Inhoudstafel. Algebra. Meetkunde. Symbolen...0

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoudstafel. Algebra. Meetkunde. Symbolen...0"

Transcriptie

1 Formul arium

2 Inhoudstafel Symolen... Algera Verzamelingen...1 Eigenschappen van ewerkingen... Bewerkingen met getallen...3 Breuken...5 Evenredigheden...6 Machten...7 Eigenschappen van machten...8 Merkwaardige producten...9 n-de wortels van een reëel getal...1 Eigenschappen van vierkantswortels (van een product en quotiënt)...1 Vergelijkingen van de eerste graad in één onekende...11 Ongelijkheden van de eerste graad met één onekende Vergelijkingen van de tweede graad met één onekende: vierkantsvergelijkingen Vergelijkingen van een graad hoger dan twee met één onekende Vergelijkingen van de eerste graad met twee onekenden Eigenschappen die kunnen geruikt worden ij het oplossen van vergelijkingen en ongelijkheden (een product gelijk of verschillend aan nul) Stelsels van twee vergelijkingen van de eerste graad met twee onekenden Veeltermen in één onepaalde...1 Bewerkingen met veeltermen...13 Veeltermen ontinden in factoren...14 Kenmerken van deelaarheid...15 Opzoeken grootste gemene deler...15 Opzoeken kleinste gemene veelvoud...15 Functies in R...16 Eerstegraadsfuncties in R...16 Meetkunde Onderlinge ligging van rechten...1 Hoeken... Overeenkomstige hoeken, verwisselende innenhoeken, verwisselende uitenhoeken, innenhoeken aan dezelfde kant van de snijlijn, uitenhoeken aan dezelfde kant van de snijlijn...1 Eigenschappen in verand met hoeken... De cirkel en de schijf...3 Stellingen en eigenschappen in verand met een cirkel Middelpuntshoeken en omtrekshoeken...3. Stellingen over middelpuntshoeken en omtrekshoeken...3. Het construeren van de raaklijnen uit een punt P aan de cirkel c Driehoeken...4 Merkwaardige rechten van een driehoek...6 Middenparallel van een driehoek en trapezium Som hoekgrootten convexe n-hoek Formules in rechthoekige driehoeken (stelling van pythagoras)...6. Driehoeksmeting Vierhoeken...7 Formules voor omtrek en oppervlakte van vlakke figuren...8 Formules voor oppervlakte en inhoud van lichamen...1 De transformaties van het vlak...13 Congruentie...15 Gelijkvormige figuren...16 Projectiestelling en stelling van Thales...18

3 Merkwaardige producten AB, : ( ) ( ) ( A + B)( A B) = A B ( ) ( ) A + B = A + AB+ B A B = A AB+ B 3 3 A + B = A + 3A B+ 3AB + B 3 3 A B = A 3A B+ 3AB B 3 3 Opmerking: ( A+ B) = ( A B) ( ) ( ( ) ( ( ) ( A B = A+ B) ) 3 3 A + B = A B ) 3 3 A B = A+B Formularium wiskunde KAM Getallenleer 9

4 Eigenschappen van vierkantswortels Vierkantswortel van een product ac,, + : ac.. = a.. c Vierkantswortel van een quotiënt + + a a : : = a Formularium wiskunde KAM Getallenleer 1

5 Ongelijkheden van de eerste graad met één onekende Oplossingsmethode Zelfde als ij vergelijkingen van de eerste graad in één onekende Termen en factoren overrengen Methode 1 Geruik de eigenschappen ac,, : a< a+ c< + c a, : c : a< ac. < c. + a, : c : a< ac. > c. Methode overrengingsregels Breng een term naar het andere lid door hem te vervangen door zijn tegengestelde, en ehoudt de zin van de ongelijkheid. Breng een (strikt) positieve factor naar het andere lid door hem te vervangen door zijn omgekeerde, en ehoudt de zin van de ongelijkheid. Breng een (strikt) negatieve factor naar het andere lid door hem te vervangen door zijn omgekeerde, en verander de zin van de ongelijkheid. Vergelijkingen van de tweede graad met één onekende: vierkantsvergelijkingen ax + x + c = met a ;, c Onvolledige vierkantsvergelijkingen Algemene methode ax ax = ax + c = geen wortels als a en c hetzelfde teken heen tegengestelde wortels, als a en ctegen- gesteld teken heen nl. 1 duele wortel, nl. + x = wortels, nl. en a c c en a a D> D = wortels, nl. x D = - 4ac D en x + = = D a a 1 1 duele wortel, nl. x = x = D < geen wortels in R 1 a Formularium wiskunde KAM Getallenleer 11.1

6 Vergelijkingen van een graad hoger dan twee met één onekende Oplossingsmethode Haken wegwerken en noemers verdrijven Herleid de vergelijking op nul Ontind de veelterm in het eerste lid in factoren van de eerste of de tweede graad Laat de vergelijking uiteenvallen in vergelijkingen van de eerste of de tweede graad Los deze vergelijkingen op De oplossingenverzameling van de gegeven vergelijking is de vereniging van de oplossingenverzamelingen van de ontstane vergelijkingen ij het uiteenvallen Vergelijkingen van de eerste graad met twee onekenden ux + vy + w = met u, v, w R en u v Oplossingsmethode Geef één van de twee onekenden een waarde los de overlijvende vergelijking met één onekende op Oplossingenverzameling Algeraïsch Grafisch ut + w t; t R v Rechte: zie eerstegraadsfuncties in R: algemeen Punt P(a, ) P rechte ua + v + w = Eigenschappen die kunnen geruikt worden ij het oplossen van vergelijkingen en ongelijkheden Een product gelijk aan nul a, : a. = a= = Een product verschillend van nul a, : a. a Formularium wiskunde KAM Getallenleer 11.

7 Stelsels van twee vergelijkingen van de eerste graad met twee onekenden Oplossingsmethode Grafische oplossingsmethode Kies een cartesisch assenstelsel Teken de grafische voorstelling van de oplossingenverzameling van elke vergelijking. 3 gevallen snijdende rechten: stelsel heeft precies één oplossing, nl. de coördinaat van het snijpunt. evenwijdige rechten: Stelsel heeft geen oplossingen samenvallende rechten: Stelsel heeft oneindig veel oplossingen, nl. de coördinaat van alle punten van de rechte Sustitutiemethode Cominatiemethode Zonder in één van de vergelijkingen een onekende af en ehoud de andere vergelijking Vervang deze afgezonderde onekende in de andere vergelijking door de uitdrukking die je het verkregen Los deze vergelijking met één onekende op Vul de gevonden waarde in de vergelijking met afgezonderde onekende in en los op Maak een lineaire cominatie van de gegeven vergelijkingen, waarij je de vermenigvuldigers zo kiest dat in deze lineaire cominatie één van de onekenden niet meer voorkomt Vorm het stelsel dat estaat uit deze lineaire cominatie en één van de gegeven vergelijkingen Los deze vergelijking met één onekende op Vul de gevonden waarde in de andere vergelijking in en los op Formularium wiskunde KAM Getallenleer 11.3

