijving van het risico of aandachtspunt 3. De risicoclassificatie (RC) geeft aan in welke mate een aandachtspunt een risico vormt voor gezondheid of veiligheid. Voor het invullen van de lijst kunt u de volgende indeling aanhouden: 1 = belangrijk risico, actie noodzakelijk 2 = mogelijk risico, actie wenselijk 3 = risico wellicht aanvaardbaar, actie overwegen Door Opdrachtgever zijn onderstaand veiligheidsthema s als relevant: 1. Arbeidsveiligheid 2. Nautische veiligheid 3. Brandveiligheid 4. Constructieve veiligheid 5. Hulpverlening Hieronder zijn de veiligheidsthema s in tabelvorm verder uitgewerkt. Thema Arbeidsveiligheid Beschrijving risico Oorzaak Risicoclassificatie Verdrinking personen Ongeval tijdens uitvoering werkzaamheden 1 aan boord of op de werf Beknelling personen Vallende onderdelen bij hijsen 1 Werken in besloten of afgesloten ruimten Slechte communicatie Verwonding personen Werken met draaiende onderdelen. 1 Ongecontroleerd gebruik van hijsmateriaal. Hijsmateriaal is niet gecertificeerd. Werken aan elektrotechnische installatie Verbranding personen Uitvoeren van snij-, brand- en laswerkzaamheden 1 Vermenging van explosieve bestanddelen Werken aan elektrotechnische installatie Vergiftiging personen Vrijkomen van gevaarlijke stoffen zoals brandstof, olie, accuzuur Vrijkomende uitlaatgassen. Vrijkomende gassen lassen en branden Aantreffen van asbest 2 Pagina 17 van 19

18 Bijlage 2 Definities en afkortingen Integraal veiligheidsplan Dit is het overkoepelende plan voor alle veiligheidsaspecten die relevant zijn binnen de scope van het project. Het verbindt alle (veiligheids)deelplannen met elkaar, specificeert de toe te passen en te genereren veiligheidsproducten per fase en geeft duidelijkheid over de rollen en taken van de OG, ON, stakeholders en overige betrokkenen binnen het project. Integraal veiligheidsdossier Alle producten voor Integrale Veiligheid: het Integraal Veiligheidsplan, het Integraal Veiligheidsbewijs en het Veiligheidsbeheerplan vormen samen het Integraal Veiligheidsdossier (inclusief alle deelproducten op specifieke terreinen van veiligheid en onderliggende documenten, analyses, auditverslagen, review-resultaten, testrapporten etc. als resultaat van de reguliere verificatie en validatie processen onder Integraal Project Management). Veiligheidsmanagement De beschrijving van het veiligheidsmanagement vindt haar kern in dit Integraal Veiligheidsplan. Het veiligheidsmanagement dat gedurende het project zal worden gevoerd sluit direct aan op het integraal project- en kwaliteitsmanagement, wat is vastgelegd in het projectbeheersplan. Afkortingenlijst CPTED Crime Prevention Through Environmental Design IPM Integraal Project Management IVD Integraal Veiligheidsdossier IVP Integraal Veiligheidsplan I&M Ministerie van Infrastructuur en Milieu KIV Kader Integrale Veiligheid 1.0, april 2012 LIV Leidraad Integrale Veiligheid PMP Project Managementplan PSU Project Start Up RI&E Risico Inventarisatie & Evaluatie SCB Systeemgerichte Contractbeheersing V&G Veiligheid en Gezondheid VGC Veiligheid en Gezondheid Coördinator VMS Veiligheidsmanagementsysteem

19 Bijlage 3 PDCA schema Integrale Veiligheid binnen RWS projecten Planning IV(P) Project veiligheidsdoelstellingen en ambities RWS Veiligheidsbeleid Wet- en regelgeving RWS kaders, werkwijzers en leidraden Best practices Verbeteracties uit managementreviews Scope project Organisatie van integraal veiligheidsmanagement Plan Management review IV Input Analyses en cijfers van toetsen, audits, procesbeheersing, veiligheidscultuur, ongevallen- en incidenten, veiligheidsprestaties project Output Bijstellen ambities en doelstellingen Formuleren nieuwe SMART projectdoelstellingen Leveren input t.b.v. bij- of opstellen kaders en richtlijnen t.b.v. continu verbetering van het VMS bij RWS. Act Do Uitvoering IV Beheersing competentie => Opleiding, instructie en voorlichting Veiligheidsrisicomanagement Actueel houden RI&E / Risicodossier en beheersing van afwijkingen Borging van veiligheid in contracten Borgen juistheid, tijdigheid en volledigheid IVD Stimuleren veiligheidsbewustzijn In- en externe communicatie Ongevallen- en incidentenregistratie Check Meten resultaten IV RWS interne audits, toetsen en IKB T-rapportages Toetsen IVD op juistheid en volledigheid Toetsen beheersniveau registraties Veiligheidscultuurmeting IPM team Monitoring veiligheid in project Klaver Vijf Safety walks Ongevalsonderzoek SCB toetsen op veiligheid Verificatie en validatie ontwerp / oplevering