8 8. Het quotiënt van een veelterm A en een eenterm B als graad A graad B Deel elke term van de veelterm door de eenterm Tel de verkregen eentermen op 9. Delen van een veelterm door een veelterm: werkwijze Rangschik deeltal en deler naar de dalende exponenten van de onepaalde, en vul in het deeltal de ontrekende termen aan met coëfficiënt waarvan de graad kleiner is dan de graad van het deeltal zelf Deel de hoogstegraadsterm van het deeltal door de hoogstegraadsterm van de deler. Zo vind je de hoogstegraadsterm van het quotiënt Vermenigvuldig deze eerste term van het quotiënt met de deler en trek dit verkregen product af van het deeltal Herhaal deze werkwijze totdat de voorlopige rest gelijk is aan de nulveelterm of van een lagere graad is dan de deler 1. Delen van een veelterm door een tweeterm van de vorm x a: algoritme van Horner Teken het schema rest Op plaats noteer je het tegengestelde van de constante term van de deler Op plaats noteer je de coëfficiënten van het deeltal, gerangschikt naar de dalende exponenten van de onepaalde. Vul de ontrekende termen aan met coëfficiënt waarvan de graad kleiner is dan de graad van het deeltal zelf Op plaats herschrijf je de eerste coëfficiënt van het deeltal Op plaats noteer je het product van het getal op plaats en plaats Op plaats komt de som van de tweede coëfficiënt van het deeltal met het getal op plaats. Herhaal deze werkwijze Onderaan het schema vind je de coëfficiënten van het quotiënt, gerangschikt naar dalende exponenten van de onepaalde, waarij het laatste getal de rest voorstelt. De graad van het quotiënt is één minder dan die van het deeltal. Formularium wiskunde KAM Getallenleer 13.1

9 Restregel De rest van de deling van een veelterm ( ) A( x) voor a. A( x) door x a A( x) is deelaar door x a Aa ( ) = Deelaarheid van een veelterm A x door x a is de getalwaarde van het deeltal Kenmerk van deelaarheid door x 1 Een veelterm A x is deelaar door x 1 de som van zijn coëfficiënten nul is ( ) Kenmerk van deelaarheid door x + 1 Een veelterm A x is deelaar door x + 1 de som van de coëfficiënten van de ( ) evengraadstermen gelijk is aan de som van de coëfficiënten van de onevengraadstermen Veeltermen ontinden in factoren Tweetermen 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen ) A B = ( A+ B)( A B) + = ( + )( + ) A 3 B 3 = ( A B)( A + AB+ B ) 3 3 3) A B A B A AB B of 4) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Drietermen 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen A + AB+ B = A+ B ) ( ) 3) ( )( ) ax + x + c = a x x x x ; met x en x de wortels van de 1 1 corresponderende vierkantsvergelijking (enkel ij veeltermen met één onepaalde) 4) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Viertermen 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen ) samennemen van termen 3) A 3 + 3A B+ 3AB + B 3 = ( A+ B) 3 of A 3 3A B+ 3AB B 3 = ( A B) 3 4) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Vijftermen, zestermen, 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen ) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Formularium wiskunde KAM Getallenleer 14

10 Restregel De rest van de deling van een veelterm ( ) A( x) voor a. A( x) door x a A( x) is deelaar door x a Aa ( ) = Deelaarheid van een veelterm A x door x a is de getalwaarde van het deeltal Kenmerk van deelaarheid door x 1 Een veelterm A x is deelaar door x 1 de som van zijn coëfficiënten nul is ( ) Kenmerk van deelaarheid door x + 1 Een veelterm A x is deelaar door x + 1 de som van de coëfficiënten van de ( ) evengraadstermen gelijk is aan de som van de coëfficiënten van de onevengraadstermen Veeltermen ontinden in factoren Tweetermen 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen ) A B = ( A+ B)( A B) 3) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Drietermen 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen ) A + AB+ B = ( A+ B) 3) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Viertermen, vijftermen, zestermen, 1) gemeenschappelijke factor uiten haken rengen ) delers van de vorm x a opsporen (enkel ij veeltermen met één onepaalde) Formularium wiskunde KAM Getallenleer 14

11 Functies in R Definitie Een functie in R is een verzameling koppels reële getallen waarij elk reëel getal hoogstens één eeld heeft. Benamingen Koppel ( a, ) van een functie f Beeld van a door f, not. f ( a) = of functiewaarde van f in a Voorstellingswijzen voor een functie: functiewaardentael grafiek y = f x Constante functie voorschrift: ( ) Een constante functie is een functie met een voorschrift van de gedaante De grafiek is een rechte evenwijdig met de x-as, met vergelijking y = c y = c, met c R Eerstegraadsfuncties in R Definitie Een eerstegraadsfunctie in R is een functie met een voorschrift van de gedaante y = ax+ met a R en R. Grafiek: y y = ax+ (, ) (, ) a x Nulwaarde van de functie: a Richtingscoëfficiënt: Het getal a heet de richtingscoëfficiënt (rico) van de rechte. Dit is de coëfficiënt van x in de naar y opgeloste vergelijking. Eigenschappen van de rico Hoe groter a, hoe groter de helling van de rechte. Twee rechten met dezelfde richtingscoëfficiënt zijn evenwijdig Formularium wiskunde KAM Getallenleer 16

12 Stijgen en dalen Een eerstegraadsfunctie is stijgend als a > y x Een eerstegraadsfunctie is dalend als a < y x Algemeen: Vergelijking van een rechte: ux + vy + w = Vergelijking Grafiek Rico ux + vy + w = u, v R en w R of Rechte niet evenwijdig met één van de assen u v y ax+ a R en R ux + vy = u, v R of y = ax a R vy + w = v R e nw R of y = R ux + w = u R enw R of x= c c R vy = v R of y = ux = u R of x = Rechte door de oorsprong, die niet samenvalt met één van de assen Rechte evenwijdig met de x-as (grafiek van constante functie) Rechte evenwijdig met de y-as (grafiek is geen functie) x-as (grafiek van constante functie) y-as (grafiek is geen functie) a u v a Geen rico Geen rico Geen rico Geen rico Formularium wiskunde KAM Getallenleer 17

13 Overeenkomstige hoeken, verwisselende innenhoeken, verwisselende uitenhoeken, innenhoeken aan dezelfde kant van de snijlijn, uitenhoeken aan dezelfde kant van de snijlijn Overeenkomstige hoeken Verwisselende innenhoeken Verwisselende uitenhoeken Binnenhoeken aan dezelfde kant van de snijlijn Buitenhoeken aan dezelfde kant van de snijlijn Formularium wiskunde KAM Meetkunde.1

14 Eigenschappen in verand met hoeken De issectrices van twee nevenhoeken staan loodrecht op elkaar x issectrice van a y issectrice van c x y c a Twee hoeken waarvan de enen paarsgewijs evenwijdig zijn in dezelfde zin, zijn even groot. Twee hoeken, waarvan de enen paarsgewijs evenwijdig zijn in tegengestelde zin, zijn even groot Twee hoeken waarvan één paar enen evenwijdig is in dezelfde zin en één paar enen evenwijdig is in tegengestelde zin, zijn elkaars supplement. P + Q = 18 Twee scherpe hoeken of twee stompe hoeken waarvan de enen paarsgewijs loodrecht op elkaar staan, zijn even groot Een scherpe en een stompe hoek waarvan de enen paarsgewijs loodrecht staan op elkaar, zijn elkaars supplement P + Q = 18 Formularium wiskunde KAM Meetkunde.

15 Voor twee evenwijdige rechten en een snijlijn geldt: 1. twee overeenkomstige hoeken zijn even groot. twee verwisselende innenhoeken zijn even groot 3. twee verwisselende uitenhoeken zijn even groot 4. twee innenhoeken aan een zelfde kant van de snijlijn zijn supplementair 5. twee uitenhoeken aan een zelfde kant van de snijlijn zijn supplementair Alle lichtgrijze hoeken zijn gelijk. Alle donkergrijze hoeken zijn gelijk. Elke lichtgrijze hoek is supplementair met elke donkergrijze hoek. Omgekeerd Twee rechten gesneden door een snijlijn, zijn evenwijdig in elk van de volgende gevallen: 1. twee overeenkomstige hoeken even groot zijn. twee verwisselende innenhoeken even groot zijn 3. twee verwisselende uitenhoeken even groot zijn 4. twee innenhoeken aan een zelfde kant van de snijlijn supplementair zijn 5. twee uitenhoeken aan een zelfde kant van de snijlijn supplementair zijn Formularium wiskunde KAM Meetkunde.3

16 Stellingen en eigenschappen in verand met een cirkel Stellingen over een koorde De loodlijn uit het middelpunt op een koorde deelt die koorde middendoor. De rechte die het middelpunt verindt met het midden van een koorde, staat loodrecht op die koorde. De middelloodlijn van een koorde gaat door het middelpunt Door drie niet op één zelfde rechte gelegen punten gaat precies één cirkel Onderlinge ligging van een rechte en een cirkel OA < r c a estaat uit twee verschillende punten OA = r c a estaat uit één punt OA > r c a = φ Formularium wiskunde KAM Meetkunde 3.1

17 Raaklijn aan een cirkel Een raaklijn aan een cirkel is een rechte die met de cirkel precies één punt gemeenschappelijk heeft. Dit punt noemen we het raakpunt. 1) De raaklijn in een punt van een cirkel staat loodrecht op de straal naar dit punt. ) De rechte die in een punt van de cirkel loodrecht op de straal naar dit punt staat, is een raaklijn aan de cirkel. Middelpuntshoeken en omtrekshoeken middelpuntshoek Een middelpuntshoek van een cirkel is een hoek waarvan het hoekpunt het middelpunt van de cirkel is. omtrekshoek Een omtrekshoek van een cirkel is een hoek waarvan het hoekpunt gelegen is op de cirkel en waarvan eide enen de cirkel snijden of waarvan één een de cirkel snijdt en één een de cirkel raakt. Stellingen over middelpuntshoeken en omtrekshoeken In een cirkel is een omtrekshoek half zo groot als de middelpuntshoek die op dezelfde oog staat. A = 1 O Formularium wiskunde KAM Meetkunde 3.

18 Alle omtrekshoeken van een cirkel die op een zelfde oog staan, zijn even groot. A = B = C = P 1 Een omtrekshoek van een cirkel waarvan de enen door de grenspunten van een middellijn gaan, is recht. APB = 9 Omgekeerde stelling Een punt van waaruit een lijnstuk onder een rechte hoek gezien wordt, ligt op de cirkel met dit lijnstuk als middellijn. APB [ ] = 9 P ligt op decirkel met middellijn AB Het construeren van de raaklijnen uit een punt P aan de cirkel c Construeer de cirkel c met middellijn [ OP ] De rechte door P en een snijpunt van de cirkels c en c is een raaklijn uit P aan de cirkel c. Formularium wiskunde KAM Meetkunde 3.3

19 Merkwaardige rechten van een driehoek Merkwaardige rechten van een driehoek De loodlijn uit een hoekpunt van een driehoek op de overstaande zijde noemen we een hoogtelijn van die driehoek. De drie hoogtelijnen van een driehoek gaan door één punt, het hoogtepunt De middelloodlijn van een zijde van een driehoek noemen we een middelloodlijn van die driehoek. De middelloodlijnen van een driehoek gaan door één punt, het middelpunt van de omcirkel. De issectrices van een hoek van een driehoek noemen we ook een issectrice van die driehoek. De drie issectrices van een driehoek gaan door één punt, het middelpunt van de incirkel. Bissectricestelling Een issectrice van een hoek van een driehoek verdeelt de overstaande zijde in stukken waarvan de lengten evenredig zijn met de lengten van de aanliggende zijden. BD DC = AB AC De rechte die door een hoekpunt gaat en door het midden van de overstaand zijde noemen we een zwaartelijn van die driehoek. De drie zwaartelijnen van een driehoek gaan door één punt, het zwaartepunt. Het zwaartepunt verdeelt elk zwaartelijnstuk in twee lijnstukken waarvan het ene duel zo lang is als het andere. Zwaartelijnstuk in een rechthoekige driehoek De lengte van het zwaartelijnstuk naar de schuine zijde van een rechthoekige driehoek is de helft van de lengte van die schuine zijde. Formularium wiskunde KAM Meetkunde 6

20 Merkwaardige rechten van een gelijkenige driehoek De symmetrieas van een gelijkenige driehoek is tevens middelloodlijn van de asis en hoogtelijn, issectrice en zwaartelijn door de top. Middenparallel van een driehoek Middenparallel van een driehoek en trapezium Het lijnstuk dat de middens van twee zijden van een driehoek verindt, is evenwijdig met de derde zijde en half zo lang als die derde zijde. Omgekeerd Een rechte, door het midden van een zijde van een driehoek evenwijdig met een andere zijde getrokken, gaat door het midden van de derde zijde. AM = MB en AN = NC 1 MN // BCen MN = BC Middenparallel van een trapezium Het lijnstuk dat de middens van de opstaande zijden van een trapezium verindt, is evenwijdig met de evenwijdige zijden en heeft een lengte die de halve som is van de lengten van die evenwijdige zijden AM = MB en CN = ND 1 MN // AD// BCen MN = AD + BC ( ) Som hoekgrootten convexe n-hoek Een veelhoek is convex als je vanuit elk innenpunt in rechte lijn naar elk ander innenpunt kunt gaan zonder de veelhoek te verlaten convex niet-convex ( n ) Som hoekgrootten van een convexe n-hoek =.18 Formularium wiskunde KAM Meetkunde 6.1

21 Formules in rechthoekige driehoeken Stelling van Pythagoras Meetkundig In een rechthoekige driehoek is de oppervlakte van het vierkant geconstrueerd op de schuine zijde gelijk aan de som van de oppervlakten van de vierkanten geconstrueerd op de rechthoekszijden. opp. I = opp II + opp. III Algeraïsch In een rechthoekige driehoek is het kwadraat van de schuine zijde gelijk aan de som van de kwadraten van de rechthoekszijden. Als in een driehoek het kwadraat van de lengte van een zijde gelijk is aan de som van de kwadraten van de lengten van de andere zijden, dan is de hoek tegenover die eerste zijde recht ABC is rechthoekig in A a = + c Bijkomende formules in een rechthoekige driehoek a= ' + c' = + h Pyth ACD c = c' + h ( Pyth ABD c = ah c = a. ' = ac. ' ' ( ) ) c B c h a D h = '. c' A C Formularium wiskunde KAM Meetkunde 6.

22 Driehoeksmeting Verand tussen twee zijden en een hoek overstaande rechthoekszijde sin scherpe hoek = schuine zijde c sin B= sin C = a a aanliggende rechthoekszijde cosscherpe hoek= schuine zijde c cos B= cosc = a a overstaande rechthoekszijde tan scherpe hoek= aanliggende r echthoekszijde c tan B= tan C = c Verand tussen de hoeken A = 9 B + C = 9 Verand tussen de zijden stelling van Pythagoras : a² = ² + c² Bijzondere waarden α = sinα cosα tanα Voor een scherpe hoek met grootte α: Eigenschappen cos α + sin α = 1 sin(9 - α) = cosα tanα = sin α cosα cos(9 - α) = sinα Formularium wiskunde KAM Meetkunde 6.3

23 Definitie Gelijkvormige figuren Een figuur F is gelijkvormig met een figuur F als F congruent is met een homothetisch eeld van F. Notatie PQR ~ ZTM Gelijkstandige hoekpunten op overeenkomstige plaatsen. Opmerking Gelijkvormigheidsfactor = asolute waarde van de factor van de homothetie. Eigenschappen van gelijkvormige figuren // stand in een figuur vind je terug in de gelijkvormige figuur stand in een figuur vind je terug in de gelijkvormige figuur Gelijkstandige hoeken zijn even groot De lengten van gelijkstandige lijnstukken heen een constante verhouding die gelijk is aan de gelijkvormigheidsfactor De verhouding van de omtrekken van twee gelijkvormige figuren is gelijk aan de gelijkvormigheidsfactor De verhouding van de oppervlakten van twee gelijkvormige figuren is gelijk aan het kwadraat van de gelijkvormigheidsfactor Formularium wiskunde KAM Meetkunde 16

24 Gelijkvormigheidskenmerken Z Z Z Gelijkvormigheidskenmerk 1: = = Z Z Z Twee driehoeken zijn gelijkvormig als paarsgewijs de drie zijden evenredig zijn Z Z Gelijkvormigheidskenmerk : H Z Z Twee driehoeken zijn gelijkvormig als paarsgewijs twee zijden evenredig zijn en de ingesloten hoek even groot is. AB ' ' BC ' ' C' A' = = AB BC CA AB ' ' AC ' ' = en AB AC A = A ' Gelijkvormigheidskenmerk 3: HH Twee driehoeken zijn gelijkvormig als paarsgewijs twee hoeken even groot zijn. A = A ' en B = B ' Opmerking Als twee driehoeken gelijkvormig zijn mag je esluiten dat de gelijkstandige hoeken even groot zijn en de gelijkstandige zijden evenredig. Formularium wiskunde KAM Meetkunde 17

25 Projectiestelling en stelling van Thales Projectiestelling (loodrechte projectie) Als twee rechten scherpe hoeken met grootte α maken, dan geldt voor een lijnstuk [AB] van y en zijn loodrechte projectie [A B ]op x: AB ' ' = ABcosα α Stelling van Thales Een projectie op een rechte ehoudt de verhouding van twee op een zelfde rechte gelegen lijnstukken x of De verhouding van twee lijnstukken die door evenwijdige rechten op een snijlijn worden afgesneden, is voor elke snijlijn constant. AB CD A' B ' = of C ' D ' AD AC A' D ' = of A' C ' Omgekeerde stelling van Thales Als een rechte twee zijden van een driehoek in evenredige stukken verdeelt, dan is die rechte evenwijdig met de derde zijde. AD DB AE = DE // BC EC Formularium wiskunde KAM Meetkunde 18

Overzicht eigenschappen en formules meetkunde

Overzicht eigenschappen en formules meetkunde Overzicht eigenschappen en formules meetkunde xioma s Rechten en hoeken 3 riehoeken 4 Vierhoeken 5 e cirkel 6 Veelhoeken 7 nalytische meetkunde Op de volgende bladzijden vind je de eigenschappen en formules

Nadere informatie

Atheneum Wispelberg - Wispelbergstraat 2-9000 Gent Bijlage - Leerfiche (3 e jaar 5u wiskunde): Meetkunde overzicht

Atheneum Wispelberg - Wispelbergstraat 2-9000 Gent Bijlage - Leerfiche (3 e jaar 5u wiskunde): Meetkunde overzicht Hoofdstuk 1 : Hoeken -1 - Complementaire hoeken ( boek pag 7) Twee hoeken zijn complementair als... van hun hoekgrootten... is. Supplementaire hoeken ( boek pag 7) Twee hoeken noemen we supplementair als...

Nadere informatie

Voorkennis meetkunde (tweede graad)

Voorkennis meetkunde (tweede graad) Voorkennis meetkunde (tweede graad) 1. Vlakke meetkunde Lengten van de zijden en grootte van de hoeken van driehoeken en vierhoeken - De som van de hoeken van een driehoek is 180 - Bij een rechthoekige

Nadere informatie

Vlakke meetkunde. Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting.

Vlakke meetkunde. Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande hoeken,

Nadere informatie

Lijst van formules en verwijzingen naar definities/stellingen die in het examen vwo wiskunde B wordt opgenomen

Lijst van formules en verwijzingen naar definities/stellingen die in het examen vwo wiskunde B wordt opgenomen Lijst van formules en verwijzingen naar definities/stellingen die in het examen vwo wiskunde B wordt opgenomen Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden

Nadere informatie

Samenvatting stellingen uit de meetkunde Moderne Wiskunde voor het VWO (bovenbouw)

Samenvatting stellingen uit de meetkunde Moderne Wiskunde voor het VWO (bovenbouw) Samenvatting stellingen uit de meetkunde Moderne Wiskunde voor het VWO (bovenbouw) Meetkunde, Moderne Wiskunde, pagina 1/10 Rechthoekige driehoek In een rechthoekige driehoek is een van de hoeken in 90.

Nadere informatie

14.0 Voorkennis. sin sin sin. Sinusregel: In elke ABC geldt de sinusregel:

14.0 Voorkennis. sin sin sin. Sinusregel: In elke ABC geldt de sinusregel: 14.0 Voorkennis Sinusregel: In elke ABC geldt de sinusregel: a b c sin sin sin Voorbeeld 1: Gegeven is ΔABC met c = 1, α = 54 en β = 6 Bereken a in twee decimalen nauwkeurig. a c sin sin a 1 sin54 sin64

Nadere informatie

Vl. M. Nadruk verboden 1

Vl. M. Nadruk verboden 1 Vl. M. Nadruk verboden 1 Opgaven 1. Hoeveel graden, minuten en seconden zijn gelijk aan rechte hoek? van een rechte hoek resp van een 2. Als = 25 13 36, = 37 40 56, = 80 12 8 en = 12 36 25, hoe groot is

Nadere informatie

4.0 Voorkennis. 1) A B AB met A 0 en B 0 B B. Rekenregels voor wortels: Voorbeeld 1: Voorbeeld 2: Willem-Jan van der Zanden

4.0 Voorkennis. 1) A B AB met A 0 en B 0 B B. Rekenregels voor wortels: Voorbeeld 1: Voorbeeld 2: Willem-Jan van der Zanden 4.0 Voorkennis Rekenregels voor wortels: 1) A B AB met A 0 en B 0 A A 2) met A 0 en B 0 B B Voorbeeld 1: 2 3 23 6 Voorbeeld 2: 9 9 3 3 3 1 4.0 Voorkennis Voorbeeld 3: 3 3 6 3 6 6 6 6 6 1 2 6 Let op: In

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 : Hoeken ( Zie ook : boek pag 1 tot en met pag 33)

Hoofdstuk 1 : Hoeken ( Zie ook : boek pag 1 tot en met pag 33) - 1- Hoofdstuk 1 : Hoeken ( Zie ook : boek pag 1 tot en met pag 33) Hoekeenheden (boek pag 1) Hoofdeenheid om hoeken te meten is de grootte van de rechte hoek de graad :...... notatie :... de minuut :...

Nadere informatie

4.0 Voorkennis. 1) A B AB met A 0 en B 0 B B. Rekenregels voor wortels: Voorbeeld 1: Voorbeeld 2: Willem-Jan van der Zanden

4.0 Voorkennis. 1) A B AB met A 0 en B 0 B B. Rekenregels voor wortels: Voorbeeld 1: Voorbeeld 2: Willem-Jan van der Zanden 4.0 Voorkennis Rekenregels voor wortels: 1) A B AB met A 0 en B 0 A A 2) met A 0 en B 0 B B Voorbeeld 1: 2 3 23 6 Voorbeeld 2: 9 9 3 3 3 1 4.0 Voorkennis Voorbeeld 3: 3 3 6 3 6 6 6 6 6 1 2 6 Let op: In

Nadere informatie

Vlakke Meetkunde. Les 20 Nadruk verboden 39. Het construeren van figuren

Vlakke Meetkunde. Les 20 Nadruk verboden 39. Het construeren van figuren Vlakke Meetkunde. Les 20 Nadruk verboden 39 20,1. De cirkel Het construeren van figuren Een cirkel of cirkelomtrek is een gesloten kromme lijn, waarvan alle punten in hetzelfde vlak liggen en even ver

Nadere informatie

Voorbereidende sessie toelatingsexamen

Voorbereidende sessie toelatingsexamen 1/7 Voorbereidende sessie toelatingsexamen Wiskunde 2 - Algebra en meetkunde Dr. Koen De Naeghel 1 KU Leuven Kulak, woensdag 25 april 2018 1 Presentatie en opgeloste oefeningen zijn digitaal beschikbaar

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 : De Cirkel

Hoofdstuk 8 : De Cirkel - 163 - Hoofdstuk 8 : De Cirkel Eventjes herhalen!!!! De cirkel met middelpunt O en straal r is de vlakke figuur die de verzameling is van alle punten die op een afstand r van O liggen. De schijf met middelpunt

Nadere informatie

E = mc². E = mc² E = mc² E = mc². E = mc² E = mc² E = mc²

E = mc². E = mc² E = mc² E = mc². E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² E = mc² De boom en het stokje staan loodrecht op de grond in het park. De boom is 3 en het stokje 1. Hoe lang is de schaduw van het stokje

Nadere informatie

Schooljaar: Leerkracht: M. Smet Leervak: Wiskunde Leerplan: D/2002/0279/048

Schooljaar: Leerkracht: M. Smet Leervak: Wiskunde Leerplan: D/2002/0279/048 Blz: 1/5 04 09 09 1.1 STELLING VAN PYTHAGORAS ouwregel tot Pythagoras: formulering. 07 09 09 11 09 09 14 09 09 18 09 09 21 09 09 22 09 09 25 09 09 29 09 09 01 10 09 02 10 09 06 10 09 08 10 09 09 10 09

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 : Gelijkvormige figuren

Hoofdstuk 7 : Gelijkvormige figuren Hoofdstuk 7 : Gelijkvormige figuren 141 Eventjes herhalen : Wat is een homothetie? h (o,k) : Een homothetie met centrum o en factor k Het beeld van een punt Z door de homothetie met centrum O en factor

Nadere informatie

Vlakke Analytische Meetkunde

Vlakke Analytische Meetkunde Vlakke Analytische Meetkunde L. Van Maldeghem L. Van Hyfte Handleiding voor 3 Latijn-Wiskunde, 3 Grieks-Latijn 5 3 Moderne Talen-Wiskunde, 3 Economie-Wiskunde 2 Hoofdstuk 1 Vectoren en transformaties 1.1

Nadere informatie

P is nu het punt waarvan de x-coördinaat gelijk is aan die van het punt X en waarvan de y-coördinaat gelijk is aan AB (inclusief het teken).

P is nu het punt waarvan de x-coördinaat gelijk is aan die van het punt X en waarvan de y-coördinaat gelijk is aan AB (inclusief het teken). Inhoud 1. Sinus-functie 1 2. Cosinus-functie 3 3. Tangens-functie 5 4. Eigenschappen 4.1. Verband tussen goniometrische verhoudingen en goniometrische functies 8 4.2. Enkele eigenschappen van de sinus-functie

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 - Meetkundige plaatsen

Hoofdstuk 5 - Meetkundige plaatsen oderne wiskunde 9e editie vwo deel Voorkennis: Eigenschappen en ewijzen ladzijde 138 V-1a Gegeven: Driehoek met hoeken :, en Te ewijzen: 180 ewijs: 1 3 Teken lijn door die evenwijdig loopt met : lijn door

Nadere informatie

Voorbereiding : examen meetkunde juni - 1 -

Voorbereiding : examen meetkunde juni - 1 - Voorbereiding : examen meetkunde juni - 1 - De driehoek : Congruentiekenmerken van een driehoek kennen Soorten lijnen in een driehoek kennen Bissectricestelling kennen Stelling van het zwaartelijnstuk

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 : Projectie en Stelling van Thales

Hoofdstuk 6 : Projectie en Stelling van Thales Hoofdstuk 6 : Projectie en Stelling van Thales - 127 1. Projectie op een rechte (boek pag 175) x en y zijn twee... rechten. We trekken door het punt A een evenwijdige rechte met de rechte y en noemen het

Nadere informatie

Eindexamen vwo wiskunde B 2013-I

Eindexamen vwo wiskunde B 2013-I Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande

Nadere informatie

Samenvatting VWO wiskunde B H04 Meetkunde

Samenvatting VWO wiskunde B H04 Meetkunde Samenvatting VWO wiskunde B H04 Meetkunde Getal & Ruimte editie 11 Goniometrie in rechthoekige driehoeken Stap 1: Zoek de rechthoekige driehoeken Figuur 1: Ga na dat in dit voorbeeld alleen ADC en DBC

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 dinsdag 25 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 dinsdag 25 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 2010 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 13.30-16.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 18 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 84 punten te behalen. Voor elk

Nadere informatie

PARATE KENNIS & VAARDIGHEDEN WISKUNDE 1 STE JAAR 1. TAALVAARDIGHEID BINNEN WISKUNDE. a) Begrippen uit de getallenleer ...

PARATE KENNIS & VAARDIGHEDEN WISKUNDE 1 STE JAAR 1. TAALVAARDIGHEID BINNEN WISKUNDE. a) Begrippen uit de getallenleer ... PARATE KENNIS & VAARDIGHEDEN WISKUNDE 1 STE JAAR 1. TAALVAARDIGHEID BINNEN WISKUNDE a) Begrippen uit de getallenleer Bewerking optelling aftrekking vermenigvuldiging Symbool deling : kwadratering... machtsverheffing...

Nadere informatie

Samenvatting wiskunde havo 4 hoofdstuk 5,7,8 en vaardigheden 3 en 4 en havo 5 hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 5 afstanden en hoeken Voorkennis Stelling van

Samenvatting wiskunde havo 4 hoofdstuk 5,7,8 en vaardigheden 3 en 4 en havo 5 hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 5 afstanden en hoeken Voorkennis Stelling van Samenvatting wiskunde havo 4 hoofdstuk 5,7,8 en vaardigheden 3 en 4 en havo 5 hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 5 afstanden en hoeken Stelling van Kan alleen bij rechthoekige driehoeken pythagoras a 2 + b 2 =

Nadere informatie

wiskunde B vwo 2016-I

wiskunde B vwo 2016-I wiskunde vwo 06-I Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte

Nadere informatie

INHOUDSTABEL. 1. TRANSFORMATIES (fiche 1) SYMMETRIE (fiche 2) MERKWAARDIGE LIJNEN IN EEN DRIEHOEK (fiche 3)...6

INHOUDSTABEL. 1. TRANSFORMATIES (fiche 1) SYMMETRIE (fiche 2) MERKWAARDIGE LIJNEN IN EEN DRIEHOEK (fiche 3)...6 INHOUDSTBEL 1. TRNSFORMTIES (fiche 1)...3 2. SYMMETRIE (fiche 2)...4 3. MERKWRDIGE LIJNEN IN EEN DRIEHOEK (fiche 3)...6 4. VLKKE FIGUREN: DRIEHOEKEN (fiche 4)...7 5. VLKKE FIGUREN: BIJZONDERE VIERHOEKEN

Nadere informatie

Vlaamse Wiskunde Olympiade 2007-2008: tweede ronde

Vlaamse Wiskunde Olympiade 2007-2008: tweede ronde Vlaamse Wiskunde lmpiade 2007-2008: tweede ronde 1 Jef mit cola met whisk in de verhouding 1 : In whisk zit 40% alcohol Wat is het alcoholpercentage van de mi? () 1, (B) 20 (C) 25 () 0 (E) 5 2 ver jaar

Nadere informatie

Over de construeerbaarheid van gehele hoeken

Over de construeerbaarheid van gehele hoeken Over de construeerbaarheid van gehele hoeken Dick Klingens maart 00. Inleiding In de getallentheorie worden algebraïsche getallen gedefinieerd via rationale veeltermen f van de n-de graad in één onbekende:

Nadere informatie

1.1 Definities en benamingen 9 Oefeningen Cirkel door drie punten 13 Oefeningen 14

1.1 Definities en benamingen 9 Oefeningen Cirkel door drie punten 13 Oefeningen 14 INHOUD 1 De cirkel 9 1.1 Definities en benamingen 9 Oefeningen 11 1.2 Cirkel door drie punten 13 Oefeningen 14 1.3 Onderlinge ligging van een rechte en een cirkel 20 1.3.1 Aantal snijpunten van een rechte

Nadere informatie

Voorbeeld paasexamen wiskunde (oefeningen)

Voorbeeld paasexamen wiskunde (oefeningen) Voorbeeld paasexamen wiskunde (oefeningen) Beschouw de 4 termen: x y, x, 6, 9x Voor welke waarden van x en y vormen deze termen een rekenkundige rij? x 9x x, 6, 9 x : RR 6 0x x 0,9 0,9 y ;,9 ; 6 ; 8,,

Nadere informatie

Eindexamen vwo wiskunde B 2014-I

Eindexamen vwo wiskunde B 2014-I Eindexamen vwo wiskunde B 04-I Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: 6 januari 04 Tijd: 4.00-7.00 uur Aantal opgaven: 5 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van een

Nadere informatie

Te kennen leerstof Wiskunde

Te kennen leerstof Wiskunde - 1 - Te kennen leerstof Wiskunde Wiskundeproeven voor de faculteit sociale en militaire wetenschappen (SSMW) en voor de polytechnische faculteit (POL) De te kennen leerstof is gebaseerd op de richtingen

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 : De driehoek

Hoofdstuk 5 : De driehoek Hoofdstuk 5 : De driehoek - 89 1. Congruente figuren Figuren die elkaar volkomen kunnen bedekken noemen we congruente figuren. Congruente figuren hebben dezelfde vorm (~ ) en dezelfde grootte (=). Als

Nadere informatie

Uitgewerkte oefeningen

Uitgewerkte oefeningen Uitgewerkte oefeningen Algebra Oefening 1 Gegeven is de ongelijkheid: 4 x. Welke waarden voor x voldoen aan deze ongelijkheid? A) x B) x [ ] 4 C) x, [ ] D) x, Oplossing We werken de ongelijkheid uit: 4

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Eamen VW 06 tijdvak woensdag 8 mei 3:30-6:30 uur wiskunde ij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. it eamen bestaat uit 7 vragen. Voor dit eamen zijn maimaal 77 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Eamen VW 06 tijdvak woensdag 8 mei 3:30-6:30 uur wiskunde ij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. it eamen bestaat uit 7 vragen. Voor dit eamen zijn maimaal 77 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

wiskunde B Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

wiskunde B Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Eamen VWO 04 tijdvak dinsdag 0 mei 3.30 uur - 6.30 uur wiskunde B Bij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Dit eamen

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 21 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 21 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Eamen VWO 07 tijdvak woensdag juni 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Dit eamen bestaat uit 4 vragen. Voor dit eamen zijn maimaal 7 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Voorbereidende sessie toelatingsexamen

Voorbereidende sessie toelatingsexamen 1/34 Voorbereidende sessie toelatingsexamen Wiskunde 2 - Veeltermen en analytische meetkunde Dr. Koen De Naeghel 1 KU Leuven Kulak, woensdag 29 april 2015 1 Presentatie en opgeloste oefeningen zijn digitaal

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B vwo 2010 - I

Eindexamen wiskunde B vwo 2010 - I Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande

Nadere informatie

STELLINGEN & BEWIJZEN 5VWO wiskunde B 1 e versie

STELLINGEN & BEWIJZEN 5VWO wiskunde B 1 e versie STELLINGEN & BEWIJZEN 5VWO wiskunde B 1 e versie Euclides van Alexandrië (ca. 265-200 v.chr.) Thales van Milete (ca. 624 v.chr. - 547 v.chr.) INHOUDSOPGAVE Algemene begrippen..blz. 1-3 - Stelling en bewijs

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: juli 00 Tijd: 4.00-7.00 uur Aantal opgaven: 5 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van een berekening

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 : VLAKKE FIGUREN

Hoofdstuk 2 : VLAKKE FIGUREN 1 / 6 H2 Vlakke figuren Hoofdstuk 2 : VLAKKE FIGUREN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 46-74) 2.1 Herkennen van vlakke figuren In verband met een veelhoek: a) een veelhoek op de juiste wijze benoemen.

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE. Datum: 16 januari uur Aantal opgaven: 5

Tentamen Wiskunde B CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE. Datum: 16 januari uur Aantal opgaven: 5 CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: 16 januari 2015 Tijd: 13.30 16.30 uur Aantal opgaven: 5 Lees onderstaande aanwijzingen s.v.p. goed door voordat u met het tentamen begint.

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: 3 januari Tijd: 9. -. uur Aantal opgaven: 5 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van een berekening

Nadere informatie

Lijst van alle opdrachten versie 13 mei 2014

Lijst van alle opdrachten versie 13 mei 2014 Lijst van alle opdrachten versie 13 mei 2014 Punt Pu1 Zorg dat Toon assen aan staat. Teken een punt in het vlak. Wijzig de naam naar X (hoofdletter!) (rechtsklikken op het punt voor openen snelmenu). Sleep

Nadere informatie

Paragraaf 4.1 : Gelijkvormigheid

Paragraaf 4.1 : Gelijkvormigheid Hoofdstuk 4 Meetkunde (V4 Wis B) Pagina 1 van 8 Paragraaf 4.1 : Gelijkvormigheid Les 1 : Gelijkvormigheid Definities sin( A) = Overstaande Schuine cos( A) = Aanliggende Schuine = O S = A S tan( A) = Overstaande

Nadere informatie

Laat men ook transversalen toe buiten de driehoek, dan behoren bij één waarde van v 1 telkens twee transversalen l 1 en l 2. Men kan ze onderscheiden

Laat men ook transversalen toe buiten de driehoek, dan behoren bij één waarde van v 1 telkens twee transversalen l 1 en l 2. Men kan ze onderscheiden Lesbrief 6 Meetkunde 1 Hoektransversalen in een driehoek ABC is een driehoek. Een lijn l door een hoekpunt A van de driehoek heet een hoektransversaal van A. We zullen onderzoeken onder welke voorwaarden

Nadere informatie

Eindexamen vwo wiskunde B 2014-II

Eindexamen vwo wiskunde B 2014-II Eindeamen vwo wiskunde 04-II Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte

Nadere informatie

Vlakke meetkunde. Module 6. 6.1 Geijkte rechte. 6.1.1 Afstand tussen twee punten. 6.1.2 Midden van een lijnstuk

Vlakke meetkunde. Module 6. 6.1 Geijkte rechte. 6.1.1 Afstand tussen twee punten. 6.1.2 Midden van een lijnstuk Module 6 Vlakke meetkunde 6. Geijkte rechte Beschouw een rechte L en kies op deze rechte een punt o als oorsprong en een punt e als eenheidspunt. Indien men aan o en e respectievelijk de getallen 0 en

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : eerste ronde

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : eerste ronde 1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 2005-2006: eerste ronde 1 11 3 11 = () 11 2 3 () 11 5 6 () 11 1 12 11 1 4 11 1 6 2 ls a en b twee verschillende reële getallen verschillend van 0 zijn en 1 x + 1 b = 1, dan

Nadere informatie

2.1 Cirkel en middelloodlijn [1]

2.1 Cirkel en middelloodlijn [1] 2.1 Cirkel en middelloodlijn [1] Hiernaast staat de cirkel met middelpunt M en straal 2½ cm In het kort: (M, 2½ cm) Op de zwarte cirkel liggen alle punten P met PM = 2½ cm In het rode binnengebied liggen

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 22 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 22 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 0 tijdvak woensdag juni 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 8 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Eamen VWO 018 tijdvak 1ti maandag 14 mei 13.30-16.30 uur oud programma wiskunde B Bij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

Nadere informatie

wiskunde B vwo 2015-II

wiskunde B vwo 2015-II Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande

Nadere informatie

De arbelos. 1 Definitie

De arbelos. 1 Definitie De arbelos 1 Definitie De arbelos is een meetkundige figuur die bestaat uit drie aan elkaar rakende halve cirkels. De raakpunten liggen op een lijn. In onderstaande tekening is de arbelos de paarse figuur.

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B vwo II

Eindexamen wiskunde B vwo II Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande

Nadere informatie

wiskunde B vwo 2017-II

wiskunde B vwo 2017-II Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande

Nadere informatie

2 Meten 2.1 2.1 Kaarten 2.1 2.2 Materialen en technieken 2.3 2.3 Meten en schetsen 2.12 2.4 Praktijkopdrachten 2.16

2 Meten 2.1 2.1 Kaarten 2.1 2.2 Materialen en technieken 2.3 2.3 Meten en schetsen 2.12 2.4 Praktijkopdrachten 2.16 Inhoud Voorwoord v Het metrieke stelsel vii Inhoud ix Trefwoordenlijst x 1 Basis 1.1 1.1 Veel voorkomende berekeningen 1.1 1.2 Van punt tot vlak 1.4 1.3 Oppervlakten berekenen 1.12 1.4 Zelf tekenen 1.16

Nadere informatie

12.1 Omtrekshoeken en middelpuntshoeken [1]

12.1 Omtrekshoeken en middelpuntshoeken [1] 12.1 Omtrekshoeken en middelpuntshoeken [1] Stelling van de constante hoek: Voor de punten C en D op dezelfde cirkelboog AB geldt: ACB = ADB. Omgekeerde stelling van de constante hoek: Als punt D aan dezelfde

Nadere informatie

Hoofdstuk 11: Eerstegraadsfuncties in R

Hoofdstuk 11: Eerstegraadsfuncties in R - 229 - Hoofdstuk 11: Eerstegraadsfuncties in R Definitie: Een eerstegraadsfunctie in R is een functie met een voorschrift van de gedaante y = ax + b (met a R 0 en b R ) Voorbeeld 1: y = 2x Functiewaardetabel

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: 8 juli 04 Tijd: 4.00-7.00 uur Aantal opgaven: 5 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van een

Nadere informatie

Dossier 4 VECTOREN. Dr. Luc Gheysens. bouwstenen van de lineaire algebra

Dossier 4 VECTOREN. Dr. Luc Gheysens. bouwstenen van de lineaire algebra Dossier 4 VECTOREN bouwstenen van de lineaire algebra Dr. Luc Gheysens 1 Coördinaat van een vector In het vlak π 0 is het punt O de oorsprong en de punten E 1 en E 2 zijn zodanig gekozen dat OE 1 OE 2

Nadere informatie

J K L. opmerkingen. afgewerkt. PLANNING MODULE G1: De Reële getallen. Zeker een toetsvraag. kunnen toepassen. Kennen en kunnen G1 De reële getallen

J K L. opmerkingen. afgewerkt. PLANNING MODULE G1: De Reële getallen. Zeker een toetsvraag. kunnen toepassen. Kennen en kunnen G1 De reële getallen opmerkingen J K L afgewerkt PLANNING MODULE G1: De Reële getallen p 3-4 Rationale getallen. Oefeningen (cursus p 6) p 5 Irrationale getallen.oefeningen (cursus p 8) Waarom is b Z 0 voor a b? Bewijs 10

Nadere informatie

De constructie van een raaklijn aan een cirkel is, op basis van deze stelling, niet zo erg moeilijk meer.

De constructie van een raaklijn aan een cirkel is, op basis van deze stelling, niet zo erg moeilijk meer. Cabri-werkblad Raaklijnen Raaklijnen aan een cirkel Definitie Een raaklijn aan een cirkel is een rechte lijn die precies één punt (het raakpunt) met de cirkel gemeenschappelijk heeft. Stelling De raaklijn

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 LIJNEN IN. Klas 5N Wiskunde 6 perioden

Hoofdstuk 1 LIJNEN IN. Klas 5N Wiskunde 6 perioden Hoofdstuk LIJNEN IN Klas N Wiskunde 6 perioden . DE VECTORVOORSTELLING VAN EEN LIJN VOORBEELD. Gegeven zijn de punten P (, ) en Q (, 8 ). Gevraagd: de vectorvoorstelling van de lijn k door P en Q. Methode:

Nadere informatie

Verdieping - De Lijn van Wallace

Verdieping - De Lijn van Wallace Verdieping - e Lijn van Wallace ladzijde 4 ac - d Nee, want als ijvooreeld en samenvallen dan geldt = op en = op, dus = = maar dan moet ook S met samenvallen, dus ligt S niet uiten de driehoek en dat is

Nadere informatie

2 Lijnen en hoeken. De lijn

2 Lijnen en hoeken. De lijn 1 Inleiding In het woord meetkunde zitten twee woorden verborgen: meten en kunnen. Deze periode gaat dan ook over het kunnen meten. Meetkunde is een oeroude kennis die al duizenden jaren geleden voorkwam

Nadere informatie

Voorbeeld paasexamen wiskunde (oefeningen)

Voorbeeld paasexamen wiskunde (oefeningen) Voorbeeld paasexamen wiskunde (oefeningen). Jozef Hoekmeters bevindt zich op de top van een berg die hoog uit zee rijst (zie figuur ). Aan de overkant van het water ziet hij een appartementsgebouw vlakbij

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade: tweede ronde

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade: tweede ronde Vlaamse Wiskunde Olympiade: tweede ronde De eerste ronde bestaat uit 30 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer punten, een blanco antwoord bezorgt

Nadere informatie

Examen VWO 2013. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 22 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO 2013. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 22 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 203 tijdvak woensdag 22 mei 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 9 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Vlakke Meetkunde. Les 1 Congruentie en gelijkvormig

Vlakke Meetkunde. Les 1 Congruentie en gelijkvormig Vlakke Meetkunde Les 1 Congruentie en gelijkvormig (Deze les sluit aan bij het paragraaf 1 van Vlakke Meetkunde van de Wageningse Methode. Vlakke Meetkunde kun je downloaden vanaf de site van de Open Universiteit.

Nadere informatie

Hoofdstuk 10 Meetkundige berekeningen

Hoofdstuk 10 Meetkundige berekeningen Hoofdstuk 10 Meetkundige berekeningen Les 0 (Extra) Aant. Voorkennis: Hoeken en afstanden Theorie A: Sinus, Cosinus en tangens O RHZ tan A = A RHZ O RHZ sin A = SZ A RHZ cos A = SZ Afspraak: Graden afronden

Nadere informatie

Analytische Meetkunde. Lieve Houwaer, Unit informatie, team wiskunde

Analytische Meetkunde. Lieve Houwaer, Unit informatie, team wiskunde Analytische Meetkunde Lieve Houwaer, Unit informatie, team wiskunde . VECTOREN EN RECHTEN.. Vectoren... Het vectorbegrip De verzameling punten van het vlak noteren we door π. Kies in het vlak π een vast

Nadere informatie

wiskunde B bezem vwo 2018-I

wiskunde B bezem vwo 2018-I Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek, rechte hoek, overstaande

Nadere informatie

Centrale Commissie Voortentamen Wiskunde. Syllabus voortentamen Wiskunde B

Centrale Commissie Voortentamen Wiskunde. Syllabus voortentamen Wiskunde B Centrale Commissie Voortentamen Wiskunde Syllabus voortentamen Wiskunde B Deze syllabus bevat een beschrijving van het programma van het voortentamen Wiskunde B dat wordt afgenomen door de Centrale Commissie

Nadere informatie

RECHTEN. 1. Vul in met of. co(a) = (-2,3) a y = -2x + 1 A a want 3-2.(-2)+3 co(a) = (4,1) a 3x -5y -2 = 0 A a want

RECHTEN. 1. Vul in met of. co(a) = (-2,3) a y = -2x + 1 A a want 3-2.(-2)+3 co(a) = (4,1) a 3x -5y -2 = 0 A a want ANALYTISCHE MEETKUNDE: HERHALING DERDE JAAR OEFENINGEN Lees eerst de formules op het andere blad, en los vervolgens de oefeningen van het bijbehorende deel op. Wanneer je alles hebt opgelost, maak je de

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Eamen VW 04 tijdvak woensdag 8 juni.0-6.0 uur wiskunde ij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Dit eamen bestaat uit 7 vragen. Voor dit eamen zijn maimaal 8 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

4.1 Rekenen met wortels [1]

4.1 Rekenen met wortels [1] 4.1 Rekenen met wortels [1] Rekenregels voor wortels: 1) A B AB met A 0 en B 0 A A 2) met A 0 en B 0 B B 3) A 2 A Voorbeeld 1: 2 3 23 6 Voorbeeld 2: 9 9 3 3 3 1 4.1 Rekenen met wortels [1] Voorbeeld 3:

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 maandag 15 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 maandag 15 mei 13:30-16:30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 017 tijdvak 1 maandag 15 mei 13:30-16:30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 14 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 69 punten te behalen. Voor elk

Nadere informatie

wiskunde B vwo 2017-I

wiskunde B vwo 2017-I wiskunde vwo 017-I Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte hoek,

Nadere informatie

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Eamen VWO 05 tijdvak donderdag 8 juni 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Dit eamen

Nadere informatie

1.1.2. Wiskundige taal. Symbolen om mee te rekenen + optelling - aftrekking. vermenigvuldiging : deling

1.1.2. Wiskundige taal. Symbolen om mee te rekenen + optelling - aftrekking. vermenigvuldiging : deling Examen Wiskunde: Hoofdstuk 1: Reële getallen: 1.1 Rationale getallen: 1.1.1 Soorten getallen. Een natuurlijk getal is het resultaat van een tellg van een edig aantal dgen. Een geheel getal is het verschil

Nadere informatie

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen

Tentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: 3 juni 4 Tijd: 4. - 7. uur Aantal opgaven: 5 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van een redenering,

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Wiskunde: goniometrie en meetkunde. 22 juli 2015. dr. Brenda Casteleyn

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Wiskunde: goniometrie en meetkunde. 22 juli 2015. dr. Brenda Casteleyn Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Wiskunde: goniometrie en meetkunde 22 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),

Nadere informatie

Oefeningen analytische meetkunde

Oefeningen analytische meetkunde Oefeningen analytische meetkunde ) orte herhaling. Zij gegeven twee vectoren P en Q. Bewijs dat de loodrechte projectie P' van P op Q gegeven wordt door: PQQ P'. Q. De cirkel c y 4y wordt gespiegeld om

Nadere informatie

8.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Bereken het snijpunt van 3x + 2y = 6 en -2x + y = 3

8.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Bereken het snijpunt van 3x + 2y = 6 en -2x + y = 3 8.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Bereken het snijpunt van 3x + 2y = 6 en -2x + y = 3 2x y 3 3 3x 2 y 6 2 Het vermenigvuldigen van de vergelijkingen zorgt ervoor dat in de volgende stap de x-en tegen elkaar

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Eerste ronde.

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Eerste ronde. 1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1998-1999: Eerste ronde De eerste ronde bestaat uit 30 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer 5 punten, een blanco antwoord

Nadere informatie

7.0 Voorkennis. Definitie = Een afspraak, die niet bewezen hoeft te worden.

7.0 Voorkennis. Definitie = Een afspraak, die niet bewezen hoeft te worden. 7.0 Voorkennis Definitie = Een afspraak, die niet bewezen hoeft te worden. Voorbeeld definitie: Een gestrekte hoek is een hoek van 180 ; Een rechte hoek is een hoek van 90 ; Een parallellogram is een vierhoek

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 Eamenprogramma WISKUNDE B (V.W.O.) ( nieuw eamenprogramma*) 1 Het eindeamen Het eindeamen bestaat uit het centraal eamen en het commissie-eamen. Het centraal eamen wordt afgenomen

Nadere informatie

HZH: c, α en β ZZR: a, b en β

HZH: c, α en β ZZR: a, b en β EETKUNE e hoekpunten van een driehoek of vierhoek geven we met HOOFLETTER aan. Lijnen krijgen een kleine letter en voor hoeken gebruiken we vaak Griekse letters. Het Griekse alfabet begint met de letters

Nadere informatie

Examen VWO 2013. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO 2013. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 19 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 0 tijdvak woensdag 9 juni.0-6.0 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 8 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 78 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1995-1996 : Tweede Ronde.

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1995-1996 : Tweede Ronde. Vlaamse Wiskunde Olympiade 995-996 : Tweede Ronde De tweede ronde bestaat uit 0 meerkeuzevragen, opgemaakt door de jury van VWO Het quoteringssysteem werkt als volgt : een deelnemer start met 0 punten

Nadere informatie

Spelen met passer en liniaal - werkboek

Spelen met passer en liniaal - werkboek Spelen met passer en liniaal - werkboek Basisconstructie 1: het midden van een lijnstuk (de middelloodlijn) Gegeven: lijnstuk AB. Gevraagd: het midden van lijnstuk AB. Instructie Teken (A, r) en (B, r)

Nadere informatie

wiskunde B bezem vwo 2018-II

wiskunde B bezem vwo 2018-II wiskunde bezem vwo 08-II Formules Vlakke meetkunde Verwijzingen naar definities en stellingen die bij een bewijs mogen worden gebruikt zonder nadere toelichting. Hoeken, lijnen en afstanden: gestrekte

Nadere informatie